ថ្ងៃទី ១៤ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៣
លោក សត្យា រក្ស
សំណួរ៖ ទាក់ទងទៅនឹងវត្តមានរបស់កងទ័ពស្ម័គ្រចិត្តវៀតណាម នៅកម្ពុជា ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៩៧៩ បញ្ហានេះត្រូវបានគណបក្សប្រឆាំងកំពុងតែកាឡៃការពិត ដូចជាគេនិយាយថា វត្តមានរបស់កងទ័ពវៀតណាមនេះ គឺជាការចូលមករំលោភបំពានឈ្លានពានកម្ពុជា ឬក៏វត្តមានរបស់កងទ័ពវៀតណាម គឺជាការចូលមកបំផ្លិចបំផ្លាញប្រល័យមនុស្សខ្មែរជាដើម-ល-។ រហូតទៅដល់អ្នកនយោបាយមួយចំនួនខ្លះ និយាយឲ្យចំដូចជា កឹម សុខា ជាដើមហ្នឹង គេបានអះអាងថា ព្រឹត្តិការណ៍នៃការប្រល័យពូជសាសន៍ នៅក្នុងរបប ៣ ឆ្នាំ ៨ ខែ ២០ ថ្ងៃ គឺសុទ្ធតែជាឆាក សុទ្ធតែជាការសម្ដែង សុទ្ធតែជាល្បិចកលរបស់វៀតណាមជាដើម។ ជុំវិញបញ្ហានេះ សូមលោកបណ្ឌិតជួយពន្យល់ និងបំភ្លឺជនរួមជាតិថា តើវត្តមានកងទ័ពស្ម័គ្រចិត្តវៀតណាម នៅកម្ពុជានេះ គឺជារឿងចាំបាច់ ឬក៏ជាចេតនារបស់វៀតណាម ដើម្បីជាការឈា្លនពាន កម្ពុជា?
លោកបណ្ឌិត ឈឹមផលវរុណ
ចម្លើយ៖ ដំបូងបង្អស់ប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់និន្នាការ ត្រូវយកទិដ្ឋភាពមួយមកធ្វើការប្រៀបធៀប នោះយើងនឹងអាចរកឃើញពីចំណុចទុច្ចរិតរបស់គណបក្សប្រឆាំង នៅកម្ពុជា ដែលបំភ្លើសបំភ្លៃអំពីកត្តាចាំបាច់ហ្នឹង។ ឥឡូវយើងយករឿងអាមេរិក និងអាហ្គានីស្ថានតែបន្តិចទេ។ អាមេរិកផ្ដួលរំលំរបបតាលីបង់នៅអាហ្គានីស្ថាន ហើយបានបណ្ដេញមេដឹកនាំតាលីបង់ចេញពីអំណាចនៅឯអាហ្គានីស្ថាន។ សួរថានៅពេលដែលផ្ដួលរំលំហ្នឹង ហើយអាមេរិកមកពីណាពីហ្នីនោះ យកទាំងយន្ដហោះ រថក្រោះ ទាំងអស់មកចូលមកហ្នឹង តើសួរគណបក្សប្រឆាំងទៅគេយល់យ៉ាងម៉េច? ហើយសួរមើលតើអន្តរជាតិសាទរទេ នៅពេលដែលផ្ដួលរំលំរបបតាលីបង់ ហើយសួរប្រជាជនអាហ្គានីស្ថាន គេសាទរឬទេ? ហើយហ្នឹងរបបតាលីបង់មិនទាន់សាហាវយង់ឃ្នងព្រៃផ្សៃជាងរបប ប៉ុល ពត នៅឡើយផង។ វាផ្ដាច់ការ វាសាហាវ យើងទទួលស្គាល់ ក៏ប៉ុន្ដែបើសាហាវខ្ពស់ជាងហ្នឹង គឺប៉ុល ពត ហ្នឹងឯង។ ឥឡូវបើយើងទទួលស្គាល់អញ្ចឹង មួយទៀត បន្ទាប់ពីផ្ដួលរំលំរបបតាលីបង់នៅអាហ្គានីស្ថាន អាមេរិកដកទ័ពចេញទេ ឬក៏នៅ? ហើយនៅរហូតដល់ថ្ងៃហ្នឹង គិតទៅប៉ុន្មានឆ្នាំ។ ឥឡូវងាកមកកម្ពុជា ៧ មករា ១៩៧៩ យើងរាប់តាំងពីថ្ងៃ ២ ធ្នូ ១៩៧៨ មក កុំឲ្យថាយើងរំលងប៉ុន្មានខែថា យើងបំភ្លៃ សួរថាមកដល់ពេលដែលរំលំរបប ប៉ុល ពត សួរថាយើងខុសគ្នានឹងអាមេរិកនៅត្រង់ណា? យើងមានទ័ពរបស់ខ្មែរយើង កងទ័ពរបស់រណសិរ្សសាមគ្គីសង្រ្គោះជាតិកម្ពុជាដែលបានគេចចេញពីក្រញ៉ាំ ប៉ុល ពត ទៅពឹងពាក់វៀតណាម ហើយយើងបានកងទ័ពខ្មែរនៅក្នុងទ្រង់ទ្រាយតូចទេ និយាយពីបរិមាណ និងគុណភាពយើងនៅខ្សោយទេ ពីព្រោះកងទ័ពទើបរៀបចំ។ប៉ុន្តែកងទ័ពស្ម័គ្រចិត្តវៀតណាមមកជាមួយនឹងកងទ័ពរណសិរ្សសាមគ្គីសង្រ្គោះជាតិកម្ពុជា នេះខុសគ្នាជាមួយអាមេរិក និងអាហ្គានីស្ថានមួយបាត់ហើយ។ អាហ្គានីស្ថានមានទ័ពខ្លួនឯងក្នុងការផ្ដួលរំលំរបបតាលីបង់ផង គឺមិនមែនអាមេរិកសុទ្ធទេ ហើយយើងកងទ័ពស្ម័គ្រចិត្តវៀតណាមមកជាមួយនឹងកងទ័ពរណសិរ្សសាមគ្គីសង្រ្គោះជាតិកម្ពុជា។
