Friday, February 27, 2015
Wednesday, February 25, 2015
បទវិភាគនយោបាយ ដោយ៖ រត្ន័ សណ្ដាប់, អង្គការ «ខុមហ្រ្វែល» ភ្នែកភ្លឺតែមើលមិនឃើញ
កាលពី
រសៀលថ្ងៃច័ន្ទទី២៣
ដើមសប្ដាហ៍នេះ
គេឃើញអង្គការ «ខុមហ្រ្វែល» បានបើកសន្និសីទកាសែតនៅទីស្នាក់ការ
របស់ខ្លួននៅរាជធានីភ្នំពេញ។
តាមសេចក្ដីរាយការណ៍ពីវិទ្យុ អាស៊ីសេរីបាននិយាយថា
«ពលរដ្ឋភាគច្រើនមិនពេញចិត្ដនឹងការអនុវត្ដគោលនយោបាយរបស់
រដ្ឋាភិបាល»។
មុននឹងយើងឈានចូលដល់ចំណុចពិចារណា
យើងសូមធ្វើការកត់សម្គាល់ជាបំបូង ដើម្បីឲ្យអ្នកអានយល់ថា
តើអង្គការខុមហ្រ្វែលជាអ្វី នឹងធ្វើសកម្មភាពអ្វីនៅស្រុកខ្មែរ?
ខុមហ្រ្វែល ជាភាសាអង់់គ្លេស Comfrel (Committee for Free
and Fair Election)
ជាភាសាខ្មែរថា «គណៈកម្មាការដើម្បីបោះឆ្នោតដោយ
សេរី និងយុត្ដិធម៌នៅកម្ពុជា»។
គេដឹងថាអង្គការនេះ
បានទទួលថវិកាយ៉ាងក្រាស់ក្រែល ឬស្ទើរតែទាំងអស់ពីបរទេស ដើ
ម្បីធ្វើការឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា។ តែនៅថ្ងៃចន្ទ័
កន្លងទៅនេះ
គេបានចេញរបាយការណ៍ឯណាមួយឆ្កុយទៅវិញ
ដែលការផ្សាយរបស់វិទ្យុអាស៊ីសេរីឲ្យឈ្មោះថា «ពលរដ្ឋភាគច្រើនមិនពេញចិត្តការអនុវត្តគោលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាល»។
សេចក្ដីរាយការណ៍ពីប្រភពដដែលបានឲ្យដឹងថា
របាយការណ៍នេះមានកំរាស់ជាង១០០ទំព័រ បានរកឃើញថា
រដ្ឋាភិបាលដែលដឹកនំាដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានចំណាយថវិកាក្នុង១ឆ្នាំកន្លងមក មានប្រមាណ៣.៤០០ដុល្លារ (សរសេរតែ ៣.៤០០ ដុល្លារអាមេរិក
ប៉ុណ្ណោះ ប្រហែលជាខ្វះពាក្យ «លាន» ទេដឹង?)។ យើងមិនដឹងថា
តើវិទ្យុអាស៊ីសេរី ឬក៏ ខុមហ្រ្វែល សរសេរមិនមានរបរអាជីព?
ក្នុង
របាយការណ៍ អង្គការខុមហ្រ្វែលដែលបានចោទរដ្ឋាភិបាលនោះ គឺដោយសារ
បានស្តាប់ពាក្យសំដីប្រជាពលរដ្ឋ ចំនួនមួយដំបរស្វា (២៥០) ប្រមូល
មកពី២ខេត្ដ/ក្រុង
គឺ
ខេត្ដសៀមរាប
នឹងរាជធានីភ្នំពេញ។ គេសួរថាតើចំនួន២៥០នាក់នេះអាច ខុម
ហ្រ្វែល យកមកធ្វើជាតំណាងឲ្យពលរដ្ឋខ្មែរ ដែលបានចុះឈ្មោះបោះ
ឆ្នោតកាលពីឆ្នាំ២០១៣ជាង៩លាននាក់បានដែរឬទេ។ ជាការគួរឲ្យអស់សំ
ណើច។ អង្គការ ខុមហ្រ្វែល យកមនុស្ស២៥០មកដាក់ពិន្ទុរដ្ឋាភិបាល។ រី
ឯសំនួរ ទំាងអម្បាលម៉ានសុទ្ធតែតាក់តែងដោយខ្លួនឯងទៅទៀត មិនបានសួរ
យោបល់គេឯង។យើងសូមសួរទៀតថា តើមនុស្សចំនួនទំាង២៥០នាក់ដែល
ខុមហ្រ្វែលបានធ្វើការជ្រើសរើសនោះតើអាចសុទ្ធតែជាសមាជិករបស់
អង្គការខ្លួន
ឬជាសមាជិករបស់បក្សសង្គ្រោះជាតិ ឬក៏ជាសកម្មជនក្រុមប្រឆំាង
ទាំងអស់ឬ?
ដូចបានរៀបរាប់ខាងលើ តើមតិសាធារណៈ ទំាងនៅក្នុងស្រុកក្ដី
ទំាងនៅក្រៅស្រុកក្ដី
អាចជឿបានថា ជារបាយការណ៍ មានលក្ខណៈឯករាជ្យ និងមិនលំអៀងបាន
ទេ ឬក៏គ្រាន់តែមានបំណងប្រឆំាងនឹងរាជរដ្ឋាភិបាលដែលដឹកនំាដោយ
លោក
ហ៊ុន សែន តែប៉ុណ្ណោះ។ ហេតុអ្វីនៅសុខៗ
អង្គការ ខុមហ្រ្វែល បានងើបទំាងសើងមម៉ើង
ដោយមិនបានពិចារណាទៅលើសកម្មភាពអ្វីដែលរដ្ឋាភិបាលកំពុងបាន
ធ្វើ
ហើយមិនធ្វើរបាយការណ៍ពិចារណាពីសកម្មភាពរបស់គណបក្សប្រឆំាង ដែលបាន
និងកំពុងធ្វើនោះ។
បើយល់ហើយធ្វើជាមិនយល់
បើមើលឃើញហើយ ធ្វើជាមិនឃើញ អាចជាការសមហេតុសមផលឬទេ? ព្រោះថា៖
ទី១
) តើមានបានឃើញទេថា
កំណើនសេដ្ឋកិច្ចបានកើនទ្បើងជាង៧ភាគរយជារៀងរាល់ឆ្នាំទេឬអ្វី?
