ថ្ងៃទី១៧ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១២
លោក សត្យា រក្ស
សំណួរ៖ នៅក្នុងដំណាក់កាលនៃការបោះឆ្នោត ពីមួយអាណត្តិទៅមួយអាណត្តិ
យើង ឃើញថា ដំណើរការកាន់តែល្អប្រសើរ។ ពាក្យល្អប្រសើរនេះ
សូម្បីតែបណ្តាអង្គទូត ស្ថានទូតនានាប្រចាំនៅកម្ពុជា
ក៏បានមើលឃើញអំពីដំណើរការនៃការបោះឆ្នោតដោយរលូនប្រកបដោយយុត្តិធម៌ និងត្រឹមត្រូវដែរ ហើយមិនមែនតែស្ថានទូត ឬក៏ភ្នែករបស់បរទេសទេដែលមានការកោតសសើរបែបនេះ
សូម្បីតែគណបក្សប្រឆាំងខ្លួនឯងដែលម្តងប្រឆាំង ម្តងសាទរនោះ ពេលខ្លះក៏គាត់បានសសើរអំពីអ្វីដែលជាដំណើរការបោះឆ្នោតប្រកបទៅដោយតម្លាភាពនេះដែរ។
ជាក់ស្តែងគឺលោកសម
រង្ស៊ី តែម្តង គឺកាលពីបោះឆ្នោតអាណត្តិទី៤
នោះ នៅក្នុងយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោត
លោក សម រង្ស៊ី ខ្លួនឯងបាននិយាយប្រាប់ទៅសកម្មជនរបស់គាត់ថា គ.ជ.ប
មិនអាចក្លែងបន្លំសន្លឹកឆ្នោតបានទេ ដោយហេតុថា ទីមួយ គឺមានអ្នកសង្កេតការណ៍ជាតិ និងអន្តរជាតិ
អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលនានា។ ទីពីរ គឺគាត់បានបញ្ជូនអ្នកសង្កេតការណ៍នៃគណបក្ស សម រង្ស៊ី ទៅចូលរួមសង្កេតការណ៍យ៉ាងដិតដល់ជាទីបំផុត។
គាត់បានលើកទឹកចិត្តសកម្មជនរបស់គាត់
ត្រូវតែជឿជាក់ទៅលើដំណើរការនៃការបោះឆ្នោត។
ក៏ប៉ុន្តែនៅពេលដែលគាត់បរាជ័យ គាត់ថាទៅជារឿងផ្សេងទៅវិញ។
ឥឡូវនេះមានព្រឹត្តិការណ៍ថ្មីមួយទៀត គឺបន្ទាប់ពីគណបក្សទាំងពីរ បង្កើតនូវគណបក្សមួយដែលមានតែសំបកមក ពួកគេបានដឹកដៃគ្នាមកសុំកែទម្រង់ គ.ជ.ប ដោយស្នើសុំទៅរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃដើម្បីធ្វើការកែទម្រង់
គ.ជ.ប
ទៅតាមអ្វីដែលជាការចង់បានរបស់គណបក្សប្រឆាំង ។ ត្រង់ចំណុចនេះ តើលោកបណ្ឌិតអាចពន្យល់អំពី ការបង្កប់នូវភាពទុច្ចរឹតរបស់គណបក្សប្រឆាំងនេះបានឬទេ?
លោកបណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ
ចម្លើយ៖ បងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋនាំគ្នាពិចារណទាំងអស់គ្នា
ហេតុអ្វីបានជាគណបក្សប្រឆាំងយករឿង គ.ជ.ប មកនិយាយ។ នៅពេលដែលមិនទាន់បោះឆ្នោតផងនោះ សព្វថ្ងៃនេះពួកគេសុទ្ធតែអួតខ្លួនថាឈ្នះ ហើយរហូតដល់សុទ្ធតែធានាអញ្ចេះធានាអញ្ចុះ
ប៉ុន្តែបែរទៅជាលទ្ធផលខុសពីការចង់បានរបស់ខ្លួន បែរជាទម្លាក់កំហុសទៅ គ.ជ.ប ដោយមិនព្រមទទួលស្គាល់ថា ខ្លួនមានចំនុចខ្សោយអ្វី ទើបបានជាប្រជាពលរដ្ឋអត់គាំទ្រនោះទេ។ ពួកគេមិនត្រឹមតែទម្លាក់កំហុសលើ គ.ជ.ប ទេ គេថែមទាំងទម្លាក់កំហុសលើប្រជាពលរដ្ឋទៅទៀត ថាមកពីប្រជាពលរដ្ឋហ្នឹងខ្លៅ ល្ងង់ គេទិញទឹកចិត្តជាដើម
។ល។
អស់លោកមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំង គាត់ហាក់ដូចជាមើលងាយប្រជាពលរដ្ឋណាស់។ គាត់ថា គាត់សុទ្ធតែជាអ្នកប្រជាធិបតេយ្យ សុទ្ធតែមានឧត្តមគតិអ្នកប្រជាធិបតេយ្យ ប៉ុន្តែបែរជាដៀលប្រជាពលរដ្ឋ ដែលមិនគាំទ្របោះឆ្នោតឲ្យខ្លួនទៅវិញ។
តើហេតុអីបានជាគាត់យក គ.ជ.ប
ធ្វើជាវិធីលាងភាពបរាជ័យរបស់ខ្លួន? ឥលូវយើងមើលទាំងអស់គ្នាថាតើ គ.ជ.ប មានចំនុចខុសឆ្គងនៅត្រង់ណា បានជាត្រូវធ្វើការកែលម្អ? មួយទៀតតើ គ.ជ.ប មានតួនាទីអ្វី បានជាគណបក្សប្រឆាំង ផ្តោតទៅរឿង គ.ជ.ប ខ្លាំងម្ល៉េះ? តួនាទីរបស់ គ.ជ.ប គឺជាអង្គការជំនាញបច្ចេកទេសក្នុងការរៀបចំការបោះឆ្នោត ហើយដំណើរការបច្ចេកទេសនៃការរៀបចំការបោះឆ្នោតឲ្យរលូនល្អ គឺ គ.ជ.ប
ផ្អែកទៅលើច្បាប់បោះឆ្នោត និងរៀបចំនីតិវិធីទៅតាមបញ្ញត្តិនៃច្បាប់ដែលកំណត់ មានដូចជាការរៀបចំនៃប្រក្រតីទិន ចំនួនប៉ុន្មានថ្ងៃ សម្រាប់ការចុះឈ្មោះពិនិត្យបញ្ជី
រហូតដល់រឿងរ៉ាវទាំងអស់សុទ្ធតែធ្វើទៅតាមការបញ្ញត្តិនៃច្បាប់ទាំងអស់ ដើម្បីឲ្យ
គ.ជ.ប អាចរៀបចំនូវនីតិវិធីសម្រាប់ធ្វើការឲ្យការបោះឆ្នោតប្រព្រឹត្តិទៅដោយរលូន ដែលធ្វើឲ្យការបោះឆ្នោតហ្នឹង
ទទួលបានជោគជ័យរហូតដល់អន្តរជាតិ ក៏ទទួលស្គាល់ដែរ។ ម្យ៉ាងទៀត ពីការបោះឆ្នោតមួយ ទៅការបោះឆ្នោតមួយ ការវាយតម្លៃរបស់អន្តរជាតិ មានទាំងប្រតិភូរដ្ឋាភិបាលរបស់ប្រទេសនានា
និងអង្គការអន្តរជាតិផ្សេងៗទៀត ដែលគេបញ្ជូនមកធ្វើសង្កេតការណ៍បោះឆ្នោត
គឺគេវាយតម្លៃពីការបោះឆ្នោតមួយ ទៅការបោះឆ្នោតមួយ ដែលរៀបចំដោយកម្ពុជាយើងផ្ទាល់គេថាល្អ រហូតដល់ល្អប្រសើរ
ល្អជាងមុន។ បានន័យថា ល្អរហូត ហើយគេទទួលស្គាល់
និងមានមោទនភាពទៀត។
