លោក សុន ឆ័យ ប្រធានក្រុមអ្នកតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសម រង្ស៊ី ត្រូវបានគេមើលឃើញថា បាន និងកំពុងភ្លេចនូវតួនាទីរបស់ខ្លួនឯងជាអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ជាអ្នកចេះច្បាប់ និងមានកាតព្វកិច្ចត្រូវតែគោរព និងអនុវត្តតាមច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលជាច្បាប់កំពូលរបស់ប្រទេស ប៉ុន្តែបែរជាហ៊ានបង្គាប់បញ្ជា និងធ្វើការប្រមាថចំពោះព្រះមហាក្សត្រដែលជាទីគោរពសក្ការៈដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់បំផុតរបស់ពលរដ្ឋកម្ពុជាទៅវិញ។
លោក សុន ឆ័យ បានសរសេរលិខិតមួយច្បាប់ចុះថ្ងៃទី២៨ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០១១ ផ្ញើជូនព្រះបាទសម្តេចព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី ព្រះមហាក្សត្រ នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ស្នើជំរុញឱ្យឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រមពិនិត្យស្រាវជ្រាវ ដើម្បីដាក់វិន័យចំពោះចៅក្រម និងព្រះរាជអាជ្ញាតុលាការខេត្តកណ្តាល ក្រោមហេតុផលដើម្បីពង្រឹងភាពឯករាជ្យនៃប្រព័ន្ធតុលាការ។
ប៉ុន្តែ សេចក្តីសន្និដ្ឋានចុងបញ្ចប់នៅក្នុងលិខិតនោះត្រូវបានលោក សុន ឆ័យ ប្រើវិធីរបៀបអង្វករសុំការអន្តរាគមន៍ លាយឡំជាមួយនឹងការប្រមាថត្រង់ៗចំពោះព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា ត្រង់ពាក្យថា « ព្រះមេត្តាជំរុញឱ្យឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រម ដែលមិនទាន់ឯករាជ្យផងដែរនេះ បំពេញតួនាទីខ្លួនឱ្យបានត្រឹមត្រូវ ដោយធ្វើការស៊ើបអង្កេតឱ្យបានជាក់លាក់ត្រឹមត្រូវ ដើម្បីដាក់វិន័យ និងផ្តន្ទាទោសចៅក្រម និងព្រះរាជអាជ្ញា....... ឱ្យសមនឹងបទល្មើស......»។
ច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់កម្ពុជា ជំពូកទី២ អំពីព្រះមហាក្សត្រ មាត្រា៧ បានចែងថា អង្គព្រះមហាក្សត្រ មិនអាចនរណារំលោភបំពានបានឡើយ។ បន្ថែមពីលើនេះរដ្ឋធម្មនុញ្ញក៏បានចែងផងដែរថា ព្រះមហាក្សត្រព្រះអង្គជានិមិត្តរូបនៃឯកភាពជាតិ និងនិរន្តរភាពជាតិ។ ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់ជាអ្នកធានានូវឯករាជជាតិ អធិបតេយ្យ និងបូរណភាពទឹកដី ទ្រង់ជាអ្នកធានាការគោរពសិទ្ធិ និងសេរីភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ និងការគោរពសិទ្ធិសញ្ញាអន្តរជាតិ ។ ក្នុងន័យនេះ សួរថាតើលិខិតរបស់លោក សុន ឆ័យ ជាចេតនាដោយស្មោះដើម្បីស្នើសុំព្រះរាជអន្តរាគមន៍ ឬក៏ជាការប្រមាថ?។ ពីព្រោះសិទ្ធិស្របច្បាប់របស់ព្រះអង្គនៅក្នុងខណៈពេលនេះអាចត្រូវបានគេមើលឃើញថា មានការបំពារបំពានដោយអ្នកតំណាងម្នាក់របស់គណបក្សប្រឆាំង។