ពិចារណាមួយទៀតសួរថា ការផ្ដួលរំលំរបបព្រៃផ្សៃ ប៉ុល ពត យើងគិតថាផ្ដួលរបៀបម៉េច។ យើងគិតថារបប ប៉ុល ពត របបអី ផ្ដាច់ការយោធាណា មិនមែនតែត្រឹមកុម្មុយនីសជ្រុលនិយមទេ ផ្ដាច់ការយោធាទៀត។ យើងដឹងហើយរស់នៅទីហ្នឹង យោធា គឺមានអំណាចពេញលេញ ហើយមានរបៀបរស់នៅបរិបូរណ៍ ជាងយើងជាទាសករទៀត។ ហើយរបបយោធា ប្រព័ន្ធយោធាទាំងអស់ហ្នឹង សួរថាតើយើងអាចផ្ដួលរំលំដោយកំលាំងរបស់យើងបានឬទេ? ឥឡូវដេញសួរ ដើមទីដំបូងទៀតចុះ តើអាចមានខ្មែរនៅក្នុងស្រុកក្នុងរបប ប៉ុល ពត អាចងើបបះបោរប្រមូលគ្នា ងើបបះបោរផ្ដួលរំលំរបប ប៉ុល ពត ដូចសព្វថ្ងៃ អីណាគេគៀងគរគ្នាធ្វើបាតុកម្មបានទេ ឥឡូវសាកមើលទៅ។ ងើបត្រង់ណាមួយ ងាប់ត្រង់ហ្នឹង។ យើងប្រើពាក្យងាប់តែម្ដងទៅ មនុស្សការរស់នៅដូចសត្វធាតុហើយ ងើបតែបន្តិចងាប់ ងើបតែសម្ដីមិនទាន់ទាំងងើបក្រោកឈរ ងើបតែសម្ដីក៏ងាប់ដែរ។ និយាយឲ្យចំទៅកាលហ្នឹង គឺយើងប្រៀបធៀបសង្គមខ្មែរហ្នឹងទៅដូចជាគុកឥតជញ្ជាំងអញ្ចឹង ។ មានន័យថា យើងបានជាប់គុករួចទៅហើយ សួរថា តើយើងមានសិទ្ធិដើរហើរឆ្លងកាត់ ឃុំមួយទៅឃុំមួយដើម្បី ប្រមូលកំលាំងអីបះបោរនៅក្នុងព្រៃនៅក្នុងខេត្តណាមួយបានឬក៏អត់? គឺវាទៅអត់រួច។ ទោះបីជាយើងមានកំហឹងឈឺចាប់ចង់ផ្ដួលរំលំក៏ទៅអត់រួចដែរ កុំនិយាយថាងើបជាប្រដាប់អាវុធថាបះបោរ ងើបតែពាក្យសម្ដីថា ម្ហូបអត់ឆ្ងាញ់ ធ្វើការហត់ក៏ងាប់ដែរ គ្មានរឿងស្លាប់ទេ គឺវាងាប់តែម្ដង។ ឪពុក កឹម សុខា ហ្នឹង គឺស្លាប់ដោយសារតវ៉ារឿងរបបម្ហូបអត់ឆ្ងាញ់ហ្នឹងហើយ ទើបគេយកទៅសម្លាប់។ដូច្នេះយើងមិនអាចរំពឹងពីការងើបបះបោរនៅក្នុងស្រុកបានទេ ។
ចំណុចទីពីរ សួរថាទទេៗកងទ័ពវៀតណាមមកចូលដីខ្មែរឬយ៉ាងណា? ហើយធ្វើម៉េចគេអាចដឹងថានៅកម្ពុជាមានការរងគ្រោះអាយុជីវិតរាប់លាននាក់? នេះគឺជាវីរៈភាព គេហៅថាយកជីវិតទៅធ្វើថ្នូរ វីរៈភាពរបស់ឥស្សរជនខ្មែរយើង ដែលបច្ចុប្បន្នកំពុងតែដឹកនាំប្រទេសនោះ។ កាលហ្នឹងមិនមែនចេញពីកងចល័តទេ និយាយគ្នាឲ្យច្បាស់ណា ដូចសម្ដេចទាំងបី គឺគាត់មិនមែនចេញពីកងចល័តទេ គឺចេញពីបន្ទាយទាហ៊ាន បន្ទាយយោធាប៉ុល ពត។ ហើយចេញពីបន្ទាយយោធា ប៉ុល ពត ទៅ បើសិនជាឮស្នូរឆ្កែព្រួសមួយស្លាប់បាត់ហើយ។ សូម្បីតែយើងនៅក្នុងកងចល័ត ហើយតែក្រោកក្រេះៗទៅខ្វេះបាយក្ដាំងនៅមន្ទីរបាយ គឺងាប់ហើយ។ ហ្នឹងក្នុងន័យស៊ីវិលផង ចុះទម្រាំក្នុងន័យទាហ៊ានទៀត។
-មតិ លោក សត្យា រក្ស៖
ត្រង់ចំណុចនេះ ដោយសារថា ប្រវត្តិនេះគឺអាយុខ្ញុំហ្នឹងក៏បានឆ្លងកាត់សម័យ ប៉ុល ពត ហ្នឹងដែរ។ ខ្ញុំគ្រាន់តែចង់ជម្រាបជូនបងប្អូនឲ្យបានជ្រាបហើយជាពិសេស គឺអ្នកប្រឆាំងតែម្ដង ដែលកំពុងតែបន្លំ ឬក៏មានបំណងចង់ធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋ បំភ្លេចនូវរបបប្រល័យពូជសាសន៍។ ខ្ញុំចង់ជម្រាបជូនថា កាលដែលសម្ដេចទាំងបី លោកចេញពីបន្ទាយទាហ៊ានប៉ុល ពត ដើម្បីទៅប្រមូលផ្ដុំកំលាំងអ្នកស្នេហាជាតិនៅលើទឹកដីវៀតណាម ដើម្បីផ្ដួលរំលំរបបប្រល័យពូជសាសន៍ គឺមិនមែនមានន័យថា លោកចង់ដណ្ដើមអំណាច លោកចង់ឡើងធ្វើជានាយករដ្ឋមន្រ្តី ឬក៏ឡើងជាមេទ័ពអីនោះ គឺអត់មានទេ គឺផុសឡើងពីស្មារតីនៃការស្នេហាជាតិ ផុសឡើងពីការឈឺចាប់ នៅពេលដែលឃើញខ្មែរក្រហម ប៉ុល ពត សម្លាប់ប្រជាពលរដ្ឋ។ ហើយមួយវិញទៀត ប្រសិនណាលោកមិនធ្វើការតស៊ូនេះទេ ក៏ខ្មែរប្រឈមជាមួយនឹងភាពវិនាស អន្ដរាយដែរ នៅក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៩៧៦ និងចូលមក ១៩៧៧ និង ឆ្នាំ ១៩៧៨ នេះ យើងឃើញថាខ្មែរក្រហម ប៉ុល ពត នេះ ជាពិសេស ប៉ុល ពត នេះតែម្ដងបានបញ្ជាអ្នកដែលជាសហសេវឹករបស់ខ្លួននេះ ដែលមានតាំងពីរដ្ឋមន្រ្តី។ រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងនេះក្រសួងនោះ គឺថាប្រមូលយកទៅសម្លាប់ស្ទើរអស់។ អញ្ចឹង គឺមិនយូរក៏ឆាប់ដែរ គឺសូម្បីតែប្រធានតំបន់ប្រធានសហករណ៍ហ្នឹង ក៏អាចថា មិននៅដែរ។
