ថ្ងៃទី២០ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១២
លោក សត្យា រក្ស
សំណួរ៖
ដោយហេតុថា អ្នកតំណាងរាស្រ្ត មួយចំនួន
ខ្លះច្រើនតែប្រើប្រាស់តួនាទី របស់ខ្លួនហួសពីតួនាទី
រហូតដល់លូកដល់កិច្ចការអ្នកដ៏ទៃថែមទៀត
រួមទាំងការពន្យល់នូវសកម្មភាពខុសឆ្គងរបស់ខ្លួនថា
ជាតួនាទីរបស់អ្នកតំណាងរាស្រ្តទៅវិញ។
ចំណុចនេះគឺជាបញ្ហាដែលប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួន
ខ្លះកំពុងតែងឿងឆ្ងល់អំពីការប្រើប្រាស់នូវសេរីភាព
ហួសព្រំដែនរបស់អ្នកតំណាងរាស្រ្តហ្នឹង
ដែលធ្វើឲ្យខូចនូវកេរ្តិ៍ឈ្មោះក៏ដូចជាកិត្តិយសរបស់អ្នកតំណាង
រាស្រ្តផងដែរ។ ចំណុចនេះខ្ញុំបាទអាចលើកឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែងបន្តិច
តួយ៉ាងដូចបងប្អូនឃើញហើយ អ្នកតំណាងរាស្រ្តរបស់គណបក្ស សម រង្ស៊ី
មិនថាឡើយតែកូនចៅរបស់លោក សម រង្ស៊ី សូម្បីតែលោក សម រង្ស៊ី
ផ្ទាល់ក៏ដើរតួនាទីបង្ហាញនូវភាពទំនើងបង្ហាញប្រជាពលរដ្ឋបានឃើញ
ផងដែរ ដូចជាគាត់បានប្រើប្រាស់សេរីភាពរបស់គាត់មិនដឹងថា
សេរីភាពរបស់គាត់បានពីណាទេ។
គាត់ទៅកកូរកកាយចំពោះបញ្ហាព្រំដែន នេះចំពោះលោក សម រង្ស៊ី
ហើយបើងាកមកមើលអ្នកនៅក្រោមបង្គាប់របស់គាត់ដូចជាលោក ចាន់
ចេន លោកស្រ្តី មួរ សុខហួរ ជាដើម
ដែលបច្ចុប្បន្ននេះកំពុងតែមានបញ្ហាទាក់ទងទៅនឹងផ្លូវតុលាការនេះ
តែម្តង។ ដោយ ចាន់ ចេន
នេះបានប្រើរូបភាពក្នុងការរំដោះអ្នកដែលមានទោសទណ្ឌ ហើយ មួរ
សុខហួរ កំពុងតែមានបញ្ហាទៀតហើយ ដោយគាត់ប្រើប្រាស់តួនាទី
តំណាងរាស្រ្តរបស់គាត់ទៅញុះញង់អុចអាលអ្នកទោសឲ្យរត់ចេញពី
មន្ទីរឃុំឃាំងជាដើម ។ អញ្ចឹងបញ្ហានេះ
តើអ្វីដែលអ្នកតំណាងរាស្រ្ត គណបក្សប្រឆាំង បានធ្វើ
និងកំពុងធ្វើនូវសកម្មភាពបែបនេះ
តើវាជាតួនាទីរបស់អ្នកតំណាងរាស្រ្ត
ឬក៏ជាអំពើទំនើងរបស់គាត់?
លោកបណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ
ចម្លើយ៖
ត្រង់ចំណុចហ្នឹង ខ្ញុំចង់បញ្ជាក់ទី១
ខ្ញុំពន្យល់ទ្រឹស្តីនៃតួនាទីភារកិច្ចរបស់អ្នកតំណាងរាស្រ្ត។
បន្ទាប់មក ការអនុវត្តជាក់ស្តែងរបស់អ្នកតំណាងរាស្រ្ត
ក្នុងការបំពេញនូវសំណូមពរ
ឆ្លុះបញ្ចាំងទៅនឹងគោលនយោបាយរបស់ខ្លួន ដែលឃោសនាបោះឆ្នោតម្តងៗ
ដើម្បីញែកឲ្យដាច់រវាងទង្វើខុស របស់អ្នកតំណាងរាស្រ្ត
ហើយនិងទង្វើពិតប្រាកដរបស់អ្នកតំណាងរាស្រ្ត។
ក្នុងគោលការណ៍ទូទៅ ទាំងក្នុងទ្រឹស្តី នៃវិទ្យាសាស្រ្តនយោបាយ
ក៏ដូចជាក្នុងក្របខ័ណ្ឌនៃ រដ្ឋធម្មនុញ្ញ ក៏ដូចជាច្បាប់
គឺតំណាងរាស្រ្តជាកោសិកានៃអំណាចនីតិប្បញ្ញត្តិ។
ខ្ញុំប្រើពាក្យកោសិកាដោយសារ
សភាកើតឡើងដោយសារបណ្តុំនៃអ្នកតំណាងរាស្រ្ត
ដែលត្រូវបានប្រជាពលរដ្ឋបោះឆ្នោត សម្រាប់នីតិកាលនីមួយៗ។
អញ្ចឹងបណ្តុំអ្នកតំណាងរាស្រ្តជាប់ឆ្នោតបង្កើតបានជាសភាតំណាង
រាស្រ្ត ដែលនៅកម្ពុជាមានឈ្មោះថា រដ្ឋសភា
ហើយរដ្ឋសភានេះយោងតាមនីតិរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់កម្ពុជាយើង
គឺរដ្ឋសភាជាតំណាងអង្គការនីតិប្បញ្ញត្តិកំពូលរបស់ជាតិ
ដែលប្រតិបត្តិការដោយអ្នកតំណាងរាស្រ្ត គ្រប់និន្នាការនយោបាយ
ដែលបានជាប់ឆ្នោត ។អញ្ចឹងសួរថា
តើរដ្ឋសភាមានតួនាទីក្នុងក្របខ័ណ្ឌជាអំណាចនីតិប្បញ្ញត្តិហ្នឹង
តើតម្រូវឲ្យអ្នកតំណាងរាស្រ្តធ្វើការអី?
