សិស្ស
និស្សិត សិល្បៈករ និងអ្នកសារព័ត៌មាននៅ
មជ្ឈមណ្ឌលព័ត៌មានដើមអម្ពិលប្រមាណជា ១ពាន់នាក់ នៅព្រឹកថ្ងៃសុក្រ ទី១៥
ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១២ នេះ បាននាំគ្នាប្រារព្ធទិវារំលឹក
ខួបអនុស្សាវរីយ៍ឆ្នាំទី៥០ (១៥ មិថុនា ១៩៦២-១៥ មិថុនា ២០១២)
ថ្ងៃដែលតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិឡាអេ កាត់ក្តីប្រគល់
ប្រាសាទព្រះវិហារ និងតំបន់ជុំវិញប្រសាទឲ្យមកកម្ពុជា
ព្រមទាំងរំលឹកដល់ខួបអនុ ស្សាវរីយ៍ឆ្នាំទី៤ (៧ កក្កដា ២០០៨-៧ កក្កដា
២០១២) ថ្ងៃដែល
ប្រាសាទព្រះវិហារត្រូវបានចុះក្នុងបញ្ជីបេតិកភ័ណ្ឌពិភពលោក
នៅទីក្រុងកេប៊ិច ប្រទេសកាណាដា។
អញ្ជើញ
ចូលរួមជាអធិបតី និងធ្វើជាវាគ្មិនក្នុងពីធីដែលប្រារព្ធធ្វើឡើង
នៅវិទ្យាស្ថានជាតិអប់រំ ជិតវិមានឯករាជ្យមាន ឯកឧត្តម កែវ រ៉េមី រដ្ឋលេខាធិការទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី លោកបណ្ឌិតសភាចារ្យ រស់ ចន្រ្តាបុត្រ សាស្ត្រាចារ្យផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ និងជាប្រវត្តិវិទូខ្មែរ លោកបណ្ឌិត សុខ ទូច សាកលវិទ្យាធិការសាកលវិទ្យាល័យខេមរៈ លោក លី ឆេង ប្រធានសមាគមគ្រឹះស្ថាន អប់រំឧត្តមសិក្សាកម្ពុជា។
មានប្រសាសន៍នៅក្នុងឱកាសនោះ ឯកឧត្តម កែវ រ៉េមី
បានថ្លែងអំណរគុណចំពោះសិស្សនិស្សិត ដែលបានរៀបចំកម្មវិធី
ដែលមានអត្ថន័យផ្តល់នូវការចងចាំដល់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ
អំពីទិវាជាប្រវត្តិសាស្រ្ត
ដែលតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិសម្រេចកាត់សេចក្តីប្រគល់ប្រាសាទ
ព្រះវិហារឲ្យកម្ពុជា។ ឯកឧត្តម កែវ រ៉េមី ក៏បានមានប្រសាសន៍រំលឹកអំពីបេសកកម្មដ៏ឧត្តុងឧត្តមរបស់កម្ពុជា ដឹកនាំដោយឯកឧត្តម សុខ អាន ក្នុង
សកម្មភាពដាក់បញ្ចូលប្រាសាទព្រះវិហារជាសម្បត្តិបេតិកភ័ណ្ឌពិភព
លោក ដោយជោគជ័យកាលពីថ្ងៃទី ៧ ខែ កក្កដា ឆ្នាំ ២០០៨
ជាពិសេសគឺការដឹកនាំដ៏ឈ្លាសវៃប្រកបដោយគតិបណ្ឌិតរបស់សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន ក្នុងការក៏សាងសុខសន្តិភាព ស្ថេរភាពជាតិ ពិសេសទប់ស្កាត់ការប៉ុនប៉ងរំលោភបំពានលើប្រាសាទព្រះវិហារសារជាថ្មី។
ទាក់
ទងនឹងសាលដីការរបស់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិទីក្រុងឡាអេ
ថ្ងៃទី១៥ ខែ មិថុនា ឆ្នាំ ១៩៦២ លោកបណ្ឌិតសភាចារ្យ រស់ ចន្ត្រាបុត្រ
បានមានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងថា សាលដីការនេះមានចំណុចសំខាន់៣ ទី១
សម្រេចថា ប្រាសាទព្រះវិហារ
និងទឹកដីតំបន់ជុំវិញប្រាសាទស្ថិតនៅក្នុងអធិបតេយ្យភាពនៃព្រះ
រាជាណាចក្រកម្ពុជា។ ទី២ ប្រទេសថៃមានកាតព្វកិច្ច ដកកងកម្លាំងទ័ព
ឬប៉ូលីស ឬអ្នកថែរក្សា ឬឆ្មាំដទៃទៀតដែលថៃបានដាក់ក្នុងប្រសាទព្រះវិហារ
ឬក្នុងតំបន់ក្បែរប្រាសាទ ដែលស្ថិតក្នុងទឹកដីកម្ពុជា។ ទី៣
តុលាការបានសម្រេចថា
ប្រទេសថៃមានកាតព្វកិច្ចប្រគល់មកឲ្យប្រទេសកម្ពុជា វិញ
នូវវត្ថុទាំងឡាយតាមប្រភេទដែលបានបញ្ជាក់នៅក្នុងសេចក្តីស្នើសុំ
ឲ្យវិនិច្ឆ័យទី៥ របស់កម្ពុជា ដែលត្រូវបានយកចេញ ពីប្រាសាទ ដោយអាជ្ញាធរ
ពាក់ព័ន្ធរបស់ថៃ ចាប់តាំពីកាល
បរិច្ឆេទនៃការកាន់កាប់ប្រាសាទនេះដោយប្រទេសថៃនៅឆ្នាំ១៩៥៤ ។
សេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិទីក្រុងឡាអេ
ត្រូវបានធ្វើជាភាសា អង់គ្លេស និងភាសាបារាំង
ហើយអត្ថបទភាសាអង់គ្លេសយកជាផ្លូវការ ធ្វើនៅវិមានសន្តិភាពក្រុងឡាអេ
ថ្ងៃទី១៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៦២ ជា៣ ច្បាប់ មួយច្បាប់រក្សាទុកនៅ
បណ្ណាសារដ្ឋារបស់តុលាការ
និងច្បាប់ដទៃទៀតបញ្ជូនទៅរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា
និងរដ្ឋាភិបាលថៃរៀងៗខ្លួន ។
ប្រាសាទព្រះ វិហាររបស់កម្ពុជា ត្រូវបានសាងសង់ឡើងនៅអំឡុងចុងសតវត្សរ៍ទី៩ និងដើមសតវត្សរ៍ទី១០ ដោយព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ៤អង្គ ព្រះនាមព្រះបាទយសោវរ្ម័នទី១ សាងសង់ក្នុងគ.ស ៨៨៩-៩១០ បន្ទាប់មក ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី១ សាងសង់ក្នុងគ.ស ១០០២-១០៥០ រួចសាងសង់បន្តដោយ ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី២ ក្នុងគ.ស ១១១៣-១១៥០ និងបានបញ្ចប់ដោយ ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៦ ក្នុងគ.ស ១០៨០-១១០៩ ។