Monday, December 31, 2012

សារ​លិខិត​ថ្វាយ​ព្រះពរ ឯកឧត្ដម​បណ្ឌិត​សភាចារ្យ សុខ អាន ឧបនាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ថ្វាយ​ព្រះ​ពរ ព្រះករុណា​ព្រះ​បាទ​សម្តេច​ព្រះ​បរម​នាថ នរោត្តម សី​ហមុនី ក្នុង​ឱកាស​ចូល​ឆ្នាំថ្មី ឆ្នាំសកល ២០១៣


សារ​លិខិត​ជូនពរ​ របស់​ឯកឧត្ដម​បណ្ឌិត​សភា​ចារ្យ សុខ អាន ជូន​ពរ សម្តេច​​អគ្គ​​​មហា​ធម្ម​ពោធិ​សាល ជា ស៊ីម ក្នុង​ឱកាស​ចូល​ឆ្នាំថ្មី ឆ្នាំសកល ២០១៣


សារ​លិខិត​ជូនពរ​ របស់​ឯកឧត្ដម​បណ្ឌិត​សភា​ចារ្យ សុខ អាន ជូន​ពរ សម្តេច​​អគ្គ​​មហា​​ពញ្ញា​ចក្រី ហេង សំរិន និង​លោក​ជំទាវ​ ក្នុង​ឱកាស​ចូល​ឆ្នាំថ្មី ឆ្នាំសកល ២០១៣


សារ​លិខិត​ជូនពរ​ របស់​ឯកឧត្ដម​បណ្ឌិត​សភា​ចារ្យ សុខ អាន ជូន​ពរ សម្តេច​អគ្គ​មហា​សេនា​បតីតេជោ ហ៊ុន សែន និង​លោក​ជំទាវ​កត្តិ​ព្រឹទ្ធ​បណ្ឌិត ក្នុង​ឱកាស​ចូល​ឆ្នាំថ្មី ឆ្នាំសកល ២០១៣


បទ​សម្ភាសន៍​​លោក​​បណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ ស្តីពី​ ចរឹត​​ផ្តាច់ការ​​នៅ​ក្នុង​គណបក្ស​ប្រឆាំង