អញ្ចឹងវាអត់មានឃើញចំនុចណាដែល គ.ជ.ប ខុសឆ្គងទេ។ មានចំណុចមួយដែលអន្តរជាតិមានចំណាប់អារម្មណ៍ គឺពាក់ព័ន្ធទៅនឹងនីតិវិធីចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត។ ប៉ុន្តែបរទេសពុំបានទម្លាក់កំហុសទៅ គ.ជ.ប ទេ។ ចំណុចនេះ គឺគេចង់ឲ្យកម្ពុជាទាំងមូល រួមទាំងគណបក្ស ទាំងប្រជាពលរដ្ឋត្រូវឲ្យតម្លៃនៃការចុះបញ្ជី និងការពិនិត្យ ការចុះបញ្ជីពិនិត្យឈ្មោះបោះឆ្នោតនេះ គឺឲ្យតម្លៃបោះឆ្នោតដោយចេញពីប្រជាពលរដ្ឋខ្លួនឯង មិនមែនជាការដែលគេលើកអំពីនីតិវិធីនោះដើម្បីទម្លាក់ទៅ គ.ជ.ប ទេ។ ប៉ុន្តែអស់លោកគណបក្សប្រឆាំងគាត់ខូច គាត់បែរទៅជាមិនឲ្យតម្លៃ និងលើកស្ទួយ
និងលើកទឹកចិត្តប្រជាពលរដ្ឋក្នុងការទៅចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត និងពិនិត្យឈ្មោះបោះឆ្នោតទៅវិញ។ គណបក្សប្រឆាំងលើកនេះ ដែលជាកំហុសធ្ងន់ធ្ងររបស់ខ្លួននោះ បែរទៅជាប្រកាសថា
មិនបញ្ជូនអ្នកអង្កេតការណ៍ពិនិត្យការចុះឈ្មោះ និងពិនិត្យបញ្ជីឈ្មោះបោះឆ្នោតទៅវិញ។
ត្រង់នេះចង់បញ្ជាក់ថា គណបក្សប្រឆាំងខ្លួនឯងនេះ មិនស្គាល់ភារកិច្ចរបស់ខ្លួន បែរទៅជាទម្លាក់កំហុសទៅ
គ.ជ.ប។ គ.ជ.ប គឺជាអ្នកប្រតិបត្តិការ ក្នុងការងារចុះឈ្មោះ និងពិនិត្យបញ្ជីឈ្មោះបោះឆ្នោតជូនប្រជាពលរដ្ឋ ប៉ុន្តែអ្នកដែលទៅចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតមិនមែន គ.ជ.ប ទេ
គឺប្រជាពលរដ្ឋ ហើយអ្នកដែលចំណេញ ចង់បានសម្លេងឆ្នោតពីប្រជាពលរដ្ឋគឺគណបក្ស អញ្ចឹងគណបក្សត្រូវតែលើកទឹកចិត្តប្រជាពលរដ្ឋឲ្យទៅចុះឈ្មោះ
និងពិនិត្យបញ្ជីឈ្មោះ។
-មតិលោក សត្យា រក្ស
ត្រង់ចំណុចនេះ ខ្ញុំចាប់អារម្មណ៍មួយចំណុចដែរ។ យើងឃើញថា គណបក្សប្រឆាំងជាទូទៅគេតែងតែអំពាវនាវដល់ក្រុមរបស់គេ ដល់បក្ខពួករបស់គេ និងអ្នកគាំទ្ររបស់គេ ដើម្បីបោះឆ្នោតឲ្យគណបក្សប្រឆាំងរបស់គេ។ ប៉ុន្តែពេលនេះគឺមេដឹកនាំនៃគណបក្សប្រឆាំង កំពុងតែធ្វើឲ្យសកម្មជនរបស់ខ្លួនអស់សង្ឃឹម ពីព្រោះអ្នកគាំទ្ររបស់គេមើលឃើញថា បើមេដឹកនាំរបស់ខ្លួនមិនអើពើជាមួយនឹងការចុះឈ្មោះផង ហើយសកម្មជនរបស់ខ្លួនមួយចំនួនជាប់រវល់ការងាររកស៊ីទទួលទានផងនោះ គេក៏មិនរវល់ជាមួយនឹងការចុះឈ្មោះអីដែរ។ អញ្ចឹងចំណុចនេះក៏ជាផ្នែកមួយដែលធ្វើឲ្យគណបក្សប្រឆាំង បាត់បង់សម្លេងគាំទ្ររបស់ខ្លួនក្នុងពេលបោះឆ្នោតដែរ។ មានន័យថា
ការចាញ់ឆ្នោតរបស់អស់លោក មិនមែនកើតចេញពីអ្នកដ៏ទៃញុះញង់ ឬអ្នកដ៏ទៃទិញទឹកចិត្តនរណាទេ គឺកើតចេញពីចរឹតដែលធ្វើឲ្យអ្នកគាំទ្ររបស់ខ្លួនមិនទុកចិត្ត ដូចករណីពួកប្រឆាំងកំពុងធ្វើបច្ចុប្បន្ននេះអញ្ចឹង។
-មតិលោកបណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ
ការឆ្លើយបដិសេធទៅលើសំណើ របស់មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំង ដែលក្រសួងមហាផ្ទៃបានឆ្លើយតបជាផ្លូវការណ៍ បានលើកពីអំណះអំណាងដ៏ត្រឹមត្រូវឆ្លុះបញ្ចាំងទៅនឹងការពិត គឺសំណើរបស់មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំង គេចង់បញ្ជូនសមាសភាពបែងចែកតាមកូតាគណបក្ស។ បងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋត្រូវប្រយ័ត្ន
នេះជាគ្រោះថ្នាក់ធ្ងន់ធ្ងរណាស់។ ដោយសារបញ្ហាកូតានៅក្នុងរដ្ឋាភិបាល គឺគេអាចប្រើវិធីខ្ទាស់មិនឲ្យអ្នកឈ្នះឆ្នោតរៀបចំរដ្ឋាភិបាលតាមសម្លេងពីភាគបី ដែលគេធ្លាប់បានធ្វើកន្លងមកទៀត។ បទពិសោធន៍រឿងកូតានេះគឺគ្រោះថ្នាក់ណាស់
ដែលប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលបានបញ្ជាក់ច្រើនលើក រហូតដល់យើងអាចផ្លាស់ប្តូរ និងធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញពី ពីរភាគបី
មកភាគច្រើនដាច់ខាតនេះ គឺជាការបោះជំហានវិជ្ជមានមួយ កុំឲ្យយកបញ្ហាកូតាគណបក្សមកធ្វើជាឧបសគ្គរាំងស្ទះដល់ដំណើរការដឹកនាំប្រទេស។
ឥឡូវនេះគណបក្សប្រឆាំងចាប់ផ្តើមកើតជម្ងឺរបៀបហ្នឹងទៀតហើយ ពួកគាត់គ្មានសង្ឃឹមទៅទាមទារតួនាទីនៅក្នុងរដ្ឋាភិបាលក៏ពិតមែន
ប៉ុន្តែពួកគាត់កំពុងចង់ទាមទារកូតាគណបក្សនៅក្នុងសមាសភាព គ.ជ.ប ទាំងថ្នាក់ជាតិ
ថ្នាក់ខេត្ត ថ្នាក់ស្រុក ថ្នាក់ឃុំ។ រចនាសម្ព័ន្ធនៃ គ.ជ.ប ជាស្ថាប័នបច្ចេកទេស បើគណបក្សប្រឆាំងទាមទារឲ្យរៀបចំកូតានយោបាយនោះ
វាជាបញ្ហានយោបាយទៀតហើយ។ ដល់ពេលបោះឆ្នោតដំណើរការវានឹងខ្ទាស់គ្នាមួយលើកទៀត
ហើយនេះជាគ្រោះថ្នាក់ជាងខ្ទាស់នៅក្នុងការរៀបចំរដ្ឋាភិបាល។
បើសិនជាសមាសភាពគណបក្សបែងចែកកូតានៅក្នុងរចនាសម្ព័ន្ធ
គ.ជ.ប ពីថា្នក់ជាតិរហូតដល់ថ្នាក់មូលដ្ឋាន ដូច្នេះវានឹងរាំងស្ទះដំណើរការនៃការបោះឆ្នោត។
កាលណារាំងស្ទះដំណើរការបោះឆ្នោត ចំណុចចាប់ផ្តើមនៃការបង្កើតរាជរដ្ឋាភិបាល
គឺការបោះឆ្នោត។ អញ្ចឹងនីត្យានុកូលភាពនៃការផ្តល់អំណាចទៅរដ្ឋាភិបាល និងរដ្ឋសភាធ្វើការមួយអាណត្តិៗនោះ
ត្រូវរាំងស្ទះ
ហើយបើត្រូវរាំងស្ទះកម្ពុជាជួបគ្រោះថ្នាក់ហើយ គឺខាតបង់ច្រើនណាស់។ ដូច្នេះការបដិសេធរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃត្រឹមត្រូវពិតប្រាកដ ពីព្រោះគ.ជ.ប មានតែរៀបចំឲ្យកាន់តែខ្លាំងឡើង នូវអត្តសញ្ញាណជាស្ថាប័នជំនាញបច្ចេកទេសក្នុងការអនុវត្តច្បាប់បោះឆ្នោតឲ្យរលូនល្អទេ
មិនមែនអាចបញ្ចូលសមាសភាពនយោបាយចូលទេ។
រឿងសមាសភាពរបស់មន្ត្រី គ.ជ.ប ដែលគាត់គាំទ្រគណបក្សនយោបាយ វាជាសេរីភាពរបស់បុគ្គលម្នាក់ៗ
ប៉ុន្តែមិនមែនមកលុកលុយនៅក្នុង គ.ជ.ប ដូចគណបក្សប្រឆាំងចោទប្រកាន់ទេ។
