Tuesday, April 2, 2013

បើក​​សន្និបាត​​វិស័យ​​សកម្ម​ភាព​​មីន ឯកឧត្តម​​បណ្ឌិត​​សភាចារ្យ​ សុខ អាន អំពាវ​នាវ​​សុំ​ការ​គាំទ្រ​​បន្ត​​ពី​​អន្ត​រជាតិ​


ក្នុង​នាម​រាជ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា ឯកឧត្តមបណ្ឌិត​សភាចារ្យ សុខ អាន ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រី​ទទួល​បន្ទុក​ទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី បាន​អំពាវនាវ​ដល់​បណ្តា​​ដៃ​គូ​អភិវឌ្ឍន៍​ទាំង​អស់​ឲ្យ​បន្ត​រក្សា​និង​ បង្កើន​ជំនួយ​ឧបត្ថម្ភដល់​ប្រតិបត្តិការ​ជាតិ និង​អន្តរជាតិ​ទាំង​អស់​នៅ​កម្ពុជា ដើម្បី​ឲ្យ​ការ​អនុវត្តន៍​ផែនការ​សកម្ម​ភាព​មីន​២០១០-២០១៩ សម្រេច​បាន​លទ្ធផល​ជា​វិជ្ជមាន​តាម​ការ​គ្រោង​ទុក​។
 
នៅ​ក្នុង​ឱកាស​អញ្ជើញ​ជា​អធិបតី​ក្នុង​ពិធី ​បើក​សន្និបាត​ជាតិ​វិស័យ​សកម្ម​ភាព​មីន នៅ​វិមាន​សន្តិ​ភាព​នា​ព្រឹក​ថ្ងៃ​ទី​២ ខែមេសា ឆ្នាំ​២០១៣ ឯកឧត្តម​បណ្ឌិត​សភាចារ្យ​ សុខ អាន​ បាន​ចាត់​ទុក​ការ​រៀបចំ​សន្និបាត​ជាតិ​វិស័យ​សកម្ម​ភាព​មីន ធ្វើ​ឲ្យ​មានការ​យល់​ដឹង​កាន់​តែ​ស៊ីជម្រៅ​អំពី​វឌ្ឍនៈ​ភាព​បីឆ្នាំដំបូង​នៃ ​ការ​អនុវត្តន៍​ផែនការ​យុទ្ធ​សាស្ត្រ​ជាតិ​សកម្ម​ភាព​មីន   ២០១០-២០១៩ ក៏​ដូច​ជា​យល់​ដឹង​ពី​ស្ថាន​ភាព​ទូទៅ​នៃ​ប្រតិបត្តិការ​បោស​សម្អាត​មីន​នៅ​ កម្ពុជា​។
 
សូម​បញ្ជាក់​ថា សង្គ្រាម​នៅ​កម្ពុជា​ជា​ច្រើន​ទសវត្សរ៍​កន្លង​មក​ បាន​បន្សល់​ទុក​នូវ​ការ​គំរាម​កំហែង និង​គ្រោះ​ថ្នាក់​ដោយ​សារ​គ្រាប់​មីន និង​សំណល់​ជាតិផ្ទុះ​យ៉ាង​ច្រើន​ ហើយ​ផល​ប៉ះពាល់​ដោយ​សារ​សំណល់ជាតិ​ផ្ទុះ​ពី​សង្គ្រាម ភាគ​ច្រើន​គឺ​ជា​គ្រាប់​ទម្លាក់​ពី​លើ​អាកាស​ ពិសេស​គ្រាប់​បែក​ចង្កោម និង​យុទ្ធ​ភ័ណ្ឌ​មិន​ទាន់​ផ្ទុះ​ជា​ច្រើនទៀត។
 
ឯកឧត្តម​បណ្ឌិ​ត​សភាចារ្យ សុខ អាន បាន​មាន​ប្រសាសន៍​បញ្ជាក់​ថា ក្រោម​ការ​ដឹកនាំ​ប្រកប​ដោយ​កិត្តិ​បណ្ឌិ​ត​របស់​សម្តេច​អគ្គមហា​សេនាបតី​ តេជោ ហ៊ុន សែន នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​នៃ​ព្រះ​រាជាណាចក្រកម្ពុជា​ការ ​បោស​សម្អាត​មីនមិន​ត្រឹម​តែ ដើម្បី​ធានា​បាន​នូវ​សុវត្ថិភាព​ជូន​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​គ្រប់ៗរូប​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ ប៉ុន្តែ​ថែម​ទាំង​បាន​ឆ្លុះ​បញ្ចាំង​ឲ្យ​ឃើញ​យ៉ាង​ច្បាស់​អំពី​សកម្ម​ភាព​ មនុស្ស​ធម៌ និង​ការអភិវឌ្ឍន៍​នៅ​កម្ពុជា​ទៀត​ផង​។ ជាក់​ស្តែង​ក្នុងការ​វាស់​វែង​ដី​ធ្លី ដើម្បី​ធានា​កម្មសិទ្ធិ​ដីធ្លី​ស្រប​ច្បាប់​របស់​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​ ក្រុម​យុវជន​ស្ម័គ្រ​ចិត្ត​សម្តេច​តេជោ និង​មន្ត្រី​ជំនាញ​មក​ពី​ក្រសួង​រៀប​ចំ​ដែន​ដី នគររូបនីយកម្ម និង​សំណង់​ ក្នុង​ការ​អនុវត្តន៍​នូវ​នយោបាយ​ចាស់ សកម្ម​ភាព​ថ្មី ពិត​ជា​ត្រូវ​ការ​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​យ៉ាង​ជិត​ស្និទ្ធ​ពី​មន្ត្រី​ បច្ចេក​ទេស​ជំនាញខាង​ដោះ​មីន ក្នុង​ការ​ងារបោស​សម្អាត​មីន និង​សំណល់​ជាតិ​ផ្ទុះ។
 
ឯកឧត្តម ប្រាក់ សុខុន អនុ​ប្រធាន​អាជ្ញាធរ​មីន​កម្ពុជា បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា សកម្ម​ភាព​ដោះ​មីន​ជា​លក្ខណៈ​មនុស្ស​ធម៌ ដោយ​មានជំនួយ​ឧបត្ថម្ភ​ជា​ថវិកា បច្ចេក​ទេស និង​សម្ភារ និង​ដៃ​គូ​អភិ​វឌ្ឍន៍​នានា បាន​ចាប់​ផ្តើម​ជាផ្លូវ​ការ​តាំង​ពី​ឆ្នាំ​១៩៩២មក​ម្ល៉េះ​។ យោងតាម​របាយការណ៍ជន​រងគ្រោះ​របស់​អាជ្ញាធរ​មីន​បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា ចំនួន​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​ដែល​រង​គ្រោះ​ថ្នាក់​បណ្តាល​មក​ពី​ការ​ផ្ទុះ​មីន និង​សំណល់​ជាតិ​ផ្ទុះ​ពី​សង្គ្រាម​ទាំង​របួស និង​ស្លាប់ ពី​ឆ្នាំ១៩៧៩ ដល់​ឆ្នាំ២០១២ មាន​ចំនួន​សរុប ៦៤០០០នាក់ នៅ​ក្នុង​នោះ​ប្រមាណ​ជា ៧០% ត្រូវ​បាត់​កម្លាំង​ពលកម្ម និង​បាត់​បង់​ផ្នែក​ខ្លះ​នៃ​កាយ​សម្បទារ ហើយ ប្រមាណ​ជា ៣០%​ទៀត ត្រូវ​បាត់​បង់​អាយុជីវិត។ ​និន្នាការ​តួលេខ​ជន​រងគ្រោះ​ដោយ​សារ​គ្រាប់​មីន និង​សំណល់​ជាតិ​ផ្ទុះ​ពី​សង្គ្រាម​បាន​ធ្លាក់​ចុះ​ពី​មួយ​ឆ្នាំ​ទៅ​មួយ​ ឆ្នាំ​។ ក្នុង​ឆ្នាំ​២០១០ មាន​ជន​រងគ្រោះសារ​គ្រាប់​មីន និង​សំណល់ជាតិ​ផ្ទុះ​ពី​សង្គ្រាម​មាន​ចំនួន​ ២៨៦នាក់។ ឆ្នាំ២០១១  មាន​ចំនួន​២១១នាក់ ហើយ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០១២ តួលេខ​ជន​រងគ្រោះ​បាន​ធ្លាក់​មក​នៅ​ត្រឹម​ ១៨៦នាក់ ដែល​បញ្ហា​នេះ ឯកឧត្តម​បណ្ឌិត​សភាចារ្យ សុខ អាន បាន​ចាត់​ទុក​ថា ជា​លើក​ទី​មួយហើយ ដែល​តួលេខ​អ្នក​រងគ្រោះ​បាន​ធ្លាក់​ចុះ​មក​នៅ​ក្រោម​បន្ទាត់​ ២០០នាក់​ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំ។ ឯកឧត្តម​បណ្ឌិត​សភាចារ្យ សុខ អាន បាន​ចាត់​ទុក​ការ​ធ្លាក់​ចុះ​នេះ គឺ​ដោយ​សារ​មានការ​ខិត​ខំ​ប្រឹង​ប្រែង និង​ការ​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់​ខ្ពស់​របស់​រាជរដ្ឋាភិបាល ប្រតិបត្តិករ ភាគី​ពាក់​ព័ន្ធ និង​ដៃគូ​អភិវឌ្ឍន៍​ដែល​បាន​ចូល​រួម​យ៉ាង​សកម្ម​ក្នុង​ការ​បោស​សម្អាត​ចំគោល ​ដៅ ដែល​រង​ផល​ប៉ះពាល់​ខ្លាំង ក៏​ដូច​ជា​ការ​ផ្សព្វ​ផ្សាយ​អប់រំ​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​ដល់​មូល​ដ្ឋាន ឲ្យ​បាន​យល់​ដឹង​អំពី​គ្រោះ​ថ្នាក់​ដោយ​សារ​គ្រាប់​មីន និង​សំណល់​ជាតិ​ផ្ទុះ​ពី​សង្គ្រាម។ ទោះ​បី​ជាមានការ​ធ្លាក់​ចុះ​បែប​នេះ​ក្តី ឯកឧត្តមបណ្ឌិត​សភាចារ្យ សុខ អាន នៅ​តែ​ទទួល​ស្គាល់​ថា ចំនួន​ជន​រងគ្រោះ​នៅ​តែ​ខ្ពស់​ បើ​ប្រៀប​ធៀប​នឹង​ប្រទេស​ដែល​រងគ្រោះ​ដោយ​សារ​មីន​ និង​សំណល់​ជាតិ​ផ្ទុះ​ពី​សង្គ្រាម​ដទៃ​ទៀត​។
 
យោងតាម​ការ​ស្រាវ​ជ្រាវ​ទិន្នន័យ​មូល​ដ្ឋាន ​បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា បច្ចុប្បន្ន​ផ្ទៃ​ដី​គ្របដណ្តប់​ដោយ​សារ​គ្រាប់​មីន និង​សំណ​ល់​​​ជាតិ​ផ្ទុះ​ពី​សង្គ្រាម ជា​ពិសេស​មីន​ប្រឆាំង​មនុស្ស និង​មីន​តោននៅ​សល់​ប្រមាណ​ជាង​ ១៧០០​គីឡូម៉ែត្រក្រឡា ដែល​ផ្ទៃ​ដី​ទាំង​នេះ​ស្ថិត​នៅ​ក្នុង​ដែន​ដី​ភាគ​ខាង​លិច​ឈៀង​ខាង​ជើង ជាប់​ព្រំដែន​កម្ពុជា-ថៃ។
 
សូម​បញ្ជាក់​ថា ក្រៅ​ពី​ប្រតិបត្តិការ​បោស​សម្អាត​មីន​នៅ​កម្ពុជា រាជ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ ក្រោម​ការ​ដឹកនាំ​ប្រកប​ដោយ​កិត្តិ​បណ្ឌិត​របស់​សម្តេច​អគ្គមហាសេនាបតី​តេជោ ហ៊ុន សែន បាន​សម្រប​សម្រួល​បញ្ជូន​កម្លាំង​បោស​សម្អាត​មីននៃ​កង​យោធពលខេមរៈភូមិន្ទ ទៅ​បំពេញ​បេសកកម្ម​អន្តរជាតិ​នៅ​ប្រទេសស៊ូដង់ ​ក្រោម​ឆ័ត្រ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​លើក​ដំបូង​ជា​ប្រវត្តិសាស្ត្រ កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី១២ ខែមេសា ឆ្នាំ២០០៦ ចំនួន​ ១៣៥នាក់​។ បើគិត​ចាប់​តាំង​ពី​ឆ្នាំ២០០៦ មក​ដល់​បច្ចុប្បន្ន កម្ពុជា​បាន​បញ្ជូន​កងកម្លាំង​ចូល​រួម​បេសកកម្ម ក្នុង​នាម​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​សរុប ១៤៤៥នាក់​ នៅ​ក្នុង​ប្រទេសស៊ូដង់ ឆាត អាហ្វ្រិក​កណ្តាល ស៊ូដង់​ខាង​ត្បូង និង​ប្រទេស​លីបង់៕

សម្តេច​​តេជោ​​អំពាវ​នាវ​ឲ្យ​​សមាជិក​​គណបក្ស​​ប្រជា ​ជន​​កម្ពុជា​​អត់​​ធ្មត់​ចំពោះ​ការ​​ជេរ​​ប្រមាថ​​ក្នុង​យុទ្ធានាការ​បោះ​​ ឆ្នោត​​នា​​ពេល​​ខា​​ងមុខ​នេះ

ម្តេច​អគ្គ​មហា​សេនាបតី​តេ​ជោ ហ៊ុន សែន  នាយករដ្ឋមន្ត្រី​នៃ​ព្រះ​រាជា​ណាចក្រកម្ពុជា​បាន​ធ្វើ​ការ​អំពាវនាវ​ទៅកាន់ ​សមាជិក សមាជិកា គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា (CPP) ​ទាំង​ងស់​ឲ្យ​មាន​ការ​អត់​ធ្មត់​នៅ​ក្នុង​ពេល​ដែល​យុទ្ធនា​ការ​ បង្ខូចកេរ្តិ៍​ឈ្មោះ​ យុ​ទ្ធា​​ការ​បំផ្លាញ​​កិត្តិយស យុទ្ធនាការ​ជេរ​បញ្ចោ​របស់​គណបក្ស​ដទៃមក​លើ CPP ពីមួយថ្ងៃ​ទៅ​មួ​យ​ថ្ងៃកាន់តែ​ឡើង​កំដៅ។
 
នៅ​ក្នុង​ពិធីបុណ្យ​បញ្ចុះ​ខ័ណ្ឌ​សីមា​ ព្រះវិហារ​វត្ត​កំពង់​ឫស្សី ក្នុងស្រុក​ត្បូងឃ្មុំ ខេត្ត​កំពង់ចាម នា​ ថ្ងៃ​ទី១ ខែ​មេសា ឆ្នាំ២០១៣ ដែល​មាន​សមាជិក សមាជិកា​គណបក្ស​ប្រជា​ជនចំនួន​ប្រមាណ​ជាង ៦ពាន់​នាក់​ចូល​រួម ក្នុង​នាម​ជា​ពុទ្ធ​បរិស័ទ សម្តេច​តេ​ជោ​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​មាន​ប្រសាសន៍​ថា ពេល​ដែល​យុទ្ធ​នាការ​បង្ខូច​កេរ្តិ៍​ឈ្មោះ យុទ្ធ​នា​ការបំផ្លាញ​កិត្តិយស យុទ្ធនាការ​ជេរ​បញ្ចោ​របស់​គណបក្ស​ដទៃ ពី​មួយ​ថ្ងៃ​ទៅ​មួយថ្ងៃ​កាន់តែ​ឡើង​កំដៅ យើង​ត្រូវតែ​ចុះ​កំដៅ កុំ​យក​កំហឹង​ទៅ​ទល់​កំហល់ ទុក​ឲ្យ​គេ​ជេរ​មួយ​ឆ្អែត ហើយ​បើ​មានការ​ចាំបាច់​យើង​សុំ​បកស្រាយ និង​ការ​បញ្ជាក់​ដោយ​មិន​ត្រូវ​ជេរ​ត្រឡប់​ទៅវិញ ​ហើយ​នាំ​ទៅ​ដល់​ការ​ជម្លោះ​នោះ​ទេ។
 
