Thursday, April 25, 2013

សម្តេច​​តេជោ​​អញ្ជើញ​​ជា​​អធិប​តី​ក្នុង​​ពិធី​​ ប្រគល់​ និង​​ប្រគេន​​គោរមងារ​កិត្តិ​ឧទ្ទេស​បណ្ឌិត សញ្ញាបត្រ​កិត្តិ​បណ្ឌិត និង​គោរ​ម​ងារ​​កិត្តិសេដ្ឋាបណ្ឌិត​​នៃ​​រាជ​បណ្ឌិត្យសភា​​កម្ពុជា


 


          

​នៅ​ឯ​វិមាន​ សន្តិភាព ​នា​ព្រឹក​ថ្ងៃទី២៣ ខែ​មេសា ឆ្នាំ២០១៣ ​មន្ត្រី​ជាន់ខ្ពស់​រាជរដ្ឋាភិបាល និង​មន្ត្រី​សង្ឃ បាន​និមន្ត និង​អញ្ជើញមក​ចូលរួម​ពិធី​ថ្វាយ​គោរមងារ​កិត្តិ​ឧទ្ទេស​បណ្ឌិត​ប្រគេន​សញ្ញា ​បត្រ​កិត្តិ​បណ្ឌិត និង​ជូន​គោរមងារ​កិត្តិ​សេដ្ឋា បណ្ឌិត ព្រមទាំង​សញ្ញា​បត្រ​កិត្តិ​បណ្ឌិត​ជា​គោរមងារ និង​សញ្ញាបត្រដ៏​ឧត្តុង្គឧត្តម​របស់​  នៃ​រាជ​បណ្ឌិត្យ​សភាកម្ពុជា​ចំពោះ​ ព្រះ​អរិយសង្ឃ​ជាន់ខ្ពស់​ចំនួន ៩អង្គ  និង​ឥស្សរជន​ឆ្នើម​នៃ​រាជ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា ក្រោម​អធិប​តី​ភាព​ដ៏​ខ្ពង់ខ្ពស់​របស់​សម្តេច​អគ្គ​មហា​សេនាបតី​តេ​ជោ ហ៊ុន សែន នោះ។ សម្តេច​នាយក​រដ្ឋ​ម​មន្ត្រី​ពុំ​មាន​ធ្វើ​សុន្ទរកថា​នៅ​ក្នុង​ពិធី​នោះ​ទេ។
 
លោកជំទាវ​បណ្ឌិត​សភាចា​រ្យ ខ្លូត ធីតា ប្រធាន​រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា​ថ្លែង​ថា គោរមងារ និង​សញ្ញាបត្រ​នេះ​ស្នើ​ប្រគល់​ជូន​ឥស្សរជន ឬ​បញ្ញាជន ដែល​មាន​គុណបំណាច់ និងស្នាដៃ​ជា​ប្រយោជន៍​ចំពោះ​ជាតិ​មាតុភូមិ ក្នុង​ការ​អភិវឌ្ឍ​នូវ​សង្គម​វប្បធម៌ សាសនា និង​សេដ្ឋកិច្ច​ជាតិ ព្រមទាំងជា​បុគ្គលដែល​បានការ​ទទួលស្គាល់​ពី​មហាជន​ថែម​ទៀត​ផង។
 
លោកជំទាវ ​បណ្ឌិត​សភាចា​រ្យ ខ្លូត ធីតា ប្រធាន​រាជ​បណ្ឌិត្យសភា​កម្ពុជា​បាន​ថ្លែង​ថា ក្រុម​បណ្ឌិត​សភាកម្ពុជា បាន​ពិនិត្យមើល​លើ​ស្នា​ព្រះ​ហ​ស្ថ និង​ស្នាដៃ​ដ៏​ច្រើន​សន្ធឹក​សន្ធាប់​របស់​ជ័យលាភី​ទាំង ៩អង្គ ក៏ដូចជា​ឯកឧត្តម​កិត្តិ​សេដ្ឋា​បណ្ឌិត គាត ឈន់ ផង​ដែរ ដែល​លោក​ទាំងអស់​សុទ្ធតែ​បាន​ចូល​រួម​ចំណែក​យ៉ាងសកម្ម ក្នុង​ការ​កសាង​អភិវឌ្ឍន៍​ទ្រទ្រង់​នូវ​សមិទ្ធផល​ធំៗ ទាំង​ក្នុង​វិស័យ​ព្រះពុទ្ធសាសនា និង​ក្នុង​វិស័យ​សេដ្ឋកិច្ច​សង្គម ក្រោម​ការដឹកនាំ​របស់​សម្តេច​អគ្គ​មហា​សេនា​បតី​តេជោ​បណ្ឌិត​សភាចា​រ្យ ហ៊ុន សែន ប្រធាន​កិត្តិយស នៃ​ក្រុម​បណ្ឌិត​សភា​ចា​រ្យ  ឯកឧត្តម​បណ្ឌិត​សភាចា​រ្យ សុខ អាន ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី និង​ជា​រដ្ឋមន្ត្រី​ទទួល​បន្ទុក​ទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី និង​ជា​ប្រធាន​ក្រុម​បណ្ឌិត​សភា​ចា​រ្យ។
 
ក្នុងរយៈពេល​នៃ​អាណត្តិ​របស់​ខ្លួន​ចាប់ពី​ ឆ្នាំ១៩៩៩ ដល់​ឆ្នាំ២០១៣ នេះ​រាជ​បណ្ឌិតសភា​កម្ពុជា​បាន​ជូន​ថ្វាយ​ប្រគេន​គោរមងារ​បាន​ចំនួន ៣៤រូប ហើយ​ត្រឹម​ថ្ងៃនេះ​គោរមងារ​ជា​បណ្ឌិតសភា​ចា​រ្យ​ចំនួន ២២នាក់ គោរមងារ​កិត្តិ​ព្រឹទ្ធ​បណ្ឌិត​ចំនួន ៣នាក់ គោរមងារ​កិត្តិ​ឧទ្ទេស​បណ្ឌិត​ចំនួន ៣អង្គ គោរមងារ​កិត្តិ​សេដ្ឋា​បណ្ឌិត ចំនួន ១នាក់ សញ្ញាបត្រ​ចំនួន ៥នាក់។
មន្ត្រីសង្ឃ​ជាន់ខ្ពស់នៃ​ព្រះរាជាណាចក្រ​ កម្ពុជា​ចំនួន ៩អង្គ ដែល​ជា​ជ័យលាភី​នោះ រួមមាន​សម្តេច​អគ្គ​មហា​សង្ឃ​រាជាធិបតី ទេព វង្ស សម្តេច​ព្រះ​អភិ​សេរី​សុគន្ធា​មហា​សង្ឃ​រាជាធិបតី បួរ គ្រី សម្តេច​ព្រះ​មហា​សុមេធាធិបតី នន្ទ ង៉ែត គោរមងារ​កិត្តិ​សេដ្ឋា​បណ្ឌិត​ជូន​ឯកឧត្តម​ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី គាត ឈន់ និង​កិត្តិ​បណ្ឌិត ថ្វាយ​សម្តេច​ព្រះ​ធម្មលិខិត លាស់ ឡាយ ប្រធាន​ថេរ​សភា​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា ថ្វាយ​សម្តេច​ព្រះ​ពោធិ​វង្ស អំ លឹម​ហេង សម្តេច​ព្រះ​វនរ័ត ណ​យ ច្រឹ​ក សម្តេច​ព្រះ​ឧត្តម​បញ្ញា  ដួង ផង់  សម្តេច​ឧ​ត្ត​ម​វង្សា មួង រ៉ា និង​ព្រះ​មុនី​កោសល ហ៊ុល សុវណ្ណ គឺជា​អរិយសង្ឃ​ជាន់​ខ្ពស់​បំផុត នៃ​ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា ដែល​បាន​បូជា​ព្រះ​កាយ ដើម្បី​ទ្រទ្រង់​ក្នុង​វិស័យ​ព្រះពុទ្ធ​សាសនា​តាំង​ពី​ដើម​រៀងមក។ រាជ​បណ្ឌិត​សភា​កម្ពុជា​បាន​រៀបចំ​ថ្វាយ​សញ្ញាបត្រ កិត្តិ​បណ្ឌិត​ចំពោះ​សម្តេច​ព្រះ​ធម្មលិខិត លាស់ ឡាយ ប្រធាន​ថេរ​សភា​ព្រះពុទ្ធសាសនា​កាលពី​ថ្ងៃទី៥ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១១ និង​នៅ​ថ្ងៃទី៩ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៣ កន្លង​ទៅ​នេះ​បាន​រៀបចំ​ពិធី​ថ្វាយ​គោរមងារ​កិត្តិ​ឧទ្ទេស​បណ្ឌិត ចំពោះ​សម្តេច​ព្រះ​អគ្គ​មហា​សង្ឃ​រាជាធិបតី ទេព វង្ស សម្តេច​ព្រះ​មហាសង្ឃរាជ នៃ​ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា និង​សម្តេច​ព្រះ​មហាសុមេធាធិបតី នន្ទ ង៉ែត សម្តេច​ព្រះ​សង្ឃនាយក នៃ​ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា​រួច​ហើយ។
 
ដោយឡែក ឯកឧត្តម គាត ឈន់ ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​សេដ្ឋកិច្ច និង​ហិរញ្ញវត្ថុ គឺជា ឥស្សរិយយស​ជាតិ​ដ៏​ឆ្នើម​មួយ​រូប​បាន​លះបង់​កម្លាំងកាយ​ប្រាជ្ញា​ស្មារតី​ យ៉ាង​ច្រើន​សន្ធឹក សន្ធាប់​សម្រាប់​ប្រទេស​ជាតិ ជាពិសេស​លើ​វិស័យ​សេដ្ឋកិច្ច ជាក់ស្តែង​នៅ​ឆ្នាំ១៩៩៣ ឯកឧត្តម បាន​ជូន​សម្តេច​អគ្គ​មហាសេនាបតី​តេ​ជោ ហ៊ុន សែន នូវ​សារ​ណាមួយ​ស្តីពី«តួនាទី​របស់​រដ្ឋ​នៅ​ក្នុង​សេដ្ឋ​កិច្ច​ទីផ្សារ» ហើយ ​ឯកឧត្តម​បាន​ដឹកនាំ​ដោយ​ផ្ទាល់ នូវ​ក្រុមការងារ​ជំនាញ​ជាតិ និង​បរទេស​ក្នុង​ការ​រៀបចំ​ចាត់ចែង​នូវ​ឯកសារ​ដ៏​មាន​សារៈសំខាន់​មួយទៀត​គឺ «កម្ម​វិធី​ជាតិ​សម្រាប់​នីតិសម្បទា និង​អភិវឌ្ឍន៍»។ ក្រោម​ការដឹកនាំ​ដ៏​ឈ្លាសវៃ និង​ប្រកបដោយ​កិត្តិ​បណ្ឌិត​របស់ សម្តេច​តេ​ជោ  ហ៊ុន សែន ឯកឧត្តម គាត ឈន់ បាន​ចូលរួម​ដឹកនាំ​សកម្មភាព​ទាំង​ឡាយ​ដែល​ប្រកាន់​ទិស​ឆ្ពោះ​ទៅកាន់​ សេដ្ឋកិច្ច​ទីផ្សារ​ដោយ​ឈរ​លើ​មូលដ្ឋាន​កំណែទម្រង់​គ្រប់​ប្រភេទ និង​គ្រប់​ផ្នែក​ដោយ​ឈរ​លើសមិទ្ធ ផល​នៃ​កំណែទម្រង់​របស់​អតីត​រដ្ឋ​កម្ពុជា ដែល​បាន​ឈាន​ដល់​ដំណាក់កាល​លែង​ថយក្រោយ​នៅឆ្នាំ១៩៨៩ ហើយ​បាន​បោះជំហាន​ទៅមុខ​ថែមទៀត​ពី​ឆ្នាំ ១៩៩៣ មក។
 
