សុន្ទរកថា
ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ អាន
ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី
ក្នុងពិធីបិទសន្និសីទអន្តរជាតិលើកទី៣ ស្តីពី«ខួប៥៥ឆ្នាំនៃទំនាក់ទំនងការទូតកម្ពុជា-ចិន»
រាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ថ្ងៃទី២៣ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៣
- លោកជំទាវ ពូ ជានគ័រ ឯកអគ្គរដ្ឋទូតវិសាមញ្ញនិងពេញសមត្ថភាព នៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិនប្រចាំនៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
- លោកជំទាវបណ្ឌិតសភាចារ្យ ខ្លូត ធីតា ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា
- ឯកឧត្តម លោកជំទាវ សមាជិក សមាជិកា រាជរដ្ឋាភិបាល
- បណ្ឌិតសភាចារ្យ សាស្ត្រាចារ្យ ឯកឧត្តម លោកជំទាវ អស់លោក លោកស្រី សមាជិក សមាជិកា នៃអង្គសន្និសីទទាំងមូល ភ្ញៀវកិត្តិយសជាតិនិងអន្តរជាតិ ជាទីមេត្រី!
ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំមានសេចក្តីសោមនស្សរីករាយចូលរួមក្នុងពិធីបិទសន្និសីទអន្តរជាតិលើកទី៣ ស្តីពី «ខួប៥៥ឆ្នាំនៃទំនាក់ទំនងការទូតកម្ពុជា-ចិន» ដ៏មានសារៈសំខាន់នាពេលនេះ។ ឆ្លៀតឱកាសនេះ ខ្ញុំសូមសម្តែងនូវការកោតសរសើរ និងវាយតម្លៃខ្ពស់ ចំពោះកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំនិងមន្ត្រីរាជការទាំងអស់នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ជាពិសេសវិទ្យាស្ថានខុងជឺ ដែលបានរៀបចំសន្និសីទនេះឡើង។ ខ្ញុំក៏សូមសម្តែងនូវអំណរគុណ ចំពោះការចូលរួមឧបត្ថម្ភគាំទ្ររបស់ស្ថានទូតនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិនប្រចាំនៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងទីស្នាក់ការកណ្តាលនៃវិទ្យាស្ថានខុងជឺ នៅទីក្រុងប៉េកាំង ដែលបានធ្វើឱ្យសន្និសីទនេះ ទទួលបានលទ្ធផលគួរជាទីមោទនៈ។ ជាការពិត លទ្ធផលនេះ ក៏អាស្រ័យដោយការចូលរួមយ៉ាងសកម្មរបស់ឯកឧត្តម លោកជំទាវ អស់លោក លោកស្រី សមាជិក សមាជិកានៃអង្គសន្និសីទទាំងមូល ក្នុងការចែករំលែកនូវលទ្ធផលស្រាវជ្រាវ ទស្សនវិស័យ យុទ្ធសាស្ត្រ និងបទពិសោធន៍រវាងគ្នាទៅវិញទៅមក។
ខ្ញុំនៅចាំបានថា កាលពី៤ឆ្នាំមុន គឺនៅថ្ងៃទី២២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០០៩ ខ្ញុំនិងឯកឧត្តម ហ្ស៊ី ជីងពីង កាលនោះ ឯកឧត្តមជាអនុប្រធានាធិបតីនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន បានអញ្ជើញមកកាន់ទីនេះ ដើម្បីបើកសម្ពោធជាផ្លូវការ វិទ្យាស្ថានខុងជឺនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា។ នៅក្នុងរយៈពេលតែ៤ឆ្នាំប៉ុណ្ណោះ វិទ្យាស្ថានខុងជឺ មានការរីកចម្រើន និងសម្រេចបានលទ្ធផលជាច្រើន។ ជាក់ស្តែង វិទ្យាស្ថានបានទទួលពានរង្វាន់ជាបន្តបន្ទាប់ពីទីស្នាក់ការកណ្តាលនៃវិទ្យាស្ថានខុងជឺ នៅទីក្រុងប៉េកាំង ក្នុងនោះមានពានរង្វាន់អ្នកដឹកនាំឆ្នើមនៅឆ្នាំ២០១០ ពានរង្វាន់វិទ្យាស្ថានគំរូនៅឆ្នាំ២០១១ ពានរង្វាន់មាសភាពជាអ្នកដឹកនាំនៅឆ្នាំ២០១២ និងនាពេលថ្មីៗនេះ ក្នុងឆ្នាំ២០១៣ ទទួលបានពានរង្វាន់វិទ្យាស្ថានគំរូ ហើយខ្ញុំសូមយកឱកាសនេះ សម្តែងនូវការកោតសរសើរ និងចូលរួមអបអរសាទរចំពោះថ្នាក់ដឹកនាំ និងមន្ត្រីរាជការទាំងអស់នៃវិទ្យាស្ថានខុងជឺ។
ឯកឧត្តម លោកជំទាវ អស់លោក លោកស្រី!
