ថ្ងៃទី0៣ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១២
លោកជុំ កុសល
សំណួរ៖ ការបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភា បានបញ្ចប់ទៅប៉ុន្មានថ្ងៃហើយ
បើតាមការគ្រោងទុករបស់ គណៈកម្មាធិការជាតិ
បើសិនជាគ្មានពាក្យបណ្តឹងគឺនឹងត្រូវប្រកាសជាផ្លូវការនៅថ្ងៃស្អែកនេះហើយ
ប៉ុន្តែបើសិនជាមានពាក្យបណ្តឹងគឺអាចលើកទៅខែមីនា។
ជាលទ្ធផលបណ្តោះអាសន្នគណបក្សប្រជាជនកើនបានតែ១ អសនៈទេគឺ៤៦ ប៉ុន្តែសម្លេងដែលកើនបន្ថែមពីលើអង្គបោះឆ្នោតដែលមានស្រាប់របស់គណបក្សប្រជាជនកើនឡើងទៅដល់៧៩៧ សម្លេង។
ដោយឡែកគណបក្ស សម រង្ស៊ី លោកកំពុងតែប្រកាសថាជាជោគជ័យសម្បើម
ដោយសារកើនអសនៈ៩អសនៈ ប៉ុន្តែគាត់ភ្លេចគិតអំពីការបាត់បង់សម្លេងនៅក្នុងអង្គបោះឆ្នោតរបស់ខ្លួនដល់ទៅ១៧៧សម្លេង។
ជាទស្សនៈរបស់ខ្ញុំ ខ្ញុំមើលឃើញដោយមិនគិតអំពីចំនួនអសនៈថា ការបោះឆ្នោតអសកលនេះ តួលេខនៃអង្គបោះឆ្នោតរបស់គណបក្សនីមួយៗគឺមាននៅក្នុងដៃគណបក្សរួចទៅហើយ អញ្ចឹងគណបក្ស សម
រង្ស៊ី កើនប៉ុណ្ណឹងមិនទាន់គ្រប់់ទេ គឺត្រូវគិតទៅដល់ការបាត់បង់សម្លេងរបស់ខ្លួន នេះជាការយល់ឃើញផ្ទាល់ខ្លួនរបស់ខ្ញុំទេ។ ជុំវិញបរិបទនេះ តើលោកបណ្ឌិតយល់ឃើញយ៉ាងម៉េចដែរ?
លោក បណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ
ចម្លើយ៖ ប្រធានបទនេះសំខាន់
ហើយបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋត្រូវយល់ថាការបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភា វាមានចរឹតលក្ខណៈខុសពីការបោះឆ្នោតរដ្ឋសភា ហើយខុសពីចរឹតលក្ខណៈនៃការបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់។
លក្ខណៈពិសេសរបស់ការបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភា គឺបង្ហាញអំពីទំនាក់ទំនង សិទ្ធិ
និងកាតព្វកិច្ចរវាងសមាជិកគណបក្សនីមួយៗ គឺរវាងថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សថ្នាក់ជាតិ
និងអ្នកនយោបាយគណបក្សនៅថ្នាក់មូលដ្ឋាន ថាតើទំនាក់ទំនងនេះមានភាពរលូនជាមួយគ្នាប៉ុណ្ណា? ដោយសារការបោះឆ្នោតព្រឺទ្ធសភា គឺជាការបោះឆ្នោតអសកល
ហើយអ្នកដែលមានសិទ្ធិបោះឆ្នោត គឺសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ និងតំណាងរាស្ត្រ ដែលហៅថាអង្គបោះឆ្នោត។
ជាគោលការណ៍អន្កដែលមានតួនាទីនៅក្នុងបក្សរបស់ខ្លួន បានន័យថាជាសមាជិកផង ជាសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ផង ជាសមាជិកគណបក្សផង គឺមានផ្សារភ្ជាប់តួនាទីនយោបាយនៅក្នុងបក្សរវាងថ្នាក់ជាតិ
និងថ្នាក់មូលដ្ឋានហើយ។ អញ្ចឹងយើងអាចពិនិត្យមើលថាតើ
លទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភានេះ វាឆ្លុះបញ្ចាំងផ្ទៃក្នុងបក្សនីមួយៗកម្រិតណាទៅតាមសម្លេងឆ្នោត
គឺមិនមែនទៅតាមចំនួនអសនៈនោះទេ។
រឿងគណបក្ស សម រង្ស៊ីកើន៩អសនៈនេះ បើសិនជាមិនបោះឆ្នោតថ្ងៃ២៩
ខែមករា ឆ្នាំ២០១២ កន្លងទៅនេះក្តី គឺបោះឆ្នោតនៅឆ្នាំ២០០៧
ក្រោយពីយើងបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់ហើយក្តី ក៏គណបក្ស សម រង្ស៊ី បាន១១
កៅអីដូចតែគ្នាហ្នឹង គឺបោះឆ្នោតតែ១ថ្ងៃ ឬ១ខែក្រោយពីការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់ ឆ្នាំ២០០៧ ក៏បាន១១ ឬក៏រហូតដល់៥ឆ្នាំមកបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភាថ្ងៃ២៩
មករា កន្លងទៅនេះក៏នៅតែបាន១១ដដែលហ្នឹង
គឺវាកើតចេញពីអង្គបោះឆ្នោតដែលមានស្រាប់យូរមកហើយ។
ដូច្នេះគឺគ្មានអ្វីដែលហៅថាជោគជ័យនោះទេ បើជោគជ័យ
គឺជោគជ័យការបោះឆ្នោតកាលពីឆ្នាំ២០០៧នោះទេ
គឺចំនួនអសនៈឃុំសង្កាត់របស់គណបក្ស សម រង្ស៊ីកើន ពីព្រោះអង្គបោះឆ្នោតវាឆ្លុះបញ្ចាំងទៅនឹងលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតកាលពីឆ្នាំ២០០៧
សុទ្ធសាធ។ បើគិតពីឆ្នាំ២០០៧ ដល់ឆ្នាំ២០១២ រយះពេល៥ឆ្នាំមកហើយនោះក្រោយពីការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់
សួរថាតើគណបក្ស សម រង្ស៊ី អាចរក្សាចំនួនអង្គបោះឆ្នោត
គឺសម្លេងគាំទ្រគណបក្សខ្លួននៅដដែល ឬបាត់បង់? គឺត្រូវពិចារណាទៅលើរឿងហ្នឹងទេ។ បើការបោះឆ្នោតសកល
ឬការបោះឆ្នោតសភា ឬការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់
នោះទើបគេពិនិត្យទំនាក់ទំនងរវាងប្រជាពលរដ្ឋទូទៅ និងគណបក្សនយោបាយ។ ដល់ការបោះឆ្នោតអសកល
