Wednesday, October 28, 2015

សេចក្តីថ្លែង​ការណ៍ពិ​សេស​របស់ សម្តេ​ចតេជោ ហ៊ុន សែន ស្តីពីស្ថាន​ការណ៍​នយោ​បាយ​នៅព្រះ​រាជា​ណា​ចក្រកម្ពុជា




សេចក្តីថ្លែងការណ៍ពិសេសរបស់ សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្រ្តី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ស្តីពីស្ថានការណ៍នយោបាយនៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ពាក់ព័ន្ធនិងអំពើហិង្សាដែលបានកើតឡើង កាលពីថ្ងៃទី ២៦ ខែ តុលា កន្លងទៅនេះ
ថ្ងៃទី២៨ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៥

Wednesday, October 21, 2015

សម្តេច​តេជោ ហ៊ុន សែន រំលឹក​ក្នុង ហ្វេសប៊ុក ពីដំណើរ​ការចរចារ រហូត​សម្រេច​បាន​ជាកិ​ច្ចព្រម​ព្រៀង សន្តិភាព​ក្រុងប៉ារីស (២៣/១០/១៩៩១-២៣/១០/២០១៥)

អត្ថបទ៖ CNV  ១៩ តុលា ២០១៥

ថ្ងៃ ១៩ តុលា​សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានរំលឹកនូវកាលប្បវត្តិ ស្តីពី ការស្វែងរកការចរចាជាមួយព្រះ នរោត្តម សីហនុ ដំណាក់កាលនានានៃការចរចា រហូតដល់សម្រេចបានជា កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពក្រុង​ប៉ារីស នៅថ្ងៃ ២៣ តុលា ១៩៩១ ដែលមានខ្លឹមសារទាំងស្រុងដូចខាងក្រោម៖

នៅប៉ុន្មានថ្ងៃទៀតទេ ខួបលើកទី ២៤ នៃកិច្ចព្រមព្រៀងប៉ារីស (២៣/១០/១៩៩១-២៣/១០/២០១៥) នឹង​ឈាន​មកដល់។ អនុញ្ញាតឲ្យខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ បានរំលឹកខ្លះៗ ពីប្រវត្តិពាក់ព័ន្ធទៅនឹងដំណើរការរកសន្តិភាព​នៅ​កម្ពុជា។

ដោយយល់ឃើញថា ការបន្តសង្គ្រាមមានតែធ្វើឲ្យប្រជាជនរងទុក្ខវេទនាតែប៉ុណ្ណោះ និងក្នុងគោលបំណងស្វែង​រកសន្តិភាព និងការបង្រួបបង្រួមជាតិ ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ ក៏ដូចជាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងរដ្ឋាភិបាលនា​សម័យនោះបានប្រឹងប្រែងយ៉ាងខ្លាំង ដើម្បីស្វែងរកនូវដំណោះស្រាយនយោបាយមួយ។ ដើម្បីសម្រេចបាននូវ​ដំណោះស្រាយនយោបាយ តម្រូវការចាំបាច់ត្រូវតែមានការចរចា។

ឆ្នាំ ១៩៨៤ នៅពេលដែល ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ ស្ថិតនៅជាឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី និងជារដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេស មានការរៀបចំជំនួបមួយ រវាងខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ ជាមួយសម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ នៅទីក្រុងប៉ារីស ប្រទេស​បារាំង ដែលជួយរៀបចំដោយរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេសបារាំង នាពេលនោះ។ ប៉ុន្តែ ជំនួបនេះត្រូវបានអាក់ខាន​អាស្រ័យដោយប្រទេសមួយចំនួន និងក្រុមខ្មែរក្រហមជំទាស់។

បន្ទាប់ពី ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ ក្លាយជានាយករដ្ឋមន្រ្តី នាខែ មករា ឆ្នាំ ១៩៨៥ ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ និងថ្នាក់ដឹកនាំគណ​បក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានប្រឹងប្រែងសារជាថ្មីម្តងទៀត ក្នុងការស្វែងរកការចរចាជាមួយសម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ។ ការខិតខំលើកនេះប្រើរយៈពេលវែងបង្គួរ ដោយមានការជ្រោមជ្រែងពីមិត្តភក្តិបរទេស និងឥស្សរជន​ខ្មែរមួយចំនួន ក្នុងនោះ លោកស្រី ពុង ឈីវហ្កិច បច្ចុប្បន្នជាប្រធានអង្គការលីកាដូ ជាអ្នកប្រឹងប្រែងខ្លាំងជាង​គេ ក្នុងទំនាក់ទំនងរវាងខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ ជាមួយសម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ និងពីសម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ មកខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ ព្រមទាំងជួយខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំយ៉ាងច្រើនពេលចរចានៅទីក្រុងប៉ារីស។ ខ្ញុំសូមយកឱកាស​នេះថ្លែងអំណរគុណចំពោះបងស្រី ពុង ឈីវហ្កិច ដែលបានធ្វើការងារពាក់ព័ន្ធនឹងសន្តិភាពនៅកម្ពុជា។

ទោះបីមានការលំបាកដោយសារប្រទេសមួយចំនួន និងភាគីខ្មែរក្រហម ព្រមទាំងភាគីរណសិរ្សរំដោះប្រជាពល​រដ្ឋខ្មែរជំទាស់ ប៉ុន្តែ សម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ បានសម្រេចព្រះទ័យធ្វើការចរចាជាមួយខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ។ ការ​ចាប់ផ្តើមការចរចាដំបូង គឺនៅថ្ងៃទី ០២ ខែ ធ្នូ ឆ្នាំ ១៩៨៧ នៅ FERE-EN-TARDENOIS នៅប្រទេសបារាំង​ដែលការចរចានេះមានសេចក្តីប្រកាសរួម ដែលឡាយព្រះហស្តលេខាដោយសម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ និងខ្ញុំ​ព្រះករុណាខ្ញុំ (ជំនួបចរចា សីហនុ-ហ៊ុន សែន នៅ FERE-EN-TARDENOIS ថ្ងៃទី ០២-០៤ ខែ ធ្នូ ឆ្នាំ ១៩៨៧)។ ការចរចា សីហនុ-ហ៊ុន សែន លើកទី ២ ប្រព្រឹត្តឡើងនៅថ្ងៃទី ២០-២១ ខែ មករា ឆ្នាំ ១៩៨៨ នៅ​ SAINT-GERMAIN-EN-LAYE ប្រទេសបារាំង។

ចាប់ផ្តើមពីជំនួបបើកផ្លូវរវាង សីហនុ-ហ៊ុន សែន ទាំងពីរលើក ចរន្តស្វែងរកដំណោះស្រាយនយោបាយនៅ​កម្ពុជាកាន់តែរីកធំឡើង វេទិកាចរចាត្រូវបានពង្រីករវាងភាគីកម្ពុជា និងមានការចូលរួមពីសំណាក់ប្រទេសមួយ​ចំនូន ដូចជា JIM1, JIM2, IMC រហូតទៅដល់សន្និសីទទីក្រុងប៉ារីស ដែលបានបើកធ្វើតាំងពីខែ កក្កដា និងខែ សីហា ឆ្នាំ ១៩៨៩ តែពុំមានលទ្ធផល។ ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ ត្រូវរកមធ្យោបាយ ដើម្បីធ្វើការជាមួយសម្តេច​ព្រះនរោត្តម សីហនុ តាមរយៈការរៀបចំឡើងនូវក្រុមប្រឹក្សាជាតិជាន់ខ្ពស់ ហៅថា អេស អិន ស៊ី (SNC) ដែល​ចែកចេញជា ៣ ដំណាក់កាល៖

ដំណាក់កាលទី ១៖ ថ្ងៃទី ២១ ខែ កុម្ភៈ ឆ្នាំ ១៩៩០ ចុះហត្ថលេខារវាងសម្តេចព្រះរោត្តម សីហនុ និងខ្ញុំព្រះ​ករុណាខ្ញុំ នៅទីក្រុងបាងកក។

ដំណាក់កាលទី ២៖ ថ្ងៃទី ០៤-០៥ ខែ មិថុនា ឆ្នាំ ១៩៩០ ទីក្រុងតូក្យូ ប្រទេសជប៉ុន ដែលចុះហត្ថលេខារវាង សម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ ក្នុងនាមប្រមុខរដ្ឋកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ អមដំណើរដោយសម្តេច សឺន សាន ក្នុង​នាមនាយករដ្ឋមន្រ្តីកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ តែពហិកាដោយលោក ខៀវ សំផន ដែលជាអនុប្រធានរដ្ឋកម្ពុជា​ប្រជាធិបតេយ្យ ជាមួយខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ បង្កើតឡើងនូវក្រុមប្រឹក្សាជាតិជាន់ខ្ពស់តាមរូបមន្ត ៦+៦ ឬ ៦+២+២+២=១២ មានន័យថា ត្រីភាគី ក្នុងមួយភាគីដាក់មនុស្ស ២ នាក់ ឯរដ្ឋកម្ពុជាដាក់មនុស្ស ៦ នាក់។
ដំណាក់កាលទី ៣៖ ថ្ងៃទី ០៩-១០ ខែ កញ្ញា ឆ្នាំ ១៩៩០ នៅទីក្រុងហ្សាកាតា ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី រៀបចំ បញ្ជីឈ្មោះសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាជាតិជាន់ខ្ពស់ ដែលពេលនោះ ភាគីហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច ពុំមានព្រះនាមសម្តេចព្រះ​នរោត្តម សីហនុ នោះទេ  ព្រោះព្រះអង្គពុំបានយាងទៅហ្សាកាតានោះទេ ហើយត្រូវជំនួសដោយ សម្តេចចៅ សែន កុសល។

ការប្រជុំក្រុមប្រឹក្សាជាតិជាន់ខ្ពស់ ធ្វើឡើងនៅទី ១៦-១៧ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ ១៩៩០ នៅស្ថានទូតកម្ពុជាប្រចាំ​នៅទីក្រុងបាងកក ប៉ុន្តែការប្រជុំនេះពុំមានលទ្ធផលសូម្បីតែបន្តិច។

បន្ទាប់ពីមានការជ្រោមជ្រែងប្រទេសធំទាំង ៥ ដែលជាសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហ​ប្រជាជាតិ ដោយរៀបចំជាពង្រាងកិច្ចព្រមព្រៀង​ស្តីពី ដំណោះស្រាយនយោបាយចំពោះបញ្ហាកម្ពុជា ប៉ុន្តែ ដំណើរនៅតែមិនទៅមុខ។

ជាថ្មីម្តងទៀត ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ និងសម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ បានខិតខំសារជាថ្មី នៅថ្ងៃទី ០២ និងថ្ងៃទី ០៤ ខែ មិថុនា ឆ្នាំ​ ១៩៩១ នៅទីក្រុងហ្សាកាតា ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី បានព្រមព្រៀងគ្នាជាសម្ងាត់ ដោយសម្តេច​ព្រះនរោត្តម សីហនុ, សម្តេចម៉ែ, រាជវង្សានុវង្ស នឹងយាងមករួមរស់ជាមួយរដ្ឋកម្ពុជា ដោយរក្សាទុកនូវរដ្ឋធម្ម​នុញ្ញ, ទង់ជាតិ, ភ្លេងជាតិរបស់រដ្ឋកម្ពុជា, សម្តេច ហេង សំរិន នៅតែជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សារដ្ឋ សម្តេច ជា ស៊ីម នៅតែជាប្រធានរដ្ឋសភា ឯខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ នៅតែជានាយករដ្ឋមន្ត្រី តែព្រះអង្គបានស្នើឲ្យបង្កើតឡើងនូវ​គណៈប្រធានជាតិ ដែលព្រះអង្គជាប្រធាន ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ ជាអនុប្រធាន ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ បានឯកភាពលើ​សំណើនេះ។ សម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ​ បានមានបន្ទូលម្តងហើយម្តងទៀត ប្រាប់ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំថា ទោះ​មាន ឬគ្មានដំណោះស្រាយនយោបាយ ក៏ខ្ញុំត្រូវតែវិលត្រឡប់ទៅនៅជាមួយឯកឧត្តម ហ៊ុន សែន ដែរ ព្រោះ​មិន​អាចនៅជាមួយពួកខ្មែរក្រហមបានបន្តទៀតទេ។

