Friday, May 10, 2013

សេច​ក្តី​ប្រកាស​ព័ត៌មាន ស្តីពី​លទ្ធ​ផល​នៃ​សម័យ​ប្រជុំ​ពេញ​អង្គ​គណៈ​រដ្ឋ​មន្រ្តី ថ្ងៃទី ១០ ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៣





សារ​លិខិត​ថ្វាយ​ព្រះពរ សម្តេច​អគ្គ​មហា​សេនា​បតី​តេ​ជោ ហ៊ុន សែន ថ្វាយ ព្រះករុណា ​​ព្រះបាទ​សម្តេច​ព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី ព្រះមហាក្សត្រ នៃព្រះ​រាជា​ណា​ចក្រ​កម្ពុជា នៅក្នុង​ឱកាស​ព្រះរាជ​ពិធី​បុណ្យ​ចម្រើន​ព្រះជន្មវស្សា គម្រប់​ ៦០ព្រះវស្សា យាងចូល៦១ ព្រះវស្សា


សារ​លិខិត​ថ្វាយ​ព្រះពរ ឯកឧត្ត​មបណ្ឌិត​​សភា​ចារ្យ សុខ អាន ថ្វាយ ព្រះករុណា ​​ព្រះបាទ​សម្តេច​ព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី ព្រះមហាក្សត្រ នៃព្រះ​រាជា​ណា​ចក្រ​កម្ពុជា នៅក្នុង​ឱកាស​ព្រះរាជ​ពិធី​បុណ្យ​ចម្រើន​ព្រះជន្មវស្សា គម្រប់​ ៦០ព្រះវស្សា យាងចូល៦១ ព្រះវស្សា



សម្តេច​តេជោ​​៖ កម្ពុជា​​មិន​​ចង់​បាន​​អ្វី​​ទេ​​ក្រៅ​ពី​​យុត្តិ​ធម៌​​​នោះ​ទេ

ក្នុង​ឱកាស​ទទួល​បាន​ការអនុញ្ញាត​ឲ្យ​ចូលជួប​សំដែង​ការគួរសម ​ជាមួយ​សម្តេច​អគ្គមហា​សេ​នា​បតី​តេ​ជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រី​នៃ​ព្រះ​រាជាណាចក្រកម្ពុជា នា​ព្រឹក​ថ្ងៃទី៨ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៣ នៅ​វិមាន​សន្តិភាព លោក Peter Turner តំណាង​ក្រុមហ៊ុន​មេធាវី Freshfields Bruckhaus Deringer LLP របស់​សហ​រដ្ឋអាមេរិក ដែល​ត្រូវបាន​ជួល​ឲ្យ​មក​ការពារ​ក្តីសម្រាប់​កម្ពុជា​ បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ជម្រាប់​ជូន​សម្តេច​តេជោ​អំពី តុលាការ​ម​ជ្ឈ​ត្ត​ករដែលបាន​សម្រេច​ឲ្យ​កម្ពុជា​ឈ្នះក្តី​ លើក្រុមហ៊ុន ​Cambodia Power Company។

ឯកឧត្តម អ៊ាង សុផល្លែត ជំនួយការ​ផ្ទាល់​សម្តេច​តេ​ជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី​បានឲ្យដឹងថា លោក Peter Turner បាន​មាន​ប្រសាសន៍ថា តុលាការ​ម​ជ្ឈ​ត្ត​ករ​បាន​សម្រេច​ឲ្យ​កម្ពុជា​ឈ្នះក្តី​នេះ ​ដែល​ត្រូវបាន​ធ្វើឡើង​នៅឡាអេ ហុងកុង និង​ប៉ារីស​។​ មិន​ត្រឹមតែ​ប៉ុណ្ណោះ​តុលាការ​ម​ជ្ឈ​តករ បាន​សម្រេ​ច​ឲ្យ​ក្រុមហ៊ុន ​Cambodia Power Company ​តំណាង​ដោយ​លោក បៀ​ហ្គា​រ៉េត និង​ជា​តំណាងឲ្យ​ក្រុមហ៊ុនបៀ​ល​ហ្គា​ន​ហៀ​ល​ ​សង​រាជរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា ​នូវ​ទឹក​ប្រាក់​​ចំនួន ៥,៦ លាន​ដុល្លា​សហរដ្ឋអាមេរិក។

