Monday, January 24, 2011

កងទ័ពថៃ​គំរាម​​រុះរើ​ផ្ទាំង​ថ្ម​ចារឹក​ទល់មុខ​វត្ត​​កែវ​សិក្ខា​គិរីស្វារៈ​ ខណៈ​ទាហាន​កម្ពុជា​ប្រកាស​ថា មិនអនុញ្ញាត​​ដាច់ខាត



តាមប្រភពព័ត៌​មាន​​ពីកាសែត​​បាងកកប៉ុស្តិ៍​​នៅថ្ងៃទី​​២៤ មករា ផ្សាយ​​ថា កងទ័ពថៃគំរាម​​​ថា ខ្លួន​នឹង​ចូល​​​រុះរើ​​ផ្ទាំង​ថ្ម​​ចារឹក​នៅ​ទល់​មុខ​វត្ត​កែវ​សិក្ខា​គិរី​ស្វារៈ​​​ចេញ​ដោយខ្លួន​ឯង ប្រសិនបើ​​អាជ្ញាធរ​កម្ពុជា​នៅតែ​​មិនព្រម​​រុះរើ​​ចោល ។ ផ្ទាំង​ថ្ម​​ចារឹក​នោះ​មាន​​សរសេរ​​ជាអក្សរ​ខ្មែរ​ថា «​កង​ទ័ព​​​ថៃ​ឈ្លាន​​​ពាន​កម្ពុជា​» ដោយ​មាន​​ថ្ងៃ​ ខែ​ ឆ្នាំ កំណត់​កាល​បរិច្ឆេទ​​ច្បាស់លាស់ ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើង​នៅបរិ​វេណ​​ទល់មុខ​វត្តកែវសិក្ខាគិរីស្វារៈ ដែលបង្ហាញ​​ពី​​ការឈ្លានពាន​​​របស់​​កង​ទ័ព​​ថៃ​​​មកលើ​កម្ពុជាថ្ងៃទី​​​១៥ កក្កដា ២០០៨ ។​
​កាសែត​បាង​កកប៉ុស្តិ៍​​បានផ្សាយ​​ឱ្យ​​ដឹង​ថា មេ​បញ្ជា​ការ​​ភូមិ​ភាគ​២ថៃ ​លោក​​ថាវ៉ាត់​ឆៃ សាមុត សាខន បានស្នើ​ដល់​កងទ័ព​កម្ពុជា​​ដែល​​ឈរ​ជើង​​នៅ​តំបន់​វត្ត​កែវ​សិក្ខាគិរីស្វារៈ​​​ឱ្យ​រុះរើ​ចេញ​​​វិញ​នូវ​​​​ផ្ទាំង​ថ្មចារឹក​នោះ ។ ចំណែក​នាយករដ្ឋ​មន្ត្រី​​​​ថៃ​លោក​​អាប់ភីស៊ីត វ៉េ​ចាជីវ៉ា ​ក៏​បាន​ថ្លែងផងដែរ​​​ថា រូប​លោកនឹង​ទុក​ករណី​​រុះរើ​​ផ្ទាំង​​ថ្ម​ចារឹក​​​នោះ ទៅ​ឱ្យ​កងទ័ព​ថៃ​​ជាអ្នក​ដោះ​ស្រាយ ។
សម្តេចតេជោ​នាយករដ្ឋ​មន្ត្រី​​ហ៊ុន សែន ​មិន​ទាន់​មានប្រតិ​កម្ម​​បែបណានៅឡើយ​ទេ ចំពោះ​​ការប៉ុនប៉ង​រុះរើ​​ផ្ទាំងថ្ម​ចារឹក​​អំពី​ការ​ចូលឈ្លាន​ពាន​លើសំណាក់​កង​ទ័ព​ថៃ មកលើ​ទឹកដី​កម្ពុជា​...​ប៉ុន្តែ​មជ្ឈ​ដ្ឋានជាតិ​-អន្តរជាតិ បានយល់​ឃើញ​ថា ប្រសិនបើ​​ថៃ​ចង់​ធ្វើអ្វី​​ដោយ​ឯក​ចិត្ត​​នៅក្នុងទឹកដី​​កម្ពុជានោះ ​គឺមិន​អាចទៅរួច​ទេ ព្រោះ​​ប្រទេស​កម្ពុជា មានអធិបតេយ្យ​ភាព​ បូរណ​ភាព​​ទឹកដីពេញលេញ ម៉ឺងម៉ាត់ មិនអាច​ប្រទេស​ណា​​រំលោភ​​បំពាន​បានទេ​...​ហើយ​បើ​​ថៃ​នៅ​តែ​រឹង​ទទឹង​ចង់​​ចូលមក​រុះរើ​​​តាម​រូបភាព​បែប​ណា​មួយនោះ គឺជា​ការរំលោភ​​បំពាន​​ដោយខុស​ច្បាប់​​​ មិនតែប៉ុណ្ណោះ​​នឹង​កើត​មាន​​គ្រោះថ្នាក់​​ដល់​ខ្លួន​​ឯង​ទៀត​ផង ព្រោះ​កម្ពុជា​នឹងប្រើសិទ្ធិ​​ស្វ័យ​ការពារ​...​ទោះ​ជាយ៉ាង​ណា​​ ថៃ​​ប្រហែលជា​មិន​ល្ងង់​​នោះ​ទេ។​
ចំណែកឯ​ទាហាន​កម្ពុជា​​វិញ​កំពុងតែ​​ស្ថិត​ក្នុង​លក្ខណៈ​​ប្រុងជើងការ​ខ្ពស់ ​បន្ទាប់ពីទាហាន​​សៀម​​បាន​​​គំរាម​​​ប្រើ​កំលាំង​ទ័ព​ចូល​​មក​​ដក​ស្លាក​របស់​កម្ពុជា​​ដែលសរសេរ​ថា «ទាហាន​ថៃ​ឈ្លាន​ពាន​កម្ពុជា» ដែល​កម្ពុជា​​បានសរសេរ​នៅលើ​ផ្ទាំង​សិលាចារឹក​​ទុកនៅ​មុខ​វត្តកែវ​សិក្ខាគិរីស្វារៈ ។ ការគំរាម​​របស់ទាហាន​​សៀម​នៅ​​ថ្ងៃ​ចន្ទ ទិ​២៤ មករា ធ្វើឡើង​​បន្ទាប់ពី​​នាយករដ្ឋ​មន្ត្រី​​​ថៃ លោកអាប់ភីស៊ីត វ៉េ​ចាជីវ៉ា ​កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ​​​ ម្សិល​មិញ ​បានបញ្ជា​​ឱ្យ​​ប្រមុខ​​យោធា​ថៃ ​ទាក់​ទង​ទៅ​កង​ទ័ព​កម្ពុជា ​ដែលឈរ​ជើងនៅ​តំបន់​ប្រាសាទ​ព្រះវិហារ​ និង​នៅវត្ត​កែវ​សិក្ខា​គិរី​​ស្វារៈ​​ឱ្យរុះរើ​​ចេញ​វិញ​នូវ​​ថ្ម​ចារឹក​នោះ ។ លោកអាប់​ភី​ស៊ីត បានលើកឡើង​​​ដូច្នេះ​ក្នុងអំឡុងពេល​លោក​អញ្ជើញ​​ចូលរួមក្នុង​​កម្មវិធី​​ចាក់​ផ្សាយ​​តាម​ទូរទស្សន៍ NBT ប្រចាំ​សប្តាហ៍​​​របស់​លោក​ ដែល​កម្មវិធី​នោះ​មានឈ្មោះ​ថា ​​«​ការ​ជឿទុកចិត្ត​នៅប្រទេសថៃ​​ជាមួយ​នាយករដ្ឋ​មន្ត្រី​​អាប់ភី​ស៊ីត»។
​លោកនាយឧត្តមសេនីយ៍​​​គន់ គីម និង​លោក​​ជា តារា អគ្គមេបញ្ជា​ការ​​រង​កង​យោធ​ពល​​ខេម​រ​ភូមិន្ទ​​​ដែលប្រចាំ​ការ​​នៅលើកំពូល​​ប្រាសាទ​​​​ព្រះ​វិហារ​​បានមានប្រសាសន៍​​ថា ទាហាន​កម្ពុជា​មិន​អនុញ្ញាត​​​ឱ្យទាហានថៃ​​ចូលមក​​ដក​​ ឬ​រុះរើ​ស្លាក​ថ្ម​ចារឹក​ស្តី ពី​ការចូលឈ្លានពាន​​របស់​ទាហានថៃ​​មកលើ​កម្ពុជានោះទេ ព្រោះស្លាក​នេះ​ស្ថិត​ក្នុង​ទឹក​ដី​​​កម្ពុជា ៕
ដោយ ៖ កោះឯករាជ្យ