ការសម្ងាត់ត្រូវបានបែកធ្លាយនៅទីក្រុងបាងកក ប្រទេសថៃ​ វាជាសម្ពាធខាងនយោបាយដ៏ធំមួយ សម្រាប់ ពួកខ្មែរក្រហម និងបរទេសខ្លះ។ ដើម្បីកុំឲ្យសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ យាងមកកម្ពុជាតែអង្គឯង ក្រៅដំ ណោះស្រាយនយោបាយ ប្រទេសមួយចំនួនបានរកវិធីរារាំង តាមរយៈការដាក់បញ្ចូលសម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ ទៅជាសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាជាតិជាន់ខ្ពស់ជំនួសសម្តេច ចៅ សែន កុសល។ ចាប់ពីពេលនោះមក អ្វីៗគឺដើរលឿនណាស់ នៅថ្ងៃទី ២៤-២៦ ខែមិថុនា ឆ្នាំ ១៩៩១ ក្រុមប្រឹក្សាជាតិជាន់ខ្ពស់បានប្រជុំឡើង វិញនៅប៉ាតាយ៉ា ប្រទេសថៃ ក្រោមអធិបតីភាពរបស់សម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ ជាប្រធានអង្គប្រជុំ តែមិន មែនជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជាតិជាន់ខ្ពស់ទេ។ លោក ខៀវ សំផន បានបន្ទន់ឥរិយាបថ ព្រមប្រកាសឈប់បាញ់ និងឈប់ទទួលយកជំនួយយោធាបរទេស ដែលជាលើកដំបូងនៃការបន្ទន់ឥរិយាបថពីភាគីរឹងរុះមួយនេះ។

ថ្ងៃទី ១៦ ខែ កក្កដា ឆ្នាំ ១៩៩១ ប្រជុំក្រុមប្រឹក្សាជាតិជាន់ខ្ពស់នៅទីក្រុងប៉េកាំង សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន ពេលនោះហើយដែលខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំបានជួបជាសម្ងាត់ជាមួយសម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ និងថ្វាយព្រះរាជ​តួនាទីព្រះអង្គជាព្រះប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជាតិជាន់ខ្ពស់ ដែលឡាយព្រះហស្ដលេខា និងហត្ថលេខា ដោយខ្ញុំព្រះ​ករុណាខ្ញុំ លើសេចក្តីប្រកាសរួមមួយដែលព្រាងឡើងដោយខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំផ្ទាល់ និងដោយមានការយល់ព្រម​ពីសម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ។ (នឹងមានភ្ជាប់ជាមួយនូវសេចក្តីប្រកាសរួមនេះ)។

អ្វីៗស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពល្អប្រសើរ ការប្រជុំក្រុមប្រឹក្សាជាតិជាន់ខ្ពស់ បូកប្រទេសធំទាំង ៥ សហប្រធាន សន្និសីទទីក្រុងប៉ារីស ដែលមានបារាំង និងឥណ្ឌូនេស៊ី ព្រមទាំងតំណាងពិសេសរបស់អគ្គលេខាអង្គការសហ​ប្រ​ជាជាតិបានបន្តធ្វើពីថ្ងៃទី ២៦-៣០ ខែសីហា ឆ្នាំ ១៩៩១ នៅប៉ាតាយ៉ា ប្រទេសថៃ។

ចំណុច ៣ ដែលសំខាន់នាដំណាក់កាលចុងក្រោយនៃការចរចា រួមមាន៖

ទី ១៖ ការឈប់បាញ់ និងការរំសាយកងទ័ព ការឈប់បាញ់ យើងបានឯកភាពឈប់បាញ់នៅនឹងកន្លែង ភាគី​ណានៅទីណាត្រូវឈរជើងនៅទីនោះ។ អ្វីដែលលំបាក គឺការរំសាយកងទ័ព។ ត្រីភាគីតំណាងដោយ លោក ខៀវ សំផន បានស្នើភាគីនីមួយៗរក្សាទុកកងទ័ពចំនួន ២ ០០០ នាក់ តាមរូបមន្តនេះ ត្រីភាគីនឹង រក្សា​ទុក​បានកងទ័ពចំនួន ៦,០០០ នាក់ដែលតាមការប៉ាន់ស្មានពេលនោះ កងទ័ពទាំង ៣ ភាគីមានមិនដល់ ៤០, ០០០ នាក់ ហើយគ្រប់គ្រងទឹកដីមិនដល់ ១០ ភាគរយ។ ឯរដ្ឋកម្ពុជាដែលមានកងទ័ពជាង ១៤០,០០០ នាក់ និងគ្រប់គ្រងទឹកដីជាង ៩០ ភាគរយ ក៏រក្សាកងទ័ពបាន ២,០០០ នាក់ ដូចគេឯងដែរ។ ដើម្បីរកច្រកចេញ ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំបានពិគ្រោះជាមួយឯកឧត្តម ទៀ បាញ់ និងឯកឧត្តម ហោ ណាំហុង អំពីលទ្ធភាព​រំសាយ​កងទ័ព ៧០ ភាគរយ បន្ទាប់ពីការពិគ្រោះគ្នាហើយ នាថ្ងៃបន្ទាប់ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ បាន អញ្ជើញប្រធាន​គណៈ​ប្រតិភូបារាំង ដែលជាសហប្រធានសន្និសីទប៉ារីសមកស្រស់ស្រូបពេលព្រឹក ហើយខ្ញុំព្រះ​ករុណាខ្ញុំ បានសួរទៅ​កាន់​ប្រធានប្រតិភូបារាំងថា ប្រសិនបើរំសាយកងទ័ពចំនួន ៧០ ភាគរយ តើប្រទេសធំ​ទាំង ៥ យល់យ៉ាង​ណា? ប្រធានប្រតិភូបារាំងបានឆ្លើយតបមកខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំវិញថា ច្បាស់ជាមានការគាំទ្រ។ ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ បានប្រាប់ទៅប្រធានប្រតិភូបារាំងថា លោក ខៀវ សំផន  និងលោក សឺន សាន រង់ចាំតែ​ជំទាស់នឹង​ការ​ស្នើ​របស់​ខ្ញុំ។ ដូច្នេះ សូមឯកឧត្តមទៅទូលថ្វាយសម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ ថាប្រទេសធំទាំង ៥ មានបំណង​ឱ្យ​ភាគី​កម្ពុជារំសាយកងទ័ព ៧០ ភាគរយ ពេលសម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ លើកឡើង​ខ្ញុំនឹង​គាំទ្រភ្លាម។

អ្វីៗដូចគ្រោងទុក ពេលបើកអង្គប្រជុំ សម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ បានប្រាប់អង្គប្រជុំថា ប្រទេសធំទាំង ៥ មាន បំណងឱ្យភាគីកម្ពុជារំសាយកងទ័ព ៧០ ភាគរយ ពេលនោះខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ បានប្រកាសគាំទ្រភ្លាម បន្ទាប់ទៅ លោក ខៀវ សំផន លោក សឺន សាន ព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណឫទ្ធិ បានប្រកាសគាំទ្រដូចគ្នាដែរ។ ត្រង់នេះ​មានន័យថា នំរបស់ ហ៊ុន សែន ផលិតផ្ញើតាមអ្នកដទៃ មកឱ្យ ហ៊ុន សែន​ ទទួលទានវិញឆ្ងាញ់ពិសារ។

ដូច្នេះ ប្រធានបទលើការឈប់បាញ់ និងរំសាយកងទ័ពត្រូវបានដោះស្រាយនៅប៉ាតាយ៉ា ប្រទេសថៃ។

ទី ២៖ អំពីប្រព័ន្ធបោះឆ្នោត ពង្រៀងប្រទេសធំទាំង ៥ គឺប្រព័ន្ធសមាមាត្រទូទាំងប្រទេស ឯភាគីរដ្ឋកម្ពុជាស្នើ ឡើងនូវប្រព័ន្ធឯកត្តនាម។ ចំណុចនេះ មិនត្រូវបានដោះស្រាយនៅទីក្រុងប៉ាតាយ៉ាទេ ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ បានមក ពិភាក្សាជាមួយថ្នាក់ដឹកនាំនៅក្នុងប្រទេស ហើយសម្រេចស្នើឡើងនូវរូបមន្តប្រព័ន្ធសមាមាត្រតាមខេត្ត ហើយ​ត្រូវបានភាគីទាំងអស់យល់ព្រមនៅទីក្រុងញូវយ៉ក ពេលប្រជុំអង្គការសហប្រជាជាតិពីថ្ងៃ ១៤-២១ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ ១៩៩១។ ប្រព័ន្ធសមាមាត្រតាមខេត្តកំពុងប្រើប្រាស់ សម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសតំណាងរាស្រ្តរហូត​ដល់សព្វថ្ងៃនេះ។

ទី ៣៖ អំពីសិទ្ធិសម្រេចចុងក្រោយ ពង្រាងកិច្ចព្រមព្រៀងត្រូវប្រគល់ទៅអោយប្រធានអាជ្ញាធរអាសន្នរបស់ អង្គការសហប្រជាជាតិហៅកាត់ថា « អ៊ុនតាក់» ឯខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ ខាងភាគីរដ្ឋកម្ពុជាចង់ថ្វាយសិទ្ធិសម្រេច ចុង​ក្រោយ​នេះទៅសម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ ក្នុងឋានៈព្រះអង្គជាព្រះប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជាតិជាន់ខ្ពស់។ ចំណុច​នេះ មិនត្រូវបានដោះស្រាយនៅប៉ាតាយ៉ាទេ តែត្រូវបានដោះស្រាយនៅទីស្នាក់អង្គការសហប្រជាជាតិ ដែល​ពេល​នោះ​ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំប្រៀបបានដូចជា កស្ថិតនៅលើជ្រុញ ព្រោះនៅពេលចូលដល់កន្លែងប្រជុំអង្គការ សហប្រជាជាតិ  ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ បានឃើញព្រះរាជសាររបស់សម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ នៅលើតុផ្ញើជូន ឯកឧត្តម ប៉េរ៉េស ដឺគូអេឡា អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិនាពេលនោះ ដោយមានន័យថាសិទ្ធិ សម្រេចចុងក្រោយដោយប្រធាន អេស អ៊ិន ស៊ី ឬប្រធាន អ៊ុន តាក់អាស្រ័យលើ ឯកឧត្តម ហ៊ុន សែន​ ជា​អ្នក​សម្រេច។ ខ្ញុំព្រះករុណាខ្ញុំ គ្មានជម្រើសក្រៅតែពីការយល់ព្រមនោះទេ។ អ្វីៗដែលត្រូវដោះស្រាយរួច រាល់នៅ​ពេល​ដែល អេសអ៊ិនស៊ី ចូលកាន់កាប់អង្គការសហប្រជាជាតិ ក្នុងខែ កញ្ញា ឆ្នាំ ១៩៩១ រាប់ទាំងកំណត់ យក​ថ្ងៃ​ទី ២១ តុលា ឆ្នាំ ១៩៩១ ជាថ្ងៃចុះហត្ថលេខានៅទីក្រុងប៉ារីសផងដែរ។