ការងាររបស់អង្គការនីតិប្បញ្ញត្តិ ឬការងាររដ្ឋសភា
គឺជាការងារនយោបាយក្នុងការកំណត់ ក្នុងការពិនិត្យមើល
អំពីគ្រប់វិស័យពាក់ព័ន្ធទៅនឹងបរិបទសង្គម បរិបទសន្តិសុខ
យុត្តិធម៌ ។ល។ ដែលរដ្ឋាភិបាលប្រតិបត្តិនូវអំណាចនីតិប្រតិបត្តិ
ប៉ុន្តែកិច្ចការនេះអត់អាចឲ្យចូលគ្នា រំលោភគ្នាទេ
ប៉ុន្តែដើម្បីឲ្យរដ្ឋាភិបាលទទួលខុសត្រូវជាមួយរដ្ឋសភាបានទាល់
តែរដ្ឋសភា ឬក៏តំណាងរាស្រ្ត
ដែលមាននិន្នាការនយោបាយផ្សេងៗគ្នាត្រូវដឹងអំពីតួនាទីរបស់ខ្លួន
នៅត្រឹមណា ដើម្បីខ្លួនដឹងថា តើរដ្ឋាភិបាលមានតួនាទីត្រឹមណា
ដើម្បីខ្លួនប្រើសិទ្ធិសេរីភាព និងភារកិច្ចរបស់ខ្លួន
ធ្វើយ៉ាងណាពង្រឹងការគ្រប់គ្រងរដ្ឋបែបប្រជាធិបតេយ្យសភានិយមឲ្យ
មានប្រសិទិ្ធភាព។ បានន័យថា
ពង្រឹងឲ្យអំណាចនីតិប្រតិបត្តិធ្វើការងារទទួលខុសត្រូវចំពោះរដ្ឋ
សភា និងដើម្បីការអនុវត្តប្រទេសជាតិ
ប៉ុន្តែបើសិនអ្នកតំណាងរាស្រ្តធ្វើការបញ្ច្រាស់
ទៅជាលូកលាន់ក្នុងកិច្ចការរដ្ឋាភិបាល
ឬក៏លូកលាន់ក្នុងកិច្ចការនៃអំណាចតុលាការ
អាហ្នឹងទៅជារបបគ្រប់គ្រងបែបអាណាធិបតេយ្យ។
លោក សត្យា រក្ស
សំណួរ៖
ចំណុចហ្នឹងហើយ ដែលខ្ញុំចង់ឲ្យលោក បណ្ឌិតជួយជម្រាបជូនប្រជាពលរដ្ឋ
ដោយសារ តួយ៉ាងដូចជាលោក ចាន់ ចេន គឺថា
គាត់បានប្រើប្រាស់រូបភាពទៅរំដោះអ្នកទោសតែម្តង។
ហើយថ្មីៗនេះលោក ស្រី មួរ សុខហួរ
ក៏អញ្ចឹងដែរគាត់បានញុះញង់បងប្អូនមួយចំនួន
ដែលមានទោសមានទណ្ឌឲ្យរត់ចេញពីកន្លែងឃុំឃាំងហើយគាត់បាន
ប្រកាសថា នេះជាតួនាទីរបស់គាត់ជាតំណាងរាស្រ្ត
ដែលត្រូវបំរើប្រជាពលរដ្ឋ អញ្ចឹងត្រង់ចំណុចហ្នឹងខ្ញុំចង់ឲ្យលោក
បណ្ឌិត ជួយបញ្ជាក់ឲ្យបានច្បាស់?
លោកបណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ
ចម្លើយ៖
ចំណុចនេះហើយ ដែលប្រជាពលរដ្ឋត្រូវយល់
ហើយអ្នកតំណាងរាស្រ្តខ្លួនឯងក៏ត្រូវយល់ដែរ
បើមិនអញ្ចឹងខ្លួនជាអ្នកតំណាងរាស្រ្តអត់ដឹងតួនាទី
ភារកិច្ចរបស់ខ្លួន
ទៅជាយកមុខងារឯកសណ្ឋានជាសមាជិករដ្ឋសភាទៅធ្វើខុសបែបបទ
អាហ្នឹងគឺជាការរំលោភច្បាប់ហើយ
អញ្ចឹងដើម្បីកុំឲ្យមានការរំលោភច្បាប់
តើអ្នកតំណាងរាស្រ្តត្រូវធ្វើអ្វី?
អ្នកតំណាងរាស្រ្តមិនមែនទៅកាង
ឬទៅដោះស្រាយបញ្ហាដែលកើតមានក្នុងសង្គមទេ
អ្នកតំណាងរាស្រ្តត្រូវតែទៅធ្វើការស្វែងរកអង្គហេតុ
និងអង្គសេចក្តីនៅកន្លែងដែលមានទំនាស់
យកមកសិក្សាថាតើអំណាចនីតិប្រតិបត្តិ
បានអនុវត្តទៅលើករណីនីមួយៗត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ដែលរដ្ឋសភា
អនុម័តឬអត់ ហើយបើសិនជាខ្លួនយល់ឃើញថា
អត់ត្រឹមត្រូវខ្លួនមិនអាចពាក់ឯកសណ្ឋានទៅលុកលុយអំណាចនីតិ
ប្រតិបត្តិ ឬក៏អំណាចតុលាការបានទេ
ខ្លួនត្រូវយកកិច្ចការហ្នឹងមកបន្លឺក្នុងសភា
ដើម្បីកោះអញ្ជើញរដ្ឋមន្រ្តីមានសមត្ថកិច្ចមកបំភ្លឺរឿងដែលខ្លួន
យល់ឃើញថាធ្វើខុសនឹងបញ្ញត្តិច្បាប់។ ប៉ុន្តែអត់អាចទៅកាង
ឬក៏ទៅធ្វើតួឯកនៅក្នុងរឿងទំនាស់ណាមួយបានទេ
សព្វថ្ងៃនេះតំណាងរាស្រ្ត
គណបក្សប្រឆាំងមួយចំនួនទៅជាធើ្វតួឯកក្នុងរឿងនៃភាពអសកម្ម
ឬក៏ទំនាស់នៅក្នុងសង្គមណាមួយ។
ខ្ញុំលើកឧទាហរណ៍ដូចបរិបទបោះបង្គោលព្រំដែន លោក សម រង្ស៊ី
ជាមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំង ហើយជាតំណាងរាស្រ្ត
ហើយឥឡូវលែងជាតំណាងរាស្រ្តហើយ
ត្រូវបានដកហូតដោយសារគាត់រំលោភច្បាប់ មានន័យថា
គាត់ធ្វើការងារខុសអំពីតួនាទីជាអ្នកតំណាងរាស្រ្ត
តួនាទីជាសមាជិករដ្ឋសភា។ បានន័យថា
រដ្ឋសភាពុំមែនជាអំណាចនីតិប្រតិបត្តិទៅបោះបង្គោល