គឺគេពិនិត្យទៅលើសម្លេងអង្គបោះឆ្នោតនៃគណបក្សខ្លួន គឺតែប៉ុណ្ណឹងទេ។
ឥឡូវយើងគិតមើល ចំនួននៃអង្គបោះឆ្នោតកាលពីឆ្នាំ២០០៧ ចំនួនជាងពីរពាន់នៃអង្គបោះឆ្នោតនៃគណបក្ស
សម រង្ស៊ី ប្រាកដជាអត់បាត់ទេ ប្រាកដជាបោះឲ្យទាំងអស់ បានន័យថាកើន៩កៅអីហើយ
ចំនួនអង្គបោះឆ្នោតក៏អត់បាត់ដែរ។ ប៉ុន្តែគ្រាន់តែរយះពេល៥ឆ្នាំ នយោបាយរបស់គណបក្ស
សម រង្ស៊ី ថ្នាក់ជាតិ
បានធ្វើឲ្យបាត់បង់សម្លេងគាំទ្រនៅថ្នាក់មូលដ្ឋានអស់១៧៧សម្លេង ។ ក្នុងចំណោម១៧៧សម្លេង នេះ
បើពិនិត្យឲ្យមែនទែនទៅគឺមិនមែនបាត់បង់តែ១៧៧សម្លេងទេ គឺអាចបាត់ច្រើនជាងនេះ
ប៉ុន្តែដោយសារការបោះឆ្នោតនេះជាការបោះឆ្នោតសម្ងាត់ យើងមើលអត់ឃើញថា តើអ្នកដែលមិនបោះឆ្នោតឲ្យគណបក្ស សម រង្ស៊ី
ដែលជាអង្គបោះឆ្នោតរបស់ខ្លួនមិនបោះឆ្នោតឲ្យមានច្រើនជាងហ្នឹង
ប៉ុន្តែក៏អាចមានអង្គបោះឆ្នោតរបស់គណបក្ស នរោត្តមរណរិទ្ធ
និងអង្គបោះឆ្នោតរបស់គណបក្ស ហ្វ៊ុនស៊ីនប៉ិច ក៏អាចទៅបោះជំនួសបន្ថែមឲ្យគណបក្ស សម
រង្ស៊ី ដែរ។ មានតួលេខជាភស្តុតាងជាក់ស្តែង គឺនៅមណ្ឌល៨ នៅឯក្រចេះ គឺគណបក្ស សម រង្ស៊ី កើន២សម្លេង។ អញ្ចឹង បើមិនកើនបានមកពីនរោត្តមរណរិទ្ធ
គឺបានមកពីហ្វ៊ុនស៊ីនប៉ិចនេះឯង គឺមិនមែនបានមកពីគណបក្សប្រជាជនទេ។ នេះជាភស្តុតាងថា គណបក្ស សម រង្ស៊ី
បាត់ច្រើនជាង១៧៧ នេះជាការប្រមើលមើលរបស់ខ្ញុំ ដោយមើលទៅលើទិដ្ឋភាពនៃការបោះឆ្នោតនីមួយៗ។
ត្រង់នេះចង់បញ្ជាក់ថា គណបក្ស សម រង្ស៊ី កំពុងមានបញ្ហា។
ឯរឿងអសនៈគឺជារឿងសំណាងល្អទេ ដែលក្នុងរយះពេល៥ឆ្នាំ ខ្លួនបាត់បង់តែ១៧៧
ដែលមិនប៉ះពាល់ទៅដល់ការបែងចែកអសនៈ។ តែបើហ៊ានបាត់បង់ចូលដល់៣០០សម្លេងគឺអាចប៉ះពាល់ទៅនឹងចំនួនអសនៈហើយ។
អញ្ចឹងទោះបីជាគណបក្ស សម រង្ស៊ី អាចរក្សាអសនៈបានដូចកាលឆ្នាំ២០០៧ ក៏ដោយក្តី ប៉ុន្តែការបាត់បង់ចំនួន១៧៧សម្លេង
ចំពោះអង្គបោះឆ្នោតដែលមានចំនួនតែជាងពីរពាន់នោះ គឺជាភាគរយច្រើនណាស់ទៅហើយ
អញ្ចឹងបញ្ជាក់ថាគណបក្ស សម រង្ស៊ី មានបញ្ហា។ គឺមានបញ្ហារវាងអ្នកនយោបាយថ្នាក់ជាតិ
និងនយោបាយថ្នាក់មូលដ្ឋានរបស់គណបក្ស សម រង្ស៊ី។ យើងអាចនិយាយបានម្យ៉ាងទៀតថា
គឺមានបញ្ហាត្រង់ថាអ្នកនយោបាយថ្នាក់មូលដ្ឋាន
គឺសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់នៅថ្នាក់មូលដ្ឋាន មិនពេញចិត្ត១០០% ចំពោះសេចក្តីសម្រេច រៀបបញ្ជីបេក្ខជនឈរឈ្មោះព្រឹទ្ធសភារបស់គណបក្ស សម រង្ស៊ី នេះឯង។ មានន័យថាគណបក្ស សម រង្ស៊ី មានគម្លាតគ្នារវាងអ្នកនយោបាយថ្នាក់មូលដ្ឋាន
និងអ្នកនយោបាយថ្នាក់ជាតិហើយ។ចំណុចនេះហើយដែលនឹងជះឥទ្ធិពលខ្លាំងដល់ការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់នៅឆ្នាំ២០១២
ដើមខែមិថុនា យើងនេះឯង នេះជាចំណុចដំបូងដែលខ្ញុំមើលឃើញ។
-មតិលោក ជុំ កុសល
អ្វីដែលលោកបណ្ឌិតបានលើកឡើង គឺខ្ញុំឯកភាពទាំងស្រុង។
ជាទស្សនៈវិភាគរបស់ខ្ញុំ ការបាត់បង់រហូតដល់១៧៧សម្លេងនេះវាមិនមែនជារឿងធម្មតាទេ
ហើយចំនួនដែលគាំទ្រគណបក្សដែលកើតចេញពីអង្គបោះឆ្នោតរបស់ខ្លួន
ដែលជាសកម្មជនសំខាន់របស់បក្សខ្លួននេះ គឺជាសម្លេងដែលសម្រេចមិនមែនដោយសុច្ឆនៈទេ។
ខ្ញុំហ៊ាននិយាយបែបនេះ ពីព្រោះសម្លេងនេះវាកើតចេញពី ការគៀបសង្កត់បង្ខិតបង្ខំទៅទៀត។
គណបក្សសម រង្ស៊ី បានបង្ខំឲ្យអង្គបោះឆ្នោតខ្លួនស្បត់ស្បែរ សុទ្ធតែឲ្យវិនាស
ឲ្យអន្តរាយទ្រព្យសម្បត្តិផ្ទាល់ខ្លួន និងស្លាប់ដោយទាន់ហន់
ហើយដកហូតសិទ្ធិទំនាក់ទំនងនៅរាត្រីថ្ងៃ២៨។
គៀបសង្កត់ប៉ុណ្ណឹងហើយនៅបាត់១៧៧សម្លេង ដែលជាសកម្មជនសំខាន់របស់ខ្លួនទៅទៀត អញ្ចឹងយើងអាចនិយាយបានថាវាជាលទ្ធផលដែលមិនមែនកើតចេញពីសេចក្តីសម្រេចដោយសុច្ឆនៈនៃអង្គបោះឆ្នោតរបស់ខ្លួន។
ទី២ អ្នកដែលសម្រេចចិត្តបោះឆ្នោតគាំទ្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោកមើលឃើញអំពីទិដ្ឋភាពបង្ខិតបង្ខំបែបផ្តាច់ការនេះហើយទើបលោកសម្រេចចិត្តបោះឆ្នោតជូនគណបក្សប្រជាជន។
អញ្ចឹងចំនួន១៧៧សម្លេង ដែលគណបក្ស សម រង្ស៊ី បាត់បង់ វាជាសញ្ញាអវិជ្ជមានមួយរបស់បក្ស។ អញ្ចឹងនេះគឺជាការចាប់ផ្តើម
នៃការរង្គោះរង្គើអំណាចមូលដ្ឋានហើយ។ បើអំណាចមូលដ្ឋាននេះចាប់ផ្តើមរង្គោះរង្គើ
ខាងលើក៏វារញ្ជួយដែរ ពីព្រោះថ្នាក់មូលដ្ឋានគឺជាមូលដ្ឋានគ្រឹៈនៃអំណាច
អញ្ចឹងការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ នៅប៉ុន្មានខែខាងមុខនេះ គឺចរន្តនៃការចាកចេញវានឹងចាប់ផ្តើមហើយ
ហើយវិសាលភាពនៃភាពកក់ក្តៅសម្រាប់ការចាកចេញរបស់បងប្អូនគឺមកគណបក្សប្រជាជននេះឯង គឺខ្ញុំមើលឃើញថាអញ្ចឹង។