ថ្ងៃទី ២៤ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១២
លោក សត្យា រក្ស​
សំណួរ​៖ មកទល់ថ្ងៃនេះ គណបក្សប្រឆាំង​គេប្រើប្រាស់រូបភាពមួយដែលគេហៅថាជា​ការ​ប្រមូល​​ផ្ដុំដើម្បីបង្រួប​​បង្រួម ដែលគេឲ្យឈ្មោះថា គណបក្សសង្រ្គោះជាតិ។ បើយើង​ពិនិត្យ​សំបក​ខាង​ក្រៅ​ គឺ​ហាក់បីដូចជាមានភាពល្អូកល្អើន ដោយ​សារ​តែ​យើង​ឃើញ​ថា មន្រ្តី​របស់​គណបក្ស​ទាំង​ពីរ​ហ្នឹង​ គេទៅណាទៅត្រសងទាំងអស់គ្នា។ ហើយបើគេស្រែកពីរឿងបញ្ហា ផ្ដល់​​លុយ​ជូន​ចាស់ៗ​ ៤ ម៉ឺន​​ឬក៏ប្រាក់ខែប៉ុណ្ណេះលានៗ ជូនមន្រ្តីរាជការអីជាដើមហ្នឹង គឺគេ​មូល​មាត់​​គ្នា​​និយាយ​​ព្រម​គ្នា​តែ​ម្ដង​​។​ ចំណុច​នេះ ខ្ញុំធ្លាប់ឃ្លាំមើលកាលពីគណបក្សទាំងពីរហ្នឹង នៅ​បែក​គ្នា ពេល​នោះ គឺ​គណបក្ស​ សម រង្ស៊ី ដែល​ជា​គណបក្ស​មួយ​ហាក់​បី​ដូចជាមានភាព​សមរម្យ​​ជាងគណបក្ស កឹម សុខា ដែលយើងកោតសរសើរអំពីក្រមសីលធម៌ កោតសរសើរ​អំពី​​យុទ្ធសាស្រ្ត​​អំពីការឃោសនា ឃើញថា​គណបក្ស សម រង្ស៊ី នេះភាពសមរម្យ​ជាង​គណបក្ស​ កឹម សុខា។ ប៉ុន្តែឥឡូវនេះ យើង​ឃើញ​ថា​ គណបក្សសម រង្ស៊ី ដែលយើងឃើញ​ថា​ប្រសើរ​ជាង​​គណបក្ស​ កឹម សុខា ហ្នឹង ឥឡូវនេះ ​គឺវា​ទៅច្របល់ចូលគ្នាទៅ គឺកំពុងតែ​ធា្លក់​តម្លៃ​ព្រមៗ​គ្នា​តែ​ម្តង​​។ ប៉ុន្តែ​នៅ​មាន​រឿង​រ៉ាវ​ជា​ច្រើន​ទៀត​ នៅក្នុងផ្ទៃបក្សប្រឆាំងហ្នឹង ដែលកំពុង​រង្គោះ​រង្គើ​។ អញ្ចឹង​បញ្ហា​នេះ តើ​លោកបណ្ឌិត យល់ឃើញថា វាកើតចេញ​ពីការ​ដែល​រៀបចំ​តំណែង​នៅ​ក្នុង​​បក្ស​​មិន​ស្មើ​គ្នា ឬក៏វា​កើតឡើង​ដោយ​សារ​តែ​អំណាច​បុគ្គលដែល​បង្ក​ឲ្យ​មាន​ជម្លោះ​នោះ​​​?​
លោកបណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ​
ចម្លើយ​៖ ដូចដែលវេទិកា​យើងធ្លាប់លើកជាច្រើនលើកមក​ហើយ គឺគណបក្ស​ប្រឆាំង​គាត់​​ពុំ​ទាន់​រៀប​ចំ​​​លក្ខណៈ​សម្បត្តិរបស់ខ្លួន ឲ្យទៅជាលក្ខណៈ​សម្បតិ្ត​គណបក្ស​ក្នុង​តួអង្គ​ជា​គណបក្ស​​ប្រឆាំង​បែប​​ប្រជាធិបតេយ្យ​ទេ។ គាត់រៀប​ចំបាន​គណ​បក្ស​ត្រឹម​តែផ្លូវច្បាប់ ដែល​ក្រសួង​​មហាផ្ទៃ​​ផ្ដល់​​សុពល​​ភាព​ប៉ុណ្ណោះ​ ប៉ុន្តែលក្ខណៈ​សម្បត្តិ​នយោបាយ​ក្នុងការរៀបចំ​ជា​តួ​អង្គ​​នយោបាយ​នោះ​ គឺ​នៅ​ខ្សោយណាស់​​ ខ្សោយត្រង់ថា គាត់អត់ទាន់មានលក្ខណៈ​សម្បត្តិ​ជា​គណបក្ស​ទេ គឺ​មាន​​លក្ខណៈ​សម្បត្តិគា្រន់តែ​ជាក្រុមមួយដែលមានអ្នកដង្ហែតាមមេ។​ ឧទាហរណ៍​​ ដូចជា​គណបក្ស​ កឹម សុខា គឺ​មួយ​ក្រុមហ្នឹង គេហែរ​តាម កឹម សុខា។ កឹម សុខា និយាយអី គឺគេ​ត្រូវ​និយាយ​ឲ្យ​​ដូច​ កឹម សុខា។ ចំណុច​អស់នេះ មិនមែនជា​កម្មវិធី​នយោបាយ​គណបក្ស​ទេ​ គឺ​ជា​​វោហាស័ព្ទ​​របស់​ កឹម សុខា ។​វាមានន័យ​ស្មើ​នឹងអ្វីដែលហែរ​ហមត្រូវតែ​បន្ទរ​តាម​។​ ឯខាង​គណបក្ស​សម រង្ស៊ី​ ក៏​អញ្ចឹងដែរ គឺជាក្រុមដង្ហែតាម​លោក សម រង្ស៊ី មួយបែប​ទៀត​ទៅ​។ ដល់​អញ្ចឹង​ហើយ​ ដោយសារតែអត់​មានលក្ខណៈ​សម្បត្តិ​​ជា​​គណបក្ស​ ទើបខាង​គណបក្ស​សម រង្ស៊ី ក្ដី គណបក្ស កឹម​ សុខា ក្ដី ឃើញតែបែកបាក់ ឬក៏យើង​និយាយឲ្យចំ ឃើញថា មានការដើរចេញ រហូត​ដល់​ កឹម សុខា​ ដើរចេញដោយប្អូនឯងបង្កើត។ ដល់ខាង សម រង្ស៊ី ដើរចេញនូវ​អ្នក​ដែល​ជា​ស្ថាប​និក​ជា​មួយ​គ្នា​​។​ ​​​មានន័យថា អ្នកដែលដង្ហែហ្នឹង គឺដង្ហែ​តាម​ដោយ​​ឈរ​លើ​គោលការណ៍​នៃ​ផល​ប្រយោជន៍​​ មុខ​នាទី​ តួនាទី ឬ​តំណែងទេ មិនមែនទៅ​ចូល​រួម​ក្នុង​គណបក្ស​សម រង្ស៊ី ឬ​ក្នុង​គណបក្ស​ កឹម សុខា ដើម្បី​ធ្វើ​នយោបាយ​រួម​ចំណែក​ក្នុង​ការ​អភិវឌ្ឍ​ប្រទេស​ជាតិ ឬក៏កែ​លម្អ​ដំណើរ​ការ​កសាង​ប្រទេស​ជាតិ​ទេ​។​ គឺពួកគេចូលរួមជា​មួយ​ កឹម សុខា ក្ដី​ ចូលរួមជាមួយ សម រង្ស៊ី ក្ដី គឺដើម្បីសម្លឹងមើលលើមុខ​តំណែង ហើយ​មុខ​តំណែង​ទី​មួយ​សំខាន់​ គឺមុខតំណែង​ជា​សមាជិក​រដ្ឋសភា​ហ្នឹង​ឯង​។​
លោក សត្យា រក្ស​
សំណួរ​៖ ​ត្រង់ចំណុចនេះ ខ្ញុំចង់ឲ្យលោកបណ្ឌិតជួយបន្ថែមបន្ដិច។​ ជា​​ទូទៅ​ទាំង​គណបក្ស​​សម រង្ស៊ី​ និង​គណបក្ស​ កឹម សុខា​ ដែល​ទទួលបាន ​២៦ អាសនៈ ក្ដី ៣ អាសនៈ​​ក្ដី គឺសុទ្ធ​តែ​កើត​ចេញ​ពី​ការ​គាំទ្រ​ និងកើតចេញពីការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់​សកម្ម​ជនក្នុងស្រុក។​ បានន័យថា សកម្មជន​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​។ ប៉ុន្តែផលដែលគណបក្សទាំងពីរនេះ ទទួល​បាន ច្រើន​តែ​ខ្មែរ​​នៅ​ក្រៅ​ប្រទេស​ជា​អ្នក​ទទួល​ផល​។ ដូចជា កឹម សុខា តំណាងរាស្រ្ត ៣ នេះ គឺដក កឹម​ សុខា មួយចេញ​គឺ​ ពីរនាក់​ទៀតមកពីក្រៅប្រទេស ហើយចំណែកគណបក្ស សម រង្ស៊ី ហ្នឹង ភាគ​ច្រើន គឺមកពី​ក្រៅ​ប្រទេស​​​។ អញ្ចឹងខ្មែរនៅក្នុងស្រុកដែលខំលះបង់កម្លាំង​កាយ​កម្លាំង​ចិត្ត​​កម្លាំង​ប្រាជ្ញា​គ្រប់​បែប​គ្រប់​យ៉ាង​នេះ​ ដូចជាមិនទទួលផល។ ត្រង់​ចំណុចនេះ លោក​បណ្ឌិតមាន​អ្វី​ដើម្បី​ជា​ការ​បំភ្លឺ​ទៅ​ដល់​បង​ប្អូន​ ដែល​កំពុង​ច្រឡំដើរ​តាម កឹម សុខា​ ឬ សម រង្ស៊ី ដូច​ពាក្យខ្មែរមួយម៉ាត់គេថា ធ្វើក្របីឲ្យ កឹម សុខា និង សម រង្ស៊ី ជិះចម្លងភក់​នោះ​?​
លោកបណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ​
ចម្លើយ​៖ នេះជាការពិតណាស់ ដូចដែលយើងបានលើកឡើងជាញឹកញាប់ហើយ ថា​ពួក​​អ្នក​​នៅក្រៅប្រទេសនោះ​ គឺ​​គាត់​គ្រាន់​តែ​​សម្លឹ​ង​មើល​ផល​ប្រយោជន៍​ ហើយរកវិធីទៅឲ្យ​កៀក សម រង្ស៊ី និង កឹម សុខា។ ប៉ុន្តែអ្នកគាំទ្រលោក​កឹម សុខា ក្ដី លោក សម រង្ស៊ី ក្តី​ដែល​មាន​​បំណង​​ចង់​បាន​ផល​ប្រយោជន៍​ផ្ទាល់​ខ្លួន​ហ្នឹង គឺគាត់ភ្លេច​​គិត​ថា ពួក​គាត់​ដែល​ជា​អ្នក​នៅ​ស្រុក​ខ្មែរ​ហ្នឹង កឹម សុខា និង សម រង្ស៊ី ឲ្យតម្លៃទាបជាងអ្នកដែល​ឧបត្ថម្ភនៅឯក្រៅប្រទេសទេ ត្រង់ហ្នឹង បើ​គាត់​ចេះ​ពិចារណា​ នោះជាការល្អ​។ គាត់សកម្មជាមួយ​ សម រង្ស៊ី និងជាមួយ​ កឹម សុខា រៀងរាល់ថ្ងៃ​ រៀង​រាល់​ពេល​ ចំណាយទាំងថវិការ កម្លាំង​កាយ​រហូត​ដល់​​លះ​បង់​ពេល​វេលា​ ដែល​ធ្វើ​ការងារ​ចិញ្ចឹម​ជីវិត​ទៅ​ទៀត​​។ ​បើយើងគិតទៅ ក្នុងមួយ​ថ្ងៃ​ៗ ពលកម្ម​ដែល​គាត់​ធ្វើ​សម្រាប់​ កឹម សុខា ឬ​សម្រាប់​ សម រង្ស៊ី គឺវាមានតម្លៃណាស់ បើយើងគិតជា​លុយ​ក្នុង​មួយឆាំ្នៗ​មិន​តិច​ទេ​។ ប៉ុន្តែ​ឯ​អ្នក​គាំទ្រ​លោក​ កឹម សុខា​ ក្ដី​ លោក សម រង្ស៊ី នៅឯបារាំង នៅ​ឯ​អាមេរិកឥឡូវវាថយហើយ កាលមុន គឺ​អ្នក​អស់​ហ្នឹង​គេអត់បាន​ចំណាយ​ពេល​អ្វីសម្រាប់​ កឹម សុខា​ និង សម រង្ស៊ី ទេ។ គេចំណាយ​ពេល​ទៅ​ធ្វើការ​នៅ​ឯ​បារាំង នៅឯអាមេរិក អញ្ចឹងចាំ​ដល់​ថ្ងៃ​ដែល​​ត្រូវ​ឈរ​បោះ​ឆ្នោត​ គេយក​តែ​លុយ​ ៤​ទៅ​៥ ម៉ឺន​មក​ ចប់ ដោយសារតែ​មានក្ដី​សង្ឃឹម​មួយ​ថា​ កឹម សុខា និង សម រង្ស៊ី នឹង​ឲ្យ​ឈរ​ជា​តំណែ​ង​​តំណាងរាស្ត្រ​​។
