Friday, December 9, 2011

សេចក្តីប្​រកាស​ព័ត៌មាន ស្តីពី​លទ្ធផល​នៃ​សម័យ​ប្រជុំ​ពេញ​អង្គ​គណៈ​រដ្ឋមន្ត្រី


ថ្ងៃទី ០៩  ខែ ​ធ្នូ​ ​ឆ្នាំ២០១១

     ថ្ងៃទី ០៩ ខែ ធ្នូ ឆ្នាំ២០១១ វេលាម៉ោង ៨​ និង៣០នាទីព្រឹក នៅវិមាន​សន្តិភាព​មានបើក​សម័យ​ប្រជុំ​ពេញ​អង្គ​គណៈរដ្ឋមន្ត្រី ក្រោមអធិបតីភាពដ៍ខ្ពង់ខ្ពស់បំផុតរបស់ សម្តេច​អគ្គ​មហា​សេនា​បតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​​​នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ក្នុងអាណត្តិទី ៤ ដើម្បីឆ្លងៈ
១-​សេច​ក្តី​ព្រាង​​ព្រះ​រាជក្រឹត្យ ស្តី​ពី​ការ​បង្កើត​គណៈស្ថាបត្យករ​កម្ពុជា​​​​​ ៖
២-សេច​ក្តី​ព្រាង​អនុក្រឹត្យ​ ស្តីពី​អត្តសញ្ញាណកម្ម​គ្រួសារ​ក្រីក្រ
៣-​​បញ្ហា​ផ្សេងៗ ៖ សំណើ​សុំ​ការ​យល់​ព្រម​ពី​គណៈរដ្ឋមន្រ្តី​ ដើម្បី​សុំ​សច្ចាប័ន​ពី​ស្ថាប័ន​នីតិប្បញ្ញត្តិ​លើ “សេចក្តី​ព្រាង​ច្បាប់​ស្តីពី​ការ​អនុម័ត​យល់​ព្រម​លើ​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​ ស្តី​ពី​ការ​គ្រប់​គ្រង​ការ​ប្រើ​ប្រាស់​ហត្ថពលកម្ម​នៅ​រដ្ឋ​កាតា រវាង​រាជរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា និង​រដ្ឋាភិបាល​នៃ​រដ្ឋ​កាតា”
      
