Tuesday, March 24, 2015

បទវិចារណកថា ដោយ៖ លី គាំ, ថ្នាក់ដឹក​នាំ​​​​​បក្ស​ប្រឆាំង​លែង​ស្តាប់​មេស្តាប់​កើយ!

          សាធារណមតិទាំងក្នុងប្រទេស និង​ទាំងក្រៅប្រទេស សុទ្ធតែដឹងថា ​​​លោក សម រង្ស៊ី ​​​ជាប្រធានគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ​​រីឯលោក កឹម សុខា ជាអនុប្រធាន។ តែ​អ្វី​ដែល​គេសង្កេត​ឃើញ​​នោះ​គឺ​ថា ​​​ចាប់តាំងពី លោក កឹម សុខា​​ ​​​​​​ត្រូវបាន​​គណបក្សសម្រេច​​ឲ្យទទួលដំណែង​ជា​អនុប្រធានទី១នៃរដ្ឋសភា​​ មក គាត់ហាក់ដូចជា ​​មានឫកពារក្អេងក្អាង មិនសូវបានស្តាប់ ឬ​អនុវត្ត​​​​តាមសេចក្តីសម្រេច​​របស់លោក សម រង្ស៊ី ដែលជាប្រធានរបស់ខ្លួននោះឡើយ។
ព្រឹត្តិការណ៍ជាក់ស្តែង ​​មុនពេល​​​​ លោក សម រង្ស៊ីបានត្រូវ នាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន  ​​ឯកភាព​​បង្កើតដំណែងថ្មីមួយ ជាប្រធានក្រុមសមាជិកភាគតិចរដ្ឋសភា ដែលមានឋានៈស្មើនាយ​​​​​​រដ្ឋ​មន្រ្តី នោះ លោក កឹម សុខា ​​ក្នុងតួនាទី​ជា​អនុ​ប្រធាន​ទី១រដ្ឋសភា ដែល​ម្តងម្កាល​ពេលប្រធាន​រដ្ឋ​​សភា​អវត្តមាន លោកទទួលនាទីជាប្រធានស្តីទី ត្រូវ​យល់ថា ខ្លួនមាន​អំណា​ច​គ្រប់​គ្រង​រដ្ឋសភា ដែលលោក សម រង្ស៊ី ប្រធានរបស់ខ្លួនមាន​ឋានៈត្រឹមតែ​ជាសមាជិក​​សា​មញ្ញ​​​មួយ​រូប ឬក៏អាចថា លោក សម រង្ស៊ី មាន​ឋានៈជាសមាជិកកូនក្រុមរបស់ខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះ។
          ជានិច្ចកាល ពេលប្រជុំគណៈអចិន្រ្តៃយ៍របស់គណបក្សខ្លួន​ ដែលបាន​​សម្រេចថា​អី​ចេះ​ ឬ​ថា​​​​អី​ចុះ ​ដែលមានហត្ថលេខារបស់ប្រធានលើ​កំ​ណត់​កត់​ត្រា លុះ​ដល់​ស្អែកឡើង លោក កឹម សុ​ខា និយាយ​​ធ្វើយ៉ាងហី ហាក់ដូចជាមិនដឹងមិនឭនូវអ្វីដែលប្រធានរបស់ខ្លួន​​បានណែនាំក្នុងអង្គ​ប្រ​​ជុំ តួ​​យ៉ាង​ដូច​ជា​ករណី​លោក​ស្រី​ ឡាក់​ សុ​ភាព​ ជា​ដើម​ ដែល​ពាក់​ពន័្ធទៅ​នឹង​ព័តមាន​លេច​ឭ​រឿង អា​​​ស្រូវ ​កិប​កេង​លុយ​របស់​បក្ស​ ២០​ទៅ​៤០​លាន​ ដុល្លារ​អា​មេរិកជា​ដើម​​។   
          ព្រឹត្តការណ៍ដ៏​ធំមួយ​ ថ្ងៃទី២២ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៤ លោក សម រង្ស៊ី ​​​​​​បាន​ខិត​ខំប្រឹង​ប្រែង​ចរចា​​ស្មើភាពគ្នា ជា​មួយ​នឹងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ជាមួយនឹង ​លោក ហ៊ុន សែន អនុ​ប្រធាន​គណ​បក្សប្រជាជនកម្ពុជា ក្នុងគោលបំណងបញ្ចប់នូវបញ្ហា​​​ប្រទូស្តរ៉ាយ​នានា ក្នុង​សង្គម​​បន្ទាប់​​​​ពី​ការ​បោះឆ្នោត​​ឆ្នាំ២០១៣ បែរជាខ្លួននិយាយយ៉ាង​ឆ្កុយ​ថា​ «ខ្ញុំមិនពេញចិត្តនឹងកិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​​នេះ​ទេ តែ​គ្មាន​ជំ​រើស»។​​ ការអួតក្អេងក្អាងនេះគឺបន្លឺឡើង ក្នុង​គំ​និត​អួតសំញែងដាក់ក្រុម​​អ្នកគាំ​ទ្រ​​ខ្លួន​នៅទីក្រុងឡុងបិច រដ្ឋកាលីហ័រនី កាលពីថ្ងៃអាទិត្យទី​១៥​ កន្លងទៅនេះ។
          ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរក្នុងប្រទេស បានស្តាប់នូវសម្លេងរបស់ លោក កឹម សុខា តាម​គេហទំព័រ​ឮថា «យើងបានកិច្ចព្រមព្រៀងយ៉ាងខ្លី ហើយអត់បានច្បាស់លំអិតទេ ហើយមិន​​​បានបកស្រាយ​​​ច្រើនទេ» និយាយ​នេះ​គឺ​បញ្រ្ចាសទៅ​នឹង​លោក  សម រង្ស៊ី ទាំង​ស្រុង។ ព្រោះ​ថា ខណៈដែល​ចេញ​​​​​ពីប្រជុំចុងក្រោយ រួមទាំង លោក ខេង ដែល​ជា​ប្រធានសមាជិកក្រុមភាគច្រើនក្នុងរដ្ឋ​សភា ផង​ដែរ​នោះ លោក​ សម​ រង្ស៊ី បានថ្លែងថា «គណបក្សទាំងពីរពេញចិត្តនឹងអ្វីដែល​យើងបាន​​ ពិ​ភាក្សា​គ្នា» ដែល​អាចឈាន​​ដល់សេចក្តីព្រាងច្បាប់ថ្មីមួយ​គឺការ​រៀបចំ និងការប្រព្រឹត្ត​ទៅ​នៃ​​​​គណៈ​​កម្មាធិ​ការ​​​ជាតិ​រៀបចំការបោះឆ្នោត និងការតែងតាំងគណៈកម្មាធិការបោះឆ្នោតថ្មី និងសេច​ក្តី​​​ព្រាង​ច្បាប់​ជ្រើសរើសតំណាងរាស្រ្ត។