លោក សុន ឆ័យ មិនអាចនឹងបដិសេធបានឡើយអំពីការស្តីបន្ទោស ការប្រឈមមុខផ្លូវច្បាប់ ឬក៏ជាការប្រតិកម្មតបណាមួយពីសាធារណជន ក្នុង និងក្រៅប្រទេស ដែលមានសេចក្តីគោរព និងស្រឡាញ់ដ៏ជ្រាលជ្រៅបំផុតចំពោះព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា។
លោក សុន ឆ័យ បានដឹងយ៉ាងប្រាកដណាស់ថា ព្រះមហាក្សត្រ ព្រះអង្គគង់ជាព្រះប្រធានឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រម។ ហេតុនេះ ការចេញលិខិតជាផ្លូវការណាមួយដែលបង្កប់ដោយពាក្យសម្តីប្រមាថចំពោះការបំពេញព្រះរាជកិច្ចរបស់ព្រះមហាក្សត្រ គឺមានតម្លៃស្មើនឹងការប្រមាថចំពោះព្រះអង្គដោយផ្ទាល់ ដែលអំពើនោះត្រូវទទួលទោសបន្ថែមពីលើការរំលោភលើច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ។
ព្រះរាជតួនាទីដ៏ឧត្តុងឧត្តមបំផុតរបស់ព្រះមហាក្សត្រ ដែលព្រះអង្គគង់ជាព្រះប្រធាននៃឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រម អាចកោះអញ្ជើញសមាជិកទាំងអស់របស់ព្រះអង្គ ដើម្បីពិភាក្សានូវរាល់ការងារពាក់ព័ន្ធទៅនឹងគ្រប់បញ្ហាដែលមានចែងនៅក្នុងអំណាចនៃស្ថាប័ននោះ។ ការដាក់ទោសទណ្ឌ ឬដាក់វិន័យ ទៅលើចៅក្រម និងព្រះរាជអាជ្ញា បើទោះជាមានការតម្រូវឱ្យសមាជិកនៃឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រមទាំងអស់ប្រជុំ ពិភាក្សាគ្នាយ៉ាងណា មុននឹងមានសេចក្តីសំរេចលើវិធានការអ្វីមួយ គឺមិនអាចត្រូវបានធ្វើឡើងដោយការគាបសង្កត់ ឬទទួលការបង្គាប់បញ្ជាដោយត្រង់ពីសំណាក់បុគ្គលណាមួយឡើយ។ អំណាចរបស់ព្រះមហាក្សត្រមានតម្លៃជាធរមាន ដោយមិនអាចត្រូវបានជនណាមួយ ឬអ្នកនយោបាយណាមួយដកហូតបានទេ។
បើពិចារណាទៅលើលិខិតរបស់លោក សុន ឆ័យ ហាក់ដូចជាលោកតាំងខ្លួនជាឥស្សរជនខ្លាំងតែម្នាក់ឯង ហើយត្រូវទទួលរងនូវការឈឺចាប់ និងទុក្ខទោសទារុណកម្មដ៏ធ្ងន់ធ្ងរហួសកំរិតពីសង្គមសព្វថ្ងៃ ហើយថា ក្នុងឋានៈខ្លួនលោកជាអ្នកតំណាងរាស្ត្រ គឺពុំអាចទទួលយកបាននូវការប្រើអំណាចដោយរំលោភលើប្រព័ន្ធតុលាការសព្វថ្ងៃ ក្នុងការប្រើប្រាស់តួនាទីខ្លួនបំរើបក្សពួកនយោបាយ ធ្វើការជិះជាន់ចោទប្រកាន់ ដាក់ទោសដល់អ្នកនយោបាយ និងសកម្មជននៃគណបក្សមិននៅក្នុងរដ្ឋាភិបាលបានឡើយ ។