តើមានបានមើលឃើញថា
ទេសចរណ៍បានកើនទ្បើងជារៀងរាល់ឆ្នាំទេឬអី្វ
ជាពិសេសឆ្នាំ២០១៤កន្លងទៅនេះ អ្នកទេសចរដែលចូលមកកម្ពុជា បានកើ
នទ្បើង៤,៥
លាននាក់ «លើសពីឆ្នាំ២០១៣ជាង៣០ម៉ឺននាក់»
តើមានបានឃើញទេថា
កំណើនផលិតផលនំាចេញទៅក្រៅប្រទេស ក្នុងនោះមានផលិតផលឧស្សាហ
កម្មកាត់ដេរខោអាវ
ស្បែកជើង ។ល។ កើនដល់ជាង៥ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក នៅឆ្នាំ២០១៤
ដែលកំណើននេះបានកើនជារៀងរាល់ឆ្នាំ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០១មក
ម៉្លេះ។
តើមានបានមើលឃើញរបាយរាយការណ៍របស់ក្រសួងឧស្សាហកម្ម
នឹងសិប្បកម្ម ថារោងចក្រ «ខ្នាតធំ ខ្នាតមធ្សម
និងខ្នាតតូច បានកើន ប្រមាណ៨ភាគរយ គឺចំនួនជាង១២០០ មកទល់នឹង
ពាក់កណ្តាលឆ្នាំ២០១៤នេះឬទេ?
ទី២
) តើមានបានមើលឃើញថារាជរដ្ឋាភិបាលកំពុងដោះស្រាយបញ្ហាដីធ្លី
ជាបន្ដបន្ទាប់និង បានលុបចោលកិច្ចសន្សាជាមួយក្រុមហ៊ុនមួយ
ចំនួនធំ ពីរឿងដីសម្បទានដែលមិនបានអនុវត្ដ
។
មានបានមើលឃើញ ក្រុមយុវជនស្ម័គ្រចិត្ដរាប់ម៉ឺននាក់ បានចុះ
វាស់វែងដីធ្លី ដើម្បីផ្ដល់កម្មសិទ្ធិជូនប្រជាពលរដ្ឋ
ចំនួនប្រមាណ៥សែនគ្រួសារ ក្នុងទំហំដីប្រមាណ២លានហិកតារដែរឬទេ?
ទី៣) តើមានបានមើលឃើញផ្លូវថ្នល់
ដែលខ្លួនកំពុងបើកបរយ៉ាងខ្វាត់ខ្វែង ស្ពានតូចធំ ដែលខ្លួនកំពុងឆ្លងកាត់
ផ្សារធំតូច ដែលពួកខ្លួនបាន និងកំពុងពពាក់ពពួនចូលទៅទិញឥវ៉ាន់ទំនើបៗដែរឬទេ?។
ទី៤) តើ
មានបានឃើញកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ជួយ
ផ្ចុងផ្ដើម ជួយសម្របសម្រួលពលករចំណាកស្រុកទៅក្រៅប្រទេស
ពិសេសប្រទេសថៃ ឲ្យបានវិលត្រទ្បប់ទៅធ្វើការវិញមានចំនួនរាប់
សែននាក់
និងជួយសម្របសម្រួលកិច្ចការដល់ពលករទៅធ្វើការនៅប្រទេសកូរ៉េ
និងប្រទេសដ៏ទៃទៀតរាប់ម៉ឺននាក់
ដែលលទ្ធផលជាវិជ្ជមានគឺពលករទំាងនោះបានផ្ញើប្រាក់កំរ៉ៃមកស្រុក
ទេស
ភូមិឃុំគ្រូសារគេយ៉ាងច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ប្រៀបបីដូចជាឧស្សាហ
កម្មគ្មានផ្សែងមួយយ៉ាងដូច្នេះដែរ។
ទី៥) តើមានបានមើលឃើញទេថា នៅកម្ពុជាអស់លោកក្រុមប្រឆំាងក្ដី
អស់លោកដែលធ្វើការអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលក្ដី ថារដ្ឋាភិបាលបានផ្ដល់សិទ្ធិដល់ពួកគេយ៉ាងបរិបូរណ៍
រហូតដល់ពួកគេហ៊ានស្រែកឡូឡា មើលងាយមើលថោកដល់ថ្នាក់ដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល។
រាជរដ្ឋាភិបាលបានអនុញ្ញាតឲ្យពួកគេបង្កើតអង្គការ/សមាគម ពួក
សង្គមស៊ីវិល នៅក្នុងស្រុក
និងទាំងនៅក្រៅស្រុក មានចំនួនរាប់ពាន់អង្គការ។ តើមានបានប្រៀប
ធៀបសេរីភាពដ៏លើសលប់នេះទៅនឹងប្រទេសជិតខាងដែលរដ្ឋាភិបាលគេ
បានផ្តល់សេរីភាពប៉ុណ្ណាទៅពួកសង្គមស៊ីវិលនោះ។
ទី៦) តើ
មានបានឃើញកិត្សានុភាពរបស់កម្ពុជា ដែលទើបតែងើបផុតពីភក់ជ្រំា
ពីរបបប៉ុលពត ដែលក្លាយជាប្រទេសមួយ គេស្ទើរតែមិនស្គាល់សោះ
ស្ទើរតែរលុបបាត់ពីផែនទីពិភពលោក