គណបក្សប្រឆាំងមិនគួរប្រើភាពស្រមើស្រមៃ ជ្រុលហួសហេតុ រហូតដល់លែងទុកចិត្តនរណាម្នាក់នោះឡើយ។ ប្រការដែលសំខាន់ គឺគណបក្សប្រឆាំងត្រូវតែតាមដាន និងពិនិត្យមើលអំពីសកម្មភាពនៃការប្រតិបត្តិច្បាប់របស់ គ ជ ប ។ ជាទូទៅនៅក្នុងការបោះឆ្នោតម្តងៗ គណបក្សប្រឆាំង មិនដែលចាប់កំហុសរបស់ គ ជ ប នូវចំណុចដែល គ ជ ប បានលំអៀង និងកំហុសផ្សេងៗ ដើម្បីជាភស្តុតាងប្តឹងចំពោះ គ ជ ប នោះទេ ។ ចំណុចសំខាន់ គឺគណបក្សប្រឆាំងត្រូវធ្វើយ៉ាងណាឲ្យបានឈ្នះឆ្នោតសិន បើឈ្នះឆ្នោតហើយ គណបក្សប្រជាជន ឬគណបក្សកំពុងកាន់អំណាចមិនប្រគល់តួនាទីដឹកនាំប្រទេសឲ្យខ្លួន នោះចាំគិតតទៅទៀត។ ជាក់ស្តែងរយះពេល២០ឆ្នាំមកហើយ គណបក្សរបស់ខ្លួនមិនអាចទៅមុខរួចទេ និងកាន់តែថយក្រោយ ដោយសារតែការបែកបាក់ និងឈ្លោះគ្នា ហើយបែរជាមកភ័យព្រួយជ្រុលហួសហេតុទៅវិញ។ ចំពោះការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់កន្លងមកយើងឃើញថា បើគណបក្ស សម រង្ស៊ី ទទួលបានប៉ុន្មានឃុំ គឺអាចដឹកនាំការងារនៅឃុំនោះទៅ រីឯ កឹម សុខា ទទួលបានប៉ុន្មានឃុំក៏អាចដឹកនាំឃុំនោះទៅ ហើយរដ្ឋាភិបាលក៏មិនបានជំទាស់ថា គណបក្សប្រឆាំងឈ្នះហើយមិនឲ្យដឹកនាំឃុំនោះទេ។
លោក សត្យា រក្ស
សំណួរ៖ លោក កឹម សុខា តែងតែប្រើសម្តីរំលោភទៅលើកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់បក្សដ៏ទៃ ដូចជាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ជាដើម ដែលគណបក្សនេះតែងតែទទួលបាននូវប្រជាប្រិយភាព និងទទួលបានជោគជ័យក្នុងការបោះឆ្នោត ដោយ កឹម សុខា តែងតែស្នើសុំឲ្យ សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតី ចុះចេញពីតំណែង ឈប់ធ្វើបេក្ខភាពជានាយករដ្ឋមន្ត្រី ជាដើម។ តើ កឹម សុខា មានសិទ្ធិអ្វី? បើសមាជិក សមាជិការបស់គណបក្សប្រជាជនបានអនុមត្តិបោះឆ្នោតជ្រើសរើសសម្តេច ជាបេក្ខជននាយករដ្ឋមន្ត្រី រួចទៅហើយនោះ។
ថ្មីៗនេះ ក្រោយពី កឹម សុខា បានទៅរៀននៅអាមេរិក នៅក្នុងសមាជរបស់គណបក្សមួយ ហើយគាត់បាននិយាយថានេះជាមេរៀន និងជាបទពិសោធន៍មួយ ដោយលើកថាគណបក្សប្រឆាំង និងគណបក្សកាន់អំណាចមានការរិៈគន់គ្នាក្នុងសេចក្តីថ្លៃថ្នូរ គេមិនដែលរិៈគន់ទៅគណបក្សផ្សេងទេ គឺគេគិតតែរឿងលើកដំកើងគណបក្សគេតែប៉ុណ្ណោះ គឺមិនដែលវាយប្រហារគ្នាទេ។ បើតាមសម្តីចុងក្រោយរបស់ កឹម សុខា គឺហាក់ដូចជាគាត់បានយល់ច្រើនអំពីគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ ប៉ុន្តែសម្រាប់ការអនុវត្តរបស់គាត់គឺមិនទាន់ដឹងយ៉ាងណានោះទេ។ជុំវិញបញ្ហានេះ តើលោកបណ្ឌិតយល់យ៉ាងណាដែរដើម្បីជម្រាបជូនដល់ជនរួមជាតិ?
លោកបណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ
ចម្លើយ៖ យើងមានការរីករាយនៅពេលដែលប្រធានគណបក្សប្រឆាំងម្នាក់ ត្រូវបានគេហៅទៅរៀនសូត្រ។ យើងនៅចាំបានថា សម្តេចប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលបានធ្វើលិខិតបំភ្លឺទៅសំណួររបស់គណបក្សប្រឆាំងម្តងរួចមកហើយថា ស្នើឲ្យអន្តរជាតិជួយបង្រៀនអំពីប្រជាធិបតេយ្យដល់មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងនៅកម្ពុជាផង ពីព្រោះពួកគេតែងតែអួតថា ជាអ្នកប្រជាធិបតេយ្យ ប៉ុន្តែពួកគេអត់ដឹង និងអត់យល់អំពីពាក្យប្រជាធិបតេយ្យ ហើយដើរចោទគេរហូត។ ម្យ៉ាងទៀត កម្មវិធីយើងក៏ធ្លាប់បានលើកដែរ គឺស្នើឲ្យអស់លោកគណបក្សប្រឆាំង ធ្វើនយោបាយប្រឆាំងដូចនៅបណ្តាប្រទេសជឿនលឿន និងមិនត្រូវធ្វើជាគណបក្សប្រឆាំងរបៀបពាលា អាវ៉ាសែ ទេ។ ពួកគេត្រូវរៀនសូត្រអំពីរបៀបធ្វើនយោបាយប្រឆាំងដូចនៅបណ្តាប្រទេសគេ។ ដូច្នេះ ក្នុងនាមជាប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ យើងសូមអរគុណចំពោះគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ទោះបីជាបង្រៀនក្នុងរយះពេលខ្លីក៏ដោយ ដែលបានផ្តល់ឱកាសឲ្យលោក កឹម សុខា បានយល់ដឹងអំពីប្រជាធិបតេយ្យ ថាតើគេធ្វើបែបដូចម្តេច? ដូច្នេះ សូមឲ្យលោក កឹម សុខា យកចំណេះដឹងនោះមកអនុវត្តសម្រាប់ធ្វើនយោបាយខ្លួនឯង ដោយដូរនូវឥរិយាបថចាស់ ហើយយកឥរិយាបថថ្មីដែលទើបនឹងរៀនហើយនោះមកប្រើវិញ ហើយយើងសូមស្វាគមន៍ ចំពោះការប្តូរឥរិយាបថនយោបាយប្រឆាំងតាមបែបទុច្ចរឹត មកជាការប្រឆាំងក្នុងន័យស្ថាបនា ប្រទេសដូចដែលគាត់បានឃើញនៅអាមេរិកនោះ។ នៅអាមេរិក គឺគេលើកតែអំពីកម្មវិធីនយោបាយទេ ហើយ កឹម សុខា ក៏បាននិយាយដោយខ្លួនឯងដែរថា គឺគេនិយាយអំពីភាពវិជ្ជមាន ច្រើនជាងភាពអវិជ្ជមាន។ ចំណុចនេះ យើងក៏ធ្លាប់បានបង្ហាត់គាត់ដែរ ប៉ុន្តែគាត់មិនជឿយើងទេ ទាល់តែបរទេសបង្ហាត់ទើបគាត់ជឿ។ ឥឡូវនេះ កឹម សុខា ក្រោយពីរៀនហើយក៏នៅតែមានសកម្មភាពវាយប្រហារ រដ្ឋាភិបាល វាយប្រហារគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងចោទប្រកាន់ដដែល ប៉ុន្តែស្រាលជាងមុនបន្តិច ដោយសារមេរៀនចាស់កប់នៅក្នុងខួរក្បាលមិនទាន់អស់។ ចំណុចនេះបញ្ជាក់ថា លោក កឹម សុខា មិនទាន់ចេះប្រជាធិបតេយ្យទេ ទើបតែចេះពេលដែលទៅរៀននៅអាមេរិកទេ។ ចំណុចមួយទៀត គឺបងប្អូនដែលគាំទ្រគណបក្សប្រឆាំងប្រាកដជាសោកស្តាយ និងខ្មាស់គេបំផុត ចំពោះមេគណបក្សប្រឆាំងមួយនៅកម្ពុជា ដែលជិតដល់ពេលបោះឆ្នោតទៅហើយទើបតែរៀនអំពីរបៀបធ្វើនយោបាយតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យ បែបនេះ។
