បទសម្ភាសន៍លោកបណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ ប្រធានវិទ្យាស្ថានពលរដ្ឋវិជ្ជា
ជាមួយលោកសត្យារក្ស អ្នកសម្របសម្រួល ទូរទស្សន៍បាយ័នក្
នុងកម្មវិធីវិភាគព្រឹត្តិការណ៍សង្គម
ស្តីពីសម្ព័ន្ធភាពបាយឡុកបាយឡ របស់គណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស និងគណបក្ស សម រង្ស៊ី
ថ្ងៃទី ២៤ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១២
លោកសត្យារក្ស
សំណួរ៖ ទាក់ទងទៅនឹងសម្ព័ន្ធភាព រវាងគណបក្ស សិទ្ធិមនុស្ស និងគណបក្ស សម រង្ស៊ី ដែលបានចងសម្ព័ន្ធភាពគ្នានាពេលថ្មីៗនេះនៅទីក្រុងម៉ានីល យើងឃើញថា តាមការអួតអាងរបស់មេបក្សទាំងពីរ គឺកឹម សុខា ក្តី និងសម រង្ស៊ី ក្តីហាក់ដូចជាការចងសម្ព័ន្ធភាពនេះដូចជាបានផ្លែផ្កាខ្លាំងណាស់។ ប៉ុន្តែបើតាមអ្នកសង្កេតការណ៍ដោយឯករាជ្យ ក៏ដូចជាប្រជាពលរដ្ឋម្ចាស់ឆ្នោត បានយល់ឃើញថាសម្ព័ន្ធភាពនេះនៅមានលក្ខណៈជាបាយឡុកបាយឡនៅឡើយទេ ហើយអ្វីដែលបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋចង់តាមដាននោះគឺ តើមកដល់ពេលនេះ គណបក្ស ទាំងពីរនេះច្របាច់បញ្ចូលគ្នាហើយឬនៅ? ហើយគណបក្សបង្កើតថ្មីនោះកើតហើយឬនៅ? និងមានឈ្មោះគណបក្សអ្វី?។ ផ្ទុយទៅវិញ តាមការតាមដានរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ គឺមកទល់ពេលនេះ គឺបានទទួលដំណឹងថាមានការលេចចេញនូវចលនាប្រជាធិបតេយ្យដើម្បីសង្គ្រោះជាតិទៅវិញ គឺមិនមែនជាគណបក្សថ្មីដែលបក្សទាំងពីរបង្កើតឡើងនោះទេ។
ខ្ញុំសូមសួរលោកបណ្ឌិតថា តើសម្ព័ន្ធភាពដែល កឹម សុខា និង សម រង្ស៊ី កំពុងតែលើកមកនេះ លោកបណ្ឌិតយល់ឃើញយ៉ាងម៉េចដែរទៅ?
លោកបណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ
ចម្លើយ៖ ការពិតទៅលទ្ធផលនៃការប្រជុំថ្ងៃ ១៧ ខែកក្កដា នៅទីក្រុងម៉ានីល ប្រទេស ហ្វីលីពីន ពាក់ព័ន្ធរឿងសម្ព័ន្ធភាពរវាងគណបក្ស កឹម សុខា និងគណបក្ស សម រង្ស៊ី នោះ គឺវាជាលទ្ធផលដដែលៗ ដូចដែលពួកគេបានព្រមព្រៀងគ្នាម្តងរួចមកហើយកាលពីឆ្នាំ២០០៩ ថ្ងៃ១៥ មករា អញ្ចឹង។ ទោះបីពួកគេបានប្រើនូវស្លាកសម្ព័ន្ធភាព ក៏ប៉ុន្តែ លទ្ធផលគឺបានត្រឹមតែជាការបង្កើតចលនាប៉ុណ្ណោះ។ ខ្ញុំសូមរំលឹកថា កាលពីថ្ងៃ១៥ មករា ឆ្នាំ២០០៩ លទ្ធផលរបស់ពួកគេគឺបានត្រឹមតែជាកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្រោមទម្រង់ជាចលនានយោបាយរួមមួយ ដែលកាលនោះគេដាក់ឈ្មោះថា មហាចលនាប្រជាធិបតេយ្យដើម្បីការផ្លាស់ប្តូរ ដែលស្តាប់ទៅគឺដូចជាពិរោះខ្លាំងណាស់។ ប៉ុន្តែក្រោយពេលបង្កើតបានតែប៉ុន្មានថ្ងៃ យើងឃើញថា កឹម សុខា យកទៅប្រើបានតែប៉ុន្មានថ្ងៃ សើចបានតែបន្តិចក៏ឈ្លោះគ្នា ជេរគ្នា វាយប្រហារគ្នា រហូតទៅដល់ការបោះឆ្នោតថ្ងៃទី ៣ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១២ កន្លងទៅនេះទទួលបរាជ័យ ទើបបាន កឹម សុខា ចេញមកធ្វើជាបង្កើតសម្ព័ន្ធភាពម្តងទៀត។ អញ្ចឹងការជួបគ្នាជាថ្មីទៀតនេះ គឺជារឿងដដែលទេ មានន័យថា មិនបានបង្កើតជាគណបក្សថ្មីទេ គឺនៅតែជាគណបក្សពីរដដែលទេ គ្រាន់តែបានលទ្ធផលក្នុងរូបភាពជាកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ រវាងគណបក្សទាំងពីរក្នុងរូបភាពជាចលនាដដែលគ្រាន់តែមានការដូរឈ្មោះឲ្យបានពិរោះជាងមុន ពីព្រោះឈ្មោះមុនគឺជាឈ្មោះមហាចលនាជេរគ្នា។
ដូច្នេះសរុបមក ចលនានោះគឺជាចលនាដដែលទេ គ្រាន់តែពួកគេចង់បំភ័ន្តភ្នែកប្រជាពលរដ្ឋថាគេអាចចងសម្ព័ន្ធជាមួយគ្នាបាន តែតាមការពិតពួកគេមិនអាចចងសម្ព័ន្ធជា មួយគ្នាបានទេរហូតមកដល់ពេលនេះ។ បើមើលលទ្ធផលនៅម៉ានីល វាមិនមែនជាការបង្កើតគណបក្សទេ តែជាការបង្កើតចលនា ហើយថ្មីៗនេះ កឹម សុខា បានភូតទៀតថាលើកនេះគឺល្អជាងមុនទៅទៀត ដោយលើកថាពេលនេះមានទាំងរចនាសម្ព័ន្ធដឹកនាំ នេះជាការភូតធ្ងន់ធ្ងរណាស់។ តើរចនាសម្ព័ន្ធនៅឯណា ដោយគ្រាន់តែមានឈ្មោះថា សម រង្ស៊ី ជាប្រធាន និង កឹម សុខា ជាអនុប្រធាននោះ។ បើគាត់គិតថាគ្រាន់តែបុគ្គលទាំងពីរនោះមានតួនាទីជាប្រធាន និងអនុប្រធាន