     ក្រោយ​ពី​បាន​ស្តាប់របាយការណ៍ និងមតិពិភាក្សាផ្លាស់ប្តូរយោបល់រួចមក កិច្ចប្រជុំពេញអង្គ​គណៈរដ្ឋ​មន្ត្រី​បាន​សម្រេច​​​អនុម័ត​នូវ​៖
I-សេច​ក្តី​ព្រាង​​ព្រះ​រាជក្រឹត្យ ស្តី​ពី​ការ​បង្កើត​គណៈស្ថាបត្យករ​កម្ពុជា​​​​​
សេច​ក្តី​ព្រាង​​ព្រះ​រាជក្រឹត្យ ស្តី​ពី​ការ​បង្កើត​គណៈស្ថាបត្យករ​កម្ពុជាសរសេរ​អក្សរ​កាត់​ គ.ស.ក ​ត្រូវ​បាន​រៀប​ចំ​ឡើង​ដោយ​ក្រសួង​ដែន​ដី​នគរូបនីយកម្ម និង​សំណង់​ មាន​គោល​បំណង ​៖
-​ដើម្បី​ប្រមូល​ផ្តុំ​ និង​គ្រប់​គ្រង​ស្ថាបត្យករ​ ដែល​បាន​ចុះ​បញ្ជី​នៅ​ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា​ ព្រម​ទាំង​លើក​កម្ពស់​វិជ្ជាជីវៈ គុណភាព​ស្នាដៃ​របស់​ស្ថាបត្យករ និង​កិត្យានុភាព​នៃ​ស្ថាបត្យកម្ម​កម្ពុជា​។​
-​ដើម្បី​ឆ្លើយ​តប​តាម​តម្រូវ​ការ​ចាំ​បាច់​ ក្នុង​ការ​ធ្វើ​សមាហរណកម្ម​វិជ្ជាជីវៈ​​ស្ថាបត្យកម្ម​ក្នុង​តំបន់​ ជាពិសេស​ក្នុង​បណ្តា​ប្រទេស​ជា​សមាជិក​អាស៊ាន​។​
សេចក្តី​ព្រាងព្រះ​រាជក្រឹត្យ​នេះ​ ចែក​ចេញ​ជា​ ៩ ជំពូក​ និង​មាន ៣៥ មាត្រា មាន​វិសាល​ភាព​អនុវត្ត​ចំពោះ​ស្ថាបត្យករ​​ខ្មែរ និង​ស្ថាបត្យករ​បរទេស​ ដែល​បាន​ចុះ​ឈ្មោះ​ក្នុង​បញ្ជី​ គ.ស.ក ។​
​​
II- សេច​ក្តី​ព្រាង​អនុក្រឹត្យ​ ស្តីពី​អត្តសញ្ញាណកម្ម​គ្រួសារ​ក្រីក្រ ៖
នៅ​ព្រះ​រាជា​ណាចក្រ​កម្ពុជា ការ​កំណត់​អត្ត​សញ្ញាណ​គ្រួសារ​ក្រីក្រ​ត្រូវ​បាន​អនុវត្ត​ជា​ច្រើន​ឆ្នាំ​មក​ហើយ ដោយ​ស្ថានប័ន​រាជ​រដ្ឋាភិបាល​ ដៃ​គូអភិវឌ្ឍន៍ និង​អង្គការ​មិន​មែន​រដ្ឋាភិបាល​នានា​ ដើម្បី​ផ្តល់​សេវា​សង្គម ផ្តល់​ជំនួយ និង​ការ​កំណត់​អាទិភាព​ក្នុង​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​ផ្សេង​ៗ​ ដោយ​ប្រើ​ប្រាស់​នីតិ​វិធី​ផ្សេងៗ​គ្នា។ ​​ ការ​កំណត់​អត្ត​សញ្ញាណ​គ្រួសារ​ក្រីក្រ​​ ដោយ​ប្រើ​ប្រាស់​នីតិវិធីផ្សេង​ៗ​គ្នា​នេះ​មាន​ចំណុច​អវិជ្ជមាន​មួយ​ចំនួន​ដូច​ជា៖