លោក Peter Turner បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ឲ្យ​ដឹង​ថា ក្នុងករណី​ក្រុមហ៊ុន​ ​Cambodia Power Company ដែល​ដឹក​នាំ​ដោយ​លោក បៀ​ហ្គា​រ៉េត និង​ជា​តំណាងឲ្យ​ក្រុមហ៊ុន​បៀ​ល​ហ្គា​ន​ហៀ​ល​របស់​សហ​រដ្ឋ​អាមេរិក ដែល​យក​ករណី​រាជរដ្ឋាភិបាល​ផ្តល់​អាជ្ញាប័ណ្ណ​ផលិត​អគ្គីសនី​នៅ​កម្ពុជា​ ទៅ​កាន់​តុលា​ការ​ម​ជ្ឈ​ត្ត​ករ​នោះ តុលាការ​ម​ជ្ឈ​ត្ត​ករ​បានប្រកាស​ច្រានចោល​នូវ​រាល់​ការ​ទាម​ទារ​របស់​ក្រុម​ហ៊ុននេះ ហើយ​អ្វីៗ​ដែល​រាជរដ្ឋាភិបាល​បាន​អនុវត្ត​ចំពោះ​ក្រុមហ៊ុន​នេះនា​ពេល​កន្លង​មក​ ​គឺ​ពោរ​ពេញ​ដោយ​ភាព​អត់ធ្មត់ និង​ភាព​ត្រឹមត្រូវ​បំផុត។

សម្តេច​តេ​ជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី បាន​សម្តែង​នូវ​ក្តី​រីករាយចំពោះ​យុត្តិ​ធម៌​មួយដែល​ត្រូវបាន​ផ្តល់​ឲ្យ​កម្ពុជា ហើយ​យុត្តិធម៌​នេះ​ ត្រូវ​បានទទួល​ដោយ​ការប្រឹងប្រែង ដែល​មានមេធាវី​ដឹកនាំ​ដោយ​លោក Peter ក៏ដូចជា​សាក្សី​ ដែល​បាន​ចូលរួម​ក្នុងករណីនេះ​ផងដែរ​។ ​សម្តេច​តេ​ជោបាន​ថ្លែង​អំណរ​គុណ​ដល់​លោក Peter និង​មេធាវី​ដទៃទៀត ក៏ដូចជា​សាក្សី​ដែល​បាន​ចូលរួម​ក្នុងករណី​នេះ ដោយ​បាន​បញ្ជាក់ថា កម្ពុជា​មិន​ចង់បាន​អ្វី​ទេ​ក្រៅពី​យុត្តិធម៌​នោះទេ។

គួររំលឹក​ថា រឿងក្តី​នេះ​ផ្តើមចេញពី​ឆ្នាំ១៩៩៦ នៅពេលដែល​រាជរដ្ឋាភិបាល​ បានផ្តល់​សម្បទាន​ឲ្យ​ក្រុមហ៊ុនខេ​ម​បូ​ឌា​ផា​វ័រ ដើម្បី​វិនិយោគ​សាងសង់​រោងចក្រ​អគ្គិសនី ដែលមាន​អនុភាព ៦០ មេ​ហ្គា​វ៉ាត់។ ប៉ុន្តែក្រុមហ៊ុន​នេះ​ បាន​សុំ​ពន្យារ​ពេល​ម្តង​ហើយ​ម្តងទៀត​រហូតដល់​ទៅ ៦ដង​ឯណោះ​។ ទី​បំផុតក្រុមហ៊ុន​នេះ បាន​ដាក់​ប្តឹង​រាជរដ្ឋាភិបាល និង​អាជ្ញាធរ​អគ្គិសនី​កម្ពុជា​ទៅ​តុលា​ការ​ម​ជ្ឈ​តករ​ថែម​ទៀត​៕

បទ​អត្ថា​ធិប្បាយ៖ នៅ​កម្ពុជា​គ្នាន​វប្បធម៌​ស្នង​តំណែង​បន្តវេនពី​ឳពុក​មក​កូន​នោះ​ទេ!

ការប្រៀបធៀបដ៏ខុសឆ្គងប្រាសចាកពីការពិតនៃរបបនយោបាយនៅកម្ពុជា ត្រូវ​​បាន​​អ្នក​វិភាគ​​​​​​ដែលមាននិន្នាការប្រឆាំងមួយចំនួន ដែល​តាំង​ខ្លួន​ថា ជាអ្នក​វិភាគ​ឯករាជ្យ បានយកមក​បក​ស្រា​យ បំផ្លើស បំភន្ត័ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ដោយ​​ពុំ​​​ផ្អែកលើមូលដ្នានច្បាស់លាស់ និង​ពុំ​បានឆ្លុះ​បញ្ចាំង​អំពី​តថភាពពិតប្រាកដនៅក្នុង​សង្គម​កម្ពុជា​ឡើយ ។

តើការប្រៀបធៀបដែល​ពោរពេញទៅ​ដោយកំហុសឆ្គង ខ្វះគតិវិនិច្ឆយ័របស់​ក្រុមអ្នកវិភាគ​ទាំងនេះធ្វើទ្បើងក្នុងចេតនាអ្វី? ហើយដើម្បីអ្វី?