និយាយថាមានរចនាសម្ព័ន្ធដឹកនាំ គឺ កឹម សុខា ជាមនុស្សអត់ដឹងអ្វីទាំងអស់ ឬមួយក៏គាត់ដឹងប៉ុន្តែគាត់បោកប្រជាពលរដ្ឋ។ បងប្អូននៅចាំច្បាស់ណាស់ កាលពួកគេធ្វើសម្ព័ន្ធភាពលើកដំបូង ពួកគេបានព្រមព្រៀងគ្នា តែក្រោយមកបានបែកគ្នាទៅវិញនោះ កឹម សុខា បានស្រែកថា យើងត្រូវឈរលើផលប្រយោជន៍ជាតិ កុំគិតអំពីតួនាទី និងការបែងចែកអំណាច ពាក្យនេះគឺប្រជាពលរដ្ឋនៅចាំច្បាស់ណាស់។ សម្រាប់ពេលនេះ គឺគ្រាន់តែមានការបែងចែកអំណាចថា សម រង្ស៊ី ជាប្រធាន និង កឹម សុខា ជាអនុប្រធាន និងគ្មានរចនាសម្ព័ន្ធអ្វីផងនោះក៏អួតថាមានរចនាសម្ព័ន្ធទៅហើយ ។ កឹម សុខា បានលើកឡើងទៀតថាគេបានបង្កើតអគ្គលេខាធិការដ្ឋានរបស់ចលនានោះ ដោយឲ្យលោកស្រី មួរ សុខហួរ ជាប្រធានអគ្គលេខាធិការដ្ឋាននោះ។ បើនិយាយអំពីសាវតា លោកស្រី មួរ សុខហួរ គ្មានសាវតាជាមួយគណបក្ស សម រង្ស៊ីទេ។ គាត់គ្រាន់តែជាអ្នកមកចូលរួមជាមួយគណបក្ស សម រង្ស៊ី ក្រោយគេ ហើយជាអ្នកទទួលផលតែប៉ុណ្ណោះ។ តើយើងគួរឆ្ងល់ឬទេ ប្រសិនបើសម្ព័ន្ធភាពនេះពិតជាសម្ព័ន្ធភាពរវាងគណបក្ស សម រង្ស៊ី និងគណបក្ស កឹម សុខា វាគួរតែតួនាទីប្រធានអគ្គលេខាធិការដ្ឋាននោះត្រូវបានទៅអ្នកដែលមានឥទ្ធិពល ឬក៏អ្នកដែលជាស្ថាបនិករបស់គណបក្ស សម រង្ស៊ី មិនមែនបានទៅលោកស្រី មួរ សុខហួរ នោះទេ។ លោក សម រង្ស៊ី ក៏ដឹងដែរ ថ្នាក់ដឹកនាំរបស់គណបក្ស សម រង្ស៊ី ក៏ដឹងដែរ ប៉ុន្តែគេមិនបកស្រាយឲ្យប្រជាពលរដ្ឋដឹង អញ្ចឹងយើងសូមបកស្រាយឲ្យប្រជាពលរដ្ឋទៅចុះគឺដោយសារគេចាត់ទុកថាអគ្គលេខាធិការដ្ឋាននៃចលនាហ្នឹងវាគ្មានដំណើរការទេ។ បើសិនជាវាមានដំណើរការ គេមិនមែនចាត់ឲ្យមនុស្សដែលគ្មាននៅក្នុងសាវតារបស់គណបក្សទេ គឺគេនឹងរើសអ្នកដែលជាស្ថាបនិកហើយ។ ខ្ញុំនៅចាំបានថា លក្ខន្តិកៈរបស់គណបក្ស សម រង្ស៊ី អ្នកដែលអាចធ្វើជាអគ្គលេខាបក្សបាន លុះត្រាតែអ្នកនោះជាស្ថាបនិករបស់គណបក្ស ឯលោកស្រី មួរ សុខហួរ មិនមែនជាស្ថាបនិកទេ។ ដូច្នេះមិនមែនជាភព្វសំណាងរបស់លោកស្រី មួរ សុខហួរ ទេ តែជាការបញ្ជាក់ថា អគ្គលេខាធិការដ្ឋានដែលជាកិច្ចការរដ្ឋបាលនៃចលនាហ្នឹងវាមានដូចតែអត់មានអញ្ចឹង ទើបបានគេដាក់មនុស្សឲ្យគ្រាន់តែល្អមើល ហើយករណីមួយទៀតដោយសារលោកស្រី មួរ សុខហួរ គាត់អាចសំរបសំរួលជាមួយខាងលោក កឹម សុខា បាន។ ចំណុចមួយទៀត ពាក់ព័ន្ធនឹងអ្នកនាំពាក្យរបស់ចលនាវិញ គឺមានអ្នកនាំពាក្យពីរស្មើគ្នា គឺមួយជាអ្នកនាំពាក្យរបស់គណបក្ស សិទ្ធិមនុស្ស និងមួយទៀតជាអ្នកនាំពាក្យរបស់គណបក្ស សម រង្ស៊ី។ បើសិនជាចលនានេះរួមគ្នាតែមួយតើចាំបាច់អី មានអ្នកនាំពាក្យដល់ទៅពីរនាក់ ហើយអ្នកទាំងពីរនោះ គឺជាអ្នកនាំពាក្យរបស់គណបក្សរៀងៗខ្លួន។ ត្រង់នេះមានន័យថា ការងារអ្នកនាំពាក្យនោះវាធំជាងការងាររបស់អគ្គលេខាធិការដ្ឋាន ទើបបានគេយកមនុស្សសំខាន់ក្នុងបក្ស ដែលមានតួនាទីក្នុងបក្សឲ្យមកកាន់ការងារអ្នកនាំពាក្យ គឺដើម្បីកុំឲ្យឆន្ទៈនយោបាយរបស់គណបក្សនីមួយៗមានការបាត់បង់។ នេះបញ្ជាក់ថាអត្តសញ្ញាណនៃឆន្ទៈនយោបាយរបស់គណបក្សនៅតែតំណាងដោយមនុស្សសំខាន់របស់គណបក្សដដែល។
លោកសត្យា រក្ស
សំណួរ៖ បើយើងមើលទៅអតីតកាលអំពីសម្ព័ន្ធភាពលើកទី១ កាលពីឆ្នាំ២០០៩ បន្ទាប់ពីលោក សម រង្ស៊ី បានប្តេជ្ញាថាគាត់នឹងបង្កើតសម្ព័ន្ធភាព ច្របាច់បញ្ជូលគ្នានេះឲ្យបានមុនការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ ។ ប៉ុន្តែឥឡូវនេះ យើងឃើញថាការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់បានកន្លងផុតទៅហើយ ព្រមទាំងប្រកាសលទ្ធផលផ្លូវការ និងការបែងចែកការងារគឺបានដំណើរការហើយ។ ម្យ៉ាងទៀត ក្រោយពីការបង្កើតសម្ព័ន្ធភាពដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យដើម្បីផ្តួលរំលំនោះមក និងមិនទាន់បានរលប់ហត្ថលេខាផង ក៏រលំខ្លួនឯងបាត់ទៅវិញ ព្រមទាំងចោទថាគេញុះញង់បំបែកបំបាក់ទៅទៀត។
ឥឡូវនេះ សូមលោកបណ្ឌិតជួយពន្យល់ប្រជាពលរដ្ឋថាតើចលនាថ្មីមួយនេះ ដែលគេហៅថាចលនាប្រជាធិបតេយ្យដើម្បីសង្គ្រោះជាតិនេះ វាកើតហើយឬនៅ? ឬក៏គ្រាន់តែទើបតែបានដាក់ឈ្មោះទេ?