ការជួបជុំគ្នានៅថ្ងៃនេះ គឺជាព្រឹត្តិការណ៍លើកទី៣នៃសន្និសីទអន្តរជាតិ ស្តីពី «ខួបនៃទំនាក់ទំនងការទូតកម្ពុជា-ចិន» ដែលវិទ្យាស្ថានខុងជឺនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានរៀបចំឡើងចំនួន២លើករួចមកហើយ។ ការប្រារព្ធធ្វើឡើងយ៉ាងទៀងទាត់នូវសន្និសីទដ៏មានសារសំខាន់នេះ សបញ្ជាក់ឱ្យឃើញយ៉ាងច្បាស់ពីការយកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់របស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងចិន ក្នុងការពង្រឹងនិងពង្រីកឱ្យកាន់តែល្អផូរផង់ នូវទំនាក់ទំនងជាមិត្តភាពរបស់ប្រទេសយើងទាំងពីរ ដែលមានតាំងតែពីយូរលង់ណាស់មកហើយ។ ទំនាក់ទំនងការទូតកម្ពុជានិងចិន ត្រូវបានបង្កីតឡើងនៅថ្ងៃទី១៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៥៨ ក្រោមការដឹកនាំដ៏ឈ្លាសវៃនៃអគ្គមគ្គុទេសក៍ដ៏ឆ្នើមរបស់ប្រទេសយើងទាំងពីរ។
ដោយដើរតាមមាគ៌ាដ៏វិសេសវិសាលរបស់ ព្រះមហាវីរក្សត្រ ព្រះបាទសម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក្រោមការដឹកនាំប្រកបដោយគតិបណ្ឌិតរបស់ សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែននាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានបន្តពូនផ្តុំ រឹតចំណងមិត្តភាពនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ រវាងកម្ពុជា និងចិន ឱ្យកាន់តែប្រសើរឡើងលើគ្រប់វិស័យ។ ក្នុងន័យនេះ វិទ្យាស្ថានខុងជឺនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាពិតជាបាននិងកំពុងដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ ចូលរួមជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាល នៅក្នុងបេសកកម្មដ៏ថ្លៃថ្លានេះ តាមរយៈការសិក្សាស្រាវជ្រាវ ចងក្រង និងផ្សព្វផ្សាយឱ្យកាន់តែទូលំទូលាយអំពីប្រវត្តិសាស្ត្រ វប្បធម៌ និងភាសា របស់ប្រជាជាតិទាំងពីរ ដែលសុទ្ធតែមានអារិយធម៌ដ៏ចំណាស់ ព្រមទាំងមានតួនាទីជាស្ពានមិត្តភាពសម្រាប់សម្រួលដល់ការប្រាស្រ័យទាក់ទងគ្នា ទាំងវិស័យទេសចរណ៍ ក៏ដូចជាការវិនិយោគផងដែរ។ បច្ចុប្បន្ននេះ ភ្ញៀវទេសចរនិងវិនិយោគិនចិន បានចូលមកកម្ពុជាកាន់តែច្រើនឡើងៗ។ ជាមួយគ្នានេះ វិទ្យុមិត្តភាពកម្ពុជា-ចិន FM 96.5 MHz ក៏បានដើរតួនាទីសំខាន់ផងដែរ ជាស្ពានលំហអាកាសនៃទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិន តាមរយៈការផ្សាយជាខេមរភាសា ចេញពីក្រុងប៉េកាំង ក្នុងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីផ្តល់ព័ត៌មាន ចំណេះដឹង ការអប់រំ និងការកំសាន្ត ក៏ដូចជាចូលរួមបង្កើនការស្វែងយល់ពីគ្នាទៅវិញទៅមក និងរឹតចំណងមិត្តភាពរវាងប្រជាជនទាំងពីរ ឱ្យកាន់តែជ្រាលជ្រៅផងដែរ។
ជាងនេះទៀត ក្នុងដំណើរបំពេញទស្សនកិច្ចជាផ្លូវការ រយៈពេល៤ថ្ងៃ នៅសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន ពីថ្ងៃទី០៦ ដល់ថ្ងៃទី១០ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៣ របស់សម្ដេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ដ្រី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា លទ្ធផលជាផ្លែផ្កាជាច្រើនត្រូវបានសម្រេចឡើង សំដៅពង្រឹងនិងពង្រីកទំនាក់ទំនងមិត្តភាពកម្ពុជា-ចិន ឱ្យកាន់តែជ្រាលជ្រៅបន្ថែមទៀត។ ជាក់ស្តែង ប្រមុខដឹកនាំនៃប្រទេសទាំងពីរបានចេញនូវសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមគ្នាមួយ បញ្ជាក់ឡើងវិញពីជំហរដ៏រឹងមាំ នៃកិច្ចសហប្រតិបត្ដិការ ភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ដ្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយនៃប្រទេសយើងទាំងពីរ។ នៅក្នុងឱកាសនោះដែរ ឆ្នាំ២០១៣នេះ ដែលជាខួបលើកទី៥៥ នៃការបង្កើតទំនាក់ទំនងការទូតរវាងចិន-កម្ពុជា ក៏ត្រូវបានប្រកាសថា ជាឆ្នាំមិត្ដភាពចិន-កម្ពុជា ផងដែរ។ ប្រទេសយើងទាំងពីរ ក៏បានព្រមព្រៀងគ្នាលើផែនការរៀបចំពិធីរំលឹកខួបនានា ព្រមទាំងបានឯកភាពរៀបចំឱ្យមានសកម្មភាពផ្សេងៗ ដើម្បីពង្រឹងការផ្លាស់ប្ដូរ និងការបង្កើនភាពយោគយល់គ្នាទៅវិញទៅមករវាងប្រជាជននៃប្រទេសយើងទាំងពីរ។
ឯកឧត្តម លោកជំទាវ អស់លោក លោកស្រី!