ចំណែក​​នៅ​​ផ្ទៃ​ក្នុងអ្នកគាំទ្រ កឹម សុខា និង សម រង្ស៊ី ក៏វា​មាន​ការ​បែង​ចែក​គ្នា​រវាង​ជួរ​ដឹក​នាំ​ និងមន្រ្តីសកម្មជន ហើយហ្នឹង គឺក្នុងប្រទេសផង អត់ទាន់និយាយក្រៅប្រទេសទេ​ ហើយ​​មួយ​​ទៀត​ អស់​លោក​ទាំង​អស់​​ហ្នឹង ប្រហែលជាគិតមិនដល់ បើអ្នកបោះឆ្នោត ច្រឡំ​បោះឆ្នោត​ តែ​អ្នក​ដែល​ជា​សមាជិក​មិន​មែ​​ន​​​ច្រឡំ​ទេ គឺគិតអត់ដល់។ គឺគិតអត់ដល់នៅត្រង់ថា ឧទាហរណ៍​ ដូច​លោក​ កឹម សុខា សន្យាថា ទិញឡានសម្រាប់ឃុំដែលឈ្នះឆ្នោត ឥឡូវឈ្នះ​បាន​ ១៨ ឃុំ សួរថា បាន​លុយ​ពី​ណាទិញ​ឡាន គឺគាត់ទៅរៃអង្គាសខ្មែរនៅឯក្រៅប្រទេស។ សួរថា​ ខ្មែរ​នៅ​ក្រៅ​ប្រទេស​ហ្នឹង​ ល្ងង់ឬ​អី ដែល​ឲ្យលុយ​មក​លោក កឹម សុខា ទិញឡាននោះ​?​ គឺ​មិនមែនទេ គឺគេ​ឲ្យ​ដោយ​ថ្នូរ​។ គេមិនមែន​បរិច្ចាក​សម្រាប់ឲ្យ កឹម​ សុខា ទិញឡានទៅឲ្យ​ឃុំ​ដែល​ខ្លួន​ឈ្នះ​ឆ្នោត​ សម្រាប់​ដឹក​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​ទៅ​មន្ទីរពេទ្យ​ទេ។ ​ចំណុចហ្នឹង គឺមិនមែន​ជា​សប្បុរស​ធម៌​រប​ស់​​ខ្មែរ​​នៅ​​ក្រៅ​​ប្រទេស​​ទេ​ តែ​ជាថ្នូរ​ដើម្បី​យក​​តំណែង​។ តើ​ថ្នូរ​យកតំណែង​នៅ​ត្រង់​ណា​​?​​ បើគណបក្ស កឹម សុខា ក្ដី​គណបក្សសម រង្ស៊ី ក្ដី​ពុំ​មាន​ជោគ​វាសនា​​ទៅដឹកនាំ​ប្រទេស​ផង​នោះ?​ គឺ​តំណែង​តែ​មួយ​គត់​ គឺ​ឈរ​បេក្ខជនលំដាប់លេខរៀងទីមួយ ឬ​ទីពីរ នៅ​ឯ​ខេត្តធំៗ​ដែល​ខ្លួន​សង្ឃឹម​ថា​ឈ្នះ។ ហើយ​តំណែង​លេខមួយ លេខពីរនេះ កឹម សុខា ចាត់ទុក​ជា​ទំនិញ ឲ្យតែជិតដល់បោះឆ្នោត កឹម សុខា រៀបអាហ្នឹងយកទៅលក់ហើយ​​ ហើយ​រៀប​អាហ្នឹង​​យក​​ទៅ​លក់​ទៅ អញ្ចឹងសន្យាថា នឹង​ឲ្យ​លោក​នេះ​ ឬ​លោកនោះ ឲ្យចេញថ្លៃឡាន​មួយ ហើយ​នឹង​​ថែម​លុយប៉ុណ្ណេះៗ នឹង​បាន​ឈរ​នៅ​ទីនេះ​ ឬ​ទីនោះ។ ដូច្នេះ កឹម សុខា ជំពាក់​ខ្មែរ​នៅ​ខាង​ក្រៅ​ប្រទេស​​រួច​ទៅ​ហើយ កឹម សុខា មិន​អាច​ទៅ​រៀប​យក​សកម្មជន​​ ឬក៏អ្នក​គាំទ្រ​លោក​ កឹម សុខា​ ជាយូ​រ​អង្វែងនៅក្នុង​ស្រុក​ខ្មែរ​​​ឲ្យ​មក​ឈរ​នៅ​លេខ​រៀង​ល្អ​ទេ​ គឺយក​អស់​លោកនៅ​ខាង​ក្រៅ​​នោះហើយ បើមិន​អញ្ចឹង​ទេ អ្នក​នៅ​ក្រៅ​ប្រទេស​នឹង​បក​​អាក្រាត​​លោក​​ កឹម​ សុខា ជាមិនខាន​។ ​សម រង្ស៊ី ក៏ដូចគ្នា​ដែរ​ អញ្ចឹងហើយ​ទីផ្សារ​នៃ​ទំនិញ​នយោបាយ​របស់​​ កឹម សុខា និង សម រង្ស៊ី គឺ​នៅខាងក្រៅប្រទេសទេ។ ហើយ​បង​ប្អូន​ត្រូវ​ដឹង​ថា​ ពិសេស​អ្នក​ជា​សមាជិក​​គាំទ្រ​​របស់​​គណបក្ស កឹម សុខា និង សម រង្ស៊ី ត្រូវគិតថា ខ្មែរ​នៅ​ក្រៅ​ប្រទេស​អត់ មានសិទ្ធិ​​បោះឆ្នោតទេ ត្រូវចាំឲ្យ​ច្បាស់​។ ហេតុអ្វីបានជា​ កឹម សុខា និង​សម រង្ស៊ី យកចិត្ត​ខ្មែរ​នៅក្រៅ​​ប្រទេស?​​ ពីព្រោះ​គេ​យកចិត្ត​ខ្មែរនៅក្រៅប្រទេសគឺ​មិនមែន​​​ដោយ​សារ​តែ​សន្លឹក​ឆ្នោត​ទេ តែ​ដោយសារសន្លឹកលុយ ចំណុចហ្នឹងត្រូវចែកគ្នាឲ្យច្បាស់។
មតិ​លោក សត្យា រក្ស​
ដោយសារតែខ្ញុំបានតាមដាននូវ​រឿងរ៉ាវឡានហ្នឹងដែរ ហើយ​ខ្ញុំចង់​ជម្រាប​ជូន​ បងប្អូន​ដែល​​កំពុង​តែ​តាមដាន​ទស្សនាហ្នឹង​ឲ្យ​បាន​ជ្រាប​​។ តាមពិតឡានរបស់ កឹម សុខា នេះ ឃើញ​ថា​ បានទៅដល់ឃុំ​មួយចមនួនមែន​ ប៉ុន្តែ​​អត់ទាន់​​គ្រប់ទេ ​មានឃុំ​មួយចំនួនគឺបានទៅដល់។ ហើយ​​សម្រាប់​​សម្ដី​​របស់​ កឹម សុខា ​បងប្អូនក៏បានជ្រាបដែរ គឺ​អ្នកឈឺទាំងអស់មិនថា បក្សណា​ជា​បក្ស​​ណា​​ទេ​ ឲ្យ​តែឈឺ​​ គឺ​​ថា​អាចយកឡានហ្នឹង​ ដឹកទៅមន្ទីរពេទ្យ។ ហើយ​ឥឡូវនេះ ធាតុពិត​ពី​ឃុំ​មួយ​ចំនួន​​ប្រហែល​ជា ៤ ទៅ ៥ ឃុំ ហើយ ដែលខ្ញុំបានធ្វើការតាមដាន និង​ស៊ើបសួរ​ដោយ​ផ្ទាល់​​ដល់​ប្រជាពលរដ្ឋហ្នឹង។ ឡានហ្នឹង គឺគ្រាន់តែជាឡានកញ្ចាស់​មួយ ហើយ​​បញ្ឈរ​​ចោល។​ ​បងប្អូន​អាច​ប្រើ​បា្រស់​បាន​មែន ប៉ុន្តែទៅកាន់មន្ទីពេទ្យបង្អែកហ្នឹង ត្រូវ​ចំណាយប្រេងមួយកាន ហើយបើ​រៀង​ឆ្ងាយ​បន្តិ​ច​​ មួយកានទៅមួយកានមក។ អញ្ចឹង​មួយកាន ៣០​លីត្រ យើងគិតទៅវាជាង​ ៣០​ដុល្លារ អញ្ចឹងបើពីរកានវាជាង ៦០​ដុល្លារ ហើយនៅ​ជួល​អ្នក​បើកទៀត ចំនួន ១០ដុល្លារ ហើយ​មួយ​វិញ​ទៀត​ បើសិនណាករណីដឹកអ្នកជម្ងឺហ្នឹង ឡាន​វា​បែក​កង់ វាផ្ទុះកង់​ត្រូវចេញ​ថ្លៃ​ជួសជុល​ ខូចខាត​ដោយ​ប្រការ​​ណា​​មួយ​ ត្រូវចេញថ្លៃ​ជួសជុស​ទៀត​។​ អញ្ចឹងសួរថា តើឡានរបស់ កឹម សុខា នេះ មាន​គុណ​សម្បត្តិ​ដែរ​ឬ​ទេ​សម្រាប់​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​នៅ​​ក្នុង​​ឃុំ​នោះ​​? បើសិន​​ កឹម សុខា ជា​មនុស្ស​ថ្លៃថ្នូរ​ ដាក់ឡាន ដាក់​អ្នកបើក បង្កើត​ស៊ីទែន​​​ប្រេង​​​មួយ​​​នៅ​ទីនោះ​ ប្រជាពលរដ្ឋ​ឈឺក្បាល​វិលមុខ​ត្រូវកា​រ​ គឺ​ចាក់សាំងភ្លាម ចាក់​ប្រេងភា្លម ដឹកជូន​ដោយឥតគិតថ្លៃ នេះបានហៅថា ម​នុស្ស​ធម៌ ឬ​ក៏​ហៅ​ថា​ អ្នកដែល​មានចិត្ដ​បុណ្យ​​ ចិត្តធម៌។​ ប៉ុន្តែ​ទង្វើរបស់ កឹម សុខា នេះ គឺជា​ទង្វើ​ច្របាច់ក​រាស្រ្ត​ទៅ​វិញ​ទេ​ គ្មាន​គុណធម៌​ គ្មានសីលធម៌ទេ នេះ​គឺជារឿងពិត។ យើងចាំ​មើលថា តើ កឹម សុខា នឹង​កែ​ប្រែ​ឥរិយាបថ​​ទេ​​រឿងបញ្ហាឡានហ្នឹង។​​ បើសិនណាជាធ្វើ​នយោបាយ​​បែបហ្នឹង គឺជា​នយោបាយ​​មួយ​ គឺគ្មានតម្លៃទេ សម្រាប់ឃុំសង្កាត់ ហើយប្រជាពលរដ្ឋនៅទីនោះ កំពុង​តែ​ពេបជ្រាយ​ចំពោះ​​បញ្ហា​​នេះ​​ហើយ​​។
លោកបណ្ឌិត​ ឈឹម ផលវរុណ​៖
នេះជា​របៀបធ្វើនយោបាយឆបោក ​និងលក់បញ្ជីឈរឈ្មោះ​។​​ដោយសារ​មហិច្ឆតា​ឆបោក​ ​និង​លក់​បញ្ជី​ឈរ​ឈ្មោះហ្នឹ​ង​ ដើម្បីយកលុយហ្នឹង វា​នាំ​ឲ្យគណបក្ស កឹម សុខា គណបក្ស​សម រង្ស៊ី ឈានទៅរករបៀបដឹកនាំផ្ដាច់ការ ដោយ កឹ​ម សុខា ដោយ សម រង្ស៊ី ក្នុងការ​​សម្រេច​​ជា​អត្តនោម័ត​ថា​ តើ​អ្នកណា​ត្រូវ​ឈរ​លេខ​មួយ ឬ​ត្រូវឈរលេខពីរ​ហ្នឹងឯង។ សម្រាប់ កឹម សុខា គឺ​ជាក់​ស្ដែង​ហើយ​ គឺ​ជំពាក់លុយគេ​ តែ​​មិនមែន​ទៅខ្ចីលុយគេទេ គឺ​គេ​ហៅថា​​ជំពាក់​ថ្នូរ​គេ​ យក​លុយ​មក​ទិញ​ឡាន​។​ អញ្ចឹងត្រូវតែរកលេខមួយ លេខពីរ ឲ្យអ្នកដែល​ឲ្យ​​លុយ​​ហើយ។ យ៉ាងហោច​ណាស់​ក៏​ ១៨​ នាក់​ដែរ​ ព្រោះឡានមួយម្នាក់​ ហើយ ១៨ នាក់ហ្នឹង សម្រាប់​​តែ​ថ្លៃឡាន​ទេ​ នៅ​ថែម​លុយ​ទៀត​។​ ចុះនៅសម្រាប់ត្រូវការលុយធ្វើការបោះឆ្នោត ​ហើយ​​សម្រាប់​យកលុយ​មក​បម្រើ​ផល​ប្រយោជន៍​គ្រួសារ​ឯកជន​របស់ កឹម សុខា ទៀត។ អញ្ចឹង គឺ​ ២៤ ខេត្តក្រុង ដែលត្រូវឈរ ហើយ​និង​លំដាប់​លេខ​មួយ លេខពីរ លេខបី ហ្នឹង ប្រហែលជាជជែកគ្នា​បែកពពុះមាត់ហើយ។