          ពលរដ្ឋ​ខ្មែរគ្រប់រូបក្នុង​ប្រទេសឆ្ងល់ណាស់ថា តើហេតុអ្វីក៏ លោក កឹម សុខា យករឿង​នេះ​ទៅផ្សព្វផ្សាយនៅសហរដ្ឋអាមេរិក? បើ​តាម​ប្រ​ភព​ព៌ត័មាន​ពីអ្នកដែលដឹងរឿងផ្ទៃ​ក្នុងពិត​របស់​គណបក្ស​សង្រ្គោះ​ជាតិនៅសហរដ្ឋអាមេរិក ទើប​អាច​ឆ្លើយ​សំ​ណួរ​នេះ​បាន​។   ព្រោះថា លោក កឹម​ សុខា មិន​អាច​នៅ​​ក្រោម លោក សម រង្ស៊ី បាន។ ពួក លោក កឹម សុខា គិតថាក្រុមលោក សម រង្ស៊ី ជាក្រុម​អភិជន​ ជាក្រុមដែលមានសញ្ជាតិពីរ ឬក៏ជាអា​ណិ​ក​ជនខ្មែរ-អាមេរិកាំង​ ឬ​ក៏ជាខ្មែរ-បារាំង ជា​ដើម​​ ហើយ​​​​​ក៏​​​ជាក្រុម​អ្នកបញ្ញវន្តផង​ដែរ។ ដូច្នេះហើយ​ទើប​ លោក កឹម សុខា ​​ខិតខំព្យាយាម ប្រមែ​​ប្រមូល​​អ្នកមិនសូវចេះដឹង ដែល​​ស្រួល​​ភូតភរ បង្កើតជាក្រុមមួយ ហៅថា គណបក្ស​សង្រ្គោះ​ជាតិ​​សហ​​​រដ្ឋអាមេរិក ដើម្បីឲ្យមានតុល្យភាពជាមួយនឹង​ក្រុម លោក សម រង្ស៊ី ​​​​ដែលមានឈ្មោះថា គណបក្សសង្រ្គោះជាតិប៉ែកខាងជើងសហរដ្ឋអាមេរិក។
          នរណាក៏ដឹងដែរ​ថា លោក សម រង្ស៊ី បានឆ្លងកាត់នូវ​ «ទង្វើខុសច្បាប់»​ ត្រូវ​តុលាការ​កម្ពុជា កាត់ទោសកំបាំងមុខ ជាច្រើនលើកច្រើនសារដែលបង្ខំឲ្យលោកនិរ​ទេសខ្លួនឯង។ ប៉ុន្តែ​ករណីចុង​ក្រោយ​​​នេះ (នៅ​ដើ​ម​ខែកក្កដា ឆ្នាំ​២០១៣ បន្ទាប់ពីត្រឡប់មកពីប្រទេសបារាំងវិញ ក្រោយ​ពី​ពេល​ដែល​លោក​ ហ៊ុន សែន នាយ​ក​ ​រ​ដ្ឋមន្រ្តីនៃព្រះ​រាជា​ណាចក្រកម្ពុជា ស្នើព្រះ​មហា​ក្សត្រ​ឲ្យលើកលែងទោស​ដល់​រូ​ប​លោក បាន​វិលចូលមាតុភូមិ​​វិញ ដោយ​ពុំ​មាន​ឈ្មោះ​ថា​ជា​«ទណ្ឌិត»​​ ទៀត​ឡើយ​ បានក្លាយទៅ​ជាអ្នកដឹកនាំ​មួយ​រូប​ មានចរិត​ទន់ភ្លន់ ដឹងខុស​ ដឹងត្រូវ ចេះ​បត់បែនតាមកាលៈទេសៈ  តាមសភាពការ​នយោ​បាយ​​ក្នុង ​និង​ក្រៅ​ប្រទេស ដែលញាំង​ដល់​ការផ្តល់នូវ​ឱកាស​​​ជួនប្រជាពលរដ្ឋ​​ខ្មែរ ​​ដែលជា​អ្នក​គាំទ្រ​គណបក្សនយោបាយទាំងពីរ បាន​រស់​នៅ​ក្រោម​ដំ​បូលសុខសន្តិភាព​។
          ឥរិយាបទ​​សម្របសម្រួលរបស់មេដឹកនាំគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ គឺលោក សម រង្ស៊ី ដែលធ្វើឲ្យប្រទេសជាតិបានស្ងប់ស្ងាត់ពីភាពដែលប្រៀបបានការបះបោរ (ដូច​ព្រឹត្តិការណ៍បន្ទាប់​ពី​ការ​បោះឆ្នោតហើយនោះ) មិនគួរលោកអនុប្រធានគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ កឹម សុខា បែរ​ជា​មិន​ស្តាប់មេដឹកនាំ​​របស់ខ្លួន បែរជានិយាយប្រាប់អ្នកគាំទ្រនៅទីក្រុងឡុងប៊ិច ថា​ «យើង​មិន​បោះ​បង់​ជំហរទាមទារ រហូតប្តូររបប ហ៊ុន សែន នោះទេ យើងនៅតែតស៊ូរហូត» តើការ​និយាយ​បែបនេះ ជាឥរិយាបទអ្នកទទួលខុសត្រូវមួយរូបក្នុងឆាកនយោបាយ ដែលខ្លួនទទួលខុស​ត្រូវក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្ត  និង​​ដែល​ខ្លួន​ត្រូវទ​ទួលខុសជាអនុប្រធាន របស់លោក សម រង្ស៊ី ឬយ៉ាងណា?​​ឬមួយ​ក៏ពាក្យដែលនិយាយនេះ គ្រាន់តែបិទបាំងនូវភាពល្ងង់ខ្លៅរបស់ខ្លួន នូវភាព​​ក្អេង​ក្អាង​​របស់​ខ្លួន ចំពោះមុខអ្នកគាំទ្រនៅក្រៅប្រទេសថាខ្លួនពុំមែនជាអ្នកដឹកនាំល្ងង់ខ្លៅនោះទេ។  
          នៅក្រុងឡុងបិច លោក កឹម សុខា បានបន្តទៀតថា «បើសិនពួកយើងខ្ញុំបន្តធ្វើតទៅទៀតខ្មែរនឹងបង្ហូរឈាម​»។ តើភាសានេះមិនបានន័យថា លោក កឹម សុខា ដើរបញ្រ្ចាស់ខ្យល់ជាមួយប្រធាន​រ​បស់ខ្លួន ដោយប្រើពាក្យខ្មែរបង្ហូរឈាមនោះ ក៏ត្រូវមានសំណួរសួរថា អ្នកណាបង្កឲ្យមានការ​​​បង្ហូរឈាមយ៉ាងទទេៗបែបនេះ ព្រោះពាក្យថា ការបង្ហូរឈាមប្រើ​​​នៅពេល​​យុគសម័យមួយ ក្នុង​​​​​​ប្រទេសមួយដែលមានការបះបោរ ធ្វើបដិវត្តទម្លាក់រដ្ឋាភិបាល ដែលកំពុងកាន់អំណាចស្របច្បាប់ហើយការបំបះបំបោរឲ្យមានការបង្ហូរឈាម តើនេះពុំបានន័យថា លោក កឹម សុខា មានគំនិតប៉ុន​ប៉ងធ្វើរដ្ឋប្រហារឬទេ?