រហូតដល់ក្លាយជាប្រទេសមួយល្បីរន្ទឺលើឆាកអន្ដរជាតិ ក្លាយជាទឹក
ដីដ៏មានសុវត្ថិភាព
សន្ដិភាពអនុញ្ញាតឲ្យប្រទេសមហាអំណាចធំៗ
ប្រទេសអ្នកមានទំាងធំទាំងតូច យកធ្វើជាទីតាំង ប្រជុំថា្នក់ដឹកនាំពិភពលោក ទំាងនយោបាយ
ទាំងសេដ្ឋកិច្ច ទេសចរណ៍ ទាំងវប្បធម៌។ល។
ខាងលើនេះ យើងគ្រាន់តែលើកយ៉ៗប៉ុណ្ណោះ
យើងមិនបានលម្អិតដូចរបាយការណ៍របស់អង្គការ ខុមហ្រ្វែល នោះទេ។
ទ
ន្ទឹមនឹងនេះ យើងក៏គួរលើកបង្ហាញពីសកម្មភាពខ្លះៗ ដែលបន្ទុច
បង្អាក់ការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ដែល អង្គការ ខុម
ហ្រ្វែល បានដឹងច្បាស់ និងឃើញច្បាស់
តែធ្វើជាមិនឃើញ ក្នុងនោះមាន៖
ទី១
) តើមានបានឃើញទេ បន្ទាប់ពីការបោះឆ្នោតសកល
នាខែកក្ដដា ឆ្នាំ២០១៣ ដែលអ្នកសង្កេតការណ៍អន្ដរជាតិ
បូករួមទំាងខុមហ្រ្វែល ព្រមទំាងអង្គការផ្សេងៗទៀត
មានភ្នាក់ងាររាប់ម៉ឹននាក់
បានចុះសង្កេតការណ៍ការបោះឆ្នោត
ហើយសូម្បីតែតំណាងរបស់បក្សប្រឆាំងក៍បានចុះហត្ថលេខា
ឯកភាពលើលទ្ធផលរាប់សន្លឹកឆ្នោតតាមស្ថានីយបោះឆ្នោតនីមួយៗដែរ
។ អ្នកសង្កេតការណ៍អន្ដរជាតិបានបញ្ជាក់ថា
ការបោះឆ្នោតបានប្រព្រឹត្ដទៅដោយសេរី យុត្តិធម៌
និងជឿទុកចិត្ដបាន។ ផ្ទុយទៅវិញ បែរជាក្រុម
ប្រឆំាង រួមទាំងពួកខ្លួនផង
ស្រែកទ្បំាប៉ា ថាមានការលួចបន្លំសន្លឹកឆ្នោត
ថាការបោះឆ្នោតនេះបានប្រព្រឹត្តទៅមិនត្រឹមត្រូវ។ល។
ទី២) អង្គការ ខុម
ហ្រ្វែល មានមើលឃើញទេ ថាពួកក្រុមប្រឆំាងបានរារាំង បង្ទុច
បង្អាក់ដំណើរការប្រព្រឹត្ដទៅ របស់ស្ថាប័នជាតិ គឺបានរារុំាង
ដល់ស្ថាប័ននិតិបញ្ញត្ដអាណតិទី៥
ថ្វីត្បិតតែបក្សប្រឆំាងបានទទួលសន្លឹកឆ្នោតលើសពីនីតិកាលសភាមុន
ៗ រហូតដល់ទទួលបាន៥៥អាសនៈហើយក្អេងក្អាងធ្វើពហិការមិនព្រមចូល
សភា
ដែលជាទង្វើប្រមាថដល់ព្រះមហាក្សត្រ ដែលព្រះអង្គបានកោះឲ្យពួកគេ
មកចូលប្រជុំយ៉ាងណាក៏ដោយ។
ទី៣) តើ
មានបានមើលឃើញក្រុមប្រឆំាងរារាំងដំណើរការដឹកនាំរបស់រាជរដ្ឋាភិ
បាល ជារៀងរាល់ថ្ងៃ តាមរយៈបង្កធ្វើបាតុកម្មអស់រយៈពេលជិត
មួយឆ្នាំ រហូតដល់ថ្ងៃទី២២
ខែកក្ដដា ឆ្នាំ២០១៤
រំខានដល់ការរស់នៅ និងជីវភាពប្រចាំថ្ងៃរបស់ប្រជាពលរដ្ឋដែរឬ
ទេ?។
ក្នុង
នាមខ្ញុំជាពលរដ្ឋខ្មែរមួយរូប
ដែលបានសិក្សាវិទ្យាសាស្រ្ដនយោបាយ ប្រវត្ដិសាស្រ្ដ
ខ្ញុំមិនដែលមានគំនិតទុទិដ្ឋិនិយម វាយតម្លៃអវិជ្ជមាន
ឃើញតែភាពខ្មៅងងឹតនោះទេ
ព្រោះខ្ញុំគិតថាគឺជាសំណាងណាស់ ដែលខ្ញុំបានកើតមកជាខ្មែរ រស់
នៅក្នុងសង្គមមួយមានសេរីភាព
វឌ្ឈនភាព ឃើញតែការវិវត្ដ និងអភិវឌ្ឍន៍ពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ ។
ដូច
ច្នេះ យើងសូមផ្ដាំថា អ្នកដែលកំពុងវាយតម្លៃការងាររបស់រាជរដ្ឋាភិ
បាល គួរតែវាយតម្លៃរាល់ទង្វើអវិជ្ជមានរបស់ក្រុមប្រឆំាងផង
គួរបើកភ្នែកសម្លឹងមើលឲ្យឃើញនូវអ្វីថាជា «ស»
និងនូវអ្វីថាជា «ខ្មៅ»
ទើបគេរាប់ថា អ្នកនោះជាមនុស្សមាន «សតិសម្បជញ្ញៈ»!
