នារសៀលថ្ងៃទី០៧
ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៣ នៅពហុកីឡដ្ឋានជាតិអូឡាំពិក មន្រ្តីរាជរដ្ឋាភិបាល
មន្រ្តីរាជការ ក្រុមយុវជន យុវនារី និងប្រជាពលរដ្ឋរាប់ម៉ឺននាក់បានចូលរួមពិធីរំលឹកខួបលើកទី៥ឆ្នាំ(៧
កក្កដា ២០០៨- ៧
កក្កដា ២០១៣) នៃការចុះបញ្ចីប្រាសាទព្រះវិហារជាទីសក្ការៈ
ជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ក្រោមអធិបតីភាពឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ អាន
ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី
រដ្ឋមន្រ្តីទទួលបន្ទុកទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី
និងជាប្រធានគណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោក។
ពិធីដែលរៀបចំដោយសាលារាជធានីភ្នំពេញ
និងសហភាពសហព័ន្ធយុវជនកម្ពុជា បានផ្សាយបន្តផ្ទាល់តាមកញ្ចក់ទូរទស្សន៍បាយ័ន និងស្ថានីយទូរទស្សន៍ក្នុងស្រុកផងដែរ ដើម្បីផ្ដិតយករូបភាពដ៏មហោឡារិកនេះ រួមទាំងការសម្តែងទស្សនីយភាព និងការប្រគំតន្រ្តីដោយមានការចូលរួមពីតារាល្បីៗនៅកម្ពុជា
និងការបាញ់កាំជ្រួចអបអរសាទរផងដែរ
ស្របទៅនឹងពាក្យស្លោកកម្ពុជាអច្ឆិរយៈសម័យតេជោ។
ក្នុងពិធីជាប្រវត្តិសាស្រ្តនោះ
ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ អាន បានថ្លែងរំលឹកអំពីប្រវត្តិដែលថ្នាក់ដឹកនាំជំនាញរបស់កម្ពុជាក្រោមការដឹកនាំបញ្ចារពីសម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ
ហ៊ុន សែន ក្នុងការតស៊ូយ៉ាងស្វិតស្វាញ
ដើម្បីដាក់បញ្ចូលប្រាសាទព្រះវិហារជាទីសក្ការៈចូលជាសម្បត្តិ បេតិកភណ្ឌពិភពលោក ទោះបីជាមានចេតនាអាក្រក់ពីក្រុមអាវលឿងដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលថៃ ព្យាយាមរារាំងទៅក្រុមប្រទេសជាគណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌ ក្នុងការចុះបញ្ជីក៏ដោយការអភិវឌ្ឍន៍នៅតំបន់ប្រាសាទព្រះវិហារ
ក៏ដូចជាភាពជាគំរូរបស់កម្ពុជា ក្នុងការកសាងសុខសន្តិភាព
និងការផ្សះផ្សារជាតិ ដើម្បីធ្វើការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចជាតិ ដែលបានដាក់ចេញតាមរយៈយុទ្ធសាស្ត្រចតុកោណ
រហូតកម្ពុជាបានក្លាយជាប្រធាន និងរៀបចំកិច្ចប្រជុំលើកទី៣៧ នៃគណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោក
នៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។
ឯកឧត្ដមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ អាន បានមានប្រសាសន៍បញ្ជាក់ថា “សមិទ្ធផលនៃការចុះបញ្ជីប្រាសាទព្រះវិហារនៅឆ្នាំ២០០៨ មិនមែនសម្រេចបានក្នុងពេលមួយប៉ប្រិចភ្នែកនោះទេ” ។ ឯកឧត្តមបណ្ឌិសភាចារ្យ
សុខ អាន បានមានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងថា តាមពិតប្រាសាទព្រះវិហារ គឺជារមណីយដ្ឋានមួយក្នុងចំណោមរមណីយដ្ឋាននានា ដែលត្រូវបានដាក់បញ្ចូលក្នុងបញ្ជីត្រៀមបម្រុងតាំងពីឆ្នាំ១៩៩២មកម៉្លេះ ដោយយើងសង្ឃឹមថា ថ្ងៃណាមួយរមណីយដ្ឋាននេះនឹងត្រូវបានចុះក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក។ បន្ទាប់មក
នៅក្នុងឆ្នាំ២០០១ យើងបានចាប់ផ្តើមយុទ្ធនាការដែលមានលក្ខណៈជាប្រព័ន្ធមួយក្នុងការរៀបចំឯកសារ ការប្រាស្រ័យទាក់ទងការទំនាក់ទំនងដោយផ្ទាល់