ពួក​អាវ​លឿង​រិះគន់​សុន្ទរកថា​របស់​អាប់​ភិស៊ី​ត​អំពី​ព្រំដែន

ពួក​អាវ​លឿង​ជួបជុំ​តវ៉ា​រឿង​ព្រំដែន​ថៃ​-​កម្ពុជា​កាលពី​ពេល​កន្លងមក​
យោង​តាម​ក្រុម​អាវ​លឿង​ថៃ សុន្ទរកថា​តាម​ទូរទស្សន៍​របស់​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​អាប់​ភិស៊ី​ត វេចា​ជីវ៉ា​កាលពី​យប់​ថ្ងៃ​អាទិត្យ​អំពី​ជម្លោះព្រំដែន​ថៃ​-​កម្ពុជា​មិន​ពិត​ជាក់ស្តែង​ទេ​។​
​អ្នកនាំពាក្យ​លោក​ផាន​ថេប ពួ​ពង់​ផាន​បាន​និយាយ​កាលពី​ថ្ងៃ​ចន្ទ​ថា​តំបន់​ដែល​ជនជាតិ​ថៃ​៧​នាក់​ត្រូវបាន​ចាប់ខ្លួន​ដោយ​ទាហាន​កម្ពុជា​កាលពី​ថ្ងៃ​២៩​ធ្នូ​ធ្លាប់ជា​ជំរំ​ដែល​បង្កើតឡើង​ដោយ​អាជ្ញាធរ​ថៃ​សំរាប់​ជនភៀសខ្លួន​កម្ពុជា ហើយ​រដ្ឋាភិបាល​បានអនុញ្ញាត​អោយ​សង់រ​បង​ចូលក្នុង​ទឹកដី​ថៃ​។​
​លោក​បន្ថែម​ថា​តែ​ឥឡូវ​ពួក​អ្នក​ភូមិ​លែង​អាច​ប្រើប្រាស់​តំបន់​នេះ​ក្រោយ​ប្រជាជន​កម្ពុជា​ចូលមក​រស់នៅ​ក្នុង​ជំរំ​ជនភៀសខ្លួន​នេះ ហើយ​រដ្ឋាភិបាល​ថៃ​មិន​ដែល​លើក​បញ្ហា​នេះ​មក​ពិភាក្សា​ជាមួយ​កម្ពុជា​ទេ​។​
​អ្នកនាំពាក្យ​រូប​នេះ​បាន​បន្តថា​ការពន្យល់​របស់​អាប់​ភិស៊ី​ត​អំពី​បញ្ហា​ព្រំដែន​កាលពី​យប់​ម៉ិញ​អាច​នាំ​អោយ​ថៃ​បាត់បង់​ទឹកដី​និង​អាច​មាន​ទោស​ជាប់គុក​មួយជីវិត​ឬ​ត្រូវ​ប្រហារជីវិត​។​
​ក្នុង​កម្មវិធី​ទូរទស្សន៍​កាលពី​យប់​ថ្ងៃ​អាទិត្យ លោក​អាប់​ភិស៊ី​ត​បាន​និយាយថា ការសំរេច​របស់​តុលាការ​កម្ពុជា​អំពី​ជនជាតិ​ថៃ​៥​នាក់់​មិន​ទាក់ទង​ការកំណត់​ព្រំដែន​ថៃ​-​កម្ពុជា​ទេ​។​លោក​បាន​និយាយថា​“​ការសំរេច​នេះ​មិន​ប៉ះពាល់​ដល់​បញ្ហា​ព្រំដែន​ពីព្រោះ​អនុស្សរណៈ​នៃ​ការយោគយល់​គ្នា​រវាង​ថៃ​និង​កម្ពុជា​អំពី​ការ​អង្កេត​និង​កំណត់​ព្រំដែន​គោក​ដែល​ចុះហត្ថលេខា​នៅ​ឆ្នាំ​២០០០​នេះ​ចែង​ថា​បញ្ហា​ព្រំដែន​នឹងត្រូវ​ដោះស្រាយ​នៅ​ពេល​គណៈកម្មការ​ព្រំដែន​ចំរុះ​ថៃ​-​កម្ពុជា​បាន​ឈាន​ដល់​កិច្ចព្រមព្រៀង​មួយ​”​។​
​លោក​បាន​និយាយ​ថា​កន្លែង​ដែល​ទាហាន​កម្ពុជា​ចាប់​ជនជាតិ​ថៃ​កាលពី​ថ្ងៃ​២៩​ធ្នូ​នៅ​ជា​តំបន់​មាន​ជម្លោះ​នៅឡើយ​។​
​អាប់​ភិស៊ី​ត​នៅ​តែ​និយាយថា​រដ្ឋាភិបាល​នឹង​មិន​លុបចោល​អនុស្សរណៈ​នៃ​ការយោគយល់​គ្នា​ពីព្រោះ​វា​អាច​នាំ​ដល់​ការប៉ះទង្គិច​រវាង​ប្រទេស​ទាំង​ពីរ​។

នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ថៃ​ព្រមាន​អំពី​ការផ្ទុះ​សង្គ្រាម​ប្រសិនបើ​លុបចោល​MoU