ជាមួយ​គ្នា​នឹង​ការ​បង្ហាញ​មុខ​កូន​ប្រុស​ ទាំង​បី ដែល​បាន​សិក្សា​ទទួល​បាន​ចំណេះ​ដឹង​ខ្ពស់​ ដើម្បី​បម្រើ​បម្រើ​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​តាម​មុខ​ជំនាញ​រៀង​ៗខ្លួន ជូន​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​ស្រុក​ត្បូង​ឃ្មុំ​បាន​ស្គាល់​ សម្តេ​ច​តេ​ជោ​ក៏បាន​ជម្រុញ​ឲ្យយុវ​ជន ដែល​ជា​សមាជិក​សមាជិកា​ថ្មី​របស់​គណ​បក្ស​ប្រជា​ជន​កម្ពុជា ​ត្រូវ​បន្ត​ការ​ខិតខំ​រៀនសូត្រ​កសាង​នូវសមត្ថភាព ព្រមទាំង​ជម្រុញ​អ្នក​ដ៏ទៃ​ឲ្យ​បន្ត​ការ​​រៀន​សូត្រ​ក្នុង​ពេលដែល​ឱកាស​ កំពុង​មាន​។ សម្ដេច​តេជោ​មាន​ប្រសាសន៍​ថា យុវជន​ជា​សមា​ជិក សមាជិកា CPP ត្រូវ​ធ្វើ​អំពើ​ល្អ​គ្រប់យ៉ាង​ចំពោះ​ប្រជាជន ព្រោះគ្មាន​អំពើ​អាក្រក់​ណាមួយ ដែល​អាច​ឆ្លើយ​តប​បាន​នូវ​ការ​ស្រឡាញ់​ពី​សំណាក់​ប្រជាពលរដ្ឋ​នោះ​ទេ ហើយ​សមាជិក សមា​ជិកា​គណបក្ស​ប្រជាជន​ត្រូវតែ​ចេះ​បម្រើ​ប្រ​ជាជន។ “ក្មួយៗ​ពិត​ជា​អាច​ធ្វើ​បាន​ដោយ​គ្មាន​ការ​លំបាក​ទេ អំពើ​ល្អ​ទាំងអស់​របស់​ក្មួយៗ​ ​នឹង​ឆ្លើយតប​វិញ​ដោយ​ការ​ស្រឡាញ់​ពី​សំណាក់​ប្រជា​ជន។ ​ក្រៅ​ពី​នោះ​សូម​យកចិត្តទុកដាក់​ចៀស​ឲ្យ​ឆ្ងាយ​ពី​គ្រឿងញៀន ហើយ​ខិតខំ​ដើម្បី​ធ្វើ​គំរូ ដូចជា​បើក​បរ​ម៉ូតូ​ត្រូវ​ពាក់មួក​សុវត្ថិភាព ដើម្បី​ចៀសវាង​នូវ​គ្រោះថ្នាក់ ដែល​សុទ្ធតែ​កិច្ច​ការ​ដែល​យើង​អាច​ធ្វើ​បាន ហើយ​គោរព​ប្រជាពលរដ្ឋ ដែល​ជា​ទម្លាប់​ទៀត​ផង”។
 
សម្តេច​តេជោ​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​បាន​មាន​ ប្រសាសន៍​បញ្ជាក់​ថា ពេល​បោះឆ្នោត គឺ​ក្មួយ​គូស​ឲ្យ​ចំ​សញ្ញា​គណបក្ស​ទេវតា​បាច​ផ្កា ព្រោះ​សមាជិក​គណបក្ស​ម្នាក់ សន្លឹក​ឆ្នោត​មួយ​សន្លឹក។ លើក​នេះ គឺ​ជា​ការបោះ​ឆ្នោត​ថ្នាក់​ជាតិ វា​ខុស​គ្នានឹង​ការបោះឆ្នោត​ថ្នាក់​ឃុំ-សង្កាត់ ​ព្រោះថា បោះ​ឆ្នោត​ថ្នាក់​ជាតិ​ គឺ​កំណត់​ជោគវាសនា​របស់​នាយក​រដ្ឋ​មន្ត្រី ពិត​មែន​តែ​បោះ​តំណាងរាស្ត្រ ក៏​ប៉ុន្តែ​តំណាង​រាស្ត្រ​​នេះ​បោះ​ឆ្នោត​ជ្រើសរើស​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ឬ​​បោះឆ្នោត​អនុម័ត​បង្កើត​រាជ​រដ្ឋាភិ​បាល។ អញ្ចឹង​ទេ​សូម​កុំ​ខឹង​គោ​វាយ​រទេះ កុំ​ខឹង​មេភូមិ កុំ​ខឹង ប៉ូលិស​តាម​ផ្លូវ មក​បោះឆ្នោត​ទម្លាក់​ហ៊ុន​សែន។ ខ្ញុំ​ព្រះករុណា​ខ្ញុំ​នៅតែ​ប្រើ​ពាក្យ​បួន​ឃ្លា​ដដែល បើ​ស្រឡាញ់​ហ៊ុន​សែន បើ​អាណិត​ហ៊ុន​សែន បើ​ពេញចិត្ត​ហ៊ុន​សែន បើ​ជឿ​ទុក​ចិត្ត​ហ៊ុន​សែន សូម​បោះឆ្នោតឲ្យ​គណបក្ស​ប្រជាជន។
 
សម្តេច​តេជោ​បានលើកឡើង​ផងដែរ​អំពី​ ការសម្រេចចិត្ត​ខុស​ខាង​នយោបាយ​របស់លោក លន់ ណុល ,​ចេង ហេង  និង សិរី មតៈ ដែលបាន​នាំមក​នៅ​សង្គ្រាម​ដល់​ប្រទេស​កម្ពុជា ដោយ​សារ​តែ​ការ​ធ្វើ​រដ្ឋ​ប្រហារ​ថ្ងៃ​ទី​១៨ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៧០។ ឯ​ការសម្រេចចិត្ត​ខុស​របស់​ប៉ុល ពត បានធ្វើ​ប្រជាជន​ជាង ៣ លាន​នាក់ បាន​ស្លាប់ និង​ប្រទេសជាតិ​ជួប​នូវ​គ្រោះមហន្តរាយ​ដ៏​ធ្ងន់ធ្ងរ ។ ក៏ប៉ុន្តែ​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា បាន​ដឹកនាំ​ប្រទេស វាយ​ផ្តួល​រលំ​របប​ប្រល័យពូជសាសន៍​ប៉ុល ពត និង​កសាង​ប្រទេស​ពី​បាត​ដៃទទេ បញ្ចប់​នូវ​សង្គ្រាម​នាំមក​នូវ សុខសន្តិភាព​ពេញ​លេញ ដូចនេះ​ប្រជាជន​អាច​មើលឃើញ​ពី​ការដឹកនាំ​របស់​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា និង​ការដឹកនាំ​របស់​សម្តេច​ក្នុង​នាម​ជា​នាយករដ្ឋមន្ត្រី។ សម្តេច​តេ​ជោ​បាន​មាន​ប្រសាសន៍​បញ្ជាក់​អំពី​តួនាទី​នៃការ​ដឹកនាំរបស់​ សម្តេច​​ថា ខ្ញុំ​សូម​ជម្រាប​ប្រជាពលរដ្ឋ​ថា គឺ​តួនាទី​បុគ្គល​នេះ​ហើយ ដែល​វា​កំណត់​ជោគវាសនា​ប្រទេសជាតិ ព្រោះ​ជា​អ្នក​កាច់ចង្កូត​ប្រទេស។
 
ក្នុង​ពិធីបុណ្យ​បញ្ចុះ​ខ័​ណ្ឌ​សីមា​ ព្រះវិហារ​វត្ត​កំពង់​ឫស្សីក្នុង​ខេត្ត​កំពង់​ចាម​នោះ​ដែរ សម្តេច​អគ្គ​មហា​សេនាបតី​តេ​ជោ ហ៊ុន សែន ដែល​អម​ដំណើរ​ដោយ​លោកជំទាវកិត្តិ​ព្រឹទ្ធ​បណ្ឌិត ប៊ុន រ៉ានី ហ៊ុន សែន បាន​មាន​ប្រសា​សន៍ឲ្យ​ដឹង​ថា មានតែ​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា​ទេ (CPP) ដែល​ហ៊ាន​ថ្កោល​ទោស​ចំពោះ​ការ​ទំលាក់​គ្រាប់បែក ការឈ្លានពាន​របស់​សហ​រដ្ឋ​អាមេរិក និង​ពី​វៀត​ណាម​ខាង​ត្បូង​ចំពោះ​ទឹកដី​កម្ពុជា។
 
ពាក់​ព័ន្ធ​បញ្ហា​នេះ សម្តេច​តេជោ​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​បាន​មាន​ប្រសាសន៍​បញ្ជាក់​​ថា ​សម្ដេច​បាន​រង់​ចាំ​មើល​ការ​ថ្កោលទោស​ពី​គណបក្ស​ផ្សេង ​ចំពោះ​ការ​ធ្វើ​រដ្ឋប្រហារ​ទំលាក់​​សម្តេច​ព្រះ​នរោត្តម សីហនុ​ថ្ងៃទី១៨ ខែមីនា ​កាលពី៤៣ឆ្នាំមុន ដែល​ខួប​នេះ​ទើបតែ​កន្លងទៅ ប៉ុន្តែ​មិនបាន​ឃើញ​នោះ។
 
សម្តេច​តេ​ជោ​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​មាន​ប្រសាសន៍ ​ថា តើ​សង្គ្រាម​ចាប់​ផ្តើម​មកពី​អ្វី? ហើយ​ខ្ញុំ​ចេះ​តែ​ចាំ​មើល​តើ​មាន​អ្នកនយោបាយ​ដទៃ​ថា តើ​ហ៊ាន​ថ្កោល​ទោស​អ្នក​ដែល​ធ្វើរដ្ឋប្រហារ​ថ្ងៃទី​១៨ ខែ​មីនា ឆ្នាំ១៩៧០ ទំលាក់​សម្តេច​ព្រះ​នរោត្តម សីហនុ ឬទេ។ សម្តេច​តេ​ជោ​មាន​ប្រសាសន៍​ថា ក្រៅ​ពី  CPP និង​ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច​ អត់​មាន​គណបក្ស​ដទៃ​ណា​ទេ។ គណបក្ស ២នេះ ​(CPP និង​ហ៊្វុនស៊ិន​ប៉ិច) ហ៊ាន​ធ្វើ​សេចក្តី​ថ្លែង​ការណ៍ ហ៊ាន​ថ្កោលទោស​ការ​ធ្វើ​រដ្ឋប្រហារ​របស់​ពួក លន់ នល់ ទំលាក់​សម្តេច​ព្រះ​នរោត្តម សីហនុ បង្កើត​ឡើង​នូវ​សង្គ្រាម ហើយ​មានតែ CPP ទេ​ ដែល​ហ៊ាន​ថ្កោល​ទោស​ការ​ទំលាក់​គ្រាប់​បែក ការ​ឈ្លាន​ពាន​សហរដ្ឋអាមេរិក និង​ពី​វៀត​ណាម​ខា​ង​ត្បូង​ចំពោះ​ទឹកដី​កម្ពុជា។
 
សម្តេចតេជោ​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​បាន​មាន​ ប្រសាសន៍​ឲ្យ​ដឹង​ថា ឥឡូវ​ជិត​ដល់​ខួប​នៃ​ការ​ដួល​រលំ​នៃ​របប លន់ នល់ ជំនួស​ដោយ របប ប៉ុល ពត ក៏ប៉ុន្តែ​គេ​មិន​បាន​ឃើញ​មូលហេតុ​ពិតប្រាកដ​នៃ​ការ​នាំ​មក​នូវ​របប ប៉ុល ពត ទេ។ រឿង​នេះ​វា​បាន​ចាប់​ផ្តើម​ពី​កំហុស​ខាង​នយោបាយ​របស់​ពួក លន់ នល់, សិរិមតៈ, ចេង ហេង, អ៊ិន តាំ ជាដើម នៅ​ក្នុង​ការ​ធ្វើ​​រដ្ឋ​ប្រហា​រ ប៉ុន្តែ​មាន​អ្នកខ្លះ​មិន​ទាំង​ហ៊ាន​និយាយ​បញ្ហា​ប្រវត្តិ​សាស្ត្រ​ ដែល​ទាក់ទង​នឹងទិដ្ឋភាព​ខ្លោច​ផ្សារ​របស់​ប្រជាជន​កម្ពុជា​នោះ​ទេ។ រឿង​រ៉ាង​វា​អត់​ដាច់​គ្នា​ជា​កង់ៗ​បាន​ទេ ប្រវត្តិសាស្ត្រ​វា​មានរឿង​របស់​វា​មិនមែន​រឿង​ចាប់​ផ្តើម​ពី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ ទេ។ វា​អត់​សម​ទាល់​សោះ​ហើយ ដែល​បង្កើត​ព្រឹត្តិការ​ណ៍​​សង្គ្រាម​ខ្ទេចខ្ទាំ​មួយ​ប្រ​ទេស ហើយក៏​បើកផ្លូវ​ឲ្យ​ពួក​ខ្មែរក្រហម​ឡើង​កាន់​​អំណាច​​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​​នោះ។
 
សូម​បញ្ជាក់​ថា ខេត្តកំពង់ចាម​ គឺជា​ទឹកដី​មួយ​ដែល​សម្តេច​តេ​ជោ​នាយករដ្ឋ​មន្ត្រី និង​លោក​ជំទាវ​មាន​អនុស្សាវរីយ៍​ដ៏​ល្វីង​ជូរចត់​ ​ ​ក្នុង​ចលនា​ដឹកនាំ​កម្លាំង​សាមគ្គី​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​កម្ពុជា ដើម្បី​រំដោះ​ប្រទេសជាតិ​ឲ្យ​រួច​ចាក​ផុត​ពី​របប​ប្រល័យ​ពូជសាសន៍ ប៉ុល ពត។ ពោល​គឺ​សម្តេច​តេ​ជោ​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​បាន​ធ្វើពលី​កម្ម​សាច់​ស្រស់​ឈាម​ ស្រស់​ រហូត​បាត់បង់​នូវ​កែវភ្នែក​ម្ខាង​នៅ​លើ​សម​រ​ភូមិ​ក្នុង​ភូមិ​សាស្ត្រ​ឃុំជី ​រោទិ៍ និង​បាន​រំដោះ​ប្រទេសជាតិ​ចេញពី​របប ប៉ុល ពត នៅ​ថ្ងៃទី៧ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩ និង​បាន​ដឹកនាំកសាង​អភិវឌ្ឍន៍​ប្រទេសជាតិ​មាន​អភិវឌ្ឍ​រីក​ចំរើន​លើ​គ្រប់​ វិស័យ​រហូត​មកដល់បច្ចុប្បន្ន  និង​ទៅ​អ​នាគ​ត។ ជា​លើក​ទី៣ នៅ​ក្នុង​ឆ្នាំ២០១៣នេះ​ ដែល​សម្តេច​តេ​ជោ និង​លោកជំទាវ​អញ្ជើញ​ទៅកាន់​ខេត្ត​កំពង់ចាម ក្នុង​ការ​ដាក់​សម្ពោធ​ឲ្យ​ប្រើ​ប្រាស់​នូវ​សមិទ្ធផល​ផ្សេងៗ​នៅ​ក្នុង​ទឹក​ ដី ដែល​សម្តេច និង​លោក​ជំទាវ បាន​ធ្វើ​ពលី​កម្ម​តស៊ូ​យ៉ាង​ស្វិតស្វាញ​នៅ​ក្នុង​តំបន់​នោះ ដើម្បី​បុព្វហេតុ​ប្រទេស​ជាតិ​តាម​ការ​អំពាវ​នាវ​របស់​សម្តេច​ព្រះ​ នរោត្តម សីហនុ ក៏​ដូច​ជាក្នុង​បុព្វហេតុ​រំដោះ​ជាតិ និង​ប្រជា​ជន​ចេញ​ពី​របប​ប្រល័យ​ពូជ​សាសន៍។
 
សូម​រំលឹក​ផ​ង​ដែរ​ថា វត្ត​កំពង់​ឫស្សី​ ជា​អតីត​បន្ទាយ​យោធា​ដែល​នៅ​គ្រានោះ​ មាន​យុទ្ធជន​ជាច្រើន​បាន​ពលី​ជីវិត​នៅ​ទី​នោះ ក្នុង​បុព្វហេតុ​តស៊ូ​រំដោះ​ជាតិ​ចេញពី​ការត្រួតត្រា​របស់​ពួក​ចក្រ​ពត្តិ​ អាមេរិក ដែល​គាំទ្រ​របប លន់ នល់ នោះ។ សម្តេច​តេជោ​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​មានប្រសាសន៍ថា ខ្ញុំ​អរគុណ​ណាស់​កាលពី​ពេ​ល​នោះ​បាន​ផ្តល់​ទីអារាម ដែល​ថ្ងៃនេះ​ខ្ញុំ​មានឱកាស​ដើម្បី​មក​គោ​រព​វិញ្ញាណ​ក្ខ័​ន្ធ​ទាំងអស់​របស់​ អតី​ត​យុទ្ធជន​របស់ខ្ញុំ​នៅ​ក្នុង​ទី​អារាម​នេះ ដែល​ពួកគេ​ច្រើន​ណា​ស់​បាន​ពលី​ជីវិត​ក្នុង​ចលនា​តស៊ូ​រំ​ដោះ​ជាតិ​នោះ។
 