ការពិតណាស់ក្នុងការប្រៀបធៀបមួយដែលគ្មានលក្ខណៈតក្កវិទ្យា គឺអ្នកវិភាគ​ទាំង​នោះ​ភាគច្រើនទ​ទួល​បាន​នូវ​ការស្តីបន្ទោសអំពី​ ការគ្មាន​អព្យាក្រិតភាព​នៃគោល​ជំ​ហររបស់​ខ្លួន និង​អា​ច​​ បង្ក​ជាឧបសគ្គរាំង​ស្ទះ​ដល់ដំ​ណើរការអនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យទៀតផង។ ការវិភាគ​បែប​នោះ​​មានន័យ​ស្មើនឹង​ការ​រុញច្រាន​ប្រទេសជាតិ​ឲ្យ​ធ្លាក់ចូល​​ក្នុង​ភាពវឹកវរ​ ឬកកើត​ជាភ្លើងសង្គ្រាម​សារ​ជាថ្មីបាន ប្រសិន​បើ​ប្រជាពល​រដ្ឋមិន​បាន​ពិចារណា និង​ជឿតាម​ការញុះញង់​ទាំង​នោះ។

 ដូចដែល​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​បានបង្ហាញ​រួចមកហើយថា កម្ពុជាបានឆ្លងកាត់​ភ្នក់ភ្លើងសង្រ្គាម​អស់​ជាង ៣ទស្សវត្សមកហើយ ហើយទើប​តែមាន​សុខសន្តិភាព​ ស្ថិរភាព​នយោបាយ​ពេញ​លេញ​ក្រោម​នយោបាយ​ឈ្នះ‑ឈ្នះ របស់​ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន នាចុង​ឆ្នាំ១៩៩៨ ប៉ុណ្ណោះ។ ដូច្នេះ ប្រសិនបើ​គេ​វិភាគ​ទៅលើ​អត្ថន័យ​នៃ​សារ​នយោបាយ​របស់​គណ​បក្សប្រឆាំង រួមជាមួយអ្នក​វិភាគ​ដែលមាននិន្នាការប្រឆាំងមួយចំនួន​ដែល​កំពុងជួយ​ជ្រោមជ្រែង ​ប្រជែង​អំណាច ជាមួយ​រាជ​រដ្ឋា​ភិបាល ពិសេសជាមួយ​គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានោះ គេ​នឹង​ឃើញ​យ៉ាងច្បាស់​​នូវ​រូបភាព​នៃ​វប្បធម៌​ញុះ​ញង់ បំភន្ត័ សាធារណមតិជាតិ និងអន្តរជាតិ ​ដែល​បង្កប់​ក្នុង​សារ​នយោបាយ​ និងបទវិភាគទាំងអស់​នោះ​ជាក់ជាមិនខាន។

ជាក់ស្តែង ជារឿយៗ ក្នុងបទសម្ភាសតាមរយៈវិទ្យុបរទេសផ្សាយជាខេមរៈភាសា មាន​បុគ្គលខ្លះបានតាំងខ្លួនជាអ្នកវិភាគឯករាជ្យ(ខាងប្រឆាំង)បានវិភាគលើប្រធានបទស្តី អំពី (កា​រ​រៀប​​ចំ​​បន្ត​វេនសម្រាប់តួនាទីជាអ្នកដឹកនាំ) ដែលក្នុងបទសម្ភាស​នោះ គេបាននិយាយ​ពីការ​ស្នង​តំណែង​ពីឳពុកមកកូន ពីបងមកប្អូន ឬនៅក្នុងរង្វង់គ្រួសារសាច់ញាតិ ដោយលើកយក​ប្រទេស គូបា កូរ៉េ​ខាង​ជើង មកប្រៀបធៀបជាមួយកម្ពុជា ថា កំពុងតែមានការ​រៀបចំ​អោយ​មាន​ការបន្ត​វេន​ជាអ្នក​ដឹក​នាំ ដូចប្រទេសអស់ទាំងនោះអញ្ចឹងដែរ ។