លោក សត្យា រក្ស​
សំណួរ​៖ តើ​លោកបណ្ឌិត​យល់ឃើញយ៉ាងម៉េចដែរ បើ​យើងឃើញថាតំណែងសំខាន់​ៗ​​នៅ​​ក្នុង​បក្សហ្នឹង​ គឺខាងខ្មែរនៅក្រៅប្រទេសគេទិញអស់ហើយ។ ហើយចុះ​សម្រាប់បងប្អូន​ដែល​នៅ​ក្នុង​ស្រុក ដែលខំប្រឹងលក់ខ្លួន លក់ពលកម្ម លក់បញ្ញា លក់​ខួរ​ក្បាល ឲ្យទៅ កឹម សុខា ដោយ​​មាន​បំណង​ថា ចង់បានថ្នូរតំណែងដូចដែលខ្មែរនៅក្រៅប្រទេសដែរនោះ។ អញ្ចឹង​ចំណុច​នេះ​ គឺ​វា​អាច​ក្លាយ​ទៅ​ជា​គូ​បដិបក្ខ​ហើយ។​ តើ​លោកបណ្ឌិត អាចទស្សន៍​ទាយយ៉ាងម៉េចដែរ អំពី​ភាព​​​​វឹក​វរ​នៅក្នុង​ផ្ទៃ​ក្នុង​គណបក្សហ្នឹង?
លោកបណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ​
ចម្លើយ​៖ នៅពេលនោះ​​ នឹង​កើត​មាន​ទំនាស់​ទស្សនៈ​ ​និងទំនាស់នៃផលប្រយោជន៍​ហើយ​ វានឹងបង្ហាញនូវ​ការអត់ទ្រាំពុំបាននូវ​ការ​តតាំង​មតិគ្នា​​។ ហើយនៅពេលដែលមតិតតាំង​ជំទាស់​នឹង​ការ​សម្រេច​ជា​អត្តនោម័ត​​របស់​មេបក្ស​ ពេល​នោះ​ហើយ នឹង​នាំមក​នូវ​​រឿងរ៉ាវ ដែល​គេហៅថា ធ្វើ​តាម​​ទំនើង​ចិត្ត​របស់មេបក្ស​។ ខ្ញុំលើកឧទាហរណ៍ ដូចនៅសៀមរាប គណបក្ស​សម រង្ស៊ី ដែលគេ​​គ្រោងនឹងរៀបចំអីជាមួយនឹង កឹម សុខា ហ្នឹង បង្កើតគណបក្សថ្មីនោះ​ ប៉ុន្តែ​ការ​បញ្ចូល​គ្នា​នេះ គ្រាន់​តែ​​ជា​សំបក​ទេ​។​ គណបក្សសម រង្ស៊ី នៅតែមាន​បំណង​ចង់​ពង្រឹង​មហិច្ឆតា​​របស់​​ខ្លួន​​នៅ​​ក្នុង​​គណបក្ស​​​ថ្មី​ បានន័យថា តួនាទីក្នុង​ការ​គ្រប់គ្រង​គណបក្ស​នៅ​តាម​ខេត្ត​។​ អញ្ចឹង​ហើយ​បាន​មាន​មន្រ្តី​ម្នាក់​របស់​​គណបក្ស​ សម រង្ស៊ី ដែលជា​អគ្គលេខាធិការ​បាន​មាន​​ចេតនា​​ទៅ​ចង់​ធ្វើ​ប្រធាន​គណបក្ស​រួមគ្នា​​ហ្នឹង​ នៅឯ​សៀមរាប​​។ ដូច្នេះវាកើត​មាន​ទំនាស់​ផលប្រយោជន៍​​ពីរ៖ មួយ មន្រ្តី​ក្នុង​គណបក្ស​​ សម រង្ស៊ី ក៏មានអ្នកពេញចិត្ត ហើយក៏មាន​អ្នក​មិន​ពេញ​ចិត្ត​ ហើយ​មួយ​ទៀត​ក៏​ជា​ទំនាស់​​រវាង​​ក្រុម​ ​កឹ​ម សុខា និងក្រុម សម រង្ស៊ី រឿងអីទៅខាង សម រង្ស៊ី គេមិនទាន់រៀបចំផង រឿងអី​ខាង​សម រង្ស៊ី​​ទៅ​យក​​តំណែង​នៅ​សៀមរាប​។ អញ្ចឹង​បាន​​មាន​​ការ​អុជអាល​ទំនាស់​ផ្ទុះ​ឡើង​ ដល់​​​ទំនាស់​​ផ្ទុះ​ឡើង​ ​វា​កើត​ចេញមានទស្សនៈ​ដែល​ជំទាស់​នឹង​បេក្ខភាព​របស់​នារីម្​នាក់ហ្នឹង គឺជា​មន្រ្តី​របស់​​គណបក្ស​ សម រង្ស៊ី វាអាចជា​ទំនាស់​ជា​មួយ​នឹង​ កឹម សុខា វាជា​ទំនាស់​ផ្ទៃក្នុង​ជា​មួយ​នឹង​​ សម រង្ស៊ី​។ ដល់​អញ្ចឹង​មាន​ ៤ នាក់ ដែល​លេច​មុខ​ជាង​គេ ក្នុងការបញ្ចេញមតិជំទាស់​ចំពោះ​បេក្ខ​ភាព​ហ្នឹង ដល់អញ្ចឹងវា​កើត​មាន​រឿង​រ៉ាវ​​ដែល​ត្រូវ​ដោះ​ស្រាយ ដល់ទៅដោះស្រាយលទ្ធផល​ចុង​​ក្រោយ​​ គឺបេក្ខជន បេក្ខនារី ដែលមាន​បំណង​ទៅ​ធ្វើ​ប្រធាន​បក្សរួមគ្នានៅ​ខេត្តសៀមរាប​ដែល​បាន​​ឈ្នះ​ ដោយ​សារ​លោក​ សម រង្ស៊ី បច្ចុប្បន្នលែងជាប្រធានគណបក្សសម រង្ស៊ី ក៏ប៉ុន្តែនៅ​តែ​មាន​ឥទ្ធិពល​​សម្រេច​ដក​លោក​ទាំង​បួន​​នាក់​​ហ្នឹង​ ចេញ​ ដោយ​ចោទ​ថា ជាជនបង្កប់។ នេះ​ទំនើង​ចិត្ត​​​​ហ្នឹង គឺ​ផ្ដាច់ការហើយ​។ មុននឹង​យើងហ៊ានថា ផ្ដាច់ការ យើងនាំគ្នាស្វែងយល់​បកស្រាយ​ទាំងអស់​គ្នា​​ក្នុង​ខណៈពេល​ដែល​​លោក សម រង្ស៊ី ហ៊ាន​សម្រេច​ប្រើឥទ្ធិពល​របស់​ខ្លួន​ដក​អ្នក​ទាំង ៤ ហ្នឹង​​នេះ​ សួរ​ថា គាត់​ជាអ្វី​​។ សួរថា លោក សម រង្ស៊ី មានតួនាទីអី នៅក្នុងគណបក្សសម រង្ស៊ី សមាជ​​គណបក្ស​សម រង្ស៊ី សមាជវិសាមញ្ញ បានប្រកាសទទួលយកការលាលែង របស់លោក សម រង្ស៊ី ជា​ប្រធាន​គណបក្ស​ហើយ​ ប៉ុន្តែគេនៅប្រើគោលការណ៍ គេហៅថា គោលការណ៍​រក្សា​កំពង់​ដរ​​ចាស់​សម្រាប់​​លោក​ សម រង្ស៊ី វិល​មកវិញ។ តែទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ លោក សម រង្ស៊ី​ មិន​មែន​ប្រធាន​គណបក្សទេបច្ចុប្បន្ននេះ ហេតុអ្វីបានលោក សម រង្ស៊ី ហ៊ាន​សម្រេច​ដក​អ្នក​ទាំង​​៤​ នោះ​​ចេញ​ នៅ​សៀមរាប​?​ ហើយចុះប្រធានគណបក្សថ្មី របស់គណបក្សសម រង្ស៊ី នោះ មោគ​ឬ​អី?​ តើ​គួរតែយើងប្រើពាក្យមោគហ្នឹង សមទេ ឬក៏​ទីងម៉ោង​។​ វាគួរតែ​ប្រធាន​គណបក្ស​សម រង្ស៊ី​ បច្ចុប្បន្ន​​នេះ​ទេ​ ជា​អ្នកសម្រេច ហើយបើសម្រេចជាបុគ្គល ក៏វា​ផ្ដាច់ការដែរ វាគួរ​មាន​ការ​ហៅ​​​​ប្រជុំ​​​ថ្នាក់​​ស្អី​​​ណា​មួយ​ ដើម្បីពិចារណា ហើយមិនមែនចាប់ឡើងដេញគេចេញទេ ព្រោះ​សមាជិក​ភាព​​របស់​​គណបក្ស​មិនមែន​ដេញ​តាមទំនើង​ចិត្ត​ទេ​។​ ត្រូវធ្វើឡើងផ្អែក​ទៅលើ​លក្ខន្ដិកៈ​​គណបក្ស​។​ អញ្ចឹង​ទី​១​ផ្ដាច់ការត្រង់​ សម រង្ស៊ី អត់មានតួនាទី​ជាប្រធានបក្ស សម រង្ស៊ី មាន​សិទ្ធិ​​សម្រេច​។​ ទី២ បើប្រធាន​ មោគ​នោះ ឬក៏​ប្រធានទីងម៉ោង​នោះ​ ចេះលេង​សិល្ប៍​ គឺថា ដក​​​ក៏​​មិន​​សមរម្យ​ដែរ​ វាត្រូវដក​​ទៅតាម​លក្ខន្ដិកៈ​​ ​។ រឿងនេះ ខ្ញុំគិតថា មិនមែន​តែផ្ទៃ​ក្នុង​គណបក្ស​សម រង្ស៊ី ទាំង ៤ នាក់​នៅសៀមរាបមិនពេញចិត្តទេ វាអាចខាងក្រុមលោក កឹម សុខា អាក់អន់ចិត្តដែរ រឿងអី​ខាង​​លោក​សម រង្ស៊ី ប្រញាប់​ទៅចង់ធ្វើ​ប្រធាន​ដឹកនាំ​បក្ស​ទាំង​មូល​ម៉េច​នឹង​​កើត​?​ ព្រោះ​គណបក្ស​ហ្នឹង​ត្រូវ​​សម្រេច​គ្នា​រវាង​ សម រង្ស៊ី និង កឹម សុខា បើអត់​ឯកឆន្ទ​​ គឺ​ទៅអត់រួចទេ​។ អញ្ចឹង​គឺ​មាន​​បញ្ហា​នៅ​ក្នុង​ហ្នឹង ដែលយើងនឹងតាមដានតទៅទៀត។ មួយទៀត ភាពផ្ដាច់ការ​មួយ​ទៀត​ ឥឡូវ​​នេះ វារាលទៅដល់កំពង់ចាម គឺតំណាង​រាស្រ្ដ​គណបក្ស​សម រង្ស៊ី​ បច្ចុប្បន្នហ្នឹង ក៏​ត្រូវ​ស្ថិត​នៅ​​ក្រោម​ការ​គម្រាម​កំហែង​ដក​ចេញ​ពី​តំណែង និង​បណ្ដេញ​ចេញ​ពីបក្សទៀតដែរ​។ សួរថា តើ​រឿង​ដក​​គេ​ចេញ​ពី​តំណែង រឿង​បណ្ដេញ​ចេញ​ពី​បក្ស​ វាជារឿងរបស់បុគ្គលមេបក្ស ឬក៏​ជា​រឿង​រប​ស់​​គណបក្ស​ទាំងមូល​​ ដែលត្រូវផ្អែក​ទៅលើ​បទបញ្ញត្តិ​​ដែលមានចែងនៅក្នុងលក្ខន្ដិកៈ​បក្ស?​ យើង​​អត់​គិត​ថា​​ ខុសត្រូវ​អី​ទេ​ បើ​អ្នកអត់ផ្អែក​ទៅ​លើ​​លិខិត​​បទដ្ឋាន​របស់គណបក្សទេ គឺ​អ្នកឯង​ផ្ដាច់​ការ​ហើយ។​ ប៉ុន្តែយើង​ពិចារណា​បញ្ច្រាស់​មក​វិញ​ លោក សម រង្ស៊ី នេះ លោក កឹម​ សុខា​ នោះ ពូកែ​ណាស់​ដែល​ថា គេ​ផ្ដាច់ការ សុទ្ធតែ​​​ថា​​រដ្ឋាភិបាល​​ផ្ដាច់ការ គណបក្សផ្ដាច់ការ សង្គម​ខ្មែរ​គ្មាន​​សេរី​ភាព​បញ្ចេញ​មតិ​។ ឥឡូវ មើល​នៅ​ក្នុងគណបក្សខ្លួនឯងនេះទៅ​ តើ​សេរីភាពបញ្ចេញមតិ​ និង​ទស្សនៈ​​ខុសគ្នា​មាន​នៅ​ឯណា​​  បើ​អ្នកណាដែលប្រឆាំងដកចេញទៅហើយហ្នឹង?