សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន ពីទីរួមខេត្តក្រចេះ នាព្រឹកពីថ្ងៃទី១៨ ខែមករា ឆ្នាំ ២០១៤ បានប្រកាសឲ្យដឹងថា រាជរដ្ឋាភិបាលពុំបានស្នើឲ្យមានអាជ្ញាកណ្តាលពីមន្ត្រីអង្គការសហប្រជាជាតិ សម្រាប់ការចរចារវាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ជាមួយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ក្នុងឱកាសដែលសម្តេចបានទទួលសវនាការជាមួយអ្នករាយការណ៍ពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិប្រចាំកម្ពុជា កាលពី ថ្ងៃទី១៥ ខែមករាឆ្នាំ២០១៤នោះទេ ដោយសម្តេចបាន ស្នើឲ្យសារព័ត៌មានមួយចំនួនធ្វើការកែតម្រូវ ចំពោះការផ្សាយព័ត៌មានមិនត្រឹមត្រូវរបស់ខ្លួនផងដែរ។
សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីមានប្រសាសន៍នៅក្នុងពិធីសម្ពោធភូមិកុមារ SOS អន្តរជាតិ ក្នុងខេត្តក្រចេះថា ក្នុងជំនួបជាងបីម៉ោងជាមួយខ្ញុំលោក Surya Prassad Subedi បានលើកស្នើសុំធ្វើជាអាជ្ញាកណ្ដាលពីរលើក។ ប៉ុន្តែខ្ញុំបានឆ្លើយតបថា អត់ទេ កម្ពុជាចាស់ទុំហើយមិនចាំបាច់បរទេសណាដឹកដៃឲ្យជួបគ្នាទេ យើងមានលទ្ធភាពជួបគ្នាបាន ទេតើ។ សម្តេចតេជោបានមានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងថា លោក Surya Prassad Subedi បាន និយាយថា ឲ្យគាត់ធ្វើអ្វី?។ ខ្ញុំបានប្រាប់ទៅលោក Surya Prassad Subedi ថា ឲ្យប្រាប់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិចូលសភាទៅ ខ្ញុំបានប្រាប់តែប៉ុណ្ណឹងទេតើ ខ្ញុំមិនបានស្នើឲ្យឲ្យគាត់ធ្វើ អាជ្ញាកណ្ដាលឯណា។
ទាក់ទងនឹងតួនាទីជាអាជ្ញាកណ្តាលសម្រាប់ដោះស្រាយបញ្ហានយោបាយក្នុងប្រទេស សម្តេចតេជោបានមានប្រសាសន៍ពន្យល់ថា អាជ្ញាកណ្ដាលបើត្រូវធ្វើគឺព្រះរាជតួនាទីរបស់ព្រះករុណា ព្រះមហាក្សត្រជាទីសក្ការៈរបស់យើង ប៉ុន្តែបើនៅគម្លាតគ្នាឆ្ងាយពេកកុំរំខានព្រះមហាក្សត្រនាំបរាជ័យ រង់ចាំគណបក្សទាំងពីរស្រុះស្រួលគ្នាជិតបញ្ចប់បញ្ហាហើយ ចាំទៅគាល់ព្រះមហាក្សត្រ ថ្វាយព្រះរាជតួនាទីផ្សះផ្សាទៅព្រះមហាក្សត្រទៅ។
សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន មានប្រសាសន៍ថា ខ្ញុំមិនបានស្នើសុំអ្នករាយការណ៍ពិសេសទេ បើសារព័ត៌មានណាផ្សាយខុស សុំបញ្ជាក់សំដីខ្ញុំឡើងវិញ ព្រោះកម្ពុជាមិនទាន់ដល់ដំណាក់កាល ដែលត្រូវឲ្យបរទេសដឹកដៃទេ យើងនៅនិយាយគ្នាបានទេតើ ត្រូវគ្នាមិនត្រូវគ្នានិយាយគ្នាទៅ កុំប្រើហិង្សា ហើយហិង្សាកន្លងទៅ អ្នកណាទទួលខុសត្រូវនូវអំពើហិង្សានោះ សូមកុំមើលតែ ឈើមួយដើមៗត្រូវមើលព្រៃទាំងមូល (បញ្ហា) ចាប់ផ្ដើមពីអ្វី អ្នកណាបង្កហេតុ?។ ទាក់ទងទៅនឹងការដំឡើងប្រាក់បៀវត្សរ៍ជូនកម្មករ សម្តេចតេជោបានមានប្រសាសន៍ថា ចំណែករឿងបៀវត្សរ៍កម្មករត្រូវនៅដាច់ដោយឡែកអត់មកឡូកឡំរឿងនយោបាយទេ ប៉ុន្តែមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងនាំគ្នាទៅបំផុសតាមរោងចក្រ ចូលក្នុងរោងចក្រគេៗ មិនចេញមកគំរាមគេ វាយកម្ទេចទ្វារ រោងចក្រគេ អ្នកណាជាអ្នកទទួលខុសត្រូវ។
សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្លែងថា ខ្ញុំបាននិយាយប្រាប់លោក Subedi ថា បើនិយាយឲ្យត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ ការចូលគាស់ទ្វារ បំផុសបំផុលក្នុងរោងចក្រត្រូវចាប់ខ្លួនភ្លាម ព្រោះនេះជា បទល្មើសជាក់ស្ដែង ប៉ុន្តែយើងទុកថ្លៃសន្ទនាខាងនយោបាយ យើងមិនចាប់ខ្លួនទេ ហើយ ពេលចូលតុលាការ តុលាការក៏មិនបានចេញដីកាឃុំខ្លួនដែរ សុំឲ្យយល់ផង សុំទៅគិតទៅ។
សម្ដេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន ក៏បានមានប្រសាសន៍រំលឹក ពីលទ្ធផលនៃការចរចារវាងសម្តេច ជាមួយមេដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ កាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៣ ផងដែរ តែមេដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានប្រែក្រឡាស់។
សម្ដេចតេជោបានលើកឡើងថា បើចាំបាច់ (លទ្ធផលនៃការចរចានោះ) ត្រូវបង្ហោះគ្រប់វេបសាយទាំងអស់ ដែលគេបានទទួលរួចហើយនូវបីចំណុច ទី១ គឺឈប់ទាមទារបង្កើតគណៈកម្មការឯករាជ្យស្វែងរកការពិត នៃភាពមិនប្រក្រតីនៃការបោះឆ្នោត ទី២ គឺ ទទួលស្គាល់លទ្ធផល ៦៨ និង ៥៥ និងទី ៣ គាំទ្រសម្ដេច ហ៊ុន សែន ធ្វើជានាយករដ្ឋមន្ត្រី។
សម្ដេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានមានប្រសាសន៍បញ្ជាក់ថា នេះជាចំណុចច្បាស់ណាស់ក្នុងកំណត់ហេតុត្រឹមត្រូវនៃការចរចា រវាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ប៉ុន្តែពេលចេញពីកិច្ចប្រជុំ មេបក្ស សង្គ្រោះជាតិបែរជាទាមទារឲ្យខ្ញុំចុះចេញពីតំណែង ឲ្យបោះឆ្នោតឡើងវិញ គេទៅនិយាយចំពោះមុខអ្នកគាំទ្រផ្សេង មកនិយាយជាមួយយើងផ្សឹង ហើយបើសុំវិញគឺសុំធ្វើប្រធានសភា ។ ខ្ញុំបានប្រាប់ថា វាមិនដែលមាននៅលើពិភពលោក បក្សប្រឆាំងសំឡេងភាគតិចធ្វើប្រធានសភា