Thursday, May 3, 2012

ភូមិគំរូ​ត្រូវ​បាន​សម្ពោធ និង​ប្រគល់​ជូន​ប្រជា​ពល​រដ្ឋ​ខ្មែរ​ឥស្លាម​ចំនួន​៤៩​គ្រួសារ​នៅ​ស្រុក​កោះ​ធំ​ខេត្ត​កណ្តាល



ភូមិ ​គំរូ មួយ​ដែល​មាន ព្រះវិហារ សាលា​រៀន និង​លំនៅ​នៅដ្ឋាន​​ចំនួន ៤៩ ខ្នង​ កសាង​​ឡើង​ដោយ​ គំរោង​សប្បុរសធម៌​នៃ​ សមាគមន៍​សំរប​សំរួល​សង្គម​នៃ​ប្រទេស​គូវ៉ែត សហការ​ជា​ដៃគួ​ដ៏​ល្អជាមួយ​សមាគមន៍​សប្បុរស​ធម៌ដើម្បី​អភិវឌ្ឍ​កម្ពុជា ស្ថិត​ក្នុង​ភូមិ​ប្រធាតុ ឃុំ​ព្រែកស្តី ស្រុក​កោះធំ​ខេត្ត​កណ្តាល ត្រូវបាន​សម្ពោធ​ដាក់ឲ្យ​ប្រើ​ប្រាស់​ក្រោម​អធិបតី​ភាព​ឯកឧត្តម​បណ្ឌិត​ សភាចារ្យ សុខ អាន ឧប​នាយក​រដ្ឋមន្រ្តី រដ្ឋមន្រ្តី​ទទួល​បន្ទុក​ទីស្តីការ​គណៈរដ្ឋមន្រ្តី និង​ជាតំណាង​ដ៏​ខ្ពង់​ខ្ពស់ សម្តេច​អគ្គ​មហា​សេនាប​តីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយក​រដ្ឋមន្រ្តី​នៃ​ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា​នៅ​ព្រឹកថ្ងៃទី ០៣ ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១២។

ក្នុង ​ពិធី​សម្ពោធ​ភូមិ​គំរូ​ ដែល​មាន​តម្លៃ​​ចំនួន ៤៩០,៦០៧.០០ ដុល្លារ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក (បួនរយ​កៅសិប​ពាន់​ប្រាំមួយ​រយប្រាំ​ពីរ​ដុល្លារ) សាង​សង់​​​នៅលើផ្ទៃ​ដីសរុប​ប្រមាណ ៦,៤៨០ ម៉ែត្រ​ការ៉េ ឯកឧត្តម​បណ្ឌិត សុខ អាន ឧប​នាយក​រដ្ឋមន្រ្តី ​ ក្នុងនាម​សម្តេច​អគ្គម​ហា​សេនា​បតី​តេជោ ហ៊ុន សែន នាយក​រដ្ឋមន្រ្តី​នៃ​ព្រះរាជា​ណាចក្រ​កម្ពុជា បាន​សម្តែង​នូវ​ការ​កោត​សរសើរ និង​វាយតម្លៃ​ខ្ពស់ ចំពោះ​លោក​ឧកញ៉ា សុះ កំរី ​ចាងហ្វាង​នៃគណៈ​ដឹកនាំ​ជាន់ខ្ពស់​នៃ​សាសនា​ឥស្លាម​កម្ពុជា ឯកឧត្តម អូស្មាន ហាស្សាន់ ប្រធាន​អង្គការ​​មូលនិធិ​អភិវឌ្ឍន៍​មុស្លិម​កម្ពុជា ព្រម​ទាំង​ឯកឧត្តម លោក​ជំទាវ អស់​លោក លោកស្រី​ ក្នុង​ជួរ​ថ្នាក់​ដឹកនាំ​សាសនា​​ឥស្លាម ដែលបាន​ខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​ដឹក​នាំ​កិច្ចការ​សាសនា​ឥស្លាម  និង​សហគមន៍​សាសនិក​ឥស្លាម​នៅ​ក្នុង​ព្រះរាជា​ណាចក្រ​កម្ពុជា ឲ្យមាន​ទំនាក់ទំនង​ល្អរវាង​ផ្ទៃ​ក្នុង​សាសនា​ឥស្លាម ទាំង​ក្នុង​និង​ក្រៅ​ប្រទេស ក៏ដូច​​​ជា​​ទំនាក់ទំនង​ល្អជាមួយ​សាសនា​​ដទៃ ដើម្បី​សុខដុម​នីយកម្ម និងការ​អភិវឌ្ឍ​ប្រទេស​ជាតិ។ ​

ឯកឧត្តម​បណ្ឌិត សុខ អាន បាន ​កោត​សរសើរ និង​ថ្លែងអំណរ​គុណដល់​រាជរដ្ឋា​ភិបាល និង​ប្រជាជន​គូវ៉ែត សមាគម​សម្រប​សម្រួល​សង្គម​នៃ​ប្រទេស​គូវ៉ែត សមាគមស​ប្បុរសធម៌​ដើម្បី​អភិវឌ្ឍន៍​កម្ពុជា អង្គការ​ប្រភព​ល្អ សមាគម​មនុស្ស​ធម៌​​អាប់​ទុល​ឡោះ​អាន់​ណូរី ​ដែល​បានផ្ដល់​ការគាំទ្រ និង​ជំនួយ​ឧបត្ថម្ភ ជាពិសេស វិស័យ​សិក្សា​ធិការ និង​សង្គម​កិច្ច ក្នុង​ការ​រួម​​​ចំណែក​​​ស្ដារ និង​អភិវឌ្ឍ​សង្គម​ជាតិ​នៅ​កម្ពុជា។

ឯកឧត្តម ​ឧប​នាយក​រដ្ឋ​មន្រ្តី បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ចាត់​ទុក​ ការជួប​ជុំគ្នា​នៅថ្ងៃ​នេះជា​សក្ខី​ភាព​បញ្ជាក់​នូវទឹក​ចិត្ត​ស្រលាញ់​ រាប់អាន និង​ការជួយ​គ្នាទៅ​វិញ​ទៅមក​ពី​ សំណាក់​សាសនិក​ឥស្លាម​ក្នុងនិង​ក្រៅ​ប្រទេស ហើយ​ក៏បង្ហាញ​ពីសេរីភាព​ខាងជំនឿ និង​ការគោរព​ប្រតិបត្តិ​ខាង​ផ្លូ​វ​សាសនា​នៅ​ព្រះរា​ជា​ណាចក្រ​កម្ពុជា​ ផងដែរ​។ ឯកឧត្តម​បណ្ឌិត សុខ អាន ​មាន​ប្រសាសន៍​បញ្ជាក់​ថា បងប្អូន​ខ្មែរ​ឥស្លាម​ទាំងអស់​មានសិទ្ធិ​សេរី​ភាព​យ៉ាង​ពេញ​លេញ​ក្នុងការ​ គោរព​ប្រតិបត្តិ​សាសនា​តាម​ជំនឿ​របស់ខ្លួន ការ​សាងសង់​វិហារ ទីកន្លែង​ថ្វាយបង្គុំ មជ្ឈម​ណ្ឌល និង​សាលា​រៀន​ឥស្លាម​ជាច្រើន ជា​ពិសេស ​សិទ្ធិ​គ្របក្បាល​តាមប្រ​ពៃណី​សាសនា​ឥស្លាម​នៅ​តាម​ទីសាធារណៈ សិទ្ធិ​ប្រើប្រាស់​ឧបករណ៍​បំពង​​សម្លេង​តាម​វិហារ​នៅ​រាល់​ម៉ោង​ចូល​ ថ្វាយបង្គំ​គ្រប់​ទី​កន្លែង សិទ្ធិ​ប្រារព្ធ​ពិធីសូត្រ​គម្ពីរគូរអាន​ជា​លក្ខណៈ​​ជាតិ និងសិទ្ធិ​ប្រារព្ធ​ពិធី​បុណ្យទាន​ផ្សេងៗ​តាម​ប្រពៃណី​សាសនា​ឥស្លាម​​​របស់​ បង​ប្អូន​ដោយ​ស្រប​តាម​​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​នៃ​ព្រះរាជា​ណាចក្រកម្ពុជា​។​ សមិទ្ធផល​ថ្មីនេះ​ពិត​ជាបាន​រួម​ចំណែក​ដល់​ការកាត់​បន្ថយ​ភាព​ក្រីក្រ​របស់​ បង​ប្អូន​ ដែល​កន្លង​មកមាន​ជីវភាព​ខ្វះខាត អ្នកខ្លះ​រស់នៅ​លើ​ទូក​នេសាទ អ្នកខ្លះ​ទៀត​រស់​នៅ​​លើ​ខ្ទម​ចាស់​ទ្រុឌទ្រោម​ហើយ​សង់នៅ​លើដី​ជួលទៀត​ផង។ ដើម្បីឲ្យ​សមិទ្ធ​ផល​ទាំងនេះ​ស្ថិត​នៅ​គង់វង្ស និងក្លាយ​ជា​មរតក​សម្រាប់​កូនចៅ សូម​បងប្អូន​មេត្តា​ចូលរួម ​​ថែរក្សា ការពារ និង  ប្រើ​ប្រាស់​​​ឲ្យ​សមស្រប​តាមតម្រូវ​ការឆ្លើយ​តបទៅ​នឹងបំណង​របស់​ម្ចាស់​ ជំនួយ ដូច​មាន​កំណត់​ក្នុង​លក្ខខណ្ឌ​​​ដែល​បាន​ព្រមព្រៀង​រវាងបង​ប្អូន​ជាមួយ​ នឹងម្ចាស់​ជំនួយ និង​ស្របតាម​គោលការណ៍​របស់​សាសនា​ឥស្លាម​​​​ជា​ទី​គោរព​​របស់បងប្អូន។ ឯកឧត្តម​បណ្ឌិត សុខ អាន​ មាន​ប្រសាសន៍​ផ្តល់​ជា​អនុសាសន៍​ថា សូមបង​ប្អូនចង​ចាំ និង​ផ្ដាំផ្ញើទៅ​កូនចៅ​គ្រប់​ៗ​គ្នាថា​សមិទ្ធ​ផល​​ទាំងអស់​នេះ​ ទោះបី​ជាចំណែក​ដ៏តូច​ក៏ដោយ គឺ​សុទ្ធតែ​ជា​សម្បត្តិ​វ៉ាកាហ្វ​​ (Wakaf) សម្រាប់​​បងប្អូន​នៅ​ទីនេះ គ្រាន់​តែ​មាន​សម្បត្តិ​ខ្លះជា​វ៉ាកាហ្វ​រួម ដូចជា វិហារ សាលា​រៀន ស្រះ ជាដើម ហើយ​សម្បត្តិ​ខ្លះជា​វ៉ាកាហ្វ​ពិសេស សម្រាប់​គ្រួសារ​នីមួយៗ​ ដែល​ធម៌​វិន័យ​សាសនា​ឥស្លាម​​បាន ហាម​ឃាត់​ពី​ការ​លក់​ ហាម​ដោះដូរ​ ហាម​​ដាក់​បញ្ចាំ ហាមជួល ​។ល។ ប៉ុន្តែអាច​ក្លាយ​ជាមរតក​ដល់​កូន ចៅ ចៅទួត ចៅលួត តទៅ ក្នុងការ​គ្រប់គ្រង​ និង​ប្រើប្រាស់។ ខ្ញុំមាន​ជំនឿ​យ៉ាងមុត​មាំ​ថា បង​ប្អូន នឹង​ប្រើ​ប្រាស់ ភូមិគំរូ​​ដែល​មានផ្ទះ​ សាលារៀន និង​វិហារនេះ​យ៉ាង​មាន​ប្រសិទ្ធភាព ស្រប​តាមវិន័យ​ធម៌​របស់​សាសនា​ឥស្លាម។