ទៅដកបង្គោលទេ។ អញ្ចឹងបើរដ្ឋសភាជាស្ថាប័នកំពូលដែលលោក សម រង្ស៊ី
ជ្រកនៅក្នុងសមាជិកភាព អញ្ចឹងលោក សម រង្ស៊ី ក៏អត់មានសិទ្ធិឯណា
ទៅដក ទៅដាក់បង្គោលទេ គឺលោក សម រង្ស៊ី
មានសិទ្ធិត្រឹមតែយកទិដ្ឋភាពនយោបាយ ដែលខ្លួនយល់ឃើញថា
ការរៀបចំបោះបង្គោលវាមិនសុក្រិដ្ឋ
គឺគាត់ត្រូវយកបរិបទនៃអង្គហេតុអង្គសេចក្តីហ្នឹង
មកបំភ្លឺនៅក្នុងសភា រាយការណ៍ជូនសភា ហើយកោះអញ្ជើញរដ្ឋមន្រ្តី
ដែលទទួលបន្ទុកកិច្ចការហ្នឹងមកបំភ្លឺជូនរាស្រ្តនៅក្នុងវេទិការ
រដ្ឋសភា
គឺគាត់អត់មានសិទ្ធិយកដៃទៅលូកលាន់កិច្ចការនីតិប្រតិបត្តិទេ។
បើគាត់ធ្វើអញ្ចឹងយើងអស់មានអ្វីដែលហៅថា
ជាគោលការណ៍បែងចែកអំណាចហើយ
ដែលអស់លោកគណបក្សប្រឆាំងចូលចិត្តតែនិយាយថា
គោលការណ៍បែងចែកអំណាច។ ដល់ពេលគាត់អនុវត្ត
គាត់ទៅជាលូកលាន់គោលការណ៍បែងចែកអំណាចឲ្យប្រឡូកប្រឡាក់
គ្នា អាហ្នឹងមួយ។
តួនាទីតំណាងរាស្រ្តក៏ដូចជាតួនាទីរដ្ឋសភាទាំងមូលផងដែរ
កុំនិយាយត្រឹមតំណាងរាស្រ្តម្នាក់ រដ្ឋសភា
គ្មានសិទ្ធិឯណាទៅបោះបង្គោលព្រំដែនទេ
អញ្ចឹងបើរដ្ឋសភាជាស្ថាប័នកំពូលអត់មានសិទ្ធិ
ចុះសមាជិករដ្ឋសភាទៅមានសិទិ្ធយ៉ាងម៉េចកើត អាហ្នឹងទី១ ។ ទី២
ដូចករណីលោកតំណាងរាស្រ្ត ចាន់ ចេន ក៏មកពី គណបក្ស សម រង្ស៊ី
មានរឿងមួយពាក់ព័ន្ធជម្លោះដីធ្លី របស់ពលរដ្ឋម្នាក់
ទោះបីឯកសណ្ឋានអ្វីក៏ដោយវាទំនាស់ដីធ្លី
ហើយទំនាស់ដីធ្លីហ្នឹងវាជាប់មានបណ្តឹងព្រហ្មទណ្ឌទៅតុលាការដំបូង
ខេត្តកណ្តាល។
ដូច្នេះរឿងទំនាស់ហ្នឹងគឺស្ថិតនៅក្នុងដៃនៃដំណើរការរបស់អំណាច
តុលាការហើយ
អញ្ចឹងរដ្ឋសភាគ្មានសិទ្ធិទៅទប់ស្កាត់ដំណើរការតុលាការបានទេ
រដ្ឋសភាមានសិទ្ធិត្រឹមតែឃ្លាំមើល ថាតើព្រះរាជអាជ្ញា
ក៏ដូចជាអាជ្ញាធរ
ដែលពាក់ព័ន្ធរឿងក្តីព្រហ្មទណ្ឌទំនាស់ដីធ្លីដែលលោក ចាន់ ចេន
លូកលាន់ តើដំណើរការត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ឬអត់
បើសិនជាតំណាងរាស្រ្តមានអារម្មណ៍ថា
អត់ត្រឹមត្រូវគឺអត់អាចទៅលុកចូលអំណាចតុលាការទេ។ ឧទាហរណ៍ថា
ខ្ញុំពីរនាក់លោក សត្យា រក្ស បើករថយន្ត។
ធម្មតាច្បាប់យើងគឺប្រកាន់ស្តាំ ហើយយើងពីរនាក់បើកប្រកាន់ឆ្វេង
ហើយភ្លើងក្រហមអត់ឈប់ទៀត
ចៃដន្យមានអ្នកតំណាងរាស្រ្តមា្នក់នៅឈរហ្នឹង
អ្នកតំណាងរាស្រ្តហ្នឹងអត់មានសិទ្ធិទៅឃាត់ឡានយើងទេ គឺប៉ូលីស
ហើយបើអ្នកតំណាងរាស្រ្តហ្នឹងឃើញថា យើងបើកខុសច្បាប់
ហើយស្តុបអត់ឈប់ទៀត ហើយប៉ូលីសនៅក្បែរហ្នឹងអត់ឃាត់
មិនមែនតំណាងរាស្រ្តទៅឃាត់ឡានយើងទេ ហ៊ានតែឃាត់គឺខុស
។អ្នកតំណាងរាស្រ្តត្រូវយកបញ្ហាហ្នឹងជាឧទាហរណ៍យកមកដាក់
រដ្ឋសភា កោះអញ្ជើញរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងមហាផ្ទៃ លើកឧទាហរណ៍ឲ្យច្បាស់
ហេតុអ្វីប៉ូលីសមិនពង្រឹងសណ្តាប់ធ្នាប់ចរាចរណ៍
មិនពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់ចរាចរណ៍ បែរជាបណ្តោយ លើកឧទាហរណ៍មក
ឡានលេខប៉ុណ្ណេះៗ ថ្ងៃ ប៉ុណ្ណេះ ... អាហ្នឹងបានគេហៅថា
ការងាររបស់អ្នកតំណាងរាស្រ្ត។ ករណីលោក ចាន់ ចេន
ក៏អញ្ចឹងដែរបើគាត់ឃ្លាំមើលទុកថា គាត់ឧស្សាហ៍ហើយ
គឺបានបំពេញតួនាទី
ហើយបើឃ្លាំមើលឃើញហើយខ្លួនត្រូវយកបរិបទហ្នឹងមកចូលសភាវិញ
ដើម្បីកោះអញ្ជើញរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងយុត្តិធម៌ ឬក្រសួងមហាផ្ទៃ
ពាក់ព័ន្ធទៅហ្នឹងនីតិវិធីនៃដំណើរការនីតិព្រហ្មទណ្ឌហ្នឹង។
ប៉ុន្តែគាត់ធ្វើហួស បែរទៅជាគាត់យកឡាន ស្លាករដ្ឋសភារបស់គាត់
ចូលរួមរំដោះបុគ្គលដែលកំពុងជាប់ក្នុងរឿងព្រហ្មទណ្ឌនៃអំណាច