យោងទៅលើអ្វីដែលជាការរៀបរាប់ដំណើរការស្វែងរកសន្តិភាព វាមានការលំបាកតែវាប្រសើរជាងការបន្ត សង្រ្គាម។ យើងបានឆ្លងកាត់ដំណាក់កាលសង្រ្គាមទាំងស្រុង ដំណាក់កាលវាយផង​ ចរចាផង និងដំណាក់ កាលសន្តិភាពទាំងស្រុង។ អ្វីដែលកិច្ចព្រមព្រៀងប៉ារីសចង់បាន តែអ៊ុនតាក់មិនអាចសម្រេចបាន គឺនៅពេល ដែលអ៊ុន តាក់ដកចេញ បានបន្សល់ទុកអោយកម្ពុជាមានតំបន់ត្រួតត្រាពីរ និងរដ្ឋាភិបាលពីរ។ ជម្រើសចុង ក្រោយសម្រាប់សន្តិភាពទាំងស្រុងនៅកម្ពុជា គឺការដាក់ចេញ និងអនុវត្តនូវនយោបាយឈ្នះៗដែលបានអនុវត្ត​ដ៏ជោគជ័យពីឆ្នាំ ១៩៩៦-១៩៩៨ នេះជាសន្តិភាពដែលជនជាតិកម្ពុជាបានរួមគ្នាបង្កើតឡើងដោយ ខ្លួនឯង គ្មានអ្នកឈ្នះ គ្មានអ្នកចាញ់ និងឯកភាពជាតិ ឯកភាពទឹកដី ជាលើកដំបូងក្នុងប្រវត្តិជាង ៥០០ ឆ្នាំ ដែល​កម្ពុជា ជាប្រទេសមួយ មានតំបន់ត្រួតត្រាមួយ  មានរដ្ឋធម្មនុញ្ញាមួយ មានមហាក្សត្រមួយ មានរាជរដ្ឋា ភិបាលតែមួយមានកម្លាំងប្រដាប់អាវុធតែមួយ គ្មានការបែងចែក ដែលយើងទាំងអស់គ្នាត្រូវរួមគ្នារក្សា នូវ​សន្តិ​ភាពនេះ៕




Reminder of Historical Processes Relating to Peace Finding in Cambodia

CNV 19/10/2015

Here followed is a complete unofficial translation of the review and comments of Samdech Techo Hun Sen on the historical process of finding peace in Cambodia in commemoration of the 24thanniversary of the Paris Peace Agreement.

In a few days from today, the commemoration of the 24thanniversary of the Paris Peace Agreement (23 October 1991 – 23 October 2015) will arrive. Please allow me to remind some historical processes relating to peace finding in Cambodia.

Understanding that continuing war would only prolong people’s sufferings and in the aim of searching for peace and national reconciliation, the Cambodian People’s Party and I, as well as the then Government, had made heinous efforts to seek for a political solution. To achieve the goal, there was a necessity for conducting negotiation.

In 1984, when I was Deputy Prime Minister and Minister of Foreign Affair, there was an attempt to arrange a meeting between Samdech Preah Norodom Sihanouk and me in Paris, France by then French Foreign Minister. However, the attempt failed because of the fact that some countries and the Khmer Rouge opposed to it.

After I became Prime Minister in January 1985, leaders of the Cambodian People’s Party and I had made new attempts in searching for negotiation with Samdech Preah Norodom Sihanouk. The effort took rather a long time with helps rendered by foreign friends and Cambodian dignitaries, among whom current Chairman of LICADHO, Ms Pung Chhiv Kek, made stronger efforts to liaise between Samdech Preah Norodom Sihanouk and me and from Samdech Preah Norodom Sihanouk to me. She also assisted me so much while conducting negotiation in Paris. I would like to take this chance to express my sincere thank to elder sister Pung Chhiv Kek for having done so many works relating to peace in Cambodia.

Despites many difficulties because of oppositions from some countries, the Khmer Rouge and KPNLF (Khmer People’s National Liberation Front), Samdech Preah Norodom Sihanouk had decided to conduct negotiation with me. The first negotiation started on 2 December 1987 in Fere-en-Tardenois, France, which put out a joint communiqué undersigned by Samdech Preah Norodom Sihanouk and me (the meeting and negotiation Sihanouk-Hun Sen in Fere-en-Tardenois from 02 to 04 December 1987). The second negotiation between Sihanouk and Hun Sen conducted from 20 to 21 January 1988 in Saint-Germain-en-Laye, France.

Stemming from the two opening Sihanouk and Hun Sen negotiations, the current of searching for political solution in Cambodia expanded. Forum of negotiations among the various Cambodian factions – such as JIM I, JIM II, IMC, etc., with participations from a number of countries had ushered in July and August 1989 but without any successes. I then had to find other means to work with Samdech Preah Norodom Sihanouk through the setting up of the Supreme National Council (SNC), which could be broken down into three stages:

Stage 1 – the signing of agreement between Samdech Preah Norodom Sihanouk and me on 21 February 1990, Bangkok, Thailand.

Stage 2 – the signing of agreement on 04 and 05 June 1990, Tokyo, Japan, between Samdech Preah Norodom Sihanouk on behalf of the Democratic Kampuchea, along with Samdech Son Sann as Prime Minister of Democratic Kampuchea, but boycotted by Khieu Samphan, who was then Vice President of the Democratic Kampuchea, and me to set up the Supreme National Council. The composition formula for the SNC then was six plus six or 6 + (2+2+2). It meant that there were two members from each faction of the tripartite coalition and six members from the State of Cambodia.

Stage 3 – Between 9 and 10 September 1990, in Jakarta, Indonesia, there was this effort to list members of the Supreme National Council, for which Samdech Preah Norodom Sihanouk did not attend the Jakarta meeting on behalf of Funcinpec and was replaced by Samdech Chao Sen Kosal.

The meeting of the Supreme National Council conducted between 16 and 17 September 1990 in the Cambodian Embassy in Bangkok but failed to produce any result at all. There had been helps from the big five or permanent members of the Security Council of the United Nations to put out a draft agreement on political solution to the Cambodian problem but the process did not go forward.

Once again, Samdech Preah Norodom Sihanouk and I made another effort on 02 and 04 June 1991 in Jakarta, Indonesia, to yield an agreement in secret in which Samdech Preah Norodom Sihanouk, Samdech Me, and the royal families would come to reside with the State of Cambodia. We agreed to keep the Constitution, flag and anthem of the State of Cambodia. Samdech Heng Samrin would continue to serve as President of the State Council, Samdech Chea Sim would continue to serve as President of the National Assembly and I myself continued to serve as Prime Minister. However, Samdech Preah Norodom Sihanouk proposed the establishment of the National Presidium, which he was President and I was to serve as Vice President. I agreed with the proposal. Samdech Preah Norodom Sihanouk told me again and again that whether there would or would not be a political solution “I would have to return to live with Samdech Hun Sen because (I) cannot continue to reside with the Khmer Rouge.”

The secret broke out in Bangkok, Thailand. It was a huge political pressure for the Khmer Rouge and foreigners. In order for Samdech Preah Norodom Sihanouk not to return to Cambodia out of political solution, a number of countries had sought every means to prevent (his return) by instating Samdech Preah Norodom Sihanouk as a member of the Supreme National Council in replacement of Samdech Chao Sen Kosal. It was from then that everything worked and moved fast. On 24 through to 26 June 1991, the Supreme National Council convened a meeting in Pattaya, Thailand under the leadership of Samdech Preah Norodom Sihanouk, who acted as Chairman of the meeting but not as President of the Supreme National Council. Khieu Samphan softened his stance, agreed to a ceasefire and stopped receiving foreign military assistance. It was the first softening position from this stubborn faction.

On 16 July 1991, the Supreme National Council met in Beijing, People’s Republic of China. I had a secret meeting with Samdech Preah Norodom Sihanouk and offered him the role of President of the Supreme National Council, for which Samdech Preah Norodom Sihanouk and I had signed a joint communiqué that I drafted and he agreed to it (please find enclosed the joint communiqué attached).

Everything was good. The meeting of the Supreme National Council plus the big five (permanent members of the Security Council) and co-chairmen of the Paris Conference, France and Indonesia, as well as the Special Representative of the Secretary General of the United Nations, continued from 26 through to 30 August 1991 in Pattaya, Thailand.
There were three major points in the final part of the negotiation:

Firstly, (it was the issue of) ceasefire and demobilization of troops. For ceasefire, we had agreed to a ceasefire and maintain status quo. The difficult part was the demobilization of troops. The tripartite coalition represented by Khieu Samphan proposed for each faction to keep the number of troop at 2,000. According to this formula, the tripartite coalition would keep in total a troop of 6,000 men, while according to then estimate all three factions had less than 40,000 men in their forces and controlled less than 10% of the territory. The State of Cambodia had over 140,000 men in its forces and controlled over 90% of the territory and, according to this formula, would have to keep only 2,000 men as other faction.

To break through this I discussed with HE Tia Banh and HE Hor Namhong about the possibility of demobilizing some 70% of the army. I then brought it in the next day to the French delegation, a co-chairman of Paris Conference, whom we invited for breakfast together. I asked the head of the French delegation “what would the big five (permanent members of the Security Council of the United Nations) think if (I propose) a 70% demobilization of the armed forces?” The head of the French delegation replied to me that there would certainly be supports. I told the head of the French delegation then that Khieu Samphan and Son Sann were ready to oppose my proposal. I suggested to him to inform Samdech Preah Norodom Sihanouk that the big five wished Cambodian factions to demobilize 70% of their troops. When Samdech Preah Norodom Sihanouk proclaimed the proposal, I would support him.

As expected, at the opening of the meeting Samdech Preah Norodom Sihanouk told the meeting that the big five wished that all Cambodian factions demobilized 70% of their troops. I declared my support immediately. Khieu Samphan, Son Sann and Prince Norodom Ranariddh followed suit to declare their supports.
Hence, the topic of ceasefire and troops demobilizations were resolved in Pattaya, Thailand.

Second was the issue of voting system. In the draft by the big five, they proposed proportional representation system for the whole country while the State of Cambodia proposed the first-past-the-post voting system. The issue was not resolved in Pattaya. I came back to discuss this issue with other leaders in the country. We then propose a proportional representation system by provincial constituency and all factions had agreed to it in New York at the general assembly of the United Nations from 14 through to 21 September 1991. The system has been in use for elections of members of the National Assembly until present.

Third was final decision right. The agreement had been drafted to give head of transitional authority or UNTAC the right to give final decision. I, representing the State of Cambodia faction, wished to give that right to Samdech Preah Norodom Sihanouk in his capacity as President of the SNC. The issue was not resolved in Pattaya too but was resolved at the UN headquarters. I felt myself in an awkward position when I discovered on the table a message of Samdech Preah Norodom Sihanouk to the UN Secretary General HE Javier Perez de Cuellar saying – “the right to give final decision rested with President of the SNC or UNTAC head would depend on Samdech Hun Sen to decide.” I had no other choice but agreed to it. Everything was resolved when SNC occupied the UN seat in September 1991, the approval of the date of 21 October 1991 for the signing of the Paris Peace Agreement in Paris was also included.

As mentioned, the process of searching for peace was difficult but better than continuing war. We had gone through the stage of a complete war, the stage of intervolving between fighting and negotiation to the stage of complete peace. What the Paris Peace Agreement wished to achieved but UNTAC failed to do had left Cambodia with two ruling zones and governments. The final choice for a complete peace in Cambodia was to put out and implement the win-win policy, which had gained success from 1996 through to 1998. This is peace that has been achieved by Cambodians jointly. There were no winners or losers. It brings about national and territorial unity for the first time in a history of more than 500 years that Cambodia has become a country of one rule, one Constitution, one King, one Royal Government, one army and without division. We must keep uniting to maintain peace./.