-មតិរបស់លោកបណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ
ចំណុចមួយទៀត
ខ្ញុំចង់បញ្ជាក់អំពីគុណសម្បត្តិនៃការរៀបចំការបោះឆ្នោត
ដែលបង្ហាញភស្តុតាងជាក់លាក់យ៉ាងច្បាស់មិនអាចប្រកែកបាន ដែលផ្ទុយទៅនឹងការចោទប្រកាន់របស់គណបក្សប្រឆាំង ដែលកន្លងមក រហូតមកដល់ពេលបច្ចុប្បន្ន
ក៏ដូចជាទៅអនាគត គេត្រៀមចោទប្រកាន់ គ ជ ប រហូត។ មុនបោះឆ្នោតគេអួតថាឈ្នះ
ដល់លទ្ធផលបោះឆ្នោតខុសចិត្ត គេចោទប្រកាន់ថា គ ជ ប មិនសុច្ចរឹតជាដើម។ល។ ប៉ុន្តែឥឡូវនេះភស្តុតាងនៃការបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភា
សួរថាសន្លឹកឆ្នោតដែលខ្លួនបាត់នោះដោយសារគេបន្លំ គេលួច
ឬក៏បាត់ដោយសារអង្គបោះឆ្នោតរបស់គណបក្ស សម រង្ស៊ី ខ្លួនឯងមិនគាំទ្របញ្ជីបេក្ខជនរបស់គណបក្ស
សម រង្ស៊ី ដែលសម្រេចដោយថ្នាក់ជាតិនោះ? អញ្ចឹងការបាត់សម្លេង១៧៧នេះបញ្ជាក់ថា ជាការបាត់ដោយសារ អ្នកបោះឆ្នោតមិនគាំទ្រ
គឺមិនមែនបាត់ដោយសារគេបន្លំសន្លឹកឆ្នោតទេ
ហើយសម្លេងដែលបាត់នោះគឺជាសម្លេងរបស់សមាជិកអ្នកនយោបាយថ្នាក់មូលដ្ឋាន
ដែលមានតួនាទីជាមេឃុំ ជុំទប់ ចៅសង្កាត់រង និងសមាជិកក្រុមប្រឹក្សា។
ចំណុចនេះហើយដែលគណបក្សប្រឆាំង សម រង្ស៊ី ត្រូវពិចារណាឡើងវិញ។ ការទម្លាក់កំហុសទៅ គ ជ ប
គឺជាការទម្លាក់កំហុសទាំងងងើល និងគ្មានមូលដ្ឋាន។ ការបាត់បង់១៧៧សម្លេងនៃសមាជិករបស់ខ្លួននេះ
វាជាសារបញ្ជាក់ថានយោបាយថ្នាក់ដឹកនាំរបស់គណបក្ស សម រង្ស៊ី
ថ្នាក់ជាតិពុំបានពេញចិត្តដល់អ្នកនយោបាយគណបក្ស សម រង្ស៊ី ថ្នាក់មូលដ្ឋានហើយ។
ចំនួន១៧៧ សម្លេងនេះគឺមិនធម្មតាទេ
បើយើងគិតពីភាគរយនៅក្នុងចំណោមអ្នកដែលមានសិទ្ធិបោះឆ្នោត ឬអង្គបោះឆ្នោតគណបក្ស
សម រង្ស៊ីដែលមានជាងពីរពាន់នេះ គឺច្រើនណាស់។ ចំណុចមួយទៀតគឺ
ដោយសារខ្លួនមិនទុកចិត្តសមាជិកបក្សរបស់ខ្លួននៅឯឃុំសង្កាត់នោះហើយ
ទើបបានដាក់សំពាធ អំពីរឿងស្បថស្បែរៗ គឺស្បថយកងាប់តែម្តង។
ធ្វើនយោបាយស្បថយកងាប់បែបនេះ
ទើបធ្វើឲ្យសំពាធស្បថយកងាប់នេះរបូតសម្លេងរហូតដល់ទៅ១៧៧។
ម្យ៉ាងទៀតអ្នកដែលមិនថិតនៅក្នុងចំណោមអ្នក១៧៧នោះ ក៏មិនមែនគូសដោយស្មគ្រចិត្តដែរ
ពីព្រោះការបង្គាប់ឲ្យស្បថរកងាប់បែបនេះទោះបីវាជាអបីយជំនឿ ក៏ខ្លាចដែរ។
ដូច្នេះការកើននេះ គឺមិនមែនកើនដោយសុច្ឆនៈទេ
វាកើតចេញពីការបង្ខិតបង្ខំមួយចំនួនធំហើយពីព្រោះចង់មិនចង់គឺខ្លាចស្លាប់ដូចតែគ្នាហ្នឹង
ថ្វីត្បិតតែវាជាពាក្យសម្បថ អបីយជំនឿ និងអរូបីយក៏ដោយ។
សរុបមក ខ្ញុំចង់បញ្ជាក់ជូនប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ និងដល់គណបក្ស
សម រង្ស៊ីផងដែរ។ បើនិយាយឲ្យស្មោះត្រង់
គួរនិយាយបែបនេះវិញថាខ្លួនឈ្នះនេះគឺជាការគ្រាន់តែទប់កុំឲ្យបាត់សម្លេងច្រើនតែប៉ុណ្ណឹងទេ។
ការកើន៩អសនៈនេះ គឺមិនមែនដោយសារស្នាដៃថ្ងៃហ្នឹងទេ
តែវាជារឿងលទ្ធផលបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០០៧ ទេ។ អញ្ចឹងគួរនិយាយថា ខ្លួនអាចរក្សាចំនួនអសនៈដូចដែលបានគិតទុកនៅឆ្នាំ២០០៧
គឺបានដោយជោគជ័យដោយសារទប់មិនឲ្យមានការចាកចេញ
និងកុំឲ្យមានចំនួនអ្នកដែលមិនគាំទ្រនោះកើនឡើង។
បើសិនជាការបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភា មានការអូសបន្លាយតែ១ឆ្នាំទៀត
ការបាត់នេះកាន់តែច្រើនជាងហ្នឹងទៅទៀត មានន័យថាគឺជាការអសមត្ថភាពក្នុងការគ្រប់គ្រងសកម្មជនរបស់ខ្លួន។
ដូច្នេះការគ្រប់គ្រងតាមបែបផ្តាច់ការមិនអាចធ្វើឲ្យឆន្ទៈរបស់អង្គបោះឆ្នោតក្បត់នូវឆន្ទៈរបស់ខ្លួនទេ
។ អ្នកមិនអាចគៀបសង្កត់ឲ្យអង្គបោះឆ្នោតដែលជាសកម្មជននយោបាយដែរ
ធ្វើតាមការសម្រេចចិត្តថ្នាក់ជាតិទាំងងងើលបានទេ ត្រង់នេះហើយ នៅពេលបោះឆ្នោតដើមខែមិថុនា ២០១២ ខាងមុខនេះ
ខ្ញុំជឿថាព្រឹត្តិការណ៍នយោបាយដ៏ជូរចត់សម្រាប់គណបក្ស សម រង្ស៊ី ក៏ដូចសម្រាប់គណបក្សប្រឆាំងដ៏ទៃទៀតនឹងទទួលបាននូវភាពបរាជ័យធ្ងន់ធ្ងរជាងនេះ។
ដូច្នេះបើខ្លួនមិនរៀបចំកែទម្រង់ខ្លួន ហើយឲ្យតម្លៃទៅអ្នកនយោបាយថ្នាក់មូលដ្ឋានទេ
អ្នកនឹងជួបនូវការបាត់បង់ច្រើនជាងនេះទៅទៀត ហើយពេលនោះត្រូវត្រៀមខ្លួនឲ្យហើយ
និងកុំចោទប្រកាន់ គ ជ ប ថាលួចបន្លំសន្លឹកឆ្នោត មិនសុច្ចរិត
អញ្ចេះអញ្ចុះ ត្រូវយកមេរៀននៃការបោះឆ្នោតព្រឺទ្ធសភាថ្ងៃ២៩ ខែមករា កន្លងទៅនេះធ្វើជាគំរូទៅ។
-មតិលោកជុំ កុសល