តុលាការ ថ្វីត្បិតតែបុគ្គលហ្នឹងអត់ទាន់ជាទណ្ឌិតនៅឡើយទេ
តែបុគ្គលហ្នឹងជាប់ក្នុងរឿងបណ្តឹងព្រហ្មទណ្ឌ
ដែលសំណុំរឿងនេះស្ថិតនៅក្នុងអំណាចតុលាការ
អញ្ចឹងកាលណាស្ថិតនៅក្នុងអំណាចតុលាការ តំណាងរាស្រ្តទោះបី ឈ្មោះ
ចាន់ ចេន ឈ្មោះអីក៏ដោយ អត់អាចមកធ្វើបានទេ
គឺមានសិទ្ធិត្រឹមតែឃ្លាំមើលសកម្មភាព
ដើម្បីយកមកពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់ទើបបាន ដើម្បីកោះអញ្ជើញ
ពីព្រោះនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ
គឺតំណាងរាស្រ្តមានសិទ្ធិគ្រប់គ្រាន់ គ្រប់វិនាទី
ក្នុងការកោះអញ្ជើញសមាជិករដ្ឋាភិបាល
បំភ្លឺក្នុងបរិបទក្នុងការអនុវត្តច្បាប់អាហ្នឹងទើបបាន
តែដល់ខ្លួនដើតួជាអ្នកអនុវត្តច្បាប់គឺខុសហើយ។
មួយទៀត
ករណីលោកស្រី មួរ សុខហួរ ក៏ជារឿងមួយដូចគ្នាទៀត
ឧទាហរណ៍ក្រុមតំណាងរាស្រ្តរបស់គណបក្ស សម រង្ស៊ី ឬនិយាយឲ្យចំ លោក
ស្រ្តី មួរ សុខហួរ គាត់យល់ឃើញថា
ចំណាត់ការរបស់អាជ្ញាធរក្រុងភ្នំពេញនៅឯបុរីកីឡា
រហូតដល់មានការបាតុកម្ម
ហើយអាជ្ញាធរមានកាតព្វកិច្ចក្នុងការរក្សាសណ្តាប់ធ្នាប់
និងសន្តិសុខ ហើយបានឃុំខ្លួនប្រជាពលរដ្ឋដែលជា
អ្នកប្រព្រឹត្តជ្រុលហួសរំលោភទៅលើបទបញ្ជា
ហើយនិងរំលោភលើច្បាប់
អញ្ចឹងអាជ្ញាធរមានកាតព្វកិច្ចរក្សាសណ្តាប់ធ្នាប់
គាត់យកទៅដាក់ឃុំ នៅឯមន្ទីរព្រៃស្ពឺ។
បើសិនជាអ្នកតំណាងរាស្រ្តហ្នឹង គាត់យល់ឃើញថា ជាទង្វើខុសច្បាប់
គាត់មិនមែនទៅដល់ព្រៃស្ពឺទៅញុះញង់ឲ្យប្រជាពលរដ្ឋផ្លោះរបងទេ
គឺគាត់មានតួនាទីជួយប្រជាពលរដ្ឋ
មិនមែនជួយរំដោះចេញពីការគោរពច្បាប់ទេ
គាត់ត្រូវយកករណីហ្នឹងទៅរដ្ឋសភា ហើយកោះអញ្ជើញរដ្ឋមន្រ្តី
មានសមត្ថកិច្ច
ហើយរដ្ឋមន្រ្តីមានសមត្ថកិច្ចក្នុងរឿងហ្នឹងគឺមានរដ្ឋមន្រ្តីមហា
ផ្ទៃ រដ្ឋមន្រ្តីនគរូបនីយកម្ម សុរិយោដី
មកបំភ្លឺបរិបទនៃបញ្ហាកម្មសិទ្ធិនៅបុរីកីឡា
បញ្ហាអនុវត្តច្បាប់នៅបុរីកីឡា
អាចយករដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងយុត្តិធម៌
ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងការឃុំខ្លួនប្រជាពលរដ្ឋនៅបុរីកីឡា។
ត្រង់ហ្នឹងបានគេហៅថា គាត់ពិតជាមានភាពសុច្ចរិតក្នុងនយោបាយ
ក្នុងការបំពេញតួនាទីខ្លួនជាអ្នកតំណាងរាស្រ្ត
ប៉ុន្តែជាក់ស្តែងអ្នកតំណាងរាស្រ្តគណបក្សប្រឆាំងគាត់អត់ចេះធ្វើ
ការហ្នឹងទេ បានន័យថា វាមានបញ្ហាពីរ មិនដឹងជាគាត់អត់យល់ថា
ធ្វើតំណាងរាស្រ្តត្រូវធ្វើម៉េច អាចគាត់អត់យល់
អត់ដឹងតួនាទីរបស់ខ្លួនត្រូវធ្វើម៉េច ឬក៏គាត់ដឹងដែរ
ប៉ុន្តែដើម្បីកេងចំណេញ ពីបញ្ហាទំនាស់ក្នុងសង្គម
ឬក៏បញ្ហាទំនាស់មួយៗ
កេងចំណេញដើម្បីផលប្រយោជន៍នយោបាយគណបក្សរបស់ខ្លួន
ដើម្បីទាញយកប្រជាប្រិយបញ្ជាក់ថាខ្លួនឯងជាតួឯក
នៃការដោះស្រាយបញ្ហា គាត់ទៅចូលរួមលេងកុននៅក្នុងហ្នឹង
ខ្ញុំនិយាយពាក្យថា លេងកុន
គឺគាត់ដឹងហើយកន្លែងហ្នឹងគឺគេត្រូវថត
គាត់ទៅលេងកុនធើ្វជាតួឯក ដើម្បីផ្សព្វផ្សាយជូនប្រជាពលរដ្ឋ
ទៅអន្តរជាតិ ប៉ុន្តែអត់ប្រសិទ្ធិភាពទេ។
គ្មានប្រទេសណាមួយដែលគេឃើញតំណាងរាស្រ្តទៅ
ធ្វើការងារអញ្ចឹងទេ។ បើអញ្ចឹងចប់ហើយ អូប៉ាម៉ា
មិនបាច់ធ្វើការទេនៅអាមេរិក ទុកឲ្យសមាជិកព្រឹទ្ធសភា
ពួកសមាជិករដ្ឋសភា ទៅដោះស្រាយរឿងអស់ហ្នឹងទៅ អូប៉ាម៉ា
ដេកផ្ទះទៅមិនស្រួលជាង អញ្ចឹងចាំបាច់បោះឆ្នោតឲ្យ អូប៉ាម៉ា
ធ្វើប្រមុខរដ្ឋាភិបាលនៅអាមេរិក ហើយដូចនៅបណ្តាប្រទេសដ៏ទៃទៀត
អញ្ចឹងគេចែកគ្នាធ្វើការងារ
ហើយគេមិនអាចកេងចំណេញនយោបាយតាមរយៈដើរធ្វើតួឯក