ឯកឧត្តម គាត ឈន់ មានប្រសាសន៍ថា ខ្ញុំ​ជឿ​ជាក់​ថា សម្តេច​ព្រះ​មហាសង្ឃរាជ សម្តេច​ព្រះ​សង្ឃនាយក សម្តេច​ព្រះ​​សង្ឃ​នាយករ​ង សម្តេច និង​មន្ត្រី​សង្ឃ​ជាន់ខ្ពស់​ពិត​ជា​ឯកភាព​ជាមួយ​ទូលបង្គំជាខ្ញុំ​ថា ការ​ផ្តល់​គោរម​ងារ​នេះ កត្តា​សំខាន់​គឺ​ផ្អែកលើ​គុណវុឌ្ឍិ​របស់​ព្រះអង្គ​ទាំង ៩ អង្គ និង​លើ​គុណវុឌ្ឍិ​របស់ខ្ញុំ​ក៏ពិត​មែន ប៉ុន្តែ​កត្តា សត្យានុម័ត​រឹត​តែ​សំខាន់​ជាង​នេះ​ទៅទៀត ពីព្រោះ​ការ​បំពេញ​ភារកិច្ច ដែល​បាន​ទទួល​លទ្ធផល​ប្រកប ដោយ​ផ្លែផ្កា​ជូន​ប្រទេសជាតិ​ក្នុង​រយៈពេល​កន្លងមក គឺ​បាន​មក​ដោយសារ​គុណបំណាច់​ដ៏​ថ្លៃថ្លា និង​ការដឹកនាំ​ដ៏ ឈ្លាសវៃ ប្រកប​ដោយ​គតិបណ្ឌិត និង​ពោរ​ពេញ​ដោយ​បញ្ញាញាណ​ដ៏​ខ្ពង់ខ្ពស់​របស់​សម្តេច​​អគ្គ​មហា​សេនាបតី​ តេជោ ហ៊ុន សែន ក្រោម​ព្រះរាជ​ឱវាទ​ដ៏​ឧត្តុង្គឧត្តម​របស់​ព្រះករុណា ព្រះបាទ​សម្តេច​ព្រះ​នរោត្តម សីហនុ និង សម្តេច​ព្រះ​រាជ​អគ្គមហេសី នរោត្តម មុនិនាថ សីហនុ ហើយ​បន្ទាប់មក​របស់​ព្រះករុណា​ព្រះបាទ​សម្តេច​ព្រះ​បរម នាថ នរោត្តម សីហមុនី ព្រះមហាក្សត្រ​នៃ​ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា និង​តាម​ពុទ្ធិ​ដែល​ទទួល​បាន​ពីសា​លា​មនសិការ​ជាតិ ព្រះ​នរោត្តម សីហនុ។
 
ឯកឧត្តម គាត ឈន់ មានប្រសាសន៍ថា សម្រាប់​ខ្ញុំ​ក្នុង​រយៈពេល ២០ ឆ្នាំ​កន្លង​មក​នេះ ការ​បំពេញ​ភារកិច្ច ដែល​បាន​ទទួល​លទ្ធផល​ប្រកបដោយ​ផ្លែផ្កា​ជូន​ប្រទេសជាតិ​គឺ​បាន​មក​ដោយ​សារ​ ការ​ផ្តល់​ការ​គាំទ្រ និង​ការ​ផ្តល់ការ​ទុក​ចិត្ត​ពី​សំណាក់​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា ជាពិសេ​ស ការ​ចង្អុល​បង្ហាញ​ដោយ​ផ្ទាល់ និង​ជាប្រចាំ​ពី​សំណាក់ សម្តេច​តេ​ជោ​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ដែល​ក្នុងនាម​ខ្ញុំ​ជា​សេនា​ធិការ​របស់​សម្តេច ដែល​ជា​អគ្គបញ្ជាការ​តែមួយ​ក្នុង​ការ គ្រប់គ្រង​សេដ្ឋកិច្ច និង​ហិរញ្ញវត្ថុ និង​ដែល​តែងតែ​ផ្តល់ និង​លើកឡើង​នូវ​គោលនយោបាយ​កំណត់​នូវ​យុទ្ធសាស្ត្រ  និង​ផែន​ការ​សកម្មភាព ព្រមទាំង​ជម្រុញ​ការ​ដាក់​ឲ្យ​អនុវត្តន៍​ជា​បន្តបន្ទាប់​នូវ​គោលនយោបាយ និង​យុទ្ធសាស្ត្រទាំងនោះ។ ឯកឧត្តម គាត ឈន់ ថ្លែង​ថា ប្រាកដ​ណាស់​ថា ប្រសិនបើ​គ្មាន​ការដឹកនាំ​ដ៏​ឈ្លាសវៃ​ប្រកបដោយ​គតិបណ្ឌិត និង​ពោរពេញ​ដោយ​បញ្ញាញាណ​ដ៏​ឧត្តុង្គឧត្តម​របស់​សម្តេច​តេ​ជោ ហ៊ុន សែន ទេ​នោះ ហើយ​បើ​សិន​គ្មាន​បរិការណ៍​សន្តិភាព​ពី​នយោបាយ ឈ្នះ ឈ្នះ របស់​សម្តេច​តេ​ជោ​ទេ​នោះ ខ្ញុំ​ក៏​មិន​អាច​បំពេញ​លក្ខខណ្ឌ​វិនិច្ឆ័យ​សម្រាប់​ការ​ប្រទាន​គោរមងារ​ពី ព្រះករុណា​ព្រះបាទ​សម្តេច​ព្រះ​បរម​នាថ នរោត្តម សីហមុនី ព្រះ​មហា​ក្សត្រ នៃ​ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា​បាន​ឡើយ៕

សម្តេច​​​តេ​ជោ​​សរសើរ​​គណៈ​ប្រតិភូ​​កម្ពុជា​​នៅ​​ តុលាការ​​ឡាអេ​​និង​​អះ​​អាង​​ពី​ការ​ប្រកាន់​​ជំហរ​​ត្រូវពី​​បញ្ហា​​ប្រជា ​ជន​​កម្ពុជា​​នៅ​កូរ៉េ


     

 
សម្តេចអគ្គ​មហា​សេនា​បតី​តេ​ជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រី​នៃ​ព្រះ​រាជាណាចក្រកម្ពុជា បាន​មាន​ប្រសាសន៍​កោត​សរសើរ​​ចំពោះ​គណៈប្រតិភូ​កម្ពុជា ដែល​ដឹកនាំ​ដោយ​ឯកឧត្តម ហោ ណាំ ហុង ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​ការបរទេស និង​សហប្រតិបត្តិការ​អន្តរជាតិ ​ក៏ដូចជា​អ្នក​ច្បាប់​កម្ពុជា និង​អ្នក​ច្បាប់បារាំង ចក្រភព​អង់គ្លេស និង​សហរដ្ឋ​អា​មេ​រិក ​ដែល​ការពារ​ក្តី​ឲ្យ​កម្ពុជាមាន​ទឡ្ហីករណ៍​យ៉ាង​ល្អ​បំផុត ដោយសម្តេច​ចាត់ទុកថា នេះ​ជា​សមត្ថភាព​ពេញ​លេញ​របស់​គណៈ​ប្រតិភូ​កម្ពុជា និង​អ្នកច្បាប់​របស់​កម្ពុជា។
 
នៅក្នុង​ពិធីបុណ្យ​បញ្ចុះ​ខ័​ណ្ឌ​សីមា ព្រះវិហារ​វត្ត​សិរី​ឧ​ត្ត​ម ក្នុងស្រុក​ស្វាយ​អន្ទ​រ ខេត្ត​ព្រៃវែង នា​ថ្ងៃទី២២ ខែ​មេសា ​ឆ្នាំ​២០១៣ សម្តេច​តេ​ជោ​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ថា នៅ​ពេល​ដែល​ការ​បក​ស្រាយ​ផ្ទាល់មាត់ បាន​និង​ប្រព្រឹត្តទៅ​នៅ​ឯ​តុលាការ​យុត្តិធម៌​អន្តរជាតិ​ទីក្រុង​ឡា​អេ​នោះ សម្តេច​បាន​រង់ចាំ​រហូត​ដល់​ក្រោយ​កណ្តាល​អធ្រាត​នៅ​រា​ធានី​ភ្នំពេញ។ សម្តេច​តេ​ជោ​ថ្លែង​ថា របាយ​កាណ៍​ជាលា​យលក្ខណ៍​អក្សរ​មួយ​នឹង​ត្រូវ​បាន​បញ្ជូន​មកដល់​ភ្នំពេញ ហើយ​ខ្ញុំ​ត្រូវ​នៅ​ក្រោយ​ម៉ោង១២ យប់ ដើម្បី​រង់ចាំ​របាយការណ៍​ជាក់លាក់​អំពី​បញ្ហា​ពាក់ព័ន្ធ​ជាមួយ​នឹង​ការ​ បកស្រាយ​នៅ​ទីនោះ​ថា តើ​ខាងយើង​បក​ស្រាយ​យ៉ាង​ដូចម្តេច ហើយ​ខាង​ថៃ​គេ​បកស្រាយ​យ៉ាង​ដូចម្តេច?។
 
សម្តេច​តេ​ជោ​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​បាន​មាន​ ប្រសាសន៍​ឲ្យ​ដឹង​ថា យើង​បាន​កត់​សម្គាល់​ឃើញ​ថា មា​ន​តែ​បញ្ហា២ ប៉ុណ្ណោះ​គឺ ភាគី​កម្ពុជា​សុំ​ឲ្យ​តុលាការ​បកស្រាយ​សាលក្រម​ឆ្នាំ១៩៦២ ឯ​ភាគី​ថៃ​គឺ​សុំ​ឲ្យ​តុលាការ​កុំ​បក​ស្រាយ។ កម្ពុជា​ប្រើប្រាស់​ទឡ្ហីករណ៍​ដែល​មាន​នៅ​ក្នុង​អង្គហេតុ និង​អង្គ​ច្បាប់ នៃ​សាលក្រម​តុលាការ​យុត្តិធម៌​អន្តរជាតិ​ឡាអេ ដែល​ភ្ជាប់​អង្គច្បាប់ និង​អង្គហេតុ​ផ្អែក​លើ​ផែនទី​ឧបសម្ព័ន្ធ​មួយ ហើយ​ទាមទារ​ដោយ​ទទូច​ឲ្យ​តុលាការ​បកស្រាយ​ថា​ តើ​មានន័យ​ដូច​ម្តេច​ដែល​ហៅថា «ដក​ចេញពី​ប្រាសាទ និង​ជុំវិញ ប្រាសាទ» ប្រើប្រាស់​ផែនទី​អ្វី? ព្រោះ ផែន​ទី​មានតែ​មួយ ឯ​ខាង​ថៃ​អ្នកច្បាប់​របស់​គេ​បាន​យក​ផែនទី​ទៅ​មួយ​គំនរ​ប្រចាំ​ខ្សែ​នេះ ខ្សែ​នោះ ក៏ប៉ុន្តែ​ខ្សែ​នោះ​វា​អត់​មាននៅ​ក្នុង​អង្គហេតុ និង​អង្គច្បាប់​នៅ​ក្នុង​សាល​ក្រម។ ទាក់​ទង​បញ្ហានេះ​សម្តេច​តេជោ​មាន​ប្រសាសន៍​បញ្ជាក់​ថា ​​ពេលនេះ​ជា​ពេល​ផ្តល់​សក្ខីកម្ម​ផ្ទាល់មាត់​ឲ្យ​ទៅ​តុលា​ការ…យើង​អត់​មាន​ សិទ្ធិ​ទេ ហើយ​កម្ពុជាក៏​មិន​ចង់​ធ្វើ​សេច​ក្តី​ថ្លែង​ការណ៍​ដែល​បំពាន​លើ​សមត្ថ​កិច្ច ​របស់​តុលាការអន្តរ​ជាតិ​ទីក្រុង​ឡាអេ​ឆ្នាំ១៩៦២ ទេ។
 
សម្តេចតេ​ជោ​សែន​បាន​មានប្រសាសន៍បញ្ជាក់​ថា ​សុំ​កត់សម្គាល់​ពីឥឡូវនេះ​ទៅ​ ដើម្បី​ឲ្យ​ប្រជា​ពល​រដ្ឋ​ជា​ម្ចាស់​ប្រទេស ជា​ម្ចាស់​ទឹកដី ​មិនមែន​ត្រឹមតែ​ខ្ញុំ​ម្នាក់ ​ឬ​រាជ​រដ្ឋា​ភិបាល​ ឬ​ឯកឧត្តម ហោ ណាំហុង ទេ សរុប​មក​ទឡ្ហីករណ៍​នៅ​ចំពោះ​មុខ​តុលាការ​នេះ ​បូកសរុប​បាន​តែ​២ ចំណុច​ទេ «កម្ពុជា ​ស្នើសុំ​ឲ្យ​បកស្រាយ​សាលក្រម ឆ្នាំ ១៩៦២ ប្រើ​គ្រប់​ទឡ្ហីករណ៍ និង​ឯកសារ​នានា ពិសេស​ប្រើ​ប្រាស់​អង្គហេតុ អង្គច្បាប់ ដែល​ពាក់ព័ន្ធ​ជាមួយ​នឹង​សាលក្រមឆ្នាំ១៩៦២ ឯ​ខាង​ថៃ​ប្រើ​គ្រប់​មធ្យោបាយ​ទាំងអស់​ សុំ​កុំ​ឲ្យ​បក​ស្រា​យ ក្នុង​ពេល​ដែល​មាន​ចលនា​ប្រជាជន​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ថៃ សុំ​ឲ្យ​ដើរ​ចេញពី​តុលាការ កុំ​ទទួល​ស្គាល់​នូវ​អំណាច​របស់​តុលាការ។ សម្តេច​តេ​ជោ​នាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្លែង​ថា ការ​បក​ស្រាយ មិ​ន​បកស្រាយ​ មិន​មែន​ជា​សមត្ថកិច្ច​របស់​កម្ពុជា​ទេ ប៉ុន្តែ​ប្រជាពលរដ្ឋ​របស់​យើង​ត្រូវ​តែ​មាន​សិទ្ធិ​ដឹង​ថា តើ​វា​អាច​ទៅ​យ៉ាងម៉េច»។
 
សម្តេច​តេជោ​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​ មានប្រសាសន៍ថា «ខ្ញុំ​និយាយ​នេះ ​មិនមែន​ជះ​ឥទ្ធិ​ពល​លើ​តុលា​ការ​ទេ ក៏​ប៉ុន្តែ​ខាង​ភាគី​ថៃ​និយាយ​ច្រើន​ណាស់​ហើយ ច្រើនពេក​ហើយ ច្រើន​លើស​លប់ ខ្ញុំ​គ្រាន់​តែ​និយាយ​ច្បិចចំណុច​យក​មក​និយាយ «ថៃ​ថា​កុំ​បកស្រាយ យើង​ថា​បកស្រាយ»​បើសិ​ន​ជា​មិន​បកស្រាយ​ទេ​មានន័យ​ថា រឿង​នៅ​ដដែល ការ​ប្រឈម​មុខ​ដាក់គ្នា​នៅ​ដដែល​ហ្នឹង ដូច​នេះ​ទើប​យើង​ទទូច​ឲ្យ​បកស្រាយ។ សម្តេច​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​បានថ្លែង​ពន្យល់​​ថា តុលាការ​បក​ស្រាយ​ ឬ​មិន​បក​ស្រាយ​ជា​សិទ្ធិ​របស់​តុលា​ការ ប៉ុន្តែ​មាន​ចំណុច២ ខ្ញុំ​បញ្ជាក់​ហើយ​បញ្ជាក់​ទៀត ទី១ តើ​តុលាការ​ហ្នឹង​ដោះស្រាយ​យ៉ាងម៉េច​នូវ​សាលដីកា​របស់​ខ្លួន កាលពី​ខែ​កក្កដា​ឆ្នាំ ២០១១ ដែល​បង្កើត​ជា​តំបន់​ឥត​កងទ័ព​នៅ​តំបន់​ប្រាសាទ​ព្រះ​វិហារ ក្នុង​ករណី​ដែល​តុលា​ការ​មិន​បកស្រាយ​តើ​រឿង​នេះ​វា​ហ្នឹង​ទៅ​ជា​យ៉ាងម៉េច? ទុក​តំបន់​ឥត​កងទ័ព​នេះ​ឲ្យ​វា​នៅ​ជា​តំបន់​ហ្នឹង​រាប់​រយ​ឆ្នាំ​តទៅទៀត​ឬ​ យ៉ាងម៉េច? ឬ​ឲ្យ​វា​វិលត្រឡប់​ទៅ​ស្ថានភាព​ដើម ឲ្យ​ទាំងសងខាង​បញ្ជូន​កងទ័ព​ចូល ហើយ​ដែល​តុលាការ​នេះ​បាន​ផ្តល់​នូវ​សិទ្ធ​អំណាច​ឲ្យ​ប្រធាន​អាស៊ាន នៅ​ពេល​នោះ ឥឡូវនេះ​ឥណ្ឌូណេស៊ី​បន្ត​មើល​កិច្ច​ការងារ​នេះ។ តើ​តុលាការ​ខ្លួនឯង​នឹង​ដោះ​ស្រា​យ​បញ្ហា​នេះ​យ៉ាងម៉េច? បើ​តុលាការ​បាន​ជំពាក់​យក​ការ​ដោះស្រាយ​មួយ​ជំហាន​រួចស្រេច​ទៅ​​ហើយ​នោះ ​គឺតំបន់​ឥត​កងទ័ព ហើយ​សូម​ប្រជាពលរដ្ឋ​របស់​យើង​ក្តាប់​ចំណុច​នេះ​ឲ្យ​ជាប់​។ អ្វី​ដែល​យើង​ស្មាន​ទុក​មុន អត់​មាន​អ្វី​ខុស​នោះ​ទេ​សូម្បីតែ ១% យើង​ប៉ាន់ស្មាន​ដៃគូ​របស់​យើង ដែល​ទៅ​តទល់​ក្តី​ដែល​សរុប​ចុង​ក្រោយ​គឺ​សុំ​កុំ​ឲ្យ​បកស្រាយ។
 
ទោះ​បី​យ៉ាង​ណា​ពាក់ព័ន្ធជាមួយ​កិច្ច​ សហប្រតិបត្តិ​កា​ររវាង​ប្រទេស​ទាំងពីរ (កម្ពុជា-ថៃ) សម្តេច​តេ​ជោបាន​មាន​ប្រសាសន៍​ថា ខ្ញុំ​បាន​ធ្វើការ​ជាមួយ​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ថៃ​លោកជំទាវ យី​ង​ឡាក់ ស៊ីណា​វ៉ា​ត់​ត្រា ហើយ​ឯកឧត្តម ហោ ណាំហុង បាន​ធ្វើ​ការ​ជាមួយ​សម​ភាគី​ថៃ​របស់​លោក មិន​ថា សាលក្រម​ចេញ​មក​បែប​ណា​ទេ កុំ​ឲ្យ​បញ្ហា​នេះ​មាន​ទំនាស់​រវាង​ប្រទេស​ទាំងពីរ ចេញពី​ចំណុច​តូច​មួយ​ទៅជា​ទូទាំង​ព្រំដែន ចេញ​ពី​ចំ​ណុច​តូច​មួយ​ទៅជា​ទូទាំង​វិស័យ​នោះ​ទេ។ យើង​តតាំង​គ្នា​នៅ​ឯ​តុលាការ ប៉ុន្តែ​មិន​យក​គ្នា​ធ្វើជា​សត្រូវ​នៅ​ឯ​ព្រំដែន​នោះ​ទេ ដោយ​យើង​នៅតែ​សហប្រតិបត្តិការ​គ្នា​ល្អ​ជាមួយគ្នា។
 
ដោយ​ឡែក​ពាក់​ព័ន្ធ​នឹង​ភាព​តាន​តឹង​នៅ​ ឧបទ្វីបកូរ៉េ សម្តេច​អគ្គ​មហា​សេនាបតី​តេ​ជោ ហ៊ុន សែន បានមាន​ប្រ​សា​ស​ន៍ឲ្យ​ដឹង​ថា រាជ​រដ្ឋា​ភិបាល​កម្ពុជា ​បាន​ប្រកាន់យក​ជំហ​ត្រឹមត្រូវ​អំពី​បញ្ហា​សង្គ្រាម​នៅ​ឧប​ទ្វីប​កូរ៉េ ចំពោះ​ការ​សម្រេច​មិន​ជម្លៀស​ពលរដ្ឋ​កម្ពុជា ដែល​រួមមាន​ពលករ និស្សិត និង​អ្នក​ការ​ទូត​ចេញពី​ប្រ​ទេស​កូរ៉េ។
 
សម្តេច​តេជោ​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​បាន​មាន​ ប្រសាសន៍​ដោយ​រំលឹក​ឡើងវិញ​ថា នៅមុន​ពេលដែល​រាជ​រដ្ឋាភិបាល​និយាយ​ ក៏មាន​ការវាយប្រហារ​រាជ​រដ្ឋា​ភិបា​ល​តាមរយៈ​ប្រព័ន្ធទំនាក់ទំនង​សង្គម​ថា រាជរដ្ឋាភិបាល​មិនបាន​គិតគូរ​យកចិត្តទុកដាក់​ចំពោះ​ប្រជាពលរដ្ឋ​របស់ខ្លួន ដែល​កំពុង​ធ្វើ​ការ​នៅ​ឯ​ប្រទេស​កូរ៉េខាងត្បូង​នោះឡើយ។ សម្តេច​តេ​ជោ​ថ្លែងថា ឥឡូវ​មកដល់​ម៉ោង​នេះ ​តើ រាជ​រដ្ឋាភិបាល​ធ្វើ​ត្រឹមត្រូវ ​ឬ​មិន​ត្រឹមត្រូវ បើ​ពេលនោះ​យើង​ហ៊ាន​ជម្លៀស​កម្មករ កម្មការិនី​របស់​យើងដែល​កំពុងធ្វើការ​នៅ​កូរ៉េខាងត្បូង​ចាកចេញ​ពី​ប្រទេស​ កូរ៉េខាងត្បូង មិនចាំបាច់​ទៅ​រក​ទីផ្សារការងារ​នៅ​កូរ៉េខាងត្បូង​ទៀត​ទេ ព្រោះ​មិនទាន់​ដឹងអី​ផង​រត់ចោល​គេ​ទៅហើយ រឿង​អី​គេ​ឲ្យ​ទៅធ្វើការងារ​ទៀត។
 
សម្តេចតេជោ​សែនមាន​ប្រសាសន៍ថា សូមអ្នក​ទាំងឡាយ​ត្រូវ​ចងចាំ​ចំណុច​នេះ ហើយ​នយោ​បាយ​មិនមែន​ចេះតែ​ធ្វើព្រាវៗ​នោះទេ។​ នៅសុខៗ​សម្រាប់តែ​ប្រជាពលរដ្ឋ​កម្ពុជា​ចាកចេញ ក្នុង​ពេលដែល​ប្រជាពលរដ្ឋ​កូរ៉េ​ខ្លួនឯង​ទាំង​ខាងជើង ទាំង​ខាងត្បូង​ គេ​នៅ​សប្បាយ ហើយ​ទេស​ចរណ៍​របស់គេ​ក៏​នៅតែ​មកកាន់​កម្ពុជា។ សម្តេចនាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​មានប្រសាសន៍ថា សូម​បង​ប្អូន​ប្រជាពលរដ្ឋ​ដែលមាន​កូនចៅ​ធ្វើការនៅ​កូរ៉េ​ ជឿជាក់​មកលើ​រាជរដ្ឋាភិបាល បើទោះ​បី​ជា​សភាពការណ៍​វា​នៅ​តានតឹង ក៏ប៉ុន្តែ​គេ​និយាយ​កាន់តែ​ឮ គឺ​មិន​វាយ​គ្នា​នោះទេ ហើយ​រឿង​ពិត​គឺ​វា​អញ្ចឹង។ សូម​បងប្អូន​មាន​ភាព​ស្ងាប់​ស្ងាត់ ហើយ​កុំ​បារម្ភ​ចំពោះ​បញ្ហា​នេះ ព្រោះ​រាជ​រដ្ឋា​ភិ​បាល​បាន​យក​វិធានការ​ជាក់លាក់​មួយ​រួចស្រេច​ទៅហើយ បើ​មាន​សង្គ្រាម​កើតឡើង​នៅ​កូរ៉េ យើង​នឹង​ត្រូវធ្វើ​បែបណា​នោះ។
 