-ទិន្នន័យ​ដែល​ទទួល​បាន​ពី​ការ​កំណត់​អត្ត​សញ្ញាណ​គ្រួសារ​ក្រីក្រ​​ ប្រើ​ប្រាស់​បាន​តែ​ស្ថាប័ន​ ឬ​អង្គភាព​សាម៉ី​ តែ​ប៉ុណ្ណោះ​
-ទិន្នន័យ​ដែល​ទទួល​បាន​ពី​ការ​កំណត់​អត្ត​សញ្ញាណ​គ្រួសារ​ក្រីក្រ​របស់​ស្ថាប័ន​​រាជរដ្ឋាភិបាល​ ដៃ​គូអភិវឌ្ឍន៍​ និង​អង្គការ​មិន​មែន​រដ្ឋាភិបាល​​មិន​អាច​ប្រៀប​ធៀប​គ្នា​បាន​
-ដំណើរ​ការ​កំណត់​អត្ត​សញ្ញាណ​គ្រួសារ​ក្រីក្រ​ អាច​ស្ទួន​គ្នា​នៅ​ក្នុង​ភូមិ​មួយ ឬ ឃុំ​មួយ
-ពុំ​មាន​ធ្វើ​បច្ចុប្បន្ន​ភាព​ទិន្នន័យ​ឡើង​វិញ​ ដើម្បី​ពិនិត្យ​មើល​អំពី​និន្នាការ​នៃ​គ្រួសារ​ក្រីក្រ​។
ការ​រៀប​ចំ​ឡើង​នូវ​អនុក្រឹត្យ​ ស្តី​ពី​​អត្ត​សញ្ញាណកម្ម​​គ្រួសារ​ក្រីក្រ មាន​គោល​បំណង​ដើម្បី​ជម្រុញ​ឲ្យ​ក្រសួង​-ស្ថាប័ន​រាជរដ្ឋាភិបាល​ និង​ដៃ​គូ​អភិវឌ្ឍន៍​ផ្សេង​ៗ​ និង​អង្គការ​មិន​មែន​រដ្ឋាភិបាល​នានា​ ប្រើប្រាស់​ជា​ផ្លូវ​ការ​នូវ​​នីតិវិធី​អត្តសញ្ញាណ​កម្ម​គ្រួសារ​ក្រី​ក្រ ដែល​ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើង​ដោយ​ក្រសួង​ផែន​ការ​។​
សេច​ក្តី​ព្រាង​អនុក្រឹត្យ​ ស្តីពី​អត្តសញ្ញាណកម្ម​គ្រួសារ​ក្រីក្រមាន​ ៧ ជំពូក​ និង ២៣ មាត្រា មាន​គោល​ដៅ​កំណត់​អំពី​អត្ត​សញ្ញាណ​​កម្ម​គ្រួសារ​ក្រីក្រ ដើម្បី​ផ្តល់​ទិន្នន័យ​សម្រាប់​ប្រើប្រាស់​ក្នុង​សកម្មភាព​កាត់​បន្ថយ​ភាពក្រីក្រ​ជូន​ប្រជាពលរដ្ឋ​កម្ពុជាស្រប​​​តាម​គោល​នយោបាយ​អភិវឌ្ឍន៍​ជាតិ​ និង​យុទ្ធសាស្រ្ត​ចតុកោណដំណាក់​កាល​ទី២​ ​របស់​រាជរដ្ឋាភិបាល​ក្រោម​កា​រ​ដឹក​នាំ​ប្រកប​ដោយ​គតិបណ្ឌិត​របស់​សម្តេច​អគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន​។​