តួកុននៅក្នុងឆាកនៅក្នុងសង្គមហ្នឹងទេ។
លោក សត្យា រក្ស
សំណួរ៖
ដូចដែលលោកបណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ លោកមានប្រសាសន៍ហើយ
អ្នកតំណាងរាស្រ្តគណបក្សប្រឆាំង
គឺគាត់ច្រើនតែធ្វើកិច្ចការដែលមិនមែនជាតួនាទីរបស់ខ្លួន
ហើយគាត់ឆ្លៀតកេងចំណេញនូវគ្រប់សកម្មភាពទាំងអស់
ដើម្បីជាសកម្មភាពមួយបន្លំប្រជាពលរដ្ឋ
ថារឿងរ៉ាវទាំងនេះគឺគាត់ចូលរួមក្នុងការស្វែងរកយុត្តិធម៌ជូន
ប្រជាពលរដ្ឋជាដើម។
ប៉ុន្តែការពិតអំពើដែលគាត់បានធ្វើនេះគឺសុទ្ធតែជាអំពើដែល
រំលោភលើច្បាប់ ហើយខុសតួនាទីរបស់គាត់អ្នកតំណាងរាស្រ្តផងដែរ។
ដូចលោកបណ្ឌិតមានប្រសាសន៍អញ្ចឹងរឿងកិច្ចការរបស់ប៉ូលីស
មិនមែនជារឿងរបស់អ្នកតំណាងរាស្រ្តទេ រឿងកិច្ចការតុលាការ
ក៏មិនមែនជារឿងរបស់អ្នកតំណាងរាស្រ្តនោះដែរ។ រឿងគ្រប់គ្រងភូមិ
ឃុំ ស្រុក ជាដើមគឺជារឿងរបស់ចៅហ្វាយស្រុក ចៅហ្វាយខេត្ត
មិនមែនជារបស់អ្នកតំណាងរាស្រ្តទេ អ្នកតំណាងរាស្រ្តតួនាទី
គ្រាន់តែឃ្លាំមើលនូវការគោរពច្បាប់
ថាតើអ្វីដែលសភាបានអនុម័តហើយនោះ
ខាងអាជ្ញាធរឬមន្រ្តីប្រតិបត្តិគាត់បានគោរពនិងអនុវត្តបានត្រឹម
ត្រូវដែរឬទេ? នេះជាតួនាទីរបស់គាត់ ។
អញ្ចឹងរឿងនេះគឺជារឿងមួយដែលខ្ញុំសង្ឃឹមថា
បងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋនឹងយល់ច្បាស់
ហើយនឹងច្បាស់ថែមទៀតចំពោះមាយាទ និងចរិតរបស់អ្នកតំណាងរាស្រ្ត
គណបក្សប្រឆាំងនេះឯង។
ឥឡូវខ្ញុំ
ងាកមកប្រសិទ្ធិភាពការងាររបស់អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានវិញម្តង
រឿងនេះខ្ញុំគិតថា ជារឿងមួយដែលយើងគួរតែក្លាហានក្នុងការនិយាយ
ពីព្រោះថា ប្រទេសកម្ពុជានេះមិនមែនជារបស់បុគ្គលណាម្នាក់នោះទេ
គឺជារបស់យើងទាំងអស់គ្នា ដែលយើងត្រូវតែរួមគ្នាកសាងជាតិ
អភិវឌ្ឍន៍ជាតិ ឲ្យបានចំរុងចំរើន។ ជាទូទៅដូចបងប្អូន
ក៏ដូចជាលោកបណ្ឌិតបានជ្រាបហើយ មតិមនុស្សភាគច្រើនតែងតែនិយាយថា
តើកម្ពុជាយើងពេលណាទៅទើបបានដូចអាមេរិក
ពេលណាទៅទើបបានដូចបារាំង ដូចអង់គ្លេសជាដើមអញ្ចឹង
បើសិនយើងចេះចង់បានឲ្យដូចគេនោះវាទាល់តែយើងចាប់ផ្តើម
អភិវឌ្ឍន៍ជាតិ កសាងជាតិ ចាប់ពីពេលនេះតទៅ។
ដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ជាតិបានល្អប្រសើរនោះ
ក៏យើងត្រូវការមន្រ្តីល្អដែរ បានន័យថា
មន្រ្តីដែលស្មោះត្រង់នឹងជាតិ ស្មោះត្រង់នឹងប្រជាពលរដ្ឋ
ដែលមានន័យថា បំរើជាតិដោយប្រពៃ ស្ថិតក្នុងសច្ចៈយុត្តិធម៌
មិនត្រូវយកតួនាទីរបស់ខ្លួន ទៅកេងចំណេញធ្វើមាន ធ្វើបាននោះទេ។
ខ្ញុំនិយាយបែបនេះ បើសិនមានមន្រ្តីបែបហ្នឹង ។ អញ្ចឹងសកម្មភាពនេះ
ដូចលោកបណ្ឌិត ធ្លាប់លើកម្តងហើយថា
ជាសកម្មភាពមួយប្រៀបបាននឹងហុចដងឲ្យពួកប្រឆាំងអញ្ចឹង។
ដើម្បីជួយដាស់តឿនក្រើនរំលឹកទៅលើ ទង្វើ និងសកម្មភាពបែបនេះ
តើលោកបណ្ឌិតមានអ្វីជាអនុសាសន៍
ឬក៏ជាសារអ្វីខ្លះដើម្បីចែកជូនទៅដល់អាជ្ញាធរដែនដី?
លោកបណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ
ចម្លើយ៖
ខ្ញុំចង់លើកឡើងជូនប្រជាពលរដ្ឋទូទៅ ក៏ដូចជាអាជ្ញាធរ
ឲ្យមានការយល់ឲ្យច្បាស់ តើយើងធ្វើយ៉ាងណា
ដើម្បីពង្រឹងរដ្ឋអំណាច ឲ្យអនុវត្តទៅមានប្រសិទ្ធិភាព?
ជាពិសេសសម្រាប់យើងគឺ ចង់ឲ្យមានប្រសិទ្ធិភាព
ក្នុងការអនុវត្តច្បាប់
ប្រសិទ្ធិក្នុងការអនុវត្តគោលនយោបាយរាជរដ្ឋាភិបាល
និងជាពិសេសប្រសិទ្ធិភាពក្នុងការអនុវត្តបទបញ្ជានាយករដ្ឋមន្រ្តី។
ហេតុអ្វីបានខ្ញុំថា
ជាពិសេសក្នុងការអនុវត្តឲ្យមានប្រសិទ្ធិភាពចំពោះបទបញ្ជានាយក
រដ្ឋមន្រ្តី?