សម្តេច​តេ​ជោ​បាន​បញ្ជាក់​ថា ដោយ​សារតែ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ទីក្រុង​ប៉ារីសឆ្នាំ១៩៧៣ តម្រូវ​ឲ្យអា​មេ​រិក​បញ្ឈប់​ការវាយប្រហារ​តាម​ផ្លូវ​អាកាស ដូច្នេះ​អាមេរិក​បាន​បញ្ឈប់​ការ​ទម្លាក់​គ្រាប់បែក​នៅ​ក្នុង​អំឡុង​ខែ​សីហា ឆ្នាំ១៩៧៣ ដែល​នោះ​ហើយ​ជា​មូលហេតុ​ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​ពួក​ទាហាន លន់ នល់ នៅ​បន្ទាយ​ជី​រោទិ៍​រត់ចោល​បន្ទាយ​ទាំងអស់​តែម្តង ទើបបាន​ផ្តល់​ឱកាស​ដល់​កងកម្លាំង​តស៊ូ​នៅ​ក្នុង​គ្រានោះ។ រឿងរ៉ាវ​នេះ​ចាប់​ផ្តើម​ពី​ថ្ងៃ​ទី១៨ ខែមីនា​ ឆ្នាំ១៩៧០ ដែល​តាមរយៈ​នោះ សម្តេច​ព្រះ​នរោត្តម សីហនុ ព្រះអង្គ​បាន​បង្កើត​ឡើង​នូវ​រណសិរ្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​កម្ពុជា ហើយ​អំពាវនាវ​ឲ្យ​កូនចៅ​ទាំង​ឡាយរត់​ចូល​ព្រៃម៉ាគី ដើម្បី​ធ្វើការ​តស៊ូ​ប្រឆាំង​ការឈ្លានពាន​របស់​បរ​ទេស។
 
សំណង់​ព្រះវិហារ​ដ៏​ស្កឹមស្កៃក្នុង​ទី​ អារាម​វត្ត​កំពង់​ឬ​ស្សី​ ដែល​​មាន​តម្លៃ​ជាង ២៤ម៉ឺន​ដុល្លារ​អា​មេ​រិក​ស្ថិតនៅ​ក្នុង​ឃុំ​ជី​រោទិ៍ទី១ ស្រុក​ត្បូងឃ្មុំ ខេត្ត​កំពង់ចាម បាន​ស្ថាបនា​ហើយ​រួចរាល់​ក្រោម​កា​រ​ជួយ​ឧបត្ថម្ភ​គាំទ្រ​ពី​សំណាក់​ អ្នកឧកញ៉ា​មហា​ភក្តី​សប្បុរិស​ភោ​គា​ធិបតី ហ៊ុន នាង សម្តេច​អគ្គ​មហា​សេនាបតី​តេ​ជោ ហ៊ុន សែន និង​លោកជំទាវ​កិត្តិ​ព្រឹទ្ធ​បណ្ឌិត ប៊ុន រ៉ានី ហ៊ុន ​សែន និង​កម្លាំង​មហាសាមគ្គី​ពី​សំណាក់​ព្រះសង្ឃ និង​ប្រជាពលរដ្ឋ​មកពី​គ្រប់ទិសទី​ទាំង​ក្នុង ​និង​ក្រៅ​ប្រ​ទេស។
 
ឯកឧត្តម ហ៊ុន ណេង អភិបាលខេត្ត​កំពង់ចាម​បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ឲ្យ​ដឹង​ថា រយៈពេល​ពេញ​មួយ​ឆ្នាំ២០១២កន្លងទៅ​នេះ រដ្ឋបាល​ខេត្ត​កំពង់ចាម ​បាន​ខិតខំ​អនុវត្ត​យ៉ាងសកម្ម​នូវ​កម្មវិធី​នយោ​បាយ​យុទ្ធសាស្ត្រ​ចតុ​កោណ​ ដំណាក់កាល​ទី២ របស់​រាជរដ្ឋាភិបាល​នីតិកាល​ទី៤ នៃ​រដ្ឋសភា ដែល​ដឹកនាំ​ដោយ​សម្តេច​អគ្គ​មហា​សេនា​បតី​តេជោ ហ៊ុន សែន ជា​ប្រមុខ។ ជាក់ស្តែង​លើ​វិស័យ​សាសនា​ មកដល់បច្ចុប្បន្ន​នេះ​ទូទាំង​ខេត្ត​មាន​វត្ត​អារាម​ចំនួន ៥៩៤វត្ត និង​មាន​ព្រះ​សង្ឃ ៦ ៧៤៦អង្គ។ ចំពោះ​ព្រះវិហារដ៏​ល្អ​ប្រណិត​ដែល​ប្រារព្ធ​ពិធីបុណ្យ​បញ្ចុះ​ខណ្ឌសីមា​នៅ​ ពេល​នេះ គឺ​ពិតជា​សមិទ្ធផល​ដ៏​មាន​តំលៃ​មិន​អាច​កាត់ថ្លៃ​បាន​ឡើយ​សម្រាប់​ពុទ្ធ​ សាសនិក​ជន​ដើម្បី​គោរព​បូជា៕

បទវិចារ​ណកថា ៖ ​​រកជឿ​មិនបាន


លោក សម រង្ស៊ី ដែលគេស្គាល់ថាជាមនុស្សសម្បូររឿងអាស្រូវច្រើនជាងគេ បាន​ប្រកាស​ថា​យុទ្ធសាស្រ្តឈ្នះ -ឈ្នះ គឺមិន​ចូល​រួម​បោះ​ឆ្នោត​ក្នុង​គោលបំណងស្រែកឲ្យបរទេសគាំទ្រនូវ​ គំនិតរបស់ខ្លួនក្នុងការបដិសេធលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតសកល នាខែកក្កដា ខាងមុខ។
    
តាមរយៈវិទ្យុប​រទេសផ្សាយជាខេមរៈភាសាបានដកស្រង់សំដីលោក សម រង្ស៊ី កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២៦ ខែមិនា ឆ្នាំ២០១៣ ថា«យុទ្ធសាស្រ្តឈ្នះ-ឈ្នះ​ចុងក្រោយរបស់គណបក្ស​សង្រ្គោះ​ជាតិ គឺ​លោក នឹងមិនវិលត្រឡប់មកកម្ពុជាដើម្បីចូលរួមការបោះឆ្នោត ដើម្បី​ឲ្យ​សហគមន៏​អន្តរជាតិ​កុំ​​ទទួល​ស្គាល់លទ្ធផលបោះឆ្នោត និងរដ្ឋាភិបាលថ្មី»។

វាមិនអាចទៅរួចនោះទេ គេនៅចាំបានថា កាលពីឆ្នាំ ២០០៨ ការបោះឆ្នោតសកល សូម្បីតែវត្តមានរបស់​លោក សម រង្ស៊ី នៅឆ្នាំនោះ គ្រាន់​តែ​ដឹងថាចាញ់ឆ្នោតភ្លាម លោក សម រង្ស៊ី និងលោក កឹម សុខា ប្រកាសមិនទទួលស្គាល់លទ្ធផល ហើយចោទថា​គណៈ​កម្មា​ធិការ​ជាតិ​រៀប​​ចំការបោះឆ្នោត មិនឯករាជ្យ អយុត្តិធម៌ និងបាននាំគ្នាស្ពាយឯកសារទៅប្តឹងសហគមន៏អន្តរជាតិ ប៉ុន្តែការប្តឹងត្រូវបរាជ័យ ​ពី​ព្រោះ កា​រ​បោះ​​ឆ្នោត​សម័យនោះក៏ដូចការបោះឆ្នោតសកលឆ្នាំ២០១៣ ខាងមុខ​នេះ​ប្រាកដ​ជា​មាន​អ្នក​សង្កេត​ការណ៏​ជាតិ អន្តរជាតិ ជា​ពិសេស​អ្នក​សង្កេត​​ការណ៏ តំណាង​​​នៃគណបក្ស​នយោបាយ​របស់​បក្ស​នីមួយៗ​បាន​ និង​​កំពុងតែត្រៀមនូវគ្រូបង្គោល ឬ​សកម្មជន​របស់គណបក្ស​និមួយៗ​ក្នុង​ការ​បណ្តុះបណ្តាល​របៀប​​សង្កេតការណ៏ ក៏ដូចជារបៀប​រាប់សន្លឹកឆ្នោត។សូម្បីតែលោក យឹម សុវណ្ណ ធ្លាប់​ប្រាប់​វិទ្យុ​បរទេស​ផ្សាយ​ជា​ខេមរៈភាសា កាលពីកំឡុងពេល​បោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ថា ទោះបី​លោក សម រង្ស៊ី មិន​មានវត្តមាន​ក៏​គណបក្សរបស់ខ្លួន មិន​មាន​បញ្ហាអ្វីដែរ ហើយលោក សម រង្ស៊ី ខ្លួនឯងផ្ទាល់ក៏ធ្លាប់និយាយថា លោក       ធ្វើការ​តាមវិញ្ញា​ណ វត្តមានរបស់ខ្លួន​មិន​សំខាន់​នោះ​ទេ។ល។

ប្រជាពលរដ្ឋបានឃើញយ៉ាងច្បាស់នូវទង្វើមិនទៀងទាត់របស់លោក សម រង្ស៊ី ដែលរក​ជឿ​មិនបានទាល់តែសោះចំពោះមេបក្សមួយនេះ ពីព្រោះ​ប៉ុន្មានឆ្នាំនេះលោក សម រង្ស៊ី តែង​តែ​ចោទប្រកាន់មកលើរាជរដ្ឋាភិបាលម្តងហើយម្តងទៀតថា រាជរដ្ឋាភិបាលហាមឃាត់​រូបលោក មិន​ឲ្យ​​ចូលស្រុក។ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលធ្លាប់ប្រកាសហើយថា សម្តេច មិនបានហាម​ឃាត់​លោក សម រង្ស៊ី ក្នុងការចូលស្រុកនោះទេ ។

គួរំលឹកផងដែរថា លោក សម រង្ស៊ី ត្រូវបានតុលាការ កាត់ទោសកំបាំងមុខ​ផ្តន្ទា​ទោស​ឲ្យជាប់​គុក​១២​ឆ្នាំ​ក្រោម​បទ​ដក​តម្រុយ​ បង្គោល​ព្រំដែន​កម្ពុជា​វៀតណាម និងបទក្លែងផែន​ទី​កម្ពុជា​វៀតណាម និងបទបរិហាកេរ្តិ៏ ឯកឧត្តម ហោ ណាំហុង ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី  រដ្ឋ​មន្រ្តី​​ការបរទេស និង​សហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ ។  

លោក សម រង្ស៊ី ក៏ធ្លាប់បានដើរបញ្ចុះបញ្ចូល សហគមន៏អ៊ឺរ៉ុប សភាអន្តរជាតិ ក្នុង​បំណង​ចង់​ចូល​ស្រុក​ហើយ​និយាយ​ដដែល​ៗថា​«​បើអត់​រូប​ខ្ញុំ​ ការ​បោះឆ្នោតគ្មានតម្លៃ ហើយ​ក៏​គ្មាន​ន​ណា​ទទួល​ស្គាល់រដ្ឋាភិបាល នឹងឈានចូលស្ថានការណ៏ ពីព្រោះអត់មាន​រដ្ឋា​ភិ​បាល​ស្រប​ច្បាប់»។ ការ​ពិត​មិនដូចជាការអះអាងរបស់លោក សម រង្ស៊ី នោះទេ  សហគមន៏ជាតិ អន្តរជាតិ តែង​តែ​ទទួល​ស្គាល់​ថាការ​បោះ​ឆ្នោត​នៅ​កម្ពុជា​មាន​លក្ខណៈត្រឹមត្រូវ លិទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ យុត្តិធម៌ ថែមទាំងមានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនូវរាល់ដំណើរការបោះឆ្នោត។

លើសពីនេះទៅទៀត លោក សម រង្ស៊ី ធ្លាប់ប្រកាសប្រាប់សមាជិករបស់ខ្លួនថា លោក នឹងមកជាមួយ លោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា ប្រធា ​នាធិប​តី​សហរដ្ឋអាមេរិក ក្នុងខណៈពេល​ដែល​ប្រធានាធិប​តីរូប​នេះ​មក​ចូល​រួម​ប្រជុំកំពូលអាស៊ាន នៅកម្ពុជាកន្លងមក។ជាលទ្ធផលលោក សម រង្ស៊ី មិន​ឃើញ​ស្រមោល​ទាល់​តែសោះ​​នៅកម្ពុជាគឺឃើញតែ លោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា តែប៉ុណ្ណោះ តើសំដី​របស់ លោក សម រង្ស៊ី នេះ​រក​ជឿ​មិន​បាន​ ឬមួយដោយលោក សម រង្ស៊ី ដឹង​ថា​ការ​បោះ​ឆ្នោតខែកក្កដា ខាងមុខគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ បរាជ័យ ហើយម្យ៉ាងទៀតរូបលោក ត្រូវ​បាន​​គណៈកម្មាធិការ​ជាតិ​រៀបចំបោះឆ្នោតលប់ឈ្មោះ​ ចេញពីបញ្ជីបោះឆ្នោតរួចហើយ ម្ល៉ោះ​ហើយ​មាន​តែមិន​ចូល​ស្រុក ​​ហើយយកលេស​ប្រកាស​មិន​ទទួលស្គាល់​លទ្ធផល​បោះ​ឆ្នោត​ទៅ។​

ទង្វើនេះ វាមិនមានអ្វីថ្មី​នោះទេ​សំរាប់​រូប ​លោក សម រង្ស៊ី  ធ្លាប់ប្រើ​ស្នៀត​ដដែល​នេះ​ច្រើន​ដង​ហើយ ដោយ​ឃើញ​សកម្មភាព​របស់​មេបក្ស​ប្រឆាំង​ដូច្នេះ​ប្រជាពលរដ្ឋរកជឿមិនបាន។
ដោយៈរួម ជាតិ

សន្ទរកថា ឯកឧត្តម​​បណ្ឌិត​​សភាចារ្យ​ សុខ អាន ឧបនាយក​​រដ្ឋមន្ត្រី ក្នុង​​ឱកាស​​បើក​​សន្និបាត​​ជាតិ​​វិស័យ​​សកម្មភាព​​មីន


វិមានសន្តិភាព ថ្ងៃទី២ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៣
 
-       ឯកឧត្តម លោកជំទាវ សមាជិក​ សមាជិកា រាជរដ្ឋាភិបាល
-       លោកស្រី Setsuko Yamazakiនាយកអង្គការ​UNDP ប្រចាំនៅ​កម្ពុជា!
-       លោក StanislavDamjanovic នាយករង​កម្មវិធី​របស់​អង្គការ HALO Trust ប្រចាំនៅ​កម្ពុជា!
-       ឯកឧត្តម លោកជំទាវ អស់លោក លោកស្រី តំណាងដៃ​គូអភិវឌ្ឍន៍ ​អង្គការជាតិ អន្តរជាតិ និង​សមាជិក សមាជិកា​ នៃអង្គ​សន្និបាត​ទាំង​មូល​ជាទី​មេត្រី!

ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំមាន​សេចក្តី​សោម​នស្សរីក​រាយចូ​លរួមជា​មួយ​ឯកឧត្តម លោក​ជំទាវ អស់លោក លោកស្រី ដែលជាតំណាង​សហគមន៍​ជាតិ អន្តរជាតិ ដៃគូ​អភិវឌ្ឍន៍ និងប្រតិបត្តិករ​ទាំងអស់ ក្នុង​ពិធី​បើក​សន្និបាត​ជាតិ វិស័យ​សកម្មភាព​មីន ដ៏មាន​សារៈ​សំខាន់​នេះ។ ខ្ញុំសូម​យក​ឱកាស​​នេះ​សម្តែង​នូវការ​កោតសរសើរ និងវាយ តម្លៃ​​ខ្ពស់​ចំពោះកិច្ច​ខិតខំ​ប្រឹង​ប្រែង​របស់​ថ្នាក់ដឹកនាំ​អាជ្ញាធរ​ មីនកម្ពុជា​ អគ្គលេខាធិការ​ដ្ឋាន និងអង្គភាព​ពាក់ព័ន្ធ​ទាំង​អស់ ដែលបាន​សហការ​រៀបចំ​សន្និបាត​ជាតិនេះឡើង ដើម្បីឱ្យយើង​ទាំងអស់​គ្នាបាន​យល់ដឹងកាន់​តែ​ស៊ី​ជម្រៅ​​ អំពី​វឌ្ឍនភាពការងាររយៈពេល​​ បីឆ្នាំដំបូងនៃការអនុវត្តផែនការយុទ្ធសាស្ត្រជាតិសកម្មភាពមីន​​២០១០​​​​​- ២០១៩​ ក៏ដូចជាការ​យល់​ដឹង​អំពីស្ថានភាពទូទៅនៃប្រតិបតិ្តការបោសសំអាតមីននៅកម្ពុជា។
 