នៅទីបញ្ចប់ ​ឯកឧត្តម​ឧបនាយក​រដ្ឋមន្រ្តី​ក៏បាន​អញ្ជើញ​ចែក​អំណោយ​ដល់​ប្រជាពល​រដ្ឋ ចំនួន ៤០០​នាក់ ដែល​ម្នាក់ៗ​ទទួល​បាន​សារុង១ និង​ថវិការ ១០០០០​រៀល យុវជន​កាយរឹទ្ធ និង​យុវជន​កាកបាទ​ក្រហម​សរុប ២០០ នាក់ ម្នាក់ៗ​ទទួល​បាន១០០០០​រៀល សិស្សានុសិស្ស​២០០នាក់ ម្នាក់ៗ ទទួល​បាន ១០០០០ រៀល សិស្សា​នុសិស្ស​ឥស្លាម ៥០​នាក់​ទទួល​បាន​ឯកសណ្ឋាន​សិស្ស សៀវភៅ​២ក្បាល ប៊ិច១ ថវិការ ២០០០​រៀល និងបំពាក់​មេដាយ​ឥស្សរយស​ជូន​សប្បុរសជន ព្រម​ទាំងកាត់​ខ្សែបូរ​សម្ពោធ​ដាក់​ឲ្យប្រើប្រាស់​ភូមិគំរូ​ សម្រាប់​បង​ប្អូន​​ពល​រដ្ឋ​ខ្មែរ​ឥស្លាម​ចាប់​ពីពេល​នេះ​តទៅ។

បទសម្ភាសន៍ លោក​បណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ ជា​មួយ​ទូរ​ទស្សន៍​បាយ័ន​ ស្តីពី​ ភាពខ្សោយ​របស់​គណបក្ស​ប្រឆាំង​ក្នុង​ប្រព័ន្ធ​នយោបាយ​ប្រជា​ធិប​តេយ្យ​នៅ​ កម្ពុជា​



ថ្ងៃទី ៣០ ខែ មេសា​ ​ ឆ្នាំ២០១២
លោក សត្យា រក្ស
សំណួរ៖ ​គណបក្ស​ប្រឆាំង​នា​ពេល​បច្ចុប្បន្ន​នេះ​ បើ​យើង​តាម​ដាន​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វ​ផ្សាយ​របស់​ពួក​គាត់​ យើង​ស្តាប់​ទៅ​ឃើញ​ថា មាន​តែ​គណបក្ស​ប្រឆាំង​ទេ ដែល​ល្អ​លើស​​គេ​ លើស​ឯង​ ហើយ​អត់​ចេះ​ខុស​​ទាល់​តែ​សោះ​​ ប៉ុន្តែ​បើ​យើង​ពិនិត្យ​ឲ្យ​បាន​ដិត​ដល់​ទៅ​ ទាក់​ទង​ទៅ​នឹង​សកម្ម​ភាព​​ និង​ទង្វើ​របស់​គណបក្ស​​​ប្រឆាំង​វិញ​នោះ​ គឺ​សុទ្ធ​តែ​ជា​សកម្ម​ភាព​ដែល​គ្មាន​ប្រយោជន៍​​សម្រាប់​ជី​វភាព​រស់​នៅ របស់​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​ ជា​ពិសេស​គឺ​គ្មាន​ប្រយោជន៍​​សម្រាប់​ជា​ចលករ​ជម្រុញ​​ ដល់​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​​ប្រទេស​ជាតិ​​ទេ។​ ហើយ​បើ​យើង​ងាក​ទៅ​មើល​សមាជិក​ ឬ​ក៏​ក្រុម​អ្នក​គាំទ្រ​គណបក្ស​ប្រឆាំង​ គឺ​កំពុង​តែ​ថយ​ចុះ​​ជា​បន្ត​បន្ទាប់​ សូម្បី​តែ​ពេល​ដែល​យើង​កំពុង​តែ​ពិភាក្សា​គ្នា​នេះ​​ ក៏​មាន​សកម្ម​ជន​អ្នក​គាំទ្រ​គណបក្ស​ប្រឆាំង​ កំពុង​តែ​ដើរ​ចេញ​ពី​បក្ស​ប្រឆាំ​ង​ដែរ។​ អញ្ចឹង​​ចំណុច​ដែល​ជា​ការ​ចុះ​ខ្សោយ​របស់​គណបក្ស​ប្រឆាំ​ង​នេះ​ តើ​លោក​បណ្ឌិត​មាន​ទស្សនៈ​យ៉ាង​ម៉េចដែរបាទ​​?

លោក​បណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ
ចម្លើយ៖ ការ​ពិត​ទៅ​ ការ​ធ្វើ​នយោបាយ​ ការ​ទទួល​ស្គាល់​នូវ​សិទ្ធិ​សេរីភាព​នយោបាយ​​ មានន័យ​ថា ទស្សនៈ​ខុសៗ​គ្នា អាច​ប្រកួត​​ប្រជែង​គ្នា​ អាច​ជជែក​តវ៉ា​គ្នា​​​បាន ហ្នឹង​គឺ​ក្នុង​ន័យ​ទូលំ​ទូលាយ​មួយ។​ ប៉ុន្តែ​​បញ្ហា​នៅ​កម្ពុជា​ស្ថិត​នៅ​ត្រង់​ថា តើ​ចលករ​នយោបាយ​ទាំង​អស់​នោះ​ មាន​វប្បធម៌​នយោបាយ​​ប្រជា​ធិប​តេយ្យ​កម្រិត​ណា?​​ ហើយ​បើ​បញ្ហា​​ខ្វះ​នូវ​វប្បធម៌​ប្រជាធិបតេយ្យ​ វា​នាំ​ឲ្យ​ការ​ធ្វើ​នយោបាយ​របស់​ចលករ​នយោបាយ​ហ្នឹង ដែល​មាន​ទាំង​គណបក្ស​នយោបាយ​ មាន​ទាំង​ក្រុម​នយោបាយ​ផ្សេង​ៗ ធ្វើ​ឲ្យ​ការ​គិត​ខាង​នយោបាយ​​ក៏​ចុះ​ខ្សោយ​ដែរ ហើយ​កាល​ណា​ការ​គិត​ខាង​នយោបាយ​ចុះ​ខ្សោយ​ ការ​ចូលរួម​ក្នុង​កិច្ច​ការ​នយោបាយ​ ក៏​ខ្សោយ​តាម​ហ្នឹង​ដែរ។​ យើង​អាច​ពិនិត្យ​ឃើញ​មូល​ហេតុ​អ្វី​បាន​ជា​គណបក្ស​ប្រឆាំង នៅ​កម្ពុជា ដើរ​ខុស​គន្លង​នៃ​វប្បធម៌​នយោបាយ​ប្រជាធិបតេយ្យ?​​ គឺ​ដោយ​​សារ​គេ​ប្រកាន់​ជំហរ​មួយ​ គឺ​ជំហរ​ធ្វើ​បដិវត្ត​ផ្តួល​រំលំ​គណបក្ស​គ្រប់​គ្រង​រដ្ឋាភិបាល​ ហើយ​កាល​ណា​យើង​និយាយ​ពី​ទី​លាន​ប្រជាធិបតេយ្យ​សេរីពហុ​បក្ស​ ប៉ុន្តែ​យើង​ប្រកាន់​យក​ជំហរ​​បដិវត្ត​ផ្តួល​រំលំ​ បាន​ន័យ​ថា វា​ជា​ធាតុ​ពីរ​បុក​ទង្គិច​គ្នា​ហើយ វាមិនអាច​​​ស៊ី​គ្នា​បាន​ទេ។​ ខ្ញុំ​អាច​ឲ្យ​ជា​សមត្ថកម្ម​​ជូន​ប្រជាពលរ​ដ្ឋ​អាច​ពិនិត្យ​មើល​ អ្នក​នយោបាយ​ប្រឆាំង​ ក៏​ដូច​ជា​ក្រុម​អង្គការ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​និន្នាការ​ប្រឆាំង​ ជំហរ​គាត់​ដូច​គ្នា​ ទោះ​បី​អត្តសញ្ញាណ​ពីរ​ខុស​គ្នា​ មួយជា​ NGO គឺ​ជា​អង្គការ​ផ្តល់​សេវា​កម្ម និងមួយទៀត​ជា​គណបក្ស​នយោបាយ​គឺ​ជា​ចលករ​​នយោបាយ​នៃ​ការ​ប្រកួត​ប្រជែង​ អត្ត​សញ្ញាណ​ពី​រ​ហ្នឹង​ខុស​គ្នា​។​ ប៉ុន្តែពួក​​គាត់​មាន​ជំហរ​ដូច​គ្នា​ ត្រង់​ថា គាត់​ប្រកាន់​យក​ជំហរ​បដិវត្ត​ផ្តួល​រំលំ​ គឺ​មិន​មែន​ជំហរ​នៃ​ការ​តស៊ូមតិ​​​ ឬ​ការ​ប្រកួត​ប្រជែង​ ដើម្បី​ធ្វើ​ឲ្យ​ភាព​អសកម្ម​​ហ្នឹង​វា​កាត់​បន្ថយ​ទេ បែរ​​ទៅ​ជា​​រុញ​មនុស្ស​ឲ្យ​ធ្វើ​ជា​សកម្ម​ជន​ប្រឆាំង​ទៅវិញ​។​ យើង​ស្តាប់​មើល​គណបក្ស​ប្រឆាំង សម រង្ស៊ី ក្តី គណបក្សប្រឆាំង​ កឹម សុខា ក្តី គេ​និយាយ​ពី​សកម្ម​ជន ​​ដល់​ខាង​អង្គការ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​​ក៏​អញ្ជឹង​ដែរ​អ្នក​ណា​ដែល​គគ្រឹក​គគ្រេង ​​ ឈាន​មុខ​គេ​គឺ​គេ​ហៅ​ថា​សកម្ម​ជន​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ សកម្ម​ជន​អ្វី​ផ្សេងៗ...​តាម​តែ​គេ​ដាក់​ទៅ។ ពាក្យ​ថា សកម្ម​ជន​នេះ​គឺ​វា​មិន​ខុស​ពី​​ក្រុម​ភេរវកម្ម​ ដែល​គេ​ហៅ​ថា​ក្រុម​សកម្មជន​នៃ​សកម្មភាព​មួយ​ដែល​គេ​ត្រូវ​ធ្វើ​ ដែល​អង់គ្លេស​ហៅ​ថា activist  នោះ​ ។​ ពាក្យ​នេះ​មិន​ល្អ​ទេ​ កាល​ណា​យើង​ប្រកាន់​យក​ activist ឬ​ក៏​សកម្ម​ជន​​ហ្នឹង​វា​ធ្វើ​ឲ្យ​យើង​ មាន​ផ្នត់​គំនិត​មួយ​គឺ​ប្រតិបត្តិការ​ផ្តួល​រំលំ​ វា​អត់​ពឹង​ផ្អែក​ទៅ​លើ​ការ​គិត ​ការ​ពិចារណា​ សម្រាប់​​ការ​ប្រកួត​ប្រជែង​ទេ​ អញ្ចឹង​​ហើយ​បាន​ជា​​ដំណើរ​ការ​របស់​គណបក្ស​ប្រឆាំង​ គឺ​មេ​ដឹក​នាំ​​គណបក្ស​​ប្រឆាំង​ រើ​ស​យក​មនុស្ស​ដែល​ទទួល​នូវ​បញ្ជា​ពី​​ពួក​គាត់​។​ អញ្ចឹង​ហើយ​បាន​គាត់​ហៅ​ថា​​សកម្ម​ជន​របស់គាត់​​នោះ ។