នាយករដ្ឋមន្រ្តីគឺជាប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលនៃព្រះរាជាណាចក្រ
កម្ពុជា ដែលយើងដឹកនាំប្រទេសតាមបែបសភានិយម។
អញ្ចឹងអំណាចថា្នក់ជាតិ បានរៀបចំនូវរចនាសម្ព័ន្ធខ្សែបណ្តោយ
ដែលយើងបែងចែក យោងតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ យើងមានអាជ្ញាធរដែនដី
អាជ្ញាធរដែនដីនេះគេហៅថា ទាំងខេត្ត ស្រុក ឃុំ ហ្នឹង
គឺស្ថិតនៅក្នុងប្រព័ន្ធអាជ្ញាធររដ្ឋបាលគ្រប់គ្រងដែនដី
របស់ប្រទេស
គឺជាសេនាធិការរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងការអនុវត្តច្បាប់
ការអនុវត្តគោលនយោបាយរាជរដ្ឋាភិបាល
ជាពិសេសការអនុវត្តនូវបទបញ្ជានាយករដ្ឋមន្រ្តី
ពីព្រោះច្បាប់ទូលាយណាស់
គោលនយោបាយរដ្ឋាភិបាលក៏មានន័យទូលាយណាស់
អញ្ចឹងដើម្បីឲ្យប្រសិទ្ធិភាពទៅអាជ្ញាធរខ្សែបណ្តោយអនុវត្តបាន
ក៏ដូចជាអាជ្ញាធរទំនាញខ្សែទទឹងអនុវត្តបាន
គឺបទបញ្ជានាយករដ្ឋមន្រ្តី គឺបទបញ្ជាផ្ទាល់
និងជាក់លាក់បំផុត ដែលអាជ្ញាធរក្រោមឱវាទ ទាំងអាជ្ញាធរដែនដី
ទាំងអាជ្ញាធរជំនាញត្រូវអនុវត្ត ដើម្បីបានអ្វីមកវិញ
ពីព្រោះរាជរដ្ឋាភិបាលស្ថិតនៅក្នុងប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងនយោបាយជាតិ។
ដើម្បីឲ្យប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងនយោបាយជាតិ មានប្រសិទ្ធិភាព
គឺសេនាធិការរដ្ឋបាលដែនដី គឺចៅហ្វាយខេត្ត ចៅហ្វាយស្រុក មេឃុំ
ចៅសង្កាត់ ត្រូវអនុវត្តឲ្យបាននូវគោលនយោបាយ ច្បាប់
ហើយនិងបទបញ្ជា។
ត្រង់ចំណុចនេះយើងក៏ទទួលស្គាល់ថាមានអសកម្មមួយចំនួន
ដែលយើងបានដឹងលឺទាំងអស់គ្នាហើយ
មានពេលខ្លះមានការក្រើនរំលឹកផ្ទាល់មាត់ពីប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាល
ដល់អាជ្ញាធរដែនដី ដល់ក្រសួងជំនាញនានា
ពាក់ព័ន្ធការអនុវត្តឲ្យមានប្រសិទ្ធភាពចំពោះគោលនយោបាយ
រាជរដ្ឋាភិបាល។ យើងលើកឧទាហរណ៍ ដូចគោលនយោបាយនៅលើវិស័យព្រៃឈើ
គោលនយោបាយលើវិស័យជលផល ធារាសាស្រ្ត
គោលនយោបាយពង្រឹងរដ្ឋអំណាចក្នុងការរក្សាបាននូវសណ្តាប់ធ្នាប់
សន្តិសុខ ដើម្បីការពារជីវិតប្រជាពលរដ្ឋ ។ល។
ប៉ុន្តែបើសិនជាអាជ្ញាធរដែនដី
ពុំក្តាប់ឲ្យណែនក្នុងកិច្ចការទាំងអស់នេះ
គឺនាំឲ្យលំបាកដល់ការដឹកនាំប្រទេសគឺប៉ះពាល់ដល់នយោបាយគ្រប់
គ្រងប្រទេសហើយ ព្រោះអសកម្មនេះមានន័យថា ជាការហុចដងដោយចេតនា ឬ
អចេតនា ដោយភាពសកម្មរបស់យើង
ធ្វើឲ្យគណបក្សប្រឆាំងយកទៅប្រើជានយោបាយវាយប្រហារ។
បើសិនជានៅក្នុងប្រទេសដែលអ្នកនយោបាយប្រឆាំង មានភាពសុច្ចរិត
ខ្ញុំលើកឧទាហរណ៍នៅបណ្តាប្រទេសផ្សេងៗ
ការចូលរួមរបស់គណបក្សប្រឆាំងនៅមូលដ្ឋានក៏អាចជួយរំលឹក
ប៉ុន្តែគណបក្សប្រឆាំងនៅកម្ពុជា
សូមបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋគូសចំណាំឲ្យច្បាស់ ជាពិសេសអភិបាលខេត្ត
អភិបាលស្រុក មេឃុំ ចៅសង្កាត់ គូសចំណាំទាំងអស់ទៅ
មិនមែនចូលរួមក្នុងការឲ្យដំណើរការគ្រប់គ្រងរដ្ឋបាលដែនដីមាន
ប្រសិទ្ធិភាពទេ គឺគេចង់បានបញ្ហាដែលកើតមាន
ដើម្បីគេយកធ្វើជាមូលដ្ឋានវាយប្រហារលើរដ្ឋាភិបាល
ជាពិសេសវាយប្រហារទៅប្រមុខរដ្ឋាភិបាល។
យើងមើលឃើញរឿងខ្លះតូចសោះ គេបំពងឲ្យទៅជារឿងធំ
ឲ្យទៅជារឿង ថ្នាក់ជាតិ
ប៉ុន្តែរឿងហ្នឹងការពិតជារឿងថ្នាក់មូលដ្ឋានទេ
តែដោយសារអាជ្ញាធរដែនដីមួយចំនួន ក្តាប់អត់ណែន
ខ្ញុំនិយាយនេះមិនមែនចង់បញ្ជាក់ថាមិនមែនជាស្ថាប័នអាជ្ញាធរដែន
ដីទេ គឺជាបុគ្គលដែលបំពេញតួនាទីជាអាជ្ញាធរដែនដី ក្តាប់មិនណែន
ធូររលុងខ្លះ
អាហ្នឹងធ្វើឲ្យមានភាពមួយដូចហុចដងឲ្យទៅនយោបាយប្រឆាំង។
ចំណុចនេះថាតើយើងគួរគិត គួរធ្វើយ៉ាងណា?
អញ្ចឹងហើយបានជារចនាសម្ព័ន្ធដឹកនាំប្រទេស ដែលយើងហៅថា
រដ្ឋអំណាច រដ្ឋអំណាចថ្នាក់រដ្ឋបាលដែនដី គឺសំខាន់ណាស់។
នៅខេត្តគឺជាការគ្រប់គ្រងនៅក្នុងដែនដីខេត្ត ដែលនៅក្រោមឱវ៉ាទ
មានស្រុក ខ័ណ្ឌ ឃុំ សង្កាត់...
