ស្ថិតក្នុងសភាពការណ៍រង្គោះរង្គើបែកបាក់ផ្ទៃក្នុងគណបក្សរបស់ខ្លួនយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ
និងធ្លាក់ក្នុងស្ថានភាពអស់សង្ឃឹមថា នឹងមិនអាចឈានទៅឈោងចាប់យកអំណាចតាមគោលការណ៍លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យបានក្នុងពេលខាងមុខនេះនោះ
មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងហាក់ដូចជាបានបង្ហាញនូវការបាត់បង់អស់ភាពអត់ធ្មត់ ដោយស្ទុះស្ទារសាចុះសាឡើង
ដោយគ្មានឈរលើគោលនយោបាយអ្វីច្បាស់លាស់ ជាក់លាក់ ដើម្បីជាប្រយោជន៍ក្នុងការថែរក្សាសន្តិភាព
ស្ថេរភាព ពង្រឹងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសជាតិនោះសោះឡើយ ។
ជាក់ស្តែង មេដឹកនាំរូបនោះបានប្រដូច
សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្រ្តី ម្តងទៅ Slobodan
Milosevic នៃអតីតប្រទេសយូហ្គោស្ថាវី ម្តងទៅលោក Ben Ali នៃប្រទេសទុយនេស៊ី ម្តងទៅលោក Hosni Mubarak នៃប្រទេសអេហ្ស៊ីប ហើយក្រោយមក គេបានផ្សព្វផ្សាយតតូងតតាងពីការត្រាច់ចរទៅរៀនមន្តអាគមគាថា ស្តីពីការធ្វើបដិវត្តន៍នៅទុយនីស៊ី
ដើម្បីយកមកសាបព្រោះដុតបញ្ឆេះ កកូរទឹកឲ្យល្អក់នៅក្នុងប្រទេស ដើម្បីបំរើមហិច្ឆិតាផ្ទាល់ខ្លួន
។
ធ្ងន់ធ្ងរជាងនេះទៀត គេថែមទាំងបានប្រដូច
សម្តេចនាយករដ្ឋមន្រ្តី ទៅនឹង Qaddafi នៃប្រទេសលីប៊ី ដែល
សម្តេច លោកបានព្រមានកាលពីថ្ងៃទី ១៤ ខែ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០១១ ក្នុងពិធីសម្ពោធផ្លូវជាតិលេខ
០៣ ថា ជាទង្វើ «មិនអាចអត់អោនឲ្យបានទេ» ជា «ការប្រមាថជីវិត» និងជា «ការប៉ុនប៉ងសម្លាប់»
សម្តេច ។ ប្រជាជនដែលបានឮប្រសាសន៍ សម្តេចតេជោ បានសម្តែងការខឹងសម្បារយ៉ាងខ្លាំង ហើយបានចោទសួរទៅវិញថា ចុះបើប្រដូចលោក សម រង្ស៊ី ទៅនឹង ប៉ុល ពត វិញនោះ តើលោក សម រង្ស៊ី
ព្រមទទួលយកឬទេ? ព្រោះទង្វើទាំងអស់នេះបង្ហាញថា លោក សម រង្ស៊ី មានបំណងប្រើវិធីហិង្សា ប៉ុនប៉ងសម្លាប់ថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេសបង្កចលាចល បង្កអស្ថេរភាព ហើយនាំប្រទេសជាតិឲ្យធ្លាក់ក្នុងភ្លើងសង្រ្គាមសាជាថ្មីម្តងទៀត
។
ចំពោះមុខ សកម្មភាព និងសំដីសំដៅខ្វះការទទួលខុសត្រូវ
ប្រាស់ចាកសីលធម៌ ប្រាស់ចាកលក្ខណៈសម្បត្តិជាមេដឹកនាំរបស់មេគណបក្សប្រឆាំងរូបនេះ