លោកបណ្ឌិត ឈឹមផលវរុណ
ចម្លើយ៖ រឿងនេះគឺជាការត្រឹមត្រូវហើយ សូម្បីតែសមាជិករដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ហើយសុទ្ធតែអតីតសហសេវិក មិត្តរួមអាវុធផង ហើយនៅក្នុងឋានៈកំពូលជាមួយគ្នា ប៉ុល ពត ប្រមូលយកមកសម្លាប់ចោល នៅគុកទួលស្លែងជាឧទាហរណ៍។ ហើយសួរថាតើចេញរួចទេ គេចរួចទេ? ឋានៈសុទ្ធតែធំៗអត់អាចផ្ដួលប្រព័ន្ធយោធារបស់ប៉ុល ពត បានផង ចុះទម្រាំឥស្សរជនកំពូលរបស់យើង ដែលកាលហ្នុងឋានៈនៅក្នុងបន្ទាយទាហ៊ានថា្នក់តំបន់ ថ្នាក់ស្រុកទេ ហើយការចេញពីបន្ទាយទាហ៊ានបងប្អូនគិតទាំងអស់គ្នាទៅ សូម្បីតែយើងកងចល័តចេញខុសច្បាប់គឺងាប់ ហើយយប់ឡើងលូនទៅខ្វេះបាយក្ដាំងអីហ្នឹង គឺងាប់ហើយ។ ដូច្នេះការចេញពីបន្ទាយទាហ៊ាន តើត្រូវពិនិត្យពិចារណាអំពីសុវត្ថិភាពប៉ុណ្ណា? អញ្ចឹងគឺយើងអាចដឹងមុនរួចបាត់ទៅហើយ គឺជាការប្ដូរជីវិត។ នៅពេលដែលចេញបានទៅហើយនោះ ពេលចេញផុតពីបន្ទាយទាហ៊ាននៅមានបញ្ហាជាច្រើនទៀត។ តើធ្វើដំណើរពីបន្ទាយទាហ៊ានទៅដល់ព្រំដែនវៀតណាមកម្ពុជា ស្រួលទេ? ត្រូវធ្វើដំណើរដោយថ្មើជើង ចុះបើនៅតាមផ្លូវជួបទាហ៊ានប៉ុល ពត ទៀត ហើយត្រូវជួបនូវបញ្ហាគ្រោះថ្នាក់នៅចំពោះមួយមីលីម៉ែត្រនៃជីវិត។ នៅពេលទៅដល់ព្រំដែន យើងគ្រាន់តែប្រៀបធៀបបន្តិចទៅ ទៅដល់ព្រំដែនមិនមែនទៅចូលតាមព្រំដែនផ្លូវការទេ បើចូលតាមព្រំដែនផ្លូវការគឺចប់បាត់ហើយ គឺត្រូវឆ្លងព្រំដែនតាមក្នុងព្រៃ។ ឥឡូវបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋពិចារណាបន្តិចទៅ កាលណាដែលយើងធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់ព្រំដែនក្នុងព្រៃ គឺគិតរួចបាត់ហើយ ចុះប្រទះនឹងឆ្មាំព្រំដែនវៀតណាម ឬក៏ប្រទះនឹងឆ្មាំព្រំដែនយោធា ប៉ុល ពត រឿងគ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិតទៀត។ អញ្ចឹងនៅពេលដែលឆ្លងផុត គឺមហាសំណាងតែម្ដង ហើយឆ្លងផុតទៀតទៅដល់ទឹកដីវៀតណាមនៅមានបញ្ហាទៀត ហើយជាក់ស្ដែងគឺអញ្ចឹងមែន។ គឺត្រូវឆ្មាំវៀតណាមត្រូវចាប់ហើយ ចាប់នឹងគឺយើងឆ្លងព្រំដែនរបស់គេខុសច្បាប់ អញ្ចឹងត្រូវមានទោសមួយសិន។ ដូច្នេះត្រូវការទេពកោសល្យពន្យល់បកស្រាយពីហេតុផល ហេតុអ្វីបានជាឆ្លងដែនខុសច្បាប់ចូលទឹកដីវៀតណាម។
លោក សត្យា រក្ស
សំណួរ៖ លោកបណ្ឌិតកាលនោះ គឺសម្ដេចនិងមិត្តជិតស្និទរបស់គាត់ ដែលត្រូវជាប្អូនៗរបស់គាត់ ត្រូវជាកូនចៅផ្ទាល់របស់គាត់ចំនួន ៤ នាក់ ដែលអញ្ជើញទៅជាមួយសម្ដេច គឺរួមទាំងសម្ដេចផង ឋិតនៅក្នុងសម្លៀកបំពាក់ជាឯកសណ្ឋានយោធា ប៉ុល ពត ទៅទៀត។ ក្នុងអំឡុងឆ្នាំនោះ គឺយើងឃើញថា ខ្មែរក្រហម ប៉ុល ពត នេះ គឺបានបាញ់ផ្លោងទៅក្នុងទឹកដីវៀតណាម។ មានន័យថា បង្កបញ្ហាដែលមិនស្រុះស្រួលគ្នា រវាងព្រំដែនខ្មែរ និងវៀតណាមរួចទៅហើយ។ បន្ទាប់ពីវត្តមានរបស់អ្នកស្នេហាជាតិរបស់យើងដែលសម្ដេចអញ្ជើញទៅ ក្នុងសម្លៀកបំពាក់ឯកសណ្ឋានជាយោធា ប៉ុល ពត ទៀត។ អញ្ចឹងសួរថា តើវាមានបញ្ហាគ្រោះថា្នក់យ៉ាងម៉េច នេះគឺវៀតណាមគេមានសីលធម៌មួយត្រង់ថា គេបានចាប់គេសួរចម្លើយអីជាដើម -ល-។ ចុះបើគេបាញ់ប្រាវដូចសៀមដែលបាញ់ខ្មែរចូលក្នុងដីសៀមនេះ តើវាយ៉ាងម៉េចទៅវិញ?
លោកបណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ
ចម្លើយ៖ ចំណុចហ្នឹង សូមបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋពិចារណា ហ្នឹងហើយជាភាពចាំបាច់ ចុះបើទៅតាមប្រទេសថៃ គេសម្លាប់ភ្លាម យោធាថៃ ហ្នឹងគិតយ៉ាងម៉េច? តើនេះជាភាពមនុស្សធម៌និងម៉ឺងម៉ាត់ផ្លូវច្បាប់នៃការគោរពសិទ្ធិមនុស្សរបស់កងទ័ពឆ្មាំព្រំដែនវៀតណាមឬអត់? ដែលគេគ្រាន់តែចាប់ក្នុងន័យជាការខុសច្បាប់ ប៉ុន្តែគេអត់បានដាក់ទោសប្រហារជីវិតដោយគ្មានការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនោះ។ ហើយដោយសារបញ្ញា និងបេះដូងពិតនៃការសង្រ្គោះជីវិតហ្នឹង ដែលធ្វើឲ្យឥស្សរជនស្នេហាជាតិរបស់យើង អាចពន្យល់ហេតុផលប្រាប់ទៅភាគីវៀតណាម ដើម្បីឲ្យគេជឿជាក់ ព្រោះបើគេមិនជឿជាក់ទេ ចង់យើងនិយាយប៉ុណ្ណា ក៏អត់ជួយយើងដែរ ហើយមិនត្រឹមនិយាយឲ្យគេជឿទៀត និយាយឲ្យគេគិតថា ជាការចាំបាច់ត្រូវតែវៀតណាមមកជួយកម្ពុជារំដោះជីវិតរាប់លាននាក់។ ហើយជាមនុស្សសាមញ្ញទេ យើងគិតទៅ ឥស្សរជនស្នេហាជាតិយើងកាលជំនាន់ហ្នឹង សុទ្ធតែថា្នក់តូចនៅក្នុងរបបប៉ុល ពត ទេ ហើយអាចពន្យល់ឲ្យមេដឹកនាំកំពូលរបស់វៀតណាមជឿ បានន័យថាមិនមែនធម្មតាទេ។ យើងនិយាយអំពីភាពចាំបាច់នេះគឺចង់និយាយអំពីដំណើររឿងដ៏លំបាក ដើម្បីឲ្យពួកអស់លោកប្រឆាំងដែលគេច្រើនតែយក ៧ មករា តិទៀនថាវៀតណាមឈ្លានពាននោះ។
-មតិ លោក សត្យា រក្ស
តាមពិត មូលហេតុដែលកងទ័ពវៀតណាម គាត់មកជាមួយនឹងកងទ័ពរណសិរ្សសាមគ្គីសង្រ្គោះជាតិកម្ពុជាផ្ដួលរំលំរបបប្រល័យពូជសាសន៍ មានកត្តាមួយដែលយើងមិនអាចមើលរំលងបាន។ កាលពីអំឡុងឆ្នាំ ១៩៧៨ នេះ គឺខ្មែរក្រហមប៉ុល ពត បានលើកទ័ពឈ្លានពានវៀតណាម គឺបានសម្លាប់ប្រជាពលរដ្ឋវៀតណាមអស់មិនមែនតិចពាន់នាក់ទេ ហើយជនរងគ្រោះវៀតណាមមិនតិចម៉ឺននាក់ទេ ដែលក្នុងនោះមានការបាញ់ផ្លោងរហូតទៅដល់រយៈពេល ៣ ទៅ ៤ ខែ ដែលប្រើប្រាស់អាវុធធន់ធ្ងន់បាញ់ចូលទៅខេត្តនៅជាប់ព្រំដែនកម្ពុជាយើង។ អញ្ចឹងខ្មែរក្រហមបានវាយលុកចូលទៅក្នុងទឹកដីវៀតណាមប្រមាណពី ៣០ គីឡូម៉ែត្រ ទៅ ៤០ គីឡូម៉ែត្រ វៀតណាមអត់តបតទេ។ ហើយបន្ទាប់មកទៀត វៀតណាមសូមចរចារជាមួយនឹងរបបប៉ុល ពត ទៅទៀត ប៉ុន្តែ ប៉ុល ពត មិនព្រមចរចារ ដោយសារប៉ុល ពត គិតថាការដែលវាយលុករបស់ប៉ុល ពត ហ្នឹង គឺទទួលបានជោគជ័យហើយ នៅពេលដែលវៀតណាមចេះតែដកថយ។ ប៉ុន្តែនៅពេលដែលវៀតណាមគាត់ប្រើប្រាស់សិទ្ធិការពារខ្លួនវិញនោះ គឺបានដេញខ្មែរក្រហមពីទឹកដីវៀតណាម រហូតទៅដល់វាយចូលទឹកដីខ្មែរប្រហែលជាជាង ១០ គីឡូម៉ែត្រ ហើយបន្ទាប់មកវៀតណាមសូមចរចារទៀត ប៉ុន្តែខ្មែរក្រហមមិនព្រម ហើយវៀតណាមក៏បានដកទ័ពទៅស្រុកវិញ។ ពេលនោះហើយដែលជាឱកាសមួយដែលឃើញថា អ្នកស្នេហាជាតិរបស់យើងជាពិសេសសម្ដេចអគ្គមហាសេនាបតីជំនាន់នោះ បានធ្វើការពន្យល់បង្ហាញអំពីចេតនាទុច្ចរិតរបស់ខ្មែរក្រហម ប៉ុល ពត នេះ ។ អញ្ចឹងទៅវៀតណាមក៏គេឃើញថា ប៉ុល ពត វាកាប់សម្លាប់មនុស្សអញ្ចឹងមែន អញ្ចឹង នេះជាដើមហេតុមួយដែលនាំឲ្យកងទ័ពស្ម័គ្រចិត្តវៀតណាម ព្រមសហការ និងចូលរួមចំណែកក្នុងការផ្ដួលរំលំរបបប្រល័យពូជសាសន៍។
-មតិលោកបណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ
ចំណុចនេះហើយដែលយើងចង់ពន្យល់ប្រជាពលរដ្ឋ ហើយឆ្លើយតបទៅនឹងទស្សនរបស់មេគណបក្សប្រឆាំង ដែលគាត់ចង្អៀតចង្អល់ទៅនឹងវត្តមានវៀតណាម មករំដោះអាយុជីវិតប្រជាពលរដ្ឋ ដោយគាត់បន្ថែមនឹងពាក្យឈ្លានពាន។ ឥឡូវយើងគិតសាមញ្ញទាំងអស់គ្នា នៅក្នុងករណីដែលយើងបានលើកហើយថា ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរមិនអាចងើបបះបោររំលំរបបប៉ុល ពត នៅខាងក្នុងបានទេ។ ទីពីរ ជាឱកាសល្អដែលឥស្សរជនកំពូល ស្នេហាជាតិរបស់យើង សុខចិត្តលះបង់ជីវិតដើម្បីទៅរកវិធីពឹងពាក់វៀតណាមមករំដោះប្រជាពលរដ្ឋ។ ហើយក្នុងស្ថានភាពមួយដែលកងទ័ពរបស់យើងអត់ទាន់មានលទ្ធភាពអាចផ្ដួលរំលំរបបប៉ុល ពត បាននៅឡើយទេ។ នេះជាការចាំបាច់មួយទៅហើយ ដែលយើងត្រូវតែត្រូវការវត្តមានកងទ័ពវៀតណាម។ ដូច្នេះដើម្បីផ្ដួលរំលំរបបយោធាផ្ដាច់ការរបស់ ប៉ុល ពត បើមិនឲ្យកងទ័ពស្ម័គ្រចិត្តវៀតណាម បោះជំហ៊ានចូលដីខ្មែរមានតែឈរផ្លុំពីវៀតណាមមក ហើយទៅផ្លុំឯណាទៅប៉ើង ប៉ុល ពត នោះ។ បើមិនឲ្យកងទ័ពវៀតណាមបោះជំហានចូលទឹកដីកម្ពុជាជាមួយនឹងកងទ័ពរណសិរ្សសាមគ្គីសង្រ្គោះជាតិកម្ពុជាទេ តើត្រូវធ្វើម៉េច? ឥឡូវថាអ្នកឯងថា ត្រូវហើយ ត្រូវបោះជំហានចូលទឹកដីខ្មែរបានផ្ដួលរំលំ ឯកភាពដូចយើងហើយ តែអ្នកឯងនៅតែចង្អៀតចង្អល់ពាក្យថា វៀតណាម។ ដោយអ្នកឯងយកអតីតកាលយូរលង់ ជូរចត់រវាងគ្នានឹងគ្នាយកមកដាក់ ឥឡូវបើមិនពឹងវៀតណាម ព្រោះអ្នកឯងទាស់នឹងពាក្យវៀតណាម ហើយទៅពឹងថៃថៃពីដើមមកប្រវត្តិពីណាពីណីមកអត់មានប្រវត្តិជូរចត់ជាមួយខ្មែរទេ។ ត្រង់នេះ បើអ្នកឯងហ៊ានយកប្រវត្តិសាស្ដ្រជូរចត់តាំងពីសិបឆ្នាំណា យកមកដាក់ អ្នកឯងជាមួយថៃអ្នកឯងគិតម៉េចដែររឿងហ្នឹង អត់មានដែលជូរចត់ជាមួយគ្នាទេឬអី? ទីពីរ និយាយអំពីបច្ចុប្បន្នភាព កាលជំនាន់ ប៉ុល ពត ក្រែងអស់លោកប្រឆាំងដឹងទាំងអស់គ្នាហើយតើ ឬក៏ល្ងង់វង្វេងឆ្កួតជាមួយនឹងព្រៃប្រជាធិបតេយ្យ គឺកាលជំនាន់នោះ ពិភពលោកបែងចែកជា ពីរ គឺលោកខាងលិច និងលោកខាងកើត ហើយពិភពលោកស្ថិតនៅក្នុងសង្រ្គាមត្រជាក់រវាងប្លុកទាំងពីរហ្នឹង ហើយរបបប៉ុលពតនៅក្នុងប្លុកណា គឺប្លុកខាងកើត វៀតណាមក៏ប្លុកខាងកើតជាមួយគ្នា ឯថៃនៅប្លុកខាងណា? គឺនៅប្លុកខាងលិច។ គ្រាន់តែប្លុកពីរខុសគ្នា ឥឡូវសាកតែយើងឆ្លងដែនពីដីខ្មែរទៅដីថៃកាលជំនាន់ប៉ុលពត ប្រហែលជាធ្ងន់ធ្ងរជាងបច្ចុប្បន្ននឹងទៅទៀត។ ឥឡូវនេះគ្រាន់តែប្រជាពលរដ្ឋយើងឆ្លងដែនខុសច្បាប់នៅក្នុងព្រៃ សម្លាប់ទៅហើយ ចុះជំនាន់កាលហ្នឹងប្លុកខុសគ្នាទៅទៀត ក្នុងសង្រ្គាមត្រជាក់យកគ្នាជាសត្រូវរវាងខាងកើត និងខាងលិច ហើយទៅចេញពីខាងកើតទៅចូលខាងលិចកើតអីកាលហ្នុង នេះឲ្យពិចារណាទាំងអស់គ្នា។ អញ្ចឹងប្រវត្តិសាស្ដ្រក៏ជូរចត់ដូចវៀតណាមដែរ ហើយមួយទៀតស្ថានភាពនយោបាយក្នុងរបប ប៉ុល ពត គឺពិភពលោក គឺចែកប្លុកទាំងពីរ ហើយប្លុកពីរខុសគ្នារវាងកម្ពុជាហើយនិងថៃ។ ដូច្នេះទៅពឹងអ្នកណា? បើថាអញ្ចឹងម៉េចមិនទៅពឹងអ្នកនៅឆ្ងាយបន្តិចទៅ ហើយទៅពឹងយ៉ាងម៉េច ក្រែងមានអស់លោកប្រធានអង្គការខ្លះមិននិយាយក្រែងព័ត៌មានអត់ធ្លាយចេញ បើព័ត៌មានអត់ធ្លាយចេញធ្វើម៉េចនាំព័ត៌មានឲ្យមនុស្សភៀសខ្លួនចេញទៅដល់អាមេរិកទៅដល់បារាំងបាន។អញ្ចឹង តើត្រូវរកវិធីចេញតាមច្រកណា បើចេញទៅបារាំងវាទាល់តែឡើងយន្ដហោះ ឬក៏មានប័ណ្ណឆ្លងដែន ឬក៏វីសារទៀតនោះ ហើយទៅច្រកណាបើខ្លួនទៅរំដោះជាតិ រវល់តែទៅរកវីសារងាប់មនុស្សរាប់លាននាក់អស់ តើគិតយ៉ាងម៉េច? ជួនកាលក្ស័យជីវិតអ្នកដែលធ្វើដំណើរទៅពឹងបរទេសបាត់ទៅហើយហ្នឹង។ ដូច្នេះវាទៅអត់រួច បានន័យថា វាមានជម្រើសតែមួយគត់ គឺមានតែពឹងពាក់វៀតណាម ហើយការពឹងពាក់វៀតណាមនេះ ត្រូវបញ្ជាក់មួយទៀត ពឹងពាក់ក្នុងគោលបំណងរំដោះជីវិតប្រជាពលរដ្ឋ ដូចខ្ញុំបាននិយាយ ទាល់តែកងទ័ពបរទេសឈានជើងលើទឹកដីខ្មែរដែរ គឺមិនអាចផ្លុំបានទេ។ និយាយអំពីសង្រ្គោះជីវិតយើងដឹងហើយរបបប៉ុល ពត គឺជាប្រព័ន្ធយោធាដែលសម្លាប់មនុស្សរៀងរាល់ថ្ងៃ។ ទាំងអស់គ្នាមិនអាចកុហក់បានទេ ម្នាក់ៗរស់មួយថ្ងៃសម្រាប់តែមួយថ្ងៃទេ មិនអាចគិតថាស្អែកខ្លួនរស់រានទេ។
លោក សត្យា រក្ស
សំណួរ៖ តើមូលហេតុអ្វី ដែលកងទ័ពស្មគ្រចិត្តវៀតណាមចាំបាច់ត្រូវតែបន្តវត្តមាននៅលើទឹកដីកម្ពុជាបន្តទៀតបន្ទាប់ពីផ្តួលរំលំរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុល ពត នៅឆ្នាំ១៩៧៩ ហើយ?