លោក សត្យា រក្ស
សំណួរ ​៖ លោក​បណ្ឌិត បើ​តាម​ដែល​ខ្ញុំ​សង្កេត​មើល​ទៅ​លើ​​សកម្ម​ជន​របស់​គណបក្ស​ប្រឆាំង​ ខ្ញុំ​ឃើញ​ថា កង្វល់​របស់​គណបក្ស​ប្រឆាំង​គឺ​មាន ពីរ កង្វល់​ទី​១ គឺ​គេ​បាញ់​ឆ្ពោះ​ទៅ​រក​ ការ​ផ្តួល​រំលំ​រដ្ឋាភិបាល​ ហើយ​កង្វល់​ទី២ គឺ​គេ​បាញ់​ឆ្ពោះ​មក​លើ​​ការ​ផ្តួល​រំលំ​គណបក្ស​ប្រឆាំង​ដូច​គ្នា​ អញ្ចឹង​ចំណុច​នេះ​លោក​បណ្ឌិត​មើល​ឃើញ​យ៉ាង​ម៉េច​​ដែរ​?

លោក បណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ
ចម្លើយ៖ ត្រង់​ហ្នឹង​​បាន​ន័យ​ថា ពួក​គាត់​អត់​មាន​សមត្ថភាព​ធ្វើ​នយោបាយ​ទេ ហើយ​ពាក្យ​ថា​អត់​មាន​សមត្ថភាព​ធ្វើ​នយោបាយ​​នេះ​មិន​មែន​មាន​ន័យ​ថា ទាល់​តែ​ចេះ​ដឹង​ទេ មិន​បាច់​​ចេះ​ដឹង​ក៏​បាន​ដែរ​ ប៉ុន្តែ​ចេះ​បើក​ទូលាយ​ក្នុង​ការ​គិត​ ក្នុង​ការ​ទទួល​យក​​នូវ​គំនិតពិ​​ភាក្សា​គ្នា​ ក៏​ដូច​ជា​គំនិត​របស់​អ្នក​ដ៏ទៃ​។ គណបក្ស​ប្រឆាំង​នេះ​យើង​អាច​សង្កេត​មើល​គាត់​​ដើរ​តួ​ជា​អ្នក​ប្រដៅ​ រដ្ឋាភិបាល​ ហើយ​មិន​មែន​តែ​ គណបក្ស​ប្រឆាំងទេ អង្គការ​ NGO និន្នាការ​ប្រឆាំងក៏​​អញ្ចឹង​ដែរ​ គេ​ដើរ​តួ​ជា​អ្នក​ប្រដៅ​រដ្ឋាភិបាល។​​ ត្រង់​ហ្នឹង​ហើយ​ដែល​បញ្ច្រាស់​ទិស​ ដល់​គេ​ដើ​រ​តួ​ជា​អ្នក​ប្រដៅ​រដ្ឋាភិបាល​ អញ្ចឹង​គេ​បញ្ជូន​មនុស្ស​ធ្វើ​ជា​សកម្មជន​ ធើ្វ​ឲ្យ​​បង្កើត​នូវ​សកម្ម​ភាព​វឹក​វរ​។​ ការ​ពិត​ការងារ​នៃ​ការ​តតាំង​គ្នា​ល្អ​ណាស់​ ខ្ញុំ​លើក​ឧទាហរ​ណ៍​ដូច​ជា​ការងារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ ជា​ការ​ងារ​ល្អ​ទេ ការងារ​ការ​ពារ​បរិស្ថាន​ ការ​ងារ​ការ​ពារ​សិទ្ធិ​សេរីភាព​ផ្សេង​ៗ​ជា​ការងារ​ល្អ​ទេ ប៉ុន្តែ​ឥរិយាបទ​​របស់​បុគ្គល​ដែល​ធ្វើ​នេះ វា​អា​ក្រក់​ ធ្វើ​ឲ្យ​ការងារ​ហ្នឹង​បរាជ័យ​ ដោយ​សារ​បុគ្គល​ហ្នឹង​គាត់​យក​ការងារ​​ហ្នឹង គ្រាន់​តែ​ជាមុខ​​របរ​ទេ មិន​មែន​យក​ការងារ​ហ្នឹង​ដោះ​ស្រាយ​បញ្ហា​ទេ គឺ​យក​​ការងារ​ហ្នឹង​ជាមុខ​​របរ​ ដើម្បី​បង្ហាញ​អំពី​​ភាព​សកម្ម​របស់​ខ្លួន​ ដើម្បី​ទទួល​ងារ​ជា​សកម្មជន​។​ អញ្ចឹង​ហើយ​គាត់​អត់​គិត​ពាក្យ​ថា សកម្ម​ជន​ វា​ជា​ទាសករ​​ ដូច​គណបក្ស​ប្រឆាំង គាត់​ចាត់​ទុក​ថា អ្នក​នៅ​ក្រោម​ឱវាទ​របស់​គាត់​ជា​សកម្ម​ជន​ ដល់​អញ្ចឹង​ទៅ​វា​មាន​ន័យ​ថា ជា​ទាសករ​នយោបាយ​ហ្នឹង​ឯង​ ដល់​ជា​ទាសករ​នយោបាយ​គឺ គេ​អត់​ចាំ​បាច់​គិត​ទេ គេ​ធ្វើ​ម៉េច​ឲ្យតែ​​ប្រ​ឆាំង​​។​ បើ​មេ​របស់​គេ​ប្រឆាំង​គណបក្ស​គ្រប់​គ្រង​រដ្ឋាភិបាល​ សកម្ម​ជន​របស់​គេ​ទទួល​រង​នូវ​ការ​ចុច​​ តេលេកុំម៉ង់​​ ត្រូវ​តែ​ប្រឆាំង​​នឹង​រដ្ឋាភិបាល​ ប្រឆាំង​នឹង​គណបក្ស​​គ្រប់​គ្រង​រដ្ឋាភិបាល​ដែរ​។​ តែ​បើ​មេ​គេ​បាញ់​ឆ្ពោះ​ទៅ​តតាំង​មេ​​គណបក្ស​ប្រឆាំង​ផ្សេង​ទៀត​ គឺ​សកម្ម​ជន​របស់​គេ​​ ក៏​ធ្វើ​សកម្មភាព​វោហារ​ស័ព្ទទាំង​សកម្មភាព​ជា​ទង្វើ​ក្តី គឺ​ប្រឆាំង​ទៅ​តាម​អ្វី​ដែល​មេ​គេធ្វើ​ ត្រង់​ហ្នឹង​ដែល​គេ​ហៅ​ថា ប្រាស់​ចាក​ពី​គន្លង​វប្បធម៌​នយោបាយ​ប្រជាធិបតេយ្យ​សេរី​ពហុបក្ស​។​ បាន​ន័យ​ថា ខ្វះ​នូវ​គំនិត​នៃ​ការ​គិត​ អញ្ចឹង​ហើយ​យើង​ឃើញ​សកម្មជន​របស់​គាត់​ អត់​ចាំ​បាច់​គិត​ទេ ដឹង​តែ​ធ្វើ​តាម។​​ ការ​ពិត​បើ​យើង​និយាយ​ពី​​នយោបាយ​វិញ​ គេ​បែង​ចែក​ណាស់​ ថ្នាក់​ដឹក​នាំ​នៅ​ថ្នាក់​​ជាតិ​គេហៅ​ថា​ អ្នក​នយោបាយ​ថ្នាក់​ជាតិ ហើយ​ថ្នាក់​ក្រោម គេ​ហៅ​ថា អ្នក​នយោបាយ​ថ្នាក់​មូលដ្ឋាន​ ដូច​ជា​អ្នក​នយោបាយគណបក្ស​ ​​នៅ​​ឃុំ​ សង្កាត់​។​ ប៉ុន្តែ​គណបក្ស​ប្រឆាំង​នៅ​កម្ពុជា​អត់​មាន​ទេ ​អ្នក​នយោបាយ​មូលដ្ឋាន​ នៅ​ខាង​លើ​ជួរ​ដឹក​នាំ​គេ​មាន គឺ​គេ​មាន​ក្បាល​ម៉ាស៊ី​ន​ដឹក​នាំ ប៉ុន្តែ​ក្រោម​ឱវាទ​ក្បាល​ម៉ាស៊ីន​ដឹក​នាំ​ គឺ​សកម្មជន​សុទ្ធសាធ​ មិន​មែន​ជា​អ្នក​នយោបាយ​មូលដ្ឋាន​ មិន​មែន​ជា​អ្នក​នយោបាយ​ថ្នាក់​ខេត្ត ថ្នាក់​ស្រុក​ ថ្នាក់​ឃុំ សង្កត់​ទេ ។