អាប់​ភិស៊ី​ត​បាន​និយាយថា​ប្រទេស​ទាំង​២​នឹង​គ្មាន​ជំរើស​ណា​ក្រៅពី​ប្រើ​កម្លាំង​ដើម្បី​ដោះស្រាយ​ជម្លោះ​ព្រំដែន​ប្រសិនបើ​លុបចោល​MoU
នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ថៃ​លោក​អាប់​ភិស៊ី​ត វេចា​ជីវ៉ា​បាន​ព្រមាន​ថា​ការ​ហែក​ចោល​អនុស្សរណៈ​នៃ​ការយោគយល់​គ្នា​ឆ្នាំ​២០០០​ឬ​MoU​ឆ្នាំ​២០០០​ស្តីពី​ការកំណត់​ព្រំដែន​គោក​ថៃ​-​កម្ពុជា​នឹង​គ្រាន់តែ​នាំ​ដល់​ការប្រើ​កម្លាំង​ទ័ព​។​
​លោកនាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​បាន​និយាយ​ដូច្នេះ​ក្នុង​កម្មវិធី​ទូរទស្សន៍​ប្រចាំ​សប្តាហ៍​កាលពី​យប់​ថ្ងៃ​អាទិត្យ​ដោយ​លោក​បាន​និយាយថា​MoU​នេះ​ជួយ​ទប់ស្កាត់​កុំអោយ​ប្រទេស​ណាមួយ​ក្នុង​ចំណោម​ប្រទេស​ទាំង​២​ដណ្តើម​យក​ទឹកដី​ដែល​ពួកគេ​អះអាង​ថា​ស្ថិត​ក្រោម​អធិបតេយ្យភាព​របស់​គេ​។​
​លោក​បាន​បញ្ជាក់ថា​ការលុបចោល​តាម​ការទា​ម​ទារ​របស់​ក្រុម​អាវ​លឿង​នឹង​នាំអោយ​ប្រទេស​ទាំង​២​គ្មាន​ជំរើស​ណា​ក្រៅពី​ប្រើ​កម្លាំង​ដើម្បី​ចាប់​យក​ទឹកដី​។​MoU​នេះ​ជា​ឧបករណ៍​មួយ​សំរាប់​រារាំង​កុំអោយ​ប្រទេស​ណាមួយ​អះអាង​ជាក​ម្ម​សិទិ្ធ​ជា​ឯ​តោ​ភាគី​លើ​តំបន់​ព្រំដែន​មាន​ជម្លោះ​។​
​ក្រុម​អាវ​លឿង​កំពុង​ទាមទារ​អោយ​លុបចោល​អនុស្សរណៈ​នៃ​ការយោគយល់​គ្នា​នេះ ដោយ​អះអាង​ថា​MoU​នេះ​វា​ដូចគ្នា​នឹង​ការអនុញ្ញាត​អោយ​កម្ពុជា​យក​ទឹកដី​ព្រំដែន​របស់​ថៃ​។​ក្រុម​នេះ​នឹង​ធ្វើ​ការជួបជុំ​តវ៉ា​នៅ​បាងកក​នា​ថ្ងៃស្អែក​ដើម្បី​រំលេច​ការទាមទារ​របស់គេ​។

សម្រង់ព័ត៌មានក្នុងវេទិកាបញ្ញាជនរបស់ទូរទស្សន៍ CTN រវាង លោក បណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ ជាមួយ លោក ជុំ កុសល​ ថ្ងៃទី២១ ខែមករា ឆ្នាំ២០១១