ប្រសាសន៍ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ថ្លែងក្នុងទិវាជាតិទីក្រុងស្អាតក្រោមប្រធានបទ ៉ជោគជ័យទីក្រុងស្អាត ជោគជ័យទេចរណ៍ ៉
ប្រសាសន៍ សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្រ្តី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ថ្លែងក្នុងទិវាជាតិទីក្រុងស្អាតក្រោមប្រធានបទ ៉ជោគជ័យទីក្រុងស្អាត ជោគជ័យទេចរណ៍ ៉ និងការប្រគល់ជ័យលាភីទីក្រុងស្អាតសម្រាប់ឆ្នាំ ២០១៥-២០១៨
បទអត្ថាធិប្បាយ ដោយ៖ ពង្ស សុក្រឹត្យ រាជរដ្ឋាភិបាល អនុវត្តការធ្វើកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធតុលាការ ក្រុមប្រឆាំងបែរជាចោទថា ប្រើអំណាចបំពាន
ថ្មីៗនេះ ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល ដែលមានចរិតប្រឆាំងជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាល បានធ្វើការរិះគន់ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដោយក្រុមនោះបានចោទថា លោកបានប្រើអំណាចបំពានលើអំណាចតុលាការ បន្ទាប់ពី លោក ហ៊ុន សែន មានប្រសាសន៍ពាក់ព័ន្ធនឹងវិធានការរបស់សមត្ថកិច្ចក្នុងការនាំខ្លួន ឪពុក-ម្តាយ របស់ឧក្រិដ្ឋជន ថោង សារ៉ាត់ ត្រឡប់ចូលពន្ធនាគារវិញ និងស្នើឲ្យមានការធ្វើអធិការកិច្ច លើសំណុំរឿងដ៏រស៊ើបនេះ។
ការចោទប្រកាន់នេះ គឺជារឿងមួយដែលក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំងនោះ មិនបានយល់ទាល់តែសោះអំពីទំនាក់ទំនងនៃអំណាចទាំងបី ដែលមានចែងនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ រដ្ឋធម្មនុញ្ញ ពិតជាបានចែងថា អំណាចទាំងបី ត្រូវបានចែកដាច់ពីគ្នាក៏ពិតមែន ក៏ប៉ុន្តែ អំណាចនីមួយៗនៅក្នុងរដ្ឋតែមួយ គឺអាចស្នើទៅអំណាចមួយផ្សេងទៀត ដើម្បីពិនិត្យអំពីដំណើរការរបស់ស្ថាប័ននានាដែលនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងអំណាចរបស់ខ្លួន ប៉ុន្តែសកម្មភាពបែបនេះគឺមិនមែនបានន័យថា លូកដៃចាត់ចែងការងាររបស់អំណាចណាមួយនោះទេ។ រីឯចំណាត់ការ គឺជាបុព្វសិទ្ធិ របស់អំណាចសាម៉ីតែប៉ុណ្ណោះ។ ឧទាហរណ៏ នៅពេលដែលរដ្ឋសភា ជាតំណាងអោយអំណាចនីតិបញ្ញត្តិពិនិត្យឃើញអំពីភាពមិនប្រក្រតីណាមួយ របស់អំណាចនីតិប្រតិបត្តិ(រាជរដ្ឋាភិបាល) គឺរដ្ឋសភាក៏អាចមានសិទ្ធិស្នើសុំទៅរាជរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីពិនិត្យមើលអំពីភាពមិនប្រក្រតីរបស់ស្ថាប័នណាមួយ ដែលស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់អំណាចនីតិប្រតិបត្តិនោះដែរ។ រីឯចំណាត់ការ អនុវត្ត គឺស្ថិតនៅក្រោមអំណាចរបស់រដ្ឋាភិបាល។
ដូច្នេះ ការចោទប្រកាន់នេះគឺជារឿងមួយដែលក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួននោះធ្វើឡើងដើម្បីជារបាយការណ៍សំរាប់ចិញ្ចឹមជីវិតអង្គការរបស់ខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះ។ ពួកគេមិនបានយល់ថា អ្វីទៅដែលហៅថាការងារ និងតួនាទីរបស់ខ្លួនជាអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលដែលត្រូវធ្វើនោះទេ។ ជាទូទៅ បេសកកម្មរបស់ពួកគេ គឺផ្អែកទៅលើការរិះគន់ និងចោទប្រកាន់ ចាប់កំហុសមកលើរាជរដ្ឋាភិបាលតែប៉ុណ្ណោះគឺមិនដែលលើកសរសើរពី ចំណុចល្អ និងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងអភិវឌ្ឍប្រទេសរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលឡើយ។
តាមពិត គឺក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល ដែលមាននិន្នាការប្រឆាំងមួយចំនួននោះទៅវិញទេ ដែលបានប្រើសិទ្ធិ និងអំណាចរបស់ខ្លួនហួសហេតុមកលើរាជរដ្ឋាភិបាល។ អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលខ្លះបានដើរតួនាទីធំជាងសភា ធំជាងរដ្ឋាភិបាល និងធំជាងតុលាការទៅទៀត។ ដូច្នេះហើយ សូមឲ្យអង្គការទាំងនោះពិនិត្យមើលអំពីទំនាក់ទំនងរវាងអង្គទាំង៣ គឺអង្គនីតិប្បញ្ញត្តិ អង្គនីតិប្រតិបត្តិ និងអង្គតុលាការ ជាមុនសិនមុននឹងធ្វើការចោទប្រកាន់ គឺទំនាក់ទំនងនេះមិនអាចដាច់ពីគ្នាបានទេ។
រាជរដ្ឋាភិបាលតែងតែចាត់ទុកអង្គការសង្គមស៊ីវិលជាដៃគូដ៏ល្អរបស់ខ្លួន ក៏ប៉ុន្តែ មិនមែនមានន័យថា ពួកគេមកបញ្ជា និងមកអង្គុយលើក្បាលអំណាចនីតិប្រតិបត្តិ បានឡើយ។
ជាការកត់សំគាល់ ទាំងអ្នកវិភាគ និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួនដែលមាននិន្នាការប្រឆាំង តែងលើកឡើងថា ប្រព័ន្ធតុលាការនៅកម្ពុជាមិនមានយុត្តិធម៌ ហើយចោទប្រកាន់រាជរដ្ឋាភិបាលថាអត់មើលប្រព័ន្ធតុលាការ និងចូលដៃជាមួយតុលាការ ប៉ុន្តែនៅពេលដែលរាជរដ្ឋាភិបាលអនុវត្តការធ្វើកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធតុលាការ បែរជាក្រុមរបស់គេចោទថា បានប្រើអំណាចបំពានទៅវិញ តើនេះឬជាការរិះគន់បែបស្ថាបនា របស់ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលនោះ? តើអាចនិយាយបានថា ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំងនោះ ពិតជាមាននិន្នាការប្រឆាំងផ្កាប់មុខ បានឬទេ បើធ្វើនេះក៏ខុស ធ្វើនោះក៏ខុសបែបនេះ?