​ ត្រង់ហ្នឹង​មិន​ហៅ​ថា​​ផ្តាច់​ការ​​។​ អ្នកណា​​ដែល​​ជំទាស់​មិន​តាម​មេនោះ ដកចេញបាត់ទៅហើយ​។​ នៅ​ក្នុង​គណបក្ស​ ពួក​គាត់​​ស្គាល់​​​គ្នា​​រាប់​​ក្បាល​អត់​ច្រឡំ​​ផង​​ហ្នឹង យើងនិយាយ​ឲ្យ​សាមញ្ញ​រាប់ក្បាល​អត់​ច្រឡំ​ទេ​ ប៉ុន្តែ​រឿងអី​​​ក៏​​មិន​​ចេះ​​​រៀបចំប្រជាធិបតេយ្យផ្ទៃក្នុងបក្សរបស់ខ្លួន ឲ្យ​មានសេរីភាព​នៃការ​បញ្ចេញ​មតិ​គាំទ្រ​​ ឬ​មិនគាំ​ទ្រ​ផង ឲ្យតែគេអត់គាំទ្រ​រក​ដក​គេចេញ ហើយ​រឿង​នេះ​​​ជាទម្លាប់ទៅ​ហើយ​។​ លោក កឹម សុខា ហ្នឹងក៏ជា​ទម្លាប់​ដែរ​ ហើយតាំងខ្លួនឯងជា​អ្នកប្រជាធិបតេយ្យពិត​។​ គឺ​មាន​តែ​អ្នក​​ប្រជា​ធិបតេយ្យ​​ឆ្កួត​ ដែ​ល​សម្រេច​អត្តនោម័តតែខ្លួនឯង ហើយនៅតែថាខ្លួ​នឯង​ប្រជា​ធិបតេយ្យ​នោះ​​។​
          មតិលោក សត្យា រក្ស​៖
          សរុប​មក​វិញ​ ដូចបងប្អូនបានជ្រាបស្រាប់ហើយ​ គឺដូចជា​លោក ម៉ៅ មុនីវណ្ណ​ ពេល​ដែល​​​គាត់​បាន​ចាក​ចេញ​ពី​គណបក្ស​​ សម រង្ស៊ី ហើយ​វិល​មក​ចូលរួមជាមួយ កឹម សុខា នោះ​ សួរថា​តើ ម៉ៅ មុនីវណ្ណ បានព្រមាន​ សម រង្ស៊ី យ៉ាងម៉េចខ្លះ​?​ គឺគាត់​បាន​បើក​កកាយ​ពី​ភាព​ផ្តាច់​ការ​​​របស់​លោក​ សម រង្ស៊ី លោក គង់ គាំ​ ក៏ដូចជាអ្នកដ៏ទៃទៀតនៅក្នុងគណបក្ស សម រង្ស៊ី​ នោះ​ ហើយ​បែរជាមកសរសើរ​លោកប្រធាន កឹម សុខា វិញ​នៅពេលដែលគាត់មកចូលរួម​ជាមួយ​ កឹម សុខា​ ដោយលើកថា​ប្រកាន់ខ្ជាប់​នូវគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ ឬគោរព​សិទ្ធិមនុស្ស​ ជាដើម​ ដែលខុស​អំពី​លោក សម រង្ស៊ី​ ។ ប៉ុន្តែឥឡូវនេះ​ កឹម សុខា កំពុងតែអូសក ម៉ៅ មុនីវណ្ណ ឲ្យទៅចូលជាមួយ សម រង្ស៊ី វិញ​។ ត្រង់នេះ​គឺ​ បញ្ជាក់​អំពី​ចរឹត​របស់​ពួក​ប្រឆាំង​​​ គឺ​​មាន​ចរឹត​នយោបាយ​ បាយឡុកបាយឡ សុទ្ធសាធ​។ ដូច្នេះ​គឺប្រជាពលរដ្ឋ​អស់ជំនឿ​ទៅហើយ​ ដោយ​សារនយោបាយ​ បាតដៃជាខ្នងដៃ​របស់ពួកគេ​នោះ​។​
សំណួរ៖ ចំណុចមួយទៀត​ គឺ​ចំពោះនរណា​ដែល សម រង្ស៊ី ឬ កឹម សុខា មិនពេញចិត្ត គឺគេចោទថា អ្នកនោះក្បត់​ ឬថាជាមនុស្សរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា​ ដែលត្រូវ​សម្តេច​ឲ្យទៅបង្កប់ ដើម្បីទៅបំបែកបំបាក់​អីជាដើម​។ ប្រសិន​បើ​គណបក្ស​ សម រង្ស៊ី​ និង កឹម សុខា ត្រូវ​បែក​បាក់​គ្នាដោយសារតែការចែកតំណែង​មិនស្មើគ្នា ឬដោយសារតែការរៀប​លេខ​រៀង​តាម​​ខេត្ត​​មិនស្រុះ​ស្រួល​គ្នា​ ហើយបែរជាមកចោទថាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា​ បញ្ជូន កឹម សុខា ឲ្យទៅបំបែកគណបក្ស សម រង្ស៊ី​ វិញ​នោះ តើលោកបណ្ឌិតមានអ្វី​ដើម្បី​ផ្តាំ​ផ្ញើ​ទៅដល់​គណបក្ស​​ប្រឆាំងទាំងពីរនោះ​?​
លោក​បណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ​
ចម្លើយ​៖ ដើម្បីឲ្យប្រជាពលរដ្ឋ​យល់​ គឺពួកគាត់ត្រូវឲ្យតម្លៃ​ទៅលើតំណែង​ឈរឈ្មោះ​នោះ​​​កម្រឹត​​ណា​​​។ យើងអាចពិនិត្យ​មើល​ទី១ គឺនៅពេលដែលពួកគេបានប្រកាស​ថាគេ​បាន​បង្កើត​​គណបក្ស​​រួមគ្នាហើយ​គឺគេឲ្យលោក សម រង្ស៊ី ធ្វើជាប្រធានគណបក្ស​ថ្មី​មុនគេ​ ឯ​លោក កឹម សុខា គឺគេ​បម្រុងទុក​ថា​នឹងធ្វើជាអនុប្រធាន​។ ប៉ុន្តែ​រវាងអ្នកទាំងពីរ​គឺមាន​គោល​ការណ៍​​ពីរ​បែប​ផ្សេង​គ្នា​​ គឺលោក សម រង្ស៊ី ដើរតាម​គោលការណ៍​រក្សា​កំពង់ដរ​ចាស់​​ សម្រាប់ករណី​វិលត្រឡប់មកវិញ​ធ្វើជាប្រធានដោយស្វ័យប្រវត្តិ​ក្នុងគណបក្ស​ចាស់​នៅពេលដែលមានបញ្ហា​។​ឯលោក កឹម​សុខា វិញ​គាត់អនុវត្តគោលការណ៍ពន្យារជីវិត​។
ចំពោះគោលការណ៍​រក្សាកំពង់ដរចាស់របស់ សម​ រង្ស៊ី​ គឺ​គាត់តម្រូវឲ្យ​សមាជគណបក្ស​ធ្វើវិសោធនកម្ម​លក្ខន្តិកៈគណបក្ស​ដើម្បី​ឲ្យលោក សម រង្ស៊ី អាចវិលមកធ្វើប្រធានបក្ស​វិញ​ដោយស្វ័យប្រវត្តិ​។ តើមូលហេតុអ្វីបានជាលោក សម រង្ស៊ី ទាមទារ​ឲ្យមានគោលការណ៍រក្សា​កំពង់ដរចាស់​?​ គឺដោយសារលោក សម រង្ស៊ី គាត់​ធ្លាប់​មាន​បទ​ពិសោធន៍​ច្បាស់​​ណាស់​អំពី​ការរៀបចំបញ្ជីបេក្ខជន​ឈរឈ្មោះរបស់គណបក្ស​នៅតាមមណ្ឌលខេត្តក្រុងទាំង២៤​។ នេះជាក្រឡាដែល លោក សម​រង្ស៊ី គាត់ធ្លាប់ជួបម្តងរួចហើយ​ គឺនៅក្នុង​ផ្ទៃក្នុង​បក្ស​របស់គាត់​កាលពីពេលបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០០៨ កន្លងទៅ​នោះ​គឺរៀប​នឹងមានការបែកបាក់ធ្ងន់ធ្ងរទៅហើយ​ ប៉ុន្តែ​ដោយសារតែ​យក​វិធីដោះស្រាយ​ក្នុងការផ្លាស់ប្តូរគ្នា​នៅពាក់កណ្តាល​អាណត្តិ​ ទើប​​អាច​ដោះ​ចេញ​​។​ ក្រោយមកទៀត​ក៏មានការបែកបាក់ទៀត​ដោយសារ​មិនអនុវត្ត​នូវវិធី​ដែល​បាន​ស្រុះស្រួល​គ្នា​នោះ អញ្ចឹងហើយទើប​មានតំណាងរាស្ត្រគណបក្ស សម រង្ស៊ី ចេញមក​ចូលរួម​ជា​មួយ​ កឹម សុខា ហ្នឹង​។​ ឥឡូវនេះ​នៅពេលដែលរៀប​បញ្ជីគណបក្ស​រួមគ្នា​ គឺមិនអាច​រៀប​ចេញ​​នោះ​​ទេ​​ អញ្ចឹងពេលនោះ​លោក សម រង្ស៊ី នឹងត្រឡប់មក​គណបក្ស សម រង្ស៊ី វិញ​ ហើយ​នឹង​រៀប​ចំ​បញ្ជី​បេក្ខជន​ដាច់​ដោយឡែក​​ពីគ្នា គឺបេក្ខជន​របស់បក្ស​ខ្លួនឯង​។​
ឥឡូវយើងងាកមក​មើល​អំពីគោលការណ៍ពន្យារជីវិត​របស់ កឹម សុខា ម្តង​។ កឹម សុខា ក៏មើលឃើញបញ្ហាដូច សម រង្ស៊ី នៅត្រង់ការរៀប​ចំ​បញ្ជីបេក្ខជន​ឈរ​ឈ្មោះ​រួមគ្នានេះដែរ​។ ក្រឡា​​ដែលត្រូវងាប់គឺនៅត្រង់នេះឯង​ នៅពេលដែលដោះស្រាយ​គ្នាអត់ចេញ​ ហើយ​ត្រូវ​បែក​បាក់​​គ្នា​នៅ​ត្រង់​ចំណុច​​ហ្នឹង​ ហើយនៅពេលដែលបែកបាក់​គ្នា​​នៅ​ចំណុច​ហ្នឹង​​ គឺ កឹម សុខា គាត់​ត្រូវ​​ប្រើ​​វិធី​​គោល​ការណ៍​ពន្យារជីវិត​របស់គាត់​ក្នុងបក្ស​ សិទ្ធិមនុស្ស​ សិន​។ តាមធម្មតា​ បើសិនជា កឹម សុខា នៅស្តាយលុយ ប្រាក់ខែ​សភា​​ពីរពាន់នោះ​គឺ​នៅថ្ងៃទី ២៨ ខែ​មករា ឆ្នាំ​២០១៣​ គឺកឹម សុខា អាចលាលែង​ចេញពី​សភាមកធ្វើជាអនុប្រធានគណបក្ស​ថ្មីបាន​​ហើយ​។​ប៉ុន្តែ​​​​ តើហេតុអ្វី បានជាកឹម សុខា ពន្យារពីខែមករា រហូតទៅដល់​ចុង​ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៣?​​ ពីព្រោះ​​ខែ មេសា ឆ្នាំ២០១៣ គឺ​ជា​ពេលនៃការសម្រេចឲ្យ​បាននូវការរៀប​បញ្ជី​ឈ្មោះ​បេក្ខជន​គណបក្ស​​​រួមគ្នា​ ដូច្នេះ​ បើសិន​ជា​នៅពេល​នោះ​​រៀប​មិន​បាន​​ទេ គឺ កឹម សុខា នៅតែជា​ប្រធាន​គណបក្ស​​​ចាស់​ដដែល​​​​​ គឺអត់មានបញ្ហាទេ​។​