ការជួបជុំគ្នានៅថ្ងៃនេះ មិនត្រឹមតែជាសក្ខីភាពបញ្ជាក់នូវការយកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់របស់រាជរដ្ឋាភិបាល ក្រោម​ការ​ដឹកនាំ​ប្រកប​ដោយ​គតិ​បណ្ឌិត​របស់ សមេ្តចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយក​រដ្ឋមន្រ្តី​នៃ​ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ក្នុងការ​បោស​សំអាត​មីន​ដើម្បី​ធានាបាននូវសុវត្ថិភាពជូនប្រជាពលរដ្ឋ​គ្រប់​ រូប​ប៉ុណ្ណោះ​​ទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងបានឆ្លុះបញ្ចាំងឱ្យឃើញយ៉ាងច្បាស់​អំពី​កម្លាំង​រួបរួម​សាម​ គ្គី​ភាព​ ដើម្បីសកម្មភាព​មនុស្ស​ធម៌​និង​ការអភិវឌ្ឍនៅកម្ពុជាទៀតផង។ ក្នុងនាមរាជរដ្ឋាភិបាល ខ្ញុំ​សូម​សម្តែង​នូវ​ការ​កោត​សរ​សើរ​និង​ថ្លែង​អំណរ​​គុណ​ យ៉ាងជ្រាលជ្រៅដល់សហគមន៍ជាតិ អន្តរជាតិ និងដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ទាំងអស់ ដែលបានជួយឧបត្ថម្ភគាំទ្រ និង​ជំរុញ​ឱ្យ​យុទ្ធនា​ការ​បោស​ សំអាតមីននៅកម្ពុជាប្រព្រឹត្តទៅប្រកបដោយជោគជ័យក្នុងរយៈកាលកន្លងមក។

ឯកឧត្តម លោកជំទាវ សមាជិក សមាជិកានៃអង្គសន្និបាត​ទាំងមូលជាទីមេត្រី

សង្រ្គាមនៅកម្ពុជាជាច្រើនទសវត្សកន្លងមក បានបន្សល់​ទុកនូវតំបន់ដែលនៅមានការគំរាមកំហែង និង​គ្រោះថ្នាក់ដោយសារ​គ្រាប់​មីន​និង​សំណល់​ជាតិ​ផ្ទុះ​យ៉ាង​ច្រើន ​ហើយផលប៉ះពាល់ដោយ​សារ​សំណល់​ជាតិ​​​ផ្ទុះពី​សង្គ្រាម ភាគ​ច្រើនគឺជាគ្រាប់ទម្លាក់ពីលើអាកាស ជា​ពិសេស ​គ្រាប់​បែកចង្កោម​និង​យុទ្ធភ័ណ្ឌ​មិន​ទាន់​​ផ្ទុះ​ជាច្រើនទៀត។ ដោយ​មើល​ឃើញ​ពី​ផលវិបាកយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរនេះ ក្នុង​​​​នាម​​​ជា​ប្រទេស​រង​គ្រោះ ​និងក្នុងនាម​ជា​រដ្ឋភាគីនៃអនុសញ្ញាអូតាវ៉ា រាជរដ្ឋាភិបាល​បាន​យក​ចិត្តទុក​ដាក់​យ៉ាង​​ខ្លាំង​ចំពោះ​បេសកកម្ម​បោស​សំអាត ​មីន និង​សំណល់ជាតិផ្ទុះពីសង្គ្រាម។ តាម​រយៈ​សុន្ទរកថា​របស់​ ​ឯកឧត្តម ប្រាក់ សុខុន អនុប្រធាន​អាជ្ញាធរមីន​កម្ពុជា​ បានបញ្ជាក់ឱ្យឃើញថា សកម្មភាព​ដោះមីនជាលក្ខណៈមនុស្សធម៌នៅកម្ពុជា ដោយ​មាន​ជំនួយ​ឧបត្ថម្ភជាថវិកា បច្ចេកទេស និង​សម្ភារៈ​ពី​សំណាក់​ដៃ​គូ​អភិវឌ្ឍន៍​នា​នា​ត្រូវ​ បានចាប់ផ្តើមជាផ្លូវការតាំង​ពី​​​ឆ្នាំ​១៩៩២មកម្ល៉េះ ហើយមកទល់ពេលនេះបេសកកម្មបោសសំអាតមីននៅតែ​ជាកិច្ចការ​ដ៏​ចំបង​ និង​មាន​​ភាព​​​​ចាំបាច់ ដែលតម្រូវឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវបន្តយកចិត្តទុកខ្ពស់ក្នុងការ​​ ជំរុញនិងលើកទឹក​ចិត្ត​ឱ្យ​អាជ្ញាធរមីន​កម្ពុជា ដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ និងភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់បំពេញតួនាទីរបស់ខ្លួន ស្របតាមផែន​ការ​យុទ្ធសាស្រ្ត​ជាតិ​សកម្មភាពមីន ឱ្យកាន់​តែ​មានប្រសិទ្ធភាពថែមទៀត។ តាម​របាយការណ៍នៃការស្រាវជ្រាវទិន្ន​ន័យ​មូលដ្ឋាន​បាន​ឱ្យដឹងថា បច្ចុប្បន្ន ផ្ទៃដីគ្របដណ្តប់ដោយគ្រាប់មីន និង​សំណល់​ជាតិ​ផ្ទុះ​ពី​សង្គ្រាម​ជាពិសេសមីនប្រឆាំង​ មនុស្សនិងមីនតោនគឺនៅសល់ប្រមាណជាង ១៧០០គីឡូម៉ែត្រ​ក្រឡា ដែលផ្ទៃដីទាំងនេះភាគ​ច្រើន​ស្ថិត​ក្នុង​ដែន​​ដី​នៃ​​ បណ្ដាខេត្តភាគខាងលិចឆៀងខាងជើងជាប់​ព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ។

គ្រាប់មីន និងសំណល់ជាតិផ្ទុះពីសង្រ្គាមបានធ្វើឱ្យប្រជាជនយើងទទួលរងនូវផលប៉ះពាល់ជា​​ អវិជ្ជមាន​​ស្ទើរគ្រប់វិស័យ ដែលជាឧបសគ្គ​រារាំង​ដល់ដំណើរការអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេស​ជាតិ។ គ្រាប់មីននៅក្នុងដីបាន​​កម្រិត​​លទ្ធភាពប្រើប្រាស់ធនធានធម្មជាតិ ពិសេស​ធន​ធាន​ដីធ្លី​នៅ​តាម​ទី​ជនបទ។ ជាក់ស្តែង ប្រជាជននៅ​មាន​ការ​ព្រួយបារម្ភចំពោះសុវត្ថិភាពរបស់ខ្លួន ក្នុង​ការ​អាស្រ័យ​ផល​លើ​ផ្ទៃដី​មិន​ទាន់​បោស​សំអាត​។ ក្នុងន័យនេះ​រាជរដ្ឋាភិបាល​​​​នៅ​​តែ​បន្ត​ចាត់ទុក​សកម្មភាពកំចាត់មីន ជាអាទិភាពដ៏ចំបងនៅក្នុង​សកម្ម​ភាពស្ដារ និង​អភិវឌ្ឍ​ប្រទេសជាតិ ជាពិសេស ឈានទៅសម្រេចបាន​ការ​កាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ និង​​ជំរុញ​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច។

សកម្មភាព​កំចាត់​មីន​ គឺមិនត្រឹមតែជាការដោះស្រាយ​បញ្ហា​សន្តិសុខសង្គម ដើម្បី​ផ្តល់​សុវត្ថិភាព​ជូន​ប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រូបប៉ុណ្ណោះទេ ក៏ប៉ុន្តែ​ថែម​ទាំង​ជាបេសកកម្មបោសសំអាត​ដីធ្លី និងប្រែក្លាយដីទាំងនោះ​ឱ្យ​ទៅ​ជាតំបន់អភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច​-សង្គមទៀតផង។ ជាក់ស្តែង ​ក្នុង​ការ​ចុះ​វាស់​វែង​​ដី​ធ្លី​​ដើម្បីធានា​កម្មសិទ្ធិ​ដីធ្លី​ស្រប​ ច្បាប់​​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ សំដៅ​លើក​កម្ពស់​ជីវភាព​ សុខមាលភាព​​ និង​ការកាត់​បន្ថយ​ភាព​ក្រីក្រ​​​​ ​ព្រម​​ទាំង​​រួម​ចំណែក​ដល់​​ការពង្រឹង​យុត្តិធម៌​ និង​ស្ថេរភាព​សង្គម រាជរដ្ឋាភិបាល​បានដាក់ចេញនូវ​​គោលនយោបាយ​ចាស់​សកម្មភាព​ថ្មី ដែល​ចុះ​អនុវត្តដោយក្រុមវីរៈយុវជនស្ម័គ្រចិត្តសម្តេចតេជោ និងមន្ត្រីជំនាញ​មក​ពី​ក្រសួង​រៀបចំ​ដែនដី នគរូបនីយកម្មនិងសំណង់ គឺពិតជា​ត្រូវ​ការ​កិច្ចសហការយ៉ាងជិតស្និទ្ធពីមន្រ្តីបច្ចេក​ទេស​ជំនាញ​ខាង​ ដោះមីនដោយខាងពុំបាន។ ដូចនេះ ការចុះវាស់វែងដីធី្ល និង​ផ្តល់​ដី​ធ្លី​មាន​សុវត្ថិភាព​ជូនប្រជាពលរដ្ឋសម្រាប់​តាំង​ លំនៅដ្ឋាននិងប្រកបរបរផ្សេងៗដើម្បីចិញ្ចឹមជីវិត គឺពិតជាមិនអាចកាត់ផ្តាច់ចេញពីការងារបោស​សំអាត​​មីន​ និងសំណល់ជាតិផ្ទុះបានឡើយ។

យោង​ តាមរបាយការណ៍ជនរងគ្រោះរបស់អាជ្ញាធរមីនបានឱ្យ​ដឹងថា ចំនួន​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​ដែល​រងគ្រោះ​ថ្នាក់​បណ្ដាល​មក​ពីការ​ផ្ទុះ​គ្រាប់​មីន​ និង​សំណល់​ជាតិផ្ទុះពីសង្គ្រាម ទាំងរបួស​​ និងស្លាប់ពីឆ្នាំ​១៩៧៩​ ដល់​ឆ្នាំ​២០១២​ មានចំនួនសរុប ៦៤០០០នាក់ ក្នុងនោះ​ប្រមាណ ៧០% ត្រូវ​បាត់​បង់​​កម្លាំង​ពលកម្ម​ និង​បាត់បង់​ផ្នែក​​ខ្លះនៃកាយសម្បទាហើយ​ប្រមាណ ៣០% ទៀតត្រូវបាត់បង់អាយុជីវិត។ និន្នាការ​តួលេខជន​រង​​គ្រោះ​​ដោយ​​សារមីន​ និងសំណល់ជាតិផ្ទុះពីសង្រ្គាម បានធ្លាក់ចុះពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំគឺក្នុងឆ្នាំ២០១០ មាន​ជនរង​គ្រោះ​​​​​ចំនួន២៨៦នាក់ ក្នុងឆ្នាំ​២០១១ មានចំនួន ២១១នាក់ ហើយក្នុងឆ្នាំ២០១២ តួលេខជនរងគ្រោះ​បាន​ធ្លាក់​មកនៅត្រឹមចំនួន ​១៨៦​នាក់។ នេះជា​លើក​ទីមួយ​ហើយ​​​ដែល​តួលេខចំនួនអ្នករងគ្រោះបាន​ធ្លាក់​មក​នៅ​ ក្រោមបន្ទាត់ ២០០នាក់ ក្នុងមួយឆ្នាំ។​

ការធ្លាក់​ចុះ​នេះ គឺដោយសារមានកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែង និង​ការ​យក​ចិត្ត​​ទុកដាក់​ខ្ពស់របស់​រាជរដ្ឋាភិបាល ប្រតិបត្តិករ ភាគីពាក់ព័ន្ធ និង​ដៃ​គូ​អភិវឌ្ឍន៍​ ដែលបាន​ចូលរួម​យ៉ាង​សកម្មក្នុងការ​បោសសំអាត​ចំ​គោល​ដៅ​ដែល​​រង​ផល​ ប៉ះពាល់ខ្លាំង ក៏ដូចជា មាន​ការ​​ផ្សព្វ​ផ្សាយ​អប់រំ​ប្រជា​ពល​រដ្ឋដល់មូលដ្ឋាន ឱ្យបានយល់ដឹងអំ​ពី​គ្រោះ​ថ្នាក់ដោយ​សារ​គ្រាប់មីននិង​ សំណល់ជាតិផ្ទុះពីសង្រ្គាម។​ ថ្វីបើ​មាន​ការធ្លាក់​​ចុះបែប​នេះក្តី ចំនួន​​ជន​រង​គ្រោះ​​នៅតែខ្ពស់ បើប្រៀបធៀប​នឹងប្រទេស​​​​ដែល​រង​គ្រោះ​ដោយសារមីននិង​សំណល់​ជាតិ​ផ្ទុះ​ពី​ សង្រ្គាម​ដទៃ​ទៀត​​។​​

លើសពី​នេះ​ទៅទៀត​​ អនុវត្ត​តាម​របៀបវារៈនិងកាតព្វកិច្ចដែលមានចែង​នៅ​ក្នុង​អនុសញ្ញា​អូតាវ៉ា​ ដែល​កម្ពុជា​ជា​រដ្ឋភាគី និង​​ធ្លាប់​ធ្វើ​ជា​ប្រធាន​ដឹក​នាំកិច្ចប្រជុំប្រកប​ ដោយជោគជ័យកាលពីឆ្នាំ២០១២ រាជ​រដ្ឋា​ភិ​បាល​​​​កម្ពុជា​ចាប់​ពី​ឆ្នាំ២០១០មក​ បានផ្ដល់​ថវិកា​ជា​ច្រើន​លាន​ដុល្លារ​ អាមេរិកសម្រាប់ទ្រទ្រង់ដំណើរការប្រព្រឹត្ត​ទៅ​របស់​ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ​ និង​ការ​ត្រួត​ពិនិត្យ​តាមដានការ​អនុវត្ត​យុទ្ធសាស្ត្រ​ជាតិ​សកម្មភាព​មីន ហើយ​ក៏​បាន​រួម​ចំណែក​​​ថវិកា​រាប់សិប​លាន​ដុល្លារអាមេរិក​ថែមទៀត តាមរយៈការបង់​ពន្ធ​ជាបន្ទុករបស់រដ្ឋទៅ​លើ​ការ​នាំ​ចូល​​សម្ភារៈបរិក្ខារ ឧបករណ៍​​ប្រើប្រាស់​ រថយន្ត និង​គ្រឿងចក្រនានា។

ឯកឧត្តម លោកជំទាវ សមាជិក សមាជិកានៃអង្គសន្និបាតទាំងមូលជាទីមេត្រី

បន្តិចទៀតនេះ ក្រុមការងារនៃអគ្គលេខាធិការដ្ឋានអាជ្ញាធរមីន និងតំណាងក្រសួង​ស្ថាប័ន​ពាក់ព័ន្ធ​នឹងធ្វើបទ​បង្ហាញ​ជូន​អង្គ​សន្និបាត​ ជ្រាប​អំពី​សមិទ្ធផលដែលយើងសម្រេចបានក្នុងរយៈពេលបីឆ្នាំ​ គិតចាប់​ពី​ដើម​ឆ្នាំ២០១០ រហូតដល់ចុងឆ្នាំ២០១២។ បទបង្ហាញទាំងនេះនឹងគ្រប​ដណ្ដប់​​លើ​ទិដ្ឋភាព​យ៉ាង​ច្រើន​ ដែល​រួមមាន​ការស្រាវជ្រាវទិន្នន័យមូលដ្ឋាន ការរំដោះផៃ្ទដីសង្ស័យ ការធ្វើផែនការនិងការចាត់អាទិភាព ការ​អប់រំ​ពី​គ្រោះថ្នាក់​មីន ការ​សង្រ្គោះ​ជន​រងគ្រោះ ការកសាងនិងការធានានិរន្តរភាពនៃសមត្ថភាពជាតិ និងការ​សម្រប​សម្រួល​ការ​រក្សា​ស្ថិរភាពក្នុងតំបន់និងអន្តរជាតិជាដើម។ តាមរយៈបទបង្ហាញនេះ យើងនឹងបានឃើញ​កាន់​តែ​ច្បាស់​អំពី​កិច្ច​ខិតខំប្រឹងប្រែងយ៉ាងប្ដូរ​ផ្ដាច់​ របស់​រាជរដ្ឋាភិបាល ក្នុងការធ្វើឱ្យកម្ពុជាបាន​រួច​ចាក​ផុត​ពី​ការគំរាម​កំហែង​ ដោយ​​សារមីននិងសំណល់​ជាតិផ្ទុះ​ពីសង្រ្គាមគ្រប់ប្រភេទ ក៏​ដូច​ជា ​ការការពារសិទ្ធិជនពិការ​​ដោយ​សារ​​​មីន​និងសំណល់ជាតិផ្ទុះពី​សង្រ្គាម ជាពិសេស​ ការលើកកម្ពស់សហគមន៍ជនពិការឱ្យ​កាន់​តែ​មាន​ភាព​​ប្រសើរ​ឡើងថែមទៀត​​។
 