ខ្ញុំសូមចូលរួមគាំទ្រ និងសូមចូលរួមលើកទឹកចិត្តកោតសរសើរ ចំពោះបងប្អូនដែលជាអង្គបោះឆ្នោតរបស់គណបក្ស សម រង្ស៊ី ទាំង១៧៧រូប
ដែលបានសម្រេចចិត្តយ៉ាងក្លាហានបោះឆ្នោតជូនគណបក្សប្រជាជន ហើយខ្ញុំរំពឹងថាបងប្អូនកំពុងតែត្រៀមខ្លួនសម្រាប់បោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ខាងមុខនេះ
អាចនឹងនាំអ្នកគាំទ្រនៅមូលដ្ឋានរបស់ខ្លួនមកចូលរួមជាមួយគណបក្សប្រជាជន ហើយកុំទៅសិទ្ធិមនុស្ស ពីព្រោះអ្នកហ្នឹងបោកប្រាស់ទេ
បើមកគណបក្សប្រជាជនល្អជាង ហើយខ្ញុំហ៊ាននិយាយថាគណបក្ស សម រង្ស៊ី គឺជានាទីចុងក្រោយហើយពីព្រោះខ្ញុំមើលឃើញ
ចំណុចមួយចំនួនដែលលោកគិតថាជាចំណុចដែលអាចធ្វើឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាល
ដែលអាចធ្វើឲ្យគណបក្សកាន់អំណាច
ដែលអាចធ្វើឲ្យរដ្ឋសភាជំពប់ជើងដោយសារតែខ្លួនដាក់ចេញនោះត្រូវបានបរាជ័យទៅហើយ។ តួយ៉ាងកន្លងមក
ដូចជាការអនុមត្តិថវិការជាតិឆ្នាំ២០១២ គាត់យកមាត្រា៧៦នៃរដ្ឋសភាមកខ្ទាស់ ធ្វើឲ្យរដ្ឋសភាក្លាយទៅជាអធម្មនុញ្ញភាពអីហ្នឹង គឺត្រូវបានបរាជ័យហើយ ពីព្រោះខ្ញុំឃើញដំណើរការរបស់រដ្ឋសភាទៅជាធម្មតាទេ។
សភាបានអនុមត្តិរួចទៅហើយនូវថវិការឆ្នាំ២០១២ ចំនួន២៧០០លានគឺមិនានខ្ទាស់ត្រង់ណាទេ ហើយការលាលែងនៃសមាជិកសមាជិការបស់ខ្លួនទាំងបីរូបនោះ ទៅជាយ៉ាងណាហើយឥឡូវនេះ។
ការលាលែងនេះគឺត្រូវបញ្ចប់សមាជិកភាព ឬក៏ត្រូវដាក់អ្នកមកជំនួស ដូច្នេះយើងចាំមើល។
សម្រាប់ខ្ញុំ ខ្ញុំគិតថា បើតាំងខ្លួនជាអ្នកលេងទៅហើយ គឺត្រូវតែក្លាហានហ៊ានប្រកាសថាខ្ញុំសូមលាលែងទាំងបីរូបនេះ
ហើយបញ្ចប់សមាជិកភាពមិនដាក់ជំនួសវិញទេ តែបើសិនជាដាក់ជំនួសវិញនោះ អាហ្នឹងគឺថោកហើយ។
-មតិលោកបណ្ឌិតឈឹម ផលវរុណ
ចំពោះរឿងដែលលោក ជុំ កុសល លើកមកនេះ យើងធ្លាប់យកមកធ្វើការវិភាគច្រើនដងមកហើយ អំពីទិដ្ឋភាពនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ
ឬធម្មនុញ្ញភាពរបស់សភា ដែលគណបក្ស សម រង្ស៊ី បានលេងល្បែងពហិកាអាឡិកអាឡក់មួយ
ពីព្រោះពាក្យនេះប្រើទៅគឺត្រូវតែម្តង។ គណបក្ស សម រង្ស៊ី ធ្លាប់បានលេងល្បែងពហិកានេះជាច្រើនមកហើយ
ដូចជាទី១ធ្វើពហិកាមិនចូលប្រជុំ បន្ទាប់មកលេងល្បែងនយោបាយពហិកា ដោយធ្វើយ៉ាងណាឲ្យតួលេខ មកថិតនៅក្រោម១១៩ ដែលយើងអាចហៅថានយោបាយ១១៩ អាឡិកអាឡក់។ ចាប់ពីពេលដែលគេលាលែងតំណែងមកនោះគេថារដ្ឋសភាកម្ពុជាយើង
នីតិកាលទី៤នេះបាត់បង់ធម្មនុញ្ញភាព ដើម្បីឲ្យគេធ្វើយុទ្ធនាការឃោសនាកុំឲ្យបរទេសឲ្យតម្លៃរដ្ឋសភា កុំឲ្យឧបត្ថម្ភថវិការ ឬកុំឲ្យប្រាក់កម្ចី
ដោយធ្វើយ៉ាងណាកុំឲ្យរដ្ឋសភាធ្វើដំណើរទៅមុខ
និងកុំឲ្យរដ្ឋសភាអនុមត្តិថវិការជាតិ និងធ្វើឲ្យរដ្ឋសភារាំងស្ទះនូវដំណើរការ ការងារនីតិបញ្ញត្តិផ្សេងៗទៀត។ ប៉ុន្តែតាំងពីពេលនៃការលេងល្បែងនយោបាយ១១៩ របស់គណបក្ស សម រង្ស៊ី
មក ជាពិសេសនៅថ្នាក់ជាតិគេនោះ ។ ចំណែកឯ នៅថ្នាក់មូលដ្ឋានយើងនៅតែឲ្យតម្លៃដដែល
ពីព្រោះពួកគាត់នឹងពិចារណានូវល្បែងនយោបាយអាឡិកអាឡក់នេះហើយ។
យើងសួរថា តើអស់លោកមេដឹកនាំគណបក្ស សម រង្ស៊ី ថ្នាក់ជាតិនោះ
លេងល្បែងនយោបាយ១១៩នោះដល់ណាហើយ? តើរដ្ឋសភាគាំងដំណើរដល់ត្រឹមណា? ឬក៏នៅតែធ្វើដំណើរទៅមុខដដែល?។ ជាក់ស្តែងរដ្ឋសភាគឺនៅតែដំណើរការជាធម្មតា
អន្តរជាតិនៅតែចូលរួមធ្វើសហប្រតិបត្តិការជាមួយកម្ពុជាដដែល
និងកំពុងតែពង្រីកតួនាទីក្នុងខណៈពេលដែលកម្ពុជាដើរតួនាទីជាប្រធានប្តូរវេន
របស់អាស៊ានទៅទៀត។ នៅឆ្នាំ២០១២នេះ
យើងឃើញមានទស្សនៈកិច្ចការងារផ្លូវការរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំពិភពលោកនានា នឹងមកចូលរួមថែមទៀត
ដូច្នេះគឺគ្មានអ្វីដែលរាំងស្ទះនោះទេ។ ប៉ុន្តែនៅពេលដែលលេងល្បែងនេះមិនជោគជ័យ
ទៅជាស្តាយលុយពីរពាន់សម្រាប់មនុស្សបីនាក់នោះស្រាប់តែខ្សោះអស់ទៅ បែរជាបញ្ជូនជនបីរូបមកជំនួសនោះ
វាទៅជារឿង គួរឲ្យអស់សំណើចខ្លាំងណាស់។ បើសិនជាខ្ញុំវិញ បើជ្រុលលេងល្បែងនយោបាយអាឡិកអាឡក់បែបនេះហើយ
គឺទ្រាំឲ្យចប់អាណត្តិតែម្តងទៅ ពីព្រោះនេះជានយោបាយ១១៩។
ប៉ុន្តែបើសិនជាបកមកវិញគឺថោកហើយ ដែលភាសាមួយគេហៅថា « ខ្មាស់គេខ្លាំងណាស់ » ។
គណបក្ស សម រង្ស៊ី ឬក៏គណបក្សប្រឆាំងនៅកម្ពុជានេះ គឺមិនចេះរៀបចំគំនិតណាមួយថ្មីដែលអាចពង្រឹងសមត្ថភាពនយោបាយប្រកួតប្រជែងជាមួយគណបក្សប្រជាជនទេ
គឺគាត់លេងតែល្បែងនយោបាយទប់ស្កាត់ ល្បែងធ្វើឲ្យចលាចល
បើនិយាយឲ្យខ្លីទៅគឺគ្មានគំនិតអ្វីជឿនលឿនទាល់តែសោះ។
តាមការពិតសម្លេងគាំទ្របក្សប្រឆាំងសព្វថ្ងៃនេះ គឺគ្មានខ្លាំងត្រង់ណាទេ