លោក ជុំ កុសល
សំណួរ៖ លោក​ ប្រែដ អាដាម ដែលជានាយកអង្គការ Human Right Watch ទទួល​បន្ទុក​​កិច្ច​ការ​​សិទ្ធិមនុស្សនៅអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក បានលើកចំៗសំដៅមកលើប្រមុខ​នៃរាជរដ្ឋា​ភិបាល​​កម្ពុជា សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន ថាការដឹកនាំប្រទេស​យូរទៅ​ធ្វើឲ្យ​មាន​អំណាច​ផ្តាច់ការ​ មិនគោរពសិទ្ធមនុស្ស ហើយ សុំឲ្យចុះចេញពីតំណែង និងរៀបចំ​បោះ​ឆ្នោត​​ជាថ្មី​ឡើង​វិញ ឲ្យមានលក្ខណៈសេរីយុត្តិធម៌ និងការដឹកនាំយូរទៅ​ធ្វើឲ្យគណបក្សប្រឆាំង​កាន់​តែ​ចុះ​ខ្សោយ​ជាដើម។ស្របពេលនេះដែរជាមួយនឹងព្រឹត្តិការណ៍នៅប្រទេស ទុយនេស៊ី ក៏​មាន​អ្នក​វិភាគនយោបាយនៅក្រៅប្រទេសមួយចំនួននោះ​បានលើកយកបញ្ហានេះមកផ្សព្វ​ផ្សាយ​ថា​ឲ្យកម្ពុជាមើលគំរូនៅប្រទេស ទុយនេស៊ី ដែលទិដ្ឋភាពនេះគឺមានការផ្ទុយគ្នាស្រឡះ​ពីកម្ពុជា។​ទាក់ទង​នឹង​បញ្ហានេះតើលោកបណ្ឌិតយល់ឃើញយ៉ាងណាដែរ?
លោក បណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ
ចម្លើយ៖
-បាទ សូមអរគុណ រឿងបុគ្គលដែលជាជនបរទេសទោះបីជាខ្លួនពាក់ផ្លាកជាអង្គការសិទិ្ធ​មនុស្ស​អ្វីក៏ដោយ អ្នកទាំងនោះមិនមែនជាអ្នករែកពន់ នូវការទទួលខុសត្រូវ និងសុខទុក្ខ​របស់​ប្រជា​ពលរដ្ឋខ្មែរនោះទេ ហើយប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរបានចាត់ទុកនូវទស្សនៈរបស់លោក ប្រែដ អាដាម នេះគឺជាទស្សនៈគ្មានសុភវិនិច្ឆ័យ និងគ្មានឧត្តមគតិសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនោះទេ គឺគ្រាន់តែជាទស្សនៈនៃការស្អប់រាជរដ្ឋាភិបាល ស្អប់ប្រជាជនខ្មែរ និងកាន់ជើងចំពោះគណបក្ស​ប្រឆាំង​តែប៉ុណ្ណោះ។លោកប្រែដ អាដាម និងសហសេវិករបស់គាត់គឺមិនដែលឲ្យតម្លៃដល់កម្ពុជា​តាំងពីដើមមកម្លេះ។គាត់មិនបានជួយអ្វីដល់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនោះទេ ផ្ទុយទៅវិញ គាត់គ្រាន់​តែ​បាន​ចូលរួមអូសទាញពួកវង្វេងមួយចំនួន ឲ្យប្រឆាំងនឹងភាពរីកចម្រើនរបស់រដ្ឋាភិបាលទៅវិញ។ អ្នកដែលចូលរួមជាមួយនឹងសុខទុក្ខរបស់ប្រជាពលរដ្ឋគឺមានតែគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាទេ គឺ​យើង​បានជួយប្រជាជនតាំងពីថ្ងៃរំដោះ ៧ មករា ១៩៧៩មក​។
-ហេតុអ្វីបានជាលោក ប្រែដ អាដាម  និងក្រុមគណបក្សប្រឆាំងមិនទទួលស្គាល់​នូវ​សុភវិនិច្ឆ័យ​នៃភាពរីកចម្រើននៅកម្ពុជា ពីព្រោះគាត់មិនមែនជាអ្នកសិទ្ធិមនុស្សទេ នេះគឺខ្ញុំហ៊ាន​អះអាង។កន្លងមកការវិនិច្ឆ័យនូវសិទ្ធិមនុស្សរបស់គាត់តាមបែបទស្សនវិជ្ជាគឺមិនមាននិយាយអំពីទុក្ខវេទនារបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហមនោះទេ។បើសិនជាអ្នកណាក៏ដោយដែលគិតថាខ្លួនជាអ្នកសិទ្ធិមនុស្សគឺខ្លួនត្រូវហ៊ានទទួលស្គាល់ និងហ៊ានឲ្យតម្លៃនូវការរស់ឡើងវិញ​នៃ​ប្រជាជាតិខ្មែរ។
-ឥឡូវនេះដោយសារតែគាត់ចង់ឲ្យគណបក្សប្រឆាំងដ៏គ្មានសមត្ថភាពនោះ​មកដឹកនាំ​ប្រ​ទេសឲ្យរលត់រលាយ នៅពេលដែលប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរមិនគាំទ្រគណបក្សប្រឆាំងផង ហើយ​ប្រជា​ជន​កាន់តែបោះឆ្នោតគាំទ្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាកាន់តែច្រើនទៅៗនោះ បានធ្វើឲ្យពួក​គេ​ក្តៅ​ក្រហាយណាស់។ដូច្នេះគណបក្សប្រឆាំង ក្រុមអង្គការប្រឆាំង និងជនបរទេសឯកជន​ដែល​ប្រឆាំង​នោះ គេមិនសប្បាយចិត្តនឹងការដឹកនាំរបស់រាជរដ្ឋភិបាល គេមិនសប្បាយចិត្តនឹង​ប្រជា​ពល​រដ្ឋដែលមិនព្រមបោះឆ្នោត​ផ្លាស់ប្តូរឲ្យពួកក្រុមនិន្នាការប្រឆាំងរបស់គេ​បាន​ដឹក​​នាំប្រទេស។​ពួកគេបានចោទប្រកាន់ថាការបោះឆ្នោតសុទ្ធតែអយុត្តិធម៌ មិនត្រឹមត្រូវ។​ប្រសិនពួកគេ​យល់​ថា​ខ្មែរ​ធ្វើការស្ទង់មតិពួកគេមិនឲ្យតម្លៃ ឥឡូវអង្គការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក គឺអង្គការ IRI គេ​ធ្វើ​ការ​ស្ទង់មតិ ក៏អង្គការនេះស្ទង់ឃើញថាគណបក្សប្រជាជនមិនដែលចាញ់ម្តងណានោះទេ ហើយ​ក៏មិនដែលស្ទង់ឃើញថារាជរដ្ឋាភិបាលដើរលើផ្លូវខុសនោះទេ។លទ្ធផលសុទ្ធតែគាំទ្ររាជរដ្ឋាភិបាល ទទួលស្គាល់ការដឹកនាំប្រទេសតាមរយៈរាជរដ្ឋាភិបាលបានដើរលើ​ផ្លូវត្រូវដែលមានការគាំ​ទ្រ​ជាង​​៧០% គឺរហូតដល់៧៦% គឺដើរតាមគន្លងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស ហើយការស្ទង់​នេះ​​​ក៏​វា​​មិនខុសប៉ុន្មាន​ទៅនឹងលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតនោះទេ។វិទ្យាស្ថានពលរដ្ឋវិជ្ជាក៏បាន​ធ្វើ​ការ​ស្ទង់​មតិនេះដូចគ្នា ហើយលទ្ធផលក៏មិនខុសគ្នាដែរ។ក្រោយពីការស្ទង់មតិនេះអង្គការ IRI បាន​​ឲ្យ​តម្លៃ​ចំពោះមុខរាជរដ្ឋាភិបាលថាមានការគាំទ្ររហូតដល់៧៦%  ក្នុងការដឹកនាំប្រទេស និង​ការ​អភិវឌ្ឍ​ប្រទេស មានន័យថារាជរដ្ឋភិបាលកម្ពុជាកំពុងដើរលើផ្លូវត្រូវ ដូច្នេះយើងត្រូវទទួល​ស្គាល់​​ទាំង​​អស់​គ្នា។តួលេខនេះ​ប្រសិនបើមានការបោះឆ្នោតនាពេលនេះគឺ​គណបក្សប្រជាជន​កម្ពុជា នឹង​​ទទួល​បាន៩៦អសនៈ ។ រីឯការស្ទង់មតិរបស់វិទ្យាស្ថានពលរដ្ឋវិជ្ជា​នាពេលថ្មីៗ​នេះ​ដែរ​គឺ​គណ​បក្ស​​​ប្រជាជន​កម្ពុជា​អាច​ទទួលបានដល់៩៩អសនៈឯណោះបើសិនជាមានការ​បោះ​ឆ្នោត​នៅ​ឆ្នាំ២០១០កន្លងទៅ។