III-បញ្ហា​ផ្សេងៗ ៖ ​អង្គប្រជុំ​ពេញ​អង្គ​គណៈរដ្ឋមន្រ្តី​ បាន​សម្រេច​បញ្ជូន​​ “សេចក្តី​ព្រាង​ច្បាប់​ស្តីពី​ការ​អនុម័ត​យល់​ព្រម​លើ​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​ ស្តី​ពី​ការ​គ្រប់​គ្រង​ការ​ប្រើ​ប្រាស់​ហត្ថពលកម្ម​​នៅ​រដ្ឋ​កាតា រវាង​រាជរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា និង​រដ្ឋាភិបាល​នៃ​រដ្ឋ​កាតា” ដើម្បី​សុំ​សច្ចាប័ន​ពី​ស្ថាប័ន​នីតិប្បញ្ញត្តិ។
កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​នេះ​ មាន​ទិស​ដៅ​ស្វែង​រក​ការ​គ្រប់​គ្រង​ ការ​ប្រើប្រាស់​ហត្ថពលកម្ម​កម្ពុជានៅ​​រដ្ឋ​កាតា ស្រប​ទៅ​តាម​ក្រប​ខណ្ឌ​ច្បាប់​ និង​បទបញ្ជា​ទាំង​ឡាយ​ជា​ធរ​​​មាន​របស់​ព្រះ​រាជា​ណាចក្រកម្ពុជា និង​រដ្ឋ​កាតា ដើម្បី​លើក​ទឹក​ចិត្ត​ឲ្យ​ផ្នែកឯកជន​នៃ​ប្រទេស​ទាំង​ពីរ​បាន​ចូលរួម​កាន់តែ​ខ្លាំង​ថែម​ទៀត​ក្នុង​វិស័យ​ផ្សេង​ៗ នៃ​កិច្ច​អភិវឌ្ឍន៍​សេដ្ឋកិច្ច​ សង្គម​​កិច្ច​ប្រទេស​ទាំង​ពីរ​ ស្រប​ទៅ​តាម​ទិស​ដៅ​នៃ​សកលភាវូបនីយកម្ម​។​
-ដើម្បី​​ទប់​ស្កាត់​ពលករ​ចំណាក​ស្រុក​ដោ​យ​ខុស​ច្បាប់ ដែល​ប្រឈម​​នឹង​ហានិភ័យ​ខ្ពស់​ បណ្តាល​ឲ្យ​​ខ្វះ​កម្លាំង​ពលកម្ម​​ក្នុង​ស្រុក​ សម្តេច​តេជោ​នាយក​រដ្ឋ​មន្រ្តី បាន​ផ្តល់​អនុសាសន៍​ឲ្យ​ទី​ភ្នាក់​ងារ​ជាតិ​មុខ​របរ​ និង​ការ​ងារ​សហការ​ជា​មួយ​​បណ្តា​​ក្រុម​ហ៊ុន​វិនិយោគ​នានា​ធ្វើ​ការ​ផ្សព្វ​ផ្សាយ អំពី​តម្រូវ​ការ​កម្លាំង​ពលកម្ម​ក្នុង​ស្រុក​ ដែល​កំពុង​កើន​ឡើង​​ជូន​ប្រជាពលរដ្ឋ​​ឲ្យ​បាន​ជ្រាប​ទូលំទូលាយ។​
-សម្តេច​​អគ្គមហាសេនា​បតី​តេជោ​ ហ៊ុន សែន បាន​ណែនាំ​ដល់​ឯកឧត្តម​ រដ្ឋ​មន្រ្តី​ក្រសួង​យុត្តិធម៌​ឲ្យពិនិត្យ​បាន​ដិត​ដល់​ចំពោះ​ការ​អនុវត្ត​ច្បាប់ ​​លើ​ករណី​សំណុំ​រឿង​​បង្ក​របួស​ស្នាម ​​លើ​ចៅ​ក្រម​នៃ​សាលា​ដំបូង​ខេត្ត​មណ្ឌល​គីរី​ ដោយ​ផ្ទេរ​សំណុំ​រឿងនោះ​​មក​សាលាដំបូង​រាជធានី​ភ្នំពេញ​ ហើយ​មិន​ត្រូវ​អនុគ្រោះ​ ឬលើក​លែង​ចំពោះ​អ្នក​បង្ក​ទោះជា​អ្នក​នោះ​ជា​អ្នក​ណា​ ឬ​កូន​អ្នក​ធំ​ណា​ឡើយ​។​
-សម្តេច​​​តេជោនាយក​រដ្ឋមន្រ្តី​ ​បាន​​ក្រើន​រំលឹក​ឲ្យ​អាជ្ញាធរ​ដែន​ដី​ជុំ​វិញ​បឹង​ទន្លេ​សាប​ និង​ស្ថាប័ន​ពាក់​ព័ន្ធ​​​ពិសេស​​​ឯកឧត្តម ប៊ិន ឈិន ឧបនាយករដ្ឋ​មន្រ្តី ​បន្ត​ដឹក​នាំ​អនុវត្ត​​​ការ​ទប់​ស្កាត់​​បទ​ល្មើស​នេសាទ​ និង​ភាព​​អនា​ធិប​តេយ្យ​​នៃ​ការ​នេសាទ​ ពេល​ត្រី​កំពុង​ត្រូវ​ ព្រោះ​ថា​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​បាន​និង​កំពុង​គាំទ្រ​ការ​អនុវត្ត​បទបញ្ជា​លេខ ០១ប.ប និង​ការ​កែទម្រង់​ឡូត៍​នេសាទ​ ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​ផល​ត្រី​​បាន​កើន​ឡើង​។
-​ក្នុង​គោល​បំណង​ធានា​ឲ្យ​មាន​កំណើន​សេដ្ឋ​កិច្ច​ខ្ពស់​ សម្តេច​​អគ្គមហាសេនា​បតី​តេជោ​ ហ៊ុន សែន បាន​ណែនាំ​​ឲ្យ​ឯកឧត្តម​អគ្គ​ទេសាភិបាល​ធនាគារ​ជាតិ​នៃ​កម្ពុជា​ត្រួត​ពិនិត្យ និង​កែ​សម្រួល​​​​លុប​បំបាត់​ចោល​ឧបសគ្គ​ណា​ ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​រាំង​ស្ទះ​ដល់​ការ​ផ្ទេរ​ថវិកា​ ពីបរទេស​ចូល​មក​វិនិយោគ​​ក្នុង​ព្រះ​រាជាណាចក្រកម្ពុជា​ ទន្ទឹម​គ្នា​នោះ​ដែរ​អគ្គនាយកដ្ឋាន​គយ​ និង​រដ្ឋាករ​ អគ្គនាយក​ដ្ឋាន​​កាំកុង​ត្រូល​ ក៏​ត្រូវ​ពិនិត្យ​កាត់​បន្ថយ​លុប​​បំបាត់​នូវ​ភាព​យឺត​យ៉ាវ​ក្នុង​ការផ្តល់​សេវា​​សម្រាប់​​ការ​​នាំ​ចូល ​និង​នាំ​ចេញទំនិញ​ ពី​ក្នុង​ព្រះ​រាជា​ណាចក្រ​កម្ពុជា​ផង​ដែរ​។​

