Thursday, March 7, 2013
លោកជំទាវអាន្នី សុខ អាន ៖ សិទ្ធស្មើរគ្នា ឱកាសដូចគ្នាដើម្បីពន្លឿនកិច្ចអភិវឌ្ឍន៏»
ពិធីអបអរខួបអនុស្សាវរីយ៏លើកទី១០២
ទិវានារីអន្តរជាតិ៨មីនា
បានប្រារព្ធធ្វើឡើងនាព្រឹកថ្ងៃទី០៦ខែមីនាឆ្នាំ២០១៣នៅទី
រួមខេត្តតាកែវ ក្រោមអធិបតីភាពរបស់លោកជំទាវអាន្នីសុខអាន អនុប្រធានទី១កាកបាទក្រហមកម្ពុជា តំណាងដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់បណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ អាន ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី ក្រោមប្រធានបទ សិទ្ធិស្មើគ្នា ឱកាសដូចគ្នា ដើម្បីពន្លឿនកិច្ចអភិវឌ្ឍន៏ ។
មានមតិស្វាគមន៏នាឱកាសនោះឯកឧត្តម ស្រី បេន
អភិបាលខេត្ត តាកែវ បានគាំទ្រដល់មន្ទីរកិច្ចការនារីខេត្ត
គណៈកម្មការសាខាសមាគមនារីកម្ពុជា
ដើម្បីសន្ដិភាពនិងអភិវឌ្ឍខេត្តនិងក្រុមការងារស្រី្តរួមសហការជាមួយ
មន្ទីរ អង្គភាពពាក់ព័ន្ធ និងអង្កការដៃគូរអភវឌ្ឍន៏នានា
ដែលបានខិតខំចលនាផ្សព្វផ្សាយអោយមាតា បិតា
បញ្ចូនកូនប្រុសកូនស្រីទៅសាលារៀន ចលនាបង្កើនការយល់ដឹងអំពីសុខភាព
អនាម័យ ពង្រឹងសេវាសុខភាពបន្ដពូជ សុខភាពម្ដាយ និងទារក
អប់រំអោយយកកូនទៅចាក់ថ្នាំវ៉ាក់សាំងការពារជំងឺទាំង០៩មុខ
ជម្រុញការបំបៅកូនដោយទឹកដោះម្ដាយដំបូងរយៈពេល៦ខែ
និងផ្សព្វផ្សាយច្បាប់ដើម្បីទប់ស្កាត់អំពើហិង្សាក្នុង គ្រួសារ
ការជួញដូរស្រ្តី និងកុមារជាដើម។ ជាមួយគ្នានេះ ឯកឧត្តម
ក៏បានលើកឡើងអំពីប្រធានបទ ស្តីពីសិទ្ធស្មើគ្នា ឱកាសដូចគ្នា
ដើម្បីពន្លឿនកិច្ចអភិវឌ្ឍន៏
គឺស្របទៅនឹងបរិបទរបស់សង្គមកម្ពុជាយើងនាពេលបច្ចុប្បន្ន
និងបានផ្សារភ្ជាប់ទៅនឹងបរិស្ថានសង្គមនៅលើពិភពលោកដែលគេចាត់
ទុកថា សមភាពយេនឌ័រ ដើរតួនាទីសម្រាប់មនុស្សគ្រប់រូប និងសង្គមជាតិ។
បន្ទាប់មក លោកជំទាវ និន សាផុន តំណាងរាស្រ្ត
មណ្ឌលខេត្តតាកែវ បានអានព្រះរាជសារ
សម្ដេចព្រះមហាក្សត្រីនរោត្តមមុនីនាថសីហនុ ព្រះវរាជមាតាជាតិខ្មែរ
ក្នុងសេរីភាព សេចក្តីថ្លៃថ្នូរ និងសុភមង្គល
សម្រាប់ខួបអនុស្សាវរីយ៏លើកទី១០២ទិវានារីអន្តរជាតិ៨មីនា
ដែលពោរពេញទៅដោយអត្ថន័យដ៏ជ្រាលជ្រៅសម្រាប់ ទិវានារី៨មីនា
ក្រោមប្រធានបទ សិទ្ធិស្មើគ្នា
ឱកាសដូចគ្នាដើម្បីពន្លឿនកិច្ចអភិវឌ្ឃន៏។
លោកជំទាវ អាន្នីសុខ អាន បានមានប្រសាសន៍ដោយកោតសរសើរ
និងវាយតម្លៃខ្ពស់
ចំពោះកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ក្រុមការងារស្ត្រីទាំងអស់ក្នុង
ខេត្តតាកែវ ដែលបានធ្វើសកម្មភាពនានា
ជាច្រើនដើម្បីលើកកម្ពស់ស្ត្រី ជាងនេះទៅទៀត
លោកជំទាវក៏កោតសរសើរផងដែរ ចំពោះលោកជំទាវ លោកស្រី
ជាភរិយារបស់ថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្ស
ដែលជានិច្ចកាលតែងយកអស់កម្លាំងកាយ ចិត្ត ប្រាជ្ញា និងស្មារតី
ជួយស្វាមីរបស់ខ្លួនក្នុងការបំពេញភារកិច្ចដ៏ឧត្តុង្គឧត្តម