លោក សត្យា រក្ស
សំណួរ៖ បច្ចុប្បន្ន នៅកម្ពុជាយើង មានគណបក្សនយោបាយជាច្រើនបានចូលរួមបោះឆ្នោត ហើយក្រោយពីការប្រកួតប្រជែង ក៏មានគណបក្សដែលចាញ់ឆ្នោត គេបានទទួលយកនូវលទ្ធផលដោយសេចក្តីរីករាយ។ ដោយឡែកគណបក្សខ្លះ ពេលដែលចាញ់ឆ្នោតបែរជាជេរប្រជាពលរដ្ឋ ហើយមិនព្រមទទួលស្គាល់លទ្ធផលទៅទៀត។ ឥឡូវនេះ មានប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនបានចាញ់បោកមេគណបក្សមួយនោះ អស់ចាប់ពី ២០០ ខ្លះ៣០០ និងខ្លះទៀតរហូតដល់រាប់ម៉ឺន។ ដូច្នេះដើម្បីទប់ស្កាត់កុំឲ្យប្រជាពលរដ្ឋជឿ និងចាញ់បោក នូវគណបក្សតូចមួយនេះតទៅទៀត សូមលោកបណ្ឌិតអាចផ្តល់ជាមតិ និងយោបល់ ដើម្បីឲ្យប្រជាពលរដ្ឋបានយល់?
លោកបណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ
ចម្លើយ៖ ប្រទេសយើងគាំទ្រឲ្យមាននយោបាយប្រជាធិបតេយ្យសេរី ពហុបក្ស គឺមានគណបក្សច្រើនចូលរួម។ ក៏ប៉ុន្តែយើងសូមធ្វើការបញ្ជាក់ជូនប្រជាពលរដ្ឋឲ្យដឹងច្បាស់ថា គណបក្សទាំងនោះក៏មានគណបក្សសុច្ចរឹត និងមានគណបក្សទុច្ចរឹត ដែលបំពេញតួនាទីក្នុងការប្រកួតប្រជែង។ ដោយឡែកនៅកម្ពុជា គឺមានមេបក្សប្រឆាំងដែលងប់ងល់ប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលក៏មាន និងមានបក្សខ្លះតូចទេ ហើយមេបក្សមានចរឹតពាល និងយកគណបក្សទុកជាសំបកបិទបាំង ដើម្បីធ្វើជាអាជីពរកស៊ី។ ចំណុចនេះ យើងចង់ជម្រាបទៅប្រជាពលរដ្ឋដែលជាអ្នកគាំទ្រគណបក្សនោះ ដើម្បីពិនិត្យពិចារណាទៅលើចរឹតរបស់អ្នកនយោបាយ ជាពិសេសមេបក្សរបស់ខ្លួន ដោយមិនត្រូវបណ្តោយឲ្យមេបក្សនោះយកគណបក្សធ្វើជាឈ្នាន់ ប្រព្រឹត្តិអំពើឆបោករំលោភច្បាប់ និងបានម៉ាក់ងាយដល់ព្រះពុទ្ធសាសនា រួមទាំងជេរប្រមាថដល់ប្រជាពលរដ្ឋដែលមិនគាំទ្រនូវគំនិតរបស់ខ្លួននោះទេ៕
សម្រង់ព័ត៌មាន៖ នូ សាវុធឌី
ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ អាន
ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី បានគំាទ្រ
និងលើកទឹកចិត្តឲ្យរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាធ្វើការស្រាវជ្រាវ
និងចងក្រងអំពីទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជា-ចិន ដើម្បីចែករំលែក និងផ្សព្វផ្សាយចំណេះដឹងជូនប្រជាពលរដ្ឋ។