តាមរយៈសនិ្នបាតរយៈពេលពេញមួយថ្ងៃនេះ ឯកឧត្តម លោកជំទាវ លោក លោកស្រី នឹង​​បាន​យល់​ដឹង​កាន់​តែ​ច្បា​ស់​ថែម​ទៀត​អំពី​សមិទ្ធ​ផល​ ការប្រឈម​ តម្រូវការ និងដំណោះស្រាយនានា ដែលអាជ្ញាធរមីន និងភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ត្រូវបន្តយកចិត្តទុកដាក់អនុវត្ត សំ​ដៅ​ជំរុញ​ឱ្យវិស័យសកម្មភាពមីនទាំង​មូល​​សម្រេច​បានលទ្ធផលជាវិជ្ជមាន និងប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព។ សកម្មភាពកំចាត់មីននៅ​កម្ពុជា​កំពុង​​ស្ថិត​នៅ​ក្នុង​របត់​ ដ៏សំខាន់មួយដែលរាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវបន្ថែមភាពជាម្ចាស់និងភាពជាអ្នកដឹកនាំឱ្យបានខ្លាំងក្លាថែមទៀត ដើម្បី​​​ពន្លឿន​ការដោះស្រាយបញ្ហាលើវិស័យដ៏មានសារៈសំខាន់នេះ។ ខ្ញុំមាន​ជំនឿ​យ៉ាងមុត​មាំថា​ សមាជិក ​សមាជិកា​ ​​​​នៃអង្គសន្និបាតទាំងមូល​នឹង​យក​អស់កម្លាំងកាយ កម្លាំងចិត្ត និងកម្លាំងបញ្ញា ចូលរួម​ពិភាក្សា​ និង​ផ្លាស់ប្ដូរ​យោបល់ ដើម្បី​​ពិនិត្យ​ វាយតម្លៃ​ចំនុច​ខ្លាំង​ ចំនុច​ខ្សោយ​ និង​បទ​ពិសោធល្អៗ​ សំដៅ​រួមគ្នា​ធ្វើ​ឱ្យ​សម្រេច​បាន​ជោគជ័យ​ផែនការ​យុទ្ធសាស្រ្ត​ជាតិ​ សកម្មភាព​មីន ​២០១០-២០១៩​។

សមិទ្ធផលសំខាន់ៗ ដែលសម្រេចបានលើ​វិស័យសកម្មភាពមីនកន្លងមក ពិតជាមិនអាចកាត់ផ្ដាច់​ចេញ​​​​​​​ពីជំនួយសប្បុរសដ៏ថ្លៃថ្លា និង​កិច្ចស​ហការ​យ៉ាង​ជិត​ស្និទ្ធ​ពីសំណាក់​ដៃគូ​អភិវឌ្ឍន៍​ឡើយ​​។ ​ឆ្លៀត​ឱកាស​​ដ៏វិសេស​​វិសាលនេះ ខ្ញុំសូម​ថ្លែង​អំណរគុណ​យ៉ាង​ជ្រាល​ជ្រៅ​បំផុត​​ជូន​ចំពោះ​ប្រទេស​ផ្ដល់​ ជំនួយ​ដៃគូ​អភិវឌ្ឍន៍ ​និង​ភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ដែល​បានចូលរួម​យ៉ាង​សកម្ម​ក្នុង​ការ​ផ្ដល់​ជំនួយ​ទាំង​បច្ចេកទេស​ និង​ហិរញ្ញវត្ថុ​​ដល់វិស័យសកម្មភាពមីន​នា​ពេលកន្លងមក​ក្នុង​បុព្វហេតុ​នៃ​ ការ​អនុវត្ត​សកម្មភាព​កំចាត់មីន​​ សំដៅ​រួម​ចំណែក​​ក្នុង​ការ​កាត់​បន្ថយ​ភាព​ក្រីក្រ និងកំណើនសេដ្ឋកិច្ចនៃព្រះ​រាជាណាចក្រកម្ពុជា។ ក្នុងនាម​រាជរដ្ឋា​ភិបាល​ ​ខ្ញុំសូមអំពាវ​នាវដល់បណ្ដាដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ទាំងអស់ សូមមេត្តាបន្តរក្សា និងបង្កើន​ជំនួយ​ឧបត្ថម្ភ​ដល់​ប្រតិបត្តិករ​​ជាតិ​ និងអន្តរជាតិទាំងអស់នៅកម្ពុជា តាមរយៈអាជ្ញាធរមីនក្ដី តាមរយៈទ្វេភាគី ឬ​ជា​​ពហុភាគីក្ដី​ ដើម្បី​ឱ្យ​ការ​អនុវត្តផែនការសកម្មភាពមីនជាតិ២០១០-២០១៩ សម្រេចបានលទ្ធផលជាវិជ្ជមានតាមការគ្រោងទុក។

មុននឹងបញ្ចប់ ខ្ញុំ​សូមកោតសរសើរ និងថ្លែងអំណរគុណជាថ្មីម្តងទៀតចំពោះថ្នាក់ដឹកនាំអាជ្ញាធរមីន​កម្ពុជា អគ្គលេខាធិការដ្ឋាន និង​អង្គភាព​ពាក់ព័ន្ធ​ទាំងអស់ ដែលបានខិតខំបំពេញភារកិច្ចរបស់ខ្លួន ប្រកប​ដោយ​ការ​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​ខ្ពស់​ក្នុង​បេសកកម្ម​បោស​សំអាត​មីននិង​សំណល់ ​ជាតិ​ផ្ទុះពីសង្រ្គាម។ ខ្ញុំ​មាន​ជំនឿ​យ៉ាង​​មុតមាំថា គ្រប់អង្គភាព​និងដៃគូ​ពាក់ព័ន្ធ​ទាំង​អស់​នឹង​បន្ត​អនុវត្ត​គោល​នយោបាយ​ជាតិ ​សកម្មភាព​មីនឱ្យ​កាន់តែខ្លាំងក្លាថែមទៀតនិងទទួលបានជោគជ័យ ដើម្បីជាប្រយោជន៍ដ៏ថ្លៃថ្លាជូនជាតិមាតុភូមិជាទីស្នេហា​​នៃ​យើង​។
 
ជាទីបញ្ចប់ ខ្ញុំសូមជូនពរឯកឧត្តម លោកជំទាវ អស់លោក លោកស្រី សមាជិក សមាជិកា នៃ​​សន្និបាត​​​ទាំងមូល សូមមានសុខភាពល្អ ទទួល​បាន​ជោគជ័យគ្រប់ភារកិច្ច និងមានសុភមង្គលក្នុងក្រុមគ្រួសារ។

ខ្ញុំសូម​ប្រកាស​បើក​សន្និបាតជាតិវិស័យសកម្មភាពមីននៅកម្ពុជាចាប់ពីពេលនេះតទៅ៕

សូមអរគុណ!

សម្ភាសន៍​​លោក​​បណ្ឌិត ឈឹម​ ផលវរុណ​ ស្តីពី​ នយោ​បាយ​​សន្យា របស់​​គណ​បក្ស​ប្រឆាំង​ គឺជា​ដំណើរ​​ឆ្ពោះ​​ទៅ​រក​ទី​បញ្ចប់​នៃ​ជីវិត​​នយោបាយ​​របស់​ខ្លួន​​


ថ្ងៃទី២៥ ខែមិនាឆ្នាំ២០១៣
លោក​ សត្យា រក្ស​
សំណួរ​​៖​ គណបក្ស​​ប្រឆាំង​នៅ​​កម្ពុជា​​បន្ទាប់ពី​បង្កើត​នូវចលនា​សំបក​ប្រជា​ ធិបតេយ្យ​របស់​គេ​មក​ យើងឃើញថា ពួកគាត់បាន​ប្រមូល​ផ្ដុំ​គ្នា រិះរកគ្រប់​វិធីដើម្បី​បោកបញ្ឆោត​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​។​ ​ជាងនេះទៅទៀត យើងឃើញថា ពួក​គាត់ហាក់បីដូច​ជា​កំពុង​តែ​ខ្លាច​នូវ​ស្រមោល​ខ្លួន​ឯង​ ជា​ពិសេស​ គឺ​ស្រមោល​នៃ​ការ​សន្យា​​ហ្នឹង​តែម្ដង។
 
​តើការសន្យារបស់គណបក្សប្រឆាំង តាំងពីនយោបាយ​ផ្ដល់​លុយ​ ផ្ដល់កាក់​ឲ្យ​សិស្ស​និស្សិត​ក្នុង​ការរៀន​ នយោបាយផ្កាស្នោ ផ្កាស្ដៅ របស់ កឹម សុខា បូក​ជាមួយនឹង​សម្រែកក្ដែងៗ របស់​លោក សម រង្ស៊ី ពីក្រៅប្រទេសនោះ ​​ជារឿងរ៉ាវមួយដែលអាចថា ធ្វើ​ឲ្យ​គណបក្ស​ប្រឆាំង​​​ អាច​​នឹងបន្ដ​ជីវិត​នយោបាយ​​បាន​​តទៅ​ទៀត​ទេ?​
 
លោក​បណ្ឌិត​ ឈឹម ផល​វរុណ​
ចម្លើយ​​៖ បញ្ហានយោបាយ ឬក៏ជីវិតនយោបាយរបស់​គណបក្សមួយ ក្នុង​សង្គម​ប្រជា​ធិបតេយ្យ​​វា​ត្រូវ​ការ​ ការជឿទុកចិត្ត និង​ការគាំទ្រពីប្រជាពលរដ្ឋ។ អញ្ចឹងហើយ នៅ​ក្នុង​របប​នយោបាយ​​ប្រជា​ធិប​តេយ្យ​ សេរីពហុបក្ស ថ្វីត្បិតតែ នៅលើទីលានពហុនិយមនេះ គេមាន​គណបក្ស​​ច្រើន​ ប៉ុន្ដែ នៅ​ប្រទេសណា ក៏ដូចប្រទេសណាដែរ។ គណបក្ស​មាន​លទ្ធភាព​មាន​ច្រើន​ ប៉ុន្ដែការពិតគណបក្ស​ដែលអាចឈរលើទីតាំងប្រកួតប្រជែង មាន​តែ​គណបក្ស​ដែល​មាន​គោល​នយោបាយ​ច្បាស់​លាស់ កម្មវិធីនយោបាយច្បាស់លាស់ ហើយ​និងមាន​សមត្ថភាព​ធ្វើ​នយោបាយ​ ដើម្បីធ្វើយ៉ាង​ណាឲ្យប្រជាពលរដ្ឋ​មានជំនឿទុកចិត្ត និង​គាំទ្រ។​បើ​គណបក្ស​ណា​ ដែល​បាត់បង់​ការ​គាំទ្រ​ពី​ប្រជា​ពលរដ្ឋ គណបក្សនោះ ក៏បាត់អាទិភាព​នយោបាយ​នៅលើ​ទីលាន​ពហុបក្ស​ដែរ​។​
ងាកមកកម្ពុជា យើងមើលជាមួយនឹងការគាំទ្រកាន់តែច្រើនឡើង របស់​ប្រជាពល​រដ្ឋ​ចំពោះ​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា ពេលនោះ គណបក្សដទៃដែលជាដៃគូប្រកួត ហាក់​ដូចជា​បញ្ចេញ​សម្រែក​អស់​សង្ឃឹម តាមរយៈជា​សម្រែកស្លឈាមហ្នឹង វាជាការបង្ហាញថា គណបក្ស​ហ្នឹង​​ទទួល​ស្គាល់​ភាព​ទាល់​ច្រកហើយ។ បើសិនជាគណបក្សប្រឆាំង ដែលខ្ញុំចង់និយាយឲ្យ​ចំ គណបក្ស​សម រង្ស៊ី ក្ដី គណបក្ស កឹម សុខា ក្ដី ពិតជាទទួលស្គាល់​អំពីអំណាច​ប្រជាពលរដ្ឋ ពី​ការ​​ចូលរួម​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ គណបក្ស​នោះ​ត្រូវធ្វើ​នយោបាយ​យ៉ាងណា ដើម្បី​ឲ្យ​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​​មើល​​ឃើញថា​ នយោបាយរបស់​ខ្លួនជា​នយោបាយ​ដែលឆ្លុះ​បញ្ចាំង​ទៅ​នឹង​ស្ថានភាព​ពិត​ និង​​ការ​រីក​​ចម្រើន​ពិតជាក់ស្ដែង​របស់​ប្រទេស។ មិន​អាចធ្វើនយោបាយតាម​រយៈ​បញ្ឆេះ​កំហឹង​​ ឬក៏​បិទ​បាំង​នូវ​សមិទ្ធផលពិតរបស់​​ប្រទេស​ទេ។​ ដូចជា កឹម សុខា ក្ដី សម រង្ស៊ី ក្ដី ហើយ​សមគំនិតជាមួយ​​មេ​អង្គការ​ NGO សិទ្ធិមនុស្សមួយចំនួនទៀតក្ដី គេមិនដែលឲ្យតម្លៃថា កម្ពុជា​ដើរ​ដល់​​កម្រិត​​ហ្នឹ​ង​​ទេ។ គេ​បន្តុះ​បង្អាប់ថា កម្ពុជាហ្នឹង ២០ ឆ្នាំជាងហ្នឹង ហាក់ដូចជានៅទ្រឹង​ ឬ​ក៏​ធា្លក់​ចូលអន្លង់​​អវច្ចីយ៍​ទៅទៀតនោះ។​  ត្រង់ហ្នឹង គេប្រើពាក្យថា ប្រជា​ធិបតេយ្យ​ដើរ​ថយ​ក្រោយ​ ក្នុង​ពេល​ដែល​គេ​មិនដែលទទួលស្គាល់ថា កម្ពុជាមានប្រជាធិបតេយ្យទាល់តែសោះ។ ប៉ុន្ដែ​បើយើង​គិតទៅមើល​ តើ​ប្រជាពលរដ្ឋយល់ឃើញដូចពួកគាត់ឬ​អត់?​ ត្រង់ហ្នឹងហើយ គណបក្ស​នយោបាយ​ត្រូ​វមើល​​ឆន្ទៈ​​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​ឲ្យច្បាស់។ បើនៅប្រទេសជឿនលឿន គេ​ធ្វើ​ការ​ស្ទង់​មតិ​រៀងរាល់ឆ្នាំ ដើម្បីឲ្យ​ប្រជាពលរដ្ឋអាចបង្ហាញឆន្ទៈ
 
 របស់ខ្លួនច្បាស់ដល់​គណបក្ស​នយោបាយ​។ ប៉ុន្ដែ នៅ​កម្ពុជានេះ អស់លោកគណបក្សនយោបាយ គាត់ច្រើន​តែ ម៉ាត់​ណា​ក៏​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​ ​ប៉ុន្ដែអ្វី​ដែល​គាត់និយាយ​​នេះ គ្មាន​ឆន្ទៈ​​ប្រជាពល​រដ្ឋ​ទេ​។
 
បើសិនជាថា នៅកម្ពុជាយើង មិនទាន់មានលទ្ធភាពទូលំទូលាយក្នុងការស្ទង់មតិ ព្រោះ​​ការ​ស្ទង់​មតិត្រូវការចំណាយលុយច្រើន ប៉ុន្ដែក៏គេគួរតែយកលទ្ធផលបោះឆ្នោតធ្វើ​ជា​មូលដ្ឋាន​ ​ជា​ការវិភាគ ក៏ជាឱកាសមួយសម្រាប់ឲ្យគណបក្ស​ប្រឆាំង​មានការ​កែលម្អរ​នយោបាយ​របស់​ខ្លួន​ដែរ ​។ ប៉ុន្ដែយើងពិចារណាមើល តាំងពីយើងបោះឆ្នោតរហូតដល់ឥឡូវ គណបក្ស​​ប្រឆាំងមិន​ដែល​ទទួល​ស្គាល់ការ​បោះឆ្នោត​ម្ដងណាទេ។ គាត់មិនដែលទទួលស្គាល់​ឆន្ទៈរាស្ដ្រ​ម្ដងណាបន្ដិច​ផង​ហ្នឹង គាត់ចាញ់ឆ្នោតគាត់មិនមែនថា ប្រជាពលរដ្ឋអត់ពេញចិត្តទេ គាត់​ថា​គណបក្ស​ប្រជាជន​​បន្លំ​ គាត់ថា គ.ជ.ប លួច​សន្លឹក​ឆ្នោតអីអញ្ចេះទៅ។ ប៉ុន្ដែ​គាត់​យួរ​កាបូប​ទៅ​សហភាព​អឺរ៉ុប​ទៅប្ដឹង​​សហភាព​អឺរ៉ុប​ វាអត់ភស្ដុតាង​អ្វីដើម្បី​ដាក់​បន្ទុក​ឲ្យ​អន្ដរជាតិ គេ​​បដិសេធ​ការបោះឆ្នោត វាអត់មាន​ហើយគាត់ញុះញង់​ឲ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ដែល​ងប់ងល់​គាំទ្រ​គណបក្ស​​គាត់​ ឲ្យប្រើពាក្យដូចគាត់​ថា គ.ជ.ប ហ្នឹង លួចសន្លឹកឆ្នោត​ទៅ​គណបក្ស​ប្រជាជន​ វា​ទៅ​ជា​អញ្ចឹង។ ដល់​អញ្ចឹងទៅប្រជាពល​រដ្ឋគេកាន់តែខឹងហើយ សូម្បី​តែ​អ្នក​គាំទ្រ​គណបក្ស​​ សម រង្ស៊ី ក្ដី​ គណបក្សសិទ្ធិមនុស្សក្ដី នៅ​ពេល​ដែលគេចុះអង្គេតការបោះឆ្នោត គេ​ឃើញ​ថា​ មេបក្សគេភូតហើយ គឺគេទទួលស្គាល់ថា គណបក្ស​សម រង្ស៊ី របស់គេហ្នឹង គណបក្ស​ កឹម​ សុខា របស់គេហ្នឹង គឺចុះខ្សោយមែន។ តែ​ដល់​មេប​ក្ស​និយាយ​បញ្ច្រាស​ធ្វើ​ឲ្យ​គេ​យល់​ថា ​មេបក្សភូត​ហើយ ព្រោះគេចុះទៅ​ឃើញ​អញ្ចឹង។
 