ជូនជាតិមាតុភូមិ ដោយមិនខ្លាច នឿយហត់ ។
ថ្លែងក្នុងឱកាសនោះលោកជំទាវអាន្នី សុខ អាន
ក៏បានលើកឡើងផងដែរថា
ទិវានេះមិនត្រឹមតែជាការរំលឹកនូវប្រវត្តិតស៊ូរបស់ស្ត្រីលើសកលលោក
សាមគ្គីភាពរវាងស្ត្រីពីប្រទេសមួយទៅប្រទេសមួយ
ពីតំបន់មួយទៅតំបន់មួយ ពីទ្វីបមួយទៅទ្វីបមួយ
ដើម្បីទាមទារសិទ្ធិស្មើគ្នា
និងឱកាសដូចគ្នាជាមួយនឹងបុរសប៉ុណ្ណោះទេ
ប៉ុន្តែថែមទាំងជាការអបអរសាទរចំពោះសមិទ្ធផលនានាដែលស្ត្រីសម្រេច
បានទាំងក្នុងឋានៈ តួនាទី សិទ្ធិ និងសេរីភាពរបស់ស្រ្តី
ក៏ដូចជាការចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងការងារអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច-សង្គម។
លោកជំទាវ បានបន្តថា ឆ្នាំនេះក៏ដូចឆ្នាំមុនៗដែរ
ក្នុងឱកាសប្រារព្ធពិធីអបអរសាទទិវា នារីអន្តរជាតិ៨មីនា
រាជរដ្ឋាភិបាលតែងតែលើកយកប្រធានបទមួយសមស្របទៅតាមស្ថានភាព
ជាក់ស្តែងរបស់កម្ពុជា
ដោយផ្សារភ្ជាប់ទៅនឹងប្រធានបទពិភពលោកក្នុងគោលបំណងតែមួយ គឺ
រំលឹកអំពីវីរភាពរបស់ស្រ្តីក្នុងការតស៊ូធ្វើឱ្យ
សមេ្រចបាននូវសមភាព សមធម៌ សន្តិភាព និងការ អភិវឌ្ឍសង្គម
តាមរយៈការផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបថរបស់មនុស្សនៅក្នុងគ្រួសារ
សហគមន៍ សង្គម និង ប្រទេសជាតិ សំដៅធានាឱ្យបាននូវការគោរពសិទ្ធិ
សេរីភាព ការទទួលស្គាល់នូវតម្លៃរបស់ស្ត្រី
និងការចូលរួមដោយស្មើភាពក្នុងសង្គម។
ដូច្នេះ
ដើម្បីរួមចំណែកជាមួយចលនាស្រ្តីក្នុងសកលលោកក្នុងការជំរុញឱ្យ
មានការកែប្រែផ្នត់គំនិត
និងឥរិយាបថអវិជ្ជមានដែលធ្លាប់មានចំពោះស្ត្រី
រាជរដ្ឋាភិបាលបានជ្រើសរើសយក ប្រធានបទ”សិទ្ធិស្មើភាពគ្នា ឱកាសដូចគ្នា ដើម្បីពន្លឿនកិច្ចអភិវឌ្ឍន៍”
ក្នុងគោលដៅលើកកម្ពស់ និងពង្រឹងសមត្ថភាពរបស់ស្ត្រី
និងក្មេងស្រី សំដៅរួមចំណែកដល់ការធានានូវសុខដុមរមនា
និងសណ្ដាប់ធ្នាប់សង្គម
ការអភិវឌ្ឍប្រទេសព្រមទាំងការពារអត្តសញ្ញាណប្រពៃណី
ទំនៀមទម្លាប់ និងវប្បធម៌ជាតិដ៏ល្អផូរផង់របស់យើង
ស្របតាមអនុសាសន៍ណែនាំដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់របស់សម្ដេចអគ្គមហាសេនាបតី
តេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រី
នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
គឺ“បន្តផ្តល់ការអប់រំអំពីវប្បធម៌
និងអរិយធម៌ដ៏ល្អថ្លៃថ្លារបស់ជាតិ
ដើម្បីស្វែងយល់អំពីតម្លៃតួនាទីស្រ្តី
និងគ្រួសារខ្មែរដែលជាយន្តការទប់ស្កាត់ការហូរចូលនៃ
វប្បធម៌អវិជ្ជមានពីបរទេសព
លុបបំបាត់សកម្មភាពមិនល្អក្នុងស្រទាប់យុវជន
និងកុមារដែលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់វប្បធម៌ប្រពៃណី
និងទំនៀមទម្លាប់ជាតិ”
និងអនុសាសន៍ដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់ទាំង៨ចំណុចរបស់លោកជំទាវកិត្តិព្រឹទ្ធ
បណ្ឌិតប៊ុនរ៉ានីហ៊ុនសែន ដែលបានថ្លែងក្នុងសន្និបាត