លោកបណ្ឌិតឈឹម ផលវរុណ
ចម្លើយ៖ ការពិតពួកគេប្រើវិធីបំភ័ន្តភ្នែកទេ។ របស់នោះគឺមិនអាចចេញជារូបរាងបានទេ ពីព្រោះពាក្យថាចលនាទាល់តែពួកគេធ្វើទើបបានមានចលនា ឬមានចលនកម្ម។ បើគ្រាន់តែរៀបជាអគ្គលេខាធិការដ្ឋាន ដោយឲ្យមនុស្សដែលមិនសំខាន់នៅក្នុងគណបក្សមកកាន់ការនោះ គឺវាមិនអាចលេចចេញជារូបរាងពិតប្រាកដបានទេ។ ម្យ៉ាងទៀតគឺវាអាចខ្ទាស់ទៅនឹងបញ្ហាធំមួយដែលបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋមិនអាចមើលឃើញ។ អញ្ចឹងខ្ញុំសូមបង្ហាញឲ្យឃើញទាំងអស់គ្នា។ គេបានកំណត់ថា លោក សម រង្ស៊ីជាប្រធាន និងកឹម សុខា ជាអនុប្រធាន ប៉ុន្តែគេបានបន្ថែមនូវពាក្យមួយឃ្លាទៀតថា ការសម្រេចកិច្ចការ គឺផ្អែកទៅលើមតិឯកច្ឆន្ទគ្នា។ អញ្ចឹងបើការសម្រេចទាល់តែមានការឯកច្ឆន្ទគ្នាដដែល គឺមានន័យថាលោក សម រង្ស៊ី មិនមានសិទ្ធិសម្រេចអ្វីនោះទេ គឺទាល់តែ កឹម សុខា យល់ព្រមសិន។ បើសិនជាអញ្ចឹងដដែល តើហេតុអ្វីបានជាពួកគេមិនព្រមសរសេរដាក់ថាជាសហប្រធានទៅ ។ ត្រង់ចំណុចនេះ កាលរដ្ឋាភិបាលឆ្នាំ១៩៩៣ គឺគេក្លាហានដោយបានបញ្ជាក់ និងចែងយ៉ាងច្បាស់នៅក្នុងអន្តរប្បញ្ញត្តិនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញទៅទៀត គឺសហនាយករដ្ឋមន្ត្រី បានន័យថាការសម្រេចគឺផ្អែកទៅលើការយល់ស្របគ្នាជាឯកច្ឆន្ទរវាងគណបក្ស ហ៊ុនស៊ីនប៉ិច និងគណបក្សប្រជាជន។ ប៉ុន្តែសម្រាប់ កឹម សុខា និង សម រង្ស៊ី គ្រាន់តែសម្ព័ន្ធភាពកម្រិតនយោបាយតូចតាចសោះ គឺមិនហ៊ានដាក់ថាសហប្រធានផង ហើយដោយសារតែគេមិនទុកចិត្តគ្នា គឺគេទាមទារឲ្យដាក់ទាល់តែមានការឯកច្ឆន្ទគ្នា។ មានន័យថា បើ សម រង្ស៊ី ថាត្រូវធ្វើអញ្ចេះ តែកឹម សុខា ប្រកែកនោះគឺមិនអាចធ្វើអ្វីទៅកើតទេ។ ដូច្នេះហើយអគ្គលេខាធិការដ្ឋាននោះគឺមានតែខ្យល់តែប៉ុណ្ណោះគឺអត់បានការទេ អញ្ចឹងហើយបានជាគេឲ្យមនុស្សដែលមកកាន់ជាអគ្គលេខាធិការដ្ឋាននោះជាមនុស្សមិនសំខាន់។ ចំណុចមួយទៀតសូមបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋពិចារណា បន្ទាប់ពីពួកគេចេញឈ្មោះចលនាហើយ គេបានបញ្ចេញមួយសន្លឹកទៀតថាគម្រោងបង្កើតគណបក្សថ្មី ដើម្បីកុំឲ្យយើងតិតៀនគេ ប៉ុន្តែធាតុពិតគឺមានតែឈ្មោះ សម រង្ស៊ី ជាប្រធានគណបក្សថ្មី និងកឹម សុខា ជាអនុប្រធានគណបក្សថ្មីដដែល ចំណែកអ្នកដ៏ទៃទៀតអត់មាន ហើយកឹម សុខា បានព្យាយាមភូតតាមវិទ្យុអូស្ត្រាលីផ្សាយជាខេមរៈភាសាថាបង្កើតគណបក្ស ព្រមទាំងមានរចនាសម្ព័ន្ធដឹកនាំទៀតផង តែតាមពិតគឺគ្មានទេ គ្រាន់តែមានឈ្មោះមនុស្សដឹកនាំតែពីរនាក់ទេ ដែលបានបង្ហាញនៅក្នុងក្រដាសនោះគឺ សម រង្ស៊ី និង កឹម សុខា ដដែល។ ចំណុចមួយទៀត ពួកគេមិនបាននិយាយទេ ដោយសារនិយាយអត់កើតគឺលក្ខន្តិកៈ ។ សំណួរសួរថាដើម្បីបង្កើតគណបក្ស តើត្រូវយកលក្ខន្តិកៈរបស់សិទ្ធិមនុស្ស និងលក្ខន្តិកៈរបស់ សម រង្ស៊ី មកបញ្ចូលកន្លែងណាខ្លះ? នេះជាចំណុចដែលត្រូវជជែកគ្នាយូរ តែរយះពេលនៃការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៣ ការបញ្ជូនបញ្ជីឈ្មោះដើម្បីឈរឈ្មោះគឺនៅសល់រយះពេលតែ១០ខែប៉ុណ្ណោះ។ ឧទាហរណ៏ថាសរសេរលក្ខន្តិកៈនោះទាន់ទៅចុះ តែសម្រាប់ការបែងចែកថាតើនរណាខ្លះកាន់តំណែងអី បើចែកមិនត្រូវគឺរឹតតែមានបញ្ហាទៅទៀត។ ឧទាហរណ៏ថាចែកត្រូវទៅចុះ ប៉ុន្តែក្រឡាដែលងាប់គឺនៅត្រង់ថា តើនរណាឈរនៅខេត្តក្រុង នេះជាចំណុចដែលងាប់ហើយ ពីព្រោះគណបក្ស សម រង្ស៊ីក្តី គណបក្ស កឹម សុខា ក្តី គឺត្រូវឈ្លោះគ្នានៅពេលនោះហើយ។ ឧទាហរណ៏នៅភ្នំពេញដាក់ សម រង្ស៊ី លេខ១ ដាក់កឹម សុខា លេខ២ ម្តេចកើត បើគណបក្ស សម រង្ស៊ី បាន៥កៅអីនៅភ្នំពេញកាលពីឆ្នាំ២០០៨ ចំណែក កឹម សុខា អត់មានផងទៅដាក់ កឹម សុខា លេខ២ ម្តេចកើត ដូច្នេះអ្នកលេខ២ លេខ៣ ដល់លេខ៥ របស់ សម រង្ស៊ី មិនខឹងទៅហើយ។ នេះជាបញ្ហាមួយទៀត ដើម្បីឲ្យបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋពិចារណា។ ចំណុចមួយទៀត បើឲ្យ សម រង្ស៊ី ជាប្រធាន ហើយកឹម សុខា ជាអនុប្រធាន ចុះហេតុអ្វីក៏មិនឲ្យ សម រង្ស៊ី ធ្វើកាលពីឆ្នាំ២០០៩ ឲ្យហើយទៅ។ គឺវាមានមូលហេតុរបស់វា ដោយសារកាលពីឆ្នាំ២០០៩ សម រង្ស៊ីនៅភ្នំពេញ អញ្ចឹងកឹម សុខា មិនព្រមឲ្យ សម រង្ស៊ីធ្វើប្រធានទេ។ តែដល់ឆ្នាំ២០១២នេះ រហូតដល់ពេលបោះឆ្នោត កឹម សុខា ដឹងថា សម រង្ស៊ី វិលមកកម្ពុជាវិញអត់បានទេ អញ្ចឹង កឹម សុខា ឲ្យ សម រង្ស៊ី ធ្វើទៅ ជាប្រធាននៅក្រៅប្រទេស ប៉ុន្តែជាក់ស្តែងនៅក្នុងស្រុក កឹម សុខា នៅតែជាប្រធានស្តីទីដដែលហ្នឹង ។ ត្រង់ហ្នឹងហើយ ចំណុចហ្នឹងហើយដែល សម រង្ស៊ី ត្រូវពិចារណា។
លោកសត្យា រក្ស
សំណួរ៖ ទាក់ទងទៅនឹងគោលនយោបាយបក្ស តើអាចនឹងត្រូវរៀបចំឬទេ ប្រសិនបើមានការបង្កើតគណបក្សថ្មីនោះបាទ?
លោកបណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ
ចម្លើយ៖ ឧទាហរណ៏ថាគាត់អាចប្រើពេលដ៏ខ្លីដើម្បីបង្កើតបានទៅចុះ តែតាមពិតសូម្បីតែគណបក្សគាត់រៀងៗខ្លួនសព្វថ្ងៃនោះក៏មិនដែលមានគោលនយោបាយផងនោះ។
លោកសត្យា រក្ស
សំណួរ៖ តើកាលៈទេសៈនេះ ពេលវេលានេះគួរមានចលានាសង្គ្រោះជាតិដូចឈ្មោះដែលគណបក្សប្រឆាំងគេលើកយកមកនៅពេលនេះដែរឬទេ?
លោកបណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ
ចម្លើយ៖ ត្រង់ចំណុចនេះបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋ លោកបានយល់ដូចយើងអញ្ចឹង ថាកម្ពុជាសព្វថ្ងៃ ឬនាវាកម្ពុជាសព្វថ្ងៃបានទៅដល់ណាហើយ? និងបានឆ្លងកាត់អ្វីខ្លះហើយ?
នាវាកម្ពុជាបានឆ្លងកាត់នូវឧបសគ្គអន្ធកាលដ៏ធំគឺ របបប្រល័យពូជសាសន៍។ នៅក្នុងពេលនោះ ក្នុងដំណាក់កាលដែលកម្ពុជាថិតនៅក្នុងរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុល ពត នោះទើបយើងនិយាយអំពីការសង្គ្រោះជាតិ។ សង្គ្រោះជាតិពេលនោះគឺក្នុងន័យរំដោះជីវិតមនុស្សដែលត្រូវខ្មែរក្រហម ប៉ុល ពត កាប់សម្លាប់ជារៀងរាល់ថ្ងៃ។ អញ្ចឹងថ្ងៃ ៧ មករា ឆ្នាំ១៩៧៩ជាកាលបរិច្ឆេតប្រវត្តិសាស្ត្រសំដៅថានាវាកម្ពុជាយើង បានឆ្លងផុតយុគ្គសម័យប្រល័យពូជសាសន៍ គឺជាយុគ្គសម័យរំដោះជាតិដើម្បីជីវិតរស់។ បន្ទាប់ពីយើងបានឆ្លងផុតយុគ្គសម័យសង្គ្រោះជាតិ ដើម្បីជីវិតរស់ យើងត្រូវឆ្លងនូវយុគ្គសម័យដ៏លំបាកមួយទៀត គឺជាយុគ្គសម័យបញ្ចប់សង្គ្រាមរវាងខ្មែរ និងខ្មែរ សំដៅបង្រួបបង្រួមផ្សះផ្សារជាតិ។ យើងសួរថា តើនរណាជាអ្នកកសាងស្នាដៃទាំងនេះ? បងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋប្រាកដជាដឹងច្បាស់ហើយ គឺសម្តេចទាំងបីនៃថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ។ រឿងអស់ទាំងនេះគឺគ្មាននរណាភូតនរណាបានទេ រហូតមកដល់យុគ្គសម័យបញ្ចប់សង្គ្រាមខ្មែរ និងខ្មែរ ដើម្បីបង្រួបបង្រួមផ្សះផ្សារជាតិឈានទៅរកសន្តិភាព នៅថ្ងៃ ២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩១ គឺ សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ។ ខ្ញុំលើកមកនេះដោយសំអាងលើឯកសារពិត និងសម្លេងពិត។ សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន កាលពីឆ្នាំ១៩៨៥ គឺទទួលបាននូវការទុកចិត្តពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ធ្វើជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សារដ្ឋមន្ត្រី។ នៅពេលនោះសម្តេចក៏បានប្រើប្រាស់នូវតួនាទីនេះផ្តួចផ្តើមគំនិតដើម្បីស្វែងរកសន្តិភាពជាមួយភាគីខ្មែរម្ខាងទៀត។ ប៉ុន្តែមិនមែនជាឱកាសដែលអាចចាប់ដៃគ្នា ជជែកគ្នាផ្ទាល់ជាមួយ សម្តេចព្រះនរោត្តមសីហនុ ដែលជាប្រធានរបស់រដ្ឋាភិបាលត្រីភាគីនៅក្រៅប្រទេសនោះទេ គឺសម្តេចបានធ្វើទំនាក់ទំនងជាមួយលោករដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអូស្ត្រាលី ដើម្បីឲ្យលោករដ្ឋមន្ត្រីភ្ជាប់ទៅ សម្តេចព្រះនរោត្តមសីហនុ។ ដូច្នេះការផ្តួចផ្តើមនេះគឺផ្តើមចេញពីសម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន រហូតឈានទៅដល់ដំណើរការចរចាររកសន្តិភាព។ ដូច្នេះបើគ្មានការផ្តួចផ្តើមទេនោះគឺមិនអាចកើតចេញនូវការចរចារស្វែងរកសន្តិភាពទេ។ ការលើកមកនេះគឺដើម្បីបង្ហាញការពិត ដែលអស់លោកខ្លះមានចរឹតប្រឆាំងជ្រុលនិយម ចេះតែវាយប្រហារថ្ងៃ ៧ មករា ហើយសរសើរ ថ្ងៃ២៣ តុលា ដូច្នេះខ្ញុំចង់បញ្ជាក់ថា ថ្ងៃ២៣ តុលា គឺសម្តេច ហ៊ុន សែន ជាអ្នកនាំមកទេ។ដោយសារអី នៅពេលសម្តេចនាយកទៅចរចាជាមួយភាគី ត្រីភាគីនោះគឺមាន សម្តេច ព្រះនរោត្តមសីហនុ មានលោកតា សឺន សាន និងលោក ខៀវ សំផន ។ ជួបម្តងជាទ្វេរភាគីម្តងមា្នក់ៗ ជួបម្តងជាចម្រុះ។ ប៉ុន្តែការជជែក ជាមួយសម្តេចព្រះនរោត្តមសីហនុក្តី ជជែកជាមួយលោកតា សឺន សាន ក្តី គឺភាគីម្ខាងទៀតពុំបាននិយាយអំពីសន្តិភាព ពុំបាននិយាយអំពីប្រជាធិបតេយ្យ ពុំបាននិយាយអំពីសិទ្ធិមនុស្សទេ គឺនិយាយតែអំពីការវិលត្រឡប់មកកម្ពុជាបែងចែកអំណាចគ្នា ហើយឲ្យរំលាយរដ្ឋាភិបាលសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា ។ល។ ហើយឲ្យ ប៉ុល ពត មកវិញផង រឿងតែប៉ុណ្ណឹងទេ។ បើសិនជាមាននរណាតវ៉ាយើងមានឯកសារ និងមានសម្លេងទៀត ហើយខ្ញុំជឿថា គ្រប់ភាគីក៏មានសម្លេងដូចគ្នាដែរ។ សួរថា តំណាងសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា ឬក៏អតីតរដ្ឋកម្ពុជា