ពាក់ព័ន្ធ​ជាមួយ​បញ្ហា​វិស័យ​ពុទ្ធចក្រ​វិញ សម្តេច​តេ​ជោ​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​បាន​រំលឹក​ឡើងវិញ​អំពី ចក្ខុ​វិស័យ​របស់​គណ​បក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា​កាលពី​ទសវត្ស​ឆ្នាំ៨០ នៅក្នុងពេល​ដែលមាន​កា​រ​ពិភា​ក្សា​ស្តីអំពី​គោលនយោបាយ​ចំពោះ​សាសនា ដែល​ក្នុងនោះ​ព្រះពុទ្ធសាសនា​ជា​សាសនា​របស់​រដ្ឋ។ពិត​ហើយ គណបក្ស​ប្រជាជនមាន​គោលនយោបាយ​គ្រប់​វិស័យ​ទាំងអស់ ទាំង​ចំពោះ​កសិករ កម្មករ បញ្ញវ័ន្ត…និង សាសនា​ផងដែរ។ សម្តេច​តេ​ជោ​ថ្លែងថា ខ្ញុំ​ពិតជា​មានការ​ចង​ចាំ​ច្បាស់លាស់​ណាស់ ដោយសារតែ​ខ្ញុំបាន​ចូលរួម​ជាមួយ​សម្តេច ជា ស៊ីម សម្តេច ហេង សំរិន ក៏ដូចជា​ថ្នាក់ដឹកនាំ​ដទៃទៀត​នៅក្នុង​ការ​គូស វាស​នយោបាយ​គ្រប់​វិស័យ នៅក្នុង​ព្រះ​រាជា​ណាចក្រ​កម្ពុជា ហើយ​បន្ទាប់មក​គឺជា​អ្នកដឹកនាំ​ប្រតិបត្តិ ផ្ទាល់​លើ​គ្រប់​វិស័យ​នៅក្នុង​ផ្នែក​នីតិប្រតិបត្តិ​នេះ។
 
សម្តេច​តេ​ជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី​មាន​ ប្រសាសន៍ថា ខ្ញុំ​បាន​និយាយ​នៅពេលនោះ​ថា «សាសនា​គឺ​ជា​គ្រឿង​ញៀន​របស់​អ្នក​ជឿ» បានសេចក្តីថា មិនអាច​ផ្តាច់​បានទេ សូម្បីតែ ប៉ុល ពត គេ​អាច​រំលាយ​អារាម គេ​អាច​ធ្វើគ​ត​ព្រះសង្ឃ ក៏ប៉ុន្តែ​គេ​មិនអាច​នឹង​រំលាយ​ជំនឿ​នៅក្នុង​ទឹកចិត្ត​ប្រជា​ពល​រដ្ឋដែលមាន​ ជំនឿ​ទេ។ សម្តេចតេជោបានមានប្រសាសន៍ថា ក្រៅពី​តម្រូវការ​របស់​ប្រជា​ជន​សម្រាប់​គោរពបូជា នៅមាន​បញ្ហា​ដទៃទៀត​ដែល​មិនអាច​កាត់ផ្តាច់​បាន​នោះឡើយ ដែល​ក្នុងនោះ​តួនាទី​របស់​ព្រះពុទ្ធសាសនា​មាន​បញ្ហា​ច្រើនណាស់​ដែលពាក់ព័ន្ធ ​នោះ។
 
រំលឹក​អំពី​ទិដ្ឋភាព​នៃ​កម្ពុជា​ក្រោម​ ការត្រួតត្រា​របស់​បារាំង ដែល​បារាំង​មិនអាច​បំផ្លាញចោល​វប្បធម៌​ខ្មែរ​បាន មិនអាច​បំផ្លាញចោល​ភាសា និង​អក្សរសាស្ត្រ​ខ្មែរ​បាន​នោះសម្តេចតេជោ​ថ្លែង​ថា ប្រទេសមួយ​ចំនួន​នៅ​ទ្វីបអាហ្វ្រិក រាប់ទាំង​ប្រទេស​វៀតណាម​ដែល​ពី​ដើម​វៀតណាម អក្សរ​វៀតណាម ​គឺ​ដូចជា​អក្សរ​ចិន ប៉ុន្តែ​គេ​បាន​រ៉ូ​ម៉ា​នី​ហ្សេ​រ ​ទៅជា​បែប​អក្សរ​របស់​បារាំង ប៉ុន្តែ​សម្រាប់កម្ពុជា ​គឺ​មិនអាច​ទេ ដោយសារ​កន្លែង​វត្ត​អារាម​នេះហើយ ​គឺជា​កន្លែង​ដែល​រក្សា​នូវ​គម្ពីរ​ដីកា និង​ទិដ្ឋភាពពាក់ព័ន្ធ​ជាមួយនឹង​ព្រលឹង​ជាតិ​របស់​យើង។​ សម្តេចតេជោបាន​មាន​ប្រសាសន៍​ឲ្យ​ដឹង​ថា វត្ត​អារាម​ជា​ផ្នែក​ដ៏​សំខាន់មួយ នៃ​គោលនយោបាយ​សម្រាប់​មនុ​ស្ស​ចាស់ និង​កុមារ ដែល​នេះ​ជា​បញ្ហា​ដ៏​មាន​សារៈសំខាន់ សម្រាប់​ប្រទេស​របស់​យើង​ផងដែរ។
 
សម្តេច​តេ​ជោ​សែនបាន​មាន​ប្រសាសន៍ថា ហេតុអ្វី​បានជា​គណបក្ស​ប្រជាជន​មិន​ត្រឹមតែ​នាំគ្នា​គាំទ្រ និង​បើក​ច្រកទេ ប៉ុន្តែ​បែរជា​មន្ត្រី​គណបក្ស​ប្រជាជន​នាំគ្នា​ធ្វើបុណ្យ ធ្វើ​ទាន ធ្វើ​វត្ត​អារាម​នោះទេ ព្រោះ​បញ្ហា​មិន​គ្រាន់ តែ​បញ្ហា​ទិដ្ឋភាព​ព្រះពុទ្ធសាសនា ដែល​ផ្តល់នូវ​ការអប់រំ​ត្រឡប់​មក​វិញ​សម្រាប់​ប្រជាពលរដ្ឋ ដើម្បីកសាង​នូវ​អំពើ​ល្អ​ទេ ក៏ប៉ុន្តែ​ជា​ផ្នែក​ដ៏​សំខាន់​នៃ​គោល​នយោ​បាយ​សម្រាប់​មនុ​ស្ស​ចាស់សម្រាប់​ កុមារ ផងដែរ៕

សម្តេច​​តេ​ជោ​ចង់​​ឲ្យ​ខាប​​ឌី​ដើរ​​តួនាទី​​សម្រប​​សម្រួល​​កាន់​​តែ​​សកម្ម




សម្តេច​អគ្គមហា​សេនាប​តីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រី​នៃ​ព្រះ​រាជាណា​ចក្រកម្ពុជា បាន​ទទួល​ស្វាគមន៍​ការ​អញ្ជើញ​របស់​ឯកឧត្តម ម៉ា​ការី​ម វី​ប៊ី​សូ​ណូ (Makarim Wibisono) ប្រធាន​មហា​សន្និបាទ​លើក​ទី​២ របស់​អង្គការខាប​ឌី (CAPDI) អង្គការ​គណបក្ស​ប្រជាធិបតេយ្យ​និយម ណ្តាល ដើម្បី​ចូលរួម​មហាសន្និបាទ​លើក​ទី​២ របស់​អង្គការខាប​ឌី។
 
ឯកឧត្តម អៀង សុផល្លែត ជំនួយ​ការផ្ទាល់​សម្តេចតេជោ​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា នៅ​ពេល​ចូល​ជួប​សម្តែង​ការគួរសម​ សម្តេចតេ​ជោ​នាយករដ្ឋមន្ត្រី នា​រសៀលថ្ងៃទី២២ ខែមេសា ឆ្នាំ២០​១​៣ នៅ​វិមានសន្តិភាព ឯកឧត្តម ម៉ា​ការី​ម វី​ប៊ី​សូ​ណូ បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ថា មហា​សន្និ​បាទ​លើក​ទី​២​នេះ នឹង​បូកសរុប​ការងារក្នុង​ចន្លោះ​ពេលពី​មហាសន្និបាទ​ទី​១ ​មក​សន្និបាទលើក​ទី២​នេះ ដោយ​ពិភាក្សា​លើ​ការរីកចម្រើន សកម្មភាព​របស់​គណ​បក្ស និង​បញ្ហា​បរិស្ថាន។
 
ក្នុង​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​សេដ្ឋកិច្ច​ក្នុង​តំបន់​អាស៊ី ឯកឧត្តម ម៉ា​ការី​ម បានមាន​ប្រសាសន៍​វាយ​តម្លៃថា ការ​វិ​និ​យោគ​កំពុងមាន​សន្ទុះ​មក​កាន់​បណ្តា​ប្រទេសនៅ​អាស៊ី។ ប្រសិនបើ​មានការ​រៀបចំបែង​ចែក​ត្រឹមត្រូវ បញ្ហា​នៅ​បណ្តា​ប្រទេស​នៅ​អាស៊ី នឹងមាន​ការរីកចម្រើន​ឆាប់រហ័ស​ជាទី​បំផុត​។
 
ក្នុង​ជំ​នួប​ពិភាក្សា​នោះ សម្តេច​តេ​ជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី បាន​ឯកភាព​ជាមួយ​ឯកឧត្តម ម៉ា​ការី​ម អំពី​ប្រធាន​បទមហា​សន្និបាទ​លើក​ទី​២ របស់​អង្គការខាប​ឌី (CAPDI) ជាពិសេសលើបញ្ហា​បរិ​ស្ថាន​។ សម្តេចតេជោ​បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ថា សភាពការណ៍​នាពេលនេះ មាន​ភាព​ខុស​ប្រក្រតី​ខ្លាំងណាស់ ចាំបាច់​ត្រូវ​តែមាន​ការ​វាយតំ​លៃ និង​គោលការណ៍​ ដើម្បី​ដោះ​ស្រាយ​ពាក់​ព័ន្ធ​នឹង​ការ​ផ្លាស់ប្តូរ​អាកាសធាតុ​នេះ​។ ពាក់ព័ន្ធ​ចរន្ត​វិនិយោគឆ្ពោះ​មកកាន់​តំបន់​អាស៊ី សម្តេច​តេ​ជោ ក៏​បាន​ឯកភាព​ចំពោះ​ការ​ថ្លែង​របស់ឯកឧត្តម ម៉ា​ការី​ម ផងដែរ។
 
តាម​រយៈឯកឧត្តម ម៉ា​ការី​ម សម្តេចតេជោ​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ​ក៏បាន​លើក​ទឹកចិត្ត​ឲ្យខាប​ឌី មាន​សក​ម្មភាព និង​សំឡេង​កាន់តែខ្លាំង​ថែម​ទៀតក្នុង​តួនាទីរបស់ខ្លួន ដើម្បី​ធ្វើការ​សម្របសម្រួល ធ្វើ​យ៉ាង​ណា​ជំរុញ​ការ​សម្រប​សម្រួល​ប្រកប​ដោយ​សន្តិវិធី ​និង​ឆ្ពោះទៅកាន់ការអភិវឌ្ឍន៍ ដោ​យ​មិនគួរ​ទុក​ឲ្យ​កំទេច​ភ្លើង​តូច​មួយ​ក្លាយ​ជា​អគ្គីភ័យ​បាន​ឡើយ។

គណបក្ស​​ប្រឆាំង​​អនុវត្ត​​នយោបាយ​ទឹក​​ឡើង​​ត្រី​ស៊ី​ស្រមោច ទឹក​ហោច​​ស្រមោច​​ស៊ីត្រី


       