ការពិត​ ការវិភាគដែល​ពុំ​សម​ហេតុផល​របស់​ក្រុម​ប្រឆាំង​ ត្រូវបានក្រុមអ្នក​តាមដាន​ស្ថានការណ៍​នយោបាយ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ មើលឃើញថា ជាការធ្វើ​មិនយល់អំពីបែបបទនៃការ​គ្រប់​គ្រង​រដ្ឋ និងរបបនយោបាយពិតនៅកម្ពុជា វាជាកំហុសឆ្គងមួយយ៉ាង​ធ្ងន់ធ្ងរ​ជាទីបំផុត ព្រោះការ​ប្រៀបធៀបដោយយកកម្ពុជា ជាប្រទេសដែលប្រកាន់យ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួន នូវរបប​ប្រជាធិប​តេយ្យ សេរី​ពហុ​បក្ស ប្រដូច ប្រទេសដែលមានរបបគ្រប់គ្រង​រដ្ឋតាមបែប​កុម្មុនិស ផ្តាច់​ការ គឺជាការ​ប្រមាថ​ទាំង​​កំ​រោល​ទៅលើអំ​ណាច​ នីតិរដ្ឋ នៅកម្ពុជា ។

ក្រុម​អ្នកវិភាគអស់ទាំងនោះគួរណាស់យល់ថា  ប្រទេសមួយ​ដែល​ទើបតែ​ងើប​ចេញពី​ភ្លើង​សង្គ្រាមពី​​របប​នៃការកាប់សម្លាប់​មនុស្ស​យ៉ាងរង្គាល រហូត​មាន​សន្តិភាព​ និង​បន្ត​ពង្រឹង​នីតិរដ្ឋ កសា​ង​​​​វប្បធម៌​សន្តិ​ភាព អភិវឌ្ឍន៍ហេដ្ឋារចនាសម្ពន្ធ័ បណ្តុះបណ្តាលធនធានមនុស្ស ទម្រាំ​ធានា​បាន​នូវ​ភាព​រឹង​មាំដូច​សព្វ​ថ្ងៃ គឺជា​បេសកកម្ម​ដ៏លំ​បាក និង​ស្មុកស្មាញខ្លាំង​ណាស់​ដែល​រាជរដ្ឋា​ភិបា​លដឹក​នាំ​ដោយ​គណបក្សប្រជាជន​កម្ពុជា បាន​នឹង​កំ​ពុង​អនុវត្ត ។

ជាការពិតណាស់ ស្របតាមបរិបទ​បំរែបំរួលកត្តាធម្មជាតិ ក៏បាន​ផ្សាភ្ជាប់គ្នា​ផងដែរ ទៅ

​នឹង​​វ័យ​វឌ្ឍនាការនៃអាយុរបស់​មនុស្ស ពីក្មេង​ទៅ​ពេញកម្លាំង ពីពេញកម្លាំងទៅមនុស្សចាស់ និង​ការថមថយ​កម្លាំង​ ដែល​ត្រូវជំ​នួសដោយយុវជន​ជំ​នាន់​ក្រោយ។

រលកក្រោយរុញ​ច្រាន​រលកមុន​​ វាជាក្រិតក្រម​សត្យានុម័តរបស់​ធម្មជាតិ។​ យ៉ាង​ណាមិញ​ សម្រាប់​​​ប្រទេស​កម្ពុ​ជា​ដែលប្រកាន់ខ្ជាប់នូវរបបប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស ក៏ដូច​គ្នានេះ​ដែរ នៅ​​​ពេល​ដែលអ្នក​នយោបាយ ឬ​មន្ត្រី​មុខងារសាធារណៈ សូម្បី​វិស័យ​ឯកជន ក៏ដូច​គ្នាដែរ នៅ​ពេល​​​មាន​វ័យ​ចំណាស់​ខ្លាំង​ គឺ​​នឹងត្រូវចូល​និវត្តន៍​​លា​ឈប់​ពីមុខ​នាទី​ដើម្បី​ទុកឱកាសឲ្យ​អ្នក​ដែលមាន​សមត្ថភាព កម្លាំង​មាំមួន ​​បន្ត​វេន​។

 ស្របតាមគោលនយោបាយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ក៏ដូចជាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា  គឺ​«ទំពាំង​​ត្រូវ​តែស្នង​ឫស្សី»​ ដូចនេះ ការបញ្ចេញ​តួអង្គ​​យុវជន​ ដែលពោរពេញ​ទៅដោយ​សក្កា​នុពល​ដើម្បី​ប្រឡូកក្នុង​ឆាកនយោបាយ​ជួរមុខ​របស់គណបក្សប្រជាជន​កម្ពុជា ក៏មិនមានអ្វីគួរអោយ​ចម្លែ​ក​នោះដែរ ព្រោះថា ក្នុង​ចំណោម​ប្រទេស​មហា​អំណាច​ដែលប្រកាន់នៅ​របបប្រជាធិបតេយ្យ មួយ​ចំនួន​នៅលើសកលលោក មេដឹកនាំសុទ្ធតែចេញមកពីស្រទាប់យុវជន ហើយស្ថិតនៅ​ក្នុង​ត្រកូល​ជាមេដឹកនាំ​តែ​មួយទៀត​ផង វាអាស្រ័យ​ទៅ​នឹង​សមត្ថភាព​របស់​អ្នកបន្តវេន​នោះ។ ជាក់​ស្តែង​ដូចជា អតីត​ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិកលោក George H.W. Bush បន្ទាប់មក លោក George W Bush ដែលជាកូនបានបន្តទ្បើងធ្វើជាប្រធានាធិបតី។ នៅប្រទេសឥណ្ឌា លោកស្រី​ ឥន្ទ្រគន្ធី (Indira Gandhi) កូន​របស់ Nehru ឡើងធ្វើ​ជានាយករដ្ឋមន្ត្រី​ ក្រោយ​មក​កូនស្រីរបស់លោក ក៏​ក្លា​យ​​ជា​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​នៃប្រទេសនេះផងដែរ។ ដូចគ្នានេះដែរ នៅប្រទេសកម្ពុជា បើ​ឪពុកជា​នាយក​រដ្ឋ​មន្រ្តី កូនក៏​អាច​ក្លាយ​ជា​នាយករដ្ឋ​មន្រ្តីដូចគ្នា ប្រសិន​បើ​កូននោះ​​មានសមត្ថភាព និង​មាន​ការ​គាំទ្រ បេក្ខភាព​ជានាយករដ្ឋមន្រ្តីក្នុងផ្ទៃក្នុងបក្ស ហើយទទួលបាន​ការ​គាំទ្រពី​ប្រជា​ពល​រដ្ឋ​តាម​រយៈ​​​ការ​បោះ​ឆ្នោតបែប​ប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស និង​លក្ខណៈត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ គឺនៅ​កម្ពុជា មិន​មាន​ការ​ប្រកាស​បន្ត​ដំ​ណែង​ដឹក​នាំប្រទេស តាម​បែប​លើក​បន្តុប ដោយ​រំ​លង ឆន្ទៈ និង​ការសម្រេចចិត្តរបស់​ប្រជាពល​រដ្ឋតាមរយៈ​ការបោះ​ឆ្នោត​នោះ​ឡើយ។ ការ​បន្ត​វេន​បែប​នេះ តើគួរ​គប្បី​ក្រុមអ្នកវិភាគដែលមាននិន្នាប្រឆាំង​ចាត់ទុកថា ជា​វប្បធម៌​ផ្ទេរ​អំណា​ច​ពីឪពុកមកកូនដែរឬទេ ? ហើយ​វារិត​តែអាក្រក់​ខ្លាំង​ណាស់ទៅទៀត​ នៅ​ពេល​ដែល​អ្នក​វិភាគ​គាំទ្រ​បក្ស​ប្រឆាំង​ទាំង​នោះ​ មិនបានលើក​ឡើង​សម្បី​តែមួយ​មាត់ អំពី សមត្ថភាព​ និង​សកម្ម​ភាព​​ការ​ងា​រ​​​​ជាក់​ស្តែង​របស់​ក្រុម​យុវជន​បន្ត​វេន​ ដែល​បាន ​និង​កំ​ពុងធ្វើ​ការយ៉ាង​មមាញឹក​ និង​ដោយ​ការ​​ទទួល​​ខុសត្រូវ​ខ្ពស់​ក្នុង​ការ​ដោះ​ស្រាយ​បញ្ហា​ជូន​ប្រជាពល​រដ្ឋនៅ​តាម​មូលដ្ឋាន បែរជា​ពួក​គេ មាន​តែការប្រៀបប្រដូច​ តែម៉្យាង​អំពី​ការ​បន្ត​ដឹក​នាំប្រទេស​​ តាម​ប្រទេសផ្តាច់​ការ​ទៅវិញ​។

សរុបមក នៅកម្ពុជាគ្មានទេវប្បធម៌នៃការស្នងតំណែង ក្នុងជួរថ្នាក់ដឹកនាំជាតិ​ក្នុងសមយ័ថ្មី​របស់កម្ពុជា សូម្បីតែស្ថាប័នព្រះមហាក្សត្រ ក៏ត្រូវឆ្លងកាត់ការជ្រើស​តាំងពីក្រុម​ប្រឹក្សារាជ​សម្បត្តិ​ដែរ មុន​នឹង​ឡើង​គ្រង​រាជ្យបល័ង្គ ។