ជា​​សរុប​​ ដោយសារហេតុផលនេះ​ ទើបពួកគេទៅជួបគ្នា​​រវាង សម រង្ស៊ី និង កឹម សុខា នៅប៉ារីស​ អំពីការបែងចែក​ចំនួនបេក្ខជន​ឈរឈ្មោះ​នៃក្រុម សម រង្ស៊ី និងក្រុម កឹម សុខា​ នៅខេត្ត​ ក្រុង ទាំង ២៤​។ ចំណុចមួយទៀត​ ក្រៅ​ពី​និយាយ​គ្នា​អំពី​ចំនួន​ហើយ​​ គឺត្រូវ​ជជែក​គ្នា​អំពី​​លំដាប់​លេខ​រៀង​​ទៀត​​ ពីព្រោះលំដាប់លេខរៀងនេះក៏ជាក្រឡាងាប់រស់​ របស់​ក្រុម​ទាំងពីរ​នេះ​​ដែរ​​ ហើយ​លេខរៀងដែលពួកគេសង្ឃឹមថាអាចជាប់នោះ គឺលេខរៀងទី១ និងទី២​។ ចំពោះ​លេខរៀងទី៣ ក៏ពួក​គេ​អត់​សង្ឃឹម​ដែរ​។​ ដូច្នេះ​ហើយទើប ក្រុម សម រង្ស៊ី ទាមទារយក​លេខរៀងល្អ​ ឯក្រុម កឹម សុខា ក៏ទាមទារយកលេខរៀងល្អដែរ​។ កាលណា​គេ​ជជែក​គ្នា​ពី​ឥឡូវ​នេះ​ទៅ​​ គឺគេមានពេលដល់ខែ មេសា ។ នៅពេលដែលជជែកគ្នា​បានឈ្មោះឆាប់​ហើយ​ គឺ កឹម សុខា គាត់​​អាច​យកបញ្ជីឈ្មោះនោះទៅលក់​ឲ្យខ្មែរនៅក្រៅប្រទេស​ ដើម្បី​យកលុយ​មក​ដោះ​ដូរ​​​​រឿង​​ជំពាក់​​ពាក្យ​​។ ឯ សម រង្ស៊ី ក៏ដូចគ្នា ដែរ​។ ត្រង់ចំណុច​នេះ​ហើយ​ ដែលក្រុម ទាំងពីរ​នឹង​ផ្ទុះ​បែក​បាក់​គ្នា​​ជា​ពីរ​​ចំណែក​វិញ​រវាង កឹម សុខា និង សម រង្ស៊ី ដោយ​សារ​ការ​ដណ្តើម​គ្នា​​ចង់​បាន​​លេខ​​រៀង​​ល្អ​។
អញ្ចឹង​​យើង​ឃើញ​ថា​រឿង​ដែល​ពួកគេ​​ត្រូវឈ្លោះ​គ្នា គឺនៅ​មាន​ច្រើន​។ ពីព្រោះ​ពេលមុន​គឺ​​មាន​​តែ​គណបក្ស សម រង្ស៊ី ខ្លួន​ឯងតែ​មួយផង ឬគណបក្ស កឹម សុខា តែមួយផង ​​ក៏ពួកគេ​នៅ​​តែ​ហែកហួរ​​​ដណ្តើម​គ្នា ចុះទម្រាំ​ឥឡូវ​ក្រុមទាំងពីរ​មក​រួមគ្នា​ស៊ីបាយចានតែមួយ​ទៀត​ តើ​ពួក​គេ​នឹង​​ខាំគ្នា​ ហែកគ្នា​យ៉ាងណា​?​​​​​ ដូច្នេះយើងនឹងរង់ចាំមើលតទៅទៀត​។​
ទាក់ទងនឹងរឿងលក់បញ្ជីឈ្មោះនេះ ប្រជាពលរដ្ឋ​ភាគច្រើន ជាពិសេសសកម្មជន​ និង​អ្នក​គាំទ្រ​​កឹម សុខា មានចម្ងល់ថា​នៅក្នុងតារាងនៃមេដឹកនាំគណបក្ស សិទ្ធិមនុស្ស​ គឺមាន​លោក សឺន ស៊ូបែរ លោក កឹម សុខា លោក​តា ប៉ែន សុវណ្ណ ជាដើម​ ប៉ុន្តែ​ផ្ទុយទៅវិញ​អ្នក​ដែល​ទទួល​បាន​លាភ​សក្ការៈ​ គឺមានតែ កឹម សុខា ម្នាក់ និងពីរនាក់ទៀតដែលមក​ពីក្រៅ​ប្រទេស ចំណែក ប៉ែន សុវណ្ណ ដែលជាមេដឹកនាំ​កំពូលដែរ ទៅជាអត់មានកៅអីអង្គុយ​នឹងគេ​ទៅវិញ​ រឿង​នេះ​​ប្រហែល​ជាមក​ពី​បញ្ហា​អត់លុយ​​តែម្តង​។
ត្រង់នេះខ្ញុំចង់បញ្ជាក់ថា វាជារឿងកេងចំណេញគ្នារៀងៗខ្លួន​ទាំងមេបក្ស និងកូនបក្ស​។ ដូច្នេះ​សូម​បងប្អូន​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​​ដែល​នៅ​ក្នុង​គណបក្ស សម រង្ស៊ីក្តី គណបក្ស កឹម សុខាក្តី​ ក៏​ដូច​ជា​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​​ដែល​ច្រឡំ​បោះឆ្នោត​គាំទ្រ​​ឲ្យ​គណបក្ស​ សម រង្ស៊ី និងគណបក្ស កឹម សុខា គួរពិចារណា​ថា តើ​ពួកគេទាំងពីរក្រុមនោះរួមគ្នាដើម្បីប្រទេស​ជាតិ ឬរួមគ្នា​ដើម្បី​​ ផល​ប្រយោជន៍​​​តំណែង​​របស់​​ពួក​គេ​?​ ពួកគេ​គួរតែនិយាយដោយ​ស្មោះត្រង់ជាមួយប្រជាពលរដ្ឋ​ថា​ គណបក្ស​ទាំងពីរ​​នេះ​កំពុង​តែ​ស្វែង​រក​ការ​ត្រូវ​រ៉ូវ​គ្នា​ និងស្រុះស្រួលគ្នាក្នុងការរៀបបញ្ជីឈ្មោះ និង​លំដាប់​លេខ​រៀង​​ដើម្បី​តំណែងរបស់ពួកគេ​​​​​ ហើយមិនចាំបាច់ប្រើនយោបាយប្រជាភិថុ​ឃោសនា​ប្រាប់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ថាខ្លួនគិតជាតិនោះទេ​។​
លោក សត្យា រក្ស
សំណួរ​៖ មានយុទ្ធសាស្ត្រថ្មី​​មួយទៀតដែលគណបក្ស​ប្រឆាំងបានប្រើ​នាពេល​បច្ចុប្បន្ន​នេះ​​។​ ដូច្នេះ​សូម​លោក​បណ្ឌិត​​ ជួយ​ធ្វើការ​ប្រៀបធៀប​​អំពីយុទ្ធសាស្ត្រនៃការឃោសនា​របស់​គណបក្ស​​ប្រឆាំង​​ពីអតីតកាល និងបច្ចុប្បន្នកាល តើវា​មាន​ការ​ប្រែ​ប្រួល​​ដែរឬទេ?​
លោកបណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ
ចម្លើយ​៖ និយាយឲ្យខ្លី​ទៅ​ ដើម្បីឲ្យបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋ​ងាយយល់​ គឺនយោបាយ​របស់​គណបក្ស​ប្រឆាំង​​ ទាំងលោក សម រង្ស៊ី និងលោក កឹម សុខា គឺនៅដដែលដូច​កាលពីពេលមុន​ គឺ​មិន​បាន​កែ​ប្រែ​មួយម៉ាត់ទេ​។ ខ្ញុំសូមលើកយក​មក​បង្ហាញ​គឺមាន​ពីរ​ចំណុច​។ ទី១ ចំពោះ​នយោបាយ​​ក្នុង​ស្រុក​ គឺគេបញ្ឆេះកំហឹង​វណ្ណៈ សង្គម​ឲ្យ​មាន​កំហឹង​​រវាង​អ្នក​មាន និងអ្នក​ក្រ​​។ ចំណុច​នេះ​គឺ​ដូច​គ្នា​នឹងនយោបាយកាលជំនាន់ ប៉ុល ពត​ ដែរ​។ ចំណុចទី២​ គឺនយោបាយ​បញ្ឆេះ​កំហឹង​​ជាតិ​​និយម​​ឲ្យ​​ស្អប់​វៀត​ណាម​។​ នយោបាយ​ទាំង​ពីរ​នេះ​​​​គឺ សម រង្ស៊ី បាន​ប្រើ​តាំង​ពី​​ការ​ប្រកួត​ប្រជែង​​បោះឆ្នោត​ឆ្នាំ​១៩៩៨​មកម្លេះ​។ កឹម សុខា ក៏ធ្លាប់ប្រើ​នយោបាយ​នេះ​នៅ​ក្នុង​គណបក្ស​ លោក​តា សឺន សាន ដែរ​ ដែល​ពេល​នោះ​គណបក្ស​​លោកតា​ សឺន សាន​ ទទួល​បាន​ តែ​១០​កៅអី​ទេ​​។​ លុះមក​ដល់ឆ្នាំ១៩៩៨ គឺ​បាន​សូន្យ​​។​​អញ្ចឹង​ការប្រើនយោបាយ​ដដែល​ៗ​​បែប​នេះ​​គឺ​​ត្រូវ​​ទទួល​​បរាជ័យ​​យ៉ាង​ធ្ងន់​ធ្ងរ​​។​​​
ងាកមក​លោក សម រង្ស៊ី​ ដែលចូលរួម​នៅឆ្នាំ១៩៩៨ ដែលប្រើនយោបាយ​ដដែល​គឺបាន​ជួប​​នូវ​បរាជ័យ​​។ គាត់បានប្រើនយោបាយ​បញ្ឆេះកំហឹងវណ្ណៈ សង្គម​ និង​នយោបាយ​បញ្ឆេះ​កំហឹង​​​​ជាតិ​​និយម​ គឺបានពេលដំបូងតែ​១៥​កៅអី​ ហើយក្រោយមក​បាន២៤​ គឺមិនមែន​សម្លេង​ឆ្នោត​​​ដែល​យក​ពី​គណបក្ស​ប្រជាជន​ទេ​ ​​​តែគឺជាសម្លេងឆ្នោតយកពីគណបក្ស ហ៊្វុន​ស៊ីន​ប៉ិច​ ពីព្រោះ​​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​​ដែល​គាំទ្រ​​គណបក្ស​ ហ៊្វុនស៊ីនប៉ិច លែង​ទុក​ចិត្ត សម្តេច​ក្រុម​ព្រះ​​​ ទើប​អ្នក​ទាំង​​នោះ​​ទៅ​គាំទ្រ​​លោក សម រង្ស៊ី ។ បន្ទាប់មកទៀត​ការប្រើនយោបាយដដែលៗនេះ​មិនបាន​ធ្វើ​​ឲ្យ​គណបក្ស សម រង្ស៊ី កើនទេ​។ ចំណែកឯ កឹម សុខា ដែលទើបបង្កើត​ថ្មី​ តែ​នៅ​តែ​ប្រើ​នយោបាយ​​ដដែល​​នោះ​គឺទទួលបានតែ៣ទេ​។ បានន័យថា​នយោបាយ​ដដែលៗ​នេះ​ពុំ​បាន​ធ្វើ​​ឲ្យ​​​គណបក្ស​ប្រឆាំង​ទាំង​ពីរ​នេះ​​ ​​ជោគជ័យទេ​ ផ្ទុយទៅវិញ​គឺមានតែ​ធ្លាក់ចុះ​ជាលំដាប់​ទៅវិញ​ទេ​​។ បើសិនជាគណបក្ស​ប្រឆាំង​យល់ថា​ខ្លួនកំពុងដើរ​ផ្លូវខុស​ ហើយ​ងាកមក​កែប្រែ​វិញ​នោះ​ជា​ការ​​ល្អ​​​។​ ប៉ុន្តែ​បើសិន​ជា​ ​ប្រើនយោបាយដដែល​ ក្នុងស្ថានភាពដែលកម្ពុជាកំពុងវិវត្តន៍​​នោះនឹង​នាំ​​មក​​​នូវ​​​ផល​​បច្ច័យ​​បរាជ័យ​​នៃការដាំក្បាលចុះរបស់គណបក្សប្រឆាំងជាមិនខានឡើយ​៕​