លោក ជុំ កុសល
សំណួរ៖ នៅក្នុងពិភពលោកយើងបច្ចុប្បន្ននេះ នៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ​តាម​បែប​សភា​និយម​ពុំទាន់មានប្រទេសណាមួយគេកំណត់អាជ្ញាយុកាលអំណាចឬអាណត្តិ​របស់​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រីទេ គឺមួយជីវិតឲ្យតែប្រជាពលរដ្ឋបោះឆ្នោតគាំទ្រ មាន័យថា បើប្រជាពលរដ្ឋបោះឆ្នោត​គាំ​ទ្រ​គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា គឺបានន័យថាបោះឆ្នោតគាំទ្រសម្តេច ហ៊ុន សែន ធ្វើជា​នាយក​រដ្ឋ​មន្ត្រី​បន្តហើយ ។ប៉ុន្តែនៅពេលដែលជនបរទេសម្នាក់គឺលោក ប្រែដ អាដាម បានទាមទារ​ឲ្យ​សម្តេច ហ៊ុន សែន ចុះចេញពីអំណាច និងធ្វើការបោះឆ្នោតឡើងវិញ​បែបនេះ​ប្រជាជន​កម្ពុជា​បាន​ចាត់​ទុកថា គាត់គឺជាមនុស្សសរសៃប្រសាទ ហើយក៏មានគណបក្សប្រឆាំងមួយចំនួនខំបន្ទរនូ​វ​បញ្ហា​នេះផងដែរ ។ដូច្នេះបើតាមនីតិវិធីនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​តាមបែប​សភា​និយម តើអំណាច​នាយករដ្ឋ​មន្ត្រីត្រូវមានការកំណត់ដូចអ្វីដែល​គេស្រែក​ឡើង​ឬ​ទេ​?​ ហើយ​តើ​វា​សម​ស្រប​ទៅនឹង​គោល​ការណ៍នៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យពិតប្រាកដឬទេ? ​សូមលោកបណ្ឌិត​ជួយ​​ធ្វើ​អត្ថា​​ធិ​ប្បាយ​​ បាទ​។
លោកបណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ
ចម្លើយ៖ បាទ សូមអរគុណ ត្រង់ចំណុចនេះហើយដែលបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋត្រូវយល់ អំពីប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងរបស់ប្រទេសពីរបែបខុសគ្នា គឺមួយតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យប្រធានាធិបតី​និយម និងមួយទៀតតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យសភានិយម ។ ជាគោលការណ៍​តាមទ្រឹស្តី​នីតិរដ្ឋ​ធម្មនុញ្ញ ក៏ដូចជាទ្រឹស្តីវិទ្យាសាស្ត្រ​នយោ​បាយ ហេតុផលចាំបាច់​ក្នុងការ​កំណត់​នូវ​អាណត្តិ​នយោបាយ និងអាណត្តិបុគ្គលសម្រាប់ឈរឈ្មោះ តំណែងជានាយករដ្ដមន្ត្រី ឬជាប្រធានាធិបតី​នេះ​ គឺគេមានហេតុផលជាក់លាក់របស់គេ។ យើងឃើញថានៅក្នុងរបបប្រជាធិបតេយ្យ​ប្រធានា​ធិ​ប​តី​និយម ​ប្រជាពលរដ្ឋបោះឆ្នោតឲ្យបុគ្គល តែបុគ្គលនោះមានអំណាចទាំងអស់ គឺទាំង​អំណាច​ប្រមុខ​រដ្ឋាភិបាល ប្រមុខយោធា ប្រមុខការទូត រួមនិងអំណាចវិនិច្ឆ័យក្តី តែងតាំងចៅក្រម  ក៏​ប្រធា​នាធិបតីកាន់ទាំងអស់។ដូច្នេះអំណាចទាំងអស់ប្រមូលផ្តុំនៅក្នុងបុគ្គលម្នាក់ជាប់ឆ្នោតដោយប្រជាពលរដ្ឋ ក្នុងតួនាទីជាប្រធានាធិបតី។ហើយគេមានអំណាចសភា​មួយទៀតដែល​តាមដាន​អំណាច​របស់ប្រធានាធិបតី ខាងផ្នែកថវិកា។ដូច្នេះ​ហើយទើប​គេមាន​តុល្យភាព​អំណាចរបស់​ប្រធានា​ធិ​ប​តី​ ដោយមិនអនុញ្ញាត្តិឲ្យឈរឈ្មោះពីរអាណត្តិនោះទេ។
សម្រាប់អំណាចតាមបែបសភានិយមវិញគឺខុសអំពីប្រធានាធិបតេយ្យនិយម ដោយគេ​កំណត់តាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញក្នុងការឈរឈ្មោះគ្មានកាលកំណត់ជានាយករដ្ឋមន្ត្រី។ដោយសារនាយករដ្ឋមន្រ្តី ទទួល​ខុសត្រូវ​ចំពោះមុខរាជរដ្ឋាភិបាល និងទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខរដ្ឋសភា រីឯប្រធា​នា​ធិ​បតី ដូចលោក អូបាម៉ា គឺមិនទទួលស្គាល់ចំពោះមុខរដ្ឋសភាអាមេរិកទេ សូមអ្នកនយោបាយ​រឡេះរឡោះ​មួយ​ចំនួន និងប្រជាពលរដ្ឋកុំយល់ច្រឡំ។លោកស្រី ហ៊ីលឡារី គ្លីន តុន ក៏មិន​ទទួល​ខុស​​ត្រូវ​ចំពោះ​មុខ​រដ្ឋសភាដែរ ហើយគណៈរដ្ឋមន្ត្រីអាមេរិកក៏មិនទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខ​រដ្ឋសភា​ដែរ។​​គ្មាន​សមាជិក​រដ្ឋសភាណាហ៊ានកោះហៅសមាជិករដ្ឋាភិបាលមកសួរនោះទេ។​ដែល​ខុស​ពី​ប្រព័ន្ធ​សភានិយម នាយករដ្ឋ​មន្ត្រី រដ្ឋាភិបាល រដ្ឋមន្ត្រី ទាំងអស់គឺទទួលខុសត្រូវ​ចំពោះ​រដ្ឋសភា នៅ​ក្នុងក្របខ័ណ្ឌ​សមត្ថ​កិច្ច​របស់ក្រសួង ដែលជាអំណាចនីតិប្រតិបត្តិ ដែល​ទទួល​​ខុសត្រូវ​ចំពោះ​​អំណាច​នីតិ​ប្ប​ញ្ញ​ត្តិ​។​ម្យ៉ាងទៀត នាយករដ្ឋមន្ត្រី និងសមាជិក​គណៈរដ្ឋមន្ត្រី​សុទ្ធ​តែ​ត្រូវ​បាន​ឆ្លងកាត់​ការបោះ​ឆ្នោត​​ទុក​ចិត្ត​ពីសមាជិកសភា។នេះហើយ​ជាយន្តការ​បែប​សភា​និយម។ដរាបណាក្រុមមតិភាគច្រើនធ្វើការការពាររដ្ឋាភិបាលនៅក្នុងរដ្ឋសភា ដរាបនោះនាយក​រដ្ឋមន្ត្រី និងសមាជិកគណៈរដ្ឋមន្ត្រីនៅដំណើរការបាន។នៅពេលណា នាយករដ្ឋមន្ត្រី និង​សមាជិក​គណៈរដ្ឋមន្ត្រីបាត់បង់នូវការគាំទ្រនៅក្នុងរដ្ឋសភា ដរាបនោះគណរដ្ឋមន្ត្រី​បាត់បង់​នូវ​ដំណើរ​ការ និងមានការធ្វើញ្ញត្តិតវ៉ា នោះទើបអាច​ដកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបាន។​ម្យ៉ាងទៀតតួនាទី​របស់​គណបក្ស​ប្រឆាំង​នៅប្រទេសនានា គេមិនធ្វើដូចគណបក្សប្រឆាំងនៅកម្ពុជាទេ គឺគេធ្វើយ៉ាង​ណា​បង្ហាញ​នូវសកម្មភាពនយោបាយរបស់ខ្លួន យកមកតស៊ូមតិនៅក្នុងវេទិកាសភា ហើយនិងពិនិត្យ​មើលសកម្មភាពរបស់រដ្ឋាភិបាល ថាតើបានយកគោលនយោបាយដែលខ្លួនបានឃោសនានៅ​ពេលបោះឆ្នោតមកអនុវត្តឬទេ ហើយមានប្រសិទ្ធភាពឬទេ ដើម្បីឲ្យប្រជាពលរដ្ឋបានឃើញ និង​ប្រជា​ពលរដ្ឋអាចបែងចែកថាតើគោលនយោបាយរបស់គណបក្សប្រឆាំងវាល្អជាង គណបក្ស​ដឹក​នាំ​ប្រទេស ឬគណបក្សដឹកនាំប្រទេសល្អជាង។ដូច្នេះវាជាការប្រកួតប្រជែងផ្នែកគោល​នយោ​បាយ​។​ វាមិនដែលអ្នកចាញ់ទៅប្រាប់អ្នកឈ្នះនោះទេ។ បើគិតមកទល់ពេលនេះ គណបក្ស​ប្រឆាំង​​មួយ​ចំនួនមានអាយុ ១៧ឬ១៨ឆ្នាំហើយ ប៉ុន្តែគណបក្សប្រឆាំង និងអង្គការ​ដែល​ប្រឆាំង​នៅ​កម្ពុជាទាំងនោះនៅតែអសមត្ថភាព​ ​នៅ​តែ​ល្ងង់​ខ្លៅដដែល។ដូច្នេះត្រូវតែហ៊ាន​ទទួល​ស្គាល់ថា​ខ្លួនអត់ចេះទៅនោះទើបប្រសើរ។
លោក ជុំ កុសល
សំណួរ៖ បើតាមសម្តីរបស់លោក ប្រែដ អាដាម បាននិយាយថា ការដឹកនាំរបស់​សម្តេច​តេជោ​ ហ៊ុន សែន យូរទៅធ្វើឲ្យគណបក្សប្រឆាំងកាន់តែចុះខ្សោយ។​ដើម្បីឲ្យ​គណបក្ស​ប្រឆាំង​អាច​ឈ្នះបានតើគួរធ្វើយ៉ាងដូចម្តេច?
លោក បណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ
ចម្លើយ៖
-បើចង់ឈ្នះទីមួយ អ្នកត្រូវទទួលស្គាល់នូវស្នាដៃនៃឥស្សរៈភាពរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំរបស់​គណ​​បក្សប្រជាជនកម្ពុជាសិន ថាតើគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា​បានធ្វើ​អ្វី​ខ្លះ​សម្រាប់​ប្រជា​ជាតិ​ខ្មែរ​។​បើអ្នកមិនទទួលស្គាល់ទេ ១០០ជីវិតទៀតក៏មិនអាចឈ្នះបានដែរ។​ពួកលោកត្រូវដឹងថា​សម្លេង​​ឆ្នោត​ដែលទទួលបាន គឺជាសម្លេងឆ្នោតរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ គឺម្ចាស់ឆ្នោត​គេ​ទទួល​ស្គាល់​ស្នា​ដៃ​របស់​គណបក្សប្រជាជន ជាពិសេស​គឺស្នាដៃ​ដឹកនាំ​របស់​ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាល។​តើស្នាដៃ​នោះ​ជា​អ្វី​ គឺស្នាដៃនៃថ្ងៃ៧មករា។បើអ្នកឯងមិនទទួលស្គាល់នូវស្នាដៃនៃការរស់ឡើងវិញ ពីរបបខ្មែរ​ក្រហម​​ គឺអ្នកឯងមិនបាច់ធ្វើនយោបាយទៀតទេ។​សូម្បីតែសមាជិករបស់គណបក្ស​លោក សមរង្ស៊ី​ និង​សមាជិករបស់គណបក្សលោក កឹម សុខា ក៏ពួកគេទទួលស្គាល់​ថ្ងៃ៧​មករា​ដែរ​។​
-មួយទៀត បើមិនទទួលស្គាល់សមិទ្ធផល តាំងពីថ្ងៃ៧មករារហូតមកដល់ឆ្នាំ១៩៩៣ទេ ក៏គ្មានជោគវាសនា សម្លឹងមើលកៅអីនាយករដ្ឋមន្ត្រីដែរ។
-ទីបីបើអ្នកឯងមិនទទួលស្គាល់នូវសមិទ្ធផលដែលកើតមានពីឆ្នាំ១៩៩៣ ដល់ឆ្នាំ១៩៩៨
និងរហូត ដល់បច្ចុប្បន្នទេ ជាពិសេសគឺសមិទ្ធផលសន្តិភាព​នៅឆ្នាំ១៩៩៨​ដែលជាស្នាដៃ​របស់​សម្តេច​ ហ៊ុន សែនក្នុងនយោបាយឈ្នះឈ្នះទេ ទោះបីជាខំ១០០ជាតិទៀតក៏មិនឈ្នះដែរ។
ដូច្នេះត្រូវហ៊ានសារភាពចុះចាញ់ថាខ្លួនមិនអាចធ្វើបានដូចប្រមុខដឹកនាំរាជរដ្ឋាភិបាល ដែលជាស្ថាប័នជាតិសព្វថ្ងៃទេ។ហ៊ានសារភាពថាដរាបណា សម្តេច ហ៊ុន សែន នៅតែឈរ​ឈ្មោះ​តំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីគឺខ្លួនមិនអាចឈ្នះបានទេ ក្រែងលោពេលនោះប្រជាពល​រដ្ឋ​អាច​មាន​ការអាណិត ប្រសើរជាងការជេរ ប្រមាថឲ្យចុះចេញពីតំណែង។
ប្រសិនបើគណបក្សប្រឆាំង មិនទទួលស្គាល់នូវសមិទ្ធផលនានា ដែល​រាជរដ្ឋា​ភិ​បាល​បានធ្វើតាំងពីដើមរហូតមកដល់ពេលនេះទេ គឺប្រជាពលរដ្ឋ​ក៏មិនគាំទ្រ​បោះ​ឆ្នោត​ឲ្យ​ដែរ។​ដូច្នេះ​ គឺត្រូវហ៊ានសារភាបចុះចាញ់ ហ៊ានទទួលស្គាល់សមិទ្ធផលនានា និងត្រូវដូរបេក្ខជនថ្មី ។ សម្រាប់​គណបក្សសិទ្ធិមនុស្សត្រូវដូរលោក កឹម សុខា ចេញ ឯ គណបក្សសម រង្ស៊ី ត្រូវដូរ លោក សម រង្ស៊ី​ ចេញ ក្រែងលោអាចយល់សប្តិបានឈ្នះខ្លះ។
សរុបមកការជ្រើសរើសបេក្ខជននាយករដ្ឋមន្ត្រីក្នុងរបបសភានិយម គឺជាសិទ្ធិផ្តាច់មុខ​របស់​គណបក្សនយោបាយ ហើយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានបង្ហាញព្រមគ្នា តាំងកម្មវិធី​នយោបាយ និងបេក្ខភាពនាយករដ្ឋមន្ត្រី គឺសម្តេច ហ៊ុន សែន ដូច្នេះបើប្រជាពលរដ្ឋ​បោះ​ឆ្នោត​ឲ្យ​សមាជិកសភាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានន័យថាប្រជាពលរដ្ឋ គាំទ្រគោល​នយោបាយ​របស់​គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងទីពីរគឺប្រជាពលរដ្ឋគាំទ្រនូវស្នាដៃដឹកនាំ និងសមិទ្ធផលនានា​របស់​សម្តេច ហ៊ុន សែន ដើម្បីបន្តដឹកនាំប្រទេសជាបន្តទៀត។ការបោះឆ្នោត នៅឆ្នាំ២០១៣ ខ្ញុំ​ហ៊ាន​អះ​អាង គឺជាការបោះឆ្នោត​បន្ត​អភិវឌ្ឍប្រទេសក្រោមការដឹកនាំ​របស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។​ម្យ៉ាង​ទៀត​ការធ្វើនយោបាយ គឺត្រូវចេះសិក្សាពីចិត្តសាស្ត្ររបស់ប្រជារាស្ត្រ បើយើងមិនដឹង​ថា​ប្រជារាស្ត្រ​ចង់បានអ្វីផង តើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋបោះឆ្នោតឲ្យម្តេចកើត។សម្រាប់សម្តេច ហ៊ុន សែន លោក ត្រូវបានទទួលការគាំទ្រ និងគោរពស្រឡាញ់ពីប្រជាពលរដ្ឋយ៉ាងច្រើន ដូច្នេះហើយ​ទើប​លោក​តែង​ទទួលបានជោគជ័យនៅរាល់ពេលបោះឆ្នោត។
សម្រង់ព័ត៌មាន៖ លោក នូ សាវុធឌី