អញ្ចឹងបើសិនជាការងារនៅខេត្តមួយមានភាពធូររលុងក្តាប់អត់ណែន
គឺជាចំណុចខ្សោយហើយ។ ហើយពេលហ្នឹងយើងត្រូវយល់ថា
តួនាទីជាអភិបាលខេត្តក្តីសុទ្ធតែកើតចេញពីការជ្រើសតាំងពីរាជ
រដ្ឋាភិបាល
ហើយប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលគឺមើលឃើញអំពីភាពស្មោះត្រង់ការងាររបស់
អភិបាលខេត្ត ទើបបានប្រមុខរដ្ឋាភិបាលជ្រើសតាំងឲ្យទៅជាប្រមុខខេត្ត
ប៉ុន្តែបើសិនជាដំណើរការរដ្ឋបាលដែនដីពុំមានប្រសិទ្ធិភាព
ដើម្បីធ្វើជាសេនាធិការពង្រឹងប្រសិទ្ធិភាពនៃការអនុវត្តច្បាប់
អនុវត្តគោលនយោបាយរដ្ឋាភិបាល
ជាពិសេសអនុវត្តបទបញ្ជាប្រមុខរដ្ឋាភិបាល
ឬបទបញ្ជានាយករដ្ឋមន្រ្តី បានន័យថា
ការធ្វេសប្រហែសក្នុងការងារហើយ។
ហើយចំណុចនេះសំខាន់ណាស់វាមានរឿងខ្លះដែលយើងត្រូវតែរួមចំណែក
ទាំងអស់គ្នា មិនមែនសម្រាប់តែបញ្ហានយោបាយនៃការប្រកួតប្រជែងទេ
គឺសម្រាប់ដំណើរការចូលរួមជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាល
ដើម្បីការអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេស។ ពាក្យថា
អភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសមានន័យទូលាយណាស់ មិនមែនអនុវត្តតែរូបវន្តទេ
រហូតដល់អភិវឌ្ឍន៍ឃុំសង្កាត់ ស្រុក ខ័ណ្ឌ ខេត្ត ក្រុង
ឲ្យមានសណ្តាប់ធ្នាប់សង្គម ផលប្រយោជន៍សាធារណៈ រឹងមាំ
ធានាបាននូវសន្តិសុខអាយុជីវិតប្រជាពលរដ្ឋ
ហើយជាពិសេសឲ្យសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សាសេរីនៅកម្ពុជា ដំណើរការ
ហើយកាលណាសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារសេរីនៅកម្ពុជាដំណើរការ
យើងទទួលបានមកវិញគឺសេដ្ឋកិច្ចជាតិយើងមានការរីកចម្រើន
ដូច្នេះសេនាធិការនៃរដ្ឋបាលដែនដី
គឺជាផ្នែកមួយដ៏សំខាន់ក្នុងការចូលរួមពង្រឹងការងារជូន
រាជរដ្ឋាភិបាល ជូនប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាល។
ឧទាហរណ៍ខ្ញុំលើករឿងព្រៃឈើមួយ គណបក្សប្រឆាំង
និងក្រុមនិន្នាការប្រឆាំងបានយកប្រសាសន៍ប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ប្រមុខ
រាជរដ្ឋាភិបាលមកធ្វើជាការវាយប្រហារទៅវិញ
គេពុំបានឲ្យតម្លៃការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាល
ដែលយកជីវិតមកដាក់ចំពោះការងារហ្នឹង
ទៅជាគេយកមកប្រមាថមាក់ងាយ។
ថាតើអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចឈឺចាប់ទេ?
ដែលគេយកទៅក្រឡៃជាល្បែងលេងសើចនៃនយោបាយរបស់គេបែបនេះ ដោយ កឹម
សុខា ក៏ធ្លាប់ធ្វើ សម រង្ស៊ី ក៏ធ្លាប់លេង។
តើការទុកចិត្តពីថា្នក់ដឹកនាំជាតិផ្តល់ជូនខេត្ត ស្រុក ខ័ណ្ឌ ឃុំ
សង្កាត់ ជាពិសេសទាំងប្រជាពលរដ្ឋក៏ផ្តល់សេចក្តីទុកចិត្ត
ហើយថ្នាក់ដឹកនាំជាតិក៏ផ្តល់សេចក្តីទុកចិត្ត
តើយើងមានឧត្តមគតិ សតិសម្បជញ្ញៈ មួយ ដែលអាចពិចារណា
ធ្វើយ៉ាងណាកុំឲ្យមានល្បិចខូចរបស់គណបក្សប្រឆាំង
ដែលក្រឡៃរឿងឲ្យទៅជារបស់មួយពី ស ទៅ ខ្មៅ បានដែរឬអត់?
នេះជាចំណុចដែលយើងធ្វើបាន
តែយើងមិនព្រមក្តាប់ឲ្យណែននៅក្នុងការងារ។
លោក សត្យា រក្ស
សំណួរ៖
អញ្ចឹងកិច្ចការទាំងអស់នេះ ខ្ញុំមិនមែនមានន័យថា
ជាការប្រៀនប្រដៅអីនោះទេ
វាគ្រាន់តែជាការខ្វះចន្លោះរបស់បុគ្គល ឬក៏អាជ្ញាធរ
ចៅហ្វាយខេត្ត ចៅហ្វាយស្រុកមួយចំនួនខ្លះ
ដែលគាត់មើលរំលងចំពោះតួនាទីរបស់ខ្លួន។
ខ្ញុំពិតជាមានការសង្វេកណាស់លោកបណ្ឌិត
ដែលលោកបណ្ឌិតបានលើកឡើងទាក់ទងទៅនឹងអ្វី
ដែលជាការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលចំពោះការលុបបំបាត់
នូវភាពអាណាធិបតេយ្យព្រៃឈើ។ ជាទូទៅយើងឃើញថា
សេចក្តីតាំងចិត្ត
និងការប្តេជ្ញាចិត្តនេះគឺជាសុទ្ធចិត្តបំផុតចំពោះប្រទេសជាតិរបស់
ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាល ដែលលោកមើលឃើញថា
អ្វីដែលជាសកម្មភាពអាណាធិបតេយ្យព្រៃឈើហ្នឹង
កំពុងតែមានភាពផុលផុស។
អញ្ចឹងលោកបានប្រើប្រាស់បទបញ្ជាក្នុងនាមរដ្ឋាភិបាល
គឺទប់ស្កាត់ឲ្យខាងតែបានចំពោះបញ្ហានេះ
ហើយការទប់ស្កាត់នេះផងដែរមិនមែនមានន័យថា
ក្នុងនាមនាយករដ្ឋមន្រ្តី លោកទៅយាម
ឬក៏ស្ទាក់ផ្លូវដោយផ្ទាល់នោះទេ គឺពឹងអស់លោកដែលជាសមត្ថកិច្ច
ដូចជាចៅហ្វាយខេត្តដែលក្នុងនាមគាត់ជាអ្នកគ្រប់គ្រងប៉ូលីសទាហាន
នៅក្នុងខេត្ត
គាត់ត្រូវតែបំពេញតួនាទីរបស់គាត់ឲ្យកាន់តែសកម្មហើយ
បណ្តាខេត្តមួយចំនួន ដែលមានបញ្ហារឿងរ៉ាវព្រៃឈើនេះ
គឺដូចជាខេត្តសៀមរាប ឧត្តរមានជ័យ ក្រចេះ មណ្ឌលគីរី រតនៈគីរី
ដែលជាខេត្តមួយគួរតែលោកអភិបាល នៃគណៈអភិបាលខេត្ត
គួរតែយកចិត្តទុកដាក់ ហើយកុំឆ្លើយថា មិនដឹង។
ពាក្យមិនដឹងនេះវាគ្រាន់តែជាពាក្យដោះសារនោះទេ
ពីថ្ងៃនេះទៅគួរតែឆ្លើយថា ខ្ញុំដឹង
ហើយត្រូវចាត់វិធានការឲ្យបានតឹងរឹង នោះទើបហៅថា
ជាអ្នកដែលគោរពទៅដល់រាជរដ្ឋាភិបាល ជាពិសេសទើបហៅថា
ជាអ្នកដែលស្រឡាញ់សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន។
ប៉ុន្តែបើយើងឆ្លើយថា ស្រឡាញ់
ប៉ុន្តែអ្វីដែលសម្តេចប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាល
លោកប្រគល់ជូនអស់លោកនោះ ហើយលោកមិនបំពេញកិច្ចការហ្នឹង
តើមានឈ្មោះថា ស្រឡាញ់ដែរឬទេ?