កិច្ច​​ប្រជុំ​​ពេញអង្គ​រដ្ឋស​ភា​​លើក​​​ទី៥ នីតិកាល​ទី៥ ថ្ងៃទី២០ តុលា ២០១៥





Monday, October 19, 2015

គោលការណ៍​លើក​ស្ទួយ​ជីវភាព​រស់​នៅ​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ ក្នុងតំបន់សៀមរាបអង្គរ តាមរយៈការទាញយកចំណូល ពីវិស័យទេសចរណ៍






បទយកការណ៍ ស្តីពី គោលការណ៍​លើក​ស្ទួយ​ជីវភាព​រស់​នៅ​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ ក្នុងតំបន់សៀមរាបអង្គរ តាមរយៈការទាញយកចំណូល ពីវិស័យទេសចរណ៍

ថ្ងៃទី ២០ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៥ ៨នាទី ២៦វិនាទី

Thursday, October 15, 2015

កម្រងឯកសារ ព្រះរាជជីវប្រវត្តិ និងព្រះរាជកិច្ចកសាងជាតិ របស់អង្គព្រះមហាវីរក្សត្រ ៉ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ ៉

កម្រងឯកសារ ព្រះរាជជីវប្រវត្តិ និងព្រះរាជកិច្ចកសាងជាតិ ដ៏ឧត្តុង្គឧត្តម របស់អង្គព្រះមហាវីរក្សត្រ ព្រះវររាជបិតាជាតិខ្មែរ សម្តេចឪ សម្តេចតា សម្តេចតាទួត ៉ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ ៉ 
ជាទីគោរពសក្ការៈដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់បំផុត តុលា ១៩២២ - ២០១២



ព្រះរាជពិធីបុណ្យរំលឹកព្រះវិញ្ញាណក្ខ័ន្ធ ព្រះករុណាព្រះបាទសម្តេច ព្រះនរោត្តម សីហនុ ព្រះវររាជបិតាជាតិខ្មែរ ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ
ថ្ងៃទី១៥ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៥

Thursday, October 8, 2015

ព័ត៌មាន​ទាន់​ហេតុការណ៍! មតិប្រតិកម្មរបស់បុគ្គលិកសិក្សា សិស្ស និស្សិត ចំ​ពោះ​មេបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ!

ព័ត៌មាន​ទាន់​ហេតុការណ៍! 
មតិប្រតិកម្មរបស់បុគ្គលិកសិក្សា សិស្ស និស្សិត ចំ​ពោះ​មេបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ!
សិស្ស និស្សិត លោកគ្រូអ្នកគ្រូ សាស្ត្រាចារ្យ បញ្ញាវ័ន្ដ ដែលមានសញ្ញាប័ត្រនៅស្រុកខ្មែរចាត់ទុក​សំដី​លោកសម រង្ស៊ី ថា ជាការប្រមាថដល់បញ្ញវ័ន្ដខ្មែរ!

បន្ទាប់ពីលោក សម រង្ស៊ី ប្រធានគណបក្សប្រឆាំង បានរិះគន់សញ្ញបត្រនៅស្រុកខ្មែរថា គ្មានគុណភាព​រួច​មក សិស្សានុសិស្ស និស្សិត លោកគ្រូ អ្នកគ្រូ សាស្ត្រាចារ្យ និងបញ្ញាវ័ន្ដ ដែលរៀនបានសញ្ញាប័ត្រនៅ​កម្ពុជាបានចាត់ទុកសំដីលោក សម រង្ស៊ី ថា ជាការប្រមាថទៅលើពួកគាត់យ៉ាងខ្លាំង។

ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានប្រមាថសញ្ញាបត្រដែលរៀននៅស្រុកខ្មែរ ដូចនេះ បើសង្គ្រោះជាតិ​ឈ្នះ​​​ឆ្នោតពួកខ្ញុំជាសាស្ត្រាចារ្យ និស្សិត សិស្ស អ្នកគ្រូ លោកគ្រូ ទាំងអស់គ្នាប្រហែលមិនមានការ​ងារ​ធ្វើ​ទេ ព្រោះគាត់យកតែអ្នករៀននៅក្រៅប្រទេស! ពិតជាភ័យណាស់ មានតែបន់កុំឲ្យគាត់ឈ្នះឆ្នោតតែម្ដង​។

​នេះជាសំណេរនៅក្នុងគណនីហ្វេសបុករបស់សាស្ត្រាចារ្យម្នាក់ ដែលបង្រៀនមុខវិជ្ជាច្បាប់ នៅតាម​បណ្ដា​មហាវិទ្យាល័យច្បាប់នៅកម្ពុជា។ សាស្ត្រាចារ្យច្បាប់រូបនេះ មានសរសេរនៅក្នុងវង់ក្រចកនៃ​អត្ថ​បទ​​របស់គាត់ថា មាត់អត់គំរប។ ន័យនេះ គឺចង់សំដៅទៅលើប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គឺលោក សម រង្ស៊ី ដែលបានមើលងាយចំពោះសញ្ញាប័ត្រនៅស្រុកខ្មែរ។

ពាក់​ព័ន្ធ​នឹង​ការ​ប្រមាថ​មក​លើ​វិស័យ​អប់រំនៅកម្ពុជា​ពី​ប្រធាន​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ លោក សម រង្ស៊ី នៅ​​ថ្ងៃ​នេះ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួង​អប់រំ​យុវជន ​និង​កីឡា លោក ហង់ ជួនណារ៉ុន បានបញ្ចេញ​​ប្រតិកម្មខ្លាំងៗ ដោយ​បានចាត់ទុក​សម្តី​របស់​​លោក ​សម រង្ស៊ី ជាការ​មើលងាយ និង​វាយប្រហារ​ប្រព័ន្ធ​អប់រំ​នៅ​កម្ពុជា ដែល​​មិនអាច​ទទួលយក​បាន។ លោក​រដ្ឋមន្ត្រី ក៏បាន​អះអាងថា ក្រោយពី​ការលើកឡើង​នេះ មាន​គ្រូបង្រៀន​ខ្លះ​ចង់​បបួល​លោក សម រង្ស៊ី ប្រឡង​វិញ្ញាសា​ខ្មែរ​ជាមួយគ្នា ដើម្បី​រក​អ្នកខ្សោយ និង​អ្នកខ្លាំង។ 

គួររំលឹកបន្តិច​ថា កាលពីថ្ងៃទី៤ខែតុលា លោក សម រង្ស៊ី បានបោះពាក្យប្រមាថសញ្ញាប័ត្រនៅស្រុកខ្មែរ​ថា គ្មាន​តម្លៃ​នោះទេ គឺនៅចំពោះមុខសកម្មជនរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គ្រាដែលមេបក្សប្រឆាំង​រូប​នេះ​បាន​ជំទើត​ខ្លួន​​ចែកសញ្ញាប័ត្រ ដល់សកម្មជនក្នុងបក្សនៅទីស្នាក់ការគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ​នៅ​ចាក់​អង្រែ។ គេ​មិនដែលឃើញប្រធានគណបក្សប្រឆាំងចែកសញ្ញាប័ត្រនេះទេ កាលពីមុន ទើបតែពេល​នេះ​បាន​ចែក​សញ្ញាបត្រ អត្ថន័យនេះ ក៏ទំនងជាគេអាចសន្និដ្ឋានបានថា មេបក្សប្រឆាំងកំពុងរៀបឬក​រៀប​ពារ​​ធ្វើ​ជា​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រីឧទាហរណ៍សិន ទំរាំចាំអ៊ុតមើលលទ្ធផលឆ្នោតឆ្នាំ២០១៨។

រឿងរៀបឬករៀបពារធ្វើនាយករដ្ឋមន្ត្រីនេះ ត្រូវបានលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ​​ចំអកឲ្យ​ម្ដង​រួច​ហើយ ព្រោះ​បាន​ឃើញ​ការរៀបឬករៀបពារនេះម្ដងហើយម្ដងទៀត ឲ្យតែមុនបោះឆ្នោតចាប់ផ្តើម​រៀប​ឬកពារ​​ជា​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រីឧទាហរណ៍បណ្ដើរៗ តែក្រោយការបោះឆ្នោត គេមិនដែលឃើញបានខ្មេះ​ស្អី​នោះ​ទេ​។
ងាកមកសញ្ញាប័ត្រវិញ សម្រាប់អ្នកនយោបាយបានចាត់ទុកចរិករបស់មេបក្សប្រឆាំងថា ជារឿងធម្មតា​ទៅហើយ ព្រោះគេមិនដែលឃើញលោក សម រង្ស៊ី សរសើរចំណុចណាររបស់រាជរដ្ឋាភិបាលនោះទេ ខណៈ​ដែលខ្លួនគ្រប់គ្រងតែបក្សមួយមិនទាន់បានល្អឥតខ្ចោះផងនោះ។

មាត់ឥតគំរបរបស់មេបក្សប្រឆាំង ត្រូវបានរងការរិះគន់ពេញទំហឹងពីក្រុមនិស្សិត សាស្ត្រាចារ្យ និង​បញ្ញា​វ័ន្ដនៅស្រុកខ្មែរ។ បើតាមលោក សម រង្ស៊ី សញ្ញាប័ត្រនៅស្រុកខ្មែរគ្មានតម្លៃនោះទេ។ ទំនង​ជា​ត្រូវ​ខ្លះ​ដែរ​​​ព្រោះចឹងហើយ បានជាគេមិនឃើញលោក សម រង្ស៊ី ទុកកូនឲ្យរៀននៅសាលាក្នុងស្រុកខ្មែរ គឺ​បញ្ជូន​​ឲ្យ​​រៀននៅក្រៅប្រទេសអស់ៗ តែអ្នកមានកូនទៅរៀននៅស្រុកគេ នៅក្នុង​ជួរ​គណបក្ស​ប្រឆាំង​មិន​មាន​​ច្រើន​ទេ គឺមានតែកូនរបស់មេដឹកនាំគ្រាក់ៗក្នុងបក្សតែប៉ុណ្ណោះ មានដូចជាកូនស្រីលោក កឹម សុខា កូន​របស់លោកស្រី មួរ សុខហួរ ជាដើម។ តែកូនអ្នកទាំងនោះទៅរៀននៅស្រុកគេហើយ មក​ដើរ​ប្រួក​ប្រាច​​​ពាសពេញផ្លូវនៅស្រុកខ្មែរដែរ ពោលគឺទៅរៀននៅស្រុកគេច្រើនតែចេះបាតុកម្មតាមឪ។ បាតុកម្ម​នៅ​ទី​ណាមិនបាតុទេ បាតុតែនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ និងចេះជំនាញមួយទៀត គឺដកខ្លួន មាន​ហេតុផល​ថា ទៅបំពេញទស្សនកិច្ចក្រៅស្រុក នៅពេលមានរឿងក្នុងស្រុកម្ដងៗ។

ដល់ចំណុចនេះ គឺមានន័យថា ក្រៅអំពីអ្នករៀននៅក្រៅប្រទេសនោះ បញ្ញជនដែលនៅក្នុង​ស្រុកខ្មែរ កាន់ស​ញ្ញាប័ត្របណ្ឌិត អនុបណ្ឌិត បរិញ្ញាប័ត្រ បាក់ឌុប ឌីប្លូម ឬសញ្ញាប័ត្រជំនាញជាដើម​ គឺ​គ្មាន​តម្លៃ​ទេ អញ្ចឹងមានន័យថា អ្នករៀនស្រុកខ្មែរគ្មានចេះអីទេ ចេះតែក្រុមកូនលោកដែលបានទៅរៀន​នៅ​បរ​ទេស​​តែប៉ុណ្ណោះ។ សូម្បីតែសាស្ត្រាចារ្យដែលកាន់សញ្ញាប័ត្រនៅស្រុកខ្មែរក៏គ្មានសមត្ថភាពដែរ។​