ទស្សនៈ ៖ ចង់បាននីតិរដ្ឋត្រូវមានច្បាប់ NGOs

បើនិយាយពី NGOs នៅស្រុកខ្មែរមានរាប់ពាន់ខ្លះក៏ដំណើរការ រីឯខ្លះទៀតមានតែឈ្មោះសឹង តែរកទីស្នាក់ការ​ទំនាក់ទំនងគ្មាន។

សមាគម និងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលដែលមានដំណើរការមានមិនច្រើន ទេគឺមានប្រមាណជាងមួយរយសមាគមអង្គការប៉ុណ្ណោះ ក្នុងចំណោមសមាគមអង្គការក្នុងស្រុកជាងពីរពាន់ដែលបានចុះបញ្ជីជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាតាមរយៈក្រសួងមហាផ្ទៃ ឬ ទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ដ្រី។

ពួកគេទាំងនេះបានចូលរួមចំនែកអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសឡើងវិញក្នុងវិស័យផ្សេងៗពីគ្នាជាអាទិ៍វិស័យអប់រំ សុខាភិបាល កសិកម្ម ឧស្សាហកម្ម ឥណទានច្បាប់ សិទ្ធិមនុស្ស និងលិទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ គេអាចបែងចែកពួកគេជាក្រុមទៅតាម វិស័យការងារដែលសមាគមអង្គការក្នុងស្រុកបម្រើសេវានៅក្នុងសង្គម។

សមាគមអង្គការក្នុងស្រុកដែលបម្រើសេវាផ្នែកអប់រំសុខាភិបាល កសិកម្ម ឧស្សាហកម្ម និង ឥណទាន គឺជាក្រុមធំមួយដែលបានជួយសម្រាលបន្ទុកជាច្រើនរបស់រាជរដ្ឋ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក្នុងការរួមចំណែកអភិវឌ្ឍសង្គមកម្ពុជា។ ដោយឡែកក្រុមសមាគមអង្គការដែលបម្រើសេវាផ្នែកច្បាប់សិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ គឺជាក្រុមតូចមួយ បើប្រៀបធៀបនឹងចំនួនសមាគមអង្គការក្នុងស្រុកដែលបានចុះបញ្ជី។  ក្រុមនេះមានគ្នាតិចប៉ុន្ដែចេះប្រើល្បិចផ្លាស់ប្ដូររូបភាព ក្នុងសង្គមពេលខ្លះគេធ្វើសកម្មភាពតែម្នាក់ឯងដោយ​ឯករាជ្យ ប៉ុន្ដែពេលខ្លះទៀតគេប្រមូលចងក្រងគ្នាជាក្រុមជាសម្ព័ន្ធភាព ជាក្រុមការងារគណៈកម្មាធិការ ឬក្រុម​ចម្រុះ​ផ្សេងៗ​ដើម្បីបំភ័នភ្នែកសាធារណៈជនដែលមើលទៅហាក់បីដូចជាមាន គ្នាច្រើនប៉ុន្ដែបើ​យើងពិនិត្យ​ឱ្យហ្មត់ចត់ទៅពួកគេមានគ្នាមិនលើសពី ៣០សមាគមអង្គការឡើយ ដែលដើរតួធ្វើជាសមាជិក បំពេញឱ្យគ្នា​ទៅវិញទៅមកក្នុងសម្ព័ន្ឋភាពក្រុមការងារ ឬគណៈកម្មការផ្សេងៗ ជាពិសេសពួកគេភាគច្រើន​អួតអាងពីការ​គ្រប់់គ្រង​បានល្អតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យតម្លាភាព ឬគណនេយ្យ និងមានរចនា​សម្ព័ន្ឋគ្រប់គ្រងអង្គភាពបាន​គ្រប់គ្រាន់​ជាអាទិ៍ មានក្រុមប្រឹក្សាភិបាលគ្រប់គ្រងជាដើម ប៉ុន្ដែបើពិនិត្យឱ្យច្បាស់ទៅ គឺពួកគេមានគ្នាតែ​មួយ​ដំប​ស្វា តែប៉ុណ្ណោះគឺប្រធានអង្គការមួយទៅធ្វើជាក្រុមប្រឹក្សាភិបាលឱ្យអង្គការមួយទៀត ហើយច្រាស់មក​វិញមានន័យថាគឺ ពួកគេដើរតួនាទីជាអ្នកប្រតិបត្ដិផងនិង ជាក្រុមប្រឹក្សាភិបាលផង​ដែលបំពេញ​ផល​ប្រយោជន៏ឱ្យគ្នាទៅវិញទៅមក។ រីឯអង្គការសមាគមខ្លះបានជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សា​ភិបាលសុទ្ធ​តែបរទេស​មានមុខមាត់​និងឋានៈ ប៉ុន្ដែពួកគេមិនដែលបាន ប្រជុំក្រុមប្រឹក្សាភិបាលម្ដងសោះព្រោះ​តែក្រុមប្រឹក្សាភិបាល​មានតែឈ្មោះដាក់ក្នុងរចនាសម្ព័ន្ធអង្គការឱ្យតែល្អមើលគ្មានដំណើរការ។ រឹតតែអាក្រក់ខឹងនេះ​ទៀតសមាគម​អង្គការក្នុងស្រុកខ្លះបានទទួលយកបុគ្គលិកដែលធ្វើការក្នុងអង្គការម្ចាស់ ជំនួយរបស់ខ្លួនឱ្យ​ធ្វើជាក្រុមប្រឹក្សា​ភិបាល ដែលធ្វើឱ្យស្ថាប័នប្រតិបត្ដិមានការច្របូកច្របល់គ្មានឯករាជ្យក្នុងការបំពេញការងារ។ ម្យ៉ាងទៀតក៏នៅ​មានប្រភេទក្រុមប្រឹក្សាភិបាលមួយបែបទៀតដែលហួសដឺឡេ (expired) មានន័យថា ពួកគេមុខក្រាស់​បើទោះ​បីជាលក្ខន្ដិកៈ សមាគមអង្គការមានចែងអំពីអាណត្ដិការងាររបស់ក្រុមប្រឹក្សាភិបាល ២ ឬ ៣ ឆ្នាំ ក៏ដោយក៏ពួក​គេ​ធ្វើមិនដឹងមិនឮមិនព្រមលាឈប់ពីក្រុមប្រឹក្សាភិបាលឡើយ គឺពួកគេស្រឡាញ់មុខមាត់ឈរឈ្មោះដំណែង ជាក្រុមប្រឹក្សាភិបាលឱ្យអង្គការសង្គម ប៉ុន្ដែបែរជាបានចូលដៃចូលជើងរួមចំនែកធ្វើឱ្យសមាគមអង្គការទាំងនោះចុះ ខ្សោយពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ ដោយសារតែក្រុមប្រឹក្សាភិបាលមិនដំណើរការឬក្រុមប្រឹក្សាភិបាលដែលគ្មានគំនិតស្ថាបនា បង្កើតឡើងដើម្បីតែគាំទ្រនាយកប្រតិបត្ដិដើម្បីអោយខ្លួននិងបក្ខពួកខ្លួនកាន់ដំណែងទទួលបានប្រាក់ខែបានយូរឆ្នាំប៉ុណ្ណោះ។