ការចេញមុខការពារសមាជិក និងប្រធានក្រុមបក្សនយោបាយរបស់ខ្លួន ដែលអ្នកខ្លះកំពុងមានពិរុទ្ធភាព និងមួយចំនួន បាន និងកំពុងរត់គេចខ្លួនទៅក្រៅប្រទេស និងអ្នកខ្លះទៀតត្រូវបានតុលាការចោទប្រកាន់ពីបទសង្ស័យប្រព្រឹត្តអំពើខុសច្បាប់នានា ជាពិសេសការផ្តល់មធ្យោបាយក្នុងសកម្មភាពរំដោះអ្នកទោសចេញពីពន្ធនាគារ គឺអាចចាត់ទុកទង្វើរបស់លោក សុន ឆ័យ ថា ជាចេតនារួមគំនិតគ្នាមិនអនុវត្តតាមច្បាប់ និងគោរពនូវគោលការណ៍លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ដើម្បីការកសាងនីតិរដ្ឋនោះឡើយ។
លិខិតតវ៉ារបស់លោក សុន ឆ័យ បានចងភ្ជាប់នូវបញ្ហាជាច្រើនបង្កប់ដោយចរិតមុតស្រួច ហាក់ដូចបិទភ្នែក ឬជាការមើលរំលង ពីភាពខុសច្បាប់របស់បុគ្គលទាំងនោះ ហើយបែរជាភ្ជាប់បញ្ហាកំហុសបុគ្គលមកច្នៃបន្លំជារឿងនយោបាយ ដើម្បីធ្វើជាលេសវាយប្រហារមកលើរាជរដ្ឋាភិបាល និងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានមានប្រសាសន៍ហើយថាជនណាក៍ដោយបើធ្វើខុសត្រូវតែដោះស្រាយជាមួយផ្លូវច្បាប់ បញ្ហានេះសមាជិករបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាក៏ដូចគ្នាដែរ។
មន្ត្រីអ្នកមានអំណាចមួយចំនួននៅតាមក្រសួង ស្ថាប័នរដ្ឋ ជានគរបាលយុត្តិធម៌ ប៉ូលីស ទាហានដែលមានបុណ្យសក្តិធំៗ និងមន្ត្រីរាជការស៊ីវិលខ្លះ ដែលបានប្រព្រឹត្តបទល្មើសបំពានច្បាប់ អ្នកខ្លះបាន និងកំពុងជាប់ពន្ធនាគារ ប៉ុន្តែ លោក សុន ឆ័យ ពុំមានសេចក្តីក្លាហានទទួលយកការពិត និងសរសើរពីជោគជ័យនៃការកែទម្រង់ច្បាប់ និងប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជាសោះឡើយ លោកបានមើលរំលងអំពីបញ្ហានេះ ដោយទាញយកតែផលប្រយោជន៍នយោបាយ និងបង្កើតតែគំនិតដៀលត្មេះនិយមមកលើស្ថាប័នតុលាការ ដែលឥរិយាបថនេះ ដូចគ្នាទៅនឹងអ្វីដែលលោក សម រង្ស៊ី បាន និងកំពុងធ្វើអីញ្ចឹងដែរ។
ចុងក្រោយនេះ តាមរយៈលិខិតដែលលោកសុន ឆ័យ បានផ្ញើជូនព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា ដើម្បីអ្វីមួយដែលខ្លួនចង់ឃើញឱ្យមានការពង្រឹងស្ថាប័នយុត្តិធម៌ ប៉ុន្តែ សួរថា តើលោក សុន ឆ័យ មានខួរក្បាល និងបញ្ញាស្មារតី គិតអំពីទិដ្ឋភាពច្បាប់ដែរឬទេ នៅពេលដែលខ្លួនជាអ្នកតំណាងរាស្ត្រ បែរជាហ៊ានប្រើពាក្យប្រមាថចំពោះព្រះមហាក្សត្រខ្លួនឯងបែបនេះ?៕
អត្ថបទរៀបរៀងដោយៈ សាន ពន្លក