លោក សត្យា រក្ស
សំណួរ៖ នៅ​មាន​ចំណុច​មួយ​ដែល​ខ្ញុំ​សូម​ឲ្យ​លោក​បណ្ឌិតជួយ​​ធ្វើ​ការ​បំភ្លឺ​ ជូន​បង​ប្អូន​ប្រជាពល​រដ្ឋ​ ជា​ពិសេស​​ជន​រួម​ជាតិ​​ រួម​ជា​មួយ​បង​ប្អូន​នៅ​ក្រៅ​ប្រទេស​ផង​ដែរ ដើម្បី​ទុក​ជា​ការ​ជ្រាប។​​ អ្វី​ដែល​ខ្ញុំ​បាន​តាម​ដាន​ទៅ​លើ​ គណបក្ស​នយោបាយ​ទាំង​អស់​នៅ​​ប្រទេស​កម្ពុជា​ ជា​ពិសេស​គណបក្ស សម រង្ស៊ី គណបក្ស​តូចតាច​របស់​លោក កឹម សុខា ខ្ញុំ​ឃើញ​ថា​ការ​ចូលរួម​ក្នុង​នយោបាយ​ ជា​មួយ​គណបក្ស​ប្រឆាំង​ ដូច​ជា​គណបក្ស​ សម រង្ស៊ី បើសិន​ជា​មាន​មនុស្ស​ណា​ម្នាក់​ចង់​ចូលរួម​ជីវភាព​នយោបាយ​ជា​មួយ​​គឺ​គណបក្ស ​នេះ មាន​ការ​រឹត​​ត្បិត​​ ស៊ើប​អង្កេត​ប្រវត្តិ។​ គេ​ខ្លាច​មាន​ការ​បង្កប់​​ ធ្វើ​ឲ្យ​គណបក្ស​ខូច​ខាត​ ហើយ​ចំណែក​កឹម​ សុខា ក៏​ដូច​គ្នា​ សូម្បី​តែ​សកម្ម​ជន​របស់​គណបក្ស សម រង្ស៊ី ដែល​ចូល​រួម​ជា​មួយ​ កឹម សុខា មិន​មែន​មាន​ន័យ​ថា កឹម សុខា បើក​បេះ​ដូង​ទូលាយ​ទទួល​ស្វាគមន៍​ ដោយ​សុទ្ធ​ចិត្ត​នោះ​​ទេ គឺ​សុទ្ធ​តែ​ឆ្លង​កាត់​ការ​ចម្រោះ ការ​ចម្រាញ់​ ពិនិត្យ​អង្កេត​ ពីព្រោះ​ខ្លាច​ ខ្មាំង​បង្កប់​ គេ​ហៅ​ថា ច្រេស​ស៊ីដែក ។ អញ្ចឹង​​យើង​ឃើញ​ថា គណបក្ស​ប្រឆាំង​​​មាន​ការ​ប្រយ័ត្ន​ប្រយែង​ណាស់​ សូម្បី​តែ​នៅ​ក្នុង​គណបក្ស សម រង្ស៊ី ដដែល​ ដែល​មាន​បែង​ចែក​ជា​ក្រុម មាន​ក្រុម កែ​ សុវណ្ណារត្ន័​ មាន​ក្រុម​ ស៊ុន ឆ័យ​ អីជាដើម​ ដែល​ក្រុម​តូច​ៗ​នៅ​ក្នុង​បក្ស​ហ្នឹង  គឺ​អ្នក​ដែល​ធ្លាប់​គាំទ្រ​ ស៊ុន ឆ័យ​ ហើយ​ទៅ​គាំទ្រក្រុម​​ កែ សុវណ្ណារ័ត្ន​ ក៏​ជា​បញ្ហា​ទៀត អញ្ចឹង​នេះ​គឺ​ជា​ការ​រឹត​ត្បិត​​មួយ។​ ប៉ុន្តែ​ផ្ទុយ​ទៅ​វិញ​សម្រាប់​គណបក្ស ប្រជា​ជន​កម្ពុជា គឺ​មាន​ការ​បើក​ចំហរ​ ទោះ​​បី​អ្នក​នោះ​ធ្លាប់​ប្រមាថ​គណបក្ស​ប្រជាជន​ ថា​ជា​គណបក្ស​អាយ៉ង​យួន​ ​ឬ​ក៏​ជា​គណបក្ស​ដែល​ពុក​រលួយ​ ផ្តាច់​ការ​អី​យ៉ាង​ណា​ក្តី​នោះ​ គឺ​ថា ឲ្យ​តែ​បង​ប្អូន​ទាំង​នោះ​ស្ម័គ្រ​ចិត្ត​​មក​រួម​រស់​ជា​មួយ​គណបក្ស​ប្រជាជន ​ ដែល​មាន​ន័យ​ថា ចូល​រួម​កសាង​ជាតិ​ជា​មួយ​គណបក្ស​ប្រជា​ជន​ គឺ​យើង​ផ្តល់​តួនាទី​ទៅ​តាម​ចំណេះ​វិជ្ជា​ ទៅ​តាម​សមត្ថភាព​របស់​អ្នក​នោះ​ថែម​​​ទៀត​ផង។​ អញ្ចឹង​ចំណុច​នេះ​លោក​បណ្ឌិត យល់ឃើញ​យ៉ាង​ម៉េច​?