ប្រសិនបើអ្វីៗដូចជាការលើកឡើងរបស់លោក សម រង្ស៊ី មែន នោះសាស្ត្រាចារ្យដែលបង្រៀន​នៅ​ស្រុក​ខ្មែរ​​​អាចប្រឈមនឹងការបាប់បង់អាជីព ព្រោះបង្រៀនអត់សមត្ថភាព និងសញ្ញប័ត្រគ្មានតម្លៃ ហើយនិង​គ្មាន​កន្លែងសម្រាប់​ឈរជើងនោះទេ។ សិស្សានុសិស្សរាប់លាននាក់ កំពុងរៀនចំណេះដឹងទូទៅ និស្សិត​នៅតាមបណ្ដាមហាវិទ្យាល័យ អ្នកគ្រូលោកគ្រូ សាស្ត្រាចារ្យ និងបញ្ញាវ័ន្ដដែលសិក្សានៅកម្ពុជានឹងក្លាយ​ទៅជាគ្មានតម្លៃផ្នែកចំណេះដឹងនោះទេ។ គឺពួកគេរាល់គ្នានឹងមានសញ្ញាប័ត្រខ្ពស់ៗ តែគ្មានគំនិត គ្មាន​ចំណេះនោះទេ មានតែអ្នកដែលបានទៅរៀននៅបរទេសតែប៉ុណ្ណោះ។

ជាទូទៅគេដឹងថា លោក សម រង្ស៊ី និយាយនេះ ក៏ដើម្បីតែនយោបាយដែរ ក៏ប៉ុន្ដែភាពប្រជាភិថុតិ ឬភាព​បោក​ប្រាស់ដើម្បីបំរើនយោបាយបក្សពួកខ្លួនតែមួយក្រុមនេះ វានឹងធ្វើឲ្យបញ្ញាវ័ន្ដជនជាតិខ្មែរ គ្មាន​តម្លៃ​នោះទេ សម្រាប់ឆាកអន្តរជាតិ ហើយកិត្តិយសរបស់បញ្ញាវ័ន្ដមានដូចជា គ្រូបង្រៀនដែលអ្នកផងគោរព​និងឲ្យតម្លៃជាបញ្ញាវ័ន្ដនោះ អាប់ងើបមុខគ្មានរួចនោះទេ។ ក៏ព្រោះតែភាពចំណេញនយោបាយមេបក្ស​ប្រឆាំងបានទំលាក់តម្លៃគ្រូបង្រៀន ទំលាក់តម្លៃរបស់អ្នកបង្រៀនសិស្សទទួលបាន​សញ្ញា​ប័ត្រថា គ្មាន​តម្លៃ។ បើគិតៗទៅ ធម្មតាទៅហើយ ព្រោះតែចំណុចណាមួយក្នុងវិស័យរាជរដ្ឋាភិបាលក៏ធ្លាប់រងនូវការ​រិះគន់ មានរហូតរិះគន់បំផ្លើសនូវចំណុចដែលរាជរដ្ឋាភិបាលបាន​ និង​កំពុងធ្វើ។

ចំពោះសញ្ញាប័ត្រនៅក្នុងវិស័យអប់រំនេះដែរ លោក សម រង្ស៊ី ពិតជាពូកែរិះគន់មែន ព្រោះគេក៏មិនដែល​ឃើញលោក សម រង្ស៊ី បានប្រើប្រាស់ថវិកាផ្ទាល់ខ្លួន ឬកៀរគររកចំណូលឯណាទៅជួយសាងសង់​សាលារៀន មានតែគៀរគរចំណូលចូលរួមជួយធ្វើបាតុកម្ម ញុះញង់ឲ្យមានការដុតបំផ្លាញឡានប៉ូលីស ឡានទឹក ដុត​កង់ឡាន​ គៀរគររកលុយធ្វើចំការម្រេច ល្ហុងខ្វង អាហ្នឹងប្រហែលអាចមាន។

ជារួម ទោះបែបណាក្ដី សំដីមួយមាត់នេះ គឺវាបានលើសពីការឃោសនានយោបាយបាត់ទៅហើយ ព្រោះ​​ថា មានមនុស្សច្រើនណាស់ដែលបានប្រាស្រ័យផលរបស់សញ្ញាបត្រនៅកម្ពុជានេះ ជាស្ពានក្នុង​ការ​សាងអនាគត មិនថា ទៅរៀនបន្ដនៅស្រុកក្រៅ មិនថា ធ្វើការនៅស្រុកក្រៅ ឬធ្វើការនៅស្រុកខ្មែរ និង​​ធ្វើជំនួញរកស៊ីជួញដូរនានា។

តែទោះយ៉ាងណាគេនៅមិនទាន់ដឹងថា តើគ្រូបង្រៀន សាស្ត្រាចារ្យ ​និស្សិ​ត​ នឹងមានប្រតិកម្មខ្លាំង​ក្លា​យ៉ាង​ណា​ទៀត ប្រឆាំងមេដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះ​ជាតិ​នោះ​ទេ នេះ​មិន​ទាន់​គិត​អំពី​ទំ​ហំ​ទឹក​ចិត្ត​ នៃ​ការ​ខឹង​សម្បាររបស់មាតាបិតាសិស្ស​ប្រឡង​ជាប់ ដែល​ពួក​គាត់​បាន​ប្រឹង​ប្រែង​ លំបាកសព្វ​គ្រប់​បែប​យ៉ាង​ក្នុង​ការ​រក​ថវិកាចិញ្ចឹម​ និង​ផ្គត់​ផ្គង់​ឲ្យ​កូន​គាត់​បាន​រៀន​សូត្រ​ ទម្រាំប្រឡងជាប់​នោះ​ឡើយ ដែល​ពុំ​គួរ​គប្បី​ត្រូវ​បាន​មេបក្ស​ប្រឆាំង​មាក់ងាយ តម្លៃ​នៃ​ការ​ខិតខំ​របស់​ពួក​គាត់​ និង​កូន​របស់​ពួក​គាត់​បែប​នេះ​ឡើយ​៕

ដោយ៖ សុខ សុវណ្ណ

Tuesday, June 9, 2015

ការចោទប្រកាន់ថា កម្ពុជាបាត់បង់ទឹកដី និងការសន្យាទាមទារ​យក​ត្រលប់​មកវិញ គឺជាល្បិចកល នយោ​បាយប្រជាភិថុត និងបោកប្រាស់របស់បក្សប្រឆាំង







ការចោទប្រកាន់ថា កម្ពុជាបាត់បង់ទឹកដី និងការសន្យាទាមទារ​យក​ត្រលប់​មកវិញ គឺជាល្បិចកល នយោ​បាយប្រជាភិថុត និងបោកប្រាស់របស់បក្សប្រឆាំង

Monday, June 8, 2015

សាររំ​លែក​ទុក្ខ របស់​សម្តេច​អគ្គ​មហា​សេនា​បតីតេជោ ហ៊ុន សែន ជូន ឯកឧត្តម សាយ ឈុំ អនុ​ប្រធាន​ទី១ ព្រឹទ្ធសភា នៃ​ព្រះ​រាជា​ណា​ចក្រ​​កម្ពុជា


សាររំ​លែក​ទុក្ខ របស់​​ឯកឧត្តម​បណ្ឌិត​សភាចារ្យ សុខ អាន ជូន ឯកឧត្តម សាយ ឈុំ អនុ​ប្រធាន​ទី១ ព្រឹទ្ធសភា នៃ​ព្រះ​រាជា​ណា​ចក្រ​​កម្ពុជា


សារលិខិតសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន និងសម្តេចកិត្តិព្រឹទ្ធបណ្ដិត ប៊ុន រ៉ានី ហ៊ុន សែន ផ្ញើជូនក្មួយៗ ព្រមទាំងចៅៗ


ព្រះរាជក្រិត្យ ស្តីពីការបង្កើតគណៈកម្មការរៀបចំពិធីបណ្យសព សម្តេចអគ្គមហាធម្មពោធិសាល ជា ស៊ីម ប្រធានព្រឹទ្ធសភា និងជាប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា




សារាចរណែនាំ ស្តីពីការប្រារព្វពិធីកាន់ទុក្ខ សម្តេចអគ្គមហាធម្មពោធិសាល ជា ស៊ីម ប្រធានព្រឹទ្ធសភា និងជាប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា


Thursday, May 14, 2015

ប្រសាសន៍ សម្តេច​តេជោ ហ៊ុន សែន ថ្លែង​ក្នុង​ពិធី​សម្ពោធ ដាក់ឲ្យ​ប្រើប្រាស់​ជាផ្លូវការ អាគារ​មជ្ឈ​មណ្ឌល​ចក្ខុរោគ មិត្តភាព កម្ពុជា-កូរ៉េ




ប្រសាសន៍ សម្តេច​អគ្គ​ម​ហា​សេនាប​តីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយក​រដ្ឋមន្រ្តី នៃព្រះរា​ជាណាចក្រកម្ពុជា ថ្លែង​ក្នុង​ពិធី​សម្ពោធ ដាក់ឲ្យ​ប្រើប្រាស់​ជាផ្លូវការ អាគារ​មជ្ឈ​មណ្ឌល​ចក្ខុរោគ មិត្តភាព កម្ពុជា-កូរ៉េ ដែល​ជា​អំណោយ​ដ៍ថ្លៃថ្លា របស់​រដ្ឋាភិបាល នៃសាធារ​ណះរដ្ឋកូរ៉េ តាមរយះ​អង្គការ​(កយកា)កូរ៉េ

Handover Ceremony of the Statue of Hanuman from the Cleveland Museum of Art

Handover Ceremony of the Statue of Hanuman from the Cleveland Museum of Art Presided by His Excellency Dr. Sok An, Deputy Prime Minister Minister in charge of the Office of the Council of Ministers

ឥណ្ឌា ចាប់​អារម្មណ៍​ចង់ជួយ​កម្ពុជា លើក​កម្ពស់​វិស័យ​សំខាន់ៗ តាមរយៈ​កិច្ច សហ​ប្រតិបត្តិ ការល្អ