មួយទៀត ថ្វីត្បិតតែប្រទេសយើងមិនបានធ្វើការស្ទង់មតិរៀងរាល់ឆ្នាំ ប៉ុន្ដែអង្គការ IRI បាន​ធ្វើ​ការ​ស្ទង់មតិ​ប៉ុន្មាន​លើកមកហើយ។ សម រង្ស៊ី ក្ដី កឹម សុខា ក្ដី រួមទាំងមេ NGO សិទ្ធិ​មនុស្ស​​​អាឡិ​អាឡក់​​ប៉ុន្មាននាក់ហ្នឹង​ក្ដី ពុំដែលទទួលស្គាល់ការស្ទង់មតិរបស់បរទេសផង។ ទោះបី​ជា​​គេ​ម៉ាត់ណាក៏បរទេស តែបរទេសនិយាយអត់ត្រូវចិត្តគេ គេ​ស្រែក។ ដូចថ្មីៗនេះ អង្គការ UNDP គេឲ្យ​តម្លៃទៅលើវិស័យអប់រំកម្ពុជា មានការរីកចម្រើនល្អ ពួកគេហ្នឹង​ជំទាស់​ទៀត​។​ អញ្ចឹង​បើ​អ្នកនៅ​តែមានគំនិតអស្មិមានៈមិនទទួលស្គាល់ការពិតរបស់ឆន្ទៈរាស្ត្រ​ ទេ ​អ្នក​មិន​ដឹង​ទៅ​ធ្វើ​នយោបាយ​​ជា​មួយ​ពីណាទេ មានតែទៅធ្វើនយោបាយជាមួយខ្មោច មាន​តែ​បក​ទៅ​ធ្វើ​​នយោបាយ​​ជាមួយ​ខ្មោច ប៉ុល ពត​ ទៅ ពីព្រោះ​ធ្វើនយោបាយ​ជាមួយ​ការ​ប្រកួត​ប្រជែង​បោះឆ្នោត​ វាត្រូវ​ការអ្នក​បោះឆ្នោត​ដែល​មាន​ជីវិត។ ថ្វីត្បិតនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញយើង ឬក៏​នៅ​ក្នុង​ច្បាប់​បោះឆ្នោត​ គេមិនបាន​សរសេរថា អ្នក​ទៅបោះឆ្នោត​​​ទាល់តែ​មាន​អាយុ​ ១៨ ឆ្នាំ ឡើងទៅ ហើយ​មាន​ជីវិតរស់នៅ​ក៏ពិតមែន ប៉ុន្ដែគេមិនដែល​នឹក​ឃើញថា ខ្មោច​ទៅបោះឆ្នោតទេ។
 
អញ្ចឹង សម រង្ស៊ី ក្ដី កឹម សុខា ក្ដី ត្រូវពិនិត្យទៅលើជីវិតរស់នៅជាក់ស្ដែងរបស់មនុស្ស មិន​មែន​ជីវិតដែលវាអត់​មាន​ជាក់​ស្ដែងក្នុងជីវិតមនុស្សសព្វថ្ងៃទេ មិនមែន​ទៅយកជីវិតខ្មោច ឬ​ក៏​ជីវិត​​ស្រមើ​ស្រមៃណាមកតាក់តែងកម្មវិធីនយោបាយទេ ត្រូវតែយកជីវិតពិត​របស់​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​។​ ត្រង់ហ្នឹង ដែលខ្ញុំអាចបញ្ជាក់ថា គណបក្ស​ប្រជាជន ដែលប្រជាពលរដ្ឋគាំទ្រ គឺ​គណបក្ស​​ប្រជាជន​ទទួល​ស្គាល់​ការពិត មិនមែនភ្លើតភ្លើននឹងការគាំទ្រទេ។ ឯ កឹម សុខា និង សម រង្ស៊ី ទេ ដែល​ភ្លើតភ្លើននឹងរបស់ដែលខ្លួនបំផ្លើស តែគណបក្សប្រជាជន ខ្ញុំមើល​ទៅ​ដូច​មិន​ភ្លើតភ្លើន​នៃ​ការ​​គាំទ្រទេ ពីមួយអាណត្តិទៅមួយអាណត្តិ ថ្វីត្បិតតែអាសនៈកើនឡើង តែ​តំណាង​រាស្ដ្រ​ ក៏ដូច​ជា​មន្ដ្រីនយោបាយគណបក្ស​ប្រជាជនគេខំណាស់។ បានន័យថា គេអត់​ភ្លើតភ្លើន​នឹង​​ជ័យ​ជំនះ​ អត់​ភ្លើតភ្លើននឹង​ការគាំទ្រទេ។ គេខំបញ្ចេញពលកម្មបំពេញបំណង បំពេញ​ឆន្ទៈអ្នក​ដែលគាំទ្រ​គណបក្សប្រជាជន។ ខ្ញុំគ្រាន់តែលើកចំណុចឲ្យបងប្អូនពិចារណា តាម​​ការ​ដែលយើងស្ទង់មតិ​មើលទៅ សក្ដានុពលរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បើ​ធៀប​ទៅ​នឹង​គណ​បក្ស​ប្រឆាំង​​ គឺ​ខុសគ្នា​ដាច់ឆ្ងាយណាស់ គឺគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមានសក្ដានុពល​នយោបាយ​ខ្ពស់ ដែល​ប្រជាពល​រដ្ឋគាំទ្រចូល ៨០ ភាគរយ។ ប៉ុន្ដែ​ថែម​នឹងសក្ដានុពល​ប្រកប​ដោយ​ថាមពល​ខ្លាំង​ របស់​បុគ្គល​ភាព​សម្ដេចប្រមុខរដ្ឋាភិបាល ឃើញថា​ប្រជាពលរដ្ឋ​គាំទ្រ​សក្ដានុពល​របស់​​សម្ដេច​ប្រមុខខ្លាំង​ជាង​​ ហ្នឹងទៀត រហូតទៅដល់​ជាង ៨៦ ភាគរយ។ ត្រង់​ហ្នឹង​ ដែល​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា ទទួល​ស្គាល់ការពិតហើយ បានជា​​នៅ​ក្នុង​កម្មវិធី​នយោបាយ​​របស់​គណបក្ស​ប្រជាជន ដូចនៅក្នុង​សេចក្ដី​សម្រេចកម្មវិធីនយោបាយ ១១ ចំណុច នៅមហាសន្និបាតវិសាមញ្ញកន្លងទៅ ឃើញថា យក​នៅ​ចំណុចទី ៤ គឺនៅ​ក្នុងកម្មវិធី​នយោបាយ​ គឺចំណុចទី ៤ និយាយពីការទទួលស្គាល់ប្រជាប្រិយ​ភាព​និងទទួលយក​បេក្ខភាព​សម្ដេច​ប្រមុខ​ រដ្ឋាភិបាល​បន្ដធ្វើ​នាយករដ្ឋមន្ដ្រីទៀត​។​ ត្រង់ហ្នឹងដែល​គេ​បញ្ជាក់ថា គេ​ទទួល​ស្គាល់​ទាំង​សក្ដានុពល​របស់គណបក្ស ទទួលស្គាល់ទាំងប្រជាប្រិយភាព និង​សក្ដានុពល​របស់​បុគ្គល​អ្នក​ដឹកនាំ​ទៀត​។
 
លោក​សត្យា រក្ស​
សំណួរ​ ៖ ​ថ្មីៗនេះសម្រាប់គណបក្សប្រឆាំង ឬក៏យើងអាចឃ្លាំមើល​សាវតា​របស់​គណបក្ស​ប្រឆាំង​ហ្នឹង គឺគេតែងតែបង្ហាញថា ខ្លួនគេ​ជាអ្នកស្រឡាញ់ប្រជាពលរដ្ឋ ជា​អ្នក​គិតគូរ​ទាក់ទង​ទៅនឹង​សុខភាព​ប្រជាពលរដ្ឋ ជាអ្នកគិតគូរទាក់ទងទៅនឹងជីវភាពរស់នៅ ប្រជា​ពលរដ្ឋ​ រួមជា​មួយ​នឹង​គេបង្ហាញ និងសម្ដែងថាខ្លួនគេហ្នឹង ជាអ្នកគិតគូរពី​ប្រជាធិបតេយ្យ​សិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា។
 
ឥឡូវនេះ ខ្ញុំចង់ឲ្យលោកបណ្ឌិតធ្វើការប្រៀបធៀប​ គិតមកទល់ថ្ងៃនេះ ដែលយើង​ហៅ​​ថា ជាអាណត្តិទី ៤ ហើយ​ឥឡូវនេះ ជិតបាន​បញ្ចប់អាណត្តិទី ៤ ទៅហើយ។ លោកបណ្ឌិត​​មើល​ឃើញ​ថា​ តើរាជរដ្ឋាភិបាល មានបានធ្វើកិច្ចការអ្វីខ្លះ ដើម្បី​បញ្ហា​សុខភាព​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​​ ដើម្បីកិច្ចការសិទ្ធិមនុស្ស ដើម្បីកិច្ចការលើកស្ទួយដល់​កម្រិត​ជីវភាព​របស់​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​ ដែល​បក្ស​ប្រឆាំង​​កំពុងចោទប្រកាន់ទាំងងងឹតងងល់​នៅពេលបច្ចុប្បន្ននេះ?  តើ​លោក​បណ្ឌិត​​មើល​ឃើញ​​សមិទ្ធផលអី​ខ្លះ​ ដែលរាជរដ្ឋាភិបាល​បានធ្វើ​សម្រាប់​ប្រយោជន៍​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​​?​​
 
លោក​បណ្ឌិត ឈឹម ផល​វរុណ​
ចម្លើយ​៖ ​បើសិនជាទាញទៅអ្វី ដែលខ្ញុំមើលឃើញ គឺវាច្រើនណាស់ តែ​គណបក្ស​ប្រឆាំង​អាច​​ប្រកែក​​ថា ខ្ញុំហ្នឹង​ អញ្ចេះអញ្ចោះ។ ឥឡូវ ការមើល​ឃើញ​របស់ខ្ញុំ​ភ្ជាប់ទៅនឹង​អ្វី​ដែល​យើង​បាន​ទៅ​សួរ​​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​ ហើយស្ទង់មតិនោះ យើងឃើញថាអ្វីដែល​ខ្ញុំមើល​ឃើញ​ថា​ រីក​ចម្រើន​ ប្រជាពល​រដ្ឋ​ខ្មែរភាគច្រើនលើសលុប ក៏មើលឃើញថារីកចម្រើន។ តាមរយៈអី យើង​ស្ទង់មតិ​ប្រជាពលរដ្ឋ​​ខ្មែរ​នៅគ្រប់ច្រកល្ហក គ្រប់អាជីវកម្ម ការងារ មុខរបរ ប្រជា​ពលរដ្ឋ​ជាង​ ៨៤ ភាគរយ ទទួល​ស្គាល់ថា កម្ពុជាមានការ​រីកចម្រើនល្អ​ ក្នុងរយៈពេល ៥ ឆ្នាំ ចុង​ក្រោយ​។​ ហើយ​បើរីកចម្រើនល្អក្នុង ៥ ឆ្នាំ ចុងក្រោយ តើអ្នកណាអ្នកដឹកនាំការអភិវឌ្ឍ ? គឺ​មិន​រាជ​រដ្ឋាភិបាល​ ហើយ​អ្នកណាជាប្រមុខដឹកនាំ​រដ្ឋាភិបាល​ ដឹកនាំការរីកចម្រើន គឺ​មិន​សម្ដេច​នាយករដ្ឋមន្ដ្រី​។ អញ្ចឹងបានន័យថា ៨៤ ភាគរយហ្នឹង​គាំទ្រស្នាដៃសមិទ្ធផល ដែល​ប្រមុខ​រាជរដ្ឋាភិបាល​ដឹកនាំ​អភិវឌ្ឍ​ប្រទេស​ ៥ ឆ្នាំ ចុងក្រោយហ្នឹង​ឯង។ ហើយសំណួរមួយទៀត ដែល​យើងបង្កើត​ផ្សេង​ខុស​ពី IRI សំណួរមួយទៀត ដែលយើង​យកសំណួរចាស់​របស់ IRI មក​សួរ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ ​សួរថា តើកម្ពុជាដើរលើផ្លូវត្រូវ ឬផ្លូវខុស​នោះ?​ ប្រជាពលរដ្ឋជាង ៧៤-៧៥ ភាគរយ ទទួលស្គាល់​ដូចគ្នា​នឹង​អ្វីដែល IRI សួរប៉ុន្មានឆ្នាំមុន​ គឺទទួលស្គាល់​ថា​កម្ពុជា​ដើរ​លើ​ផ្លូវ​ត្រូវ​។ ​អញ្ចឹងបានន័យថា គ្រាន់តែ​សំណួរ ២ ហ្នឹង ​ចម្លើយ​យើងឃើញថា កឹម សុខា និង សម រង្ស៊ី និង​អង្គការ NGO ប្រឆាំង គឺ​គាត់ទេ ដែលមើលឃើញ​ខុស​ ឬក៏គាត់​មើល​ឃើញ​ហើយ​ ក៏​ប៉ុន្ដែ​អាម៉ាស់​ខា្លច​ថោក​ គាត់គិតថា កម្ពុជាអាក្រក់ ប៉ុន្ដែ​ប្រជាពលរដ្ឋទេ ទទួលស្គាល់​ការ​រីកចម្រើន។ ហើយសន្លឹកឆ្នោតក្រែងទទួល​ពីប្រជាពលរដ្ឋ ចុះ​បើ​អ្នក​មិនទទួលស្គាល់​ថា រីកចម្រើន អញ្ចឹងប្រជាពលរដ្ឋជាង ៨០-៩០%​ បោះឲ្យគណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជាទៅ ព្រោះ​យើង​​អ្នក​ទទួល​ស្គាល់​ថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល ដឹក​នាំទៅ​រីក​ចម្រើនល្អ ចាំ​បាច់​ទៅបោះឲ្យ​អស់លោកប្រឆាំងដែលអត់ទទួលស្គាល់ធ្វើអី។
 
លោក​សត្យា រក្ស​
សំណួរ​៖ ឥឡូវនេះ លោកបណ្ឌិតយើងងាកមកដំណើរឆ្ពោះទៅរកការបោះឆ្នោត សម្រាប់​នីតិកាល​ទី ៥ យើងនេះ យើងឃើញថា គណបក្សប្រឆាំង​ដែលមាន​ប្រវត្តិ​ក្នុងការ​ចាញ់​ឆ្នោត​នោះ​ បើយើង​គិត​​មក​ដល់​​អាណត្តិទី​ ៤ នេះ គឺ​វា ៣ អាណត្តិកន្លងមកហើយ ដែល​បរាជ័យ​យ៉ាង​ធ្ងន់ធ្ងរ​ ដែល​បរាជ័យយ៉ាងអា​ប់យស ហើយ​ទទួលបាននូវ​ការរិះគន់​យ៉ាងខ្លាំង​ពី​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​​ខ្មែរ​ទូទៅ ​ក៏​ដូច​ជា​អង្គការស៊ីវិលមួយចំនួន ហើយរហូត​ទៅដល់​អន្ដរជាតិ​មួយ​ចំនួន​ខ្លះ​ ដែលតែងតែគាំទ្រអំពីគោល​នយោបាយរបស់គណបក្សប្រឆាំង រួមជាមួយ​នឹង​លើក​ទឹក​ចិត្ត​ទៅដល់​គណបក្ស​ប្រឆាំង​ហ្នឹង គឺ​គេបានដកសេចក្ដីទុកចិត្តជាបណ្ដើរ ដោយសារតែ​គេ​មើល​ឃើញ​នូវ​ចរិត​ពិតរបស់​​គណបក្ស​​ប្រឆាំង​នៅកម្ពុជា​។
 
លោកបណ្ឌិតមើលឃើញថា រយៈពេល ៥ ឆ្នាំ ចុងក្រោយនេះ តើគណបក្ស​ប្រឆាំង​នៅ​កម្ពុជា​ហ្នឹង មានបានផ្លាស់ប្ដូរឥរិយាបថខ្លះទេ?​ ហើយ​គោលការណ៍ជាយុទ្ធសាស្ដ្រសម្រាប់​ ដែល​​យើងហៅថា ជាបន្ទាត់នយោបាយរបស់ខ្លួន ដើម្បីសម្ដែង​ឲ្យ​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​មើល​ឃើញ​នោះ​ ថា​តើ​​បក្ស​​ប្រឆាំងមាន​បានផ្លាស់ប្ដូរ​ឥរិយាបថ​ខ្លះទេ​?​
 