លោកបណ្ឌិត​ ឈឹម ផលវរុណ
ចម្លើយ៖ ចំណុច​នេះ​ហើយ​ជា​ទឡ្ហីករ​បង្ហាញ​​ឲ្យ​ឃើញ​ថា គណបក្ស​ប្រឆាំង​ ដែល​កើត​មាន​នៅ​កម្ពុជា​ ថ្វី​ត្បិត​តែ​យើង​មាន​ពហុបក្ស​ តែ​គ្រាន់​តែ​ជា​តួលេខ​ទេ បើ​យើង​ផ្អែក​ទៅ​លើ​និយម​ន័យ​គណបក្ស​​គេ​ហៅ​ថា ជា​ក្រុម​មនុស្ស​ ដែល​រួម​គ្នា​បង្កើត​គណបក្ស​ ដោយ​សារ​តែ​ពួក​គាត់​មាន​គំនិត​ ទស្សនៈ​នយោបាយ​ ដូច​ឬ​ស្រដៀង​គ្នា​ យើង​យក​សមត្ថកម្ម​ និយម​ន័យ​ទៅ​ហ្នឹង​ទៅ​ដាក់​ជា​រូបមន្ត​ ទៅ​សិក្សា​នៅ​គណបក្ស សម រង្ស៊ី និង​គណបក្ស​​សិទ្ធិមនុស្ស​។​ តើ​អ្នក​ដែល​ចូល​រួម​នៅ​ក្នុង​គណបក្ស សម រង្ស៊ី ទាំង​ថ្នាក់​លើ​​ រហូត​ដល់​ថ្នាក់​មូល​ដ្ឋាន​ តើ​មាន​ចំណុច​ណា​ដែល​បង្ហាញ​ថា​ ពួក​គាត់​មាន​ទស្សនៈ​នយោបាយ​​ដូច​ និង​ស្រដៀង​គ្នា្?​​ ដូច​គ្នា​នេះ​ដែរ​ យក​រូបមន្ត​ហ្នឹង​ដដែល​ទៅ​គណនា​គណបក្ស​ កឹម សុខា ក៏​យើង​ឃើញ​ដែរ​ តើ​មាន​ចំណុច​ណា​ដែល​បញ្ជាក់​ថា ពួក​គាត់​រួម​គ្នា​បង្កើត​គណបក្ស​មានឆន្ទៈ​ និង​ទស្សនៈ​នយោបាយ​ដូច​ឬ​ស្រដៀង​គ្នា​ទេ?​ គឺ​អត់​មាន​ទេ​។​ មាន​ដូច​គ្នា​​ត្រង់ថា​​គាំទ្រ​លោក​ សម រង្ស៊ី គាំទ្រ​លោក​ កឹម សុខា ប្រឆាំង​តាម​មេ​​របស់​គេ​គឺ​ ស្អប់​គណបក្ស​ប្រជា​ជន​កម្ពុជា ហើយ​បង​ប្អូន​ចាំ​មើល​ នៅ​ពេល​​ខ្លួន​គាំ​ទ្រ​លោក​ សម រង្ស៊ី គាត់​ទៅ​ជ្រក​កោន​នៅ​ក្រោម​គណបក្ស​សម រង្ស៊ី បាន​ន័យថា​​ គណបក្ស​ហ្នឹង​មិន​មែន​ជា​របស់​ពួក​គាត់​ទេ​គឺ ជា​របស់​បុគ្គល។​​ អញ្ចឹង​នៅ​ពេល​ដែល​គាត់​ស្អប់​បុគ្គល​ ឬ​ក៏​អស់​សេច​ក្តី​ទុក​ចិត្ត​ចំពោះ​បុគ្គល​មេ​បក្ស គាត់​រត់​ទៅ​គណបក្ស​មួយ​ទៀត​ តែ​រត់​ទៅ​គណបក្ស​មួយ​ទៀត​មិន​មែន​ដោយ​សារ​ គណបក្ស​មួយ​ទៀត​មាន​ទស្សនៈ​នយោបាយ​ដូច​គាត់​ទេ ឧទាហរណ៍​ថា រត់​ទៅ​កឹម សុខា​ គាត់​គាំទ្រ​លោក​ កឹម សុខា។​ ​​ត្រង់​ហ្នឹង​យើង​ឃើញ​ថា​អត់​យូអង្វែងទេ ពី​សម រង្ស៊ី ទៅ​កឹម សុខា គឺ​អត់​យូអង្វែង​​ ដោយ​សារ​អ្នក​ដែល​ធ្វើ​ការ​នៅ​ក្នុង​រង្វង់​គណបក្ស កឹម សុខា ក្តី សម រង្ស៊ី ក្តី គឺ​គេ​មិន​ឈរ​លើ​ទស្សនៈ​នយោបាយ​​ដូច​ ឬ​ ស្រដៀង​គ្នា​ទេ​ គឺ​ឈរ​ទៅ​លើ​ការ​ស្រឡាញ់​បុគ្គល​។​ នៅពេល​គេ​ឈប់​ស្រឡាញ់​បុគ្គល​គឺ​គេ​លែង​លះ​គ្នា ដូច​រឿង​យើង​ប្តី​ប្រពន្ធអញ្ចឹង​ ហើយ​ត្រង់​ហ្នឹង​វា​អត់​យូអង្វែង​ទេ បើ​សិន​ជា​​​គេ​ធ្វើ​នយោបាយ​​អនុលោម​តាម​និយម​ន័យ​ ដូច​នៅ​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា ដែល​ខ្ញុំ​លើក​ជា​ឧទាហរ​ណ៍​ដើម្បី​ឲ្យ​​គណបក្ស​ដទៃ​ទៀត​រៀន​សូត្រ ហើយ​មាន​គណបក្ស​ខ្លះ​ទៀត​គេ​ខំ​បង្ហាញ​អំពី​គំនិត​របស់​គេ​ បើ​សិន​អ្នក​ចូលរួម​នៅ​ក្នុង​គណបក្ស​ប្រជា​ជន​កម្ពុជា គឺ​ឈរ​លើគុណ​សម្បត្តិ លក្ខណៈ​សម្បត្តិ​ និង​គោល​នយោបាយ​ សាវតា​​នៃ​ការ​វិវត្ត​របស់​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា​ អ្នក​ហ្នឹង​​​គ្មាន​​ហេតុ​ផល​អ្វី​​នឹង​ដក​ខ្លួន​ចេញ​ទេ ទោះ​បី​ថ្នាក់​​ដឹក​នាំ​មាន​ការ​ផ្លាស់​ប្តូរ​ ឬ​ក៏​ពេល​ខ្លះ​ធាតុ​ជា​មនុស្ស​អា​ច​មាន​ពាក្យ​សម្តី​ទៅ​ធ្វើ​ឲ្យ​អាក់​អន់​ ចិត្ត​ ក៏​មិន​មែន​ហេតុ​ផល​ធ្វើ​ឲ្យ​គេ​ចាក​ចេញ​ពី​គណបក្ស​ដែរ ពី​ព្រោះ​គណបក្ស​វា​ដើរ​ទៅ​លើ​បទ​បញ្ជា លិខិត​បទដ្ឋាន​ផ្ទៃ​ក្នុង ហើយ​និង​គោល​នយោបាយ​និង​កម្ម​វិធី​នយោបាយ​របស់​បក្ស អញ្ចឹង​គេ​ផ្តោត​លើ​រឿង​ហ្នឹង​​ជា​មូលដ្ឋាន។​​ ត្រង់​ហ្នឹង​យើង​អាច​មើល​ឃើញថា​​ អ្នក​ដែល​ធ្លាប់​តិះតៀន​​គណបក្ស​ប្រជាជន​ ដល់​ចុង​ក្រោយ​អស់​​ចិត្ត​នឹង​គណបក្ស​ សម រង្ស៊ី អន់​ចិត្ត​​នឹង​បុគ្គល​សម រង្ស៊ី និង​បក្ស​ពួក​មនុស្ស​នៅ​ក្នុង​សម រង្ស៊ី ក៏​រត់​ទៅ​គណបក្ស​ប្រជាជន ដោយសារ​​គេ​អត់​ពេញ​ចិត្ត​បុគ្គល​ មិន​មែន​អត់​ពេញ​ចិត្ត​កម្ម​វិធី​នយោបាយ​ទេ ព្រោះ​វា​អត់​មាន​ ដល់​ពេល​គេ​ចូល​ទៅ​​គណបក្ស​ប្រជា​ជន​គេ​អត់​ដែល​ចេញ​វិញ​ទេ​។​ យើង​កុំ​គិត​អ្នក​ដែល​ជា​សមាជិក​គណបក្ស​ប្រជាជន​តាំង​ពី​ណា​ពី​ណី​មក តែ​អ្នក​ដែល​ចេញ​ពី​គណបក្ស​ប្រឆាំង​ដែល​ធ្លាប់​តិតៀន​​​ ថ្នាក់​ដឹក​នាំ​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា​ តិតៀន​​រដ្ឋាភិបាល​ នៅ​ពេល​ដែល​គេ​អាក់​អន់​ចិត្ត​ទៅ​លើ​បុគ្គល​​ក្នុង​​គណបក្ស​ប្រឆាំង​ គេ​មក​គណបក្ស​ប្រជា​ជន​ អ្នក​ហ្នឹង​ពុំ​ដែល​ចាក​ចេញ​ទេ។​ តែ​​បើ​អ្នក​ហ្នឹង​ចេញ​ពី​គណបក្ស​ប្រឆាំង​មួយ​ទៅ​គណបក្ស​ប្រឆាំង​មួយ​ គឺ​ចាក​ចេញ​ ដោយ​សារ​​វា​អត់​មាន​គោល​នយោបាយ កម្ម​វិធី​នយោបាយ ដើម្បី​បញ្ជាក់​អំពី​និយម​ន័យ​នៃ​នយោបាយ​របស់​ខ្លួន​​។​ បើ​និយាយ​ពី​យន្ត​ហោះ រក​ទិស​ចុះ​អត់​ទាន់​បាន​​។​ ត្រង់​ហ្នឹង​ហើយ​ដែល​ជា​ចំណុច​ខ្សោយ​ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​ការ​ធ្លាក់​ចុះ​នូវ​ នយោបាយ​​ប្រឆាំង​នៅ​កម្ពុជា​។​ នយោបាយ​ប្រឆាំង​របស់​គណបក្ស​ប្រឆាំង​ ក៏​ដូច​ជា​ NGO ប្រឆាំង​នៅ​កម្ពុជា​ គឺ​គេ​ប្រឆាំង​​នឹង​បុគ្គល គេ​ប្រឆាំង​នឹង​រដ្ឋាភិបាល​ គេ​អត់​ប្រឆាំង​នឹង​ភាព​អសកម្ម​ ឬ​ក៏​ចំណុច​ខ្សោយ​ ឬ​ក៏​វិធាន​ដែល​ខ្លួន​អត់​ពេញ​ចិត្ត​ទេ​ គេ​ប្រឆាំង​នឹង​បុគ្គល​ ដល់​គេ​ប្រឆាំង​បុគ្គល​បង​ប្អូន​អាច​មើល​ឃើញ​ គេ​បក​ស្រាយ​ប្រជាធិបតេយ្យ​ទាំង​បញ្ច្រាស់​ទិស​។​ ដូច​ជា​រឿង​ឈរ​ឈ្មោះ​បោះ​ឆ្នោត គណបក្ស​និមួយ​ៗ​គេ​មាន​សិទ្ធិ​ ឯក​សិទ្ធិ​ និង​បុព្វសិទ្ធ មួយ​រយ​ភាគ​រយ​ ក្នុង​ការ​ជ្រើ​ស​រើស​បេក្ខជន​នាយក​រដ្ឋ​មន្រ្តី សម្រាប់​គណបក្ស​គេ​ក្នុង​ការ​ប្រកួត​ប្រជែង​ការ​បោះ​ឆ្នោត​សភា។​ ប៉ុន្តែ​គណបក្ស​ សម រង្ស៊ី ក្តី គណបក្ស​ កឹម សុខា ក្តី បែរ​ទៅ​​ជា​មិន​គោរព​សិទ្ធិ​របស់​គណបក្ស​រៀង​ៗ​ខ្លួន​ទៅ​ជា​ចោទ​ប្រកាន់​ថា គណបក្ស​ប្រជា​ជន​ជ្រើស​រើស​​បេក្ខជន​ ដដែល​ៗ ប្រទេស​ខ្មែរ​អត់​ប្រជា​ធិបតេយ្យ​ ទៅ​ជា​ថា​គណបក្ស​ប្រជា​ជន​អត់​មាន​បេក្ខជន​ល្អ​លើស​ហ្នឹង ជា​រឿង​របស់​គណបក្ស​គេ​សោះ​ មួយ​ទៀត​​បេក្ខជន​នាយក​រដ្ឋ​មន្រ្តី​របស់​គណបក្ស​ប្រជាជន​មិន​ដែល​ធ្លាក់​ ឆ្នោត​ផង​ហ្នឹង​ មិន​ដែល​សំលេង​គាំទ្រ​ធ្លាក់​ចុះ​ទេ បើ​យើង​និយាយ​ពី​ក្រាហ្វិច គឺ​ឡើង​រហូត​ ហើយ​តើ​មាន​ហេតុ​ផល​អ្វី​ដែល​តម្រូវ​ឲ្យ​គណបក្ស​ប្រជាជន​ធ្វើ​ការ​ពិចារណា​ ចំពោះ​បេក្ខជន​នាយក​រដ្ឋ​មន្រ្តី ដែល​កំពុង​មាន​ប្រជាប្រិយភាព​?​ ដែល​កំពុង​មាន​ស្នាដៃ​ដែល​ប្រជាជាតិ​គាំទ្រ​?​ ឯ​គណបក្ស​​ប្រឆាំង​ទៅ​វិញ​ទេ​ដែល​​​បេក្ខជន​នាយក​រដ្ឋ​​​មន្រ្តី​​របស់​ ខ្លួន​មាន​តែ​ចុះ​ទៅ​ៗ ហេតុ​អី​ក៏​មិន​ព្រម​ផ្លាស់​ប្តូរ​បេក្ខជន​ខ្លួន​ឯង​ដើម្បី​រក​ ប្រជាប្រិយភាព​ជួសជុល​ឡើង​វិញ​?​។​ ត្រង់​ហ្នឹង​ដែល​ជា​ការ​សបញ្ជាក់ថា ពួក​គាត់​យក​តម្លៃ​ប្រជាធិបតេយ្យ​តែ​ទៅ​លើ​កត្តាបុគ្គល​។​ ឧទាហរណ៍​មួយ​ទៀត​ គេ​វាយ​តម្លៃ​ថា ការបោះ​ឆ្នោត​ អត់​ប្រជាធិបតេយ្យ​ អត់​សេរី​យុត្តិធម៌ ​នៅ​ពេល​ណា​ដែល​មេដឹក​នាំ​គណបក្ស អត់​បាន​មក​ចូល​រួម​បោះ​ឆ្នោត​ ទាំង​ NGOសិទ្ធិ​មនុស្សបោះ​ឆ្នោត​ អង្គការ​ខុមហ្រ្វែល​ ដែរហ្នឹង។ ចុះ​កាល​​ដែល​មេបក្ស​​​ប្រឆាំង​ចូលរួម​បោះ​ឆ្នោត​ ម៉េច​ក៏​មិន​ថា ប្រជា​ធិប​តេយ្យ​​សេរី​យុត្តិធម៌​ទៅ អញ្ចឹង​បាន​ន័យ​ថា ពួក​គាត់​យក​កត្តា​បុគ្គល​មក​​ដាក់ ​ហើយចេះ​តែ​ថាទៅ បើ​ទាស់​ចិត្ត​ទៅ​គឺ​អត់​សេរី​យុត្តិធម៌​។​ ពួក​គាត់​បើ​គាត់​ក្លាហាន​​និយាយ​តែ​មួយ​មាត់​ចប់​ហើយ ដរាប​ណា​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា​នៅ​តែ​ឈ្នះ​ឆ្នោត​ ​គ្មាន​ប្រជាធិបតេយ្យ​សេរី​យុត្តិ​ធម៌​ ហ្នឹង​បាន​គេ​ហៅ​ថា មនុស្ស​ក្លាហាន​ តែ​គាត់​អត់​ហ៊ាននិយាយ​ គាត់​ទៅ​ជា​ពង្វាង​ ទៅ​ជា​អត់​លោក​សម រង្ស៊ី ចូលរួម​ការបោះ​ឆ្នោត​ ការ​បោះ​ឆ្នោត​គ្មាន​ប្រជាធិបតេយ្យ​។​ កាល​ជំនាន់​សម្តេច​ក្រុម​ព្រះ​អញ្ចឹង​ដែរ អត់​មាន​ការ​ចូលរួម​ពី​សម្តេច​ក្រុម​ព្រះ​ បោះ​ឆ្នោត​អត់​ប្រជាធិបតេយ្យ​ តែ​ពេល​មាន​មិន​ដែល​ឃើញ​គាត់​ថា​ប្រជាធិបតេយ្យ​ រហូត​ដល់​មិន​ដែល​ទទួល​ស្គាល់​ថា កម្ពុជា​ធ្វើ​ដំណើរ​ទៅ​មុខ​ក្នុង​ការ​កសាង​​ប្រជាធិបតេយ្យ​ ស្រាប់​ដល់​ត្រូវ​ចោទ​ប្រ​កាន់​ថា ប្រជាធិបតេយ្យ​នៅ​កម្ពុជា​ដើរថយ​ក្រោយ​ ដើរ​ថយ​ក្រោយយ៉ាង​​ម៉េច​បើ​ពួក​គាត់​មិន​ដែល​ទទួល​ស្គាល​ថា ដើរ​ទៅមុខ​ផង រឿង​អី​ដើរ​ថយ​ក្រោយ​បាន។​​ សូម្បី​តែ​ឡាន​មាន​លេខទៅ​មុខ​លេខ​ទៅ​ក្រោយ​ លេខ​ទៅ​មុខ​មាន​ល្បឿន​របស់​វា មាន​លេខ ១ ,២,៣,៤,៥ ហើយ​បាន​លេខ​អាយ៉ែថយ​ក្រោយ​ ហើយ​ពួក​គាត់​អត់​យក​គោល​ការណ៍​ហ្នឹង​​ទៅ​វិភាគ​ពិចារណា​ គាត់​យក​តែ​រឿង​កត្តាបុគ្គល​យក​មក​វាយ​ប្រហារ​។​ ចំណុច​ហ្នឹង​ហើយ​ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​គណបក្ស​ប្រឆាំង​ចុះ​ខ្សោយ​ ពី​មុន​ប្រជា​ពល​រដ្ឋ​គាំទ្រ​គណបក្ស​ប្រឆាំង​តាម​រយៈ​ការ​ខក​ចិត្ត​ ឬ ការ​មិន​ពេញ​ចិត្ត​ហ្នឹង​គណបក្ស ដ៏ទៃ ជា​ពិសេស​គណបក្ស​គ្រប់​គ្រង​រដ្ឋាភិបាល​ ដល់​យូៗ​ទៅ​ការ​ខក​ចិត្ត​វា​កាត់​បន្ថយ​ ហើយ​ការ​វិវត្ត​ជា​វិជ្ជមាន​​នូវ​សមិទ្ធផល​ដែល​កើត​ចេញ​ពី​គណបក្ស​ដឹក​​នាំ​ រដ្ឋាភិបាល​ និង​រដ្ឋាភិបាល​ ដែល​ប្រាស់​ចាក​ពី​អ្វី​ដែល​គណបក្ស​ប្រឆាំង​មួល​បង្កាច់​ អញ្ចឹង​ធ្វើ​ឲ្យ​ប្រជាពលរដ្ឋ​គេ​ពិចារណា​​យូៗ​ទៅ គេ​អាច​យល់​ថា គណបក្ស​ប្រឆាំង​គឺ​ធ្វើ​នយោបាយ​ភូតភរ​បោក​កុហក់​ ដើម្បី​តែ​មហិច្ឆតា​ទេ ។