ដែលដឹកនាំដោយសម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ជជែករឿងហ្នឹង តើអត់ធ្មត់កម្រិតណា? ដើម្បីឲ្យខ្មែរទាំងអស់គ្នា ដើម្បីសម្រេចបាន ២៣ តុលា ហ្នឹង។ បើគ្មានការអត់ធ្មត់ទេប្រាកដជាមក ភ្នំពេញវិញហើយ ប៉ុន្តែអត់ធ្មតណាស់។ បញ្ហាទីមួយ មួយម៉ាត់ណា ក៏ចោទប្រកាន់ថា រដ្ឋាភិបាលសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា ជាអាយ៉ង អត់ដែលនិយាយរឿងខ្មែរបញ្ចប់សង្រ្គាមទេ អត់ដែលនិយាយពីខ្មែរបញ្ចប់សោកនាថកម្មទេ គឺមានតែឲ្យ ប៉ុល ពត ត្រឡប់មកវិញ ហើយពួកគាត់ត្រីភាគីប៉ុន្មានឆ្នាំហើយ វាយភ្នំពេញមិបានផង បែរជាចង់មកភ្នំពេញដ៏ស្រួល។ តើយើងគិតទាំងអស់គ្នាទៅមើល ប៉ុន្តែហេតុអីបានជាសម្រេចបាន គឺដោយសារសម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រីបាននាំសន្តិភាព ឲ្យសម្រេចនៅលើក្រដាសព្រមព្រៀងនៅក្នុងទីក្រុងប៉ារីសនេះ ដូច្នេះថ្ងៃ ២៣ តុលា អ្នកនាំមក គឺជាសម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ។
លោកសត្យា រក្ស
សំណួរ៖ អញ្ចឹងសរុបមកវិញគឺ ២៣ តុលា ដូចជាអត់មានការចូលរួមពីសម រង្ស៊ី ឬក៏ កឹម សុខា នោះទេ។ អញ្ចឹង សម រង្ស៊ី កឹម សុខា ហ្នឹងនៅក្មេងដើរទាត់ខ្យល់នៅឡើយទេ នៅជំនាន់នោះ ពេលនោះ។ អញ្ចឹងយើងឃើញថា ពាក្យថាសង្រ្គោះជាតិហ្នឹង គឺវាមានអត្ថន័យធំធេងណាស់ ដូចលោកបណ្ឌិតមានប្រសាសន៍ថាតើគ្រានោះ ជំនាន់នោះ ដែលកម្ពុជាត្រូវការសង្រ្គោះជាតិនោះ កាលៈទេសៈនិងភាពស្មុគ្រស្មាញនៅក្នុងសង្គមខ្មែរហ្នឹង វាមានភាពលំបាកកម្រិតណា នោះគឺបងប្អូនជ្រាបហើយ ដូចលោកបណ្ឌិតបានបញ្ជាក់ ជាពិសេសគឺ សម័យ ៣ ឆ្នាំ ៨ ខែ ២០ថ្ងៃ ដែលដឹកនាំដោយ ប៉ុល ពត នោះ ហើយដែលត្រូវតែមានចលនាសង្រ្គោះជាតិ។ឥឡូវនេះយើងងាកមកមើលបច្ចុប្បន្នភាពរបស់កម្ពុជាយើងដែលកំពុងតែបោះជំហានទៅមុខដែលកំពុងតែទំនាក់ទំនងការទូតដ៏ល្អ រវាងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ជាមួយនឹងបណ្តាប្រទេសនានាជុំវិញពិភពលោក។ ប្រជាពលរដ្ឋក៏រស់នៅក្នុងសិទ្ធិសេរីភាព គណបក្សនយោបាយកំពុងតែរីកដុះដាលព្រោងព្រៀតដូចផ្សិត ក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា រហូតទៅដល់ កឹម សុខា អាចដើរឃោសនាចាក់មេក្រូជេររដ្ឋាភិបាល បានគ្រប់ច្រកល្ហក។ សម រង្ស៊ី បានបង្កើតបក្ស បង្កើតពួក បង្កើតភាពអាណាធិបតេយ្យផ្សេងៗ ទៅទៀត ហើយឥឡូវនេះបែរជាក្រុមទាំងពីរក្រុមនេះ ហៅថា មានចលនាសង្រ្គោះជាតិនេះទៅវិញ។ចលនាសង្គ្រោះជាតិបើសិនណាជាយើង បង្កើតខុសកាលវេលា ដែលមានន័យថា ខុសកាលៈទេសៈនោះ វាទៅជាចលនាមួយដែលគ្មានន័យ ហើយវាទៅជាចលនាមួយបំផ្លាញជាតិទៅវិញ ។ ចំណុចនេះយើងអាចនិយាយថា ជាចលនាសង្រ្គោះបក្សសិទ្ធិមនុស្ស ឬសង្រ្គោះបក្សសមរង្ស៊ី គឺប្រហែលជាអាចត្រូវជាង ពីព្រោះយើងឃើញហើយថា សុខភាពផ្ទាល់របស់គណបក្ស សម រង្ស៊ី និងសុខភាពរបស់គណបក្សសិទ្ធិមនុស្សនេះ កំពុងតែទ្រុឌទ្រោម ដែលយើងហៅថា កំពុងតែរង់ចាំតែថ្ងៃស្លាប់ជីវិតនយោបាយនៃគណបក្សទាំងពីរនេះទេ ពីព្រោះនយោបាយដែលគេទទួលផលបាននោះគឺគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស បាន ៣ កៅអី សមរង្ស៊ី បាន ២៦ នេះ វាគ្រាន់តែជាការបោកប្រាស់ប្រជាពលរដ្ឋតែប៉ុណ្ណោះ មិនមែនជាឆន្ទៈប្រជាពលរដ្ឋបោះដោយវិនិច្ឆ័យទៅលើគុណសម្បត្តិនោះទេ គឺបោះដោយសារតែសម្លេងសន្យានៃមេបក្សទាំងពីរតែប៉ុណ្ណឹង។
អញ្ចឹងខ្ញុំចង់ឲ្យលោកបណ្ឌិតជួយបញ្ជាក់ដោយខ្លីបន្តិចមើលថា តើកាលៈទេសៈនេះវាសមទេដែលសម រង្ស៊ី និង កឹម សុខា បង្កើតចលនាសង្រ្គោះជាតិនេះ លោកបណ្ឌិត?
លោកបណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ
ចម្លើយ៖ បាទ ខ្ញុំចង់ភ្ជាប់បន្តបន្តិច ដើម្បីឲ្យប្រជាពលរដ្ឋបានដឹង បន្ទាប់ពីយើងបានបញ្ចប់សង្រ្គាមឆ្លងកាត់យុគសម័យបញ្ចប់សង្គ្រាមផ្សះផ្សារ បង្រួបបង្រួមជាតិ តាមរយៈការព្រមព្រៀង ២៣តុលា ១៩៩១ នេះ កម្ពុជាមិនទាន់បានសន្តិភាពទេ គឺគ្រាន់តែបានបញ្ចប់សង្គ្រាម តែពាក្យបញ្ចប់សង្គ្រាមវានៅក្នុងរយះពេលអន្តរៈកាលមួយ អត់ទាន់ច្បាស់នៅឡើយទេ។ អញ្ចឹងនាវាកម្ពុជា ធ្វើដំណើទៅមុខទៀត ធ្វើរហូតដល់ចុងឆ្នាំ ៩៨ ដើមឆ្នាំ ៩៩ ទើបយើងបានសន្តិភាពមួយរយភាគរយ។ បានន័យថា កម្ពុជាចប់អស់ហើយចំពោះពាក្យសង្រ្គោះជាតិ បានសេចក្តីថា កម្ពុជាចាប់ពីឆ្នាំ ១៩៩៩ កម្ពុជាលែងត្រូវការរបស់ដែលគេហៅថា សង្រ្គោះជាតិទៀតហើយ។ ត្រង់ហ្នឹងបានន័យថានាវាកម្ពុជាបានធ្វើដំណើរទៅមុខចូលដល់ដំណាក់កាលមួយទៀត ដែលគេហៅថា ជាដំណាក់កាលកសាងនិងអភិវឌ្ឍប្រទេសហើយ។ អញ្ចឹងពីឆ្នាំ ១៩៩៩ មកដល់ឥឡូវ និងទៅមុខ គឺជាដំណើការកសាងនិងអភិវឌ្ឍប្រទេស កម្ពុជាលែងត្រូវការសង្រ្គោះជាតិហើយ ឯគណបក្សសមរង្ស៊ី និងកឹមសុខា ទៅជាច្រឡំទិសតំបន់លែងស្គាល់កោះ ស្គាល់ត្រើយ លែងស្គាល់កម្រិតជាក់ស្តែងនៃការអភិវឌ្ឍប្រទេស វាទៅជាត្រឡប់ត្រឡិន ចង់បកក្រោយទៅវិញ។ កង់ប្រវត្តិសាស្ត្រគាត់ នៅឆ្ងាយពីគេ ឆ្ងាយពីប្រជាពលរដ្ឋ ប្រជាពលរដ្ឋដើរទៅផុត ២០ ឆ្នាំ ទៅហើយបែរជា កឹម សុខា និង សម រង្ស៊ី ទៅជាស្រែកហៅគេពីព្រៃមកសង្គ្រោះជាតិទៅវិញ។ តាមពិតមិនមែនសង្រ្គោះជាតិទេ គឺសង្គ្រោះ កឹម សុខា សង្គ្រោះសម រង្ស៊ី តាមរយៈសម្ព័ន្ធភាពបំភ័ន្តភ្នែករបស់គណបក្សប្រឆាំង ដ៏ដុនដាបនៅកម្ពុជាហ្នឹងឯង។
មតិលោក សត្យា រក្ស
ឥឡូវខ្ញុំចង់ងាកទៅចំណុចមួយទៀត រឿង កឹម សុខា ហើយនិងសម រង្ស៊ី បានធ្វើនិងកំពុងធ្វើនេះ បើយើងពិនិត្យពីប្រវត្តិសម្ព័ន្ធភាពរបស់គាត់ គឺសម្ព័ន្ធភាព បាយឡុកបាយឡ ដូចក្មេងលេងបាយឡុកបាយឡអញ្ចឹង។ ខ្ញុំនិយាយនេះគឺ មិនខ្លាចលោក សម រង្ស៊ី អន់ចិត្តឬលោក កឹម សុខា អន់ចិត្តទេ ពីព្រោះធម្មតាអ្នកនយោបាយ កាលណាគាត់ធ្វើខុសគួរតែយើងកែ ហើយបើសិនណាយើងមិនកែទេ យើងក៏ចូលរួមខុសដែរ។ ក្នុងនាមជាប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរគួរតែក្លាហាន យើងអត់ខ្លាចគាត់ខឹង ប៉ុន្តែគ្រាន់តែសុំអង្វរថា ទីមួយក្នុងឋានៈជាអ្នកនយោបាយ យើងគួរធ្វើអីឲ្យវាប្រាកដ ជាក់លាក់ ច្បាស់លាស់ ឲ្យប្រជាពលរដ្ឋមើលឃើញថា ជំហររបស់យើងទន់ភ្លន់ ម៉ឺងម៉ាត់ ស្មោះត្រង់សម្រេចកិច្ចការជូនជាតិ នៅក្នុងលក្ខណៈមួយបម្រើផលប្រយោជន៍ជាតិជាធំ។ ប៉ុន្តែពួកគាត់ ហាក់បីដូចជាប្រមូលប្រជាពលរដ្ឋ ទូទាំងប្រទេសឲ្យមកចូលរួមលេងបាយឡុកបាយឡ ជាមួយគាត់នោះអញ្ចឹង បើអ្នកណាមិនលេងជាមួយគាត់ គាត់ខឹង ហើយចោទគេថា គេយួនទៀត នេះសូម្បីតែខ្ញុំ ដែលខ្មៅអញ្ចឹង គេក៏ថា ខ្ញុំយួនដែរ។
លោកសត្យា រក្ស
សំណួរ៖ ចំណុចដែលថា សម្ព័ន្ធភាពបាយឡុកបាយឡរបស់គាត់នេះ តើវាអាចប៉ះពាល់ទៅដល់អារម្មណ៍អ្នកគាំទ្រគាត់ដែរឬទេ? ដោយហេតុថា អ្នកគាំទ្រគាត់នេះគឺមានសមាសភាពថ្មី ដែលជាសមាសភាពដែលគេហៅថា រត់ចេញពីបក្សនេះ ចូលទៅបក្សនោះ រត់ចេញពីបក្សនោះ ចូលបក្សនេះ តួយ៉ាងខ្ញុំសុំលើកឈ្មោះ អ្នករត់ចេញម្នាក់ចុះឲ្យគាត់ល្បីបន្តិចទៅ ដើម្បីជាឧទាហរណ៍សម្រាប់អ្នកដទៃ។ ទិដ្ឋភាពលោក ម៉ៅ មុន្នីវណ្ណ សកម្មជនដែលគេហៅថា សកម្មជនផ្កាប់មុខរបស់សមរង្ស៊ីមួយរូបដែរ កាលពីគាត់នៅបម្រើលោក សម រង្ស៊ី នោះ អ្នកណាប៉ះលោក សម រង្ស៊ី បន្តិចអត់បាន ជេរម៉ាឆ្ងាញ់ ការពារម៉ាស្អាត គឺថានិយាយឲ្យចំ គឺប៉ះសម រង្ស៊ី មិនបាន។ ប៉ុន្តែនៅពេលដែល សម រង្ស៊ី គេហៅថា ដាក់ទណ្ឌកម្ម ដោយដកគាត់ពីនេះដាក់ឯនោះ គាត់មិនសប្បាយចិត្ត វាខូចផលប្រយោជន៍គាត់ គាត់ក៏រត់ចេញពីសម រង្ស៊ី មកចូលជាមួយកឹម សុខា ហើយពេលនោះលោកបណ្ឌិតឃើញហើយ សន្និសីទកាសែតក្តី វេទិកា របស់ កឹម សុខា ក្តី ទៅទីណាក៏ ម៉ៅ មុន្នីវណ្ណ ជេរម៉ាឆ្ងាញ់ ជេរម៉ាស្អាត ហែកខួរគណបក្ស សម រង្ស៊ី ដូចជា ឋាននរកដ៏ខ្មៅកខ្វក់មួយ ដែលធ្វើឲ្យគាត់សម្រេចចិត្តចេញពីឋាននរកមកកាន់ឋានសួគ៌ ជាមួយ កឹម សុខា។ ហើយឥឡូវនេះលោកបណ្ឌិតឃើញទេ កឹម សុខា បានអូស ឥឡូវយើងកុំថាអាក្រក់ពេក ដឹកដៃលោក ម៉ៅ មុន្នីវណ្ណ ឲ្យទៅចូលរួមជាមួយឋាននរក ដែល ម៉ៅ មុន្នីវណ្ណ ធ្លាប់អះអាងនោះទៅវិញ។ អញ្ចឹងខ្ញុំចង់ឲ្យលោកបណ្ឌិតធ្វើការបំភ្លឺជុំវិញអារម្មណ៍ និងជំនឿជាក់របស់សកម្មជននៃគណបក្សនីមួយៗហ្នឹង ថាតើវាអាចជាការមួយដែលធ្វើឲ្យពួកគាត់ទុកចិត្តជឿជាក់លើជំហរដឹកនាំនៃមេបក្សនោះឬទេ?
លោកបណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ
ចម្លើយ៖ បើនិយាយពីទីងងឹត ឬទីភ្លឺវាចូលជារឿងកំប្លែងហើយ ប៉ុន្តែបើនិយាយពីរឿងជាក់ស្តែងតាមខ្ញុំដឹងពីប្រភពព័ត៌មាននៅទីក្រុងម៉ានីលផង ឮសូរថា ការជួបជុំនោះ ខាងលោកសម រង្ស៊ី ដាក់លក្ខខណ្ឌមិនឲ្យខាងលោក កឹម សុខា ដែលនៅក្នុងនោះគឺមានបុគ្គល អ្នកដែលធ្លាប់នៅគណបក្សសមរង្ស៊ី ហើយចេញពីសមរង្ស៊ីចូលកឹម សុខា គេមិនឲ្យចូលប្រជុំទេ ហើយបើមែន ឬមិនមែនប្រកែកទៅចុះ ដែលខ្ញុំទទួលព័ត៌មានគឺអញ្ចឹង។ ឮសូរថា ឲ្យតែ ៣ នាក់ទេ ចូលជួបជាមួយភាគីសមរង្ស៊ីហ្នឹង និយាយឲ្យអស់ទៅ។ ប៉ុន្តែទីងងឹតទីភ្លឺ គេហ្នឹងឥឡូវមើលទៅគឺឃើញអញ្ចឹង ខ្ញុំជឿថាប្រតិកម្មផ្លូវចិត្តក្នុងការលាក់លៀមហ្នឹង វាពុះកញ្ជ្រោលក្តៅងំណាស់ ប៉ុន្តែមិនដឹងជាគំនុំហ្នឹងវានៅតទៅទៀតឬយ៉ាងម៉េចទេ ចាំមើលទៅ។ គ្រាន់តែយើងគិតថា សម្ព័ន្ធរបស់គេហ្នឹងគឺគេភូតគ្នាបាត់ទៅហើយ គឺគេលេងគ្នា ព្រោះអាលេងគ្នាហ្នឹងអាចប្រជាពលរដ្ឋមិនច្បាស់ ខ្ញុំប្រើថាជាល្បែងក្រឡាអុក សម្ព័ន្ធភាពនេះគឺលេងអុកសម្ព័ន្ធភាព។ អុកសម្ព័ន្ធភាព គឺលេងកាលពីបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់ហ្នឹងម្តងហើយ គឺកឹម សុខា ឈ្នះបានមួយក្តា ហើយសម រង្ស៊ី ចាញ់។ តើចាញ់ដោយសារអី ចាញ់ដោយសារ សម រង្ស៊ី ទីទើរកាលដែល កឹម សុខា ហៅធ្វើសម្ព័ន្ធភាពនោះ ម្តងចូលម្តងមិនចូល ចូលហើយចេញទៅ។ ទើប កឹម សុខា ឃោសនាថា សម រង្ស៊ី ទេដែលអត់ព្រមចូល ហើយ សម រង្ស៊ី ថាអញមិនចូលដោយសារឯងមិនស្មោះត្រង់ ចុះឡើងចុះឡើងម៉ាក្តានោះចាញ់ កឹម សុខា។ ប្រជាពលរដ្ឋដែលធ្លាប់គាំទ្រ សម រង្ស៊ី ជឿ កឹម សុខា ងាកជាង ១ សែនសម្លេងមកគាំទ្រ កឹម សុខា។ បើយើងនិយាយល្បែងអុក គេថាចាញ់ កឹម សុខា មួយសែនដុល្លារ ឬក៏មួយសែនសម្លេង ដល់លើកនេះ កឹម សុខា បបួលលេងអុកទៀត គ្រាន់តែដឹងលទ្ធផលបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ កឹម សុខា ស្រែកម៉េចលេងទៀតឬអត់? យើងអ្នកបក់ដៃហៅមកលេង ពេលនេះ រង្ស៊ី ដូរវិធីសាស្ត្រភ្លាម ប្រតិកម្មលេងទៀត អត់ទីទើរដូចកាលមុនទេ។ បើទីទើរដូចកាលមុននោះ ឆ្នាំ២០១៣ កឹម សុខា នឹងយក១០ ម៉ឺនទៀត អញ្ចឹងខ្លាចបាត់បង់ដប់ម៉ឺនទៀត ក៏ប្រតិកម្មភ្លាម ថាយើងលេងទៀត តោះទៅលេងនៅម៉ានីល ទីក្រុងរបស់ប្រទេសហ្វីលីពីន។ ដល់បោះដៃលឿនពេក កឹម សុខា រៀងដូចអត់សូវស្រួលអារម្មណ៍ មិននឹកស្មានថា លើកនេះ សម រង្ស៊ី ដូរវិធីសាស្ត្រ អញ្ចឹងខ្លួនថា ទៅឥឡូវមិនបានទេ សុំលើកចាំពាក់កណ្តាលខែ ៧។ កាលហ្នឹង រង្ស៊ី តតាំងពីខែ ៦ ជួបគ្នាត្រូវចុងខែ ៦ កឹម សុខា អូសដល់ពាក់កណ្តាលខែ ៧ ដល់អូសដល់ពាក់កណ្តាលខែ ៧ សម រង្ស៊ី គឺថា ព្រមទៀត ។អញ្ចឹងបានថា សម រង្ស៊ី កឹម សុខា ទៅដំណាលគ្នាតែម្តងអត់ដូចមុនទេ។ ដល់ទៅលើកនេះ កឹមសុខា ម៉ាក្តានេះពិបាកស៊ី សម រង្ស៊ី បន្តិចដោយសារអី យើងមើលនៅម៉ានីល ១៥,១៦,១៧ បើគេទៅថ្ងៃ១៥ ថ្ងៃទី ១៦,១៧ គេជួបគ្នា សម រង្ស៊ី ដាក់លក្ខខណ្ឌមិនឲ្យខាងក្រុម កឹម សុខា ទៅជួបប្រជុំទាំងអស់ទេ ប៉ុន្មាននាក់នោះនៅក្រៅទៅ។ កឹម សុខា នៅតែធ្វើ ព្រោះតែឲ្យ កឹម សុខា ហ៊ានប្រកែកមិនគោរពលក្ខខណ្ឌ ដែលសម រង្ស៊ី ដាក់មិនឲ្យប៉ុន្មាននាក់នោះចូលប្រជុំ ហ៊ានតែកឹម សុខា ប្រកែកគឺប្រជាពលរដ្ឋដែលគាំទ្រ កឹម សុខា នឹងខឹងសម្បាអំពីបរាជ័យអំពីការជួប ។អញ្ចឹងហើយលក្ខខណ្ឌនេះ ហាក់ដូចជាវាយ កឹម សុខា ម៉ាព្រនុង ដូច្នេះត្រូវតែព្រមជួប ។បើមិនជួបទៅប្រជាពលរដ្ឋគាំទ្រខាងប្រឆាំងហ្នឹងចង់ឲ្យធ្វើសម្ព័ន្ធគេខកចិត្ត។ យើងបានទទួលទំនាក់ទំនងថាអ្នកទាំងអស់គេខកចិត្តត្រង់ថា អត់ឃើញមានបង្កើតអីផង នៅតែដដែល ។ចលនានៅតែដដែលស្រាប់តែចែកគ្នាត្រឹមមួយប្រធានមួយអនុប្រធាន តែអារឿងពិតប្រាកដនៃការរួមគ្នាធ្វើម៉េចៗគឺអត់មាន។ អាហ្នឹងមួយអាហ្នឹងអ្នកដែលចង់ឲ្យរួមគ្នា រួមហ្នឹងនិយាយឲ្យចំគោលបំណងចង់ឲ្យបង្កើតបក្សថ្មី តែមានអ្នកដែលដាច់ខាតសម្រាប់ កឹម សុខា និងអ្នកខ្លះទៀតដាច់ខាតសម្រាប់ សម រង្ស៊ី គេមិនសប្បាយចិត្តទេ ដោយសារវាប្រកាន់រៀងៗខ្លួន។ ប៉ុន្តែសរុបមកវិញ សួរថាតើពួកគាត់អាចឲ្យប្រជាពលរដ្ឋនឹងសង្ឃឹមថាក្នុងរយៈពេល១០ ខែហ្នឹងបង្កើតគណបក្សថ្មីចេញឬអត់? ហើយនិយាយនេះបា្រប់ កឹម សុខា ឲ្យហើយណា ខ្លួនរករួមគ្នាក្រោយច្បាប់គណបក្សចូលជាធរមាន តិចដល់ពេលរួមគ្នាអត់កើតបន្ទោសច្បាប់ អាហ្នឹង កឹម សុខា ហ្នឹងគឺ មិនត្រឹមតែបាត់បង់សេចក្តីថ្លៃថ្នូរទេ គឺទៅជាអាលីអាលាហើយ ព្រោះច្បាប់គណបក្សចូលជាធរមានតាំងពីឆ្នាំ ១៩៩៨ ឯណោះ។ អញ្ចឹងនៅក្នុងច្បាប់គណបក្សបានសរសេរហើយ ថាពលរដ្ឋម្នាក់អាចជាសមាជិកគណបក្សបានតែមួយទេ ឥឡូវនេះវាមានគណបក្សសម រង្ស៊ី និងគណបក្ស កឹម សុខា ហើយបើចង់បង្កើតគណបក្សថ្មី កឹម សុខាថា គេអត់រំលាយ សម រង្ស៊ី អត់រំលាយទេ វាបាត់បង់ស្អីអញ្ចឹងទៅ។ អូខេ អត់រំលាយក៏អត់ចុះ អញ្ចឹងគណបក្សសិទ្ធិមនុស្សក៏នៅ គណបក្សសមរង្ស៊ីក៏នៅ ហើយបង្កើតគណបក្សថ្មីមួយរវាងសមរង្ស៊ី និងសិទ្ធិមនុស្ស ចុះពីណាមកធ្វើប្រធានគណបក្សថ្មី? បើហ៊ានតែបង្កើតគណបក្សថ្មីចុះបញ្ជីលើក្រសួងមហាផ្ទៃ វាទាល់តែ សម រង្ស៊ី កុំជាសមាជិកគណបក្សសមរង្ស៊ី វាទាល់តែកឹម សុខា កុំជាសមាជិកគណបក្សកឹម សុខា ពីព្រោះច្បាប់គណបក្សគេថា បុគ្គលម្នាក់អាច មានសមាជិកបានតែមួយគណបក្សទេ។ អញ្ចឹងវាមិនដែលយកបុគ្គលផ្សេងដែលមិនមែនសមាជិកគណបក្សឲ្យមកធ្វើប្រធានទេ វាទាល់តែ សម រង្ស៊ី មកធ្វើប្រធានគណបក្សថ្មី ទាល់តែខ្លួនឯងជាសមាជិកគណបក្សថ្មីសិន។ ឯ កឹម សុខា ចង់មកធ្វើអនុប្រធានគណបក្សថ្មី ទាល់តែ កឹម សុខា មកធ្វើជាសមាជិកគណបក្សថ្មីដែរ។ អញ្ចឹង កឹម សុខា ឈប់ធ្វើជាសមាជិកគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស សម រង្ស៊ី ឈប់ធ្វើជាសមាជិកគណបក្សសមរង្ស៊ីសម្រាប់បុគ្គលសមរង្ស៊ីអាចធ្វើបានដូចជាអត់បាត់អីទេ ពីព្រោះ លោក សម រង្ស៊ី លែងជាតំណាងរាស្ត្រទៀតហើយ ដោយសារអាជ្ញាច្បាប់ ពាក់ព័ន្ធនឹងពិរុទ្ធភាពរបស់លោក សម រង្ស៊ី។ អញ្ចឹងលោក សម រង្ស៊ី លែងមានតំណែងជាតំណាងរាស្ត្រហើយ គាត់អត់បាត់អីទេ ហើយបើគាត់ដកខ្លួនចេញពីសមាជិកគណបក្សសមរង្ស៊ី ក៏វាមិនបាត់ទៅណាដែរ ពីព្រោះគណបក្សហ្នឹងនៅតែឈ្មោះសម រង្ស៊ីដដែលហ្នឹងគាត់ថ្ងៃក្រោយចូលទៅវិញក៏បាន អាចឲ្យអ្នកណាធ្វើជាប្រធានអីសិនទៅ។ តែសម្រាប់ កឹម សុខា ហ៊ានតែលាឈប់វិញពីសមាជិកគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស កឹម សុខា ត្រូវបាត់កៅអីតំណាងរាស្ត្រ។ តើ កឹម សុខា ហ៊ានឬទេ? ឥឡូវថាហ៊ានទៅចុះ មកធ្វើគណបក្សថ្មី អញ្ចឹង អ្នកតំណាងរាស្ត្រ ២៥ ទៀតរបស់គណបក្សសមរង្ស៊ី និងពីរទៀតនៅគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស សុខចិត្តតស៊ូ នៅក្រាញឈរនៅឲ្យគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស និងគណបក្សសមរង្ស៊ី ឬក៏មកឈរនៅក្នុងបញ្ជីគណបក្សថ្មី? បើចង់ឈរនៅក្នុងបញ្ជីគណបក្សថ្មី គឺមុន ៦ខែ គឺអត់បាត់បង់ទាល់តែមកចូលគណបក្សថ្មី។ អញ្ចឹងត្រូវបោះបង់សមាជិកភាពឲ្យបាន៦ខែមុន ហើយមួយទៀត បើសិនជានាំគ្នាដកចេញពីគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស និងគណបក្សសមរង្ស៊ីដើម្បីជាល្បែងលេងនៅក្នុងរូបភាពគណបក្សថ្មី តើពេលនោះគណបក្សថ្មីនោះ ដែលសមរង្ស៊ីធ្លាប់បាននៅក្រោមផ្លាកគណបក្សសមរង្ស៊ី ២៦កៅអី កឹម សុខា មិនមានបញ្ហា ពីព្រោះគាត់មានតែ ៣ កៅអី ពេលមកគណបក្សថ្មីតើគាត់សង្ឃឹមថាមិនបាត់ទេ តើសមរង្ស៊ីអាចបាត់ទេអា ២៦ បានន័យថា សម្រាប់ការបោះឆ្នោត២០១៣ សង្ឃឹមបាន ២៦ មកវិញទេ ក្រោមគណបក្សថ្មីនោះ ពីព្រោះអារឿងបែងចែកការឈរឈ្មោះនៅកំពង់ចាម នៅព្រៃវែង នៅស្អីហ្នឹងមិនមែនជារឿងធម្មតាទេ។ ឧទាហរណ៍កំពង់ចាមសមរង្ស៊ីបាន ៣ទៅ៤កៅអី ខ្ញុំភ្លេចតួលេខ ខ្ញុំឧទាហរណ៍ទៅចុះ កឹម សុខា បាន១កៅអី។ បើរៀបបញ្ជីបោះឆ្នោត ២០១៣ សមរង្ស៊ី ឈរទី មួយ បន្ទាប់មក កឹម សុខា ឈរលេខពីរ សួរថាសមាជិកគណបក្សសមរង្ស៊ីឯទៀតសុខចិត្តឬអត់? បើកាលពី២០០៨ ក្រោមផ្លាកគណបក្សសមរង្ស៊ីគេបានដល់ទៅ ៣ឬ៤ កៅអី តើគេម៉េចនឹងព្រម ហើយ កឹម សុខា បានតែមួយ។ អញ្ចឹងខាង សម រង្ស៊ី ប្រាកដជាទាមទារឲ្យកឹម សុខា ឈរលេខ ៤ មិនអាចឲ្យកឹម សុខា ឈរលេខ ២ បានទេ។ ហើយចុះនៅព្រៃវែង ព្រៃវែងគណបក្សសមរង្ស៊ីលទ្ធផលបោះឆ្នោត ២០០៨ គាត់បាន ២ កៅអីដែរ កឹម សុខា បាន ១ កៅអី អញ្ជឹងវាទាល់តែ កឹម សុខា ឈរលេខ៣ ខាងកឹម សុខា មិនអាចមកឈរលេខ ២ ទេព្រោះលេខ ២ សូម្បីតែអត់ កឹម សុខា សម រង្ស៊ីក៏បាន ២ កៅអីដែរ។ អញ្ចឹងសួរថា ព្រមឬអត់? ចុះនៅភ្នំពេញ គណបក្សសមរង្ស៊ី យោងលទ្ធផល ២០០៨ បាន ៥ កៅអី កឹម សុខា សូន្យ អញ្ចឹងបើ កឹម សុខា ចង់ឈរ ទាល់តែឈរលេខ ៦ នៅភ្នំពេញ បើហ៊ានតែឈរលេខ ៣ លេខ ៤ វាមិនបាត់ខាង សម រង្ស៊ី លេខ ៣ លេខ ៤ របស់គេសព្វថ្ងៃនេះ។
អញ្ចឹងគឺថា យើងចាំមើលទៅ ១០ ខែទៀតនោះតើគេមានសមត្ថភាពដោះស្រាយយ៉ាងម៉េច? ឬក៏ជារឿងឆ្ពិនភ្នែក ឬក៏និយាយឲ្យចំ សម្ព័ន្ធភាពនេះមិនមែនជាសម្ព័ន្ធភាពប្រកួតប្រជែងនឹងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាទេ គឺជាសម្ព័ន្ធភាពប្រកួតប្រជែងរវាង កឹម សុខា និង សម រង្ស៊ី តាមល្បែងអុកក្តារទី ២ នោះឯង៕
សម្រង់ព័ត៌មាន៖ លោក នូ សាវុធឌី