លោក​បណ្ឌិត ឈឹម ផល​វរុណ​
ចម្លើយ​​៖ បើយើងនិយាយ​តាមអ្វីដែលខ្ញុំមើលឃើញ ខ្ញុំឃើញថាផ្លាស់ប្ដូរដែរ តែ​ផ្លាស់​ប្ដូរ​ទៅ​​រក​​ផ្លូវ​​អាក្រក់​។ ការដែល សម រង្ស៊ី និង កឹម សុខា អត់ទាន់ចូលគ្នា យើងឃើញថា សម រង្ស៊ី ខំប្រកួត​ប្រជែង​ជាមួយ កឹម សុខា អញ្ចឹង​ខំ​បង្ហាញអំពីសមត្ថភាពខ្ពស់របស់ខ្លួនជាង កឹម សុខា ។ តែ​ដោយ​សារ​នយោបាយផ្លូវខុសរបស់ សម រង្ស៊ី ដែលទៅរួមជាមួយ កឹម សុខា ឬក៏ កឹម សុខា ទៅចូល​ជា​មួយ​សម រង្ស៊ី ហ្នឹង ពេលហ្នឹងដែលយើងមើលឃើញថា គណបក្សសម រង្ស៊ី ដើរលើផ្លូវខុសធ្ងន់ធ្ងរ​មួយ​ទៅលើឥរិយាបថក្នុងន័យនយោបាយប្រឆាំង។ ដោយសារអី គា្រន់តែយកផល​បូក​ សម រង្ស៊ី ​និង​កឹម សុខា គាត់ទៅភូតថាឈ្នះ ហើយ​ផលបូកហ្នឹង មិន​មែន​ផល​បូក​គណិត​វិទ្យា​ទេណា រឿង​នយោបាយគេមិនបូកអញ្ចឹងទេ ហើយ​ខ្លួនឯងបូកចូលគ្នាថា ឈ្នះ។ ដល់ថាឈ្នះ វាបញ្ច្រាស​នឹង​អ្វី​ដែលប្រជាពលរដ្ឋ​គេពេញចិត្ត មិនពេញចិត្ត​បាត់​ទៅ​ហើយ​ហ្នឹង​។ ត្រង់ហ្នឹងហើយ ដែល​យើង​អះអាងអំបាញ់មិញហ្នឹង ក្រែងថាយើង​អះអាង​ដោយសារ​ការ​ស្អប់​ ការស្រឡាញ់របស់​យើង ប៉ុន្ដែ​អ្វីដែលយើង​បានទៅស្ទង់មតិ​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​កន្លង​ទៅថ្មីៗ​ទៀត​ យើងបានសួរសំណួរមួយ តើអ្នក​ពេញចិត្តឥរិយាបថ​របស់​មេដឹកនាំ​គណបក្ស​ប្រឆាំង​ដែរ​ឬទេ?​ ចម្លើយថា ពេញចិត្តណាស់ ពេញ​ចិត្ត ពេញចិត្តតិចតួច អត់ពេញ​ចិត្ត​សោះ​ និងអត់ដឹង? អញ្ចឹង​ពេញ​ចិត្ត​ណាស់​ ប្រជាពលរដ្ឋ​ដែល​ឆ្លើយថា ពេញចិត្ត​នឹង​ឥរិយាបថ​របស់​​មេដឹកនាំ​របស់​គណបក្សប្រឆាំង ថា​ពេញចិត្ត​ណាស់ បាន​តែ​ ៣ ភាគរយទេ។ ៣ ភាគរយ ពេញចិត្តណាស់ ចប់​បាត់ហើយ ធ្វើនយោបាយ ៣ ភាគរយ ពេញចិត្តណាស់ ហើយ​​ពេញចិត្ត ៩ ភាគរយ អញ្ចឹង​បូកចូលគ្នាទៅពេញចិត្តណាស់ និង​ពេញចិត្ត​ហ្នឹង បានតែ ១២ ភាគរយ ហ្នឹង។ ដល់​ពេញចិត្តបន្ដិចបន្ដួចបាន​ដូចជា ១៥ ឬជិត ២០ ភាគរយ​ ខ្ញុំចាំមិន​ច្បាស់​ លំអៀងបន្ដិចបន្ដួច អញ្ចឹង​ពេញចិត្ត​បន្ដិចបន្ដួចហ្នឹង បានប្រហែល​ជិត ២០ ភាគរយ។ តែពេញ​ចិត្តណាស់ និងពេញចិត្ត បូកចូលគ្នាបានតែ ១២ ភាគរយ តែដល់​ចម្លើយ​របស់​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​អត់ពេញចិត្ត​សោះនោះ​ ៤១ ភាគរយ ជាង ៤១ ភាគរយ ហើយ​អត់ដឹងជាង ២០ ភាគរយ។​ ហើយ​បងប្អូនពិចារណាទៅ អញ្ចឹងបានន័យ​ថា អ្វីដែលគណបក្ស​សម រង្ស៊ី ធ្វើរួមគ្នា​ជា​មួ​យ​ កឹម​ សុខា ហ្នឹង គឺប្រជាពលរដ្ឋបង្ហាញថា ដើរលើផ្លូវខុសហើយ គឺបាត់បង់​ការពេញចិត្ត​ហើយ​ រហូតទៅដល់យើងមានសំណួរសួរទៅលើប្រជាពលរដ្ឋទទួលស្គាល់គណបក្ស​ ឬក៏​ស្គាល់​​គណបក្ស​នយោបាយហ្នឹង គឺ​ប្រជាពលរដ្ឋហាក់ដូចជាមិន​រវីរវល់ជាមួយគណបក្ស​ប្រឆាំង​​ច្រើន​ណាស់ ដែលយើងមិនទាន់បញ្ចេញទិន្នន័យទេ។ ប៉ុន្ដែ​ប្រជាពលរដ្ឋ​បង្ហាញ​អំពី​ការដឹង​ឮ​ ការ​ទទួល​ស្គាល់វិជ្ជមាន​ អវិជ្ជមាន គឺច្រើនផ្ដោតទៅលើគណបក្ស​ប្រជាជនកម្ពុជា និង​​រាជរដ្ឋាភិបាល​ច្រើន។ ត្រង់ហ្នឹងបានន័យថា ប្រជាពលរដ្ឋ​គេគ្មាន​សង្ឃឹម​ផ្ដោតទៅ​លើ​វិធាន​នយោបាយ​​របស់​ គណបក្សប្រឆាំងទេ។​ គេផ្ដោតអាស្រ័យទៅលើគណបក្ស​ប្រជាជនកម្ពុជា ហើយ​​និង​រាជរដ្ឋាភិបាល​ដែលដឹកនាំដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។ បើរាជរដ្ឋាភិបាល ប្រមុខ​រាជរដ្ឋាភិបាលមាន​វិធាន​ការប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពកាន់តែខ្លាំងឡើង ការរំពឹង​របស់​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​ ក៏សាទរកាន់តែខ្ពស់ ​ឯរឿងទៅសង្ឃឹមថា គណបក្ស​ប្រឆាំង​អាចទៅជួយ​ក្នុង​កិច្ចការ​​ហ្នឹង គ្មានតែម្ដង យើង​មើល​តាម​លទ្ធផល​ស្ទង់មតិ យើងមើលឃើញថាអញ្ចឹង។ អញ្ចឹង​ហើយ​បានយើងមើលឃើញថា សក្ដានុពលរបស់គណបក្សប្រជាជនខ្លាំង ប៉ុន្ដែជាមួយគ្នានោះ សក្ដានុពលនៃ​បុគ្គលភាព​របស់​សម្ដេចនាយករដ្ឋមន្ដ្រី គឺខ្លាំងជាងហ្នឹងទៅទៀត។
 
ខ្ញុំអាចលើឧទាហរណ៍ ទៅលើវិធានការនយោបាយបន្ទាន់របស់​សម្ដេច​ប្រមុខ​រាជរដ្ឋាភិ​បាល​ ពាក់ព័ន្ធនឹងយុជន​ស្ម័គ្រ​ចិត្ត​ ចុះទៅវាស់វែងដីធ្លីនោះ។ ប្រជាពលរដ្ឋ ចាត់ទុកថា វិធានការ​របស់យុវជនស្ម័គ្រចិត្ត របស់​សម្ដេចនាយករដ្ឋមន្ដ្រីទៅលើរឿងកិច្ច​ការយុវជន​ស្ម័គ្រចិត្ត​ មាន​សារៈប្រយោជន៍​ណាស់ គឺ​ជាង ៥៥ ភាគរយ ហើយ​និងមានសារៈ​ប្រយោជន៍​ដែរ​ ជាង ២៦ ភាគរយ សរុបទៅជាង ៨០ ភាគរយ​ ​មានសារៈប្រយោជន៍ណាស់។ ហើយ​យើង​សួរ​មួយ​ទៀត​​ថា តើ​ចង់​ឲ្យវិធានការ​នយោបាយរបស់​សម្ដេចនាយករដ្ឋ​មន្ដ្រីបន្ដទៀតឬ​ទេ​ រឿង​វិធានការ​នយោបាយ​យុវជន​ស្ម័គ្រចិត្តហ្នឹង?​ គឺ​ជាង​ ៨៣ ភាគរយ គាំទ្រ​ឲ្យ​សម្ដេច​នាយករដ្ឋ​មន្ដ្រី​បន្ដ​ទៀត។​ នេះបន្ដនយោបាយ​មានន័យថា ទាល់តែគាត់ធ្វើនាយករដ្ឋមន្ដ្រីទៀត ។ បើ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ជាង ៨៣ ទៅ ៨៤ ភាគរយ​គាំទ្រវិធានការនយោបាយរបស់សម្ដេចនាយករដ្ឋមន្ដ្រី ទាល់តែ​ប្រជាពលរដ្ឋហ្នឹង គាំទ្រឲ្យ​គាត់​ហ្នឹង​ធ្វើនាយករដ្ឋមន្ដ្រីតទៅទៀត។ ត្រង់ហ្នឹង​បានន័យថា​ ប្រជាពលរដ្ឋ​សង្ឃឹមទាំងស្រុងទៅលើ​សក្ដានុពល​នៃ​ឥស្សរភាព​របស់សម្ដេច​ប្រមុខ​ រដ្ឋាភិបាល ​និង​សក្ដានុពលរបស់​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា ពុំបានយកបញ្ហា​គណបក្ស​ប្រឆាំង និង​ថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងយកមកគិតជាមួយ​ទេ គឺតិចតួច ជាង ១០ ទៅ ១៥ ភាគរយទេ ដែលយើងស្ទង់មតិ។ ហើយ​គ្រាន់តែខ្ញុំ​លើ​ក​មួយទៀត​NGO ដែលថា​ប្រទេស​កម្ពុជា​អត់មាន​សេរីភាព​អីនោះ ​យើងសួរសំណួរទៅ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ តើ​យល់​ឃើញយ៉ាងណា?​ ប្រជា​ពលរដ្ឋ​ដែលនៅក្នុងភូមិរបស់អ្នក ដែលកំពុងរស់នៅនោះ តើគេ​ចាត់​ទុកថា​មាន​សេរីភាព​បញ្ចេញ​មតិ​ឬ​អត់? ជាង ៨២ ទៅ ៨៣ ភាគរយ នៅចន្លោះហ្នឹង ទទួលស្គាល់​ថា​មាន​សេរីភាព​បញ្ចេញ​មតិ​។ ហើយយើងសួរសំណួរមួយទៀត សុទ្ធតែសំណួរ​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​សារធាតុ​ស្នូល​របស់​ប្រជាធិបតេយ្យ សំណួរមួយទៀត យើងសួរថា តើអ្នកយល់​ឃើញថា ប្រជាពលរដ្ឋ​ដែលរស់នៅក្នុងភូមិស្រុករបស់អ្នកមាន​សេរីភាពគណបក្សនយោបាយឬ​​អត់? ហ្នឹង​ច្រើនជាង​​សេរី​ភាព​បញ្ចេញ​មតិទៅ​ទៀត គឺ​ ៨៦ ភាគរយ ឆ្លើយថា មានសេរីភាពខាង​គណបក្ស​នយោបាយ​​។​ ដល់​អញ្ចឹង​វាខុសគ្នានឹងគណបក្ស​ប្រឆាំង​ និង​NGO ចេះតែចោទ ហើយ​ត្រង់ហ្នឹង​ យើងអាច​មើល​ឃើញថា ខ្លួនជេរគេរាល់ម៉ោង រាល់នាទី ប៉ុន្ដែខ្លួនថា អត់​មាន​សេរីភាព​។ ​ត្រង់ហ្នឹង ដែល​បញ្ជាក់​ថាខ្លួនអត់ទទួលស្គាល់​ការពិតហើយ ហើយ​ប្រជាពលរដ្ឋ គេ​និយាយ​ត្រឹមត្រូវណាស់ អញ្ចឹង​អស់​លោកNGO ហ្នឹងល្មមរំសាយនយោបាយ​បោកប្រាស់​ហ្នឹង​ទៅ​ ហើយ​​មេដឹកនាំ​គណបក្ស​​ប្រឆាំង​ក៏​​គួរ​ឈូសចោល​​គំនិត​​នយោបាយទុច្ចរិត​ ហ្នឹងទៅ​ ហើយ​រៀបចំ​កម្មវិធី​នយោបាយ​ត្រឹមត្រូវ​វិញ​ទៅ​ ដើម្បី​អាចទទួល​ការគាំទ្រ​ពី​ប្រជាពលរដ្ឋ​វិញ​។​
 
លោក​ សត្យា រក្ស​
សំណួរ​ ៖ សម្រាប់អង្គការសង្គមស៊ីវិល​មួយចំនួន​ដែលតែងតែ​​តាំង​ខ្លួន​ថា​អាព្យាក្រឹត្យ ​ មិន​លំអៀង​ និងធ្វើកិច្ច​ការសម្រាប់សង្គម​ជាដើមនោះ​ បើយើង​ពិនិត្យ​ឲ្យ​ស៊ីជម្រៅ​ យើង​ឃើញ​ថា​​ អង្គការ​សង្គមស៊ីវិល​មួយចំនួននោះ​ និងគណបក្ស​ប្រឆាំងគឺតែមួយ​ ទោះបី​ជា​គណបក្ស​​​ប្រឆាំង​​​​កំពុង​តែ​ថិត​​នៅ​លើ​​ផ្លូវ​​ដែល​ខុស​អំពី​​ គោលការណ៍​​​ប្រជាធិបតេយ្យ​​ ឬក៏​កំពុង​តែ​​បោក​​បញ្ឆោត​​​ប្រជាពលរដ្ឋ​យ៉ាងណាក៏ដោយ​។ ជាក់ស្តែង​ដូចគណបក្ស​លោក កឹម​ សុខា ដែល​លើក​​ពី​បញ្ហា​ម្ទេស​ ជី​ ម្អម​ ត្រយូង​ចេក​ នាំ​ចេញ​ទៅលក់​នៅ​បរទេសអី​​ជាដើម គឺ​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​​ទាំងនោះ​ ពុំហ៊ាន​ជួយកែលម្អ គណបក្ស​ប្រឆាំង​នោះ​ទេ​ គឺបួកគេ​គិត​តែ​ជួយ​ហៃ​ អើ​​​ គាំទ្រ​​ទាំង ងងឹតងងល់​។ តើ​សកម្មភាព​របស់​អង្គ​ការ​​សង្គមស៊ី​វិលដែលមាននិន្នាការ​ប្រឆាំង​មួយ​ចំនួន ​នោះ ​ដែល​ធ្វើ​មិនដឹងមិនឮ​ចំពោះ​ទង្វើ​របស់គណបក្ស​ប្រឆាំងបែបនេះ​ វា​នឹង​ជាការ​ជួយ​​ដល់​​គណបក្ស​​​ប្រឆាំង​ ឬ​ក៏ជាការ​​រួមដៃ​​សម្លាប់គណបក្ស​​ប្រឆាំង​​ទៅវិញ  ឬយ៉ាងណា​?​​​
 
លោក​បណ្ឌិត​ ឈឹម ផលវរុណ​
ចម្លើយ​ ៖​ នេះ​គេហៅថា « ឆ្នាំងណា គ្របហ្នឹង​» ។ បើ​មើល​ទៅអង្គការ​​សង្គម​ស៊ីវិល​ ដែល​គេធ្វើ​កិច្ច​ការ​បោះឆ្នោត​ និង​អង្គការ​សិទ្ធិមនុស្ស​ និន្នាកាប្រឆាំង​អីនោះ​គេ​លើក​ថា​ បើអត់​លោក សម រង្ស៊ី មក​ចូលរួមការ​បោះឆ្នោតទេ​ នោះ​ការ​បោះឆ្នោត​នឹង​អត់ប្រជាធិបតេយ្យ​ អត់​សេរី​ និងយុត្តិធម៌​។ ចំណែកលោក សម រង្ស៊ី​ ក៏គាត់ស្រែកថា​ បើ​ការ​បោះឆ្នោត​អត់មានវត្ត​មាន សម រង្ស៊ី នៅកម្ពុជា​ទេ​ គឺ​ការ​បោះឆ្នោត​នោះ​សូន្យ​ហើយ​ គឺគាត់បដិសេធ​។​
 