អ្នកការទូតបរទេសមួយចំនួននៅភ្នំពេញបានសំដែងចម្ងល់ថា តើការចង់ឈ្នះគណបក្សប្រជាជនតាមរយៈការកំចាត់ថ្នាក់ដឹកនាំតាមការគុំកួន
ឈ្នានីស ព្យាបាទអាយុជីវិត ជាពិសេសចំពោះសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន នោះ ជាគោលនយោបាយរបស់គណបក្សប្រឆាំងឬ? បើដូច្នោះមែន
គណបក្សមួយនេះនឹងបាត់គោលដៅចម្បង (Raison d'être) របស់ខ្លួនហើយ ។ បើកាលណាបាត់បង់គោលដៅចម្បង ហើយនោះ គណបក្សនេះនឹងឈានទៅដល់ការរលំរលាយមិនខានឡើយ
ព្រោះគណបក្សនយោបាយណាក៏ដោយ ស្ថិតក្នុងប្រទេសកាន់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្សណាក៏ដោយ
ក៏តែងតែមានគោលដៅចម្បងដូចគ្នា គឺដើម្បីឧត្តមផលប្រយោជន៍ជាតិ និងប្រជាជន ដោយឈរលើគោលនយោបាយច្បាស់លាស់រៀងៗខ្លួន
។
ម្យ៉ាងវិញទៀត ការដែលមេបក្សប្រឆាំងរូបនេះប្រមាថជីវិត
សម្តេចនាយករដ្ឋមន្រ្តី មិនមែនត្រឹមតែជាអំពើខុសច្បាប់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ និងផ្ទុយពីគោលការណ៍លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យប៉ុណ្ណោះទេ
ប៉ុន្តែថែមទាំងមិនសមជាមេដឹកនាំកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនាទៀតផង ព្រោះថា ការប្រមាថអាយុជីវិត
និងការប៉ុនប៉ងប្រើវិធីហិង្សា ជាការប្រឆាំងនឹងអក្កោធនធម៌ គឺធម៌ជៀសវាងការស្អប់ខ្ពើម
និន្ទាឈ្នានីស ចងសត្រូវនឹងគ្នា និងធម៌អវិហិង្សា គឺមិនត្រឹមតែជៀសវាងអំពើហិង្សា និងការបំផ្លាញជីវិតអ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះទេ
គឺត្រូវកសាងសន្តិភាពដោយការការពារសង្រ្គាមកុំឲ្យកើតឡើងបានទៀតផង ។
ជាមួយគ្នានេះដែរ រាល់ការប៉ុនប៉ងណាមួយរបស់គណបក្សប្រឆាំង
ដើម្បីអូសទាញកម្ពុជាឲ្យធ្លាក់ចូលក្នុងភ្នក់ភ្លើងសង្រ្គាមមហាវិនាសកម្មដូចនៅលីប៊ី គឺជាការឆោតល្ងង់ខ្លាំងណាស់
ព្រោះពួកគេមិនទាំងស្គាល់ស្ថានភាពពិតប្រាកដនៃប្រទេសខ្លួនឯង ដែលបានធ្វើដំណើរបានឆ្ងាយណាស់ហើយតាមផ្លូវត្រឹមត្រូវនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ
។ ទង្វើរបស់ពួកគេ នឹងក្លាយជាទង្វើមិនត្រូវចំពេលវេលា និងខ្វះការពិចារណាត្រឹមត្រូវ ។
ប្រសិនបើគេហ៊ានប្រថុយប្រថាននោះ មេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងរូបនោះ នឹងទទួលវាសនាអាក្រក់ដូច
Qaddafi
មិនខាន គឺច្បាស់ជាមិនមែន សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ទេ ។