និងការធ្វើបទបង្ហាញនានា ដើម្បីទាក់ទាញនូវការគាំទ្រសម្រាប់ការស្នើសុំចុះបញ្ជីជាផ្លូវការប្រាសាទព្រះវិហារជាបេតិកភណ្ឌពិភពលោកនៅឆ្នាំ២០០៦។ នៅឆ្នាំ២០០៧
នៅទីក្រុង Christchurch ប្រទេសនូវែលហ្សេឡង់ កម្ពុជាបានផ្លាស់ប្តូរដោយជោគជ័យនូវទំនោរភាគច្រើននៅក្នុងគណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ដែលត្រូវបានរៀបចំឆាកដោយមជ្ឈដ្ឋានមួយចំនួនក្នុងប្រទេសថៃ សំដៅរារាំងការដាក់បញ្ចូលប្រាសាទព្រះវិហារក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក។
តាមសេចក្តីសម្រេចលេខ
31COM8B.24 សម័យប្រជុំលើកទី៣១
របស់គណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោកបានទទួលស្គាល់ថា “រមណីយដ្ឋានប្រាសាទព្រះវិហារជាទីសក្ការៈមានសារៈសំខាន់ជាអន្តរជាតិដ៏មហាអស្ចារ្យ
និងមានតម្លៃលេចធ្លោជាសកល (OUV)។ គណៈកម្មាធិការយល់ព្រមជាគោលការណ៍ថា ប្រាសាទព្រះវិហារគួរត្រូវបានចុះក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក និងកត់សម្គាល់ថា
ដំណើរការចុះបញ្ជីកំពុងមានវឌ្ឍនភាព។”
ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ
សុខ អាន បានមានប្រសាសន៍បញ្ជាក់ថា នៅឆ្នាំ២០០៨ ទោះបីជាមានការផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបថម្តងហើយម្តងទៀតពីសំណាក់គណៈប្រតិភូថៃ និងការប៉ុនប៉ងជាបន្តបន្ទាប់
ដែលពេលខ្លះមានភាពតានតឹងខ្លាំង ក្នុងការរារាំងការចុះបញ្ជីប្រាសាទព្រះវិហារក៏ដោយ ក៏គណៈប្រតិភូកម្ពុជាអាចទាក់ទាញការគាំទ្រពីសំណាក់សមាជិកភាគច្រើន ហើយជាទីបំផុតគណៈកម្មាធិការដែលមានសមាជិក២១ប្រទេស បានសម្រេចតាមកុង-សង់ស៊ុសដើម្បីចុះរមណីយដ្ឋានប្រាសាទព្រះវិហារជាទីសក្ការៈ
ក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក តាមសេចក្តីសម្រេច លេខ 32COM8B.102 ទីក្រុងQuebec ប្រទេសកាណាដា ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០៨។
តាមសេចក្តីសម្រេចលេខ
31COM8B.24 សម័យប្រជុំលើកទី៣១
របស់គណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោកបានទទួលស្គាល់ថា “រមណីយដ្ឋានប្រាសាទព្រះវិហារជាទីសក្ការៈមានសារៈសំខាន់ជាអន្តរជាតិដ៏មហាអស្ចារ្យ
និងមានតម្លៃលេចធ្លោជាសកល (OUV)។ គណៈកម្មាធិការយល់ព្រមជាគោលការណ៍ថា ប្រាសាទព្រះវិហារគួរត្រូវបានចុះក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក និងកត់សម្គាល់ថា
ដំណើរការចុះបញ្ជីកំពុងមានវឌ្ឍនភាព។”
ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ
សុខ អាន បានមានប្រសាសន៍ថា ជាអកុសល មិនមែនគ្រប់គ្នាសុទ្ធតែអបអរសាទរនឹងជោគជ័យរបស់យើងនៅទីក្រុង
Quebec នោះទេ។ ក្នុងពេលតែមួយថ្ងៃបន្ទាប់ពីយើងបានជួបជុំគ្នានៅពហុកីឡដ្ឋានជាតិអូឡាំពិក នេះប៉ុណ្ណោះ ប្រតិកម្មដោយហិង្សាប្រឆាំងនឹងជោគជ័យនៃការចុះបញ្ជីប្រាសាទព្រះវិហារ បានផ្ទុះឡើងដោយក្រុមអាវលឿងនិងសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់គេ។
នៅថ្ងៃទី១៥ ខែកក្កដា
ឆ្នាំ២០០៨ កងទ័ពថៃបានឆ្លងកាត់ព្រំដែន និងធ្វើការកាន់កាប់ទឹកដីកម្ពុជានៅជុំវិញប្រាសាទព្រះវិហារ និងបានវាយលុកជាច្រើនលើកច្រើនសារ