ហើយសមាជិកគណៈអចិន្ត្រៃយ៍សភាស្មើគ្នាវានឹងធ្វើឲ្យគាំង រាជរដ្ឋាភិបាល។ ការទាមទារនៅទីនេះគឺចង់ធ្វើប្រធានសភា និងសមាជិកគណៈអចិន្ត្រៃយ៍សភាស្មើគ្នា មិនមែនទាមទារភាពមិនប្រក្រតីនៃការបោះឆ្នោតនោះទេ។ ឥឡូវសួរថា ការចរចាទៅមុខបានទៀតឬអត់ ? បានបើ កន្លងមកដើរបាន ទៅមុខទៀតគង់តែទៅបានទេកុំឆ្ងល់ពេក ហើយធ្វើឲ្យត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ ធ្វើខុសច្បាប់គឺមានរឿង។
ទាក់ទងនឹងពេលបោះឆ្នោតជ្រើសរើសតំណាងរាស្ត្រអាណត្តិទី៥ នៃរដ្ឋសភា នាពេលកន្លងមក សម្ដេចតេជោបានលើកឡើងថា គេចោទកម្លាំងប្រដាប់អាវុធជាអ្នកលួចសន្លឹកឆ្នោត ក្នុងពេល ជាមួយគ្នាគេប្រកាសថា កម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ៧០% បោះឆ្នោតឲ្យខ្លួន។ ម្ដេចក៏ឆ្កួតឡប់អញ្ចឹង? ហើយថា គណបក្សប្រជាជនលួចសន្លឹកឆ្នោត វាមិនត្រឹមត្រូវទេ ព្រោះមិនដែលលួចតាំងពី ៩០ អាសនៈមកនៅ ៦៨ អាសនៈទេ បើលួចបានគេលួចឲ្យច្រើនជាង ៩០ អាសនៈ។
សម្ដេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានមានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងផងដែរ អំពីយុទ្ធសាស្ត្ររបស់គណបក្សប្រឆាំង ដែលប្រើប្រាស់កម្លាំងប្រជាជនធ្វើបាតុកម្មដើម្បីដាក់សម្ពាធទៅលើតុចរចាថា ការជួបចរចាជាមួយមេដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិថា ថ្ងៃចរចាខ្ញុំប្រាប់ថា យកបាតុកម្មសង្កត់តុចរចាវាខុសហើយ កុំថា ១ ម៉ឺនឬពីរម៉ឺន សូម្បីតែ ១០ ម៉ឺនក៏វានៅតែតិចដែរ ប្រៀបធៀបទៅនឹងប្រជាជន ១៤ លាននាក់។ ម្យ៉ាងទៀតប្រជាជនបានបញ្ចេញមតិ និងឆន្ទៈហើយតាមរយៈការបោះ ឆ្នោតថ្ងៃទី ២៨ ខែកក្កដាឆ្នាំ ២០១៣។ សម្តេចតេជោបានមានប្រសាសន៍ពន្យល់ថាគេលើកឡើងថា ឆន្ទៈប្រជាជនៗ ប៉ុន្តែឆន្ទៈតែខាងខ្លួន មិនគិតពីឆន្ទៈអ្នកគាំទ្របក្សកាន់អំណាចទេឬ? ឲ្យវាគិតដល់គេឯងផង។ បើអ្នកគាំទ្រ គណបក្សប្រជាជនបញ្ចេញឆន្ទៈម្ដងតាមរយៈបាតុកម្មដែរបើមិនរត់ប្រាស អាយុ តែខ្ញុំមិនឲ្យធ្វើ ទេ តែបើសិនជាចង់ធ្វើនេះក៏ជាសិទ្ធិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋដែរ តែខ្ញុំគ្រាន់តែអង្វរករយកល្អគឺកុំ ដល់តែឃើញគេកុំឯងនេះវាឡើងចាងវាអញ្ចឹង ឃើញខ្លាក្រាបកុំថាខ្លាសំពះ ឃើញដេកគង ថ្ងាសកុំថាគេដេកទ្រមក់ មិនមែនទេគ្រាន់តែថាគេទុកពេលប៉ុណ្ណោះ។