បូកសរុបការងារឆ្នាំ២០១២ និងទិសដៅឆ្នាំ ២០១៣
នៃគណៈកម្មាធិការជាតិលើកកម្ពស់សីលធម៌សង្គម តម្លៃស្ត្រី
និងគ្រួសារខ្មែរ នាថ្ងៃទី២០ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៣។
លោកជំទាវ ក៍បាន មាន ប្រសាសន៍ បន្ថែមទៀតថា
ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងគោលដៅខាងលើនេះ
ដើម្បីរួមចំណែកពន្លឿនការឈានទៅសម្រេចបាននូវគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍
សហសវត្សរ៍កម្ពុជា ដូចជាការពង្រឹងសិទ្ធិស្ត្រីក្នុងការ
ទទួលបានការថែទាំសុខភាព ការអភិវឌ្ឍសមត្ថភាព
ការបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ ឱកាសការងារ
ការការពារខាងផ្លូវច្បាប់ និងការបង្កើនតួនាទីរបស់ស្ត្រីក្នុងការ
ធ្វើសេចក្ដីសម្រេចចិត្ត ព្រមទាំងការលើកកម្ពស់សីលធម៌សង្គម
និងតម្លៃស្ត្រី រាជរដ្ឋាភិបាលក្រោមការដឹកនាំប្រកបដោយគតិបណ្ឌិត
របស់សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែនបានបង្កើត
និងពង្រឹងយន្តការជាតិគាំទ្រការលើក កម្ពស់សមភាពយេនឌ័រ
និងស្ថានភាពស្តី្រនៅកម្ពុជា
ក្នុងនោះរួមមានការបង្កើតក្រសួងកិច្ចការនារី
ក្រុមប្រឹក្សាជាតិកម្ពុជាដើម្បីស្ត្រីដែលមានសម្តេចព្រះមហាក្សត្រី នរោត្តម មុនីនាថ សីហនុ ព្រះវររាជមាតាជាតិខ្មែរ ក្នុងសេរីភាព សេចក្តីថ្លៃថ្នូរ និងសុភមង្គល គង់ជាព្រះប្រធាន
កិត្តិយសកម្មវិធីនារីរតនៈ
ក្រុមការងារបចេ្ចកទេសយេនឌ័រដែលជាផ្នែកមួយរបស់គណៈកម្មការ
សម្របសម្រួលរវាងរាជរដ្ឋាភិបាល និងដៃគូអភិវឌ្ឍន៍
និងការបង្កើតក្រុមការងារយេនឌ័រនៅក្នុងក្រសួង
ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធចំនួន៣០ ហើយក្នុងចំណោមនោះ ក្រសួង
ស្ថាប័នចំនួន២៧ បានរៀបចំបង្កើត
និងអនុវត្តនូវផែនការយុទ្ធសាស្ត្របញ្ជ្រាបយេនឌ័រតាមវិស័យ
នីមួយៗ។
រាជរដ្ឋាភិបាលក៏បានបង្កើតគណៈកម្មាធិការជាតិលើកកម្ពស់សីល
ធម៌សង្គមតម្លៃស្ត្រី
និងគ្រួសារខ្មែរក្រោមការដឹកនាំដ៏ឈ្លាសវៃរបស់លោកជំទាវ
កិត្តិព្រឹទ្ធបណ្ឌិតប៊ុន រ៉ានី ហ៊ុន សែន ប្រធានកាក
បាទក្រហមកម្ពុជា និងជាប្រធានកិត្តិយសនៃគណៈកម្មាធិការនេះ។
គណៈកម្មាធិការនេះ បាន និងកំពុងធ្វើការងារយ៉ាងសកម្មក្នុង
ការការពារសេចក្ដីថ្លៃថ្នូររបស់មនុស្សជាតិ
និងការពារគុណតម្លៃមនុស្សធម៌របស់ជនរងគ្រោះក៏ដូចជាពន្លឿនការ
កាត់បន្ថយភាព ក្រីក្ររបស់ប្រជាជន។
លោកជំទាវបញ្ជាក់បន្ថែមថា បច្ចុប្បន្ន
ចំនួនស្រ្តីដែលកាន់តួនាទីសំខាន់ៗនៅក្នុងស្ថាប័ននយោបាយ
រដ្ឋបាលថ្នាក់ក្រោមជាតិ
និងស្ថាប័នសង្គមមានការកើនឡើងជាលំដាប់ពីមួយអាណត្តិទៅមួយអាណត្តិ
ដូចជា លោកជំទាវកិត្តិព្រឹទ្ធបណ្ឌិត ប៊ុន រ៉ានី ហ៊ុន សែន
ជាប្រធានកាកបាទក្រហមកម្ពុជា លោកជំទាវឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី
លោកជំទាវអនុប្រធានរដ្ឋសភា សមាជិកព្រឹទ្ធសភា រដ្ឋសភា រដ្ឋមន្រ្តី