និងច្រើនកន្លែងរវាងឆ្នាំ២០០៨ និងឆ្នាំ២០១១ បណ្តាលឱ្យខូចខាតយ៉ាងដំណំដល់ប្រាសាទ និងបានប្រើប្រាស់អាវុធធុនធ្ងន់ រួមទាំងគ្រាប់បែកចង្កោមចូលជ្រៅក្នុងទឹកដីរបស់កម្ពុជាទៀតផង។ ប្រជាជនមួយចំនួនបានស្លាប់និងរងរបួស ហើយរាប់ពាន់នាក់បានបាត់បង់ទីជម្រក
និងត្រូវភៀសខ្លួន។
ឆ្លើយតបនឹងការវាយប្រហារម្តងហើយម្តងទៀត រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានចាប់ផ្តើមយុទ្ធនាការចម្រុះមួយដោយជោគជ័យ ដើម្បីការពារប្រាសាទអធិបតេយ្យភាពជាតិ
និងបូរណភាពទឹកដីរបស់យើង គឺការប្រើប្រាស់មធ្យោបាយការទូត នយោបាយ បេតិកភណ្ឌវប្បធម៌
យោធា និងច្បាប់។
ក្រោមការដឹកនាំ និងបញ្ជាផ្ទាល់របស់ សម្តេចនាយករដ្ឋមន្រ្តី តេជោ ហ៊ុន សែន នាយ ទាហាន នាយទាហានរង
ពលទាហាននិងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធគ្រប់ប្រភេទ ប្រកបដោយវីរភាពដ៏អង់អាចក្លាហាន
ជាមួយស្មារតីឧបត្ថម្ភគាំទ្រ និងសាមគ្គីភាពជាធ្លុងមួយរបស់ប្រជាពលរដ្ឋទូទាំងប្រទេស រក្សាបានយ៉ាងរឹងមាំនូវបូរណភាពទឹកដីរបស់កម្ពុជាយើង។ បន្ថែមលើការការពារផ្នែកយោធាប្រកបដោយជោគជ័យ យើងត្រូវបានបង្ខំចិត្តឱ្យនាំយកបញ្ហានេះទៅកាន់តុលាការអន្តរជាតិទីក្រុងឡាអេ
ដើម្បីស្វែងរកការបកស្រាយសាលដីកាឆ្នាំ១៩៦២ ដែលបានប្រកាសយ៉ាងច្បាស់នូវអធិបតេយ្យភាពរបស់កម្ពុជាលើប្រាសាទ ព្រះវិហារនិងដែនដីម្តុំជិតៗប្រាសាទ។
បច្ចុប្បន្ននេះ យើងកំពុងរង់ចាំដីកាសម្រេចចុងក្រោយរបស់តុលាការ ប៉ុន្តែនៅក្នុងសេចក្តីសម្រេចស្តីពីវិធានការបណ្តោះអាសន្នខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១១ តុលាការបានដាក់ចេញនូវដីកាបង្គាប់មួយ។ តុលាការបានទទួលយកសំណើរបស់កម្ពុជាក្នុងការបកស្រាយសាលដីកា ដោយបដិសេធជាឯកច្ឆន្ទនូវសំណើរបស់ថៃ
ដែលស្នើឱ្យតុលាការបដិសេធសំណើរបស់កម្ពុជា។ ជាងនេះទៀត តុលាការបានសម្រេចថា “ថៃមិនត្រូវរារាំងដល់ការចេញចូលដោយសេរីរបស់កម្ពុជាទៅកាន់ប្រាសាទព្រះវិហារឡើយ”។
ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ អាន
បានមានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងថា ក្នុងអំឡុងពេលប៉ុន្មានឆ្នាំកន្លងមកនេះ ពិភពលោកបានចាប់ផ្តើមស្គាល់យើងកាន់តែច្បាស់
ហើយចាប់ផ្តើមនិយាយអំពី “គំរូកម្ពុជា”
(សុខសន្តិភាព និងការផ្សះផ្សាជាតិ ទន្ទឹមនឹងការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច
ដូចបង្ហាញនៅក្នុងយុទ្ធសាស្ត្រចតុកោណ) ហើយប្រទេសយើងបានទទួលនូវកិត្តិយសនិងការគោរពរាប់អាន
កាន់តែច្រើនឡើងៗ។ លើសពីនេះ របៀបធ្វើការងារដែលមានលក្ខណៈសម្របសម្រួលរបស់យើងនៅក្នុងស្ថាប័ន នៃអង្គការយូណេស្កូ
ទទួលបានការវាយតម្លៃខ្ពស់ពីសំណាក់ប្រទេសតូច ធំនានា។
កម្ពុជាទទួលបានជោគជ័យនៅក្នុងការឈរឈ្មោះបោះឆ្នោត ជាសមាជិកគណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោកសម្រាប់អាណត្តិ៤ឆ្នាំ
២០០៩-២០១៣។ នៅឆ្នាំ២០០៩ រាជរដ្ឋាភិបាលបានដាក់ចេញនូវយុទ្ធនាការស្វែងរកសម្លេងឆ្នោតជាអន្តរជាតិ និងបេសកកម្មជាច្រើនត្រូវបានធ្វើឡើងនៅក្នុងទ្វីបផ្សេងៗ ដើម្បីទាក់ទាញការគាំទ្រដល់កម្ពុជាពីសំណាក់តំបន់បោះឆ្នោតទាំង៥
របស់អង្គការយូណេស្កូ។ យុទ្ធនាការនោះទទួលបានជោគជ័យយ៉ាងខ្លាំង ហើយកម្ពុជាត្រូវបានជាប់ឆ្នោត ដោយបានទទួលសម្លេងគាំទ្រច្រើនជាងគេលំដាប់ទី២
បន្ទាប់ពីប្រទេសស្វីស។