បើតាមការសង្កេតមើលរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ក្រុមសង្គមស៊ីវិល ដែលមាននិន្នាការប្រឆាំងទាំងនោះ និងគណបក្សប្រឆាំង គឺពិតជាក្រុមតែមួយ ពីព្រោះនៅពេលដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិស្រែកបែបណា គឺក្រុមសង្គមស៊ីវិលប្រឆាំងទាំងនោះតែងតែលើកហេតុផលដូចគ្នាជានិច្ច។ មានពេលខ្លះ ក្រុមរបស់គេក៏បើកឱកាសឲ្យក្រុមសង្គមស៊ីវិលស្រែកមុន រួចទើបខាងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ស្រែកបន្ទរវិញម្តង មើលទៅវាហាក់ដូចជាត្រូវដង ត្រូវផ្លែគ្នាខ្លាំងណាស់។ ត្រង់នេះបញ្ជាក់ថា អង្គការសង្គមស៊ីវិលដែលមាននិន្នាការរិះគន់រដ្ឋាភិបាលទាំងនោះ មិនមែនជាអង្គការសង្គមស៊ីវិលឯករាជ្យអ្វីឡើយ គឺពិតជាមានគណបក្សប្រឆាំងនៅពីក្រោយខ្នងយ៉ាងពិតប្រាកដ។
សរុបមក អ្វីដែលក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលដែលមាននិន្នាការប្រឆាំង បានចោទប្រកាន់ថាអំណាចនីតិប្រតិបត្តិ បានបំពានទៅលើអំណាចតុលាការនោះ វាគឺជាលេសដដែលៗ សម្រាប់ក្រុមប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាល ដែលតែងតែស្រែកដើម្បីការកេងចំណេញនយោបាយរបស់គណបក្សខ្លួន នៅពេលដែលប្រជាពលរដ្ឋ កាន់តែអស់ជំនឿលើគោលនយោបាយភូតកុហក់រាស្ត្រកន្លងមក តែប៉ុណ្ណោះ។ ការបន្តមិនទទួលស្គាល់នូវអំពើល្អ និងសមិទ្ធផល ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលសម្រេចបាន របស់ក្រុមប្រឆាំង វានឹងក្លាយជាកញ្ចក់ឆ្លុះសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋ ក្នុងការវាយតម្លៃអំពីគុណសម្បត្តិកាន់តែច្រើនឡើងរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងជាគំនិតដល់ពលរដ្ឋក្នុងការសម្រេចចិត្តជ្រើសរើសមេដឹកនាំនាពេលអនាគត៕
Tuesday, February 24, 2015
Monday, February 23, 2015
ពិធីចែកសញ្ញាបត្រ ថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រ បរិញ្ញាបត្រជាន់ខ្ពស់ និងថ្នាក់បណ្ឌិត ជូនដល់និស្សិតសាកលវិទ្យាល័យជាតិគ្រប់គ្រង
ពិធីចែកសញ្ញាបត្រ ថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រ បរិញ្ញាបត្រជាន់ខ្ពស់ និងថ្នាក់បណ្ឌិត ជូនដល់និស្សិតសាកលវិទ្យាល័យជាតិគ្រប់គ្រង ក្រោមអធិបតីភាពដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់បំផុត សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្រ្តី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
សម្តេចតេជោ ស្នើឲ្យមាន ការពិនិត្យការងារ ថែមម៉ោង របស់កម្មករ តាមរោងចក្រ
នៅព្រឹកថ្ងៃច័ន្ទ ទី២៣ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៥នេះ សម្តេចបានបញ្ជាឲ្យរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការងារ និងក្រុមប្រឹក្សាជាតិកម្ពុជា ដើម្បីស្រ្តី ពិនិត្យមើលការធ្វើការថែមម៉ោងរបស់កម្មការិនីនៅតាមរោងចក្រនានា ដើម្បីធានាថាការងារថែមម៉ោង ត្រូវបានគោរពតាមច្បាប់ និងមិនប៉ះពាល់ដល់សុខភាពរបស់កម្មករ។
ក្នុងពិធីចែក សញ្ញាបត្រដល់និស្សិតសាកលវិទ្យាល័យជាតិគ្រប់គ្រងនៅថ្ងៃនេះ សម្តេចនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បានថ្លែងថា ការដែលសម្តេចផ្តល់អនុសាសន៍ដល់ក្រុមប្រឹក្សាជាតិ កម្ពុជាដើម្បីស្រ្តី និងក្រសួងការងារ ឲ្យពិនិត្យការងារថែមម៉ោងនេះ ដោយសារសម្តេចសង្កេតឃើញថាកម្មករចូលចិត្តធ្វើការងារថែមម៉ោង ហើយការងារថែមម៉ោងនេះមិនគោរពទៅតាមច្បាប់ការងារ និងកំពុងប៉ះពាល់ដល់សុខភាពរបស់កម្មករ។ សម្តេចបន្តថាតាមច្បាប់ការងារ ការងារថែមម៉ោងអាចធ្វើទៅបានក្នុងរយៈពេល២ម៉ោងតែប៉ុណ្ណោះ តែកម្មករខ្លះធ្វើទៅដល់៤ម៉ោង។ លោកបន្តថាភាគីរោងចក្រត្រូវការកម្មករធ្វើការងារថែមម៉ោង ស្របពេលដែលកម្មករចង់ធ្វើការងារថែមម៉ោង ដើម្បីរកលុយបន្ថែមនឹងប្រាក់ឈ្នួលអប្បបរមា១២៨ដុល្លារ។
លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីបញ្ជាក់ថា«នៅពេលប្រជុំក្រុម ប្រឹក្សាជាតិកម្ពុជាដើម្បីស្រ្តី ខ្ញុំករុណាខ្ញុំក៏ឲ្យអនុសាសន៍ទៅក្រុមប្រឹក្សាជាតិកម្ពុជា ដើម្បីស្រ្តី ហើយក្រសួងការងារ ឲ្យធ្វើការបញ្ចុះបញ្ចូលទាំងកម្មករ កម្មការិនី និងទាំងថៅកែរោងចក្រ ឲ្យប្រយ័ត្នប្រយែងនឹងការធ្វើការថែមម៉ោង»។
សម្តេចនាយករដ្ឋមន្រ្តីបន្តអំពាវនាវឲ្យកម្មការិនីគិតគូពីបញ្ហា ធ្វើការថែមម៉ោងនេះ និងតែត្រូវយល់ដឹងពីផលលំបាកលើបញ្ហាសុខភាពទៅថ្ងៃក្រោយ។ សម្តេចក៏បានស្នើឲ្យភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់យកចិត្តទុកដាក់លើបញ្ហាទាំងនេះផងដែរ។
គួរបញ្ជាក់ថា រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បាននិងកំពុងយកចិត្តទុកដាក់យ៉ាងខ្លាំងដើម្បីជំរុញឲ្យកម្មករកម្មការិនីកម្ពុជារស់នៅក្នុងជីវភាពសមរម្យ តាមរយៈការតំឡើងប្រាក់បៀរវត្ស សមរម្យ ប្រចាំឆ្នាំ ការគិតគូរពីការចំណាយប្រចាំថ្ងៃ ដូចជាទៅលើថ្លៃអគ្គិសនី ថ្លៃទឹក និងថ្លៃផ្ទះជួល ក៏ដូចជាការគិតគូរផងដែរពីបញ្ហាសុខភាពរបស់កម្មករ៕
សម្តេចតេជោ៖ ខ្ញុំមិនបាន លូកដៃ ក្នុងកិច្ចការ តុលាការទេ
សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្រ្តី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានបញ្ជាក់ថា សំណុំរឿងឪពុក-ម្តាយ របស់លោកឧកញ៉ា ថោង សារ៉ាត់ សម្តេចមិនបានរំលោភអំណាចតុលាការនោះឡើយ ហើយសម្តេចស្នើឲ្យ អ្នករិះគន់សម្តេចទៅពិនិត្យឡើងវិញ ពីទំនាក់ទំនងអំណាចនីតិបញ្ញត្តិ នីតិប្រតិបត្តិ និងតុលាការ។ ការលើកឡើងយ៉ាងដូច្នេះរបស់សម្តេចតេជោ ធ្វើឡើងក្នុងពិធីចែកសញ្ញាប័ត្រដល់និស្សិត នៃសកលវិទ្យាល័យជាតិគ្រប់គ្រង នៅព្រឹកថ្ងៃទី ២៣ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៥នេះ។
បន្ទាប់ ពីសម្តេចតេជោ បានមានប្រសាសន៍ជុំវិញករណី ការអនុវត្តច្បាប់របស់តុលាការក្រុងភ្នំពេញលើសំណុំរឿងឃាតកម្មលើ ឧកញ៉ា អ៊ឹង ម៉េងជឺ កាលពីថ្ងៃទី ១៧ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៥កន្លងទៅ មានការរិះគន់មួយចំនួនទៅលើសម្តេចថា បានបំពានលើអំណាចតុលាការក្នុងរឿងដោះលែងឱពុក-ម្តាយ ឧកញ៉ា ថោង សារ៉ាត់ ដែលនាំឲ្យមានការដកតំណែងប្រធានសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ។
ថ្មីៗនេះ មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា (CCHR) បានសម្តែងការព្រួយបារម្ភចំពោះការដក តំណែង អតីតប្រធានសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ លោក អាំង មាលតី បន្ទាប់ពីសម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រីស្នើសុំឧត្តមក្រុមប្រឹក្សា នៃអង្គចៅក្រមស៊ើបអង្កេតសំណុំរឿងដោះលែងឪពុក-ម្តាយ ឧកញ៉ា ថោង សារ៉ាត់ ឡើងវិញជាបន្ទាន់។
សម្តេចនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន មានប្រសាសន៍ថាអ្នកខ្លះថាសម្តេចល្អ តែអ្នកខ្លះថា សម្តេចកំពុងតែបំពានអំណាចតុលាការ។ សម្តេចបានបដិសេធនឹងការចោទប្រកាន់នេះ ដោយស្នើឲ្យពិនិត្យទំនាក់ទំនងរវាងអំណាចទាំងបី ដោយសម្តេចបានបញ្ជាក់ថាអំណាចទាំងបីមានទំនាក់ទំនងជាមួយគ្នា មិនអាចដាច់ពីគ្នាបានទេ។
សម្តេច នាយករដ្ឋមន្រ្តីឲ្យដឹងទៀតថា វាជារឿងប្រសើរមួយ ដែលចាប់សេះមកវិញ ក្រោយពេលសេះរួចចេញពីក្រោល។ សម្តេចបានរិះគន់សង្គមស៊ីវិល និងអំពាវនាវកុំឲ្យតាំងខ្លួន«អង្គុយលើក្បាលរាជដ្ឋាភិបាល»។ សម្តេចបន្តថាសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួនកំពុងតែតាំងខ្លួនខ្ពស់ជាងអំណាចរដ្ឋសភា រដ្ឋាភិបាល និងតុលាការ។ សម្តេចបានចាត់ទុកថា ការលើកឡើងរបស់សង្គមស៊ីវិលមួយចំនួន គឺជាការប្រើអំណាចហួសហេតុលើរាជដ្ឋាភិបាល ដែលមានទំនាក់ទំនងជាមួយអង្គតុលាការ៕