អង្គប្រជុំគណៈរដ្ឋមន្ត្រី បានបិទសម័យប្រជុំនៅវេលាម៉ោង ១២ និង ៣០ នាទី។
         
រាជធានីភ្នំពេញ ថ្ងៃទី ០៩ ខែ​​ ធ្នូ​ ឆ្នាំ២០១១

បទវិភាគ ការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និង ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចសង្គមកម្ពុជា


ដោយ រាជ្យ សុវណ្ណនគរ

           នៅថ្ងៃទី១០ ធ្នូ ខាងមុខនេះ គឺជាថ្ងៃទិវាសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ តាមសេចក្តីប្រកាសជាសកល​ស្តីពី​សិទ្ធិ​​មនុស្ស​របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលជាប្រធានបទដ៏ពេញ​និយមសម្រាប់​អ្នកនយោបាយ​មួយ​ចំនួន​​នៅ​កម្ពុជា ឆ្លៀតទាញយកអត្ថប្រយោជន៍ និង ប្រជាប្រិយភាពផ្ទាល់ខ្លួន។ ជាពិសេសជាង​នេះ​ទៅទៀត បញ្ហា​សិទ្ធិ​មនុស្ស គឺជាបញ្ហាដ៏រសើប និង ងាយបង្ករឲ្យមានការភ័ន្តច្រឡំពីសាធារណៈជន គ្រប់ស្រទាប់​សង្គម។

          ស្របពេលដែលអ្នក​រាយ​ការ​​ណ៍​ពិសេស​របស់​​អង្គ​​​ការ​​​​សហ​​ប្រ​​ជា​​ជាតិ​​ ​ ទទួល​​​បន្ទុកផ្នែក​​សិទ្ធិ​មនុស្ស លោក​ សូរិយា ស៊ូប៊ែឌី កំពុងមានវត្តមាននៅ​កម្ពុជា គេសង្កេតឃើញមានអ្នកនយោបាយខ្មែរមួយចំនួន បាន​លើក​យកបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស និង បញ្ហាដទៃទៀត ទៅគោរពប្រណិប័ត្រ និង គោរពរាយការណ៍ហាក់បី​ដូចជា​អ្នកដ៏​មានគុណរបស់ខ្លួន ព្រមទាំងបំផ្លឹសហួសពីតថភាពរបស់សង្គមខ្មែរនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។ ពួក​គេ បាន និង ​កំពុង​ចាត់​ទុកស្ថានភាពនៃការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និង ការអនុវត្តច្បាប់នៅកម្ពុជា ហាក់បីដូច​ជា​​សង្គមព្រៃ សង្គមសត្វ និង រស់នៅគ្មានច្បាប់ទំលាប់អ្វីទាល់តែសោះអញ្ចឹងដែរ។

            តើការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ត្រូវអាស្រ័យទៅនឹងស្ថានភាពនៃការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចសង្គម​របស់ប្រជា​ជាតិ​​នោះ ​ដែរឬទេ? តើយើងនាំគ្នាផ្តោតតែទៅលើកត្តាសិទ្ធិមនុស្ស ដោយបំភេ្លចចោលនូវក្រពះ និង សុខសន្តិភាព​របស់​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​​ឬដូចម្តេច?

          តើរាជរដ្ឋាភិបាល ក្រោមការដឹកនាំរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានធ្វើអ្វីខ្លះពាក់ព័ន្ធនឹង​លក្ខខណ្ឌ​​សិទ្ធិ​មនុស្ស និង ការគោរពច្បាប់នៅកម្ពុជា?

               ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងសំណួរខាងលើនេះ យើងគួរពិនិត្យត្រឡប់ទៅសម័យកាលរបបខ្មែរក្រហម​រហូតមក​ដល់​បច្ចុប្បន្ននេះ ថាតើស្ថានភាពនៃការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា បានវិវត្តទៅយ៉ាងដូចម្តេច ហើយ​យើងទាំងអស់​គ្នា​ជា​ប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រូប គួរមានមោទនភាពនឹងថ្នាក់ដឹកនាំ និង ប្រជាជាតិរបស់ខ្លួន​ដែលបានខិតខំរិះរក​គ្រប​មធ្យោ​បាយ និង ធនធានក្នុងការសង្គ្រោះ ការកសាង និង ការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ​ដូច​សព្វថ្ងៃនេះ តាមរយៈសកម្មភាព និង​សមិទ្ធផលដូចខាងក្រោមនេះ៖

          នៅពេលដែលប្រជាជាតិខ្មែរទាំងមូល កំពុងស្ថិតនៅក្នុងជ្រោះមរណៈនៃរបបកម្ពុជា​ប្រជាធិប​តេយ្យ​​ខ្មែរ​ ក្រហមដែលមិនត្រឹមតែគ្មានសិទ្ធិមនុស្សទាល់តែសោះ ក៏ប៉ុន្តែរង់ចាំតែនាទីនៃសេចក្តីស្លាប់មក​ដល់នោះ​​គឺថ្នាក់ដឹកនាំ​ របស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ក្រោមការដឹកនាំរបស់សម្តេចអគ្គទាំងបីទេ​ដែលជា​អ្នក​ជួយ​សង្រ្គោះ​​ អាយុជីវិតឲ្យរួចផុតពី​សេចក្តីស្លាប់ និង ព្រាត់ប្រាសនិរាស្ត្រអន្តរាយ។ នេះគឺជាការពិត ហើយ​ក៏ជា​ការស្វែង​រកសិទ្ធិនៃការរស់រានមានជីវិត​ សេរីភាព សន្តិសុខ និង សិទ្ធិជួបជុំគ្រួសារ ជូន​ប្រជាជាតិខ្មែរគ្រប់រូប។