វាជាសម្លេងដែលកើតចេញពីគណបក្សប្រជាជនដែលដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលទេ
គឺចំណុចអសកម្មខ្លះ។ ប៉ុន្តែនៅពេលដែលយើងធ្វើកំណែទម្រង់បានទទួលជោគជ័យនោះសម្លេងគណបក្សប្រឆាំងនឹងថយទៅតាមនោះដែរ។
ត្រង់ចំណុចនេះ យើងស្នើសុំឲ្យមន្ត្រីអសកម្មខ្លះ
នៅមូលដ្ឋានដែលមានតួនាទី មានអំណាចដោយសារគណបក្សផ្តល់ជូននោះ
គួរតែអនុវត្តឲ្យក្លាយទៅជាមន្ត្រីពិតប្រាកដបម្រើប្រជាពលរដ្ឋ។ សម្តេចតេជោ
លោកធ្លាប់មានប្រសាសន៍នៅក្នុងការបិទមហាសន្និបាតក្រសួងមហាផ្ទៃថា « យើងត្រូវតាំងខ្លួនជាអ្នកបម្រើដ៏ស្មោះត្រង់ម្នាក់ចំពោះប្រជាពលរដ្ឋ
» ។ លោកបានប្រើពាក្យ យើង នេះគឺបូកទាំងរូបលោកផងដែរ
គឺមិនត្រូវតាំងខ្លួនជាម្ចាស់ប្រជាពលរដ្ឋទេ។ ប៉ុន្តែខ្ញុំឃើញមន្ត្រីខ្លះទេ
ដែលយកតួនាទីដែលបក្សផ្តល់ឲ្យនោះទៅអនុវត្តផ្ទុយអំពីគោលនយោបាយរបស់បក្ស
ផ្ទុយអំពីគោលគំនិតរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំ ហើយអនុវត្តបទបញ្ជារបស់ថ្នាក់ដឹកនាំតែមួយភ្លែត
ក៏ទៅជាដដែលឡើងវិញ។ នេះជាចំណុចដែលយើងត្រូវតែជម្រុះចោលទៅ។
ដូច្នេះសម្លេងរបស់បក្សប្រឆាំងនេះ មិនមែនកើតចេញពីចំណុចខ្លាំងរបស់ខ្លួនទេ
គឺដោយសារតែភាពអសកម្មនៃមន្ត្រីគណបក្សប្រជាជនមួយចំនួនតូចទេ។ ដូច្នេះក្នុងនាមយើងជាកម្លាំងចលករ
ដ៏ស្មោះត្រង់របស់ប្រជាពលរដ្ឋ គឺយើងត្រូវពង្រឹងគុណសម្បត្តិនៃអាជ្ញាធរ របស់រដ្ឋ
ឲ្យដើរតួនាទីជាអាជ្ញាធររបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។
សព្វថ្ងៃនេះគណបក្សប្រឆាំងនៅកម្ពុជាមិនមែនជាគណបក្សប្រឆាំងដូចនៅប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យដ៏ទៃទៀតទេ ពួកគាត់គ្មានសមត្ថភាពបង្ហាញអំពីគំនិតនយោបាយប្រកួតប្រជែងជាមួយគណបក្សប្រជាជនទេ។ គាត់រុញយើងឲ្យជួបបញ្ហា
ទើបគាត់យកបញ្ហានោះមកកេងចំណេញ។ គេធ្វើឲ្យយើងអសកម្ម បំបែក ហើយគេយកមកកេងចំណេញ
គឺគេមិនមែនជួយប្រជាពលរដ្ឋទេ។
-មតិលោក ជុំ កុសល
ចំពោះក្រុមហ្នឹង គេមិនគិតថាជាការប្រព្រឹត្តិដោយបុគ្គលទេ គឺនៅពេលដែលបុគ្គលនៅក្នុងស្ថាប័នណាមួយ
ពេលដែលពួកប្រឆាំងក្តាប់បានគឺគាត់លើកយកមកកេង ធ្វើចេញជាល្បាយ។ ឧទាហរណ៍
កន្លងមករឿងវិស័យសុខាភិបាល ជាពិសេសគឺអស់លោកខាងគណបក្ស សិទ្ធិមនុស្ស។ រឿងនោះកើតឡើងយូរឆ្នាំហើយនៅប៉ៃលិន ដែលគ្រូពេទ្យបណ្តោយឲ្យស្ត្រីមានផ្ទៃពោះឆ្លងទន្លេម្នាក់ទទួលមរណៈភាព។ គណបក្ស សិទ្ធិមនុស្ស
គាត់វាយបកព្រាលៗមកថាវិស័យសុខាភិបាលរបស់គណបក្សដឹកនាំអំណាចសព្វថ្ងៃនេះគ្មានគិតគូរអំពីសុខមាលភាពប្រជាពលរដ្ឋ
បណ្តោយឲ្យបញ្ហា។ ប៉ុន្តែគាត់អត់បានគិតថានេះគឺជាកំហុសបុគ្គលទេ។ បុគ្គលទាំងនោះត្រូវបានអាជ្ញាធរចាត់វិធានការណ៍តាមផ្លូវច្បាប់រួចហើយ។
នេះជាចំណុចអសកម្មដែលកើតចេញពីបុគ្គល ហើយយើងក៏មិនចង់ឃើញដែរ។ ខ្ញុំធ្លាប់និយាយថា
បាវអង្ករមួយបាវ វាគឺជាបាវអង្ករ ប៉ុន្តែវាមានគ្រាប់ខ្សាច់មួយគ្រាប់ ឬពីរគ្រាប់នៅក្នុងនោះ ប៉ុន្តែគេមិនមែនហៅថាបាវខ្សាច់ទេ
គឺគេហៅថាបាវអង្ករ អញ្ចឹងគឺយើងចង់ជម្រុះខ្សាច់នោះឲ្យចេញអស់ពីបាវអង្ករ។
ចំណែកឯអស់លោកបក្សប្រឆាំង ឃើញគ្រាប់ខ្សាច់ពីរ បីគ្រាប់នៅក្នុងបាវអង្ករគាត់ថានោះគឺជាបាវខ្សាច់ទៅវិញ។ ប៉ុន្មានថ្ងៃមុន មានសារព័ត៌មានក្នុងស្រុកមួយផ្សាយថា នៅមន្ទីរពេទ្យខេត្តបន្ទាយមានជ័យ
គឺពេទ្យមិត្តភាពកម្ពុជា ជប៉ុនមួយ។ នៅពេលដែលជនរងគ្រោះមានគ្រោះថ្នាក់ចរាចរ ពេលបញ្ជូនទៅដល់មន្ទីរពេទ្យ
អត់យកចិត្តទុកដាក់ គ្នាក៏សុំបញ្ជូនមកព្យាបាលនៅបាត់ដំបង ពេទ្យថារថយន្តថ្លៃណាស់ មិនបាច់យកទៅទេ ម៉ោង១-២យប់ទៅហើយ គឺទុកបណ្តោយឲ្យគ្នាស្លាប់។ព្រលឹមឡើងប្រពន្ធសាកសព សុំយកសាកសពចេញ អត់ឲ្យយកចេញទេ ទាល់តែបង់លុយ
៣៦០០០០ រៀល សិន។ ទាល់តែប្រធានមន្ទីរសុខាភិបាលអន្តរាគមន៍បានយកចេញបាន។
ទាល់តែលោកប្រធានមន្ទីរចេញលុយឲ្យ ៣៦០០០០ រៀល បានយកចេញបាន
ដល់អ្នកសារព័ត៌មានសួរអ្នកកាន់វិក្កយបត្រ អ្នកបញ្ជីលុយ គាត់ថា
អាហ្នឹងថ្នាក់លើឲ្យធ្វើអញ្ចឹង។ មិនមែនទេណា យើងចង់ជម្រុះអាអញ្ចឹង តែបើមានអញ្ចឹងៗ ល្មមហើយ ល្មមដល់ពេលវេលាហើយ
ហើយនយោបាយរួមរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ជាពិសេសអ្នកដឹកនាំរបស់យើង
សម្តេចតេជោលោកយកចិត្តទុកដាក់ណាស់ជាមួយប្រជាពលរដ្ឋ។
ជាក់ស្តែងរឿងក្រុមហ៊ុន ដីសម្បទានទាំងឡាយណា
ដែលធ្វើអំពើមិនគប្បីកន្លងមកដូចរឿងប្រើអាវុធទៅលើប្រជាពលរដ្ឋ