បន្ទាប់ពីបានក្លាយជាសមាជិក កម្ពុជាត្រូវបានជ្រើសរើសឱ្យធ្វើជាអនុប្រធាននៃគណៈកម្មាធិការ បេតិកភណ្ឌពិភពលោកសម្រាប់ឆ្នាំ២០១០-២០១១ ដែលនៅពេលនោះយើងបានស្នើសុំធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះ រៀបចំកិច្ចប្រជុំគណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោកនៅកម្ពុជា។ ដើម្បីធានាបាននូវសេចក្តីសម្រេច ជាវិជ្ជមានពីសំណាក់គណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ជាការចាំបាច់យើងបានធ្វើយុទ្ធនាការស្វែងរកការគាំទ្រជាថ្មីម្តងទៀត ដែលការងារនេះទាមទារនូវការយកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់និងការអត់ធ្មត់ខ្លាំង។
ជាលទ្ធផល នៅខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១២ នាទីក្រុង St. Petersburg សហព័ន្ធរុស្សី សម័យប្រជុំលើកទី៣៦នៃគណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោក បានសម្រេចជាឯកច្ឆន្ទទទួលយកសំណើរបស់កម្ពុជាធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះនៃសម័យប្រជុំលើកទី៣៧
របស់គណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោកពីថ្ងៃទី១៦ ដល់ថ្ងៃទី២៧
ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៣ ដោយខ្លួនខ្ញុំផ្ទាល់ត្រូវបានផ្តល់កិត្តិយសជាប់ឆ្នោតធ្វើជាប្រធានសម្រាប់ ឆ្នាំ២០១២-២០១៣។
ទាក់ទងនឹងការចុះបញ្ជីប្រាសាទវិហារជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោក
ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ អាន បានមានប្រសាសន៍វាយតម្លៃថា តាមរយៈការចុះរមណីយដ្ឋានប្រាសាទព្រះវិហារជាទីសក្ការៈ ក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោករបស់អង្គការយូណេស្កូ កម្ពុជាទទួលបានជោគជ័យដោយបានធ្វើឱ្យពិភពលោកទទួលស្គាល់នូវតម្លៃលេចធ្លោជា សកលរបស់ប្រាសាទព្រះវិហារផង ព្រមទាំងការលើកកម្ពស់នូវតម្លៃនៃច្បាប់អន្តរជាតិ ដូចមានចែងក្នុងសាលដីកាថ្ងៃទី១៥
ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៦២ របស់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិផងដែរ។
នៅក្នុងពិធីដ៏អធិកអធមនេះឯកឧត្តម
ប៉ា សុជាតិវង្ស អភិបាលនៃគណៈអភិបាលរាជធានីភ្នំពេញ បានថ្លែងអំណរគុណចំពោះសម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ
ហ៊ុន សែន ដែលបានដឹកនាំប្រទេសឲ្យមានសុខ សន្តិភាព និងការអភិវឌ្ឍន៍
ពិសេសការដឹកនាំឲ្យមានជោគជ័យក្នុងការចុះបញ្ចីប្រាសាទព្រះវិហារជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោក
ក៏ដូចជាថ្លែងអំណរគុណចំពោះកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធគ្រប់ប្រភេទ
ដែលបានការពារទឹកដី និងអធិបតេយ្យភាព ពិសេស គឺសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌជាតិ ពីការប៉ុនប៉ងឈ្លានពានបំផ្លិចបំផ្លាញរបស់សត្រូវ។
នៅក្នុងពិធីដ៏អធិកអធមនេះដែរ
បទចំរៀង «ពង្សាវតារខ្មែរ» ត្រូវបានច្រៀងរួមគ្នាដោយគណៈអធិបតី មន្ត្រីរាជការ
និងយុវជន យុវនារី សិស្ស និស្សិត នៅក្នុងអង្គពិធីទាំងមូលដែលបង្ហាញថា
ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាក្នុងសម័យតេជោ ត្រូវបានចាត់ទុកជាកម្ពុជាអច្ឆិរយៈ៕
អត្ថបទៈ អង្គភាពព័ត៌មាន និងប្រតិកម្មរហ័ស