រដ្ឋលេខាធិការ អនុរដ្ឋលេខាធិការ
អភិបាលរងរាជធានី-ខេត្ត
សមាជិកក្រុមប្រឹក្សារាជធានីខេត្ត អភិបាល អភិបាលរង
សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាក្រុង ស្រុកខ័ណ្ឌ ឃុំសង្កាត់
និងមេភូមិដែលសបញ្ជាក់ឱ្យឃើញអំពីការយកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់
របស់រាជរដ្ឋាភិបាលចំពោះស្រី្ត។
នៅក្នុងឱកាសនោះដែរលោកជំទាវក៏បាននាំយកនូវ
វត្ថុអនុស្សាវរីយ៏មួយចំនួនមកចែកជូនដល់សមាគមន៏នារីខេត្ត
បណ្ដាញនារីតាមមន្ទីរជុំវិញខេត្ត ស្រុក ក្រុង និងថ្នាក់ឃុំ.សង្កាត់
ព្រមទាំងបានឧបត្តម្ភដល់តំណាងនិសិ្សត យុវជនកាយរិទ្ធ
យុវជនកាកបាទក្រហម និងក្រុមតន្ត្រី ដែលបានចូលរួមក្នុងទិវានោះ
ផងដែរ៕
សម្តេចតេជោ ៖ គណបក្សប្រជាជននឹងបោះបង់ចោលគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍រាប់ម៉ឺនបើប្រជាជនមិនគាំទ្រ
សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន
នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
នៅក្នុងឱកាសពិធីបើកការដ្ឋានគម្រោងសាងសង់ឡើងវិញកំណាត់ផ្លូវជាតិលេខ៦
នាថ្ងៃទី៥ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៣ បានមានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងថា
ប្រសិនបើគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា (CPP)
មិនទទួលបានការគាំទ្រនៅក្នុងការបោះឆ្នោតសកល
ក្នុងខែកក្កដាខាងមុខនេះទេនោះ គម្រោង កសាងសមិទ្ធផលជូនជាតិ
និងប្រជាពលរដ្ឋតូចធំរាប់ម៉ឺននៅទូទាំងប្រទេស
ដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា នឹងត្រូវបោះបង់។
សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានបញ្ជាក់ថា
នេះមិនមែនជាការឃោសនានោះទេ
ប៉ុន្តែវាគ្រាន់តែជាការបកស្រាយចំពោះការឃោសនារបស់គណបក្សនយោបាយ
មួយចំនួន ដែលបាន និងកំពុងតែដើរភូតភរនៅគ្រប់ទីកន្លែង
ហើយមិនជាប់គុកផងនោះ។ សម្តេចតេជោថ្លែងថា ខ្ញុំនិយាយដោយត្រង់ CPP
បានទ្រទ្រង់លើគម្រោងរាប់ម៉ឺន
ទាំងតូចទាំងធំនៅទូទាំងប្រទេសក្នុងការកសាងសមិទ្ធផលជូនជាតិ
និងប្រជាពលរដ្ឋ ហើយសមាជិក សមាជិការបស់ CPP
មាននៅគ្រប់ស្រទាប់ទាំងអស់ ទាំងកសិករ កម្មករ អ្នករកស៊ី អ្នកវិនិយោគ
ដែលអ្នកទាំងអស់នេះសុទ្ធសឹងតែជាសប្បុរសជន ដែលបានជួយផ្គត់ផ្គង់
ប៉ុន្តែនៅថ្ងៃបោះឆ្នោតបើប្រជាជនមិនបោះឆ្នោតជូន
ដូច្នេះបានសេចក្តីថា
បន្ទាប់ពីហ្នឹងទៅគ្មានអ្នកណាមួយសុខចិត្តអនុវត្តន៍គម្រោងទាំងនោះ
ទៀតទេ។
សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានធ្វើការពន្យល់ដល់ប្រជាពលរដ្ឋ
ដែលបានចូលរួមនៅក្នុងពិធីនោះថា
ប្រសិនបើប្រជាជនបោះឆ្នោតគាំទ្រគណបក្សប្រឆាំងឲ្យឡើងកាន់អំណាច
ពួកគេនឹងនិយាយថា យើងមិនចាំបាច់ធ្វើអ្វីទាំងអស់
ព្រោះយើងមើលគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាធ្វើសឹងតែស្លាប់ទាំងខ្លួនទៅ