          ការទប់ស្កាត់ការវិលត្រឡប់របស់របបប្រល័យពូជសាសន៍ ការចរចារស្វែងរក​សន្តិភាព និង​ ការ​បញ្ចប់​សង្គ្រាមរវាងខ្មែរ និង ខ្មែរ តាមរយៈកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាព​ទីក្រុងប៉ារីស​ឆ្នាំ​១៩៩១ ការធ្វើឲ្យរលំ​រលាយ​​អង្គការចាត់តាំង​នយោបាយ និង យោធារបស់ខ្មែរក្រហមជា​ស្ថាពរនៅ​ឆ្នាំ​១៩៩៨។

តាមរយៈ ​គោល​នយោបាយ​ឈ្នះ-ឈ្នះ របស់ សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន​ នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ដែលធ្វើឲ្យ​ប្រទេស​ជាតិ​កម្ពុជា ទទួលបាន​សន្តិភាព សន្តិសុខ ស្ថេរភាពនយោបាយ និង ឯកភាពជាតិ និង ឯកភាពទឹកដី ដែល​ប្រជាជាតិខ្មែរមិនធ្លាប់មានអស់​រយៈ​ពេល​ជាច្រើនសតវត្សមកហើយ និង ការទប់​ស្កាត់​ប្រឆាំង​នឹងការរំលោភ​ឈ្លាន​ពានបូរណភាព​ទឹកដី និង សេចក្តីសុខសាន្ត​ពីសំណាក់ប្រទេស​ជិត​ខាង ជា​ពិសេស​ប្រទេសថៃ។

          ចាប់ពីក្រោយថ្ងៃរំដោះ ៧ មករា ១៩៧៩ ថ្នាក់ដឹកនាំរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានខិត​ខំ​ស្វែង​​រកយុត្តិ​ធម៌ជូនប្រជាជនខ្មែរ តាមរយៈការបង្កើតឲ្យមានតុលាការកាត់ទោសមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម ប៉ុល​​ពត អៀង សារី និង ខៀវ សំផន នៅពេលនោះ ស្របពេលដែលអ្នកនយោបាយខ្មែរ​ និង ប្រទេសមួយ​ចំនួន ដែលកំពុងស្រែកអំពីសិទ្ធិមនុស្ស​នៅពេល​នេះ ធ្វើសកម្មភាពគាំទ្រពួកខ្មែរក្រហម​នៅឡើយ។ សកម្មភាព​នេះ បាន និង កំពុងបន្ត​ស្វែង​រក​យុត្តិតាមរយៈសាលាក្តីខ្មែរក្រហម ដែលកំពុងកាត់ទោស លោក នួនជា អៀង សារី ខៀវ សំផន អៀង ធីរិទ្ធ និង ឌុច នាពេលនេះ។ ទាំងនេះ គឺជាសិទ្ធិទទួលបាន​យុត្តិធម៌។

          ក្រៅពីនេះ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរមានសិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការទទួលបានការអប់រំ ការព្យាបាលជម្ងឺ ការ​បញ្ចេញ​ម​តិ​យោបល់គ្រប់រូបភាព​ និង មធ្យោបាយ សិទ្ធិលើកម្មសិទ្ធិរបស់បុគ្គលគ្រប់រូប ការប្រកប​អាជីវកម្មដោយសេរី តាមគោល​ការណ៍​សេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារ សិទ្ធិនៃការប្រមូលផ្តុំ ការបង្កើតអង្គការសមាគម និង គណបក្សនយោបាយ សិទ្ធិនៃជំនឿ​សាសនា ដោយមិនប្រកាន់នូវពូជសាសន៍ ពណ៌សម្បុរ ឬ និន្នាការ​នយោ​បាយអ្វីឡើយ ព្រមទាំងសិទ្ធិសេរីភាពជា​មូលដ្ឋានដទៃទៀត ដូចដែលមានចែងក្នុង​រដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃ​ព្រះរា​ជាណាចក្រកម្ពុជា​​ ឆ្នាំ១៩៩៣ សេចក្តីប្រកាសជា​សកល​ស្តីពីសិទ្ធិមនុស្ស និង សន្និសញ្ញា អនុសញ្ញា​ពាក់​ព័ន្ធនានា ច្បាប់ និង បទដ្ឋានគតិយុត្តពាក់ព័ន្ធនឹងការការពារ ការគោរពសិទ្ធិសេរីភាព និង ផល​ប្រយោជន៍​​របស់ប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រូប ប្រកបដោយយុត្តិធម៌ និង ស្មើភាព។