       រួមសេចក្ដីមកសមាគមអង្គការក្នុងស្រុកនៅកម្ពុជាមិនទាន់មានភាពរឹងមាំក្នុងការបំពេញការងារទេ ទាំង​ការ​​គ្រប់គ្រងផ្ទៃក្នុង និងការប្រតិបត្ដិការគម្រោងនានាដែលទាមទារឱ្យមានស្ថាប័ននិងលិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្ដិ​ច្បាស់លាស់ ដើម្បីគ្រប់គ្រងអំពីដំណើរការពួកគេនៅក្នុងសង្គមចៀសវាងនូវទំនាស់ផ្សេងៗជាយថា ហេតុដែល​ធ្វើឱ្យបាត់បង់ផលប្រយោជន៍ ចំពោះប្រជាពលរដ្ឋដែលជាអ្នកទទួលផល។ ការបង្កើតឱ្យមានច្បាប់ដើម្បី​គ្រប់​គ្រង​សមាគមអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ក្នុងស្រុកគឺកាលានុវត្ដថ្មីមួយដែលធ្វើឱ្យអង្គការសង្គមនានា ដែលប្រតិ​បត្ដិការនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាកាន់តែមានការទទួលខុសត្រូវសាធារណៈច្រើនជាងមុន។ លុបបំបាត់ចោល​នូវ​ភាពអសកម្មនានាដែលពួកគេកំពុងជួបប្រទះ និងធ្វើឱ្យពួកគេកាន់តែមានភាពស្រប​ច្បាប់ក្នុងការបំពេញ​ការងារក្នុងសង្គម។

       ម្យ៉ាងទៀតការបង្កើតច្បាប់ស្ដីពីការគ្រប់គ្រងសមាគម និងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលក្នុងស្រុក គឺជាការគោរព​អនុវត្ដ ទៅតាមស្មារតីមាត្រា៤២នៃរដ្ឋធម្មនុញដែលជាមាគ៌ាដ៏ត្រឹមត្រូវនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ដែលរាជរដ្ឋា​ភិបាល​កម្ពុជាក្រោមការដឹកនាំដ៏ឈ្លាសវៃរបស់ សម្ដេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន កំពុងធ្វើដំណើរ​នៅ​លើផ្លូវឆ្ពោះទៅកាន់នីតិរដ្ឋពិតប្រាកដ។
មេត្ដា

OPINION: How ridiculous when a “so called historian” does not know history, and one NATION’s writer lets his imagination runs wild

HERE THEY GO AGAIN
How ridiculous when a “so called historian” does not know
 history, and one NATION’s writer lets
his imagination runs wild
Supalak Ganjanakhundee of the NATION wrote on 23 January 2011 about a “so-called Thai historian” named Charnvit Kasetsiri who had nothing interesting and fair to say about the Temple of Preah Vihear and its vicinity, but spoke about what he is calling a Mixed Cultural and Natural Mekong-Dangrek World Heritage as a model to end the conflict, in an attempt to renew Thailand’s insinuation into Cambodia’s sovereignty. As the pair do think alike, Charnvit Kasetsiri provides  ground works for Supalak Ganjanakhundee to drill on the scheme of Thailand to use forces to take away a piece of property and the land in its vicinity under the sovereignty of Cambodia by suggesting that “Thailand and Cambodia have been at loggerheads over the Hindu temple of Preah Vihear for half a century, and the proposal by Cambodia to list the ruined temple as a World Heritage site in 2008 fuelled conflict between the neighbouring countries.”
“Half a century” ago, in 1962 as the owner of the Temple of Preah  Vihear and its vicinity, Cambodia, very well conscious of her relative weakness to push out the Thai occupation since 1954 by forces, went to the International Court of Justice (ICJ) and succeeded in having Thailand put its tail down between the legs and vacated the Temple of Preah Vihear and its vicinity. A point of fact must be recalled for the benefit of the Thai so-called historian and non historian of the same breed is that the “Judgments” of the ICJ on June 15, 1962 is entirely based on the provisions found in Articles I and III of the February 13, 1904 Convention between France (protectorate power over Cambodia) and Siam (now, Thailand).  Supalak Ganjanakhundee must not make himself looked naïve and ridiculous by suggesting that Cambodia wanted to “be at loggerhead with Thailand” over the Temple of Preah Vihear and its vicinity for the past half century. Common sense tells Supalak Ganjanakhundee and others of the same breed that Cambodia has rights and duties to protect her sovereignty, safeguard her property and land within her boundary recognized internationally and especially by Siam since 1908. This means simply that any attempt by Thailand to encroach any part of the Cambodian territory, be it the Temple of Preah Vihear, its vicinity, or any other place will be met with adequate resistance.
Make believe that he is completely ignorant of the very recent history of the listing of the Temple of Preah Vihear on the World Heritage List does not make Supalak Ganjanakhundee smart and credible at all. It makes him looked ridiculous even more, and there is nothing wrong to call him a liar. He knew, but pretending that he did not know. In fact, the Temple of Preah Vihear had moved beyond and passed over the stage of “proposal by Cambodia” in 2008. Actually, on July 7, 2008 in Quebec, Canada the World Heritage Committee unanimously listed the Cambodian Temple of Preah Vihear on the World Heritage List under Decisions 32 COM 8B.102. Fully speculative and suggestive Supalak Ganjanakhundee and other Thais of the same breed distorted the fact by saying that “the proposal by Cambodia to list the ruined temple as a World Heritage site in 2008 fuelled conflict between the neighbouring countries. The fact of the matter is that Thailand sent troops to invade and occupy the territory under the sovereignty of Cambodia on July 15, 2008 that “fuelled conflict”.
Supalak Ganjanakhundee went too far by stretching his imagination into something beyond logical reasoning even for an ordinary people by saying that “Bangkok said it respected the court's ruling but argued that the temple's vicinity and even the land where the temple sits belongs to Thailand.” This is really a stunning kind of Thai reasoning. To say the least, Thailand did not do itself a favor by uttering these words.
Supalak Ganjanakhundee can keep on dreaming all his life. The fate of the Temple of Preah Vihear will not fall into what Charnvit Kasetsiri professed as Mixed Cultural and Natural Mekong-Dangrek World Heritage” and so proudly and enthusiastically speculated by Supalak Ganjanakhundee. By saying that “Preah Vihear could be jointly listed as a World Heritage site, as its main building is in Cambodia but the area around it is in Thailand,” Supalak Ganjanakhundee committed two fundamental mistakes. First, he makes believe that he does not know that there is a final and stable international boundary line between Cambodia and Thailand based on the provisions of Articles I and III of February 13, 1904 Convention, and according to this international boundary line, the Temple of Preah Vihear, its vicinity, and the ground on which sits the Temple of Preah Vihear are inside Cambodia and under Cambodia’s sovereignty. Samdech Akka Moha Sena Padei Techo Hun Sen Prime Minister of the Kingdom of Cambodia has stated many times in many occasions that under his watch, not a square inch of Cambodian territory will be lost, and Cambodia will not encroach even an inch of foreign territory. Second, regardless of what Charnvit Kasetsiri had in mind and what Supalak Ganjanakhundee dreamed to stir up, the Temple of Preah Vihear and other temples situated near the boundary line inside the Cambodian territory will be way, way beyond their reaches.
Waddhana P
Senior Analyst and Researcher on
Cambodian-Thai Relations
Institute for International Affairs, Cambodia
24 January 2011