ថ្ងៃទី ១២ ​ខែឧសភា​ ឆ្នាំ២០១៥​ នៅសណ្ឋាគារ ​អ៊ីម៉ាវ៉ារី ​រាជធានីភ្នំពេញ ​ក្រុមសិក្សាស្រាវជ្រាវ​ ដេលី ​ដែលជាអង្គការ​មិនមែន​រដ្ឋាភិបាល​ នៅប្រទេសឥណ្ឌា ​ដែលកំពុង​បំពេញ ​ទស្សនៈកិច្ច​ សក្សានៅកម្ពុជា ​បានធ្វើសន្និសីទ​សារព័ត៌មាន​ ដើម្បី​ជម្រាបជូន​អំពីដំណើរ​សិក្សាស្រាវជ្រាវ​របស់ក្រុម​ខ្លួន​ ក្នុងគោល​បំណង​បង្កើនកិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​ឲ្យកាន់តែ​ខ្លាំងឡើង​រវាង​កម្ពុជា​ និង​ឥណ្ឌា ​ហើយក្នុង​នោះ ក្រុម​សិក្សា បានបង្ហាញ​ពី​ចំណាប់​អារម្មណ៍​ចង់ជួយ​កម្ពុជា​ លើ​វិស័យ​សំខាន់​មួយចំនួន​ ដែល​ជាវិស័យ​អាទិភាព​ ហើយ​ដែល​ឥណ្ឌា ​មានភាព​ជោគជ័យ​ និង​រីកចំរើន​។​
គណៈប្រតិភូ​ឥណ្ឌា ​បានមានប្រសាសន៍​ថា​ គោលបំណង​នៃដំណើរ​ទស្សនៈកិច្ច​លើកដំបូង​មកកាន់​ប្រទេស​កម្ពុជានេះ ​គឺដើម្បី​លើក​កម្ពស់​ទំនាក់ទំនង​រវាង​ប្រជាជន​កម្ពុជា​ និង​ប្រជាជន​ឥណ្ឌា​ ដែល​ផ្តោតទៅ​លើមិត្តភាព​ ហើយ​និង​ការយោគ​យល់គ្នា​ និង​ពង្រឹង​ការទូត​រវាង​ប្រទេស​ទាំងពី​រ។​ គណៈប្រតិភូ​ឥណ្ឌា​ក៏បាន​លើក​ឡើង​ផងដែរ​ ពីចំណុច​សំខាន់​ដែលក្រុមសិក្សា​របស់​លោក​ចាប់អារម្មណ៍​លើ​ប្រទេស​កម្ពុជា​នោះ​គឺដោយសារ​ ប្រទេស​កម្ពុជា​មាន​ប្រាសាទ​ព្រហ្ម​សាសនា​ (ប្រាសាទ​សាសនា​ហិណ្ឌូ​)​ ច្រើនជាង​គេ​លើ​ពិភពលោក​ ហើយ​ប្រទេស​ឥណ្ឌា​វិញ​គឺជា​ប្រទេស​ដែលមាន​ប្រជាជន​កាន់​ព្រហ្ម​ញ្ញសាសនា ​(សាសនា​ហិណ្ឌូ​)​ ច្រើនជា​គេ​លើ​ពិភព​លោក​។​ តាមរយៈ​ចំណុច​សំខាន់នេះ ​គឺក្រុម​របស់​លោក​យល់ថា​ វាមាន​ភាព​ចាំបាច់​ខ្លាំង​ណាស់​ ដែល​ប្រជាជន​ឥណ្ឌា​គួរតែ​ស្គាល់​ប្រទេស​កម្ពុជា​ដូច្នេះ ក្រុម​សិក្សា​របស់​លោក​ ចង់លើក​កម្ពស់​ឲ្យមាន​ដំណើរ​ទស្សនៈកិច្ច​ទេសចរ​ ពី​ឥណ្ឌាមក​កាន់​ប្រាសាទ​កម្ពុជា​ឲ្យ​បានច្រើន​ ម្យ៉ាង​ដោយសារ​ ប្រទេស​ឥណ្ឌា​ជា​ប្រទេស​ដែលមាន​ប្រជាជន​ច្រើន​ ដែល​បច្ចុប្បន្ន​ដង់ស៊ីតេ​ប្រជាជន​​មាន​ប្រមាណ​ជាង​ ១.២៥​ពាន់​លាន​នាក់​ ។ ដូច្នេះ​ប្រសិន​ជា​គាត់​សំរេចចិត្ត​មកលេង​កំសាន្ត​នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា​នោះ ​កម្ពុជានឹង​ទទួលបាន​ចំណូល​ច្រើន​ពី​វិស័យ​ទេសចរ​។​


យ៉ាងណា​មិញ​ក្រុម​គណៈប្រតិភូ​ឥណ្ឌា​បាន​កត់​សំគាល់​ឃើញថា​ ប្រជាជន​ឥណ្ឌា​ភាគច្រើន​មិនសូវ​ស្គាល់​ប្រទេស​កម្ពុជា​ទេ​ ដោយសារ​តែ​ប្រទេស​ទាំងពីរ​មិនទាន់​មានជើង​ហោះហើរ​ ដោយត្រង់​ពី​ឥណ្ឌា​មកកាន់​កម្ពុជា ​និង​ពី​កម្ពុជា​ទៅ​ឥណ្ឌា​ ដែលអ្នក​ទេសចរ​ប្រទេសទាំងពីរ​ត្រូវ​ចំណាយ​ពេលវេលា​ច្រើន​ ក្នុង​ការ​ធ្វើ​ដំណើរ​ និង​ចំណាយ​ថវិកា​ច្រើន ​ដែល​កត្តានេះ​ធ្វើ​ឲ្យ​មាន​ភ្ញៀវទេស​តិចតួច​ ពី​ឥណ្ឌា​មកកាន់​ប្រទេស​កម្ពុជា​។
​គណៈប្រតិភូ​ របស់​ក្រុមសិក្សា​ស្រាវជ្រាវ ​ដេលី ​ក៏លើក​ឡើង​បន្ថែម​ទៀតថា​ ក្រៅពី​វិស័យ​ទេសចរ​ ឥណ្ឌាអាច​ជួយ​កម្ពុជា​លើវិស័យ​ព័ត៌មាន​វិទ្យា,​ ការពង្រីក​វិស័យ​អប់រំ​ និង​សុខាភិបាល​នៅ​ទីជនបទ​,​ វិស័យ​ផ្លូវដែក​នៅកម្ពុជា​,​ លើក​កម្ពស់​ការនាំទំនិញ​ពី​កម្ពុជា​ទៅឥណ្ឌា​ដែល​បច្ចុប្បន្ន​ទំហំ​នាំចេញ​ពី​កម្ពុជា​ទៅ ​ឥណ្ឌា​មាន​ប្រមាណ​តែ​ ១៥លាន​ដុល្លារ​ក្នុង​១​ឆ្នាំ​ប៉ុណ្ណោះ ដោយសារ​តែ​ប្រទេស​ទាំងពីរ​មិនទាន់​មាន​ទំនាក់ទំនង​គ្នា​ច្រើន​ លើ​វិស័យនាំ​ចេញ​នេះ ​ហើយ​ក៏​ព្រោះតែ​កម្ពុជា​-​ឥណ្ឌា​មិនទាន់​មាន​ជើងហោះ​ហើរ​ដោយ​ត្រង់​ផងដែរ​។​

​ជាមួយគ្នា​នោះ​គណៈ​ប្រតិភូ​ឥណ្ឌា ​ក៏បានចែក​រំលែក​អំពី​បទពិសោធន៍​របស់ខ្លួន​ជាមួយ​មន្រ្តី ជាន់​ខ្ពស់​នៃ​រាជ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ លើ​វិស័យ​ការទូត​ជាមួយ​ប្រទេស​ជិត​ខាង​ ក៏ដូចជា​ការលើក​កម្ពស់​ជីវភាព​របស់​ប្រជាជន​ក្រីក្រ ​និង​ចែករំលែក​បទពិសោធន៍​ រួមទាំង​ចំណេះដឹង​ ដែល​ឥណ្ឌាធ្លាប់​បាន​ឆ្លងកាត់​កន្លងមក​ និង​បញ្ហាដែល​កម្ពុជា​កំពុង​តែជួប​ប្រទះ ​ដើម្បី​បង្កើន​ការអភិវឌ្ឍន៍​នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា​បន្ថែម​ទៀត​។
​គួរបញ្ជាក់​ថា​ ក្រុម​សិក្សា​ស្រាវជ្រាវ​ ដេលី ​ជាអង្គការ​មិនមែន​រដ្ឋាភិបាល​ នៅ​ប្រទេស​ឥណ្ឌា ដ៏លេច​ធ្លោមួយ​ ដែល​ធ្វើការ​ដើម្បី​លើក​កម្ពស់​ជីវភាព​ប្រជាជន​ ហើយ​ដំណើរ​ទស្សនៈ​កិច្ច​លើកទី១​នេះ ​គឺតប​តាម​ការអញ្ជើញ​របស់​ឯកឧត្តម​ បណ្ឌិត​សភាចារ្យ ​សុខ​ អាន​ ឧបនាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​រដ្ឋមន្ត្រី​ទទួល​បន្ទុក​ទីស្តី​ការ​គណៈ​រដ្ឋមន្ត្រី ​ដើម្បី​ស្វែងយល់​ពី​ប្រទេស​កម្ពុជា​ និងផ្សារ​ភ្ជាប់​ទំនាក់​ទំនង​រវាង​ឥណ្ឌា-​កម្ពុជា​។​ ក្រុមគណៈ​ប្រតិភូ​សិក្សាស្រាវ​ជ្រាវ ​ដេលី ​មកកាន់​កម្ពុជា​នាពេលនេះ ​មាន​សមាជិក​ ៥នាក់​ ដែលបាន​ចាកចេញ​ពី​ឥណ្ឌា​នៅថ្ងៃទី​ ១០​ ខែឧសភា ហើយ​គ្រោង​នឹង​បញ្ចប់ទស្សនៈ​កិច្ច​នៅ​ ថ្ងៃទី​១៦​ ខែ​ឧសភា ​ឆ្នាំ២០១៥​។​
សូមបញ្ជាក់ថា ក្រុមសិក្សា​ស្រាវជ្រាវ​ ដេលី ​មាន​ដើម​កំណើត​នៅឆ្នាំ ​១៩៩២ ​និង​មាន​សមាជិក​ប្រមាណ​ជាង​ ២០០០នាក់​ ។ បច្ចុប្បន្ន​នៅ​ប្រទេស​ឥណ្ឌា ​ក្រុមសិក្សា​ស្រាវជ្រាវ ​ដេលី​ ដឹកនាំ​ដោយ​លោក​ វីចាយ ចូលី។​ ចំពោះគណៈប្រតិភូ ដែល​ដឹកនាំ​ដំណើរទស្សនៈកិច្ច​មកកាន់​កម្ពុជា​លើកនេះ​រួមមាន​ លោក​ អាសុក ហ្គាដ ជាទី​ប្រឹក្សា​ក្រុម​សិក្សា​ស្រាវជ្រាវ,​លោក​ ណារិន​ ប្រាភូមា ​ចាឡា​ ជាលេខាធិការ​ និង​ជា​ប្រធាន​ក្រុមហ៊ុន​បោះពុម្ព​មួយ​នៅឥណ្ឌា,​ លេខាធិការ​ម្នាក់​ទៀត​គឺលោក ​អានៀល ​ជិនត្រា​ ជាគណនេយ្យករ​ ដែល​មាន​ការទទួល​ស្គាល់​ជាអន្តរជាតិ,​ លោក​ សាដា​ កុមាជិ​ សីង​ លូកាល​ ជាប្រធាន​ក្រុមហ៊ុន​ អចលន​ទ្រព្យ​នៅឥណ្ឌា ​និង​លោក​ រ៉ាជិប​ ភូមា​សាណា ​ជាអ្នកដឹក​នាំអង្គការ​សង្គម​នៅឥណ្ឌា​ដ៏ល្បី​ឈ្មោះម្នាក់​៕


សម្តេច​តេជោ ទទួលជួប​ពិភាក្សាការ​ងារជាមួយ​ប្រធាន​រដ្ឋសភាកូរ៉េ និងសាកល​វិទ្យាធិការ នៃសកល​វិទ្យាល័យ Konyang សាធារណរដ្ឋកូរ៉េ