ឥឡូវលោកព្រមាន ក្រុមហ៊ុនសម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ចណាក៏ដោយ
បើប្រើប្រាស់អាវុធទៅគំរាមកំហែង ប្រើហឹង្សាទៅលើប្រជាពលរដ្ឋ
លោកនឹងដកអាជ្ញាប័ណ្ណ ព្រោះលោកនៅខាងប្រជាពលរដ្ឋហើយ។
ប៉ុន្តែក៏ខ្ញុំយកឱកាសនេះសំណូមពរដែរ
ប្រជាពលរដ្ឋខ្លះសុំកុំស្តាប់តាមការញុះញង់របស់អ្នកអស់លោកក្រុមប្រឆាំង
ឬក៏អង្គការសង្គមស៊ីវិល ទៅកាន់កាប់ដីពាសវាល ពាសកាល
អាហ្នឹងក៏វាខុសឆ្គងដែរ។
ឥឡូវខ្ញុំកំពុងតាមដានរឿងមួយពីខេត្តព្រះសីហនុ
ខ្ញុំមិនចេញថា រឿងអ្វីទេ អាហ្នឹងពាក់ព័ន្ធទៅហ្នឹងអនុសាសន៍ដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់របស់សម្តេច
ហើយខេត្តគាត់ចេញសេចក្តីជូនដំណឹងយោងតាមអនុសាសន៍ដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់របស់ថ្នាក់ដឹកនាំទៀត
មិនអនុញ្ញាត។ ប៉ុន្តែសាម៉ីខ្លួនមិនស្តាប់តាមសេចក្តីណែនាំរបស់ខេត្ត
ទៅជាប្រឆាំងទៅទៀត ប៉ុន្តែខេត្តលោកបានចាត់វិធានការ
ឲ្យមន្រ្តីចុះមកមើលហើយ សំខាន់លើខេត្តទេលោកអាចកាត់យ៉ាងម៉េចៗ។ បើសិនជាយើងក្នុងនាមអាជ្ញាធរ
លោកចេញសេចក្តីជូនដំណឹងមិនអនុញ្ញាតប៉ុណ្ណឹងហើយ បែរជាបុគ្គលមិនស្តាប់
ហើយភ្គើនទៀត អាហ្នឹងយើងត្រូវធ្វើម៉េច។
-មតិលោកបណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ
រឿងហ្នឹងសំខាន់មួយដែរ ដើម្បីឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព
ពីព្រោះតាមធម្មតាការគ្រប់គ្រងប្រទេស គោលនយោបាយរួម ឬហៅថា
បទបញ្ជារបស់នាយករដ្ឋមន្រ្តីត្រូវអនុវត្តឲ្យមានប្រសិទ្ធិភាពទៅតាមចំណាត់ការរបស់ខេត្ត និងរបស់ស្រុក
ទៅតាមដែនសមត្ថកិច្ច។ ប៉ុន្តែបើយើងគិតទៅមានបញ្ហាអសកម្មខ្លះ
រហូតដល់ការសម្រេចរបស់អភិបាលខេត្ត
ឬក៏ស្រុកមានជនទុច្ចរិតខ្លះមិនព្រមគោរពតាម
បែរទៅហ៊ានប្រឆាំងសេចក្តីសម្រេចរបស់ខេត្តទៀត ចំណុចហ្នឹងយើងអាចពិចារណាថាជាអំពើរំលោភច្បាប់
ឬអត់ កាលណាយើងហ៊ានប្រឆាំងនឹងរដ្ឋអំណាចហើយ ស្រុក ក្តី ខេត្តក្តី
ហើយខេត្តត្រូវមានចំណាត់ការមួយឲ្យមានប្រសិទ្ធិភាព មិនអាចធ្វើគំរូអាក្រក់ឲ្យជនទុច្ចរិតណាមួយហ៊ានធ្វើអញ្ចឹងទេ។
កាលណាធ្វើអញ្ចឹងយើងខូចនូវអំណាចរដ្ឋហើយ
គឺអំណាចរដ្ឋធ្វើម៉េចរៀបចំសណ្តាប់ធ្នាប់
ទាំងសណ្តាប់ធ្នាប់នៃការរស់នៅ ទាំងសណ្តាប់ធ្នាប់នៃទីផ្សារសេរី
ទាំងសណ្តាប់ធ្នាប់ចរាចរ ។ល។ ទាំងអស់ហ្នឹងដែលជាកាតព្វកិច្ចរបស់រដ្ឋ
ហើយបែរទៅជាចំណាត់ការមិនក្តាប់ណែនក្នុងការពង្រឹងមូលដ្ឋាន
អាហ្នឹងជាផលប៉ះពាល់មួយដែលមិនល្អសម្រាប់ដំណើរការកសាងប្រទេសរបស់យើងដែរ
ហើយបែរទៅជាបញ្រ្ចាស់ទិសទៅវិញ ទៅជាហុចដងឲ្យគណបក្សប្រឆាំង គេគិតថា
រដ្ឋាភិបាលអត់ប្រសិទ្ធិភាព។ ការពិតមិនមែនទេ
រដ្ឋាភិបាលមានប្រសិទ្ធភាព មានចំណាត់ការ ប៉ុន្តែដោយសារមានជនទុច្ចរិត
ដែលហ៊ានប្រឆាំងនឹងសេចក្តីសម្រេចរបស់ស្រុកក្តី របស់ខេត្តក្តី
ធ្វើឲ្យមានចលាចល ហើយអំណាចរដ្ឋនៅតាមស្រុក
នៅតាមខេត្ត ពុំមានចំណាត់ការឲ្យមានប្រសិទ្ធិភាពទៅជាបណ្តែតបណ្តោយឲ្យជនទុច្ចរិតធ្វើព្យុះធ្វើភ្លៀងស្រេចចិត្ត
អាហ្នឹងហើយជាផលវិបាកមួយដែលយើងគួរពិចារណាដែរ ។
-មតិលោក ជុំ កុសល
ខ្ញុំក៏យកឱកាសនេះជម្រាបជូនជនរួមជាតិដែរ
ព្រោះតាមធម្មតានៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស
គណបក្សច្រើនដែលយើងត្រូវសម្រេចចិត្ត គាំទ្រ ឬមិនគាំទ្រ
ជាសិទ្ធិរបស់បងប្អូន
គ្រាន់តែឲ្យសម្លឹងមើលឲ្យច្បាស់មុននឹងចូលរួមគាំទ្របក្សណាមួយ
ខ្ញុំខ្លាចក្រែងបងប្អូនជួបនឹងបញ្ហាក្នុងជីវភាពរស់នៅ
ពីព្រោះការទ្រទ្រង់បក្ស ក្លាយជាសកម្មជនរបស់បក្ស ត្រូវតែចំណាយពេលវេលា
ចំណាយថវិកា ដើម្បីបក្សហើយ ប៉ុន្តែជាលទ្ធផលមក តួយ៉ាងដូចគណបក្ស សម
រង្ស៊ី ទៅបង្ខំឲ្យស្បថដកសេចក្តីទុកចិត្តអីអញ្ចឹង អាហ្នឹងវាជាបញ្ហា។
ហើយដូចគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស ជាគណបក្សដែលខ្ញុំមើលឃើញថា
វាប្រហោងក្នុងគ្មានធនធានមនុស្សអាចជារំពឹងបាន
អាហ្នឹងបងប្អូនប្រយ័ត្នលង់ខ្លួន ពីព្រោះបុគ្គលដែលមិនស្មោះត្រង់
បុគ្គលដែលខិលខូចគេជំនាញក្នុងការលួងលោម
ប៉ុន្តែបើអ្នកដែលគេពិតប្រាកដ គេអត់និយាយច្រើនទេ ដូចថ្នាក់ដឹកនាំរាជរដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្ន
គណបក្សប្រជាជនលោកអត់និយាយច្រើនត្រូវធ្វើគឺធ្វើ។ ខ្ញុំនិយាយបន្តិចព្រោះដំណើរការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់ជិតដល់ហើយ