សម្តេចតេជោ ប្រតិកម្ម នឹងការរិះគន់ រាជដ្ឋាភិបាល ជុំវិញការមិនពន្យារ ទិដ្ឋាការដល់ លោក អាឡិចហ្សង់ដ្រូ
ក្នុងពិធីចែកសញ្ញាបត្រដល់និស្សិតសាកលវិទ្យាល័យជាតិគ្រប់គ្រង នៅថ្ងៃទី ២៣ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៥នេះ សម្តេចនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បានរិះគន់ចំពោះអ្នកនយោបាយ និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួន ដែលបានរំខានដល់ព្រះមហាក្សត្រ ដោយសរសេរលិខិតសុំអន្តរាគមន៍ ហើយធ្វើការអត្ថាធិប្បាយហួសហេតុពេក ដើម្បីឲ្យលោក អាឡិចហ្សង់ដ្រូ ហ្គន់សាឡេស ដេវិតសិន បន្តការរស់នៅប្រទេសកម្ពុជា។
ការប្រតិកម្មរបស់សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ចំពោះអ្នកនយោបាយ និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលនេះ ត្រូវបានធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួន និងអ្នកនយោបាយបានរិះគន់រដ្ឋាភិបាលចំពោះ ការមិនព្រមពន្យាទិដ្ឋាការ ឲ្យជនជាតិអេស្ប៉ាញ លោក អាឡិច ដែលជាអនុប្រធានអង្គការមាតាធម្មជាតិនេះ ដោយសម្តេចបានលើកឡើងថា សូមពិចារណា ឡើងវិញចំពោះករណីនេះ ព្រោះគ្មានបរទេសណាស្រឡាញ់ខ្មែរជាងប្រជាជនខ្មែរនោះទេ។
សម្តេច បានថ្លែងថា «មិនថាជនបរទេសបំពានទេ ជនជាតិខ្មែរបំពានក៏ត្រូវតែមានទោសដែរ។ អំណាចរដ្ឋ ម្យ៉ាងទៀត ប៉ុន្តែសង្ឃឹមថារឿងអស់ទាំងនេះ ត្រឹមតែរដ្ឋមន្រ្តីមហាផ្ទៃ ដោះស្រាយបានហើយ។ គេទៅរំខានដល់ព្រះមហាក្សត្រណោះ»។
ចំពោះរឿងនេះ សម្តចបានលើកឡើងថា ត្រឹមតែរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងមហាផ្ទៃ ដោះស្រាយបញ្ហានេះបានហើយ។ សម្តេចបានបន្តទៀតថា រដ្ឋាភិបាលបានកំពុងតែទាក់ទងទៅស្ថានទូតអេស្ប៉ាញ ដើម្បីឲ្យលោកអាឡិចចេញទៅក្រៅប្រទេសតាមសម្រួល។
សម្តេចតេជោ នាយករដ្ឋមន្ត្រី បានមានប្រសាសន៍ថា ប្រទេសកម្ពុជាជារដ្ឋអធិបតេយ្យមួយ ហើយប្រសិនបើជនបរទេស និងប្រជាជនខ្មែរណាបំពាន គឺត្រូវតែមានទោស ហើយសម្តេចបន្តថាករណីនេះ កំពុងតែធ្វើឲ្យស្ថានការណ៍កាន់តែអាក្រក់ ដែលអាចនឹងនាំឲ្យមានការបណ្តេញចេញ និងត្រូវចូលបញ្ជីខ្មៅរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ លោកបញ្ជាក់ថា« គេសុខចិត្តឲ្យនៅរហូតដល់អស់ទិដ្ឋាការ។ អញ្ចឹងយើងចេញទៅសិនទៅ រួចហើយចាំសុំត្រឡប់មកវិញ វាទាស់ខុសអី។ ចាំបាចប់ង្កើតស្ថានភាពនេះ(ឲ្យកាន់តែអាក្រក់)។ តែគេបណ្តេញចេញហើយ វាត្រូវចូលក្នុងបញ្ជីខ្មៅ។ វាចប់ហើយ។ អាហ្នឹងហើយគេថាចង់ជ្រុល»។
សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានស្នើឲ្យ លោក អាឡិច ចេញពីប្រទេស មួយរយៈពេលសិនទៅ ហើយកុំនៅបង្ក បញ្ហាក្នុងប្រទេសកម្ពុជាទៀត។ សម្តេចនាយករដ្ឋមន្រ្តីបន្តថា ក្នុងករណីអាឡិចនេះ ទុកឲ្យក្រសួងមហាផ្ទៃជាអ្នកចាត់ការ កុំថាឡើយ ជនបរទេសសូម្បីតែខ្មែរ ក៏ត្រូវមានទោសដែរ ហេតុនេះហើយសូមឲ្យអង្គការ មួយចំនួនក៏ដូចជាអ្នកនយោបាយ កុំធ្វើការអធិប្បាយហួសហេតុពេក៕
Saturday, February 21, 2015
Friday, February 20, 2015
Media advisory Oral order Prohibiting the Publication of Photographs and images of a witness
The Extraordinary Chambers in the Courts of Cambodia (ECCC) wishes to inform representatives of media that the following oral order was issued today by Trial Chamber President Nil Nonn:
“The Chamber has granted protective measures for witness 2-TCW-944, including non-disclosure of his address and not making his image available to the public. In covering this trial, the media are ordered not to publish any photographs or images of the witness, regardless of when they were taken.”