          ក្នុង ​ករណី​នេះ លោក​ កឹម សុខា ពុំ​គ្រាន់​តែជា​អ្នក​នយោ​បាយ​មិន​ស្តាប់​មេ​ កើយប៉ុណ្ណោះ​ទេ ​បន្ថែម​លើ​នេះ​ទៀត លោក​ កឹម សុខា នឹង​ត្រូវ​ប្រឈម​មុខចំ​ ពោះ​មុខ​ច្បា​ប់​ទៀត​ផងដែរ៕

បទអត្ថាធិប្បាយ​ ដោយ៖ សួន​ចំរើន​, ការចោទ​ប្រកាន់​​អំពី​​បញ្ហា​​សិទ្ធិ​មនុស្ស​​ធ្ងន់​ធ្ងរ​ របស់​​ក្រុម​​សង្គម​​ស៊ីវិល​ ជារឿង​​មិន​ពិត​

ជាទូទៅ ​គេ​មិន​អាច​​​និយាយ​ ឬ​ចោទ​ប្រកាន់​ថា​ ប្រទេស​មួយ​​មាន​ការ​​បំបិទសិទ្ធិ​សេរីភាព​បញ្ចេញ​មតិ និងបំបិទ​សិទ្ទិ​ប្រមូល​ផ្តុំ ឬ​បញ្ហា​សិទ្ធិ​មនុស្ស​នៅ​តែ​ជា​ចំណោទដ៏​ធ្ងន់​ធ្ងរ​​ នៅ​ពេល​ដែល​សង្គម​ស៊ីវិល​ក្នុង​​ស្រុក​​អាច​​ប្រមូល​ផ្តុំ​គ្នា​​​ធ្វើ​​ការ ​រិះគន់​​ ធ្វើ​សកម្ម​ភាព​ប្រឆាំង​គ្រប់​រឿង និង​​​ធ្វើ​​របាយ​ការណ៍​ទៅ​គណៈកម្មាធិកា​រ​សិទ្ទិមនុស្ស​​របស់​​អង្គការ​​ សហប្រជាជាតិ​​ មាន​កំរាស់​រហូត​​ដល់​ទៅ​៨៦​ទំព័រ​នោះ​បាន​ឡើយ​។​ របាយការណ៍​នេះ​គឺ​​វា​ហាក់​ដូច​ជា​មិន​ស៊ីគ្នា​ទៅ​នឹង​​ចរន្ត​ពិត​ដែល​កើត​ មាន​ឡើង និង​សកម្មភាព​ដែល​ក្រុម​​អង្គការ​ទាំងនោះ​កំពុង​ប្រព្រឹត្តិ​នៅក្នុង​ប្រទេស ​កម្ពុជា​ ទាល់​តែ​សោះ​។
​ តើ​ការ​ដែល​ក្រុម​សង្គម​ស៊ីវិល​ទាំង​នោះ​អាច​ចងក្រងគ្នា​​ជាក្រុម​នៅ​គ្រប់​ ​កម្រិតមូល​ដ្ឋាន​សហគមន៍ អាច​ប្រមូល​ផ្តុំ​គ្នាជាសម្ព័ន្ធ​ និង​អាច​​ធ្វើ​សកម្មភាព​ដោយ​សេរី​​ បែរ​ជា​ត្រូវ​បាន​ចាត់​ទុក​ថា​ជាការ​ប្រឈម​នឹង​បញ្ហា​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ឬយ៉ាង​ ណា​​​?​​​​​ ចំណុច​​នេះ​ យើង​សង្ឃឹម​ថា​ គណៈកម្មាធិការ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ ប្រាកដ​ជា​ចេះ​ថ្លឹង​ថ្លែង​ និង​ធ្វើ​ការ​វាយ​តម្លៃ​ដោយ​យុត្តិធម៌​ ជាមិន​ខាន​។​
តាម ​ការ​ពិត​ក្រុមសង្គម​ស៊ី​វិលទាំង​នោះ​​ បាន​សរសេរ​របាយ​ការ​ណ៍​របស់​ខ្លួន ដោយ​ច្បិច​យក​តែ​​ចំណុច​​អវិជ្ជមាន​បន្តិច​បន្តួច​​នៅ​ក្នុង​សង្គម​ ដែល​បញ្ហា​ទាំង​នោះ​ក៏បាន​កើត​មាននៅ​ប្រទេសនានា​ និង​បណ្តា​ប្រទេស​​ដែល​អួត​ខ្លួន​ថា​គោរព​សិទ្ធិ​មនុស្ស​បាន​ល្អ​បំផុត​ នោះក៏មាន​​​ផង​ដែរ​។​​​ ជាក់​ស្តែង​ សូម្បីតែ​ប្រទេស​អាមេរិក​​ ដែល​អួតអាង​​ខ្លួនឯង​ថា​ជា​បិតា​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ និង​ប្រជាធិបតេយ្យ​ ក៏​គង់​អនុវត្ត​​ការ​ចាប់​​​​សមាជិកសភា ​៨​នាក់​របស់​គណបក្ស​ប្រជាធិបតេយ្យ​នៅក្នុង​ប្រទេស​របស់​ខ្លួន​ ​ដែល​កំពុង​ស្ថិត​ក្នុង​តំណែង​​យក​ទៅ​ឃុំឃាំងយ៉ាង​កម្រោល​​ ដោយ​គ្រាន់​តែ​​ពួក​​គេ​​ធ្វើ​បាតុកម្ម​​អោយ​មាន​ការកែទម្រង់​ច្បាប់​អន្តោប្រវេសន៍​​​កាល​​ពី​​ថ្ងៃ​ទី​០៨ ខែតុលា ឆ្នាំ​២០១៣ គឺ​​ប្រមាណ​ជា​២​ខែក្រោយ​កម្ពុជា​​​ធ្វើ​ការ​បោះឆ្នោត​រួចប៉ុណ្ណោះ​​។