          ទាំងអស់នេះ គឺជាបុរេលក្ខខណ្ឌ និង ជាលក្ខខណ្ឌគ្រឹះមិនអាចខ្វះបាន ក្នុងការបដិសន្ធិសិទ្ធិ និង នាំឲ្យមាន​ការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនៅក្នុងសង្គមជាតិនីមួយៗ។ តើគ្រប់គ្រាន់សមល្មមហើយឬនៅ ដើម្បីធ្វើឲ្យ​ស្ថានភាពនៃ​ការគោរព​សិទ្ធិមនុស្ស? ដើម្បីធ្វើឲ្យស្ថានភាពនៃការគោរពសិទ្ធិមនុស្សកាន់តែប្រសើរថែមទៀត ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់​រូប គ្រប់ក្រុម គ្រប់និន្នាការនយោបាយ ត្រូវរួមគ្នាផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើ៖

          ១.ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច បង្កើនប្រាក់ចំណូល សកម្មកែប្រែអត្តចរិត និង អាកប្បកិរិយាខ្ជិលច្រអូស ចាំ​មើល​បំណាំ ចេះតែស្រែកជេរ រិះគន់ដែលមិនឈរលើមូលដ្ឋានពិតជាក់ស្តែងរបស់សង្គមជាតិ ដើម្បីរួម​ចំណែក​​ក្នុង​ការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្ររបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ ក៏ប៉ុន្តែចំពោះការរិះគន់ប្រកបដោយការស្ថាបនា រាជរដ្ឋាភិបាល​តែងតែងយក​មក​ពិចារណា និង ដាក់បញ្ចូលទៅក្នុងគោលនយោបាយរបស់ខ្លួន។

          ២.ប្រជាពលរដ្ឋម្នាក់ ត្រូវខិតខំប្រឹងប្រែងកសាង និង អភិវឌ្ឍសមត្ថភាព ជំនាញ ចំណេះដឹង ចំណេះ​ធ្វើ​ និង​ បទពិសោធ​ន៍ការងារគ្រប់វិស័យ ដើម្បីផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ផង គ្រួសារផង និង សង្គមជាតិ​ទាំង​មូល​ផង។

          ៣.ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់រូប ត្រូវរួមគ្នារក្សាតម្លៃ និង សេចក្តីថ្លៃថ្នូររបស់ជាតិខ្មែរ ហើយត្រូវតែចង​ចាំ​ថា ខ្មែរជាប្រជាជាតិដែលធ្លាប់រុងរឿង និង មានអារ្យធម៌ខ្ពង់ខ្ពស់ដែលមានការទទួលស្គាល់ជាទូទៅ។ ដូច្នេះខ្មែរគ្រប់រូប គួរត្រូវជៀស​វាង​ជាដាច់​ខាតតាមតែអាចធ្វើបាន ឲ្យជាតិសាសន៍ដទៃមកដឹកច្រមុះខ្មែរ មកនិយាយ​កិច្ចការ​ជំនួស​ខ្មែរ នៅពេល​ដែល​ខ្មែរអាចនិយាយជាមួយខ្មែរគ្នាឯងបាននោះ។ គ្មាននរណា​ស្រឡាញ់ខ្មែរ​ជាងខ្មែរនោះ​ឡើយ ហើយក៏គ្មាននរណា យល់ពីជម្រៅខ្មែរជាងខ្មែរនោះដែរ។ ខ្មែរ បញ្ចប់​សង្គ្រាមស៊ីវិល​រាប់ទសវត្សរវាងខ្មែរ និង ខ្មែរ ដោយខ្មែរគ្នាឯង។ នេះគឺជា​តម្លៃ និង សេចក្តីថ្លៃថ្នូរ​របស់ខ្មែរ ដែលខ្មែរមួយចំនួន​ធ្លាប់គិត​ខុស ត្រូវតែភ្ញាក់រលឹកទទួលស្គាល់ការពិត​នេះ។ និង