លោក បណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ
ចម្លើយ៖ការរំដោះជីវិតមនុស្សនៅក្នុងប្រព័ន្ធផ្តាច់ការរបស់ ប៉ុល ពត ដែលប្រជាពលរដ្ឋមានការសម្លាប់ជារៀងរាល់ថ្ងៃ គឺយើងត្រូវគិតអំពីពេលវេលាថែមទៀត។ បើយើងធ្វើសង្គ្រាមក្នុងរយះពេលកាន់តែយូរក្នុងការរំដោះប្រជាជនពីរបប ប៉ុល ពត នោះប្រជាជនអាចស្លាប់ច្រើនជាងពេលមុនៗទៅទៀត ពីព្រោះរបបផ្តាច់ការ នៅពេលដែលមានការលេចធ្លាយរឿងហើយ គឺពួកគេចាប់ផ្តើមដើរបោសសំអាតហើយ។ ឧទាហរណ៏ កាលឆ្នាំ១៩៧៨ ក្រោយពីលេចនូវរឿងក្បាលយួនខ្លួនខ្មែរ គឺពួក ប៉ុល ពត បានធ្វើការបោសសំអាតដោយសម្លាប់ទាំងមេដឹកនាំរបស់ពួកគេ និងប្រជាពលរដ្ឋអស់ជាច្រើន។ ដូច្នេះ នៅពេលដែលពួកគេឮសូរថា រណសិរ្សសាមគ្គីសង្គ្រោះជាតិ កើតហើយ និងមានកងទ័ព ស្មគ្រចិត្តវៀតណាមចូលមកទៀតនោះ គឺប្រាកដជាបោសសំអាតខ្មែរនៅក្រោមការត្រួតត្រារបស់គេអស់ជាមិនខាន។ អញ្ចឹង យើងត្រូវតែកោតសរសើរនូវការរំដោះប្រជាពលរដ្ឋយើងបានលឿន គឺមិនត្រូវធ្វើដូចមេ NGO ឆ្កួតម្នាក់ ដែលនិយាយថាមិនគួរជឿបានទេ ដែលការធ្វើសង្គ្រាមរំដោះប្រទេស និងប្រជាជននេះមានរយះពេលខ្លីពេក។ តាមពិតយុទ្ធសាស្ត្រនៃការរំដោះប្រជាពលរដ្ឋបានកាន់តែឆាប់កាលណា គឺល្អកាលហ្នឹង ពីព្រោះបើកាន់តែយឺតគឺជីវិតប្រជាពលរដ្ឋកាន់តែត្រូវស្លាប់ច្រើនថែមទៀត គឺអាចស្លាប់ដោយទាំងជីវិតមេ NGO នោះថែមទៀត។ អញ្ចឹងហើយបានជារយះពេលពីថ្ងៃ ២ ធ្នូ ដល់ថ្ងៃ ៧ មករា គឺមានរយះពេលខ្លី ដើម្បីផ្តួល របប ប៉ុល ពត។
ចំពោះភាពចាំបាច់ក្នុងការឈរជើងជាបន្តនៃកងទ័ពស្មគ្រចិត្តវៀតណាម ក្រោយថ្ងៃ ៧ មករា គឺយើងទាំងអស់គ្នាត្រូវឈរលើសច្ចៈភាពនៃស្ថានភាពជាក់ស្តែង។ កងទ័ពរណសិរ្សសាមគ្គីសង្គ្រោះជាតិនៅពេលនោះ គឺនៅមានបរិមាណតិចតួច រីឯសមត្ថភាពក៏នៅទន់ខ្សោយ ហើយសព្វាវុធគឺយើងអត់ទាន់មានទេ ដូច្នេះគឺយើងត្រូវពឹងផ្អែកទៅលើសព្វាវុធរបស់វៀតណាមទាំងអស់។ ការរំដោះជីវិត មិនមែនគ្រាន់តែរំដោះហើយទុកឲ្យពួក ប៉ុល ពត វិលត្រឡប់មកវិញទេ ពីព្រោះបើពួកនេះត្រឡប់មកវិញបានគេនឹងសម្លាប់ខ្លាំងជាងមុនគឺទ្វេរដង។ រឿងមួយទៀត ក៏អាចមានការសម្លាប់គ្នារវាងខ្មែរនិងខ្មែរដែលកំពុងវិលត្រឡប់មកស្រុកភូមិវិញនៅតាមផ្លូវផងដែរ។ ដូច្នេះប្រទេសនឹងធ្លាក់ក្នុងកល្បយុគ្គ ប្រសិនបើគ្មានការឈរជើងដើម្បីធានាសណ្តាប់ធ្នាប់ សុវត្ថិភាព សន្តិសុខសង្គមពីកងទ័ពវៀតណាមទេ។ ថ្ងៃ ៧ មករា ឆ្នាំ១៩៧៩ គឺយើងទើបតែផ្តួលរំលំ ដូច្នេះនៅតំបន់ខ្លះគឺមិនទាន់រំដោះបានទេ ដូច្នេះចំពោះទាហ៊ានបាក់ទ័ព ប៉ុល ពត មិនទាន់បានបង្ក្រាបអស់នៅឡើយទេ អញ្ចឹងហើយទើបបានយើងត្រូវការឲ្យមានការបន្តឈរជើងបន្តពីកងទ័ពស្មគ្រចិត្តវៀតណាម ដើម្បីការពារសុវត្ថិភាព ហើយភ្ជាប់ជាមួយនឹងការឈរជើងនៃកងទ័ពវៀតណាម យើងក៏ត្រូវការកសាងនូវកងទ័ពកម្ពុជា និងការកសាងនូវរដ្ឋបាលគ្រប់គ្រងបណ្តោះអាសន្នផងដែរ ដោយមានការចូលរួមជំនួយពីវៀតណាម និងពីបណ្តាប្រទេសនានាដែរ ពីព្រោះពេលនោះគឺយើងអស់អ្នកចេះដឹងទៅហើយ។ អញ្ចឹងនៅតាមភូមិឃុំ គឺយើងត្រូវរើសឲ្យមានរដ្ឋបាលភូមិឃុំបណ្តោះអាសន្ន ដោយចាត់តាំងអ្នកនៅក្នុងភូមិ ឃុំ នោះហើយមានកងទ័ពវៀតណាម និងកងទ័ពខ្មែរជួយដឹងឮ ដើម្បីជួយដល់សណ្តាប់ធ្នាប់ប្រជាជនកម្ពុជា។ ក្នុងស្ថានភាពដដែលនេះ ពួក ប៉ុល ពត បានភៀសខ្លួន ដល់ក្រៅប្រទេសទៅហើយ ចំណែកសហរដ្ឋអាមេរិក និងសម្ព័ន្ធមិត្តលោកខាងលិចរបស់អាមេរិកក៏មិនបានថ្កោលទោស ពួក ប៉ុល ពត ទាំងនោះទេ គឺពួកគេថែមទាំងគាំទ្រ ប៉ុល ពត ឲ្យអង្គុយនៅកៅអី អ ស ប ទៀត។ ពួកបរទេសទាំងនោះថែមទាំងជួយទំនុកបំរុងបង្កើតឲ្យមានជារណសិរ្សខ្មែរផ្សេងទៀត ដោយជួយលាងមុខមាត់អាក្រក់របស់ ប៉ុល ពត ថែមទៀត និងជម្រុញឲ្យភាគីទាំងបី បង្កើតបានជារដ្ឋាភិបាលត្រីភាគីនីរទេសឲ្យមកធ្វើសង្គ្រាមប្រដាប់អាវុធដណ្តើមរដ្ឋអំណាចស្របច្បាប់ គឺសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា។
ចំណុចមួយទៀត គឺគណបក្សប្រឆាំងគេបានលើកអំពីបញ្ហា ក៥ ដូច្នេះបងប្អូនយើងទាំងអស់គ្នាគឺពិតជាបានដឹងហើយ ពីព្រោះពេលនោះគឺប្រទេសយើងមិនទាន់ទទួលបាននូវសន្តិភាពទេ គឺយើងនៅមានសង្គ្រាម។ សូម្បីតែរទេះភ្លើងក៏ពួក ប៉ុល ពត មានការបាញ់ប្រហារ ឬកាត់ផ្តាច់ ដូច្នេះ កឹម សុខា និង សម រង្ស៊ី ត្រូវបើកភ្នែកមើលឲ្យច្បាស់ និងហ៊ានទទួលស្គាល់នូវសច្ចៈភាព ហើយមិនត្រូវយកខួរក្បាលដែលឆ្កួតវង្វេងនឹងព្រៃប្រជាធិបតេយ្យមកបំភ្លៃការពិត សម្រាប់កម្ពុជាបច្ចប្បន្ននោះទេ។ បានសេចក្តីថា ប្រទេសកម្ពុជានៅពេលនោះគឺមានសង្គ្រាម អញ្ចឹងយុទ្ធសាស្ត្រ ក៥ គឺជាយុទ្ធសាស្ត្រសង្គ្រាមរបស់រដ្ឋាភិបាលសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា ដើម្បីឲ្យចម្ងាយពីផ្លូវជាតិ ឬពីផ្លូវដែកបានស្រឡះ ងាយស្រួលក្នុងការការពារ។ ការពិតគឺវាប៉ះពាល់ដល់ធនធានធម្មជាតិខ្លះក៏ពិតមែន ក៏ប៉ុន្តែដើម្បីការពារជីវិតប្រជាជនដូច្នេះគឺយើងត្រូវតែប្រើនូវយុទ្ធសាស្ត្រនេះដើម្បីការពារប្រទេស។
លោក សត្យា រក្ស
សំណួរ៖ មានសម្តីរបស់បននយោបាយប្រឆាំងបានលើកចំណុចមួយទៀតមកឃោសនា ដោយគេចោទថា ការកសាងជាតិនៅក្នុងរបបសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជាគឺពីឆ្នាំ១៩៧៩ ដល់ឆ្នាំ ១៩៩៣ គឺពុំមានសមិទ្ធផលអ្វីទាំងអស់។ ដូច្នេះត្រង់ចំណុចនេះ តើលោកបណ្ឌិតមានអ្វីដើម្បីពន្យល់ទៅដល់ក្រុមប្រឆាំង ដែលចេះតែចោទប្រកាន់ដើម្បីកេងចំណេញនយោបាយទាំងនោះ និងដើម្បីបង្ហាញអំពីសច្ចៈធម៌ យុត្តិធម៌ ទៅដល់ជនរួមជាតិ និងសង្គមដើម្បីពិចារណាឡើងវិញ?
លោកបណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ
ចម្លើយ៖ ត្រង់នេះបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋអាចយល់ដឹងហើយ ពីព្រោះចាប់ពីថ្ងៃ៧ មករា ឆ្នាំ១៩៧៩ មកដល់ពេលនេះគឺប្រទេសយើងមិនអាចផ្លោះភ្លាមដោយមានការធំធាត់ភ្លាមៗបានទេ ដូច្នេះលោក កឹម សុខា និងលោក សម រង្ស៊ី មិនត្រូវចោទប្រកាន់បែបរឡិករឡក់បែបនេះទេ។ ចំពោះលោក សម រង្ស៊ី បើសិនជាគាត់មិនទទួលស្គាល់ក៏ហីទៅ ពីព្រោះគាត់មិនបានឆ្លងកាត់នូវភាពវេទនា បបររាវ ដូចប្រជាជនយើងជួបទេ។
ក្រោយឆ្នាំ១៩៧៩ រដ្ឋាភិបាលសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា បានខិតខំបណ្តុះបណ្តាលកូនខ្មែរឲ្យចេះអក្សរ ពីព្រោះជំនាន់នោះមានប្រជាជនមិនតិចទេដែលអត់ចេះអក្សរ ហើយចំណែកអ្នកដែលចេះតិចតួចដែលនៅសេសសល់ពីស្លាប់ រដ្ឋាភិបាលបានបន្តឲ្យរៀនចេះរហូតដល់បាក់ឌុប និងមួយចំនួនទៀត រដ្ឋាភិបាលបានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយបណ្តាប្រទេសជាមិត្ត ដើម្បីបញ្ជូនទៅរៀនដើម្បីទទួលបានបរិញ្ញាបត្រ អនុបណ្ឌិត និងថ្នាក់បណ្ឌិត ។ល។ ទាំងនេះគឺជាសមិទ្ធផល ដែលរដ្ឋាភិបាលសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា សម្រេចបានក្នុងនោះក៏មាន អ្នកដែលបានរៀនហើយរត់ទៅក្រៅប្រទេស ហើយកំពុងតែជេរខ្មែររាល់ថ្ងៃផងដែរ។ សព្វថ្ងៃនេះ ដែលយើងកំពុងតែកសាងប្រទេស ក៏យើងប្រើប្រាស់នូវធនធានមនុស្សដែលចេញពីមុនមកដែរ។ ទាំងនេះហើយគឺជាសមិទ្ធផលដែលរដ្ឋាភិបាលសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា កសាងបាន ដែលក្នុងនោះមានដូចជាសិទ្ធក្នុងការរៀនសូត្រ សិទ្ធិបណ្តុះបណ្តាលជាច្រើន។ រដ្ឋាភិបាលក៏បានកសាងឲ្យមានសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារឡើងវិញ ដោយយើងបានបោះពុម្ពឲ្យមានការចាយលុយរៀលឡើងវិញ ដែលក្នុងរបប ប៉ុល ពត បានលុបបំបាត់ចោលអស់។ នេះគឺជាសិមិទ្ធផលមួយទៀត ដែលយើងទទួលបាននូវសិទ្ធិរកស៊ីចិញ្ចឹមជីវិតតាំងពីក្រោយថ្ងៃរំដោះ។ តាមពិតប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យដូចលោកខាងលិច គឺមិនអាចធ្វើបានទេ គេអនុវត្តរបបប្រជាធិបតេយ្យគឺមិនមែនប្រទេសធ្លាក់ក្នុងកល្បយុគ្គដូចកម្ពុជាក្រោយថ្ងៃរំដោះ ៧ មករា នោះទេ ។ ប្រទេសអាមេរិក គឺមិនបានឆ្លងកាត់សង្គ្រាមលោកទេ ដូច្នេះការកសាងប្រទេសឲ្យទៅជារបបប្រជាធិបតេយ្យដូចកម្ពុជាឆ្នាំ១៩៧៩ គឺមិនមានទេ។ ប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា គឺមិនមែនផ្តើមចេញតែជ្រុងមួយដូចប្រជាធិបតេយ្យនៅលោកខាងលិចទេ តែប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាគឺផ្តើមចេញពីប្រជាធិបតេយ្យប្រជាជន។ បានន័យថាការរៀបចំឲ្យមានប្រក្រតីភាពឡើងវិញក្នុងភាពជាមនុស្ស ដើម្បីចាប់ផ្តើមរស់ក្នុងជីវភាពឯកជន គ្រួសារ និងប្រជាជាតិទាំងមូល។
-មតិលោក សត្យា រក្ស
ការលើកយកមកពន្យល់ របស់កម្មវិធីយើងគឺដើម្បីចែកជូនដល់បងប្អូនជនរួមជាតិកម្ពុជាទាំងអស់ចូលរួមគ្នាគិត ហើយជូនចំពោះបងប្អូនទាំងឡាយដែលមានគំនិតស្មោះត្រង់ចំពោះប្រទេសជាតិ ដែលស្នេហាជាតិពិតប្រាកដនិងជាជនរងគ្រោះនៅក្នុងរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ដើម្បីជាការរំលឹក និងឆ្លុះបញ្ចាំងឲ្យឃើញនូវមាយាទកេងចំណេញនយោបាយរបស់គណបក្សប្រឆាំង។
ការសម្រេចបាននូវសមិទ្ធផលទាំងអស់នោះហើយ ដែលធ្វើឲ្យបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរយើងមិនអាចបំភ្លេចបាននូវវីរៈភាពដ៏អង់អាចក្លាហានរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ជាពិសេសគឺ វីរៈភាព និងគុណូបក្ការៈដែលសម្តេចទាំងបីបានធ្វើពលិកម្ម ដើម្បីបុព្វហេតុរំដោះជាតិ រំដោះប្រជាពលរដ្ឋឲ្យបានរួចផុតពីការកាប់សម្លាប់។
លោក សត្យា រក្ស
សំណួរ៖ ទាក់ទងទៅនឹង ទណ្ឌិត សម រង្ស៊ី ដែលកំពុងតែគេចវេសពីទោស ទៅពួនសំងំនៅស្រុកបារាំងនោះ គេបានលើកឡើងថា ដើម្បីឲ្យកម្ពុជាមានប្រជាធិបតេយ្យ មានសិទ្ធិមនុស្ស លុះត្រាតែមានវត្តមាន សម រង្ស៊ី មកចូលរួមបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា។ ការដែល សម រង្ស៊ី លើកនេះ ហើយភ្ជាប់ជាមួយនឹងព្រឹត្តិការណ៍កន្លងមកដែលប្រជាជនយើងបានរស់រានមានជីវិតមកដល់ពេលនេះ តើវាជាការចាំបាច់ដូចការលើករបស់ សម រង្ស៊ី ដែរឬទេ?
លោកបណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ
ចម្លើយ៖ នេះហើយដែលគេហៅថាទស្សនៈ មោគ ប្រជាធិបតេយ្យ។ ប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា ទម្រាំបានមកដល់ថ្ងៃនេះ បើយើងមិនផ្តើមចេញពីប្រជាធិបតេយ្យប្រជាជនទេ គឺការរៀបចំឲ្យមានប្រក្រតីភាពឡើងវិញនៃសង្គមជាតិទេគឺមិនអាចទៅរួចទេ។ ប្រជាធិបតេយ្យរបៀបនេះ នៅប្រទេសអាមេរិកគឺអត់មានទេ ហើយនៅប្រទេសលោកខាងលិចក៏គ្មានដែរ នូវរបបប្រជាធិបតេយ្យប្រជាជននេះ ពីព្រោះប្រជាធិបតេយ្យដូចលោកខាងលិច គឺអត់បានឆ្លងកាត់នូវបញ្ហាដូចកើតមាននៅប្រទេសអាស៊ី ឬដូចនៅកម្ពុជាទេ។ អញ្ចឹង ដើម្បីមានមូលដ្ឋាន ដើម្បីធ្វើប្រជាធិបតេយ្យដូចលោកខាងលិច ឬប្រជាធិបតេយ្យបែបពហុបក្ស គឺទាល់តែសង្គមមួយមានប្រក្រតីភាពសិន។ បានន័យថា មានសន្តិភាព សុវត្ថិភាព ហើយមូលដ្ឋានរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋត្រូវបានកកើតឡើង។
បច្ចុប្បន្ននេះ យើងអនុវត្តនូវប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស ដោយផ្អែកលើមូលដ្ឋាននៃការចាប់ផ្តើមនៃប្រជាធិបតេយ្យដែលមានតាំងពី ថ្ងៃ ៧ មករា។ លោក សម រង្ស៊ី សព្វថ្ងៃនេះគាត់មិនបានដឹងថាប្រទេសកម្ពុជាយើងបោះឆ្នោតតាមរបៀបអីនោះទេ។ គាត់មិនបានដឹងទេ ថាតើយើងបោះឆ្នោតជ្រើសរើសប្រធានាធិបតី ឬបោះឆ្នោតជ្រើសរើសតំណាងរាស្ត្រទេ?
បើសិនជាការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសប្រធានាធិបតី ហើយ សម រង្ស៊ី ឈរឈ្មោះជាប្រធានាធិបតីនឹងគេដែរ តែអត់បានមកប្រកួត នោះ សម រង្ស៊ី ពិតជាត្រូវ។ ប៉ុន្តែ សូមកុំភ្លេច នៅស្រុកខ្មែរ ការបោះឆ្នោតគឺជាការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសតំណាងរាស្ត្រ ហើយអនុវត្តតាមរបបសភានិយម។ មានន័យថា គណបក្សណាទទួលបានសម្លេងឆ្នោតច្រើនជាងគេ គឺទទួលនូវបុព្វសិទ្ធិ និងឯកសិទ្ធិផ្តាច់មុខក្នុងការបង្កើតរដ្ឋាភិបាល។ ដូច្នេះ នាយករដ្ឋមន្ត្រី គឺជាបេក្ខជនជាប់ឆ្នោតជាអ្នកតំណាងរាស្ត្រ មកពីគណបក្សឈ្នះឆ្នោតលំដាប់ថ្នាក់ទី១។ ក្នុងករណីដែលគណបក្ស ឈ្នះឆ្នោតលំដាប់លេខមួយពុំមានសម្លេងគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការបង្កើតរដ្ឋាភិបាលតែឯងទេ គឺត្រូវរកដៃគូរផ្សេងទៀតដើម្បីរកឲ្យបានសម្លេងភាគច្រើនដាច់ខាតដើម្បីបង្កើតរដ្ឋាភិបាល។ ប៉ុន្តែ បុព្វសិទ្ធិ និង ឯកសិទ្ធិ ទទួលតំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រី គឺជាឥស្សរៈជនជាប់ឆ្នោតតំណាងរាស្ត្រមកពីគណបក្សឈ្នះឆ្នោតលំដាប់លេខ១។ ដូច្នេះបញ្ជីបោះឆ្នោតសភានៅកម្ពុជាគឺជាបញ្ជីបោះឆ្នោតតាមប្រព័ន្ធសមាមាត្រ ដែលហៅថាបញ្ជីបេក្ខជនគណបក្ស ដែលត្រូវប្រកួតប្រជែងនៅតាមមណ្ឌលបោះឆ្នោតខេត្ត ក្រុង ទាំ២៤។ អញ្ចឹង តួអង្គ គឺគណបក្ស មិនមែនតួអង្គគឺបុគ្គលទេ។ អញ្ចឹង បើលោក សម រង្ស៊ី យល់ច្រឡំថាការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជាគឺជាការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតី នោះគឺខុសហើយ។ ម្យ៉ាងទៀតកន្លងមក លោក សម រង្ស៊ី ក្តី លោក កឹម សុខា ក្តី គឺអាចឈរឈ្មោះបានតែមួយមណ្ឌលទេ គឺខេត្តកំពង់ចាម ។ សរុបមក រឿងអត់ សម រង្ស៊ី ឬមាន សម រង្ស៊ី គឺមិនពាក់ព័ន្ធទៅដល់រឿងប្រជាធិបតេយ្យ ឬរឿងសិទ្ធិមនុស្សទេ។ កន្លងទៅ ទោះបីជាមាន សម រង្ស៊ី ក៏គាត់មិនដែលទទួលស្គាល់លទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតដែរ គឺរួមទាំងក្រុម NGO ប្រឆាំងមួយចំនួនតូចទៀតផង។ ទោះបីជាមាន សម រង្ស៊ី ក៏ពួកគេចោទថាការបោះឆ្នោតនោះអត់សេរី និងយុត្តិធម៌ ហើយពេលនេះអត់ សម រង្ស៊ី ក៏អត់សេរី និងយុត្តិធម៌ ដដែល។ ចំណុចនេះគឺជាបញ្ហារបស់គណបក្សប្រឆាំងខ្លួនឯង ហើយចរឹតបែបនេះប្រជាពលរដ្ឋ នឹងដាក់ទណ្ឌកម្មយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរមួយកម្រិតថែមទៀតនៅថ្ងៃ ២៨ ខែ កក្កដា ឆ្នាំ២០១៣ ខាងមុខនេះ៕
សម្រង់ព័ត៌មាន៖ លោក នូ សាវុធឌី