​ក្រុម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​​នៅ​ក្នុ្ងង​ប្រទេស​កម្ពុជា​ ដែល​មាន​ជំនាញ​តែ​ខាង​រិះគន់​ទាំង​នោះ​ ​បាន​លើក​ឡើង​ថា​ សិទ្ធិ​ប្រមូល​ផ្តុំ ​សេរីភាពបញ្ចេញ​មតិ​ ប្រព័ន្ធ​តុលាការ​មិន​ឯករាជ្យ​ និង​វិសមភាព​ផ្នែក​ជេនឌឺ (Gender) ​​នៅ​​តែ​​ជា​បញ្ហា​ប្រឈម​​។​​ ប៉ុន្ដែ​​ពួក​គេ​មិន​បាន​លើក​ឡើងនោះ​ទេ​ ​អំពី​​​ការ​ដែល​អនុញ្ញាត​អោយ​ជន​អន្ធពាល​​មួយ​ក្រុមតូចប្រើ​សិទ្ធិ​ប្រមូល​ ផ្តុំ​របស់​ខ្លួន​​​​ហួស​ហេតុ​ធ្វើ​​កុប្បកម្ម​​បិទផ្លូវ វាយ​បំផ្លាញ​ទ្រព្យ​សម្បត្តិ​សារធារណៈ និង​ឯកជន​ និង​ការ​​បណ្ដែត​បណ្ដោយ​អោយ​អ្នកនយោបាយ​មួយ​ក្ដាប់​តូច​​ ញុះញង់​ប្រជាជន​​អោយ​ប្រព្រឹត្ត​អំពើ​ហិង្សា​ បង្កចលាចល​ក្នុង​សង្គម​ តើ​នោះ​អាច​ចាត់​ទុក​ថា​ ជា​​ការ​បញ្ចេញ​សិទ្ធិ​សេរីភាព​​របស់​ពួក​គេ​​ឬទេ​​?​
 បរិបទ​នៃសិទ្ធិ​ មនុស្ស​ និង​​ប្រជាធិបតេយ្យ​ក្នុង​ប្រទេស​នីមួយៗ​គឺ​វា​ផ្សេងៗ​គ្នា​។ ការ​អនុវត្ត​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ និង​ប្រជាធិបតេយ្យ​​វា​មាន​អត្ថន័យ​ទូលំទូលាយ ប៉ុន្ដែ​​​វាក៏​​ងាយ​ក្លាយ​​ទៅ​ជា​​​អនាធិបតេយ្យ​​ប្រសិន​បើ​​គេ​មិន​កំណត់​ ឲ្យ​បាន​ច្បាស់លាស់​អំពី​អត្ថន័យ និង​ព្រំដែនសកម្មភាពរបស់​វា​​នោះទេ​។
​ការ​លើក​ឡើង​របស់អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​ ដែល​មាន​និន្នាកា​រ​ប្រឆាំង​ទាំង​នោះ​ គឺ​គ្រាន់​តែ​ជា​​​ការ​លើក​ឡើង​ដើម្បី​បង្ខូច​មុខ​មាត់រាជ​​រដ្ឋាភិបាល​ និង​ដើម្បី​ជារបាយ​ការណ៍​សកម្មភាព​ការងារ​របស់​ខ្លួន​ប្រចាំឆ្នាំ​ តែប៉ុណ្ណោះ​។ របាយការណ៍នេះ​គឺ​មិន​បាន​ឆ្លុះបញ្ចាំង​អំពី​បញ្ហាសិទ្ធិ​មនុស្ស​ជាទូទៅ​នោះ​ទេ​ តែ​វាឆ្លុះ​បញ្ចាំង​តែ​​​ផ្នែក​អវិជ្ជមាន​​​តូចមួយ​​នៃ​បញ្ហា​សិទ្ធិ​មនុស្សនៅកម្ពុជា​​​តែប៉ុណ្ណោះ។​​ ការ​ស្រែក​បំពុល​បរិយាកាស របស់​​ក្រុម​សង្គម​ស៊ីវិល​ទាំង​នោះ​ តែង​តែ​ធ្វើ​ឡើង​ស្រប​ពេល​ទៅ​នឹង​ព្រឹត្តិការណ៍​ដែល​មាន​កិច្ច​ប្រជុំ​​អន្តរជាតិ​នានា ​ដែល​ទាក់​ទងទៅនិង​ព្រឹត្តិការ​ណ៍​​នេះ​​ ក្នុង​ន័យ​ដើម្បី​ទទួល​បាន​​នូវ​               ផល​ប្រយោជន៍​​​​ថវិកា​ចិញ្ចឹម​ឆ្នាំង​បាយ​របស់​ក្រុម​គេ​តែ​ប៉ុណ្ណោះ​​។ អាចនិយាយ​បាន​ម្យ៉ាង​ទៀត​ថា​ បើ​ពួក​គេ​​​ចង់​និយាយ​អំពី​បញ្ហា​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ គឺ​សូម​និយាយ​​អំពី​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ដើម្បី​យើង​ទាំង​អស់​គ្នា​ សូម​កុំ​ធ្វើ​ការ​ងារ​​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ ដើម្បី​តែ​ផល​ប្រយោជន៍​ធ្វើមាន​​ធ្វើ​បាន ​​សម្រាប់​​ក្រុម​របស់​ខ្លួន​​ និង​ដើម្បី           ផល​ប្រយោជន៍​​នយោបាយ​នៅពី​ក្រោយ​​ខ្នង​។​