សម្រង់ព័ត៌មាន​៖ លោក នូ សាវុធឌី

គណបក្ស​ប្រជាជនគ្មាន​នយោបាយ​យកពន្ធ​លើ​ដី​កសិកម្មជា​រៀងរហូត​ទុក​ដូច​ជាការ​បានផ្តល់​លុយ​ជូនកសិករ



នៅក្នុងពិធីចែកប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីជូនប្រជាពលរដ្ឋចំនួន ៦៩៣គ្រួសារ នៅក្នុងឃុំត្រាំកក់ ស្រុក ត្រាំកក់ ខេត្តតាកែវ នា​ព្រឹក​ថ្ងៃអាទិត្យទី​៣០ ខែ​ធ្នូ ឆ្នាំ​២០១២ សម្តេច​អគ្គមហា​សេនាបតី​តេជោ ហ៊ុន សែន នាយក​រដ្ឋមន្ត្រីនៃ​ព្រះរា​ជា​ណាចក្រកម្ពុជា បាន​ប្រកាស​ជា​ថ្មី​អំពីការបន្តមិន​យកពន្ធដីស្រែ​ពីកសិករ​ដែលធ្លាប់បានអនុវត្តជាច្រើនឆ្នាំមក ដោយ​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា។ 
សម្តេច​តេ​ជោ​បានអះអាងថា ដរាប​ណាមានរូប​សម្តេច មានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា នោះការមិន​យក​ពន្ធដី​នឹង​បន្ត​ជារៀង​រហូត គឺ​ទុក​ដូច​ជា​ការ​បានផ្តល់​លុយ​ជូន​កសិករ​រួច​ទៅហើយ
នៅ​ចំពោះ​មុខ​ប្រជា​កសិករ​ខេត្ត​តាកែវ ហើយ​ត្រូវបាន​ចាក់​ផ្សព្ធ​ផ្សាយ​តាម​ទូរទស្សន៍ និង​វិទ្យុ សម្តេច​តេជោ​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី បាន​មាន​ប្រសាសន៍​បញ្ជាក់​ថា "​ប្រជា​កសិករ​កម្ពុជា​ពេល​នេះ មិន​មែន​មិន​ត្រឹមតែ​មិន​ត្រូវ​យក​ពន្ធ​ពី​គាត់​ទេ ថែមទាំង​ត្រូវ​ជួយ​គាត់ តាម​រយៈ​នៃ​ការរៀបចំ​ហេដ្ឋា​រចនា​សម្ព័ន្ធ ដូចជា​ប្រព័ន្ធ​ប្រឡាយទឹក ឬ​ផ្នែក​ផ្សេងៗ​ទៀត ដែល​ជួយ​ពួកគាត់​ឲ្យមាន​ប្រាក់​ចំណូល។ មិន​មែន​ត្រូវការ​យក​ពន្ធ​ពី​គាត់​ទេ"។
 សម្តេច​តេជោ​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​បាន​ពន្យល់ថា "​បើ​សិន​ជា​យើង​យក​ពន្ធ​ដី​ពី​កសិករ យើង​ក៏​អាច​មាន​ប្រាក់​មួយ​ចំនួន​យក​មក​ដែរ​។ ឧទាហរណ៍ យក​តែ​មួយ​ហិកតា ៥ម៉ឺន​រៀល​ទៅ​ចុះ​។ គិត​ជា​មធ្យម ៥ម៉ឺន​រៀល ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំ​។ ឥឡូវ​យើង​ធ្វើ​ជាង ៤លាន​ហិកតា​។ អីចឹង តើ​យើង​នឹង​បាន​ប្រាក់​ទំហំ​ប៉ុន្មាន​?​។ ប៉ុន្តែ​ប្រាក់​នោះ វា​ជា​ការ​សង្កត់ដាក់​ទម្ងន់​ទៅលើ​កសិករ​របស់​យើង​។ ពិត​មែន​តែ​ជា​ចំណូល​ថវិកា​ជាតិ ដែល​បាន​មក​ពី​ពន្ធ​ដីធ្លី ហើយ​និង​ចែក​រំលែក​ត្រឡប់​ទៅវិញ ធ្វើ​ជា​ផ្លូវថ្នល់ ធ្វើ​ជា​ប្រឡាយទឹក ធ្វើ​ជា​សាលា​រៀន និង​ធ្វើ​ជា​មន្ទីរពេទ្យ​។ អា​នឹង​គឺថា ជា​ប្រយោ​ជ​ន៍ កាល​ណា​ពន្ធ​បាន​មក ត្រូវ​យក​ទៅ​ចំណាយ​ត្រឡប់​ទៅ​វិញ​។ ប៉ុន្តែ​យើង​មិន​ចាំបាច់​យក​ទេ​។ ចាត់ទុកថា រាជ​រដ្ឋាភិបាល ឬ​បក្ស​កាន់​អំណាច បាន​ផ្តល់​ជូន​កសិករ​របស់​យើង ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំៗ គឺ​ប្រាក់​នៅ​ក្នុង​ហោ​ប៉ាវ​របស់​ខ្លួនឯង​តែម្តង"។
សម្តេច​តេជោ​បាន​គូសបញ្ជាក់ថា "​គណបក្ស​នេះ (គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា) គ្មាន​នយោបាយ​ផ្តល់​លុយ​ជូន​ប្រជាជន​ដោយ​ផ្ទាល់​ទេ​។ គណបក្ស​នេះ គឺ​មាន​នយោបាយ​មិន​យក​ពន្ធ​ដី។ ចាត់​ទុកថា ដូច​បាន​ផ្តល់​លុយ​ឲ្យ​កសិក​ររួចស្រេច​ទៅ​ហើយ ៣៤ឆ្នាំ​ទៅ​ហើយ។
សម្តេច​តេជោ​បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ឲ្យ​ដឹង​ថា ប្រវត្តិ​បង់ពន្ធ​ដីនៅ​ស្រុក​ខ្មែរមិនមែន​ជា​រឿង​ថ្មី​ថ្មោង​ទេ រហូត​ដល់​ខ្មែរកាប់​បារាំង​នៅ​ក្រាំង​លា​វ ខេត្ត​កំពង់ឆ្នាំង​។ អា​ប៉ា​ដេស រហូត​ដល់​បារាំង​ដាក់​ឈ្មោះ​ភូមិ​ខ្មែរ​មួយ ជា​ភូមិ​តិរច្ឆាន​។ វា​ទារពន្ធ​ដី​ធ្ងន់​ពេក​។ ពន្ធ​ដី​នោះ បាន​កកើត​តាំងពី​សម័យ​អាណា​និគម​បារាំង​"​។
សម្តេច​តេជោ​ក៏​បាន​លើកឡើង​ថា "​នៅ​ស្រុក​ណា ក៏​គេ​យក​ពន្ធ​ដែរ​។ តែ​សម្រាប់​ស្រុក​យើង គណបក្ស​កាន់​អំណាច គឺ​គណបក្ស​ប្រជាជន និយាយ​ឲ្យ​ត្រង់​អីចឹង​តែម្តង​... គឺ​ធានា​ចំពោះ​ប្រ​ជា​ពលរដ្ឋ ដរាប​ណា​នៅ​មាន ​ហ៊ុន ​សែន មិន​មែន​ត្រឹមតែ​មាន ហ៊ុន សែន ទេ ខ្ញុំ​ជឿជាក់​ថា មន្ត្រី​គណបក្ស​ប្រជាជន​បន្ត​វេន ត​ជំនាន់ ត​ទៅ​ទៀត មិន​យក​ពន្ធ​ដី​ពី​កសិករ​ទេ​។ អីចឹង គណ​បក្ស​គ្មាន​គោល​នយោបាយ​យក​លុយ​ទៅ​ដាក់​ក្នុង​ហោ​ប៉ាវ​ប្រជាជន ដូច​អ្នក​ដទៃ​ទេ​។ ប៉ុន្តែ​មិន​យក​ពន្ធ​ដី​មួយ គឺ​បាន​ន័យ​ថា បាន​ផ្តល់​លុយ​ទៅ​ឲ្យ​ប្រជាជន​ដោយ​ផ្ទាល់​នៅក្នុង​ហោ​ប៉ាវ ព្រោះ​គេ​ចែក​រំលែក​ថា បង់ពន្ធ​រួច​ទៅ​រដ្ឋ​យក​ទៅ​កសាង​វិញ​។ ប៉ុន្តែ​នេះ រដ្ឋ​ទុក​ឲ្យ​ប្រជាជន​សន្សំ​លុយ​នោះ​ទិញ​កង់​ឲ្យ​កូន​ជិះ ទិញ​ជី ឬ​ក៏​ធ្វើ​ស្អីៗ ផ្ទះសម្បែង​ទៅ​។ បន្ថែម​លើ​នោះ ធ្វើ​ផ្លូវ​ថ្នល់ ធ្វើ​ស្អីៗ​នឹង បាន​សេច​ក្តី​ថា អា​នឹង​មួយ​ថ្ងៃៗ គណបក្ស​កាន់​អំណាច​ដាក់​លុយ​ចូល​ក្នុង​ហោ​ប៉ាវ​ប្រជា​ជន​រាល់​ថ្ងៃ តាម​រយៈ​នយោបាយ​កសាង​ហេដ្ឋា​រចនាសម្ព័ន្ធ"។
ទាក់​ទង​នឹង​ការ​ឃោសនា​របស់​គណបក្ស​ប្រឆាំង​ដែល​សន្យា​ថា ​នឹង​ផ្តល់​លុយ ៤ម៉ឺន​រៀលដ​ល់​មនុស្ស​ចាស់ ក៏​ដូច​ជា​តម្លើង​ប្រាក់​ខែ​ដល់​មន្ត្រី​រាជការ នៅ​ពេល​ដែល​គេ​ជាប់​ឆ្នោត​ជា​នាយ​ក​រដ្ឋមន្ត្រី​នៅ​ក្នុង​ការ​បោះឆ្នោត នៅ​ខែ​កក្កដា ឆ្នាំ​២០១៣ សម្តេច​តេជោ​នាយករដ្ឋ​មន្ត្រី​បាន​អំពាវ​នាវ​ឲ្យ​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​មានការ​ប្រុង​ប្រយ័ត្ន​អំពី​ដែល​ជា​ស្រមោល និង​អ្វីដែល​ជា​ការពិត។
សម្តេច​តេជោ​បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ផ្តល់​ជា​ឧទាហរណ៍​ថា "​ពី​ដើម​ធ្លាប់​ធ្វើដំណើរ​លើ​ផ្លូវ ធ្វើ​ដំណើរ​កន្លះ​ថ្ងៃ យើង​ថា ធ្វើដំណើរ​អស់ ៣ម៉ោង អស់​លុយ ៥​ម៉ឺន ឥឡូវ​ធ្វើដំណើរ​តែ​មួយ​ម៉ោង អស់​លុយ ១​ម៉ឺន​។ ដូច្នេះ​ពេល​ធ្វើដំណើរ​ម្តង គណបក្ស​ប្រជាជន ឬ​រាជរដ្ឋា​ភិបាលដែល​កាន់​កាប់​ដោយ​គណបក្ស​ប្រជាជន ដាក់​លុយ​ឲ្យ​ប្រជាជន ២ម៉ឺន​។ អីចឹង​ទេ គិត​ទៅ ស៊ីសង ទូទាត់​គ្នា​ទៅ អា​មួយ​កំពុង​តែ​ឲ្យ​ពិតឲ្យ ៣៤ឆ្នាំ​មកហើយឲ្យ​ពិត ឯ​មួយ​ទៀតឲ្យ​ខ្យល់ទិញ​ជឿ​។ បោះ​ឲ្យ​ខ្ញុំ​មក ខ្ញុំ​នឹង​ឲ្យ ៤ម៉ឺន មនុស្ស​ចាស់​។ ឥឡូវជឿ​បាន ឬ​មិន​បាន​?​។ ត្រី​នៅ​ក្នុង​ទឹក​...​។ គេ​ថា យក​លុយ​នោះ មកពី​អំពើ​ពុករលួយ​។ តើ​គេ​បិទ​នឹង​ថ្ងាស់ថា ខ្ញុំ​ពុករលួយ​?"​
សម្តេច​តេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី​ថ្លែងថា សម្តេច​ក៏​ចង់ឲ្យ​ប្រាក់ខែ​មន្ត្រីរាជកា​រ ទទួល​បាន​ប្រាក់ខែ​ខ្ពស់​ផង​ដែរ​។ តែ​សំខាន់ ថា​តើ​យើង​បាន​លុយ​នោះមកពីណា​?​។ សម្តេចតេជោបាន​ពន្យល់ថា រឿង​ប្រាក់ខែ​នោះ មាន​ពីរ​។ មួយ​នៅ​លើ​ក្រដាស់ និង​មួយ​ទៀត សាច់​ប្រាក់សុទ្ធ​។ បើសិនជា​គ្រាន់​តែសរសេ​រលើ​ក្រដាស់ មិន​ជា​បញ្ហា​ទេ​។ តែ​បើ​យក​ក្រដាស់​អាណត្តិ​សាច់ប្រាក់​នោះ ទៅ​បើ​កលុយ​នៅ​រតនាគារ​ជាតិ គឺ​យើង​មិន​មាន​ប្រាក់បើក​ទេ​។​
សម្តេច​តេជោ ហ៊ុន សែន បាន​មាន​ប្រសាសន៍បញ្ជាក់​ថា "​បើ​សិន​ជា​អ្នក​នយោបាយ ឃោសនា​សន្យា​តម្លើង​ប្រាក់ខែ​មន្ត្រីរាជការ​នោះ គឺ​គេ​នឹង​យកពន្ធ​ដី ហើយ​ត្រូវតែ​តម្លើង​ពន្ធ ដើម្បី​តម្រឹម​ប្រាក់ខែ។ អីចឹង​ទេ បើ​យើង​គិតតែ​មន្ត្រីរាជការ កងកម្លាំង​ប្រដាប់អាវុធ​តែ​ប៉ុន្មាន​សិប​ម៉ឺន​នាក់ តើ​ប្រជាជន ១៤លាន​នាក់​ទៀត បាន​អី​?​។ ជា​ផ្លូវថ្នល់ ជា​ប្រឡាយទឹក ជា​សាលារៀន ជា​មន្ទីរ​ពេទ្យ ជា​ថ្នាំពេទ្យ ជា​បរិក្ខា​ពេទ្យ បាន​អី​?​។ បើ​នាំ​គ្នាហ៊ឺហា​តែ​សម្រាប់​មន្ត្រីរាជការ កង​កម្លាំង​ប្រ​ដាប់​អាវុធ តើ​បាន​អី​? ប្រជាជន​បាន​អី​?"
សម្តេច​តេជោ​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ឲ្យ​ដឹង​ថា "​ឆ្នាំនេះ យើង​មាន​អតិ​រេក​គណ​នេយ្យ​ចរន្ត​ជា​ង ១.០០០ពាន់​លាន(រៀល)​។ យើង​អាច​បង្កើត​ប្រាក់ខែ​បាន​លើស​ពី​នោះ (លើស​ពី​ការ​តម្លើង ២០%ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំ)​។ នៅសល់​តែ​ប៉ុន្មាន​ថ្ងៃ​ទៀត យើង​នឹង​បង្កើន​​ប្រាក់ខែ​មន្ត្រី​រាជការ កង​កម្លាំង​ប្រដាប់​អាវុធ ២០%ទៀត ព្រោះ​ខ្ញុំ​បាន​ចុះ​ហត្ថលេខា​រួចហើយ​។ អីចឹង បើ​ចង់​តម្លើង​ដល់ ២៥%ក៏​យើង​អាច​ឡើង​បាន​។ ក៏ប៉ុន្តែ​យើង​មិន​អាច​យក​អា​លុយ​ជាងមួយ​ពាន់ ពាន់​លាន​នោះ ដែល​ប្រហាក់​ប្រហែល​ជា ៤០០លាន​ដុល្លារ យក​ទៅ​វិនិ​យោគ​ធ្វើ​ផ្លូវ​ថ្នល់ ធ្វើ​ប្រ​ឡាយ​ទឹក ធ្វើ​ស្អីៗ​បាន​ទៀត​ទេ"។
នៅក្នុងពិធីចែកប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីជូនប្រជាពលរដ្ឋ​ក្នុង​ឃុំ​ត្រាំកក​នោះ​ដែរ សម្តេច​តេជោ​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ក៏​បាន​ប្រកាស​ឲ្យ​ដឹង​ដែរថា ក្រុម​យុវជន​ស្ម័គ្រ​ចិត្ត​វាស់​វែង​ដីធ្លី ដែល​ជា​ក្រុម​ទី​មួយ ទើប​តែ​បាន​ឈប់​សម្រាក កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២៦ ខែ​ធ្នូ ឆ្នាំ​២០១២ គឺ​សម្តេច និង​លោកជំទាវ នឹង​រៀបចំ​ពិធី​ជប់លៀង​ជូននៅ​យប់​ថ្ងៃទី​៦ ខែ​មករា ឆ្នាំ​២០១៣​។ សម្តេច​តេជោ​បាន​ប្រកាស​ឲ្យ​ក្រុម​យុវជន ដែល​មាន​គ្នា​សរុប​ប្រហែល ៥.៦០០នាក់ ត្រូវ​ស្លៀក​ពាក់​ឯកសណ្ឋាន​យោធាដូច​ពេល​ចុះ​បំពេញ​ភារកិច្ច និង​មិន​ត្រូវ​សេព​គ្រឿង​ស្រវឹងច្រើន​លើស​ពី​មួយ​កំប៉ុង​ទេ​៕

Sunday, December 30, 2012

Selected Impromptu Comments by Samdech Techo Hun Sen during the Ceremony to Hand out Land Titles to People in the District of Tram Kak, Takeo Province

Issued on: ( 30-12-2012 )

Systematic Land Registration Started in Takeo in 2000

I am so glad that I have the chance to return to the province of Takeo. I am so sorry that I had to reschedule my presence to hand out the land titles to our people in Takeo province

as I was very busy. I then asked Deputy Prime Minister HE Sok An to hand out land titles of 403 land parcels to 301 families in the district of Kirivong. Today is Sunday which a holiday for everyone. However, we have no choice as tomorrow will be the day before the coming of New Year and many of our people may plan to travel to various places. I think that I had better finish handing the land titles in 2012.