ហើយនៅតែចាញ់
ដូច្នេះពួកយើងមិនចាំបាច់ធ្វើអ្វីទេគិតតែពីប្រមូលទៅព្រោះយើងមាន
ពេល ៥ឆ្នាំដែរ។
សម្តេចតេជោមានប្រសាសន៍ពន្យល់ថា
នៅពេលគណបក្សដែលធ្លាប់កាន់អំណាចឈប់ធ្វើនូវរាល់គម្រោងរបស់ខ្លួន
ហើយគណបក្សដែលឈ្នះឆ្នោតនិយាយថា ខ្លួនមិនចាំបាច់ធ្វើអ្វីនោះ
នៅទីចុងបំផុតប្រជាជននឹងធ្លាក់ចូលក្នុងស្ថានភាព «ត្រីរ៉ស់ក៏រួច
ទន្សាយក៏រួច»។
ប៉ុន្តែខ្ញុំមិនចង់ឲ្យប្រជាពលរដ្ឋស្ថិតក្នុងស្ថានភាពហ្នឹងទេ
ហើយខ្ញុំក៏មិនជឿថាប្រជាពលរដ្ឋនឹងបោះបង់ចោលនូវអ្វីដែលមានក្នុង
ដៃនោះដែរ។ សម្តេចតេជោបានមានប្រសាសន៍បញ្ជាក់ថា
ខ្ញុំមិននិយាយលេងទេ ព្រោះនេះជាការពិត ហើយខ្ញុំក៏លែងធ្វើបុណ្យ
និងកសាងសមិទ្ធផលនានាដែរ ព្រោះព្រះសង្ឃ
និងប្រជាជនលែងត្រូវការខ្ញុំទៀតហើយៗសូម្បីតែសមាជិក សមាជិកា CPP
ដែលធ្លាប់ដឹកនាំប្រទេសជាង ៣០ឆ្នាំ
មកហើយនោះក៏បាក់ទឹកចិត្តហើយឈប់ជួយកសាង
ឈប់ជួយធ្វើអ្វីៗទាំងអស់ដែរ។
សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីមានប្រសាសន៍ថា
មនុស្សខ្លះអត់ធ្វើខ្លួនឯងទេ ប៉ុន្តែចរិតអាក្រក់ប្រើឲ្យគេធ្វើ
ទោះបីជាមិនប្រើដោយន័យត្រង់ ប៉ុន្តែមានរបៀបប្រើផ្សេង
ដែលក្នុងទ្រឹស្ដីគតិលោក គឺ«បូញមាត់ បត់ដុំ ដៃ»។
ទាក់ទងនឹងការធ្វើយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតសកលនាពេលខាងមុខនេះ
សម្តេចតេជោបានស្នើរកការបញ្ជាក់ពីគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការ
បោះឆ្នោត (គជប) ចំពោះការជាន់គ្នារវាងយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោត
ជាមួយបុណ្យចូលព្រះ វស្សានៅពេលខាងមុខនេះ។
សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្លែងថា សមាជិក សមាជិកា CPP
និងហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ជាអ្នកធ្វើបុណ្យទានច្រើនជាងគេជារៀងរាល់ឆ្នាំ
ហើយការដាក់ទៀនព្រះវស្សាជាប្រពៃណីរបស់ CPP។
ជាធម្មតាការទៅវត្តតែងតែមានការដាក់ទានជូនចាស់ទុំ
ប៉ុន្តែគេអាចចោទយើងថា ទិញសន្លឹកឆ្នោត ឬអាចត្រូវផាកពិន័យ
ហើយក៏កើតចេញជាបញ្ហាដែរ។
ប្រៀបធៀបទៅនឹងករណីដែលលោក សម រង្ស៊ី
ត្រូវបានច្បាប់ផ្តន្ទាទោសដោយសារតែការដកតម្រុយបង្គោល
ព្រំដែន(កម្ពុជា-វៀតណាម) និងប្រើប្រាស់ផែនទីក្លែងក្លាយ
សម្តេចតេជោបានថ្លែងដោយមិនបញ្ចេញឈ្មោះថា
បង្គោលព្រំដែនដែលដកនោះវាអត់ថ្លៃទេបង្គោលនោះ
កុំថាត្រឹមបង្គោលដើមឈើទាល ដើមគគីរធ្វើទូកង ក៏វាអត់ថ្លៃដែរ
ប៉ុន្តែវាថ្លៃនៅលើផ្លូវច្បាប់ វាត្រូវតែជាប់គុក ហើយកុំថា
រឿងនេះជារឿង នយោបាយ បើអ្នកឯងយកមកដេញដោលក្នុងសភាបើគេចាប់
គេកាត់ទោសនោះទើបរឿងនយោបាយ។ សម្តេចតេជោបានមានប្រសាសន៍បញ្ជាក់ថា
គេ (សម រង្ស៊ី) បានដក
ដូច្នេះសូមអ្នកដទៃត្រូវមើលរឿងហ្នឹងឲ្យច្បាស់ថា អង្គហេតុ
អង្គច្បាប់វានៅកន្លែងណា កុំចេះតែមកអន្តរាគមន៍នោះ។
នៅក្នុងពិធីបើកការដ្ឋានសាងសង់ពង្រីកកំណាត់ផ្លូវជាតិលេខ៦