លោក សត្យា រក្ស
សំណួរ៖ ត្រង់​ចំណុចនេះ​ខ្ញុំ​ចាប់​អារម្ម​ណ៍​រឿង​គណបក្ស​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ កឹម សុខា បន្តិច​។​នៅពេល​ដែល កឹម សុខា ធ្វើដំណើរ​ទៅ​បរទេសម្តងៗ​ ដូចជាទៅ​សហរដ្ឋអាមេរិក អូស្ត្រាលី ឬទៅបារាំង​អីជាដើម​​ នៅពេល​ដែលត្រឡប់​មកវិញ​គាត់តែង​តែ​អួតអាង​ថា​នៅអាមេរិក​គេគាំទ្រគាត់​ ភ្លូកទឹក​ភ្លូកដី​ ដូចជា​នៅ​រដ្ឋនេះ ឬរដ្ឋ​នោះ​ជាដើម​ ទាំងនៅ​បារាំងក៏​អញ្ចឹង នៅ​អូស្ត្រាលី​ក៏អញ្ចឹង​ គេគាំទ្រ​ខ្លាំង​ណាស់ គឺ​គេបរិច្ចាគ​លុយ​ជួយ​បក្ស​​អី​ជាដើម​​។ ប៉ុន្តែមក​ដល់ពេល​នេះ​ ដំណើរការ​នៃការ​បោះឆ្នោត​ក្រុមប្រឹក្សា​ឃុំ សង្កាត់​គឺជិត​មក​ដល់​ហើយ​​ ហើយ កឹម សុខា ធ្លាប់​អះអាង​ថានៅ​ស្រុក​អាមេរិក​ ឬបារាំង ឬអូស្ត្រាលី គេគាំទ្រ​ជួយលុយ ជួយកាក់​ដល់​គាត់​ដើម្បី​ធ្វើឲ្យ​ដំណើរ​ការ​​ប្រជាធិប​តេយ្យ និងសិទ្ធិ​មនុស្ស​ហ្នឹង​បាន​ប្រសើរ​ជាដើម​ ។ ផ្ទុយទៅ​វិញឥឡូវ​នេះ​ កឹម សុខា បែរជា​កំពុង​ដាក់​គំនាប​​ ទៅលើ​អ្នកគាំទ្រ​របស់​ខ្លួន​ឲ្យជួយ​ចេញថ្លៃមួក​ ថ្លៃខោអាវ គណបក្ស និងជួយ​ចេញថ្លៃ​ហូបចុក​ថែមទៀត​​។ ត្រង់ចំណុចនេះ តើលោក​បណ្ឌិត​មានអ្វី​ដើម្បី​ធ្វើ​អត្ថាធិប្បាយ​​ពន្យល់​ជូនបង​ប្អូន​ យើងបាទ?​​

លោកបណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ​
ចម្លើយ ​៖​ ចំណុចនេះ កឹម សុខា ពីមុន​ធ្លាប់ដៀល​គេថា ធ្វើ​នយោបាយ​យកលុយ​ពី​ប្រជាពលរដ្ឋ​។​ ប៉ុន្តែ​មក​ដល់​​ឥឡូវនេះ ខ្លួន​ឯងមក​ធ្វើអញ្ចឹង​ដែរ​។ តាមពិត​ទង្វើនេះ​វាមិន​ជាអាក្រក់​ទេ បើសិនជា​ការ​ចូលរួម​នោះ​ដោយ​ស្មគ្រចិត្ត​​ ពីសមាជិក​បក្ស ឬ​អ្នកគាំទ្រ​។ ប៉ុន្តែ​លោក កឹម សុខា​ តែង​តែជេរ​គេបាន ឬ​តិតៀន​គេបាន​ ហើយ​នៅ​ពេល​​ដែល​គេថា​ឲ្យ​ខ្លួន​ឯងវិញ​គឺអត់បាន​។ ចំណុចនេះ​ហើយគឺ​ជា​នយោបាយ​ទឹក​កន្លះ​ក្អម​​ នយោបាយ​អាឡិក​អាឡក់ នយោបាយ​គ្មានភាព​ជាក់លាក់​របស់ កឹម សុខា​ ។​ យើង​ត្រូវគិតថា ហេតុអ្វី​បានជា​លោក កឹម សុខា ទៅ​ស្រឡាញ់​​​ខ្មែរនៅក្រៅ​ប្រទេសម្លេះ?​​ សូម​បងប្អូន​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​កុំ​ច្រឡំ​ ពីព្រោះ​អ្នកទាំង​អស់នោះ​មិនមែន​មក​បោះឆ្នោត​​នៅ​កម្ពុជា​​ទេ​។ តាមពិត​ទីផ្សារ​របស់ខ្មែរ​អានិកជន​​នៅ​ក្រៅ​ប្រទេស​របស់ កឹម សុខា​ គឺលុយ​ ពីព្រោះ កឹម សុខា រស់​នឹង​ការ​ច្របាច់​ទឹកដោះ​គោដាក់មាត់​​ពីខ្មែរ​នៅអា​មេរិក នៅអូស្ត្រាលី​ នោះ​ហើយ​។​ បាន​សេចក្តី​ថារស់​ដោយសារ​​​តំណក់​លុយដែល​​ខ្មែរនៅ​ខាងក្រៅ​​ផ្តល់ឲ្យ​​ ហើយ​ដើម្បីឆ្លើយ​តបទៅ​អ្នកទាំង​នោះវិញ កឹម សុខា បាន​បង្កើត​​​នូវ​ក្រដាស​បេក្ខជន​ដែល​ដាក់ទៅ គ ជ ប​ យកទៅ​លក់នៅ​ឯក្រៅ​ប្រទេស​។ ចំណុច​នេះបញ្ជាក់​ថា មិនមែន​ជា​ការ​ចូលរួម​ដោយ​នយោបាយ​ទេ​ តែជាការ​ចូលរួម​តាមបែប​ទីផ្សារ​នៃ​មុខតំណែង​។ ដល់​អញ្ចឹង​វាធ្វើឲ្យ​មាន​ភាព​អយុត្តិធម៌​​រវាង​​ខ្មែរ​​ដែល​យកលុយ​មកឲ្យ កឹម សុខា​ ត្រូវបាន​ឈរនៅ​លេខរៀង​ទី១ ឬទី២ រីឯខ្មែរ​ដែល​ធ្វើការ​​ជាមួយ​ កឹម សុ ខា នៅ​ក្នុងស្រុក​ដើរតួ​ជាទាសក​រនយោបាយ​ ឲ្យ កឹម សុខា​​ ដើរ​វាយប្រហា​រ​អ្នកដ៏ទៃ​​យ៉ាង​ងងឹត​ងងល់​​នោះ បែរជាមិន​ដែល​បានឈរ​នៅ​លំដាប់​លេខ​មួយទៅវិញ​។ ម្យ៉ាងទៀត បើ​ប្រៀបធៀប​សមត្ថភាព​ខ្មែរ​​ដែល​​នៅ​ក្រៅ​​ប្រទេស​ក៏គ្មាន​ចេះអ្វីជាង​ ខ្មែរ​នៅស្រុក​ខ្មែរដែល​គាំទ្រលោក កឹម សុខា ដែរ​​ ប៉ុន្តែ​វាលើស​ត្រង់លុយ ។ ចំណុចនេះ ក៏ជា​សារមួយ​ផ្តល់​ជូនខ្មែរ​យើងមួយ​ចំនួន​ដែល​គាំទ្រ​លោក កឹម សុខា ត្រូវ​ពិចារណា​ឲ្យច្បាស់​ បើសិនជា​ខ្លួន​ធ្វើនយោបាយ​ដែលគាំទ្រ​មេបក្ស​យ៉ាង​ងងឹត​ងងល់​ តែខ្លួន​អត់​ទទួល​ផលអ្វី​ ក្រៅតែពី​ឈរមើល​ខ្មែរ​នៅក្រៅ​ប្រទេស​ឈរលេខ​រៀងទី១ ឬទី២​ នោះ​គឺជា​ការ​ឆោត​ល្ងង់​ទៅវិញទេ​។ ចំណុច​មួយទៀត កឹម សុខា ពុំបាន​ចាប់អារម្មណ៍​ទៅលើ​ការយក​គោល​គំនិត​នយោបាយ​ទៅដោះស្រាយ​​បញ្ហាប្រទេស​ ជាតិទេ​។ កឹម សុខា ចាប់អារម្មណ៍​តែត្រង់​ថា​ឲ្យតែ​គាត់​បាន​ជាប់​ ១កៅ​អីគឺ​ចប់ហើយ​ អ្នកណា​ជាប់ឬមិន​ជាប់ក៏ហីទៅ​។​ ចំណុច​នេះ​ហើយ​​ដែលយើង​មើល​ឃើញ​​អំពី​រូបភាព​នៅ​អាមេរិក​ដែល​គេយកមក​ដាក់​ ដូចជារឿង​ព្យាបាល​អត់យក​លុយ មនុស្សចាស់​​​រដ្ឋ​ចិញ្ចឹម​ជាដើម​ អញ្ចឹងយើង​ឃើញថាគាត់​ភូតឲ្យតែ​រួចពីមាត់​ទៅ​ ក្រែងគាត់​បាន១​កៅអី គាត់មិន​ខ្វល់​ថា​គាត់​និយាយ​ហ្នឹងភូត​ប្រជាពល​រដ្ឋទេ​។ គាត់ដឹង​ថាគាត់​កំពុងតែ​ភូតហើយ​​ វាមិនដែល​មាន​ប្រទេសណា ដែល​​​រដ្ឋ​​ទៅចិញ្ចឹម​​ប្រជាពលរដ្ឋ​​ទេ​ គឺមានតែ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ទេ ដែល​ចិញ្ចឹមរដ្ឋ​។ នៅកម្ពុជា​ក៏ដូចជា​ប្រទេស​ដ៏ទៃ​ដែរ គឺ​ប្រជាពល​រដ្ឋ​​ទេ​ ដែល​ចិញ្ចឹម​រដ្ឋ ហើយរដ្ឋ​ទេដែល​ជាអ្នក​រៀប​បរិស្ថាន​ឲ្យមាន​សុខដុមរមនីយ​ជូន​​ប្រជាពល​រដ្ឋ​ វិញ ដោយ​សារប្រជា​ពលរដ្ឋ​ជាម្ចាស់​នៃ​លុយនោះ​។​ ខ្ញុំសូមលើក​ឧទាហរណ៍​អ្នកដែល​រស់នៅ​របៀប​ជាប៉ារ៉ាស៊ីត​ ជា​បញ្ញើក្អែក ស៊ីលុយ​សង្គមកិច្ច​។ របៀប​រស់បែប​ហ្នឹង នៅអាមេរិក​ប្រជាពលរដ្ឋ​គេម៉ាក់​ងាយ​ណាស់​ គេចាត់ទុក​ជាក្រុម​​មនុស្សដ៏​ថោកទាប​បំផុត។​​ តើហេតុអ្វី​បានជា កឹម សុខា យក​នយោបាយ​ដ៏​ថោកទាប​ ដែល​ប្រជាពលរដ្ឋ​អាមេរិក​មិនគាំទ្រ បែរ​ជាទៅយក​វិធីនេះ​មក​ធ្វើ​នៅ​ស្រុក​ខ្មែរ​ទៅវិញ​?​។ វិធីទាំងនេះបើ​ប្រជាពលរដ្ឋ​នៅ​អាមេរិក នៅ​កាណាដា នៅអ៊ឺរុប​ខាងលិច​ ឬនៅ​អូស្ត្រាលី គេស្តាប់​គេនឹងស្អប់​ខ្ពើម​បំផុត​ចំពោះ​មនុស្ស​ដែលរស់​ដោយសារ​គេ​​បែបនេះ​​។ អញ្ចឹង កឹម សុខា ដោយសារ​តែនយោ​បាយ​ថោកទាប​ចង់បាន ១កៅអីរបស់​ខ្លួននេះ​ហើយ ទើបហ៊ាន​​ភូត​ប្រជាពល​រដ្ឋ​ ដោយយក​វិធី​ថោកទាប​បែបនេះ​មកអនុវត្ត​នៅកម្ពុជា​​។​ ខ្ញុំលើក​ឧទាហរណ៍ បើសិនជា​គណបក្ស​​សិទ្ធិ​មនុស្ស​​បា​ន​ ២ ឬ៣ កៅអី​ ប៉ុន្តែ កឹម សុខា អត់​ជាប់ឆ្នោត​ ពេលនោះ​គណបក្ស​សិទ្ធិមនុស្ស​​នឹង​​ត្រូវ​រលាយ ពីព្រោះ កឹម សុខា គាត់​មិនទៅឆ្កួត​បម្រើ​គណបក្ស​សិទ្ធិមនុស្ស ដឹកនាំ​គណបក្ស​សិទ្ធិមនុស្ស​​ដោយគ្មាន​​បាន​កៅអី​ ដោយ​គ្មានបាន​លុយនោះទេ​។ មនុស្ស កឹម សុខា នេះគឺ​ជា​មនុស្ស​សួនតួ​ណាស់​ ជាក់ស្តែង​កាល​នៅ​មជ្ឈមណ្ឌល​សិទ្ធិមនុស្ស​កម្ពុជា របបអាហារ​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ដែល​នៅជន​បទ ដែល​មករៀន​សូត្រ​ កឹម សុខា នៅ​តែ​ហ៊ាន​កាត់​លុយ​នោះបាន​ ហើយ​កាលពី​យើង​នៅ​ក្រីក្រ​រក​អង្ករ​ហូបមិន​បាននោះ​ក៏នៅ​តែ កឹម សុខា ហ៊ានលួច​ ចុះ​ទម្រាំ​ឥឡូវ​​នេះរឿងអី​ កឹម សុខា មិនហ៊ាន​លួច​។​​

លោក សត្យា រក្ស
សំណួរ ​៖ ចំណុចមួយទៀត​ដែល​គណបក្ស​ប្រឆាំង ទាំង​គណបក្ស​កឹម សុខា​ ក្តី ទាំង​គណបក្ស​ សម រង្ស៊ីក្តី យើង​ឃើញ​ថា​ទង្វើ​ប្រចាំថ្ងៃ​របស់គេ​ ដូចជា​ចុះទៅ​ជួប​ប្រជាពល​រដ្ឋ​ដើម្បី​ញុះញង់​ប្រជាពលរដ្ឋ​​ ដោយចោទ​ថា​អ្នក​ដែល​​គាំទ្រ​គណបក្ស​​ប្រជាជន​​កម្ពុជា​​នោះគឺសុទ្ធ​តែយួន​​ ហើយទង្វើ​ចុះ​ញុះញង់​​របស់គេ​​នោះថាជា​ទង្វើ​ស្នេហាជាតិ​ទៅវិញ​។ សម្រាប់​លោកបណ្ឌិត​ផ្ទាល់ តើ​អត្ថន័យ​នៃពាក្យ​ស្នេហាជាតិ​​នោះ គឺគេ​ធ្វើ​ដូច​ពួក​ប្រឆាំង​​កំពុង​​ធ្វើ​រាល់ថ្ងៃ​​នេះ​ដែរ​ឬទេ?​​

លោកបណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ​
ចម្លើយ ​៖​ ត្រង់នេះ យើងអាច​លើក​យក​ឧទាហរណ៍​របស់ ប៉ុល ពត​ គឺគាត់ថា​គាត់ជាអ្នក​ស្នេហាជាតិ​​ដែល​​អស្ចារ្យ​​ជាងគេ​។ អញ្ចឹង​ដោយ​សារតែ​ស្នេហាជាតិ​អស្ចារ្យជាង​គេជាងឯង​នេះហើយ​ ទើប​គាត់​​ចេះតែ​ចោទ​ខ្មែរ​​ម្នាក់ៗ​ថា ជាពួកក្បាល​យួនខ្លួន​ខ្មែរ ហើយ​ក៏យកទៅ​សម្លាប់​ ឪពុកលោក កឹម សុខា ក៏​ក្បាល​យួន​ខ្លួនខ្មែរ ក៏​យកទៅ​សម្លាប់ដែរ​​។ អញ្ចឹង​សរុបតែ​៣ឆ្នាំ ៨ខែ​ ប៉ុល ពត សម្លាប់​អស់ជាង ២ ទៅ៣លាន នាក់​។