​ក្នុង ​ពិធី​សម្ពោធ​សមិទ្ធផល​វិស័យ​ព្រះពុទ្ធសាសនា​នៅក្នុង​វត្ត​អំពិល​វ័ន ក្នុងស្រុក​ថ្ពង ខេត្តកំពង់​ស្ពឺ នាព្រឹក​ថ្ងៃទី១៩ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៣ សម្ដេច​អគ្គ​មហា​សេនា​បតី​តេជោ​ ហ៊ុន សែន នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​នៃ​ព្រះ​រាជាណាចក្រ​កម្ពុជា បាន​ចាត់​ទុក​សម្តី​ពួក​អ្នក​នយោបាយ​ប្រឆាំង ដែល​ប្រកាស​ពី​បរទេសតាម​រយៈ​ ​វី​ដេ​អូ​ខន​ហ្វើ​រេ​ន​ កាលពី​ថ្ងៃ​ទី​១៧​ ខែមេសា​ ឆ្នាំ​២០១៣​ ទៅ​កាន់​មន្ដ្រី​របស់​ខ្លួន​នៅ​សង្កាត់​ជើងឯក​ដែល​លើក​ឡើង​ថា​ បើ​គណបក្ស​គេ​ឈ្នះ​ឆ្នោត​ គេ​នឹង​យក​នាយក​​រដ្ឋ​មន្ដ្រី​ និង​ថ្នាក់ដឹកនាំ​មួយ​ចំនួន​នៃ​របប​មុន​ទៅ​កាត់ទោស​ថា ជា​សម្តី​ព្រហើន និង​ជា​សារ​មួយ​ដែល​ប្រៀបធៀប​បាន​ទៅ​នឹង​នយោបាយ​ទឹក​ ឡើង​ត្រី​ស៊ី​ស្រមោច​ ទឹក​ហោច​ស្រមោច​ ស៊ី​ត្រី​ ដែល​ខុស​ពី​នយោបាយ​របស់​គណ​បក្ស​ប្រជាជន​ ដែល​កាន់​អំណាច​គឺ​អ្នក​ ណា​ក៏​អាច​រស់នៅ​ និង​ធ្វើការ​ជាមួយ​គ្នា​ បាន​យ៉ាង​សុខដុម​។

សម្តេចតេ​ជោ​សែន​មាន​ប្រសាសន៍​ថា មិនទាន់​ទាំង​បាន​កាន់​អំណាច​ផង សម្តី​ព្រហើ​ន​បែបនេះ​ទៅ​ហើយ មិនទាន់​ទាំង​បាន​កាន់អំណាច​ផង ​ចាប់​ផ្តើម​ហ៊ាន​ប្រកាស​យក​សមាជិក​រាជរ​ដ្ឋាភិ បាល ​កំពុង​កាន់អំណាច​នៅ​ពេល​នេះ ​យក​ទៅ​កាត់ទោស តើ​​វា​នឹង​មាន​អ្វី​កើតឡើងដូច​សម័យ​កាល ប៉ុល ពត?។ នេះ​ជា​នយោបាយ «ទឹក​ឡើង​ត្រី​ស៊ី​ស្រមោច ទឹក​ហោច​ស្រមោច​ស៊ី​ត្រី» វាខុស​គ្នា​ពី​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា ពេល​ដែល​គណបក្ស​ប្រជាជន​កាន់អំណាច​អ្នក​ណា​ក៏​នៅ​ជាមួយ​បាន​ដែរ អ្នក​ជេរ​ប្រមាថ​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា​មាននៅ​គ្រប់​ទីកន្លែង ប៉ុន្តែ​គេ​អាច​នៅ​ជាមួយ​គណបក្ស​ប្រជាជន​បាន។
 
សម្តេច​តេជោ​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​ថ្លែង​ថា យើង​បាន​ឆ្លងកាត់​សម័យ​អតីតកាល ​ហើយពួក លន់ នល់ បាន​សងសឹកទៅលើ​ក្រុម សីហនុ និយម ទម្លាក់​សម្តេច​ព្រះ​នរោត្តម សីហនុ ហើយ​ចាប់​អ្នក​ដែល​គាំទ្រ​ព្រះអង្គ​យក​ទៅ​ដាក់គុក ​ឬ​សម្លាប់​ចោល​។ បន្ទាប់​ទៅ​ពួក ប៉ុល ពត ធ្វើការ​សងសឹក​ជាមួយ​របប​មុន ជា​របប​សម្តេចព្រះ​នរោត្តម សីហនុ ក្តី ជា​របប លន់ នល់ ក្តី។ យើង​បាន​ប្រឹង​តស៊ូ​ដើម្បី​ឲ្យ​មានការ​រួបរួម​ជាតិ សូម​ប្រជាពលរដ្ឋ​កម្ពុជា​មើល​ចុះ ដែល​ការ​នេះ​បាន និង​កំពុង​កើត​លើ​ទឹកដី​ខ្មែរ​រួច​ទៅ​ហើយ។
 
សម្តេច​តេជោ​សែន​មាន​ប្រសាសន៍​ថា ឥឡូវនេះ​គេ​ចាប់​ផ្តើម​ប្រកាស​នូវ​សារ​នយោ​បាយ​​មួយ​ថា បើ​គេ​បាន​ឈ្នះ​ហើយ​គេ​កាត់ទោស​ពួក​មេដឹកនាំ​ អញ្ចឹង​ទេ​ សភាពការណ៍​ច្រំ​ដែលនៃ​ប្រវត្តិ​សាស្ត្រ បាន​កើត​ទៀតហើយ នេះ​ជា​ការ​កើត​ពិតប្រាកដ រួចហើយ​ចោទ​ប្រទេសជិតខាង​ថា​ ជា​អ្នក​ឈ្លានពាន ដូច្នេះ​សង្គ្រាម​ផ្ទៃក្នុង និង​សង្គ្រាម​ប្រទេសជិតខាង​ចៀស​មិន​ផុត​ទេ។ តាំងតែ​ពីសម្តេច​ឪ​ព្រះអង្គ​គង់​ប្រថាប់​នៅ សម្តេចម៉ែ ក៏ដូចជា​ព្រះករុណា​ព្រះ​ហា​ក្សត្រ​បច្ចុប្បន្ន​​បាន​ខិតខំ​ណាស់ ក្នុង​ការ​បង្រួបបង្រួម​ជាតិ។ រាជរដ្ឋាភិបាល​ដែល​ដឹកនាំ​ដោយ​គណបក្ស​ប្រជាជន​បាន​ខិតខំ​ណាស់​ក្នុង​ការ​ បង្រួបបង្រួម​ជាតិ តើ​ហេតុអ្វី​ទៅ​បានជា​គណ​បក្ស​ប្រឆាំង​មិនទាន់​ទាំង​បាន​កាន់អំណាច​ផង ប្រើ​ពាក្យ​ថា នឹង​កាត់ទោស​អ្នកដឹកនាំ​បច្ចុប្បន្ន?។ ទាក់​ទង​នឹង​សារ​នយោ​បាយ​របស់​មេដឹកនាំ​បក្ស​ប្រឆាំង​នេះ សម្តេច​តេជោ​បាន​មាន​ប្រសាសន៍​សន្និដ្ឋាន​ថា ដូច្នេះ​ច្បា​ស់​ណាស់​ថា សង្គ្រាម​មួយ​វា​នឹង​ផ្ទុះឡើង​ពេល​ដែល​គេ​ឈ្នះ​ឆ្នោត ប៉ុន្តែ​ខ្ញុំ​មិន​ជឿ​ថា ទង្វើ​ល្អ​ដែល​គណបក្ស​ប្រជា​ជន​កម្ពុជា​បាន​ខិតខំ​ធ្វើ​នេះ នឹង​អាច​ក្លាយទៅជា​អ្នក​ចាញ់​ឆ្នោត​​តើ​ទៅ​កើត​ទេ។
 
ទោះ​បី​យ៉ាង​ណា​សម្តេច​តេជោ​បាន​មាន​ ប្រសាសន៍​បញ្ជាក់​ថា យើង​អត់​មាន​បំណង​ធ្វើសង្គ្រាម​អ្វី​ទេ ក៏ប៉ុន្តែ​គេ​គំរាម​ធ្វើ​សង្គ្រា​ម​មុន​ទៅ​ហើយ សូម​ប្រជាជន​ចងចាំ​ចុះ នេះ​ហើយ​ជា​គុណធម៌​នៃ​អ្នក​នយោបាយ​ប្រឆាំង​ដែល មិន​ទាន់​បាន​កាន់​អំណាច​ផង ជេរ​គេ ហើយ​ត្រៀម​កាត់ទោស​គេ​ទៅ​ហើយ។
 
ទាក់​ទង​នឹង​លទ្ធផល​នៃ​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ ឃុំ-សង្កាត់ អាណត្តិ​ទី៣ ​ដែល​គណបក្ស​ប្រឆាំង​ទទួល​បាន​កន្លង​ទៅ​នេះ សម្តេច​តេ​ជោ​បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ថា នៅ​មាន​​ការ​ខុស​​គ្នា​ប្រមាណ​ជា ២​លាន​​សម្លេង​ថែមទៀត​ទើប​គេ​អាច​យក​ស្មើ​ជាមួយ​គណ​ប​ក្ស​ប្រជាជនបាន។ ​គណបក្ស​មួយ​នោះ​ត្រូវ​ខ្វះ​ដល់​ទៅ​ជិត ៣លាន​សម្លេង ហើយ​គណបក្ស​មួយទៀត​ខ្វះជាង ២លាន​សម្លេង ហើយ​​គណបក្ស​ទាំង២ បើសរុប​ចូលគ្នា​ក៏ត្រូវ​រក​ឲ្យ​បាន ៣លាន​សម្លេង​លើស​ពី​នេះ​ទៀត។ សម្តេច​តេជោនាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​មាន​ប្រសាសន៍​វាយ​តម្លៃ​​ថា ខ្ញុំ​ក៏​មិន​ជឿ​ថា ការ​រួប​រួម​ណា​មួយ​នឹង​អាច​ក្លាយទៅជា​បូក​សម្លេង​ឆ្នោត​ជា​ស្វ័យប្រវត្តិ​ ទេ។
 
សម្រាប់​ការ​បោះ​ឆ្នោតជ្រើស​រើស​តំណាង​រាស្រ្ត​អាណត្តិ​ទី៥ នា​ពេល​ខាង​មុខ​នេះ សម្តេច​តេ​ជោ​បាន​ជម្រាប​ជូន​ប្រជាពលរដ្ឋ​ថា បើ​ស្រឡាញ់ បើ​អាណិត បើ​ពេញចិត្ត ការដឹកនាំ​របស់ខ្ញុំ បើ​ជឿ​ទុក​ចិត្ត​ខ្ញុំ ហ៊ុន សែន នេះ ដែល​អាច​ធ្វើ​បាន​ដឹកនាំ​ប្រទេស​មាន​សន្តិភាព ស្ថិរ​ភាព និង​មានការ​អភិវឌ្ឍ ដែល​មាន​នៅ​ក្នុង​ដៃ​រួច​មក​ហើយ​​នេះ សូម​បោះឆ្នោត​ជូន​​គណបក្ស​ប្រជា​ជន​ចុះ។ សម្តេចតេជោ ​បាន​មាន​ប្រសាសន៍​បញ្ជាក់​ថា ការបោះឆ្នោត​ជូន​គណបក្ស​ប្រជាជន​មាន​តម្លៃ​ស្មើនឹង​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ ឲ្យខ្លួនឯង​តែប៉ុណ្ណោះ ព្រោះ​បោះ​ដើម្បី​អ្វី? បោះ​ដើម្បី​រស់​រាន​មាន​ជីវិត បោះ​ដើម្បី​ចាក​ផុត​ពី​សង្គ្រាម បោះ​ដើម្បី​សន្តិភាព បោះ​ដើម្បី​ការ​អភិវឌ្ឍ ដូច្នេះ​បោះ​ឲ្យ​គណបក្ស​ប្រជាជន ហើយ​ឲ្យ​ខ្ញុំ​បន្ត​តំណែង​ជា​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​មានតម្លៃ​ស្មើ​ បោះ​ជូន​ប្រជាជន​ខ្លួនឯង​តែ​ប៉ុណ្ណឹង។ សម្តេចតេជោ​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​បាន​ពន្យល់​ថា ការ​បោះឆ្នោត​ខុស​ ជា​ការ​បំផ្លាញ​ខ្លួនឯង​ទេ ដូច​ដែល​ពាក្យ​ទំនៀម​និយាយ​ថា សម្រេចចិត្ត​ខុស​មួយថ្ងៃ ចង្រៃ​មួយ​ជីវិត ដូច​ដែល​ធ្វើ​រដ្ឋប្រហារ​ទម្លាក់​សម្តេច​ព្រះ​នរោត្តម សីហនុ ហើយ​ករណី​ដូចគ្នា​នឹង​កើតឡើង​នៅ​ពេល​ខាង​មុខ​បើ​ប្រជា​ជន​សម្រេចចិត្ត​ខុស​ នោះ។
 