បេក្ខភាពក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ បងប្អូនត្រូវមើល
ខ្ញុំនិយាយសាមញ្ញឧទាហរណ៍គេហៅថា សំរាំងមនុស្សលេខ ១ គណបក្សប្រជាជនហើយ
ពីព្រោះធម្មតាទេអ្នកដែលមានសមត្ថភាពនៅមូលដ្ឋាន
គេមិនដែលទៅគាំទ្រអស់លោកបក្សប្រឆាំងហ្នឹងទេ
គឺចង់មិនចង់គឺគាត់គាំទ្រគណបក្សប្រជាជនដែរ
ហើយបេក្ខភាពក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ របស់គណបក្សប្រជាជន
សុទ្ធសឹងតែជាមនុស្សមានសមត្ថភាព អាហ្នឹងខ្ញុំឲ្យតម្លៃថា លំដាប់លេខ ១
ហើយ មកលំដាប់លេខ ២ គណបក្សសមរង្ស៊ី ព្រោះគាត់បន្ទាប់គណបក្សប្រជាជន
តែគ្រាន់តែវាឃ្លាតឆ្ងាយ ដល់តែក្រលេកទៅគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស
ដែលរៀបចំរចនាសម្ព័ន្ធថ្នាក់មូលដ្ឋានសម្រាប់បោះឆ្នោតខាងមុខនេះដែរ
គឺអស់ជម្រើសហើយ ខ្ញុំហ៊ាននិយាយអញ្ចឹងតែម្តង ខ្ញុំមើលទៅអស់ជម្រើស
អាហ្នឹងបើរបស់វិញគេហៅថា ប្រភេទលេខ ៣ លេខ ៤ ប្រើការអត់កើត អស់ជម្រើស
អញ្ចឹងខ្ញុំសួរថា យកទៅធ្វើការកើតដែរ មូលដ្ឋានហ្នឹង ហើយប្រជាពលរដ្ឋ
តិចច្រឡំទៅគាំទ្រណា ជាក់ស្តែងនៅមូលដ្ឋានខ្លះដែលខ្ញុំស្គាល់
ខ្ញុំស៊ើបទៅៗបេក្ខភាពមេឃុំរបស់គណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស ខ្ញុំថា អុញ! ដល់ហើយតើនេះ បើសិនជាប់មកធ្វើស្អីឥឡូវនេះ
អានអក្សរ ១ បន្ទាត់ បិ បឹ ផងហ្នឹង។ មានន័យថា អស់ជម្រើស
ហើយបើជាមួយស្រា ស អាហ្នឹងគាត់ពូកែ ខ្ញុំមិនវាយតម្លៃបងប្អូនទេ
ប៉ុន្តែធុនៗហ្នឹង សួរថាឲ្យបងប្អូនអ្នកដែលគាំទ្រនៅមូលដ្ឋាន
គាត់ទៅគាំទ្រយ៉ាងម៉េច ហើយបើនិយាយមកបេក្ខភាពគណបក្សប្រជាជន ឥឡូវរៀបចំសន្និបាតធំ
ដើម្បីស្ទង់មតិប្រជាពលរដ្ឋ ដាក់បេក្ខភាពហើយ លំដាប់ប្រជាប្រិយរបស់គាត់ ប៉ុណ្ណាៗ
ដើម្បីដាក់ទៅឲ្យត្រូវតែម្តង ប៉ុន្តែគ្រាន់តែខ្ញុំសុំបន្តិច
ព្រោះកន្លងមកមានហើយ ជាក់ស្តែងនៅក្នុងស្រុករបស់ខ្ញុំ ឃុំរបស់ខ្ញុំ ខ្ញុំដឹង
ខ្ញុំមើលឃើញ ជាការព្រួយបារម្ភ ព្រោះថ្នាក់មូលដ្ឋានគឺនៅជាប់ជាមួយប្រជាពលរដ្ឋ
ប្រជាពលរដ្ឋលោកស្គាល់ច្បាស់ ការរៀបចំសន្និបាតដាក់ស្ទង់មតិ សាកល្បង
ឃើញថា គាត់លូត ស្រាប់តែមែនទែន គាត់ធ្លាក់មកលំដាប់លេខរៀងក្រោម រុញអ្នកផ្សេងដែលមិនដែលស្គាល់ឲ្យទៅលើ
ប្រជាពលរដ្ឋស្រងាកចិត្ត ខុសចិត្តប្រជាពលរដ្ឋ អាហ្នឹងហើយបញ្ហា
ប៉ុន្តែខ្ញុំរំពឹងថា គណបក្សលោកនឹងរៀបចំឲ្យមានប្រសិទ្ធិភាព ព្រោះការធ្វើសន្និបាតឃុំគឺដើម្បីស្ទង់មតិហ្នឹងឯង
។
-មតិលោកបណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ
នេះហើយគឺចំណុចសំខាន់ណាស់
កាលណាយើងចង់ពង្រឹងនូវការអភិវឌ្ឍន៍សង្គម ពិសេសនៅថ្នាក់មូលដ្ឋាន
គឺមានទាំងកិច្ចការនយោបាយគណបក្ស និងកិច្ចការរដ្ឋបាលនៃឃុំសង្កាត់
ក៏ដូចស្រុកខ័ណ្ឌ ក៏ដូចខេត្តក្រុង ហើយចំណុចហ្នឹង មុននឹងយើងបានអំណាច
ជាអាជ្ញាធរឃុំសង្កាត់ ស្រុកខ័ណ្ឌ ខេត្តក្រុង
យើងមើលឃើញហើយសុទ្ធតែកើតចេញពីការបោះឆ្នោត
ដែលយើងប្រកួតប្រជែងគ្នារវាងគណបក្សនិងគណបក្ស។ អញ្ចឹងការប្រកួតប្រជែងនេះយើងអាចមើលឃើញ
គឺគុណសម្បត្តិនៃការរៀបចំបេក្ខជនដែលមានប្រជាប្រិយភាព
មានគុណសម្បតិ្តជាមួយប្រជាពលរដ្ឋ ដូចឯកឧត្តម ជុំ កុសល បានលើក។ នេះហើយជាចំណុចឈ្នះរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា
គឺការគោរពទៅនឹងរចនាសម្ព័ន្ធ និងគោលការណ៍បក្សបានសម្រេច
ហើយនៅពេលបានការគាំទ្រពីប្រជាពលរដ្ឋ ស្នាដៃបំផុតគឺការក្តាប់ឲ្យណែន
ក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍សហគមន៍ ឃុំសង្កាត់ក្តី ស្រុកខ័ណ្ឌក្តី
រហូតដល់អំណាចថ្នាក់ខេត្តក្រុង។ ចំណុចសំខាន់ដែលខ្ញុំចង់បញ្ជាក់ជូនគឺប្រសិទ្ធិភាពហ្នឹងឯង ពីព្រោះកាលណាយើងប្រកួតប្រជែង
ដូចបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់ យើងប្រាកដជាប្រកួតប្រជែងពីកម្មវិធីនយោបាយ
ដែលយើងចង់ធ្វើការអភិវឌ្ឍន៍ឃុំសង្កាត់នេះបន្តទៀត
ប៉ុន្តែនៅពេលដែលអនុវត្តជាក់ស្តែង
យើងត្រូវផ្នែកទៅលើកម្មវិធីនយោបាយរបស់គណបក្ស ទៅលើនយោបាយមូលដ្ឋាន ត្រូវយកទៅអនុវត្តឲ្យមានប្រសិទ្ធិភាព
ដោយផ្នែកទៅលើគោលការណ៍នីតិរដ្ឋ។ យើងត្រូវគោរពច្បាប់ទៀត
ហើយត្រូវគោរពនូវបទបញ្ជាថា្នក់លើ គឺបទបញ្ជានាយករដ្ឋមន្រ្តីហ្នឹងឯង
សំខាន់ណាស់ ជំហ៊ានដំបូងគឺអាជ្ញាធរហ្នឹងឯង ជាអ្នកបង្ហាញគំរូ
ដើម្បីពង្រឹងក្នុងការគោរពអនុវត្តច្បាប់