I would like to take this opportunity to express my sincere thanks to the governor of Takeo for the report in relation to the land titles handing out ceremony today. As is said by HE Srey Ben, the governor, this is not my first time here to do so. The systematic registration of cadastre information index started in Takeo on December 2, 2000, when the first land ownership titles were presented to Mr. An Socheat and Ms. Khieu Sopheap in the village of Sre Tasok, Jumrah Pen commune, Samraong district, Takeo province.

December 2 has been the day that we established the National United Front for Salvation of Kampuchea, the first meeting for political negotiation between Samdech Preah Norodom Sihanouk and me in search of national reconciliation and political settlement to the conflict. On December 2, 1998, was also the day that we put into practice the triangular strategy, in which the first angle was to achieve internal pacification, the second angle was to integrate Cambodia in the region and internationally, and the third angle was to combine all forces for the socio-economic development and poverty reduction.

With Hun Sen and CPP – No Tax on Farmlands
It is not by chance when we say that measuring and titling land for people is new action implemented along with the existing policy. After the liberation in 1979, we resolved the land issue once. As you know, then, our people ran away from their lands because of war in 1970 and again in 1975. When Pol Pot took power in 1975, all land ownerships were stripped off. We then were stuck at how to go about issuing ownership titles. Should we recognize the land titles from before 1975 or the current ones? It was a big issue.

We also had resolved the land issue for returnees from the camps along the Thai-Cambodian border. We also resolved the land issue when there was this reintegration of the opposition forces, especially the former Democratic Kampuchea, as part of the win-win policy, which we also recognize their ownerships on properties too.

We then come to the stage that we have to conduct systematic registration of cadastre information index, which is completely different to the one we did before. In the past, anyone with piece/s of lands had to keep a receipt (that clarifies the person has filed request for land ownerships) while continuing to claim and manage the land. They will depend on that to pay tax once a year. As far as cultivation-land is concerned, starting from 1979 and up to the present, I have made it clear that whenever Hun Sen is here, the Cambodian People’s Party is here, the farmland tax will not be applied.

There have been suggestions from outside the Cambodian People’s Party that (the Royal Government) should impose tax on land in order to achieve economic growth because there are not many countries that do not impose tax on land. I respond that at this moment, not only they should the Cambodian people or farmers not pay tax for household cultivating land but should also enjoy the assistance by building them necessary infrastructural development too. We need to help them increase income and not to take away from them. If we were to take tax on land, the Royal Government will be able to collect some money, for instance, we take only 50,000 Riel per hectare and we have over forty million hectares. With that amount of money we take from them, which is not much, we impose a burden on their already small income.

It is true that we can collect these taxes and contribute to public constructions such as roads, bridges, etc. That the Royal Government does not tax the land means the ruling party in the Royal Government keeps the money, instead of tax pay, in the people’s pockets. That the Cambodian People’s Party does not have policy to hand out cash directly to people nor impose tax/duty on them means the Royal Government, which is led by the Cambodian People’s Party, already keeps the money for them. In fact, the truth is that the Cambodian People’s Party has been keeping this money for the people 34 years already. I would suggest that our people think harder about some propaganda that (if so and so gets elected) 40,000 Riel would be given to elderly people. That is just a promise. The truth is you already have benefited from infrastructures, schools and tax-free for farmland is the truth. Think about it. Think of Cambodian proverb that goes “do not empty your jars just because of thunders.”

Uprising against taxation in Cambodia is not completely new. You may remember the Cambodians rose against the French resident Bades in a village in Kraing Leav district of Kompong Chhnang, which the French later named the village of Terechan (beast). The main problem was the French imposed too heavy tax on the people in the colonial times. The Cambodians then rose against them and fought against the French. Now in Cambodia, where the Cambodian People’s Party, under the leadership of Samdech Chea Sim, Hun Sen, Samdech Heng Samrin and other leaders, is the ruling party, we uphold the policy of charging no tax on farmlands. We have with us in the coalition government HE Nhek Bun Chhay from the Funcinpec Party who also agreed to this principle, but, if he does not agree, he may have to campaign against it in the forthcoming elections.

Decision for the 14 Million Peoples
The problem of salary increment does not rest on how much you want to give, but whether we have money for that. I do not have the necessity to respond but it is too annoying to listen to their truth-lacking campaign. As far as budget is concerned, let me advise you that there are two kinds – one is the figure on paper and the other is real cash. It does not matter how much you write in the payroll and HE Keat Chhon would just sign it. However, at the national treasury, HE Ngin Khorn responded that there is not any money in the treasury, then the payroll will be just a piece of paper. Please do not trick the people.

To be frank, we just liberate ourselves from this situation in 2004. Prior to that, the Royal Government owed salary to the Royal Government’s staff and armed forces. We were able to overcome the situation in 2004. I may share with you that during the elections of July 26, 2003, we had only two billion Riel in the national treasury department. That was why the opposition parties found it a good chance to prolong the establishment of the Royal Government with an aim to downfall the standby government for cash depletion. I ordered Pen Siman, then head of Cambodian Customs and Excise to improve taxation. We then had surplus of cash and saved up over one billion Riel. We promised to the International Monetary Fund that (1) we do not borrow money from the bank for payroll and (2) we will not print more money.

There is another aspect to the issue. Do we think only about the Royal Government officials or armed forces or the fourteen million Cambodian population. If we do that what can we do for roads, water canals, schools, hospitals and healthcare centers, medicaments, medical tools, etc,. We cannot afford to make officials and armed forces happy while the whole people are in desperate situation. This year we have over one billion Riel as current account surplus. We can increase salary and we already do it 20% a year. In coming days, we will increase another 20% to the Royal Government officials and armed forces. I signed it already. We can also make it 25% increase, but can we go on using this approximate 400 million USD for building roads and water canals?

Make Land and Land Titles Your Gold and Opportunity
Again, since 1979, the Cambodian People’s Party never imposes tax on farmlands and as long as it is in power, it will continue this policy. Even if I am no longer here one day, look at these young volunteer students, maybe someone will take over, I am sure s/he will continue this policy. I encourage you not to impose tax on farmlands, as this will have repercussion on your parents or relatives. Truly, it is not an imagination to proceed with new actions based on existing policy. As I said, the policy is there since 1979. Take the case of Mr. An Socheat and Ms. Khieu Sopheap in the village of Sre Tasok, Jumrah Pen commune, Samraong district, Takeo province into consideration, the land registration and cadastre information index system started twelve years ago on December 2, 2000.

In order to guarantee safety we have to organize land measuring and titling for people in the rural areas first. People in certain areas have their land parcels registered already and some have even guaranteed safety because they have with them feather-imprint land card or a land-title requesting receipt. It is in this reason that I beg our people to maintain and manage their lands. They should not put themselves in situation that they have had to sell them, either because of gambling or any irrational matters.

Land is in fact your gold, your diamond. Whatever you produce on land would turn out to be cash with which you can purchase gold, diamond, motorcycles, etc. We now have all the information needed in the database to keep track of people’s maintenance and management of their lands. We also need to see if the person with information indicated to have land in one place but later appears in another land claiming case. Identification for social land concession will take and compare the information.

Redraw Forest Coverage and Economic Land Concession
I am so grateful for the efforts made by the provincial authorities, precisely speaking, the sub-national authority under the direction of the Ministry of Land Management, Urbanization and Construction and the provincial authority who is the committee in charge of provincial state land, to carry out this work. We have now transferred the power to the provincial authorities according to the sub-decree 118. As far as Takeo province is concerned, here we do not have economic land concession case but land registered as under forest coverage area. Even the place where we are sitting is in fact by the map a forest covering area too. That is the different between the map and the reality. I must sort this out, as I am responsible before the history of our nation.

Look, while registered as forest area, the lands here are in fact rice fields. This is what we have to resolve. In Takeo province, to be cut out from forest coverage area in twelve communes of the districts of Tram Kak and Kirivong, is 11,247 hectares of land in 58 villages for 5,826 families who has yet to legalize their land occupations. You may want to ask similar question that if we take the land back and replant the forest or give them out to the people. As you can see here we are sitting with rice fields, cashew trees, coconut palms, etc. all around us. How could we define it as forest coverage? Let’s measure and title those lands for the people and redraw the map later. We then will have a better figure how much land is under forest, economic land concession, etc. I am demanding though that people do not encroach upon more lands.

From now on, our people have their land titles that can pass from one generation to another. The cost of transferring titles will be free except the stamping charge for any land that costs more than 200 million Riel. Take for instance, the owner needs to cut out and transfer title of one hectare of their lands, if the price is below 200 million Riel, the state will impose no tax. As for stamping charge, we also make it a considerate solution for the poor, as we would charge it only for land that is 100 million Riel and below. If the property costs more, for example 200 million Riel, demander will pay the stamping charge not more than the set 100 million Riel. However, as we have cadastre officials and youth-student volunteers here, you may consider break your land into pieces and give them out to your children now as you will not have to pay anything at all.

LMUPC Recruitment Exam, Issue in Ang Prasat and Ream Andoek
I am grateful for the armed forces, the local authority of all levels for providing safety as well as our people for providing love and regard for our youth-student volunteers and the cadastre officials. The sort of work that we are doing would not be going smoothly if people do not participate. Though initially our people did not have sufficient information tools, the working teams have coordinated and proceeded in an efficient manner. We have achieved about 90% of our target now. We already closed the mission in Kep province and we will soon achieve the same goal in Takeo province. We will have only 18 provinces more on radar.

As far as I know, 33 of the 36 youth-student volunteers here have filed for an exam to get a job in the Ministry of Land Management, Urban Planning and Construction (MLMUPC). I have a message not only for the 33 but also for all 1,603 candidates that the exam will be conducted in a fair manner. Pass or fail will depend on your knowledge. You all are in this mission of land measuring and titling altogether. We have only 600 places for all applicants to compete. There is only one exception for a handicap youth, who have bachelors in accounting and English language and who is now working as a contract staff in the cadastre office in Kep province. We are guaranteeing the application of affiliating 2% of handicap peoples in the state institutions.

There is an issue to resolve since 2007. There was a meeting five years ago if I am not mistaken that Deputy Prime Minister, Minister Lim Kean Hor, Im Chhun Lim and governor Srey Ben have not come up with a solution yet. Minister of Land Management, Urban Planning and Construction, HE Im Chhun Lim called me and reported to me about this case of land in the district of Kirivong in which 691 families in the communes of Ang Prasat and Ream Andoeuk occupy long time ago since when Gen. Pol Saroeun was governor of Takeo. We have issued them land titles already for 1,807 land parcels. I am declaring from here that we are providing the 691 families in the communes of Ang Prasat and Ream Andoeuk with the land titles./.