ពាក់ព័ន្ធ​ជាមួយ​បេសក​កម្ម​វាស់វែង​បែងចែក​ ផ្តល់​កម្មសិទ្ធិ​ដីធ្លី​ជូន​ប្រជាជន (គោលនយោបាយ​ចាស់ សកម្ម​ភាព​ថ្មីលើ​វិស័យ​ដីធ្លី) ដោយ​ក្រុម​យុវជន​ស្ម័គ្រចិត្ត សម្តេច​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ឲ្យ​ដឹង​ថា ក្រុម​យុវជន​ស្ម័គ្រ​ចិត្តនឹង​ផ្អាក​ការងារ​របស់​ខ្លួន​នៅ​ត្រឹម​ថ្ងៃទី២០ ខែមិថុនា នៅមុន​យុទ្ធនាការ​ឃោសនាបោះឆ្នោត​ចូល​មក​ដល់ ហើយ​ការវាស់វែង​នឹង​បន្ត​នៅ​ក្រោយ​ពេល​បោះឆ្នោត ប៉ុន្តែ​យុវជន​ស្ម័គ្រចិត្ត​អាច​វិលត្រឡប់​ទៅ​វាស់​វែង​ដីធ្លី​បាន​ក្នុង​ លក្ខខណ្ឌ  ដែល​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា​ឈ្នះ​ឆ្នោត​តែប៉ុណ្ណោះ។ សម្តេ​ច​តេ​ជោ​មាន​ប្រសាសន៍​ថា ខ្ញុំ​សូម​បញ្ជាក់​ថា យុវជន​ស្ម័គ្រចិត្ត​វិលត្រឡប់​ទៅវិញ​បាន​ដរាបណា​គណបក្ស​ប្រជាជន​ឈ្នះ​ តែ​ប៉ុណ្ណោះ ព្រោះ​ការវាស់វែង​ដីធ្លី​ជាកាតព្វកិច្ច​របស់​រាជ​រដ្ឋាភិបាល ដូច្នេះ​បើ​គណបក្ស​ប្រជាជន​មិនបាន​ទៅជា​គណបក្ស​កាន់​រាជរដ្ឋាភិបាល អនាគត​ផង យើង​មិន​រំលោភ​សិទ្ធិ​របស់​គេ​ច្បាស់​ណាស់ ដូច្នេះ​បើ​ចង់​ឲ្យ​ក្រុម​យុវជន​វិល​ត្រឡប​ទៅវិញ វិធី​មានតែ​មួយ​គឺ​បោះឆ្នោត​ឲ្យ​គណបក្ស​ប្រជាជន
 
សម្តេចតេជោ​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​បាន​មាន​ ប្រសាសន៍​ឲ្យ​ដឹង​​ថា ក្រុម​យុវជន​ស្ម័គ្រចិត្ត​វាស់វែង​ដីធ្លី​ជា​ជំនួយ​ឲ្យ​មន្ត្រី​សុរិយោ​ដី​ ប៉ុណ្ណោះ។ មន្ត្រី​សុរិយោដី​អាច​នឹង​ចុះទៅ​វាស់ដី​តទៅទៀត នៅ​ពេល​ដែល​រាជ​រដ្ឋា​ភិ​បាល​ដឹកនាំ​ដោយ​បក្ស​ផ្សេង​ប្រើ។ ប៉ុន្តែសម្រាប់​ក្រុម​យុវជនស្ម័គ្រចិត្ត សម្តេច​តេជោបាន​មាន​ប្រសាសន៍​បញ្ជាក់​ថា ​មិន​មាន​ថវិកា​ជាតិ​ដើម្បី​ចិញ្ចឹម​ពួកគេ​ទេ គឺ​​ថវិកា​របស់​ពូ (សម្តេច​តេជោ)​ទេ ដែល​ចិញ្ចឹម​ក្មួយៗ​នោះ។
 
ក្នុងឱកាស​អញ្ជើញ​ជា​អធិបតី​ក្នុង​ ពិធីបុណ្យ​បញ្ចុះ​ខ័​ណ្ឌ​សីមា​ព្រះវិហារ និង​សម្ពោធ​សមិទ្ធផល​ក្នុង វិស័យ​ព្រះពុទ្ធសាសនា​ជាច្រើន​ទៀត​នៅ​ក្នុង​វត្ត​អំពិល​វ័ន ស្ថិត​នៅ​ក្នុង​ឃុំ​វាល​ពន់ ស្រុក​ថ្ពង ខេត្ត​កំពង់ស្ពឺ​នោះ​ដែរ សម្តេច​តេជោនាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​មានប្រសាសន៍ឲ្យ​ដឹង​អំពីការ​បញ្ជូន​កូន​ប្រុស​ មក​ឈរ​ឈ្មោះសម្រាប់​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ជ្រើសរើស​តំណាង​រាស្ត្រ​អាណត្តិ​ទី៥ ក្នុង​មណ្ឌល​ខេត្ត​កំពង់​ស្ពឺ​នេះផង​ដែរ។ សម្តេច​តេជោ​បាន​មាន​ប្រសាសន៍ថា ខ្ញុំ​សូម​យក​ឱកាស​នេះ​ផ្ញើ​កូន​មួយ​ផង​នៅ​ខេត្ត​កំពង់ស្ពឺ​នេះ ដោយឯកឧត្តម សាយ ឈុំ ចាត់​ឲ្យ​ចុះ​នៅ​ក្នុង​ស្រុក​ឧ​ត្តុ​ង្គ។ គាត់​ជា​កូនពៅ​របស់ខ្ញុំ ដែល​ជា​ប្រធាន​សហភាព​សហព័ន្ធ​យុវជន​កម្ពុជា ខ្ញុំ​សូម​បញ្ជាក់​ឲ្យ​ហើយ​ទៅ​កុំ​ឲ្យ​មានការ​ចុះផ្សាយ​ក្នុង​ទំព័រ​សារ​ ព័ត៌មាន​បរទេស​ច្រើនពេក។
 
សម្តេច​តេជោ​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​ មានប្រសាសន៍ថា លោក ហ៊ុន ម៉ា​នី គាត់​នឹង​ក្លាយទៅជា​បេក្ខជន​តំ ណា​ង​រាស្ត្រ​ប្រចាំ​ខេត្ត​កំពង់ស្ពឺ​នេះ ដែល​គាត់​នឹង​ជួយ​រួមចំណែក​បន្ត​កសាង​សមិទ្ធផល​នានា ដែល​មន្ត្រី គណបក្ស​ប្រជាជន​បាន​កសាង​ពី​បាទ​ដៃទទេ​រហូតមកដល់​សព្វ​ថ្ងៃនេះ ហើយ​ក្នុង​នោះ​មាន​មួយ​ភាគ​ជា​សមិទ្ធផល ដែល​ខ្ញុំ និង​ភរិយា ក៏ដូចជា​ជីដូន ជីតា​របស់​គេ​បាន​កសាង​នៅ​លើ​ទឹកដី​ខេត្ត​កំពង់ស្ពឺ​នេះ​ឯង។ សម្តេច​តេជោ​បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ឲ្យ​ដឹង​ថា ​ឯកឧត្តម កង ហ៊ាង អភិបាល​ខេត្ត​កំពង់​ស្ពឺ ដែល​ចូលនិវត្តន៍​ក៏​នឹង​ឈរ​ឈ្មោះ​ជា​បេក្ខជន​តំណាងរាស្ត្រ​មណ្ឌល​ខេត្តកំពង់ ​ស្ពឺ​​នេះ​ដែរ។
 
សម្តេចតេ​ជោ​សែន​មានប្រសាសន៍ថា សមិទ្ធផល​ដែល​បាន​កកើត​ឡើង​នៅ​ក្នុង​វត្ត​អំ ពិល​វ័ន គឺ​អាស្រ័យ​ដោយ​ការដឹកនាំ​ដ៏​ត្រឹមត្រូវ​របស់​ព្រះ​ចៅ​អធិការ និង​ការចូលរួម​ពី​គណៈកម្មការ អា​ចារ្យ​វត្ត និង​ពុទ្ធបរិស័ទ​ចំណុះជើងវត្ត ព្រោះថា បើ​ទោះ​បី​ជា​មាន​ជំនួយ​ពី​ខាងក្រៅ​យ៉ាង​ណា​ក៏​ដោយ វា​មិន​អាច​កើតឡើង​នូវ​សមិទ្ធផល​នេះ​បាន​ឡើយ។ “រឿង​នេះ​ជា​បទ​ពិសោធន៍​​មួយ ក្នុងចំណោម​បទពិសោធន៍​មិន​ថា​តែ​ការដឹកនាំ​ប្រទេស​ទេ ប៉ុន្តែ​ការដឹកនាំ​វត្ត​មួយ​បើ​ដឹកនាំ​មិន​ត្រឹមត្រូវ ទេ​នឹង​កើតមានឡើង​នូវ​ទំនាស់​បែកបាក់​ពេញ​វត្ត​ជាមិនខាន​ឡើយ ដែល​នេះ​ជា​រឿង​ចាំបាច់​ត្រូវ​ធ្វើការ ដក​ពិសោធន៍​អំពី​ការដឹកនាំ”។
 
សម្តេច​តេ​ជោ​មានប្រសាសន៍​ពន្យល់​ថា ប្រសិនបើ​ព្រះ​ចៅ​អធិការ គណៈកម្មការ ពុទ្ធបរិស័ទ​ចំណុះ ជើងវត្ត​មានការ​រួបរួម​សាមគ្គី​ហើយ​នោះ​ សមិទ្ធផល​វា​នឹង​ចេះតែ​កើតឡើង​ហើយ​វា​កើត​ដោយ​កម្លាំង សទ្ធា​ជ្រះថ្លា​របស់​សប្បុរសជន​ដែល​នៅ​ជុំវិញ និង​មានការ​ចូល​រួម​ចំណែក​ពី​សប្បុរ​សជន​មកពី​ទី​ឆ្ងាយ ផង​ដែរ។ ប្រទេសជាតិ​ក៏​ដូចគ្នា​ដែរ បើសិនជា​ប្រទេស​មួយ​មានការ​បែកបាក់ ប្រទេសក្រៅ​ក៏​មិន​មក​វិ​និ យោគ​ឬក៏​ផ្តល់​ជំនួយ​មក​ឲ្យ​យើង​ដែរ ហើយ​វា​ដូចជា​នៅ​ក្នុង​សម័យ​សង្គ្រាម នៅ​ពេល​ដែល​​ប្រទេស​យើង​មាន​សង្គ្រាម បរទេស​បាន​បែង​ចែក​គ្នា​គាំទ្រ​ភាគី​នេះ ភាគី​នោះ​ឲ្យ​យើង​ច្បាំង​គ្នា ប៉ុន្តែ​នៅ​ពេល ដែល​យើង​រួបរួម​គ្នា បរទេស​ក៏​រួបរួម​គ្នា​ផ្តល់​ជំនួយ​មក​ឲ្យ​យើង​ធ្វើការ​អភិវឌ្ឍ​ប្រទេស​ដែរ។
 