ឥឡូវ ​ចូល​ដល់​រឿង​ កឹម សុខា និង សម រង្ស៊ី​ សុទ្ធតែចោទ​ថាអ្នកបោះ​ឆ្នោត​គាំទ្រ​គណបក្ស​ប្រជាជន​​កម្ពុជា​​ សុទ្ធតែ​ទទួលខុស​ត្រូវក្នុងរឿង​យួនចូល យួន​យកទឹកដី​ អី​ណា គឺស្រដៀង​នឹង ប៉ុល ពត ដែល​ចោទ​​ថា​ក្បាល​យួន​​ខ្លួនខ្មែរ​​ដែរ​។​​​ ប៉ុន្តែ កឹម សុខា បាន​ប្រើនយោបាយ​ឡប់ឡែរ​មួយទៀត​ថា​មិន​យក​​ខ្មែរណា​ជាសត្រូវទេ តែបើ​ខ្មែរ​​ណាបោះឆ្នោត​​ឲ្យ​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា​ គឺជាក្បាល​យួនខ្លួនខ្មែរ​ ដែល​​ចាត់ទុក​​អ្នកបោះឆ្នោត​ទាំង​នោះ​​ជា​សត្រូវ​បាត់​ទៅហើយ​​។

ចំពោះគណបក្ស សម រង្ស៊ី វិញ បើខ្លួន​ទទួលស្គាល់​លក្ខខណ្ឌពិត​នៅកម្ពុជា លក្ខខណ្ឌ​ពិសេស​ជាក់ស្តែង​​របស់​​កម្ពុជា គឺ​គណបក្ស សម រង្ស៊ី​ ជាពិសេស​មេដឹកនាំ​របស់​គណបក្ស​ ត្រូវ​ដកខ្លួន​ចេញ​ពី​នយោបាយ​ប្រឆាំង​​ជ្រុលហួស​ហេតុ ដូច កឹម សុខា​ នោះចេញ​។ តែបើចង់​រក្សានូវ​នយោបាយ​ហួសហេតុ​ដូច កឹម សុខា​​ ហេតុអ្វី​រួបរួមគ្នា​មិនបាន​? ។ សព្វថ្ងៃ​ពួកគេកំពុង​តែដណ្តើម​គ្នាថា ខ្ញុំ​ប្រឆាំង​រដ្ឋាភិបាល​ខ្លាំងជាង​​ ចំណែកឯ កឹម សុខា ថា​អត់ទេ គណបក្ស សម រង្ស៊ី មិន​ប្រឆាំងខ្លាំងទេ​ បើ​ប្រឆាំងខ្លាំង មិនមែន​​ប៉ុន្មានឆ្នាំ​​មក​ហើយ​​នៅ​តែ​​ដដែល​​បែបនេះ​ទេ​​។​

គណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស គឺ​ជាគណបក្ស​ចាប់ជាតិទេ ពីព្រោះ​គណបក្ស​នេះងាប់​ម្តង​ហើយ កាលពី​នៅ​​ជា​​គណបក្ស​​របស់​លោកតា សឺន សាន​ ។ ប៉ុន្តែឥឡូវ​នេះ​បានចាប់​ជាតិមក​វិញ គ្រាន់​តែ​ដូរឈ្មោះ​ អញ្ចឹង​ហើយ​​បានជា​លោក កឹម សុខា គាត់​អត់ហ៊ាននិយាយអំពី​ ប្រវត្តិរបស់​គណបក្ស​លោកតា សឺន សាន ទេ​។ គាត់ទៅ​​ជា​ចោទ​​ប្រកាន់ គណបក្ស​នរោត្តមរណរិទ្ធិ គណបក្ស​ហ្វ៊ុនស៊ីនប៉ិច គណបក្ស សម រង្ស៊ី​ ថាត្រូវ​គេវាយ​ឲ្យរបួស​ហើយ អញ្ចឹង​សម្ងំ​រុំរបួស​ទៅចុះ​ ទុកឲ្យ​ កឹម សុខា វាយម្តង​ តែតាម​ពិត កឹម សុខា ងាប់​អស់១០​ឆ្នាំ​មក​ហើយ​។​

សព្វថ្ងៃនេះពួក ​គណបក្ស​ប្រឆាំង​មិនព្រម​យកពេល​វេលាមក​ធ្វើការ​ជូនរាស្ត្រទេ​។ កឹម សុខា​ គិត​តែ​​យក​ពេល​វេលា​ទៅ​ដើរ​​ស្រែកជេរ​​។ គណបក្ស សម រង្ស៊ី ខ្លះរប៉ាត់រប៉ាយ​​មិនធ្វើការទេ ។ តំណាង​រាស្ត្រ​គណបក្ស​ សម រង្ស៊ី ខ្លះគ្មានធ្វើការទេ​។ បើធ្វើការ​គឺរត់ចូល​ប្រព័ន្ធវិទ្យុ​បរទេសផ្សាយ​ភាសាខ្មែរទៅវិញ​។ ចំណុច​នេះសួរថា តើកម្ពុជា​ត្រូវការ​អ្នកនយោបាយ​ដែលអត់​ធ្វើការ​អញ្ចឹងឬទេ​?​ ពាក្យថា​ធ្វើការងារ​សភា គឺ​ឧទាហរណ៍​​ថា​មានវិបត្តិ​សង្គម​មួយ​ ពាក់ព័ន្ធនឹង​សន្តិសុខ​សណ្តាប់​ធ្នាប់ចរាចរ​ គណបក្ស​ សម រង្ស៊ី ត្រូវដេក​គិតថាតើ​ត្រូវរក​ដំណោះស្រាយ​​យ៉ាងម៉េច​​ដើម្បី​ឲ្យមាន​សណ្តាប់​ ធ្នាប់​ចរាចរវិញ​? ឲ្យល្អ​ជាង​វិធាន​របស់​គណបក្ស​ប្រជាជន​​កម្ពុជា​ទៅ​ តែផ្ទុយទៅ​វិញខ្លួនមិន​បានធ្វើនោះទេ​។ គណបក្ស សម រង្ស៊ី នៅតែ​ប្រើ​នយោបាយ​តាមវិធី​ថា​ ដូច កឹម សុខា នោះ​គឺ​ឥត​ប្រយោជន៍​នោះទេ​។ គណបក្ស​ប្រឆាំង​ក៏មានសិទ្ធិ​ និង​លទ្ធភាព​នៃការ​ធ្វើដែរ​។ ដូចគណបក្ស​ប្រឆាំង​នៅ​អាមេរិកក្តី នៅអ៊ឺរុប​ខាងលិចក្តី​ នៅអូស្ត្រាលីក្តី គណបក្ស​ប្រឆាំង​ដែល​ឈ្លាសវៃ​កំពូល​ គឺគេអាច​ធ្វើ​នូវ​តួនាទី​ក្នុង​ការ​រួម​ចំណែក​ដឹកនាំ​ប្រទេស​។ អ្នក​ដែល​ដឹកនាំ​ប្រទេស គឺ​គណបក្ស​ដែល​ដឹកនាំ​រដ្ឋាភិបាល​ គឺជាតួឯក ប៉ុន្តែបើ​គណបក្ស​ប្រឆាំងឆ្លាត​​ និង​ឈ្លាសវៃ​ គឺគេអាច​ធ្វើជាចលករ​​ក្នុងការរួម​ចំណែក​ដឹកនាំ​ប្រទេស​។ ពាក្យថា​រួមចំណែក​ដឹកនាំ​ប្រទេស​​គឺ​មិនមែន​ទៅ​ធ្វើ​​ជាមួយ​គណបក្សដឹកនាំ​ រដ្ឋាភិបាលទេ គឺគេទៅ​គាស់រំលើង​ចំណុច​អសកម្ម​នៅ​ក្នុង​សង្គម​ បង្ហាញ​អំពីគោល​គំនិតដែល​ខ្លួនមើល​ឃើញថាល្អ​។​ គឺគេមិន​ធ្វើអាក្រក់​ដូច កឹម សុខា ដែលលើកថា​ ស បួន​អាក្រក់​ឲ្យទៅគេ ឯ ស បួន​ដែល​ល្អ យកខ្លួនឯង​នោះទេ​។​ ការឃោសនា​ឆ្កួត​លីលា​បែបនេះ​ គឺ​ជា​របៀប​​ឃោសនា​​ដែល​ឆ្កួត​​តែម្តង វាមិនដែល​ប្រជាពល​រដ្ឋណា​បែរជាទៅ​រើសរបស់​ដែលអាក្រក់​នោះទេ​ មុន​នឹង​​គេ​សម្រេច​ជ្រើសរើស​របស់នោះ គឺគេបាន​សម្រេច​ចិត្តរួចហើយ​។ អញ្ចឹង​គឺ កឹម សុខា នេះ​ខូច​ណាស់​​​ ដែលចោទគេ​សុទ្ធតែ​អាក្រក់​ ឯខ្លួនឯងថាល្អ​នោះ​។​ អញ្ចឹង​ហើយពួក​គាត់នេះ​មិន​ធ្វើ​នយោបាយ​ទេ គឺគេធ្វើ​តែរបៀប​នយោបាយ​ពាលា​អាវ៉ាសែ​ ហើយនយោបាយ​នេះនឹងបញ្ចប់​ជីវិត​នយោបាយ​ កឹម សុខា និងបន​របស់ខ្លួន​ ហើយ​បើ​គណបក្ស សម រង្ស៊ី មិន​ពិចារណា​​រឿង​ហ្នឹង​ដែរទេ គណបក្ស សម រង្ស៊ី នឹង​ធ្លាក់ចុះ​​នៅក្នុង​ការ​បោះឆ្នោត​ថ្ងៃទី៣ ខែមិថុនា ឆ្នាំ​២០១២​​ និង​ការបោះឆ្នោត​សភាឆ្នាំ​២០១៣ ដូច​គ្នា៕​​

សម្រង់​ព័ត៌មាន​​៖ លោក នូ សាវុធឌី