ក្នុង​បរិបទរបស់​សង្គម​កម្ពុជា គឺមានតែប្រជាពលរដ្ឋ​ទេ ជាម្ចាស់​អំ​ណាច ដែលជាអ្នក​សម្រេច​​ជ្រើស​រើស​មេដឹកនាំជាតិ ​គឺការ​ចូលរួម​តាមរយៈ​ការផ្តល់​សន្លឹក​ឆ្នោតតាមបែប​​ប្រជាធិ​បតេ​យ្យ សេរី​ពហុបក្ស   ចំ​ពោះ​អ្នកនយោបាយ​ណា​ដែលមាន​សមត្ថ​ភាពពេញ​លេញក្នុង​ការ​​ចូល​រួម​កសា​ង ​អភិវឌ្ឍ​សង្គម និង​លើក​កម្ពស់​ជីវភាព​រស់​នៅ​របស់​ប្រជាពល​រដ្ឋ ឱ្យធានា​បានការរស់​នៅប្រកប​ដោយ​ភាព​​សុខដុមរម្យនា ។

ដូច្នេះ ​ ការលើកទ្បើងរបស់អ្នក​វិភាគ​ដែល​តាំង​ខ្លួន​ថាជាអ្នក​វិភាគ​ឯករាជ្យ វាគ្រាន់តែជា ចេតនាញុះញង់ បន្ទុច​​​បង្អាក់ បង្កាច់បង្ខូច កិត្តិយស សម្តេចអក្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន និង​គណបក្ស​ប្រជា​ជនកម្ពុជា ក្នុងចេតនា បន្ទាបបន្ថោកកិត្យានុភាពជាតិតែប៉ុណ្ណោះ ៕

អត្ថបទដោយ៖  សៅ សុភៈ (ទីប្រក្សាអម​ទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី)

PRESS RELEASE: The Metropolitan Museum in New York decides to return ancient Khmer statues

Following discussions with the Office of the Council of Ministers of Cambodia, the Metropolitan Museum of Art in New York has recently decided to repatriate to the Kingdom of Cambodia two 10th century stone statues of “Kneeling Pandavas” (sometimes known as “Kneeling Attendants”) illicitly removed from Prasat Chen in Koh Ker at the time of the country’s civil war in the 1970s.
 
These two statues form part of an ensemble representing the famous duel between Bhima and Duryodhana from the Mahabharata, all of which were brutally severed from their pedestals and found their way to various museums and private collections around the world.
 
In its press release dated May 3, 2013 the Metropolitan Museum quoted its director Mr. Thomas P. Campbell, as saying: “The Museum is committed to applying rigorous provenance standards not only to new acquisitions, but to the study of works long in its collections in an ongoing effort to learn as much as possible about ownership history. This is a case in which additional information ... has led the Museum to consider facts that were not known at the time of the acquisition and to take the action..... In returning the statues, the Museum is acting to strengthen the good relationship it has long maintained with scholarly institutions and colleagues in Cambodia and to foster and celebrate continued cooperation and dialogue between us.”
 
Excellency Chan Tani, Secretary of State of the Office of the Council of Ministers was quoted in the International Herald Tribune on May 4-5, 2013 as saying: “ The above gesture clearly shows the high ethical standards and professional practices of the Met which they are known for.  This also will strengthen the excellent cooperation between the Metropolitan Museum of Art and its Cambodian counterparts in the area of cultural heritage.”
 
On behalf of the Royal Government of Cambodia (RGC), Deputy Prime Minister Sok An, Minister in charge of the Office of the Council of Ministers and Chairperson of the World Heritage Committee stated from UNESCO Headquarters in Paris today, “We would like to take this solemn occasion to express our sincere thanks and profound gratitude to the Met in New York, which has taken such a laudable decision to return these priceless ancient Khmer artifacts, which represent part of the soul of the nation. We also thank the US Government for its support in this endeavour.
 
“Furthermore, the RGC appeals to other museums and art collectors around the world to follow this example of returning plundered treasures to their rightful owners as part of the worldwide campaign for the protection of cultural heritage.”
 
The return of these statues can be attributed to the government’s strenuous efforts and is not only the success of the Royal Government, under the leadership of Prime Minister of the Kingdom of Cambodia Samdech Akka Maha Sena Padei Techo Hun Sen, but also the success and pride of the whole Cambodian nation.