          ៤.ពេលវេលា គឺជាកត្តាដ៏សំខាន់ក្នុងការរួមចំណែកដល់ការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និង ការអភិវឌ្ឍ​សេដ្ឋ​កិច្ច​​សង្គម​កម្ពុជាឲ្យកាន់រីកចំរើនថែមទៀត ពីព្រោះថា យើងមិនអាចធ្វើឲ្យស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៃ​ប្រទេស​ដែលទើប​ចាក​ចេញពីសង្រ្គាម ប្រទេសក្រីក្រ ធនធានមនុស្សនៅមានកំរិត សមត្ថភាពជំនាញ ចំណេះដឹង​ចំណេះ​ធ្វើនៅមាន​ការខ្វះ​ចន្លោះ​គ្រប់វិស័យ សេដ្ឋកិច្ចនៅទាន់ខ្សោយនោះ ដូចគ្នាទៅនឹងប្រទេសដែល​គ្មាន​សង្រ្គាម និង មានការអភិវឌ្ឍ​សេដ្ឋកិច្ចនោះឡើយ។ ក៏ប៉ុន្តែកម្ពុជា និង ប្រជាជាតិខ្មែរ ពេញចិត្តនឹងគោល​នយោ​បាយ​ដឹកនាំរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ដែលមាន សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន ជា​នាយក​រដ្ឋ​មន្ត្រី។

          សួរថាតើរាជរដ្ឋាភិបាល ក៏ដូចជាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ពេញចិត្តនូវសមិទ្ធផលដែល​សម្រេច​បាន​​​ទាំង​នេះ ហើយឬនៅ? នៅមានការងារ និង បេសកកម្មជាច្រើនទៀតដែលរាជរដ្ឋាភិបាល ក៏ដូចជា​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា ត្រូវរក្សា ការពារ និង អនុវត្តឲ្យបានសម្រេច គឺសន្តិភាព សន្តិសុខ ស្ថេរភាព​នយោ​បាយ ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច​សង្គម កាត់បន្ថយភាពក្រីក្ររបស់ប្រជាពលរដ្ឋ​ឲ្យនៅទាបបំផុត ទៅតាម​ធន​ធាន​ដែលប្រទេសជាតិមាន រក្សាបូរណភាពទឹកដី និង បន្តធ្វើ​សមាហរណកម្មទៅក្នុងអង្គការតំបន់ និង ពិភពលោកបន្ថែម​ទៀត ដូចជាចូលជាសមាជិកមិន​អចិន្ត្រៃយ៍របស់​ក្រុមប្រឹក្សា​​សន្តិសុខអង្គការ​ សហប្រជា​ជាតិ និង សកម្មភាព​​មនុស្សធម៌​ក្នុងក្របខ័ណ្ឌអង្គការសហប្រជាជាតិជាដើម។

ក៏ប៉ុន្តែផ្ទុយមកវិញ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ មានមោទនភាព និង ត្រូវតែមានមោទនភាពនឹងស្ថានភាព​នៃការគោរព​សិទ្ធិមនុស្ស ការអនុវត្តច្បាប់ និង ការដំណើរការលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​សេរីពហុបក្សតាមរយៈ​ការបោះ​ឆ្នោតជាច្រើន​ លើកដែលប្រព្រឹត្តទៅប្រកបដោយយុត្តិធម៌ ត្រឹមត្រូវ និង ទទួលយកបាន។ នេះ​បញ្ជាក់​​ថា កម្ពុជាកាន់តែមានភាព​ចាស់​ទុំនៃ​របបលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស បើប្រៀបធៀបជាមួយ​ប្រទេស​នានានៅក្នុងតំបន់។

ជាពិសេសជាងនេះទៅទៀត ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ក្រោមការដឹកនាំដ៏ឈ្លាសវៃរបស់​ សម្តេចអគ្គ​មហា​​សេនា​បតីតេជោ ហ៊ុន សែន បាន និង​ កំពុងដើរតួរយ៉ាងសំខាន់នៅលើឆាកអន្តរជាតិ ដូចជាកម្ពុជា ត្រូវធ្វើជាប្រធាន​អាស៊ានចាប់ពីថ្ងៃទី០១ ខែមករា ឆ្នាំ២០១២ តទៅ កម្ពុជាបានធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះរៀបចំ​សន្និសីទ​​សន្ធិសញ្ញាទីក្រុងអូតាវ៉ា ស្តីពីការប្រឆាំងគ្រាប់មីន ដែលរដ្ឋជាសមាជិកចូលរួមជាង ១០០ ប្រទេស និង វេទិការ​អន្តរជាតិជាច្រើនទៀត ដែលព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បាន និង កំពុងដើរតួនាទី។