ជារួម​ មក​ដល់​បច្ចុប្បន្ននេះ​ រាជរដ្ឋាភិបាល​បាន​លើក​ស្ទួយ​សិទ្ធិ​ពលរដ្ឋ​លើ​គ្រប់​វិស័យ​ ជាពិសេស​​ក្រៅ​ពីសិទ្ធិ​រស់​រាន​មាន​ជីវិត​ គឺ​សិទ្ធិ​នៃ​ការ​លើក​ស្ទួយ​សេរីភាព​សារព័ត៌មាន​ និង​ការ​បញ្ចេញ​មតិ​ដូច​មាន​ចែង​ក្នុង​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​ និង​ច្បាប់​ស្តី​ពី​របប​សារព័ត៌មាន​។​ រាជរដ្ឋាភិបាល​ បាន​ពង្រឹង​ និង​ពង្រីក​កាន់​តែ​ទូលាយ​នូវ​ការ​គោរព​សិទ្ធិ​មនុស្ស​​​ និង​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​ ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​អន្តរជាតិ​ទទួល​ស្គាល់​កាន់​តែ​ច្រើន​ទាំង​នៅក្នុង​តំបន់​ និង​លើពិភព​លោក​។ តាម​ការ​វាយ​តម្លៃ​លើ​ផ្នែក​សិទ្ធិ​មនុស្ស​កន្លង​មក ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា​ គឺ​មាន​ភាព​ប្រសើរ​ជាងបណ្តាប្រទេស​ជិតខាង​មួយ​ចំនួន​ក្នុង​តំបន់​។ ដូច្នេះ​ ការ​លើក​ឡើង​នៅក្នុង​របាយ​ការណ៍​ របស់​ក្រុម​អង្គការ​​សង្គម​ស៊ីវិល​មួយ​ចំនួន​តូចអំពី​ភាព​អវិជ្ជមាន​នៃ​សិទ្ធិមនុស្ស​​​នោះ​ គឺ​ពិត​ជាមិន​អាចយក​ជាការ​នោះ​ទេ​ សំខាន់​គឺ​រាជរដ្ឋាភិបាល​នៅ​តែ​មាន​ឆន្ទៈ​បន្ត​លើក​ស្ទួយ​បញ្ហា​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ដែល​នៅ​មាន​ការ​ខ្វះ​ខាត​ខ្លះៗ​​ ឲ្យ​បាន​កាន់​តែ​ប្រសើរ​​​​​ឡើង​នោះ​ទើប​ប្រទេស​កាន់​តែ​មាន​ការអភិវឌ្ឍ​៕​

សេច​ក្តីប្រកាស​ព័ត៌មាន អ.វ.ត.ក ស្តីពី​​ពិធី​​សម្ភោធ​​បូជនីយ៍​ដ្ឋាន​​នៃការ​ចងចាំ​ និង​រំព្ញ​​ក​វិញ្ញា​​ណក្ខ​ន្ធ​ជន​រងគ្រោះ​ ក្នុងរបប​​កម្ពុជា​​ប្រជាធិប​តេយ្យ



PRESS RELEASE Inauguration of the Memorial to Victims of the Democratic Kampuchea Regime at Tuol Sleng Genocide Museum


Monday, March 23, 2015

សារ​​រំលែក​​ទុក្ខ​​របស់ សម្ដេច​​តេជោ ហ៊ុន សែន ជូន​​នាយកដ្ឋ​មន្ត្រី ​សឹង្ហបុរី


Samdech Techo HUN SEN's Condolences to Prime Minister of Singapore


Deputy Prime Minister HOR Namhong's Condolences to Minister of Foreign Affairs of Singapore


លោកជំទាវ មីស៊្ហែល អូបាម៉ា លើកទឹក​ចិត្ត​កុមារី​កម្ពុជា ឱ្យបន្ត​ការខិត​ខំសិក្សា​រៀនសូត្រ

​ថ្ងៃទី២១ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៥–អមដំណើរដោយសម្តេចកិត្តិព្រឹទ្ធបណ្ឌិត ប៊ុន រ៉ានី ហ៊ុនសែន លោកជំទាវ មីស៊្ហែល អូ​បា​ម៉ា (Michelle Obama) ស្ត្រីទី១សហរដ្ឋអាមេរិក ភរិយា ​ឯកឧត្តម បា​រ៉ា​ក់ អូ​បា​ម៉ា (Barack Obama) ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋ​អាមេរិក កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី២១ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៥  បានអញ្ជើញទៅកាន់​វិទ្យាល័យ​ ហ៊ុន សែន​ ប្រាសាទបាគង ស្ថិតក្នុង​ឃុំ​បាគង ស្រុកប្រាសាទបាគង​ខេត្តសៀមរាប ជាទីដែលលោកជំទាវបានជួប សំណេះសំណាល ជាមួយសិស្ស​នារី​ចំនួន​១០​នាក់នៅទីនោះ។
លោកជំទាវ មីស៊្ហែល អូ​បា​ម៉ា បានអញ្ជើញមកដល់ខេត្តសៀមរាប កាលពី ពេលរាត្រីថ្ងៃទី២០ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៥ ដើម្បីបំពេញទស្សនកិច្ចវប្បធម៌ជាផ្លូវការ រហូតដល់​ថ្ងៃទី​២២ ខែមីនា ឆ្នាំ​២០១៥ ដោយបាន ទទួល បដិសណ្ឋារកិច្ចយ៉ាងកក់ក្តៅពីសំណាក់សម្តេចកិត្តិព្រឹទ្ធបណ្ឌិត នៅឯព្រលានយន្តហោះអន្តរជាតិខេត្ត សៀមរាប។
​វិទ្យាល័យ ​ហ៊ុន សែន ប្រាសាទ​បាគង​បាន​បង្កើត​ឡើង​ក្នុ​ងឆ្នាំ​១៩៨៤លោក​គ្រូ ​អ្នក​គ្រូចំ​នួន៩៥នា​ក់ក្នុងនោះស្រី​៥១​នាក់​មាន​អគារសិក្សា​ចំនួន​៩ខ្នង​ ស្មើ​នឹង​៤៦​បន្ទប់​។ បច្ចុ​ប្បន្ននេះមា​នសិស្សា​នុសិស្ស​សរុប១.​៥៣៥​នាក់​ ស្រី៨៦៦នា​ក់ ​ស្មើនឹ​ង៥៦​% មានថ្នាក់​រៀន​ចាប់​ពីថ្នាក់​ទី៧ដល់​ថ្នាក់ទី១២​ ដោយ​បែង​ចែក​ជា​៣៣​ថ្នាក់​ពីវេន​ព្រឹក​និង​ថ្ងៃ​។ នៅឆ្នាំ២០០៩​ សាលា​បានសហការ​អនុវត្ត​ន៍គម្រោ​ងឈ្មោះ​ថា ​បង្កើន​ការអប់រំមូល​ដ្ឋាន​នៅក្នុ​ងប្រទេស​កម្ពុជា​ (IBEC)​ ជា​មួយ​ជំនួយស​ហរដ្ឋ​អាមេរិ​ក (USAID) ដែល​មាន​ក្រុម​ស្ម័គ្រ​ចិត្ត​សន្តិភា​ព (PEACE CORPS) ជាអ្នក​អនុវត្តn​គម្រោង​ផ្ទាល់ ​ប៉ុន្តែគម្រោង​នេះ​ត្រូវ​បានបញ្ចប់ក្នុង​ខែក​ញ្ញា ឆ្នាំ​២០១៤ ។
គម្រោង​នេះ​បាន​ឧបត្ថម្ភ​កុំព្យូទ័រ​១៣គ្រឿង ​សម្ភារសម្រាប់​បន្ទប់ពិសោធន៍ សម្ភារ​សម្រាប់បង្រៀនដ​ល់​លោក​គ្រូ ​អ្នកគ្រូ​ កន្លែង​លាង​ដៃ បន្ទប់​បង្គន់​អនាម័យ​ និង​ធ្វើការ​បណ្តុះ​បណ្តាល​នូវ​ជំនាញ​បំណិនមា​នដូចជា កា​រចិញ្ចឹមត្រី វិជ្ជាធ្វើម្ហូប​និង​ការដាំ​ដំណាំ​នានា ។ នៅឆ្នាំ២០០៥ ​សាលាក៏បាន​សហការ​ជា​មួយ​អង្គ​ការ ឈ្មោះ​បន្ទប់​នៃ​ការ​អាន​ (Room to read) ដែល​បាន​ជួយ​ឧបត្ថម្ភដ​ល់សិស្សនារី​បាន​ជាង​២០០​នាក់​ ចាប់​ថ្នាក់​ទី៧​ដល់​ថ្នាក់​ទី១២​ ។ បច្ចុប្បន្ន​នេះ​អង្គការ​បាន​ផ្តល់​អាហារូបករណ៍​ដល់​សិស្សស្រី​ចំនួន​១០​ នាក់​ ដែល​កំពុង​សិក្សា​នៅ​ថ្នាក់​ទី១២​ (ដែល​មាន​ផ្ទះ​នៅ​ឆ្ងាយ​ពី​សាលា) ​ដោយ​ក្នុង​នោះ​បាន​ជួយ​ជួល​ផ្ទះ​ស្នាក់​នៅ​ជិត​សាលារៀន​ផ្តល់​អាហារ​ និង​សម្ភារសម្រាប់​សិក្សា​ដូចជា​ ប៊ិច​ សៀវ​ភៅ ​កង់​ និង​សម្លៀក​បំពាក់ផងដែរ​។
ទស្សនកិច្ចរបស់លោកជំទាវ​ មីស៊្ហែល អូ​បា​ម៉ា​​ នៅ​វិទ្យាល័យ​ ហ៊ុន សែន​បាគង​​គឺ​ក្នុង​គោលបំណង​គាំទ្រ​លើ​វិស័យ​អប់រំ​ដល់​យុវនារី​កម្ពុជា ​និង​លើក​ស្ទួយ​តម្លៃ​ស្ត្រី​ក៏​ដូចជា​ការ​ទទួលស្គាល់​វិស័យ​ឈានមុខ​របស់​ កម្ពុជា​ លើ​ការងារ​អប់រំ​ការងារ​សុខភាព​ សិទ្ធិ​ស្មើភាព​គ្នា និង​ឱកាស​សម្រាប់​ស្ត្រី ​និង​នារី​នៅ​កម្ពុជា​។ ទស្សនកិច្ច​ក៏​មាន​គោលបំណង​លើកតម្កើងដល់​ការ​ផ្តួចផ្តើម​មួយ​ របស់​សហរដ្ឋ អាមេរិក គឺ​កម្មវិធីស្តីពី​ការឱ្យកុមារី​បានរៀនសូត្រ ​(Let Girls Learn) ​ដែលជា​គោល ដៅ នៃ​ការជួយ​នារី​ពេញវ័យទូទាំង​សាកលលោកឱ្យ​រៀន​សូត្រ នៅតាម​សាលា​បាន​ចប់សព្វគ្រប់​ និង​ការបន្ត​ជួយ​ជំរុញ​ឱ្យ​គោល​បំណង​របស់​ពួកគេ​ទៅ​អនាគត​បា​ន​ស​ម្រេច​ ផងដែរ​ ។ ការផ្តួចផ្តើមនូវ​កម្មវិធី Let Girls Learn របស់​សហរដ្ឋ អាមេរិកគឺ​ដោយ​យល់ឃើញ​ថា ​មាន​ស្ត្រី​ប្រមាណ​៦២​លាន​នាក់លើ​សាកល លោក​មិនបាន​ចូលរៀន និង​ប្រឈម​នឹងបញ្ហា​សង្គម​ថែមទៀត​។