This means that photographs and images of the witness taken outside of the courtroom or elsewhere (including archival footage) are subject to restrictions in the above-mentioned order. The prohibition on publishing photos or images does not include the distorted/pixelated images in the trial broadcast provided by the ECCC.
A video recording of the pronouncement of the oral order is available on the ECCC website:
Thursday, February 19, 2015
Monday, February 16, 2015
Friday, February 13, 2015
ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ អាន អញ្ជើញចូលរួមកិច្ចប្រជុំ ICAPP នៅទីក្រុងម៉ានីល ប្រទេសហ្វីលីពីន ពីថ្ងៃទី០៧-១០ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៥
ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ អាន ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី រដ្ឋមន្រ្តីទទួលបន្ទុកទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី អញ្ជើញចូលរួមកិច្ចប្រជុំ ICAPP (សន្នសីទអន្តរជាតិ នៃគណបក្សនយោបាយនៅអាស៊ី) នៅទីក្រុងម៉ានីល ប្រទេសហ្វីលីពីន ពីថ្ងៃទី០៧-១០ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៥
Thursday, February 12, 2015
រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា អស់ជំនឿចិត្ត លើក្រុមហ៊ុនស៊ិនទ្រី ដែលមិនមានលទ្ធភាពគ្រប់គ្រាន់ ក្នុងការគ្រប់គ្រងចាត់ចែងសំរាម
រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានបង្ហាញនូវ
ភាពអស់ជំនឿចិត្ត ទៅលើក្រុមហ៊ុនស៊ិនទ្រី ដែលមិនមាន លទ្ធភាពគ្រប់គ្រាន់
ក្នុងការគ្រប់គ្រងចាត់ចែងសំរាម នៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ
ឱ្យស្របនឹងស្ថានភាពរីកចម្រើន ជាក់ស្តែងនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះទេ ។
ក្នុងលិខិតរបស់ទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី ដែលបានផ្ញើទៅក្រសួងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ កាលពីម្សិលមិញ បានឱ្យដឹងថា កន្លងមកក្រសួង និងសាលារាជធានីភ្នំពេញ បានទុកឱកាស ឱ្យក្រុមហ៊ុននេះ ធ្វើការកែលម្អ ការគ្រប់គ្រងក្នុង រយៈពេល១ឆ្នាំ ផងដែរ ។
រាជរដ្ឋាភិបាល ក៏បានជំរុញឱ្យក្រសួងពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ត្រួតពិនិត្យឡើងវិញ នូវកិច្ចសន្យារ ដែលបានចុះហត្ថ លេខា កន្លងទៅរវាង សាលារាជធានីភ្នំពេញ ជាមួយនឹងក្រុមហ៊ុន ស៊ីនទ្រី ដើម្បីពិនិត្យលទ្ធភាព ក្នុងការកែ សម្រួល ការទទួលខុសត្រូវ លើការប្រមូលសេវាប្រមូល និងដឹកជញ្ជូនសំរាម ក៏ដូចជាពិនិត្យលទ្ធភាព ឱ្យក្រុមហ៊ុន ផ្សេងទៀត អាចចូលរួម ផ្តល់សេវានេះ នៅតាមបណ្តាខេត្តនានា ជំនួសឱ្យការធ្វើសេវាផ្តាច់មុខ តែក្រុមហ៊ុន មួយផងដែរ៕
ក្នុងលិខិតរបស់ទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី ដែលបានផ្ញើទៅក្រសួងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ កាលពីម្សិលមិញ បានឱ្យដឹងថា កន្លងមកក្រសួង និងសាលារាជធានីភ្នំពេញ បានទុកឱកាស ឱ្យក្រុមហ៊ុននេះ ធ្វើការកែលម្អ ការគ្រប់គ្រងក្នុង រយៈពេល១ឆ្នាំ ផងដែរ ។
រាជរដ្ឋាភិបាល ក៏បានជំរុញឱ្យក្រសួងពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ត្រួតពិនិត្យឡើងវិញ នូវកិច្ចសន្យារ ដែលបានចុះហត្ថ លេខា កន្លងទៅរវាង សាលារាជធានីភ្នំពេញ ជាមួយនឹងក្រុមហ៊ុន ស៊ីនទ្រី ដើម្បីពិនិត្យលទ្ធភាព ក្នុងការកែ សម្រួល ការទទួលខុសត្រូវ លើការប្រមូលសេវាប្រមូល និងដឹកជញ្ជូនសំរាម ក៏ដូចជាពិនិត្យលទ្ធភាព ឱ្យក្រុមហ៊ុន ផ្សេងទៀត អាចចូលរួម ផ្តល់សេវានេះ នៅតាមបណ្តាខេត្តនានា ជំនួសឱ្យការធ្វើសេវាផ្តាច់មុខ តែក្រុមហ៊ុន មួយផងដែរ៕
Monday, February 9, 2015
Wednesday, February 4, 2015
Subscribe to:
Posts (Atom)