ជាការពិត ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិន ធ្លាប់មានតាំងតែពីសម័យបុរាណមកម្ល៉េះ គឺមិនតិចជាង២០០០ឆ្នាំនោះទេ បើគិតចាប់តាំងពីពេលដែលបេសកជនចិន លោក ជូយីង និងលោក កាំងថៃ បានធ្វើដំណើរទស្សនកិច្ចមកកាន់កម្ពុជានៅសម័យហ្វូណន។ ជាងនេះទៀត យើងសុទ្ធតែបានស្គាល់អ្នកការទូតចិនឈ្មោះ ជីវតាក្វាន់ ដែលបានកត់ត្រាពីប្រពៃណី និងជីវភាពសង្គមទូទៅរបស់កម្ពុជានាសម័យអង្គរ។ កំណត់ត្រាទាំងនោះត្រូវបានចាត់ទុកជាស្នាដៃដ៏មានតម្លៃមហាសាល និងត្រូវបានគេប្រើប្រាស់ជាមូលដ្ឋានដ៏មានសារៈសំខាន់ក្នុងការសិក្សាស្រាវជ្រាវអំពីប្រវត្តិសាស្រ្តសម័យអង្គរ។ ខ្ញុំ បានផ្តួចផ្តើមគំនិតជូនរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា ឱ្យចងក្រងឡើងវិញនូវសំណៅឯកសារដ៏មានអត្ថប្រយោជន៍ទាំងនោះ និងបានចែកជូនដល់អង្គសន្និសីទទាំងមូលនៅក្នុងថ្ងៃនេះផងដែរ។ រហូតមកដល់ពេលនេះ មានរយៈពេល៧១៧ឆ្នាំ ហើយ បើគិតពីពេលដែលលោកបានមកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅអង្គរនាឆ្នាំ១២៩៦ ប៉ុន្តែឯកសាររបស់លោកនៅតែមានតម្លៃជាសារវន្ត និងបានក្លាយជាឯកសារគោលសម្រាប់អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវអំពីប្រវត្តិសាស្រ្តកម្ពុជានាសម័យអង្គរ។
យើងសង្កេតឃើញថា ក្រោយសម័យអង្គរ ពុំឃើញមានឯកសារបន្សល់ទុកស្តីពីទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិនឡើយ ដែលជាហេតុធ្វើឱ្យអ្នកស្រាវជ្រាវមួយចំនួនយល់ថា ប្រទេសកម្ពុជានិងចិនមានទំនាក់ទំនងនឹងគ្នាតិចតួច។ ប៉ុន្តែនៅក្រោយសម័យអាណានិគមនិយម ទំនាក់ទំនងការទូតរវាងកម្ពុជានិងចិនបានចាប់ផ្តើមឡើងវិញនៅថ្ងៃទី១៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៥៨ ដែលគិតមកដល់ឆ្នាំ២០១៣នេះមានរយៈពេល៥៥ឆ្នាំ។ ជានិច្ចកាល ប្រទេសយើងទាំងពីរបានជួយគ្នាទៅវិញទៅមក ដោយឈរលើការគោរពអធិបតេយ្យភាព មិត្តភាព សមភាព ភាតរភាព និងការផ្តល់ផលប្រយោជន៍ដល់គ្នាទៅវិញទៅមក។ ដូចដែលខ្ញុំបានលើកឡើងខាងលើ ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិន ត្រូវបានពង្រឹងនិងពង្រីកលើគ្រប់វិស័យជាបន្តបន្ទាប់ រហូតសម្រេចបាននូវដំណាក់កាលថ្មីដ៏គួរឱ្យកត់សម្គាល់នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ គឺភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ។ ប្រការនេះធ្វើឱ្យអ្នកសង្កេតការណ៍មួយចំនួន តែងតែពោលថា កម្ពុជា និងចិន គឺជាអ្នកជិតខាងល្អ ជាមិត្តល្អ និងជាដៃគូល្អ។