ក្រោមហិរញ្ញប្បទានពីរដ្ឋាភិបាលសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន
រួមជាមួយថវិកាបដិភាគរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានេះ
ជាមួយនឹងការថ្លែងអំណរគុណចំពោះរដ្ឋាភិបាលនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន
ដែលជានិច្ចកាលតែងតែបានផ្តល់ជំនួយសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍន៍នៅក្នុង
ប្រទេសកម្ពុជា សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន
នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
បានបង្ហាញនូវជំនឿជឿជាក់ថា ថ្នាក់ដឹកនាំថ្មីរបស់ប្រទេសចិន
នឹងមិនមានការផ្លាស់ប្តូរនយោបាយចំពោះកម្ពុជានោះទេ។
សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានមានប្រសាសន៍ថា ខ្ញុំមានការជឿជាក់ថា
ថ្នាក់ដឹកនាំថ្មីរបស់ប្រទេសចិននឹងមិនមានការផ្លាស់ប្ដូរណាមួយ
ក្នុងនយោបាយចំពោះកម្ពុជាទេ ហើយខ្ញុំមានជំនឿយ៉ាងដូច្នេះ។
សម្តេចតេជោថ្លែងថា នៅក្នុងនយោបាយការបរទេស
ចិនគឺជាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ធំជាងគេនៅលើពិភពលោក ខ្ញុំគិតថា
មិនគ្រាន់តែកម្ពុជាទេ ដែលជាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍
ប៉ុន្តែប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ដទៃទៀតក៏នឹងមានការរីករាយផងដែរ
ជាមួយនឹងនយោបាយការបរទេសរបស់ចិន ដែលលើកតម្លៃប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍ
ហើយដែលនេះជាចំណុចសំខាន់
ដែលកម្ពុជាក៏ដូចជាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ដទៃទៀតចង់បាន។
សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្លែងកត់សម្គាល់ថា
ក្នុងចំណោមសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍នៃក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហ
ប្រជាជាតិ គឺមានតែប្រទេសចិនមួយគត់ ដែលជាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍
ធំជាងគេ ហើយដែលបានផ្តល់សារៈសំខាន់សម្រាប់សំឡេងដ៏ទុនខ្សោយ
នៃបណ្តាប្រទេស កំពុងអភិវឌ្ឍន៍។
ខ្ញុំកត់សម្គាល់យ៉ាងសំខាន់ទៅលើចំណុចនេះ។ សម្តេចតេជោមានប្រសាសន៍ថា
បញ្ហានេះប្រទេសនៅលើពិភពលោកចង់បានណាស់ នូវអ្វីដែលហៅថា ស្មើភាពផង
និងស្មើសិទ្ធិផង បើចិនឲ្យតម្លៃលើចំណុចនេះ ខ្ញុំគិតថា
មិត្តរបស់ចិននៅលើពិភពលោកនឹងមានចំនួនកាន់តែច្រើន
ព្រោះប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍមានចំនួនច្រើន
ហើយតម្លៃរបស់វាគឺនៅទីនេះ។
សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីក៏បានមានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងផងដែរថា
សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន គឺជាដៃគូរអភិវឌ្ឍដ៏ធំជាងគេ ដែលបាន