ទាក់ទងនឹងការធ្វើបាតុកម្ម និងសំណើរផ្សេងៗដើម្បីឲ្យសម្តេចចុះចេញពីតួនាទីជានាយករដ្ឋមន្ត្រីស្របច្បាប់ ដែលផ្ទុយរដ្ឋធម្មនុញ្ញ សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន បានមានប្រសាសន៍បញ្ជាក់ថា ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាមានរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ហើយការធ្វើខុសរដ្ឋធម្មនុញ្ញ គឺស្មើនឹងធ្វើរដ្ឋប្រហារ ដែលមិនអាចអត់ឱនឲ្យបាននោះទេ។
សម្តេចតេជោមានប្រសាសន៍ថា «ប្រទេសកម្ពុជាមានរដ្ឋធម្មនុញ្ញ មិនអាចធ្វើខុសរដ្ឋធម្មនុញ្ញបានទេ ធ្វើខុសពីរដ្ឋធម្មនុញ្ញស្មើនឹងធ្វើរដ្ឋប្រហារ»។ បញ្ហាសំខាន់របស់យើងគឺត្រូវ ធ្វើយ៉ាងណាឲ្យសេដ្ឋកិច្ចរបស់គ្រួសារ របស់សហគមន៍ និងរបស់ជាតិទាំងមូល សាលារៀន នៅបន្តបង្រៀន មន្ទីរពេទ្យនៅដំណើរការ ចរាចនៅដំណើរការធម្មតា ពន្ធដារត្រូវបង់ ប្រាក់ខែត្រូវបើក ដែលវាជារឿងធម្មតារបស់ប្រទេស។
សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានមានប្រសាសន៍លើកជាឧទាហរណ៍មកពន្យល់ថា ការលើកយោបល់ឲ្យព្រះករុណា ព្រះមហាក្សត្រ ដាក់រាជ្យដើម្បមកធ្វើជានាយករដ្ឋមន្រ្តី ការផ្តល់យោបល់ឲ្យបង្កើតរដ្ឋាភិបាលបណ្តោះអាសន្ន គឺជាទង្វើផ្ទុយនឹងរដ្ឋធម្មនុញ្ញទាំងអស់ ដែលមានតម្លៃស្មើនឹងរដ្ឋប្រហារ មិនអាចទទួលយកបានទេ។ ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ថា ព្រះករុណា ព្រះមហាក្សត្ររបស់យើង ព្រះអង្គមិនលុះទៅដោយការញុះញង់ណាមួយទេ ទោះបីជាមានមតិលើកឡើងថា ត្រូវបង្កើតរដ្ឋាភិបាលបណ្តោះអាសន្នមួយ ហើយយាងព្រះករុណាជាអម្ចាស់ជីវិតលើ ត្បូងដាក់រាជ្យមកធ្វើជានាយករដ្ឋមន្រ្តីក្តី។
សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី បានមានប្រសាសន៍សំដៅទៅអ្នកគាំទ្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងប្រជាពលរដ្ឋទូទៅថា «បងប្អូនអ្នកបោះឆ្នោតឲ្យគណបក្សប្រជាជន កម្ពុជាទាំងឡាយ ហើយបងប្អូទាំងឡាយ ដែលមើលឃើញអំពីសកម្មភាពផ្ទុយនឹងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ត្រូវត្រៀមខ្លួន ដើម្បីប្រឆាំងតបជាមួយទង្វើទាំងឡាយ ដែលខ្វះការទទួលខុសត្រូវ និងមានចរឹតជារដ្ឋប្រហារ មានចរឹតផ្តួលរំលំ ដែលមិនអាចទទួលយកបានទេ»។
សម្តេចតេជោបានមានប្រសាសន៍បញ្ជាក់ពីដំណោះស្រាយថា ការដោះស្រាយបញ្ហាត្រូវធ្វើនៅលើតុចរចា នៅក្នុងសភា មិនអាចធ្វើតាមចិញ្ចើមថ្នល់បានទេ ហើយបញ្ហាសំខាន់នៅទីនេះរបស់យើងគឺជីវភាពនយោបាយ សង្គមដំណើរការជាធម្មតា។