សរុប​មក​វិញ​ រាល់ការ​បោះឆ្នោត​កន្លង​មក​ គឺ​មានសម រង្ស៊ី​ ចូលរួម​រហូត​ តើ​ហេតុ​អ្វី​ក៏​អង្គការ​​សង្គម​ស៊ីវិល​ទាំងនោះ​ និង​លោក សម រង្ស៊ី តែង​តែ​និយាយថា​អត់ប្រជាធិបតេយ្យ​?​។ ចំណុច​​មួយ​​ទៀត​ គឺ​ពេលនេះ​​មិនទាន់​បោះឆ្នោត​​នៅឡើយ​​ទេ​ ហើយ​កឹម សុខា និង​ សម រង្ស៊ី សុទ្ធ​តែ​​អួត​ថា​ជាអ្នក​ប្រជាធិបតេយ្យ​។ អញ្ចឹង​បើអត់ សម រង្ស៊ី ក៏​មាន​ កឹម សុខា ដែរ​ទេតើ​?​ មាន​​ន័យថា​​ នេះ​​ជា​ឱកាស​​ដ៏ល្អ​ សម្រាប់​ កឹម សុខា ដើម្បីបង្ហាញនូវ​សមត្ថភាព​របស់​ខ្លួន​ដែល​ធ្លាប់​​​អួត​​ថា​​​ខ្លួន​​បាន​​ ជួល​​គ្រូ​​ពី​​កាណាដា​​អស់​រាប់ម៉ឺន​ដុល្លារ​មក​បង្រៀន​អំពី​ប្រជាធិបតេយ្យ ​នេះ​។​
 
នៅពេល​ថ្មីៗនេះ​ លោក សម រង្ស៊ី បានទាត់​លោក កឹម សុខា មួយជើង​រួចទៅហើយ​ ត្រង់​ កឹម សុខា មានមហិច្ឆតា​ចង់ធ្វើ​បេក្ខ​ភាពជា​​នាយករដ្ឋ​មន្ត្រី​ ហើយ​នៅពេលដែលរួមគ្នា​នេះ​គាត់​សង្ឃឹមថា សម រង្ស៊ី អត់បានមក​កម្ពុជា​ ដូច្នេះ​គឺ​គាត់​ កឹម សុខា នេះហើយ​ជាបេក្ខជន​នាយករដ្ឋ​មន្ត្រី​ ក៏ប៉ុន្តែ​គណបក្ស​ថ្មីនេះ​មិនឲ្យ​លោក កឹម សុខា ឈរជាបេក្ខជននាយករដ្ឋមន្ត្រី​ទេ​ គឺ​គេនៅតែ​ឲ្យ​លោក សម រង្ស៊ី​ ដែលនៅក្រៅប្រទេស​ និងជាទណ្ឌិត​ ហើយ​អត់មានសិទ្ធិ​​បោះឆ្នោត​​​ទៅ​ទៀត​​។ អញ្ចឹង​ កឹម សុខា គឺ​ចាញ់​មួយចំណុច​នេះ​រួចទៅហើយ​។
 
ចំណុចមួយទៀត​ដែល លោក សម រង្ស៊ី​ ទាត់ កឹម សុខា មួយជើង​ទៀត​នោះ​ គឺនៅត្រង់​ថា​​បើ​ការ​​បោះឆ្នោត​​ហ្នឹង​អត់ សម រង្ស៊ី គឺគ្មានប្រជាធិបតេយ្យ មានន័យថា​ជាការ​ទាត់​ កឹម សុខា មួយជើង​ថែមទៀត​ដល់កៀនជញ្ជាំង​ហើយ​ ពីព្រោះ​ចង់​បញ្ជាក់​ថា​ កឹម សុខា មិនមែន​ជា​មនុស្ស​​​​ប្រជា​ធិបតេយ្យ​​ដូច​ សម រង្ស៊ី​ ទេ​​។ កឹម សុខា គេថា​នឹង​ខំប្រមូល​ពយក​អ្នក​អង្កេត​ការណ៍​​បរទេស​មក​កម្ពុជា​ឲ្យ​បានយូរ​ ថ្ងៃ​ និង​មានចំនួនច្រើន។​​ ចំណែក សម រង្ស៊ី​ វិញ​និយាយ​ថា​​​ទប់ស្កាត់​​បរទេស​​មិនឲ្យ​​មក​​អង្កេត​ការណ៍​បោះឆ្នោត​ ត្រង់នេះ​ក៏​ជាការ​ទាត់​ កឹម សុខា មួយ​ជើង​​ទៀត​​ដែរ​។​
 
លោក សត្យា រក្ស​
សំណួរ​ ៖ ចំពោះ​ការ​បែង​ចែក​លេខ​រៀងឈរ​ឈ្មោះ​​វិញ យើង​ឃើញ​មាន​បែងចែក​តំបន់​ខាង​​លិច​ តំបន់ខាងកើត​​​ ម្ខាង​ឲ្យ​សម រង្ស៊ី ម្ខាង​ឲ្យ​ កឹម សុខា អីជាដើម​ គឺ ដូចជាកំពុងបែងចែក​ប្រទេស​​កម្ពុជា​ ជាពីរផ្នែក​អញ្ចឹង​។​ ចំពោះ​សកម្មភាព​ដែលបក្ស​ប្រឆាំង​កំពុង​លេង​ល្បែង​នយោបាយ​​​បាយឡុក​ បាយឡ​ របស់គេនេះ​ តើ​វានឹង​ធ្វើឲ្យ​អ្នកគាំទ្រ​ និង​អ្នក​ដែល​ប្រុង​បោះឆ្នោត​​ឲ្យ​បក្ស​ប្រឆាំង​មានការរារែក​ក្នុងចិត្តឬទេ? ​
 
លោក​បណ្ឌិតឈឹម ផល​វរុណ​
ចម្លើយ​ ៖ បើ​តាម​ព័ត៌មាន​ដែលខ្ញុំ​ទទួលបានពីក្នុង​គណបក្ស​គេនោះ គឺ​គណបក្សទាំងពី​រ​បាន​ព្រម​ចែកគ្នា​ថា​ភាគ​ខាងលិច​ចែក​ឲ្យទៅគណបក្ស​ សម រង្ស៊ី ស្ទើរទាំងស្រុង​ ពីព្រោះ កឹម សុខា អត់មានអីនៅទីនោះទេ​។​ ចំណែកភាគខាងកើត​ គេ​បានឲ្យ​លទ្ធភាព កឹម សុខា ដែរ​ ប៉ុន្តែ​មិនមែន​ទាំងអស់ទេ​។ ចំពោះ​កន្លែង​ដែល​គណបក្ស​ សម រង្ស៊ី​ មាន​មុខ​មាត់​ជាង​ កឹម សុខា គឺ​ក្រុម សម រង្ស៊ី នឹងបានលេខរៀង​ល្អៗ​ គឺលេខ១ ឬលេខ២​។​ បន្ទាប់​មក​ទើប​ដល់​លេខរៀង​ខាង​ក្រុម កឹម សុខា​។​ គឺ​បានន័យថា​ លេខ​ដែល​មិនអាច​ជាប់​ឆ្នោត​​បាន​នោះ​​ហើយ​​។​​ ចំពោះ​ខេត្ត​ណា​ ដែល​ខាង​ កឹម សុខា ជាប់បាន១កៅអី​ដែរ​ នោះទើប​ខាង កឹម សុខា អាច​បានលេខរៀង​ល្អ​។​ ឧទាហរណ៍​ នៅកំពង់ចាម​ ដែលកឹម សុខា មាន១កៅអី​នោះ​ គឺ​គេ​ផ្តល់​ឲ្យ​លេខ​ល្អ​​ ហើយ​នៅ​ព្រៃវែង​ ដែល សម រង្ស៊ី បាន២កៅអី​ គឺលេខ​រៀង​ល្អបានទៅ សម រង្ស៊ី​ ហើយ​។​ ទាំងអស់​នេះគឺគ្រាន់​តែ​ថិត​នៅជាគម្រោង​​នៅ​ឡើយ​ទេ​​ ឯ​ការ​​សម្រេច​​ចុងក្រោយ​​គឺ​នៅ​ចុង​ខែ​​មេសា ឬ​ដើម​​ខែ​​ឧសភា​។ នៅពេល​នោះ​ កឹម សុខា ពិបាក​ប្រកែក​ជាមួយ សម រង្ស៊ី ហើយ​ ពីព្រោះ សម រង្ស៊ី ជាប្រធាន​បក្ស​ថ្មី​ ចំណែក​ឯ កឹម សុខា គឺ​គ្រាន់តែ​ជាអ្នក​ចំណូល​ថ្មី​នៃ​បក្ស​នោះទេ​។​
 
លោក​ សត្យា រក្ស​
សំណួរ​ ៖ មាន​ការ​ប្រទាំង​ប្រទើស​គ្នា​មួយទៀត​ត្រង់​ចំណុច​គំនិត​នៃការឃោសនា​នៅ​ពេល​​ ​ពួក​​គេ​​ចុះ​ទៅ​​ជាមួយ​​គ្នា​​ម្តង​ៗ​​នោះ​​។ ខាង​គណបក្ស សម រង្ស៊ី​​​ រៀង​មាន​ជំហរ​ម៉ឹង​ម៉ាត់​បន្តិច​​ក្នុង​ការ​និយាយ​។ ប៉ុន្តែ​ សម្រាប់គណ​បក្ស​ កឹម សុខា គឺ​មិនត្រឹមតែ កឹម សុខា ទេ​ សូម្បី​តែ​អ្នក​​ហែរហម​ កឹម សុខា ដូចជា​អ្នកនយោបាយ​ក្តាមគ្រោង​អី​នោះ​គឺនិយាយ​ឥត​អៀន​ខ្មាស់​ក្នុង​ការ​​ភូត​ ​កុហក់ បោកប្រាស់​ បង្ខិត​បង្ខំ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ ធ្វើយ៉ាងណា​ឲ្យ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ជឿ​លើ​ខ្លួន​ទាំង​ ងងឹត ងងល់​។ ពួកគេ​ហ៊ាន​ទាំង​លើក​ពី​នយោបាយ​បែងចែក​ចំការ​កៅស៊ូ​​ដល់​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​ ​នយោ​បាយ​​ដាំ​​ចេក​ ដែល​លើក​​ដោយ​​អ្នក​​នយោបាយ​​ក្តាមគ្រោង​​មក​ពី​បារាំង​អីជាដើម​។​ តើ​របៀប​​ភូត​កុហក​ ប្រជាពលរដ្ឋ​បែបនេះ​របស់​ក្រុម កឹម សុខា​ ដែលអួត​ហួសហេតុ​នោះ​ វាអាច​ជា​ការ​​ប្រទាំង​ប្រទើស​គ្នា​រវាង​ក្រុមទាំងពីរនេះដែរឬទេ​?​
 
លោក​បណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ​
ចម្លើយ​៖ ពី​មុន​នៅពេលដែល​មានវេទិកា​របស់​គណបក្ស​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ គឺ​មានតែ​ កឹម សុខា ទេ​ ចំណែក​គណបក្ស​ សម រង្ស៊ី គឺ​មិនសូវធ្វើទេ​រឿង​វេទិកា​នេះ​។ ឥឡួវនេះ​ នៅពេល​ដែល​​គណបក្ស សម រង្ស៊ី ទៅចូលជាមួយ កឹម សុខា គឺ​គណបក្ស សម រង្ស៊ី បានទៅ​ត្រួតត្រា​តារាង​​នៃវេទិកា​​នេះ​ហើយ​ ដូច្នេះ ភាព​ដែល​ចេញមុខ​ដាច់​របស់ កឹម សុខា​ ដែលមានពីមុន​គឺ​បាន​​បាត់​បង់​​អស់​ហើយ​។ បងប្អូន​អាច​​ឮ​ តាម​កម្មវិធី​របស់​គេ​នោះ គឺ​មាន​សម្លេង​ កឹម សុខា តិច​តួច​​ហើយ​។ បងប្អូន​ប្រជាពលរដ្ឋ​ត្រូវ​ដឹង​ថា ពួក​អ្នក​នយោបាយ​ក្តាមគ្រោង​ដែលមក​ពី​បារាំង​ក្តី ឬ​អាមេរិក​ក្តី​ បើ​សិន​ពួក​គេ​មិនបានជាប់​ជាតំណាងរាស្ត្រ​ អ្នក​ទាំង​នោះ​ពិតជា​លំបាក​ត្រឡប់​ទៅ​ស៊ីឈ្នួល​គេ​នៅបារាំង ឬ​អាមេរិក​វិញ​ណាស់​។ បើ​ពួក​គេ​មិនបានជាប់​ទេ​ ពួកគេ​នឹងអាម៉ាស់​មុខ​នៅពេល​ត្រឡប់​ទៅ​វិញ​។​
 
លោក​សត្យា រក្ស​
សំណួរ​ ៖ ចំពោះ​អ្នកនយោបាយ​ម្នាក់​ ដែល​តែងតែ​តាំងខ្លួន​ថា​ជា​ បិតា ៧មករា ឬ​បិតា ២ធ្នូ​ អីជាដើម​នោះ ក្រោយ​ពី​ការ​បង្រួប​បង្រួម​សំបកបក្ស​​របស់​គេ​នោះ​មក​ អ្នក​នយោបាយ​រូប​នោះ​ ​ត្រូវបាន​​គេ​ធីប​​ចោល​​កៀន​​ជញ្ជាំង​ ហើយ​ប្រហែល​ជាអស់​​តម្លៃ​​សម្រាប់​គេ​​ប្រើ​ទៀត​​ហើយ​។ ​ត្រង់​ចំណុចនេះ​ តើលោក​បណ្ឌិត​យល់​ឃើញយ៉ាង​ម៉េច​ដែរ​?​
 
លោក​បណ្ឌិត ឈឹម ផល​វរុណ​
ចម្លើយ​ ៖ កាល​ពី​គេ​មិន​ទាន់​ចូលគ្នា​ជាមួយ សម រង្ស៊ី​ គឺ​កឹម សុខា ចេះតែ​ចង់​បាន​គាត់​យក​ទៅ​ប្រើ​សិន​​ហើយ​ ដើម្បី​ទុក​ជាអុ្នក​វាយ​ប្រហារ​មក​លើ​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា​។​ ប៉ុន្តែ​នៅ​ពេល​​ដែល​គាត់​និយាយ​ឃោសនា​គឺ​វាពិបាក​ស្តាប់​ពេក​ ដូចជា​ ទា​មួយហ្វូង​មុជទឹក​ មាន់​មួយ​ហ្វូង​​កំពុង​​ចឹកអង្ករ​​ស៊ី​ ឬ​គោ​មួយនឹម​កំពុង​ស៊ី​ស្មៅ​ អីជា​ដើម​ ។ល។​ ការ​និយាយរបស់​គាត់​គឺ​​​មិន​​មាន​​​ន័យ​អ្វី​ទាំងអស់​។​​​​​​​ ដូច្នេះ​ ក្រោយ​ពេល​គេរួមគ្នា​ គឺ​ហាក់​ដូចជាមាន​អ្នក​អាច​និយាយ​គ្រាន់​បើ​ជាង​គាត់​ ដូច្នេះ​គេ​ក៏​ច្រាន​គាត់​ចោល​តែ​ម្តងទៅ​។​
អ្នក​នយោបាយ​របស់​គណបក្ស​ប្រឆាំង​​គឺ​​មិនមែន​​គិត​​ជាតិ​ទេ​​​ ឧទាហរណ៍​ដូច​លោក​ម្នាក់​ដែលធ្លាប់​ធ្វើតំណាងរាស្ត្រ​នៅ​ សម រង្ស៊ី ពេល​​ចូល​មក​ កឹម សុខា​ និយាយ​ថា​ចេញ​ពីទី​ងងឹត​ក្នុង​ សម រង្ស៊ី មក​ចូលទី​ភ្លឺ​របស់​​ កឹម សុខា ។ ប៉ុន្តែ​ឥឡូវនេះ​ កឹម សុខា អូស​ក​ឲ្យ​មក​ចូល​ក្នុង​ទី​ងងឹត​ ជាមួយ សម រង្ស៊ី​ ដដែល​ ហើយ​អ្នក​នោះ​ខំ​ស្រែ​ក​ថា​ព្រះអាទិត្យ​រះ​នឹង​គេ​ដែរ​ទៅ​ ហើយ​ថែម​ទាំង​​សរសើរ​ សម​ រង្ស៊ី​ ទៀត។ ត្រង់​នេះ​បង​ប្អូន​ប្រជាពលរដ្ឋ​អាច​មើល​ឃើញ​ និង​ពិចារណា​​​បាន​​ថា​មិន​គួរ​​បោះឆ្នោត​​ឲ្យ​​ទេ ពីព្រោះ​សុទ្ធតែ​ជាអ្នក​នយោបាយ​ឡប់​ឡែ ដែល​ពួក​គេ​​គ្មាន​​ចេតនា​ធ្វើ​ឲ្យ​ប្រទេសជាតិ​រីក​ចម្រើន​ទេ​។ អ្វី​ដែល​ពួកគាត់​ធ្វើ​ និង​កំពុងធ្វើ​សម្រាប់​គណបក្ស​​​ប្រឆាំង​​នោះ​ គឺ​​ដើម្បី​តែ​​មុខ​របរ​​​​​ ដើម្បីបក្ខ​ពួក និង​ដើម្បី​គ្រួសារ​​របស់​​ខ្លួន​តែ​ប៉ុណ្ណោះ​៕​
សម្រង់ព័ត៌មាន លោក នូសាវុធឌី