ក្នុងជំនួបនៅវិមានសន្តិភាព​ទីស្តីការនាយករដ្ឋមន្រ្តី នារសៀលថ្ងៃទី១៣ ខែឧសភា ឆ្នំា២០១៥ ឯកឧត្តម Chung Ui HWA មានប្រសាសន៍ថា ក្នុងដំណើរទស្សន​កិច្ចរបស់ឯកឧត្តម មកកាន់ប្រទេស​កម្ពុជានៅពេលនេះ ឯកឧត្តមបាន​ឃើញ​នូវវឌ្ឍនភាពរបស់កម្ពុជា ហើយ​តាមរយៈនេះឯកឧត្តមសូម​សំដែងនូវការគោរព និងកោត​សរសើរ ជូនចំពោះសម្តេចតេជោ​នាយករដ្ឋមន្រ្តី ក្នុងការសំរេច​ឲ្យមានស្ថាន​ឯកអគ្គរដ្ឋ​ទូតរបស់​សាធារណរដ្ឋកូរ៉េ ក្នុងប្រទេស​កម្ពុជាកាល​ពីឆ្នាំ១៩៩៧។ ហើយ ចាប់តាំងពីពេលនោះ​មកទំហំពាណិជ្ជ​កម្មនៃប្រទេស​ទាំងពីរមាន​ការកើនឡើង ១៥ដង និងការវិនិយោគ​របស់កូរ៉េក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា ស្ថិតក្នុងលំដាប់​ថ្នាក់ទី២ ដោយឡែកពលករ​ខ្មែរដែលទៅ​ធ្វើការនៅកូរ៉េ មានការតស៊ូប្រឹង​ប្រែងធ្វើការ​បានល្អ កត្តាទាំង​អស់នោះហើយ នាំឲ្យមាន​ការទាក់​ទាញនូវអ្នក​វិនិយោគ​ទុនកូរ៉េយ៉ាង​ច្រើន មកបណ្តាក់​ទុននៅកម្ពុជា។ 
សម្តេចតេជោ​នាយករដ្ឋមន្រ្តី​មានប្រសាសន៍​ថា សម្តេច មានការ​ពេញចិត្តយ៉ាងខ្លាំង​ជាមួយ​និងវឌ្ឍនភាព នៃទំនាក់​ទំនង​រវាងប្រទេស​ទាំងពីរ។ តាមរយៈ​នេះសម្តេច​បានលើក​ទឹកចិត្តបន្ត​ឲ្យមាននូវ​ការផ្លាស់ប្តូរ​ទស្សនកិច្ច​រវាងថ្នាក់ដឹក​នាំនិង​ថ្នាក់ដឹក​នាំ មន្រ្តីនិង​មន្រ្តី ពិសេស​ជំរុញឲ្យមាន​នូវការ​ពិភាក្សា​ជាច្រើន​លើ បញ្ហាអភិវឌ្ឍ​ធនធាន​មនុស្ស ការបង្កើន​ពលករ​ខ្មែរទៅ​កាន់ប្រទេសកូរ៉េ ដើម្បីឲ្យ​ពលក​រ​ទាំង​នោះបានទទួល​កម្រៃផង និងបាន​ទទួល​នូវ​បទពិសោធន៍ ដើម្បីយក​មក​ប្រើប្រាស់​ក្នុងប្រទេស​កម្ពុជាផង។
សម្តេចតេជោ​នាយករដ្ឋ​មន្រ្តី បានស្នើ​ដល់ភាគី​កូរ៉េ បន្តយកចិត្ត​ទុកដាក់​បន្ថែម​ទៀត ក្នុងការ​នាំទំនិញ​ពីកម្ពុជា​ទៅកាន់​កូរ៉េឲ្យបានច្រើនឡើ​ងថែម​ទៀត ព្រោះថា​បច្ចុប្បន្ននេះ​ទំនិញកូរ៉េហូរ​ចូលម​កកាន់​កម្ពុជា មានចំនួន​ច្រើនជាង​ទំនិញ​កម្ពុជា​នាំចូល​ទៅកាន់កូរ៉េ។ សម្តេច​តេជោ​បន្តថា ប្រទេស​យើងទាំង​ពីរមានកិច្ច​សហប្រតិ​បត្តិការ​ជាច្រើនទៀត ដែលយើង​អាចធ្វើការ​សហការជាមួយគ្នា ជាងនេះ​ទៅទៀត​រួមមាន​ចលនា​ភូមិថ្មី​ដែលជាទីចាប់​អារម្មណ៍​បំផុត​របស់កម្ពុជា និងកិច្ច​សហប្រតិ​បត្តិការ​ក្នុងក្របខណ្ឌមេគង្គ កូរ៉េ និងអាស៊ាន កូរ៉េ។ 




បន្ទាប់មកនៅ​រសៀលថ្ងៃ​ដដែលនោះដែរ សម្តេចតេជោ​នាយករដ្ឋមន្រ្តី បានអនុញ្ញាតិ​ឲ្យលោក​វេជ្ជ​បណ្ឌិត Kim Hi Soo សាកល​វិទ្យាធិការ នៃសកល​វិទ្យាល័យ Konyang សាធារ​ណរដ្ឋកូរ៉េ ចូលជួប​សំដែង​ការគួរ​សម និងពិភាក្សា​ការងារ។ ក្នុងជំនួបពិ​ភាក្សាគ្នានោះ លោក​បណ្ឌិត Kim Hi Soo មានប្រសាសន៍​ថា រូបលោកបាន​មកកាន់​ប្រទេសកម្ពុជា​កាលពី​ខែតុលា​ឆ្នាំ២០០៩ និងបានជួប​សំដែងការគួរ​សមសម្តេច​តេជោ ហើយនៅ​ពេលនេះ​ទៀត​សោត រូបលោក​មានវត្តមាន​ក្នុងប្រទេស​កម្ពុជាសាជាថ្មី​ម្តងទៀត ក្នុងការអញ្ជើញ​ចូលរួមក្នុង​ពិធីសម្ភោធ​ដាក់ឲ្យ​ប្រើប្រាស់​ជាផ្លូវការ អគារមជ្ឈ​មណ្ឌល​ចក្ខុរោគ​មិត្តភាព​កម្ពុជា កូរ៉េ នៃ​មន្ទីពេទ្យ​ព្រះអង្គឌួង ក្នុងរាជ​ធានីភ្នំពេញ។
លោកវេជ្ជ​បណ្ឌិតមាន​ប្រសាសន៍​បន្តថា មជ្ឈមណ្ឌល​ថ្មីនោះ នឹងអាចជួយ​ដល់ការពិនិត្យ​ថែទាំព្យាបាល ជូនចំពោះ​អ្នកជំងឺ​ភ្នែកកម្ពុជា និងជាពិសេស​ទៅទៀតអាច​ជួយដល់​កម្ពុជាក្នុងការអភិវឌ្ឍធន​ធានមនុស្សផង​ដែរ។ លោកប្រធាន​មានប្រសាសន៍​បន្តថា បន្ទាប់​ពីការសាង​សង់រួច ហើយនោះ នៅពេលនេះ​ទៀតសោត រដ្ឋាភិបាល​កូរ៉េកំពុង​យកចិត្ត​ទុកដាក់ និងធ្វើការ​ពិចារណាក្នុងការជួយ​ដល់មជ្ឈ​មណ្ឌលចក្ខុរោគ ក្នុងជំហាន​ទី២នោះគឺ ការផលិត​វ៉ែនតា។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត​មានប្រសាសន៍​បន្តថា ការអភិវឌ្ឍ​ធនធាន​មនុស្ស​ក្នុង​មជ្ឈមណ្ឌល​ចក្ខុរោគ គឺធ្វើឡើង​តាមរយៈការ​បញ្ជួនវេជ្ជបណ្ឌិត និងគិលានុ​បដ្ឋាកកម្ពុជា​ទៅសិក្សា​នៅកូរ៉េ និងទី២បញ្ជួន​អ្នកអ្នក​ទេសកូរ៉េ មកកាន់​កម្ពុជាដើម្បី​បង្រៀនដល់​បុគ្គលិកមន្ទីរពេទ្យ តាមរយៈនេះលោក​វេជ្ជបណ្ឌិត​បានសន្យាដែរថា នឹងបន្តបណ្តុះ​បណ្តាលធន​ធានមនុស្សផ​ង និងថែទាំ នូវរាល់​សម្ភារៈទាំងឡាយ ដែលបំពាក់​ក្នុងមជ្ឈមណ្ឌល​ប្រើប្រាស់បាន​យូរអង្វែង និងប្រកបដោយ​និរន្តរភាពខ្ពស់។  
សម្តេចតេជោ​នាយករដ្ឋមន្រ្តី មានប្រសាសន៍​ថ្លែងនូវអំណរគុណ​ជូនចំពោះ​រដ្ឋាភិបាល និងប្រជាជន​កូរ៉េ ដែលបាន​ជួយក​សាងមជ្ឈមណ្ឌល​ចក្ខុរោគនៅ​កម្ពុជា ដែលនឹងរួម​ចំណែកជួយ​ព្យាបាល​ដល់ប្រជាជន​កម្ពុជាផង និងជួយដល់​ការអភិវឌ្ឍ​ធនធានមនុស្សនៅ​កម្ពុជាផង។
សម្តេចតេជោ​នាយករដ្ឋមន្រ្តី មានប្រសាសន៍​សង្កត់ធ្ងន់ថា បើគ្មានធនធាន​មនុស្សទេនោះ សម្ភារៈដ៏ទំនើបៗ​ក្នុងមជ្ឈ​មណ្ឌល គឺមិនអាច​យកមក​ប្រើប្រាស់​បាននោះទេ តាមរយៈ​នេះសម្តេច​សូមគាំទ្រ និងលើក​ទឹកចិត្តដល់​លោកវេជ្ជ​បណ្ឌិតគីម សហការជាមួយនិង​សកលវិទ្យាល័យ​វិទ្យាសាស្រ្ត​សុខាភិបាល របស់​កម្ពុជា និងបន្តសហការ​ជាមួយនិង​ក្រសួង​សុខាភិបាល ដើម្បីរួមចំណែកជួយ​ដល់ការ​បណ្តុះ​បណ្តាល​ធនធាន​មនុស្ស​នៅកម្ពុជា ឲ្យកាន់តែ​សមត្ថភាព​ខ្ពស់ ថែមទៀត៕   



សម្តេច​តេជោ ហ៊ុន សែន ជួប​ជាមួយ​បណ្ឌិត Moustapha Saphariny​

សម្តេចអគ្គមហា​សេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រី នៃ​ព្រះរា​ជាណា​ចក្រ​កម្ពុជា បានថ្លែងអំណរ​គុណចំពោះ​កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែង​ទាំងឡាយ​របស់លោក  Saphariny ដែលបាន ចូល​រួម​ចំណែកក្នុង​ការស្វែង​រកសន្តិភាព​នៅកម្ពុជាពី​អតីតកាល កាលពីប្រមាណ ៣០ឆ្នាំមុន។
សម្តេច​តេជោ ​មានប្រសាសន៏​​​រម្លឹកឡើងវិញ​អំពីរឿងនេះ ក្នុងឱកាស​ដែលសម្តេច​បាន​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​​លោកបណ្ឌិត Moustapha Saphariny ប្រធានគណៈ​កម្មការ​វិនិយោគ​នៅប្រទេស​ចិននិង​តំបន់អាស៊ី ចូល ជួប​សំដែង​ការ​គួរសមនៅ​វិមានសន្តិ ភាពទីស្តី ការនាយករដ្ឋមន្ត្រី នាព្រឹកថ្ងៃ​ទី​១៣​ ខែឧសភា​នេះ។
ឯកឧត្តម អ៊ាង សុផល្លែត ជំនួយ​ការសម្តេចតេជោ​នាយករដ្ឋមន្ត្រីបានប្រាប់​អ្នក​យក​ព័ត៌​មាន​នៅ​ក្រោយ​ជំនួបនេះថា៖នៅក្នុងជំនួបនេះ​លោកបណ្ឌិត បានគោរពរម្លឹកជំរាប​ជូនសម្តេច​តេជោ​អំពី​រូបលោកដែល​បានចូលរួម​ចំណែករៀប​ចំជួយក្នុងដំណើរការស្វែង​រកសន្តិភាព​របស់កម្ពុជា ហើយ​លោកក៏បាន​ជូនសៀវភៅ អាល់ប៊ុម រូបថត​អនុស្សាវរីយ៍​ពីអតីតកាល​នៃការ​ស្វែងរក​សន្តិភាព នា​ឱកាសនោះផងដែរ។
លោក ​ Saphariny បានជំរាប​ជូនសម្តេច​ដែរថា នៅពេលដែល​លោកបាន​មកដល់​កម្ពុជា​នាពេលនេះ បានឃើញ​ទីក្រុងភ្នំពេញ មានសោភណ្ឌ​ភាពដ៏ស្រស់​បំព្រងពោរ ពេញ​ដោយ ក្តី​ញញឹម និងសន្តិភាព ដែលឆ្លុះ​បញ្ចាំង​នូវកិច្ចខិត​ខំប្រឹងប្រែង ក្រោមការដឹកនាំ​ដ៏ត្រឹម ត្រូវរបស់​សម្តេចតេជោ​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ក្នុងការដឹកនាំ​ប្រទេសកម្ពុជា ឈានឆ្ពោះ​ទៅ ការ​អភិវឌ្ឍ។ ក្នុងន័យនេះ ឯកឧត្តម បានគោរព​សំដែងនូវការ​អបអរ​សាទរ​ដោយ​ស្មោះអស់​ពីចិត្ត​ចំពោះសម្តេច តេជោ ហ៊ុន សែន ។
ជាការឆ្លើយ​តប សម្តេច​តេជោ ហ៊ុន​សែន បានថ្លែង​អំណរ​គុណចំពោះលោក បណ្ឌិត ដែល​បាន រម្លឹកពីការងារ​ដែលបាន​ធ្វើរួមគ្នាពីអតីតកាល​មានរយៈពេល​ប្រមាណ​៣០ឆ្នាំមុន ហើយក៏​បាន ថ្លែងអំណរគុណ​ចំពោះការផ្តល់​ជូនសៀវភៅ អាល់ប៊ុម រូបថត អនុស្សាវរីយ៍នេះ។
ជា​មួយ​គ្នានេះ សម្តេចក៏បាន​ថ្លែងអំណរ​គុណចំពោះ កិច្ចខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​ទាំងឡាយ​របស់​លោក  Saphariny ដែលបាន​ចូលរួមចំណែក​ក្នុងការស្វែងរក​សន្តិភាពនៅកម្ពុជា និងជាទី​បញ្ចប់ សម្តេចតេជោ នាយក​រដ្ឋ​មន្ត្រី ក៏បាន​ជំរាបជូនលោក  Moustapha Saphariny​ អំពីស្ថាន ភាពទូទៅ​របស់កម្ពុជា​រួម​ទាំងស្ថានភាព សេដ្ឋកិច្ចផងដែរ៕