នេះជាចំណុចមួយដែលយើងគួតែពិចារណាផងដែរ។
នៅមានកំហុសឆ្គងមួយចំនួនទៀតដែលយើងត្រូវកែលម្អ
មិនត្រឹមតែអាជ្ញាធរដែនដីទេ
សូម្បីតែក្រសួងផ្សេងៗក៏នៅមានខ្វះចន្លោះផងដែរ ហើយខ្ញុំគិតថា
ឯកឧត្តមរដ្ឋមន្រ្តី គ្រប់គ្រងក្រសួងនីមួយៗហ្នឹង
ជូនកាលក៏លោកក្តាប់មិនបានជុំដែរ ដោយសារតែបុគ្គលខិលខូចហ្នឹង
គាត់បង្កប់នៅតាមគោលដៅ នៅតាមចំណុចដែលក្រសួងដាក់ឲ្យ។
ដូចជានៅតាមខេត្ត គេលួចខិលខូចអាបុគ្គលនៅតាមខេត្តហ្នឹង
អញ្ចឹងយើងត្រូវតែគិតគូសារឡើងវិញផងដែរចំពោះបញ្ហានេះ។
យើងត្រូវតែអាណិតទៅដល់រាជរដ្ឋាភិបាលរបស់យើង
ជាពិសេសអាណិតទៅដល់ម្ចាស់ឆ្នោត
ដែលលោកស្រឡាញ់ណាស់ឃើញវីរៈភាពរបស់ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាល
គឺថាមានវីរៈភាពច្រើន សម្រាប់ជួយដល់ប្រទេស ជួយដល់ជាតិ
ជួយដល់ប្រជាពលរដ្ឋ។ អញ្ចឹងលោកបោះឆ្នោតនេះ
លោកបោះឆ្នោតជូនសម្តេច
បើតាមអស់លោកដែលជាបុគ្គលខិលខូចមួយចំនួននោះ
ប្រជាពលរដ្ឋមិនបោះឆ្នោតឲ្យទេ
បើបុគ្គលនោះឈរឈ្មោះជានាយករដ្ឋមន្រ្តីនោះ
នេះគឺលោកបោះឆ្នោតឲ្យសម្តេច អញ្ចឹងបើអស់លោកបានបុណ្យស័ក្តិ
ដោយសារតែសម្តេចហើយនោះ
យើងគួរតែធ្វើជាមនុស្សល្អចាប់ពីពេលនេះតទៅ។ លោកបណ្ឌិត
តើចំណុចណាខ្លះទៀតទៅ ដែលយើងគួរតែរួមគ្នាក្នុងការកែលម្អ
ដើម្បីគេហៅថាដំណើរការនៃការអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសជាតិរបស់យើង
ឲ្យបានរលូនលោកបណ្ឌិត?
លោកបណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ
ចម្លើយ៖
យើងពិនិត្យមើល ឥឡូវនេះនៅក្នុងទូទាំងប្រទេសរបស់យើង
យើងមានរចនាសម្ព័ន្ធនយោបាយ និងរចនាសម្ព័ន្ធគ្រប់គ្រងប្រទេស
មានទាំងថ្នាក់ជាតិ។ បានន័យថា យើងមានទាំងរដ្ឋសភា
និងរាជរដ្ឋាភិបាល នៅថា្នក់ខេត្តយើងមាន គណៈអភិបាលខេត្ត បានន័យថា
ជាអំណាចនីតិប្រតិបត្តិ នៅខេត្ត ហើយនិងក្រុមប្រឹក្សាខេត្ត
ហើយនៅស្រុកយើងមានគណៈអភិបាលស្រុក ហើយនិងក្រុមប្រឹក្សាស្រុក
ដើរតួដូចជាសភាមួយដែរ សភាថ្នាក់មូលដ្ឋាន
ហើយមានក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ នឹងមេឃុំ ចៅសង្កាត់
ឥឡូវនេះយើងគួរគិតថា
ថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេសបានរៀបចំរចនាសម្ព័ន្ធគ្រប់គ្រងប្រទេស
មានវិមជ្ឍការ បានពង្រឹងឲ្យអំណាចមូលដ្ឋានផ្ទាល់ជាមួយប្រជាពលរដ្ឋ
ធានានូវការការពារនូវសន្តិសុខ
សណ្តាប់ធ្នាប់ជូនប្រជាពលរដ្ឋជាពិសេសជីវិតប្រជាពលរដ្ឋ
ដែលយើងមើលឃើញថា ជាវីរៈភាពរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំគាត់ធ្វើកន្លងមក
តែយើងគ្រាន់តែធ្វើសព្វថ្ងៃនេះ
ក្នុងប្រទេសដែលកំពុងស្ថិតក្នុងភាពជឿនលឿនទៅហើយ។
តើសេនាធិការរដ្ឋបាលដែនដីរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល
អាចជួយក្តាប់ការងារឲ្យណែននៅក្នុងដែនដីរបស់ខ្លួនបានដែរឬអត់
? យើងមានរចនាសម្ព័ន្ធទាំងអស់
សូម្បីតែនៅខេត្តមានទាំងគណៈអភិបាលខេត្ត មានទាំងស្នងការប៉ូលីស
ដែលក្រោមឱវាទរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃផង
ក្រោមឱវាទរបស់អភិបាលខេត្តផង យើងមានស្ថាប័នផ្សេង
ការិយាល័យច្រើនណាស់ ចំណុចហ្នឹងគឺការងារទាំងអស់ហ្នឹង
គឺត្រូវក្តាប់ឲ្យណែននៅក្នុងដែនដី
ដើម្បីជៀសវាងកុំឲ្យបុគ្គលណាមួយ យកឈ្មោះអាជ្ញាធរ
យកឈ្មោះថ្នាក់ដឹកនាំជួរថ្នាក់ខេត្ត
ក៏ដូចថា្នក់ដឹកនាំជួរថ្នាក់ស្រុក
រហូតថ្នាក់ដឹកនាំជួររាជរដ្ឋាភិបាលមកប្រើ
ដើម្បីធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋមានការអាក់អន់ចិត្ត
មកលើថ្នាក់ដឹកនាំថ្នាក់ជាតិ។ តាមពិតថ្នាក់ដឹកនាំថ្នាក់ជាតិ
ដែលយើងនិយាយទទួលស្គាល់ទាំងអស់គ្នា
គឺមានភាពស្មោះត្រង់និងពុះពារណាស់ សម្រាប់ប្រជាជាតិខ្មែរ
យើងមើលតាំងពីដំណើរស្វែងរកសន្តិភាព
ការស្វែងរកសន្តិភាពគឺគោលដៅតែមួយមុខទេ
កុំឲ្យប៉ះពាល់ដល់អាយុជីវិតប្រជាពលរដ្ឋ
ហើយបានស្វែងរកសន្តិភាព សន្តិភាពយើងមានហើយ
មិនមែនមានដោយសារអ៊ុនតាក់ទេ
គឺយើងមានដោយសារគោលនយោបាយឈ្នះឈ្នះរបស់ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន របស់យើង៕
សម្រង់ព័ត៌មាន៖ លោក នូ សាវុធឌី