ឯកឧត្តម កង ហ៊ាង អភិបាលខេត្ត​កំពង់ស្ពឺ​បាន​ឱ្យ​ដឹងអំពី​ដំណើរការនៃការ​កសាងវត្ត​អំពិល​វ័នថា ​ បាន​ចាប់​ផ្តើម​ដំណើរការ​សាង​សង់​ឡើង ពីថ្ងៃ​ទី៩ ខែ​កុម្ភៈ ឆ្នាំ១៩៩៧ និង​រួចរាល់​ជា​ស្ថាពរ នៅ​ថ្ងៃទី១ ខែ​កក្កដា ឆ្នាំ២០១០។ សមិទ្ធផលដែល​ត្រូវ​បាន​​ដាក់​សម្ពោធ​ឱ្យ​ប្រើ​ប្រាស់​ជា​ផ្លូវ​ការ ​ក្រោម​អធិបតីភាពដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់សម្តេច​តេ​ជោសែន រួមមាន​ព្រះវិហារ​ថ្មី​មាន ២ ជាន់​ធ្វើ​អំពី​បេតុង​ដំបូល​ប្រក់​ក្បឿង​ទំហំ ២៤ម៉ែត្រ x១៤ម៉ែត្រ កំពស់ ១២ម៉ែត្រ៥០ អស់​ថវិកា​ចំនួន​១៧៥.០០០ដុល្លារ​អាមេ​រិ​ក។ ព្រះពុទ្ធ​បដិមា​អំពី​ស្ពាន់​ចំនួន៥ ព្រះអង្គ ដងទង់ ១គូ កំពស់ ២៥ ម៉ែត្រ ទង់ ១គូ និង​ក្លោងទ្វា១ កំពស់៤ម៉ែត្រ ។ គ្រឹះ​ឧបដ្ឋាន​សាលា​បណ្តោយ ៣៣ម៉ែត្រ x២១​ម៉ែត្រ និង​សមិទ្ធផល​ផ្សេងៗ​ទៀត​អស់​ថវិកា​ចំនួន៤៨ ៧៩៥ដុល្លារ និង​ប្រាក់​រៀល​ចំនួន៤០ ៩០០ ០០០ រៀល ក្នុង​នោះ​ថវិកា​របស់​អ្នកឧកញ៉ា មហា​ភក្តី​សប្បុរស​ភោ​គា​ធិបតី ហ៊ុន នាង ចំនួន ១២២.២៥០ដុល្លារ​អាមេរិក ថវិកា​របស់​លោក​មហា​ឧបាសិកា ប៊ុន ស៊ាង​លី និង​បុត្រ​ធីតា ចំនួន ៦៣.១២៥ ដុល្លារ ដែល​សរុប​ការ​ចំណាយ​ទាំងអស់​មាន​ចំនួន២២៣.៧៩៥ ដុល្លារ​អាមេរិក និង​ប្រាក់​រៀល ៤០ ៩០០ ០០០ រៀល។ សមិទ្ធផល​ទាំងអស់​ខាងលើ​នេះ ក៏​មាន​ការ​ចូលរួម​ពី​ឧបាសក​ព្រឹទ្ធាចារ្យ ស ប៊ិ​ត និង​មហា​ឧបាសិកា ម៉ក់ សែម ព្រមទាំង​ឯកឧត្តម ឧបនាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ស ខេង និង​លោកជំទាវ ឯកឧត្តម សាយ ឈុំ និង​លោកជំទាវ លោកជំទាវ ហូ ណូន ព្រមទាំង​ពុទ្ធបរិស័ទ​ចំណុះជើងវត្ត​ជិត​ឆ្ងាយ​នានា​ជាច្រើន​ទៀត៕

ទស្សនៈ ចំពោះ​ករណី​ដដែល​នៃការ​ចុះ​ឈ្មោះ​បោះ​ឆ្នោត៖ ការ​សិក្សា​ពីរ តួរលេខ​ពីរ! សម្ព័ន្ធ​នេះ បាន​បាត់​បង់ឱកាស​ដើម្បី​បន្តការ​វាយប្រហារ


          ពួកគេបង្កើតសម្ព័ន្ធមួយដ៏ធំសម្បើម ដែលមានធនធានមនុស្សដ៏ក្រៃលែង និងធនធានហិរញ្ញវត្ថុមិន ចេះរីងស្ងួត ដើម្បីជម្រុញឆន្ទៈរបស់ពួកគេទៅលើស្ថាប័ន និងរដ្ឋាភិបាលឱ្យអនុវត្តន៍តាម ដោយឈរលើមូលដ្ឋាន សិទ្ធិមនុស្សដើម្បីសេរីភាពបុគ្គល ជាមួយនឹងការមិនមាននូវការទទួលខុសត្រូវបុគ្គលទាំងស្រុង។ សម្ព័ន្ធនេះ គឺកើតឡើងពីសមាសធាតុប្រមូលផ្តុំគ្នា ដែលសមាសធាតុនីមួយៗជួយផ្តល់ការគាំទ្រដល់សមាសធាតុមួយទៀត ហើយទទួលបានសារៈសំខាន់ពីសមាសធាតុដទៃ ប៉ុន្តែជាញឹកញាប់វិវត្តន៍ខ្លួនដើម្បីបង្កើតរង្វង់បិទជិតនៃខ្សែ ច្រវ៉ាក់ដែលមិនអាចកាត់កង់ច្រវ៉ាក់ណាមួយផ្តាច់បាន។ ពួកគេ គឺមានលោក Surya Subedi វិទ្យាស្ថានជាតិ ប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជា (NDI កម្ពុជា) គណៈកម្មាធិការដើម្បីការបោះឆ្នោតសេរី និងយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា (COMFREL) NGOs មួយចំនួនទៀត រួម​ទាំង សម រង្ស៊ី និងគណបក្សប្រឆាំង។ ពេលខ្លះសម្ព័ន្ធនេះ ត្រូវបូក បញ្ចូលសារព័ត៌មាន The Cambodia Daily និងវិទ្យុអាស៊ីសេរីទៀត នៅពេលដែលការធ្វើសេចក្តីរាយការណ៍ ព័ត៌មាន ឬការវិភាគរបស់ពួកគេ គឺមានលក្ខណៈជាការវាយតម្លៃដោយគំនិត និងការគាំទ្រដល់ក្រុមប្រឆាំង។ ដោយមិនអាចយល់ច្រលំបាន The Cambodia Daily និងវិទ្យុអាស៊ីសេរី ក៏បានទទួលការលើកសរសើរ សម្រាប់ការងារប្រកបដោយភាពយុត្តិធម៌របស់ពួកគេដែរ។

          សម្រាប់រដូវកាល ២០១២-២០១៣ ការផ្តោតរបស់ពួកគេ គឺទៅលើគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការ បោះឆ្នោត (គ.ជ.ប)។ វាបានចាប់ផ្តើមជាមួយនឹងការចោទប្រកាន់របស់លោក Subedi ដែលថា «មានកំហុស ឆ្គងធំៗនៅក្នុងរដ្ឋបាលនៃការបោះឆ្នោតក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ហើយកំណែទម្រង់ជាបន្ទាន់ និងរយៈពេលវែង គឺ ត្រូវការចាំបាច់ដើម្បីផ្តល់ទំនុកចិត្តដល់ប្រជាជនកម្ពុជាក្នុងដំណើរការបោះឆ្នោត និងក្នុងការធ្វើកិច្ចការរបស់ គ.ជ.ប» នេះបើយោងតាមរបាយការណ៍ចុះថ្ងៃទី១៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១២ UN/GA។ ជាលក្ខណៈពឹងផ្អែកគ្នា ទៅវិញ​ទៅមករបស់ពួកគេ និងពឹងផ្អែកទៅលើសមាសភាពរបស់ពួកគេក្នុងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដាក់ការស្តី បន្ទោសទៅលើ និងរំលាយ គ.ជ.ប ចោលនោះ របាយការណ៍របស់លោក Subedi បានប្រើប្រាស់ការសិក្សា ពីមុនៗដែលធ្វើឡើងដោយ (NGOs) NDI កម្ពុជា COMFREL NICFEC និងអង្គការដទៃៗទៀត ដោយរួមជា មួយនឹងការសន្ទនាទល់មុខគ្នាដែលសម្រាំង និងមានលក្ខណៈលំអៀងជាមួយនឹង «អ្នកតវ៉ា» អាជីពក្នុងអំឡុង ពេលបេសកកម្មរបស់គាត់មកកាន់ប្រទេសកម្ពុជា ដើម្បីស្វែងរក «កំហុសឆ្គងទាំងនោះ» និងដើម្បីបង្កើត អនុសាសន៍ ដែលអនុសាសន៍ខ្លះ មានលក្ខណៈមិនសក្តិសម និងមានគោលបំណងនយោបាយទៀតផង។ ឧទាហរណ៍ កថាខណ្ឌ ៨០ គឺជាការវាយសំរុកទៅលើរដ្ឋធម្មនុញ្ញព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ហើយកថាខណ្ឌ ៨២ គឺមានលក្ខណៈនយោបាយ ដែលមានការប៉ុនប៉ងដ៏ច្បាស់លាស់ ដើម្បីបំបែក និងបែងចែងប្រជាជន កម្ពុជា។

          ការចោទប្រកាន់របស់លោក Subedi មកលើ គ.ជ.ប បានបណ្តាលឱ្យមានការស្ទុះស្ទារ កំរើកមិន​ខុស​ពីភ្លើងឆេះព្រៃយ៉ាងខ្លាំង និងយ៉ាងលឿន គឺបណ្តាលឱ្យកងច្រវ៉ាក់ដទៃទៀតនៅក្នុងខ្សែច្រវ៉ាក់បិទជិតនេះ បង្កើតនូវការសិក្សាស្រាវជ្រាវដើម្បីគាំទ្រជាថ្មីម្តងទៀតចំពោះការចោទប្រកាន់ដ៏វែងអន្លាយទាំងនោះ។ យ៉ាង​ហោ​ចណាស់ ការសិក្សាពីរបានត្រូវ ធ្វើឡើងក្នុងការប៉ុនប៉ងដើម្បីបង្ហាញពីកំហុសឆ្គងរបស់គ.ជ.ប។