លោកជំទាវ មីស៊្ហែល អូ​បា​ម៉ា និង​សម្តេច​កិត្តិ​ព្រឹទ្ធ​បណ្ឌិត បាន​ស្តាប់ការ​រៀបរាប់​របស់​ក្មួយៗ​អំពី​ការ​លំបាក ​​និងការតស៊ូ​ក្នុង​រយៈពេល​កន្លងមក​រហូត ក្មួយ​ៗទទួលបាន​ជោគជ័យក្នុងការ​សិក្សា​ថ្នាក់​វិទ្យាល័យដោយ​មាន​ការ​ ឧបត្ថម្ភ​ពី​អង្គការ Room to read ដែលកម្មវិធី​អប់រំ​សម្រាប់​កុមារីរបស់​អង្គការ​នេះ គឺធ្វើ ឡើង​ដើម្បី​បំបាត់​វិសមភាព​ទាក់ទង និង​យេ​ន​ឌ័រ នៅក្នុងការ​អប់រំ​នៅ​ទូទាំង​ទ្វីប​អា​ស៊ី និង​អាហ្វ្រិក​។
នៅក្នុងពិធីនោះ សម្តេច​កិត្តិ​ព្រឹទ្ធ​បណ្ឌិត ប៊ុន រ៉ានី ​ហ៊ុនសែន មានប្រសាសន៍ថា ក្នុងនាម​រាជ​រដ្ឋា​ភិបាល ​និង​ប្រជាជន​កម្ពុជាសម្តេចសូម​សម្តែង​នូ​វ​ក្តី​រីករាយ និង​វាយតម្លៃ​ខ្ពស់​ចំពោះ​វត្តមាន​លោកជំទាវ មីស៊្ហែល អូ​បា​ម៉ា ស្ត្រី​ទី​១​នៃ​សហរដ្ឋអាមេរិក ដែល​បាន​អញ្ជើញ​មក​បំពេញ​ទស្សនកិច្ច​ជា​ប្រវត្តិសាស្ត្រនៅ​កម្ពុជា ជាពិសេស​នៅ​លើ​ទឹកដី​ខេត្តសៀមរាប ដែលជា​ខេត្ត​ទេសចរណ៍ និង​វប្ប ធម៌​ដ៏​សម្បូរបែប​របស់កម្ពុជា ​។ ស​ម្តេ​ច​កិត្តិ​ព្រឹទ្ធ​បណ្ឌិតក៏​បាន​ថ្លែងអំណរគុណ​ចំពោះឯកឧត្តម​ បា​រ៉ា​ក អូ​បា​ម៉ា ប្រធានាធិបតី​សហរដ្ឋ​អាមេរិក និង​លោកជំទាវ មីស៊្ហែល អូ​បា​ម៉ា ដែល​បាន​ផ្ដួចផ្ដើម​បង្កើតកម្មវិធី​អប់រំ​សម្រាប់​កុមារី Let Girls Learn នេះ​ឡើង​ និងបាន​ជំ​រុញឱ្យ​កម្មវិធី​នេះ​មកដល់​ប្រទេស​កម្ពុជា ដើម្បី​ជួយ​កុមារី​នៅ​កម្ពុជាថែមទៀត​។
សម្តេចកិត្តិព្រឹទ្ធបណ្ឌិតបានបញ្ជាក់​ទៅកាន់​ក្មួយ​ទាំង​១០​នាក់​ថា ទោះបី​កម្មវិធី​នេះ​បាន​មកដល់​កម្ពុជាក៏​ពិតមែន តែបើ​ក្មួយៗ​គ្មាន​កាតស៊ូក្នុងការ​សិក្សា​នោះ យើង​មិនអាច​សម្រេច​នូវ​បំណងប្រាថ្នារបស់​យើង​បានដែរ។ សម្តេច​កិត្តិ​ព្រឹទ្ធ​បណ្ឌិតបាន​ជម្រាបជូន​លោកជំទាវ មីស៊្ហែល អូ​បា​ម៉ា ​ថា ជាមួយនឹង​ការផ្តួចផ្តើម​របស់​សហ​រដ្ឋអាមេរិក ក្នុង​កម្មវិធី​ឱ្យកុមារី​បាន​រៀនសូត្រ​នេះ រាជរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជាក៏​បាន​យកចិត្ត​ទុកដាក់​លើកកម្ពស់ការសិក្សា​រៀន​សូត្រ ​របស់​កុមារី ​និង​យុវនារី​កម្ពុជា ពោលគឺ​សម្តេច​អគ្គ​មហា​សេនាបតី​តេ​ជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ នៃ​ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជាក៏​បាន​ដាក់ចេញ​នូវ​គោល​នយោបាយជា​យុទ្ធសាស្ត្រ ដើម្បី​ផ្តល់ឱ្យ​កុមារី និង​យុវនារី​ខ្មែរ​គ្រប់រូប​មានឱកាសបាន​សិក្សា​រៀន សូត្រ​យ៉ាងហោចណាស់​បានបញ្ចប់​​ត្រឹម​ថ្នាក់​អនុវិទ្យាល័យ​ ដោយ​បាន​សាងសង់​អគារសិក្សា​រាប់ពាន់​ខ្នង ​និង​បាន​បង្ខិត​សាលារៀន​ឱ្យ​កាន់​តែទៅជិត​ផ្ទះ​សិស្សានុសិស្ស ​ពោល​គឺ​ក្នុង​១​ឃុំ​ត្រូវ​មាន​អនុវិទ្យាល័យ​មួយ​យ៉ាងតិច ​និង​បាន​កសាង​ជា​ អន្តេវាសិកដ្ឋាន​ជាច្រើន​ឱ្យ​សិស្សជានារី​បាន​ស្នាក់​ នៅ​ក្នុង​គោលបំណង​ឱ្យ សិស្សានុសិស្ស​ងាយស្រួល​ក្នុង​ការ​សិក្សា​ ជាពិសេស​ផ្តល់នូវ​ឱកាស​ពេញលេញ​ដល់​កុមារី ​និង​យុវនារី​កម្ពុជា​បាន​សិក្សា​រៀនសូត្រ​បាន​ចប់​ចុង​ចប់​ដើម​ ។​
សម្តេច​កិត្តិ​ព្រឹទ្ធ​បណ្ឌិត​បានបញ្ជាក់​ថា បច្ចុប្បន្ន​ទស្សនៈ​ដែល​លើកឡើង ថា ​ស្ត្រី​បង្វិល​ចង្ក្រាន​មិន​ជុំនោះ ​គឺវា​ហួស​សម័យ​ទៅហើយ​សម្រាប់​ប្រជាពលរដ្ឋ​កម្ពុជា​ព្រោះថា ​ពេលនេះ​យើ​មាន​ស្ត្រី​ជាច្រើន​មាន​តួនាទី​ជា​ថ្នាក់ដឹកនាំ ​ក្នុង​ជួរ​រាជរដ្ឋាភិបាល​ និង​ស្ថាប័នព្រឹទ្ធសភា​ រដ្ឋសភា ​និង​ជា​ថ្នាក់ដឹកនាំ​ក្នុង​វិស័​យ​ឯកជន​ផងដែរ​។