និងបទបញ្ជារបស់នាយករដ្ឋមន្រ្តីឲ្យមានប្រសិទ្ធិភាពនៅមូលដ្ឋានរបស់ខ្លួន ។ ទី២
ត្រូវពង្រឹងឲ្យប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់និន្នាការ
ត្រូវគោរពឲ្យបាននូវគោលការណ៍ច្បាប់នានា ដែលដាក់ចេញពីថ្នាក់ជាតិ
ក៏ដូចជាថ្នាក់ខេត្ត បន្តបន្ទាប់ដើម្បីឲ្យគោរព ត្រង់ហ្នឹងហើយបានន័យថា
យើងប្រជាធិបតេយ្យ ប្រកួតប្រជែងអំណាចនយោបាយ
រដ្ឋអំណាចជារដ្ឋអំណាចប្រជាធិបតេយ្យកើតពីប្រជាពលរដ្ឋ
ហើយរដ្ឋអំណាចនេះបានក្តាប់ណែនក្នុងដៃក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍ក្នុងអាណត្តិរបស់យើងនីមួយៗ។
ខ្ញុំជឿថាល្អ
ពេលហ្នឹងដូចជាយើងជួយបង្ហាត់គណបក្សប្រឆាំងឲ្យចេះធ្វើការដែរ
បើសិនជាយើងថ្លោះធ្លោយណាមួយ ទី១
ធ្វើឲ្យមានការអាក់អន់ចិត្តជាមួយប្រជាពលរដ្ឋ
ដែលយើងអនុញ្ញាតឲ្យមានអំពើអាក្រក់លុកលុយនៅក្នុងការរក្សាភាពសុខក្សេមក្សាន្ត
និងសណ្តាប់ធ្នាប់នៅក្នុងសហគមន៍។ ទី២ សម្រាប់ន័យនយោបាយ
គឺយើងហាក់ដូចជាធ្វើឲ្យគណបក្សប្រឆាំងមួយ
នៅតែជាគណបក្សប្រឆាំងដែលគ្រាន់តែគណបក្សប្រឆាំងឆ្លៀតឱកាសវាយប្រហារទេ
មិនមែនជាគណបក្សប្រឆាំងដែលចូលរួមចំណែកកសាងប្រទេសទេ នេះជាបញ្ហាសំខាន់ណាស់។
ហើយទី៣ ដែលយើងគួរព្រួយបារម្ភ បើយើងធ្វើខុសឆ្គងវាក្លាយទៅជា
ការហែកហួររវាងនិន្នាការនយោបាយទៀត ពីព្រោះគណបក្សប្រឆាំងនៅកម្ពុជា
មិនមែនមានចរិតប្រជាធិបតេយ្យដូចគណបក្សប្រឆាំងនៅប្រទេសនានាទេ
គឺពួកគាត់ដឹងតែពីរកវិធីហែកហួរ
ឬកលល្បិចឲ្យប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងសហគមន៍នីមួយៗ គ្មានការទុកចិត្តគ្នា
បង្កឲ្យមានបញ្ហា ដល់យើងលង់ទៅលើផលប្រយោជន៍បន្តិចបន្តួច គឺធ្លាក់នៅក្នុងឧបាយកលរបស់គណបក្សប្រឆាំង
ធ្វើឲ្យយើងឃ្លាតឆ្ងាយអំពីគោលនយោបាយ ដែលរាជរដ្ឋភិបាលបានដាក់ចេញ នេះជាចំណុចសំខាន់។
-មតិលោក ជុំ កុសល
យើងគួរអាណិតថ្នាក់ដឹកនាំ ព្រោះលោករាប់ម៉ឺនជំពូក ហត់ណាស់
តែមានមន្ត្រីអសកម្មខ្លះ ម្នាក់ ពីរនាក់ ធ្វើឲ្យឈឺក្បាល។
ខ្ញុំធ្លាប់និយាយថា មន្រ្តីមុខងារសាធារណៈ
និងស្ថាប័នជំនាញគឺសំខាន់ណាស់ សេនាធិការឲ្យនាយករដ្ឋមន្រ្តី
បើបុគ្គលទាំងពីរស្ថាប័នហ្នឹងខ្លះលោកអនុវត្តមិនសមស្របនូវចំណុចណាមួយអាហ្នឹងវាជាបញ្ហា
ព្រោះថា្នក់ដឹកនាំ លោកត្រូវកាសម្រេចចិត្ត
បើសម្រេចចិត្តខុសកើតចេញពីអំពើភូតកុហក់
ឬក៏របាយការណ៍មិនស្មោះត្រង់ណាមួយ
ឬក៏ទង្វើណាមួយរបស់សេនាធិការរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំ អាហ្នឹងពិបាកហើយ។
បើថាល្មមៗបញ្ចប់ទៅបុគ្គលខ្លះនោះ ខ្ញុំរាល់ថ្ងៃតាមដានចំណុចហ្នឹង
មានពេលខ្លះខ្ញុំចេះតែគិតដែរថា ចេះតែចូលចិត្តទៅធ្វើអញ្ចឹងៗ ធ្វើឲ្យអស់លោកប្រឆាំងបានដៃ
ហើយរឿងនេះអស់លោកប្រឆាំងពូកែពង្រីកស្ថានការណ៍ផង វាទៅអញ្ចឹងទៅ។
ដូចរឿងដីធ្លីអញ្ចឹង ខ្ញុំតែងតែនិយាយច្រើនដងណាស់
ប្រជាពលរដ្ឋមានបញ្ហារត់ទៅរកអាជ្ញាធរទៅ ហើយអាជ្ញាធរទោះបីយ៉ាងណាៗ
ត្រូវចំណាយពេលវេលាសមស្របណាមួយ ដើម្បីជួបប្រជាពលរដ្ឋពន្យល់គាត់ទៅ
រកដំណោះស្រាយណាមួយឲ្យសមស្របទៅ ទោះបីមិនបានភ្លាមត្រូវកំណត់ពេលវេលាណាមួយ
ដើម្បីជជែកជាមួយគាត់ទៅ អាហ្នឹងវាល្អ ហើយសំខាន់មួយទៀតគឺឥរិយាបថ
នៃមន្រ្តីមូលដ្ឋាន អាជ្ញាធរមុខងារសាធារណៈសំខាន់ណាស់ កុំឲ្យគេហៅថា
ថ្នាក់ដឹកនាំលោកផ្តល់តួនាទី ចៅហ្វាយស្រុក ចៅហ្វាយខេត្ត
ឬក៏អាជ្ញាធរណាមួយដែលពាក់ព័ន្ធ បានតួនាទីទៅជាផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបថ
ពីមនុស្សដែលធ្លាប់តែសុភាពរាបសា ធ្លាប់តែមានទំនាក់ទំនងល្អ
ជាមួយមិត្តភក្តិ ជាមួយបងប្អូន ជាមួយប្រជាពលរដ្ឋ
ដល់បានតួនាទីទៅផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបថ ខ្លួននឹងក្លាយទៅជាមនុស្សផ្សេង
គេហៅថា ជាមនុស្សយកអំណាយមកភ្លេចបាត់បង់ទំនាក់ទំនងល្អ
ពាក្យសម្តីផ្លាស់ប្តូរ អាហ្នឹងបញ្ហាហើយ ពាក្យចាស់ពោលថា
កាន់តែធំកាន់តែដាក់ខ្លួន អាហ្នឹងល្អ
ជាពិសេសនៅមូលដ្ឋានជាមួយប្រជាពលរដ្ឋ ខ្លះឋានៈបុណ្យស័ក្តិជាមន្រ្តី
មូលដ្ឋាន មន្រ្តីមុខងារសាធារណៈ ប្រជាពលរដ្ឋឃើញទៅម្តងៗ
លោករត់មកស្វាគមន៍លើកដៃជម្រាបសួរ គាត់មិនចង់តបទៅវិញ អាហ្នឹងហើយថ្ងៃក្រោយទៅគាត់ថា
អញខ្ជិលណាស់ អញខំទៅគោរពគេ គេមិនចង់និយាយរកអញផង អាហ្នឹងបញ្ហា
សុំឲ្យមានឥរិយាបថទំនាក់ទំនងល្អជាមួយប្រជាពលរដ្ឋមូលដ្ឋាន
គឺល្អណាស់៕
សម្រង់ព័ត៌មាន៖ លោក នូ សាវុធឌី