   
 
   Phnom Penh, 9 May 2013
Press and Quick Reaction Unit

សេច​ក្តី​ប្រកាស​ព័ត៌មាន៖ សារ​មន្ទីរ​មេត្រូ​ប៉ូលី​តែន (Metropolitan Museum) នៅទីក្រុង​ញ៉ូវ​យ៉ក សំរេច​ប្រគល់​រូបបដិមា​ខ្មែរ​មក​ឱ្យ​កម្ពុជាវិញ

ក្រោយពីការពិភាក្សាជាច្រើនលើកជាមួយទីស្តីការគណរដ្ឋមន្រ្តីមក សារមន្ទីរ Metropolitan នៅទីក្រុងញ៉ូវយ៉ក នៅពេលថ្មីៗនេះ បាន​សំរេច​ចិត្តប្រគល់មកឱ្យព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាវិញ នូវ រូបបដិមាថ្មពីរនៃសតវត្សរ៍ទី ១០ ដែលមានឈ្មោះថា “បនទវៈ លុតជង្គង់” (Kneeling Pandawas) ពេលខ្លះត្រូវបានគេស្គាល់ថា “ជាអ្នកបំរើ លុតជង្គង់” (Kneeling Attendants) ដែលត្រូវបានគេលួច ចេញ​ពី​ប្រាសាទ​ចិន នៅកោះកែរ អំឡុងពេលនៃសង្រ្គាមស៊ីវិលក្នុងប្រទេសកម្ពុជា នាទសវត្សរ៍ ទី៧០។

រូបទាំងពីរនេះ ជាផ្នែកមួយនៃរូបបដិមាមួយក្រុមដែលតំណាងឱ្យការប្រយុទ្ធតស៊ូដ៏ល្បី ល្បាញរវាង ភីម (Bhima) និងឌូរីយោដាន (Duryodhana) នៃរឿងព្រេងមហាភារតះ (Mahabharat) ហើយដែលត្រូវបានគេកាច់បំបាក់យ៉ាងឃោរឃៅចេញពីជើងទម្ររបស់វា និង​បញ្ជូន​ចេញទៅសារ មន្ទីរ និងការសន្សំទុកឯកជននានាជុំវិញពិភពលោក។

នៅក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ខ្លួនចុះថ្ងៃទី ០៣ ខែ ឧសភា ឆ្នាំ២០១៣ សារមន្ទីរ Metropolitan បាន​ដក​ស្រង់​សំដី​នាយក​របស់​ខ្លួន​លោក​ Thomas P. Campbell ថាៈ «សារមន្ទីរប្តេជ្ញា ចិត្តអនុវត្តយ៉ាងហ្មត់ចត់នូវបទដ្ឋាននៃទីកន្លែងដើម គឺមិន​គ្រាន់​តែទៅ​លើ​របស់​ដែល​ទើប​ទទួល បានថ្មីៗប៉ុណ្ណោះទេ គឺថែមទាំងទៅលើការសិក្សាស្វែងយល់ពីការងារក្នុងការប្រមែប្រមូលសន្សំ ទុក​របស់​ខ្លួន​ដ៏យូរ​យារ​មក​ហើយ​ ក្នុងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដែលកំពុងតែប្រព្រឹត្តទៅដើម្បីសិក្សា ស្វែង​យល់​ឱ្យ​បាន​ច្រើន​ដែល​អាច​ធ្វើ​បាន​ទៅ​លើប្រវត្ត​នៃ​កម្ម​សិទ្ធិ​ផង​ដែ​រ»។ នេះជាករណីមួយ ដែលក្នុងនោះព័ត៌មានបន្ថែម... បានធ្វើឱ្យសារមន្ទីរពិចារណាទៅលើភាពពិតជាក់ស្តែងដែល មិន​បាន​ដឹង​នៅ​ពេល​ដែលបានទទួលនិងចាត់វិធានការ...។ ក្នុងការបញ្ជូនត្រឡប់មកវិញនូវរូប បដិមាទាំងពីរនេះ លោក Thomas P. Campbell នា​យក​សារ​មន្ទីរ Metropolitan បានមាន ប្រសាសន៍ថា៖ “...សារមន្ទីរកំពុង​តែពង្រឹង​ទំនាក់​ទំនង ល្អ ដែលខ្លួនបានរក្សាជាយូរមកហើយនោះ ជាមួយនឹង​ស្ថាប័នអ្នក​សិក្សា​ស្រាវជ្រាវ និង​សហសេវិកកម្ពុជា ក៏ដូចជាការជំរុញ និងបន្តនូវ​ទំនាក់ ទំនងល្អព្រមទាំងកិច្ច​ពិភាក្សា​ល្អរវាងគ្នា និងគ្នា”។