លោក​ជំ​ទាវ មីស៊្ហែល អូ​បា​ម៉ា បានថ្លែងអំណរគុណ​ និង​វាយតម្លៃ​ខ្ពស់​ចំពោះសម្តេច​កិត្តិ​ព្រឹទ្ធ​បណ្ឌិត​ និង​ស្ថាប័ន​ពាក់ព័ន្ធ​​នានា​ ដែល​បាន​ទទួលស្វា គមន៍​យ៉ាង​កក់ក្តៅ​បំផុត ចំពោះ​ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​ជា​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​របស់​លោក​ជំទាវ​នៅលើ​ទឹកដី​នៃ​ ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា​ និង​បាន​ថ្លែង​ការ​កោតសរសើរ​ ចំពោះ​រាជរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ និង​ស្ថាប័ន​ពាក់​ពន្ធ​ដែល​បាន​សហការ​​ជាមួយអង្គការ​ Room to Read ​ដែល​បាន​ជំ​រុញ​ឱ្យ​កម្មវិធី​អប់រំ​សម្រាប់​កុមារី​ដែល​ជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​ កម្មវិធី ​Let Girls Learn ​ដែលជា​ការផ្តួច​ផ្តើមរ​បស់​សហរដ្ឋអាមេរិក​ដំណើរ ការ​ប្រកបដោយ​ផ្លែផ្កា​នៅ​កម្ពុជា​។
លោកជំទាវ ​មីស៊្ហែល អូ​បា​ម៉ា ​បាន​បញ្ជាក់ថា​ ឯកឧត្តម​ប្រធានាធិបតី​សហរដ្ឋអាមេរិកបាន​ចាត់​ទុកថា​កម្មវិធី Let Girls Learn មិនមែន​ត្រឹមតែ​ជា​សកម្មភាព​មនុស្សធម៌​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ ​តែ​វា​ជា​បញ្ហា​សន្តិសុខ ​និង​នយោបាយ​ផងដែរ ​ដូច្នេះ​វា​ចាំបាច់​គឺជា​អាទិភាព​នៃ​នយោបាយ​បរ​ទេសមួយ។ លោកជំទាវ​ មីស៊្ហែល អូ​បា​ម៉ា ​បាន​កោត​សរសើរ​ចំពោះ​ក្មួយ​ជា​សិស្ស​នារី​ទាំង​១០​នាក់​ដែលមាន​ សេចក្តីក្លាហាន ​និង​បាន​ពុះពារ​គ្រប់​ឧបសគ្គ​ក្នុងការ​រៀនសូត្រ​រហូត​ទទួលបាន​លទ្ធផល​ល្អ​ ព្រមទាំងបាន​បញ្ជាក់ថា​ ក្មួយ​ទាំងអស់​គឺជា​ភ័ស្តុតាង​បង្ហាញ​ពី​មោទន ភាព​របស់​ប្រទេស​កម្ពុជា​ ហើយ​ក៏​​ជា​មោទនភាព​មួយ​សម្រាប់​សហរដ្ឋអាមេរិក​ផងដែរ​ ព្រោះថា​ក្នុង​ពេល​អនាគត​ក្មួយ​ៗនឹង​ក្លាយជា​ធនធាន​ដ៏មានតម្លៃ​សម្រាប់​ ក្រុមគ្រួសារ​ និង​សង្គមជាតិ ​។​ មិនតែប៉ុណ្ណោះ​ក្មួយៗ​នឹង​ក្លាយ​ជា​អ្នក​បង្ហាញផ្លូវ​ដល់​កុមារី​ជំនាន់​ ក្រោយ​ឱ្យ​យក​គំរូ​តាម​ ក្នុង​ការ​រៀនសូត្រ​ហើយ​ពួកគេ​ទាំងនោះ​និង​ស្តាប់​តាម​ដំបូន្មាន​របស់​ក្មួយ ​ ព្រោះថា​ អ្នក​ទាំង​អស់គ្នា​ជា​ភ័ស្តុតាង​ពិតប្រាកដ ​សម្រាប់​ពួកគេ​ទៅ​ថ្ងៃ​អា​នាគ​ត ​។ ​
ដោយ​ឡែក​ចំពោះ​បំណង​ប្រាថ្នា​របស់​ក្មួយៗ​ ទាំង​អស់ចង់​ក្លាយ​ទៅជា​វេជ្ជ បណ្ឌិត​ ជា​គ្រូបង្រៀន​ ដើម្បី​បាន​ជួយ​ដល់​សហគមន៍​របស់​ខ្លួន​នោះ​ លោកជំទាវ​ មីស៊្ហែល អូ​បា​ម៉ា ​បាន​បញ្ជាក់ថា​ ក្មួយៗ​ត្រូវតែ​ខិតខំ​រៀន​បន្ថែមទៀត​ជា ឧទាហរណ៍​ កាល​នៅ​វ័យ​កុមារគឺ​លោកជំទាវ​ផ្ទាល់​​ពុំ​ទទួល​បាន​ការ​លើក​ទឹកចិត្ត​ឱ្យ​ រៀន​សូត្រ​នោះទេ​តែ ​ដោយ​ការ​ខិតខំ​តស៊ូ​របស់​លោក​ជំទាវ​ផ្ទាល់​ទើប​លោកជំ ទាវ​ទទួល​បាន​ល​ទ្ធ​ផ​ល​ល្អ​ដូច​សព្វថ្ងៃនេះ​៕
ដោយ ជ័យ ភូមិពល