ដោយឡែក សន្និសីទដែលរៀបចំឡើងដោយវិទ្យាស្ថានខុងជឺ នេះ គឺពិតជាវិភាគទានដ៏មានតម្លៃ ចូលរួមជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នៅក្នុងបេសកកម្មដ៏វិសេសវិសាលនេះ។ ដូចដែលលោកជំទាវបណ្ឌិតសភាចារ្យ ខ្លូត ធីតា ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានបញ្ជាក់ក្នុងរបាយការណ៍បូកសរុប សន្និសីទរយៈពេលមួយថ្ងៃនេះបានប្រព្រឹត្តទៅដោយមានការចូលរួមពីអ្នកស្រាវជ្រាវ និងវាគ្មិនសំខាន់ៗ ជាច្រើនរូប ដែលបានពិភាក្សា ផ្លាស់ប្តូរយោបល់ និងបទពិសោធន៍ល្អៗ ដោយផ្តោតលើវិស័យសំខាន់ៗមួយចំនួន ដូចជា វប្បធម៌កម្ពុជា-ចិន ការអប់រំ បរិស្ថាន ព័ត៌មាន និងការទូត ជាដើម។ ក្នុងបរិបទនេះ ខ្ញុំសូមឱ្យអ្នកចូលរួមទាំងអស់ យកចំណេះដឹង និងបទពិសោធន៍ ដែលទទួលបានពីវេទិកាដ៏មានសារសំខាន់នេះ ជាមូលដ្ឋានសម្រាប់ការស្វែងយល់ និងការសិក្សាស្រាវជ្រាវបន្តទៀត។ ខ្ញុំសូមលើកទឹកចិត្តនិងគាំទ្រឱ្យមានការងារសិក្សាស្រាវជ្រាវ និងរៀបចំវេទិកាវិទ្យាសាស្ត្រដ៏មានសារៈសំខាន់បែបនេះជាបន្តបន្ទាប់ទៀត ដើម្បីពង្រីកការយល់ដឹងអំពីវប្បធម៌ សិល្បៈ ភាសា និងទំនាក់ទំនងការទូត ឱ្យកាន់តែទូលំទូលាយ សំដៅរួមចំណែកដល់ការរឹតចំណងមិត្តភាព សាមគ្គីភាពជាប្រពៃណីរវាងប្រជាជាតិយើងទាំងពីរ ក៏ដូចជាការរអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច-សង្គម ឱ្យកាន់តែប្រសើរឡើងថែមទៀត។ ចំណែកឯលទ្ធផលនៃការសិក្សាស្រាវជ្រាវអំពីកម្ពុជា និងទំនាក់ទំនងមិត្តភាពកម្ពុជា-ចិន គួរត្រូវបានចងក្រងនិងបោះពុម្ពផ្សាយដល់មហាជនជាតិនិងអន្តរជាតិផងដែរ។
មុននឹងបញ្ចប់ ខ្ញុំសូមសម្តែងនូវអំណរគុណយ៉ាងជ្រាលជ្រៅចំពោះរដ្ឋាភិបាល និងប្រជាជននៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន ដែលបានចូលរួមជួយឧបត្ថម្ភគាំទ្រដល់ដំណើរការរបស់វិទ្យាស្ថានខុងជឺនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងសូមសម្តែងនូវការកោតសរសើរចំពោះវាគ្មិននិងសិក្ខាកាមទាំងអស់ដែលបានបញ្ចេញអស់នូវកម្លាំងកាយចិត្តនិងប្រាជ្ញាស្មារតី ក្នុងការធ្វើឱ្យសន្និសីទនេះដំណើរការបានយ៉ាងល្អ ប្រកបដោយលទ្ធផលគួរជាទីមោទនៈ។
ជាទីបញ្ចប់ ខ្ញុំសូមជូនពរឯឧត្តម លោកជំទាវ អស់លោក លោកស្រី ភ្ញៀវកិត្តិយសជាតិ និងអន្តរជាតិ ទាំងអស់ សូមទទួលបានជោគជ័យគ្រប់ភារកិច្ច មានសុខភាពល្អ និងសុភមង្គលក្នុងក្រុមគ្រួសារ និងសូមឱ្យចំណងមិត្តភាពរវាងប្រទេសយើងទាំងពីរ កម្ពុជា-ចិន ស្ថិតស្ថេរអមតៈ រុងរឿងជាភិយ្យោភាព តរៀងទៅ។
ខ្ញុំសូមប្រកាសបិទសន្និសីទអន្តរជាតិលើកទី៣ ស្តីពី «ខួប៥៥ឆ្នាំនៃទំនាក់ទំនងការទូតកម្ពុជា-ចិន» នាពេលនេះ។
សូមអរគុណ!