ឯកឧត្តម ច័ន្ទ តានី រដ្ឋលេខាធិការទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី ត្រូវបានគេដកស្រង់សំដីនៅ ក្នុងសារព័ត៌មាន International herald Tribune ពីថ្ងៃទី ៤-៥ ខែ​ ឧសភា ឆ្នាំ២០១៣ ថា៖ «កាយវិការ ខាងលើនេះ បាន​បង្ហាញ​ឲ្យ​ឃើញនូវកម្រិតក្រមសីលធម៌ និង​ការ​អនុវត្ត​បែប​វិជ្ជា​ជីវៈដ៏ត្រឹមត្រូវ របស់សារមន្ទីរ Metropolitan ដែលកិច្ចការនេះត្រូវបានគេដឹងឮជាទូទៅ។ ករណីនេះ ក៏នឹងជួយ ពង្រឹង​នូវ​សហ​ប្រតិ​បត្តិ​ការ​ដ៏ល្អឥតខ្ចោះ រវាងសារមន្ទីរ Metropolitan និងសហភាគីកម្ពុជាក្នុង វិស័យបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌»។

ក្នុងនាមរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ឯកឧត្តមឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី សុខ អាន រដ្ឋមន្រ្តីទទួលបន្ទុក ទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី និង​ជា​ប្រធាន​គណៈ​កម្មា​ធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោក បានថ្លែងនៅឯទី ស្នាក់ការអង្គការ UNESCO នៅប៉ារីស ថ្ងៃនេះថា «យើងសូមយកឱកាសដ៏ឧឡារិកនេះ ដើម្បី សំដែងនូវអំណរគុណដ៏ស្មោះស្ម័គ្រ និងការដឹងគុណដ៏ជ្រាលជ្រៅបំផុត ជូនចំពោះសារមន្ទីរ Metropolitan នៅញ៉ូវយ៉ក ដែល​បាន​ចេញ​សេក្តីសំរេចចិត្តគួរឱ្យស្ញប់ស្ញែងក្នុងការប្រគល់ជូនមក វិញនូវសម្បត្តិវប្បធម៌បុរាណខ្មែរដែលមិនអាចកាត់ថ្លៃបាន និង​ដែល​តំណាង​ឱ្យ​ផ្នែក​មួយនៃ ព្រលឹងជាតិកម្ពុជា»។ យើងក៏សូមអរគុណរដ្ឋាភិបាលអាមេរិកផងដែរ ដែលបានផ្តល់នូវការគាំទ្រ របស់​ខ្លួន​ចំពោះ​កិច្ច​ខិត​ខំ​ប្រឹង​ប្រែងនេះ។

លើសពីនេះទៀត រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាសូមអំពាវនាវដល់សារមន្ទីរនានា និងការប្រមូល ទុក​នៅ​កន្លែង​ផ្សេង​ៗ​ទៀត​នូវ​សម្បត្តិ​វប្បធម៌​ជុំវិញ​ពិភពលោក ធ្វើតាមគំរូក្នុងការផ្តល់ទៅម្ចាស់ ពេញសិទ្ធិដើមវិញនូវសម្បត្តិវប្បធម៌ ដែលត្រូវបានគេលួចប្លន់យកទៅ ហើយ​នេះ​ក៏ជា​ផ្នែក​មួយ នៃយុទ្ធនាការពិភពលោកក្នុងការការពារបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌។

ការបញ្ជូនត្រឡប់មកវិញនូវរូបបដិមាទាំងនេះ អាចត្រូវបានគេឲ្យតម្លៃទៅលើការខិតខំ ប្រឹងប្រែងដ៏ខ្លាំងក្លារបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ក្រោម​ការ​ដឹក​នាំរបស់ សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតី តេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្រ្តី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ហើយនេះមិនត្រឹមតែជាជោគជ័យ របស់​រាជ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជាប៉ុណ្ណោះទេ ក៏ប៉ុន្តែវាក៏ជាជោគជ័យ និងជាមោទនភាពរបស់ប្រជាជាតិ កម្ពុជាទាំង​មូលផងដែរ ។

  រាជធានីភ្នំពេញ ថ្ងៃ ៩ ខែ ឧសភា ឆ្នាំ២០១៣
អង្គភាពព័ត៌មាន និងប្រតិកម្មរហ័ស