ប្រជាជនខ្មែរទូទៅដែលធ្លាប់ទទួលរងការឈឺចាប់ដោយសារអស្ថេរភាពនយោបាយដោយសារសង្រ្គាមបង្ហូរឈាមរាប់ទសវត្សមកនោះ
ច្បាស់ជានឹងមិនបណ្តោយឲ្យពួកអ្នកនយោបាយជ្រុលនិយមមួយចំនួនណាមួយនោះ យកសុខសន្តិភាព និងស្ថេរភាពនយោបាយរបស់ប្រទេសជាតិ
ដែលពួកគេគិតស្មានថា ជាការងាយស្រួល មកជាន់ឈ្លី បំផ្លិចបំផ្លាញ ដើម្បីបំរើតែមហិច្ឆិតាផ្ទាល់ខ្លួនរបស់ពួកគេបានឡើយ
។ ផ្ទុយទៅវិញ ការកសាងសុខសន្តិភាព ឯកភាពទឹកដីនៅកម្ពុជា វាមិនមែនជាការងាយដែលពួកគេមិនត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ជួយថែរក្សានោះទេ
ដូចអ្វីដែល សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ដែលជាស្ថាបនិកបានហៅថា «ជាការលំបាកណាស់
ទម្រាំរកបានសន្តិភាព ស្ថេរភាព ការបង្រួបបង្រួមជាតិបាន មិនមែនជាការស្រួលទេ វាពិបាកណាស់»
។
គឺក្នុងស្មារតីយកឧត្តមផលប្រយោជន៍ជាតិ
និងប្រជាជនជាធំនេះហើយ ដែលប្រជាជនខ្មែរស្នេហាសុខសន្តិភាពចង់ឃើញគណបក្សប្រឆាំងមួយនេះ
លះបង់គោយនយោបាយជ្រុលនិយម ហើយវិលមករកផ្លូវកណ្តាល គឺប្រកាន់យកសម្មាទិដ្ឋិ ការយល់ឃើញ
ត្រូវ និងសម្មាវាចាការនិយាយត្រូវ ។ល។ តាមកន្លងធម៌ដ៏ល្អបវរនៃព្រះបរមគ្រូនៃយើង ។
ឥឡូវនេះ គ្មានអ្វីដែលមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងរូបនោះត្រូវបារម្ភទេ
។ សម្តេចតេជោ នាយករដ្ឋមន្រ្តី លោកធ្លាប់បានប្រកាសម្តងជាពីរដងរួចមកហើយ ក្នុងករណីគណបក្សប្រជាជនចាញ់ឆ្នោត
លោកត្រៀមទទួលស្គាល់លទ្ធផលបោះឆ្នោតភ្លាម «សូមមកវិមានសន្តិភាព ខ្ញុំប្រកាសផ្ទេរតំណែងឲ្យដោយមិនចាំបាច់មានកង្វល់នោះទេ»
។ ប៉ុន្តែ អ្វីដែលលោកត្រូវខ្វល់នោះ គឺរូបលោកជាទណ្ឌិត គឺរូបលោកជាបញ្ហា ដោយលោកមិនបានប្រកាន់យកសម្មាទិដ្ឋិ
និងសម្មាវាចា ដោយរូបលោកបានពោលពាក្យចង់សាបព្រោះអំពើហិង្សាចំពោះជាតិ និងប្រជាជនរួមជាតិរបស់លោក
។ រាជរដ្ឋាភិបាល និង សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន មិនមែនជាបញ្ហាទេ
ដូចអ្វីដែលអតីតប្រធានាធិបតី Bill Clinton ធ្លាប់បានថ្លែងថា
«រដ្ឋាភិបាលមិនមែនជាបញ្ហាទេ ហើយរដ្ឋាភិបាលក៏មិនមែនជាដំណោះស្រាយដែរ ។ យើងប្រជាជនអាមេរិក
យើងជាដំណោះស្រាយ» ។ (យោងសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់លោក Bill Clinton ក្នុងពិធីសម្ពោធតំណែងប្រធានាធិបតីអាណត្តិទី ២ ថ្ងៃ ២០ ខែ មករា ឆ្នាំ ១៩៩៧) ៕
សាន់ដ្រា អេង
ទីប្រឹក្សាអង្គភាពព័ត៌មាន និងប្រតិកម្មរហ័ស