          របាយការណ៍ស្ថាពរខែមីនា ឆ្នាំ២០១៣ របស់ COMFREL ស្តីពីការសិក្សាលើបញ្ជីឈ្មោះបោះឆ្នោត និងការចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត ក្នុងលទ្ធផលជាចំបងរបស់ខ្លួន បានរកឃើញថា «៩៧,៧%នៃអ្នកមានសិទ្ធិបោះ ឆ្នោត បានចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត» ទំព័រទី១៦។ ម្យ៉ាងវិញទៀត របាយការណ៍រួមថ្ងៃទី២១ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៣ ដោយវិទ្យាស្ថានជាតិប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជា (NDI-កម្ពុជា) NICFEC និងមជ្ឈមណ្ឌលសិក្សាស្រាវជ្រាវជាន់ខ្ពស់ (CAS) ស្តីពីរបាយការណ៍ចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតកម្ពុជា បានបង្ហាញថា «៨២,៩%នៃប្រជាពលរដ្ឋមាន សិទ្ធិ​បោះឆ្នោត ត្រូវបានចុះឈ្មោះ» ទំព័រ៣១។ ប្រសិនបើ «អ្នកមានសិទ្ធិបោះឆ្នោត» និង«ប្រជាពលរដ្ឋមាន​ សិទ្ធិបោះឆ្នោត» គឺដូចគ្នានោះ វានឹងអាចឱ្យយើងយល់បានថា ការសិក្សា និងការធ្វើសវនកម្មមួយទៀតដោយ អង្គការដែលមានមូលនិធិ និងបុគ្គលិកដ៏ច្រើន នឹងបង្កើតចេញនូវអត្រាមួយផ្សេងទៀត។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ ដោយ របាយការណ៍ទាំងពីរនេះ មិនបានខកខានចង្អុលបង្ហាញអំពី «កំហុសផ្នែកស្ថិតិរបស់ គ.ជ.ប» ដែលបានចុះបញ្ជីអ្នកបោះឆ្នោតនៅក្នុងអត្រា ១០១,៧៤%» នោះទេ នេះបើតាម COMFREL ហើយ «ថា ចំនួនអ្នកចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត គឺនៅក្នុងអត្រា ១០១,៧% នៃចំនួនប្រជាជនមានសិទ្ធបោះឆ្នោត» នេះបើតាម សម្តីរបស់ NDI, NICFEC និងCAS។ បើមើលទៅលើភាពខុសគ្នាដ៏ធំធេងនៅក្នុងលទ្ធផលចំបងរបស់ពួក គេនោះ ចម្ងល់អំពីភាពអាចឱ្យរំពឹងទៅលើបាន និងភាពអាចឱ្យជឿទុកចិត្ត​បាននៃការសិក្សា​ដាច់ដោយ​ឡែក​ពីគ្នារបស់ ពួកគេនេះ មិនអាចត្រូវបានមើលរំលងនោះទេ។ វាបានលើកឡើងអំពីចម្ងល់កាន់តែច្រើន ពាក់ព័ន្ធ​ទៅនឹងភាពស្មោះត្រង់នៃការសិក្សានេះ ក៏ដូចជាគោលបំណងនៃអង្គការនានា ដែលបានធ្វើ​ការ​សិក្សា​នេះ​ផងដែរ។ អ្វីដែល​មានលក្ខណៈ​ជាការ​បំផ្លិញ​បំផ្លាញ​ឱ្យខូច​ប្រយោជន៍​ជាពិសេសនោះ គឺថា អ្នកនយោបាយ​ប្រភេទអាក្រក់ៗ មិនអាចប្រើប្រាស់លទ្ធផលទាំងនេះ ដើម្បីវាយប្រហារ គ.ជ.ប និងរដ្ឋាភិបាលដែល​ដឹកនាំ​ដោយគណបក្សប្រជាជនដោយភាពស្ងប់ស្ងាត់ និងភាពប្រាកដប្រជានោះទេ។ ម្តង​ម្កាល សម រង្ស៊ី បង្ហាញ​មុខ​នៅលើអេក្រង់រ៉ាដា ដោយអំពាវនាវឱ្យប្រជាជនកម្ពុជានៅឯក្រៅប្រទេស ដាក់​សម្ពាធ​លើរដ្ឋាភិបាល​បរទេស​​ឱ្យគាំទ្រការអះអាងគ្មានហេតុផលរបស់គាត់ នៃការរំលោភបំពានសិទ្ធិមកលើរូបគាត់ ឬទទូចឱ្យ​អ្នក​នយោបាយបរទេស ចាត់វិធាន​ការ​ប្រឆាំង​ទៅនឹង​រាជ​រដ្ឋា​ភិបាល​កម្ពុជា​ដែល​ ជាប់ឆ្នោតដោយសារប្រជាជន។
 ថ្មីៗនេះ ដូចបានរាយការណ៍ដោយ AFP នៅថ្ងៃទី១២ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៣ គាត់បាននិយាយ​អំពី​ការចាប់ផ្តើមចលនាដ៏ធំមួយដើម្បីទំលាក់រដ្ឋាភិបាលណាក៏ដោយ ដែលកើតឡើងដោយសារការបោះឆ្នោត ហើយ​កាលពីថ្ងៃពុធកន្លងទៅថ្មីៗនេះទៀត គាត់នឹងកំចាត់មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ជាច្រើនរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ប្រសិនបើគណបក្សប្រឆាំងឈ្នះការបោះឆ្នោតក្នុងខែកក្កដា។ តាមការពិត គាត់បានបង្កើតព័ត៌មាន​ប្រឆាំង​រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដើម្បីប្រើប្រាស់ជាឯកសារយោងដោយលោក Subedi និងអ្នកដទៃទៀតតែប៉ុណ្ណោះ។
          និយាយដាច់តែឯង ការសិក្សានីមួយៗ បើកចំហរយ៉ាងទូលំទូលាយឱ្យមានការបកស្រាយដោយ អ្នកនយោបាយ ជាពិសេសអ្នកនយោបាយគណបក្សប្រឆាំង ដែលនឹងផ្តល់ការគាំទ្រយ៉ាង​ខ្លាំងក្លា​ចំពោះ​ការ​ចោទប្រកាន់ដែលធ្វើឡើងដោយលោក Subedi។ ជាបន្ថែមទៀត វានឹងត្រូវបាន​ប្រើប្រាស់​បន្ត​ទៀត​ដោយ​លោក Subedi ដើម្បីវាយប្រហារទៅលើ គ.ជ.ប ហើយប្រហែលជាទៅលើ​រាជរដ្ឋាភិបាល​ដែលដឹកនាំ​ដោយ​គណបក្សប្រជាជនផងដែរ។ ក៏ប៉ុន្តែ វាហាក់ដូចជាថា ឱកាសលែងមានទៀតហើយ ពីព្រោះយ៉ាង​ហោចណា​ស់ ការសិក្សាមានការសិក្សាពីរ បានត្រូវធ្វើឡើង ហើយការសិក្សាទាំងពីរនោះ បានបង្ហាញភាពខុសគ្នាយ៉ាងធំ៖ «៩៧.៧%នៃអ្នកមានសិទ្ធិ បោះឆ្នោត បានចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត» នេះយោងទៅតាម COMFREL ហើយ «៨២,៩%នៃប្រជាពលរដ្ឋមានសិទ្ធិបោះឆ្នោត ត្រូវបានចុះឈ្មោះ» នេះយោងតាមNDI, NICFEC និង​CAS។ ប៉ុន្តែ ក្នុងទស្សនៈរបស់ខ្ញុំ ការសិក្សាទាំងពីរនេះ នៅមានប្រយោជន៍​ផ្នែកសិក្សា​ស្រាវជ្រាវ​សម្រាប់​ការ​សិក្សា​ដទៃទៀត។
          វាពិតជាគួរឱ្យអស់សំណើចណាស់សម្រាប់គណបក្សប្រឆាំង ដែលដឹកនាំប្រជាជនឱ្យនាំគ្នាគាំទ្រអនុ សាសន៍របស់លោក Subedi និងគាំទ្រលទ្ធផលនៃការសិក្សាដោយ COMFREL, NDI, NICFEC និងCAS និងអង្គការ NGOs ដទៃទៀត ទាំងដឹងថាការសិក្សានេះ អាចឱ្យរំពឹងទៅលើបាន និងភាពអាចជឿទុកចិត្តបាន ហើយដូចគ្នានេះដែរ អនុសាសន៍របស់លោក Subedi គឺផ្អែកទៅលើមូលដ្ឋានមិនច្បាស់លាស់ និងផ្អែក​ទៅ​លើលទ្ធផលដែលប្រឌិតឡើងរបស់អង្គការដែលមាននិន្នាការលំអៀង។ ប្រសិនបើ នៅ​ពេលណា​លោក Sube​di ,COMFREL, NDI, NICFEC និងCAS និង NGOs ដទៃខ្លះទៀត បានលះបង់​ធនធាន​ដ៏​សន្ធឹក​សន្ធាប់​របស់ខ្លួន ដើម្បីខិតខំធ្វើឱ្យប្រជាជនកម្ពុជាចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតបានយ៉ាងច្រើន ឬបានទាំងអស់គ្នានោះ ប្រជា​ធិបតេយ្យ នឹងត្រូវបានពង្រីកជាបន្តទៀត ហើយសុខុដុមរមនាក្នុងចំណោមប្រជាជនកម្ពុជា នឹង​ត្រូវ​បាន​ធានាយ៉ាងធំធេង។

ថ្ងៃទី២ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៣
សាស្ត្រាចារ្យ ប៉ែន ងឿន
ទីប្រឹក្សាសកលវិទ្យាល័យពុទ្ធិសាស្ត្រ ភ្នំពេញ កម្ពុជា
pngoeun@puthisastra.edu.kh

OPINION: On the same case of voter registration: Two Studies, two numbers! The consortium lost the opportunity to go on the offensive


They form a formidable consortium with immense human capital and never-run-dried financial resources to dictate their will on institution and government, on the basis of human rights for individual freedom, with a total absence of individual responsibility. The consortium is composed of clustered elements, each one feeds the others and draws lifeline from the others, but often times mutated to form close cycle of unbreakable chain links. They are Mr. Surya Subedi, the National Democratic Institute of Cambodia (NDI Cambodia), the Committee for Free and Fair Election in Cambodia (COMFREL), some other NGOs, Sam Rainsy, and the opposition parties. Sometimes it had to add The Cambodia Daily and Radio Free Asia when their news reporting or analyses were subjective and pro-opposition. Unmistakably, they also earned praise for their objectivity and fairness.
 
For season 2012-2013 their focus is on the National Election Committee (NEC). It started with Mr. Surya Subedi’s allegation that there are “major flaws in the administration of election in Cambodia and urgent and longer-term reforms are needed to give Cambodians confidence in the electoral process and in the workings of the National Election Committee,” 16 July 2012 UN/GA report. Characteristically of their dependency to one another and to their association in their effort to put the blame on and to dismantle the NEC, Mr. Subedi report utilized previous studies conducted by (NGOs) NDI-Cambodia, COMFRL, NICFEC and others, combined with one-sided and selective face to face conversations with selected “professional” protesters during his “UN missions” to Cambodia to discover “the flaws” and to formulate recommendations, some of them are inappropriate and politically motivated. For example, Paragraph 80 is an assault against the Constitution of the Kingdom of Cambodia, and paragraph 82 is politically motivated with a clear attempt to polarize and divide the Cambodian people.    
 
Mr. Subedi’s accusations against the NEC has caught the kind of fast and furious brush fire that caused the other links inside the close chain to come up with study to reinforce those lengthy accusations. At least two studies were conducted in their attempts to prove the NEC’s flaws.
 
The Committee for Free and Fair Election in Cambodia (COMFREL) ’s March 2013 Final Report on the Survey of Voter List and Voter Registration, in its major findings found that “ 97.7% of eligible voters registered to vote,” p. 16. On the other hand, the combined 21 March 2013 report by the National Democratic Institute, Cambodia (NDI-Cambodia), the Neutral and Impartial Committee for Free and Fair Elections (NICFEC) and the Center for Advanced Study (CAS) on Cambodia Voter Registry Report revealed that “ 82.9% of eligible citizens are registered,” p. 31. If “eligible voters” and “eligible citizens” are the same, it would imply that another survey and audit by another well-funded and well-staffed organization will come up with a different rate. However, the two reports did not fail to point to the “NEC’s statistical discrepancies,” to have “registered voters at a rate of 101.74%,” said COMFREL, and “that the number of registered voters is at 101.7% of the eligible population,” said NDI, NICFEC and CAS. In view of the huge difference in their major findings, the question of reliability and credibility of their separate study cannot be overlooked. It raises more doubts as to the integrity of the study as well as the intentions of the organizations that conducted the study. What is particularly damaging is that bad breed politicians cannot use these findings to attack the NEC and the CPP-led government with calm and certainty. Occasionally, Sam Rainsy appears on the radar screen, either calling oversea Cambodians to exert pressure on foreign governments to support his unreasonable claim of violations and abuse of his human rights, or urging foreign politicians to take actions against the popular elected government of Cambodia. Lately, as reported by AFP on 12 March 2013, he boasted about starting a strong movement to topple any government formed by the election, and as recently as of last Wednesday he will purge as many as high ranking officials of the Royal Government of Cambodia, if the opposition wins the July election. Actually he created anti-Cambodian government information to be used as reference by Mr. Subedi and the others.       
 
Standing alone and without the other, each study opens wide to the interpretation by politicians, especially those of the opposition parties who will forcefully pitch in favor of the accusation made by Mr. Subedi. In addition, it would be further utilized by Mr. Subedi to push his offensive against the NEC, and probably against the CPP-led government. It seemed that the opportunity no longer exists because, at least two studies have been conducted and those two studies revealed two humongous differences: “97.7% of eligible voters registered to vote,” as per COMFREL and “82.9% of eligible citizens are registered,” as per NDI, NICFEC and CAS. Yet, in my opinion, the two studies are useful academically for other studies.
 
It is a total absurdity for the opposition parties to lead the people in support of Mr. Subedi recommendations, and to support the findings of the studies by COMFREL, NDI, NICFEC and CAS, and some other NGOs, with the knowledge that the studies lack reliability and credibility and consequently Mr. Subedi recommendations are based on shaky ground, and on fabricated results of partial organizations. If and when Mr. Subedi, COMFREL, NDI, NICFEC, CAS and some other NGOs devoted their huge resources to drive the Cambodian people to register to vote, democracy would have been further enhanced and the harmony among the Cambodian people would have been greatly insured.
 
23 April 2013
Professor Pen Ngoeun,
Advisor, University of Puthisastra, Phnom Penh , Cambodia
pngoeun@puthisastra.edu.kh