នៅទីនេះមិនមែនអេហ្ស៊ីប មិនមែនលីប៊ី ហើយក៏មិនមែនទុយនីស៊ីដែរ ហើយនៅគ្រប់ទីកន្លែងអ្នកដែលមិនគាំទ្រទង្វើអាក្រក់ចាប់ប្រទេសធ្វើជាចំណាប់ខ្មាំងនេះ សូមងើបឈរឡើងត្រៀមខ្លួនបើគេហ៊ានប្រថុយយើងនឹងដោះស្រាយ។
សម្តេចតេជោបានព្រមានថា សកម្មភាពណាដែលហួសហេតុរាជរដ្ឋាភិបាលនឹងចាត់វិធានការ ហើយមិនមែនជាការគំរាមទេ តែនេះគឺជាការអនុវត្តច្បាប់ ការអនុវត្តការពាររដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ រាជរដ្ឋាភិបាលបានបណ្តោយប៉ុន្មានខែហើយ ល្មមហើយ បានហើយ ការចូលសភា ឬ មិនចូលជារឿងរបស់គណបក្សសង្រ្គោះជាតិ។ សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្រ្តីបានប្រដូចការមិនចូលសភាដោយអ្នកតំណាងរាស្រ្តគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ទៅនឹងសិស្សមួយថ្នាក់ចុះឈ្មោះចូល រៀនមានចំនួន ១២៣នាក់ ហើយថ្ងៃចូលរៀន កូនសិស្សចូលរៀន ៦៨នាក់ ៥៥នាក់ មិនបានចូលរៀន មិនបានលុបឈ្មោះទេ ប៉ុន្តែបើគាត់សុំលុបឈ្មោះខ្លួនឯងជារឿងមួយផ្សេងទៀតហើយ តែគាត់មិនបានលុបឈ្មោះដូច្នេះកូនសិស្សនៅតែ ១២៣នាក់ដដែល។
សម្តេចតេជោក៏បានបញ្ជាក់ដែរថា កន្លងមកនេះគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា មិនបានប្រើប្រាស់កម្លាំងសមាជិក សមាជិកា និងអ្នកគាំទ្ររបស់ខ្លួនដើម្បីចេញមុខទេ។ យើងមិនចង់ធ្វើបែបនោះទេ យើងមិនចង់ប្រើវិធីយកបន្លាជួសបន្លាទេ ព្រោះវានាំទៅដល់ស្ថានភាពនៃការប្រឈមមុខរវាងប្រជាជន និងប្រជាជន យើងចង់ឲ្យមានសាមគ្គីនៅក្នុងចំណោមប្រជាជន មិនថា ពួកគាត់បោះឆ្នោតឲ្យបក្សនយោបាយណាទេ។
ប្រជាជនបោះឆ្នោតឲ្យបក្សណាវាជាសិទ្ធិរបស់ពលរដ្ឋម្នាក់ៗ ហើយសិទ្ធិនេះត្រូវបានរក្សាសម្ងាត់តាមរយៈការបោះឆ្នោតសម្ងាត់ ប៉ុន្តែគេបែរជានាំគ្នាផ្តិតមេដៃ ដែលការផ្តិតមេដៃនេះវាអត់មានតម្លៃនោះទេ ហើយវាផ្ទុយនឹងគោលការណ៍នៃការបោះឆ្នោតផងដែរ។
សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន បានមានប្រសាសន៍រំលឹកឡើងវិញផងដែរ អំពីបំណងរបស់សម្តេចសម្រាប់ការផ្សះផ្សារជាតិ ដោយបានធ្វើការចុះហត្ថលេខា ស្នើទៅព្រះមហាក្សត្រ ដើម្បីលើកលែងទោសលោក សម រង្ស៊ី កាលពីថ្ងៃទី១២ ខែកកក្កដា ទាំងទឹកភ្នែក នៅពេលដែលបិតារបស់លោកបានទទួលមរណភាព ដើម្បីអោយលោកចូលរួមការបោះឆ្នោតដែលធ្វើនៅថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៣ ប៉ុន្តែពេលនេះ លោក សម រង្ស៊ី មិនដែលនិយាយយោងដល់ការបង្រួបបង្រួមជាតិទេ ហើយចង់ផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលទៅវិញ៕