អគារ​​មជ្ឈ​មណ្ឌល​​ចក្ខុរោគ មិត្តភាព កម្ពុជា-កូរ៉េ ត្រូវ​សម្ពោធ​​ដាក់​ឲ្យ​​ប្រើប្រាស់​​ជាផ្លូវការ

អគារមជ្ឈមណ្ឌលចក្ខុរោគ មិត្តភាព កម្ពុជា- កូរ៉េ ដែលជាអំណោយដ៍ថ្លៃថ្លារបស់រដ្ឋាភិបាល នៃសាធារណៈរដ្ឋកូរ៉េ តាមរយៈអង្គការ(kioka)កូរ៉េ មានទីតាំងនៅក្នុងបរិវេនខាងក្រោយនៃមន្ទីរពេទ្យព្រះអង្គឌួង ក្នុងខណ្ឌដូនពេញ រាជធានីភ្នំពេញ ត្រូវបានធ្វើពិធីសម្ពោធដាក់ឲ្យប្រើប្រាស់ជាផ្លូវការ នាព្រឹកថ្ងៃទី១៣ ខៃឧសភា នេះ ក្រោមអធិបតីភាពសម្តេចអគ្គមហាសេបតី តេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្រ្តី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា នឹងឯកឧត្តម Chung Ui-Wa ប្រធានរដ្ឋសភាជាតិ នៃសាធារណរដ្ឋកូរ៉េ។
ឯកឧត្តមវេជ្ជបណ្ឌិត ម៉ម ប៊ុនហេង រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសុខាភិបាល បានថ្លែងឲ្យដឹងថា ដោយមើលឃើញនូវកង្វះខាតនៃហេដ្ឋារចនាសម្ពន្ធ័ សម្តេចតេជោ នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុនសែន បានផ្តួចផ្តើមឲ្យមានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ជាមួយរដ្ឋាភិបាលកូរ៉េខាងត្បូង សាងសង់អាគារចក្ខុរោគមិត្តភាព កម្ពុជា កូរ៉េ ដ៍ស្កឹមស្កៃនេះឡើង។ អាគារនេះ បានចាប់ផ្តើមសាងសង់ ពីថ្ងៃទី២២  ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៣ នឹងបញ្ចប់ នាថ្ងៃទី១២ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៤ ។ អាគារនេះ មានកម្ពស់ ៤ជាន់ មាន៧៥បន្ទប់ ដែលក្នុងនោះ ជាន់ផ្ទាល់ដី សម្រាប់ចុះឈ្មោះ និងទទួលពិនិត្យជំងឺក្រៅ, ជាន់ទី១ សម្រាប់អ្នកជំងឺ សម្រាកព្យាបាល, ជាន់ទី២ សម្រាប់វះកាត់, ជាន់ទី៣ការិយាល័យនិងសាលប្រជុំ ព្រមទាំងបំពាក់ដោយសម្ភារៈទំនើប នឹងមានគ្រែសំរាកព្យាបាលចំនួន៥២គ្រែ ដោយចំណាយថវិកាសរុប ប្រមាណ ៥លាន៥សែន ដុល្លារអាមេរិច  ដែលសាងសង់ដោយក្រុមហ៊ុន Young Dong Construction Co.LTD នៅលើផ្ទៃដី សរុប ៣៨១៨ម៉ែត្រការ៉េ។ ក្រៅពីថវិកាសំរាប់ប្រើប្រាស់ក្នុងការសាងសង់ ក៍ដូចជាបំពាក់ឧបករណ៍បរិក្ខាពេទ្យទំនើប សាធារណរដ្ឋកូរ៉េ ក៍បានចំណាយថវិកា 2លាន 5សែន ដុល្លាអាមេរិចបន្ថែមទៀត សំរាប់ការបណ្តុះបណ្តាល ដល់បុគ្គលិក មន្ទីរពេទ្យព្រះអង្គឌួង ដោយមានមន្ទីរពេទ្យ kim's Eye នៃសាធរណះរដ្ឋកូរ៉េ ជាដៃគូបច្ចេកទេស។
ប្រធានររដ្ឋសភាជាតិ នៃសាធារណះរដ្ឋកូរ៉េ ឯកឧត្តម Chung Ui-Wa បានវាយតំលៃខ្ពស់ ចំពោះការសម្រេចយកថ្ងៃនេះ សំរាប់ធ្វើពិធីសម្ពោធដាក់ឲ្យប្រើប្រាស់ជាផ្លូវការ អគារមជ្ឈមណ្ឌលចក្ខុរោគ មិត្តភាព កម្ពុជា កូរ៉េ ដែលជាអំណោយដ៍ថ្លៃថ្លា របស់រដ្ឋាភិបាល នៃសាធារណៈរដ្ឋកូរ៉េ តាមរយះអង្ការ(kioka)គឺស្របពេល នៃព្រះរាជពិធីបុណ្យ ចម្រើនព្រះ ជន្មាយុ ព្រះមហាក្រត្រ នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា គម្រប់៦២ យាងចូល៦៣ ព្រះ វស្សា។

ឯកឧត្តមបញ្ជាក់ថា ការសម្រេចយកថ្ងៃនេះ ធ្វើពិធីសម្ពោធ គឺមានអត្ថន័យ២យ៉ាង គឺទី១ ជាការរំលឹកដល់ការខិតខំប្រឹងប្រែង ក្នុងការកសាងអគារអាគារ មជ្ឈមណ្ឌលចក្ខុរោគ មិត្ត ភាព កម្ពុជា-កូរ៉េ នេះ លេចចេញជារូបរាងឡើង ដោយប្រើរយៈពេល៤ឆ្នាំកន្លងទៅ និងការ យកចិត្តទុកដាក់ លើការបង្ការ និងព្យាបាលភ្នែក របស់ប្រជាជន កម្ពុជា នឹងម្យ៉ាងទៀត គឺជានិម្មិតរូប នៃចំណងមិត្តភាព និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ នៃប្រជាជន រដ្ឋាភិបាល និងប្រទេសទាំង២។ 
ឯកឧត្តមបញ្ជាក់ថា អាគារមជ្ឈមណ្ឌលចក្ខុរោគ មិត្តភាព កម្ពុជា កូរ៉េ នឹងបំភ្លឺថ្ងៃអនាគត របស់ប្រជាជននៃប្រទេសទាំង២ ដោយកែវភ្នែកក្នុងចិត្ត ជាមួយនិងសុខភាពល្អ ដែលស្របនឹងទស្សនៈវិស័យរបស់សម្តេចតេជោហ៊ុនសែន ដែលកំពុងតែយកចិត្តទុកដាក់លើវិស័យសុខាភិបាល នឹងសេវាសុខភាពសាធារណះ សំរាប់ប្រជា ពលរដ្ឋកម្ពុជា។       
មានប្រសាសន៍សំណេះសំណាលជាមួយការថ្លែងស្វាគមន៍ នៃដំណើរទស្សនៈកិច្ចរបស់គណៈប្រតិភូសភា នៃសាធារណះរដ្ឋកូរ៉េ នៅកម្ពុជា ដែលដឹកនាំដោយ ឯកឧត្តម Chung Ui-Wa សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោហ៊ុនសែន បានយកឱកាសនេះ ថ្លែងអំណរគុណ ដល់រដ្ឋាភិបាល និងប្រជាជនកូរ៉េ ដែលបានផ្តល់ជំនួយឥតសំណង ក្នុងការសាងសង់នូវអគារមជ្ឈមណ្ឌលចក្ខុរោគមិត្តភាពកម្ពុជា កូរ៉េ ដ៍ទំនើបនេះឡើង នៅក្នុងបរិវេន នៃមន្ទីរពេទ្យព្រះអង្គឌួងនេះ។ 

បើតាមសម្តេច យើងមិនត្រូវភ្លេចទេ មន្ទីរពេទ្យនេះ មានអាយុកាល១០៥ឆ្នាំហើយ ដូច្នេះហើយបានជាជ្រើសរើសថ្ងៃនេះ ជាថ្ងៃសម្ពោធ ដោយផ្សារភ្ជាប់ជាមួយ និងព្រះរាជពិធីបុណ្យចម្រើនព្រះជន្មព្រះវស្សា របស់ព្រះករុណា ព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា ព្រះបាទសម្តេច ព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី ដែលចូលដល់ទៅជាចៅទួត ចៅលួត របស់ព្រះបាទព្រះអង្គឌួង។ 
សម្តេចបញ្ជាក់ថា ព្រះបាទអង្គឌួងនេះហើយ ដែលចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ គឺបញ្ជាក់អំពីលោហិត ដែលត្រូវឡើងសោយរាជ មានព្រះបាទអង្គឌួង ព្រះបាទនរោត្តម និងព្រះបាទស៊ីសុវត្ថិ ឬបច្ឆាញាតិរបស់ព្រះបាទអង្គឌួង ដែលត្រូវឡើងគ្រងរាជ។ដូច្នេះមន្ទីរពេទ្យព្រះអង្គឌួងនេះ បានកកើតឡើងតាំងពីឆ្នាំ ១៩១០ ដែលបច្ចុប្បន្ន មានអាយុកាល១០៥ឆ្នាំហើយ មកដល់ឆ្នាំ២០១៥នេះ។ សម្តេចសង្ឃឹមថា អគារមជ្ឈមណ្ឌលចក្ខុរោគមិត្តភាពកម្ពុជា-កូរ៉េ ដែលយើងបាននឹងកំពុងធ្វើពិធីសម្ពោធនាថ្ងៃនេះ និងមិនគ្រាន់តែទុកសំរាប់៤ ឬ៥ឆ្នាំនោះទេ គឺយើង ទុករាប់សិបរាប់រយឆ្នាំតទៅមុខទៀត៕