និងកំពុងតែបន្តផ្តល់ជំនួយលើវិស័យសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន។
គិតពីឆ្នាំ២០០៤ មកដល់បច្ចុប្បន្ន
បានផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានជាជំនួយឥតសំណង និងកម្ចីសម្បទានសំរាប់ការស្តារ
និងអភិវឌ្ឍផ្លូវស្ពាន និងកំពង់ផែ មានទឹកប្រាក់សរុបប្រមាណជាង
៤ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក ដើម្បីបំរើឲ្យគមនាគមន៍ដឹកជញ្ជូន
និងការតភ្ជាប់ដើម្បីធ្វើសមាហរណកម្មផ្ទៃក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
និងតភ្ជាប់ជាមួយប្រទេសជិតខាង
និងដើម្បីជំរុញកិច្ចអភិវឌ្ឍន៍តំបន់តាមព្រំដែនរបស់កម្ពុជា។
សម្តេចតេជោបានមានប្រសាសន៍បញ្ជាក់ថា ទាំងនេះ គឺជាការរួមចំណែកយ៉ាងសកម្មជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក្នុងការជួយ សំរាលទុក្ខលំបាក និងកាត់បន្ថយភាពក្រីក្ររបស់ប្រជាពលរដ្ឋយ៉ាងពិតប្រាកដ ដែលស្តែងឲ្យឃើញអំពីសមានចិត្តជាមិត្តជិតស្និទ្ធិ និងជាបងប្អូនដែលស្មោះស្មគ្រ ដូចដែលប្រទេស និងប្រជាជនទាំងពីរ បានផ្សាភ្ជាប់ចំណងទាក់ទងជាប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏យូរលង់។ ដូចនេះហើយទើបប្រជាពលរដ្ឋ ក៏ដូចជារាជរដ្ឋាភិបាលនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ជានិច្ចកាលសូមវាយតម្លៃខ្ពស់ និងកត់ត្រាចងចាំជានិច្ចនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ និងក្នុងសមានចិត្តដ៏ជ្រាលជ្រៅនូវឧបការគុណដ៏ធំធេងរបស់រដ្ឋាភិបាល និងប្រជាពលរដ្ឋនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន។
សម្តេចតេជោបានមានប្រសាសន៍បញ្ជាក់ថា ទាំងនេះ គឺជាការរួមចំណែកយ៉ាងសកម្មជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក្នុងការជួយ សំរាលទុក្ខលំបាក និងកាត់បន្ថយភាពក្រីក្ររបស់ប្រជាពលរដ្ឋយ៉ាងពិតប្រាកដ ដែលស្តែងឲ្យឃើញអំពីសមានចិត្តជាមិត្តជិតស្និទ្ធិ និងជាបងប្អូនដែលស្មោះស្មគ្រ ដូចដែលប្រទេស និងប្រជាជនទាំងពីរ បានផ្សាភ្ជាប់ចំណងទាក់ទងជាប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏យូរលង់។ ដូចនេះហើយទើបប្រជាពលរដ្ឋ ក៏ដូចជារាជរដ្ឋាភិបាលនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ជានិច្ចកាលសូមវាយតម្លៃខ្ពស់ និងកត់ត្រាចងចាំជានិច្ចនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ និងក្នុងសមានចិត្តដ៏ជ្រាលជ្រៅនូវឧបការគុណដ៏ធំធេងរបស់រដ្ឋាភិបាល និងប្រជាពលរដ្ឋនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន។
ឯកឧត្តម ផាន គ័ងស៊ា
ឯកអគ្គរដ្ឋទូតនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិនប្រចាំកម្ពុជាដែលបានអញ្ជើញ
ចូលរួមក្នុងពិធីបើកការដ្ឋាននោះដែរ មានប្រសាសន៍ថា
ជាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ធំជាងគេលើពិភពលោករដ្ឋាភិបាលអាណត្តិថ្មីរបស់
ប្រទេសចិន នឹងបន្តពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ
និងសាមគ្គីជាមួយប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ដ៏ច្រើនកុះករ
និងដើម្បីរក្សាទំនាក់ទំនងមិត្តភាពជាមួយ
និងប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍យ៉ាងធំទូលាយគាំទ្រភាពជាតំណាង
និងសិទ្ធិនិយាយក្នុងកិច្ចអន្តរជាតិរបស់ប្រទេស
កំពុងអភិវឌ្ឍន៍ធ្វើជាមិត្តភក្ដិនិងជាដៃគូអាចទីពឹងបានរបស់
ប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍
ព្រមទាំងបន្តរួមគ្នាជាមួយប្រជាជនស្នេហាសន្តិភាព
នៃបណ្តាប្រទេសសកលលោក
ដើម្បីខិតខំមិននឿយហត់ក្នុងការកសាងពិភពលោកមួយ ដែលមានសុខដុមភាព។
ឯកឧត្តម ត្រាំ អ៊ីវតឹក រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសាធារណការ
និងដឹកជញ្ជូនមានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងថា ការសាងសង់ពង្រីក
កំណាត់ផ្លូវជាតិលេខ៦ ឡើងវិញមានប្រវែងជាង ២៤៨គីឡូម៉ែត្រ ពីថ្នល់កែង
ស្រុកបាធាយ ខេត្តកំពង់ចាម ដល់អង្គ្រងខេត្តសៀមរាប ឆ្លងកាត់ខេត្តចំនួន៣
គឺខេត្តកំពង់ចាមមានប្រវែងជាង ៤៨គីឡូម៉ែត្រ ខេត្តកំពង់ធំប្រវែង
១៤០គីឡូម៉ែត្រ និងខេត្តសៀមរាបប្រវែង ៦០គីឡូម៉ែត្រ។
ឯកឧត្តមរដ្ឋមន្ត្រីមានប្រសាសន៍បន្តថា ជាទូទៅកំណាត់ ផ្លូវជាតិលេខ៦
ដែលត្រូវសាងសង់ពង្រីកឡើងវិញនេះ ជាប្រភេទផ្លូវថ្មីមាន ៤គន្លង
និងមានតំលៃខុសគ្នាទៅតាមតំបន់នៃការដ្ឋានសាងសង់ក្នុងនោះពី
ថ្នល់កែងទៅស្គន់មានតំលៃ ប្រមាណ ១ ៩៤០ ០០០ ដុល្លារ ក្នុង១គីឡូម៉ែត្រ
ផ្លូវវាងធ្វើថ្មី២ គន្លងតំលៃប្រមាណ ១ ២៧៧ ០០០ដុល្លារ ក្នុង១
គីឡូម៉ែត្រ ផ្លូវចាស់ស្តារនិងពង្រីកជា ២គន្លង ទទឹង១២ម៉ែត្រ
ពីស្គន់ទៅកំពង់ធំមានតំលៃជាមធ្យម ៩៨៧ ០០០ ដុល្លារក្នុង១គីឡូម៉ែត្រ
និងពីកំពង់ធំទៅសៀមរាបស្តារ និងពង្រីកទទឹងផ្លូវ ១២ម៉ែត្រ
តំលៃជាមធ្យម ៧៨៩ ០០០ដុល្លារក្នុង១គីឡូម៉ែត្រ។ ការដ្ឋាននេះ
អនុវត្តការសាងសង់ដោយក្រុមហ៊ុនសំណង់សៀងហៃគ្រុប
និងត្រួតពិនិត្យបច្ចេកទេសដោយក្រុមហ៊ុនក្វាងចូវវ៉ាន
អានរបស់ប្រទេសចិនមានរយៈពេល ៣៦ខែ ដោយចាប់ផ្តើមពីខែមីនាឆ្នាំ២០១៣
គ្រោងបញ្ចប់នៅខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៦។ ជារួមគំរោងទាំងមូល
ចំណាយអស់ថវិកាប្រមាណ ២៤៨.៨ លានដុល្លារ
ជាថវិកាហិរញ្ញប្បទានរបស់រដ្ឋាភិបាលនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន
និងថវិកាបដិភាគរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល៥% សម្រាប់ដោះស្រាយផលប៉ះពាល់
ចំណាយក្នុងការដោះមីន យុទ្ធភណ្ឌមិនទាន់ផ្ទុះ
និងពន្ធដែលជាបន្ទុករបស់រដ្ឋ៕
Cambodia shares views with French expert on how to handle the commercial and labour disputes
By Ek Tha
PHNOM PENH, 6 March 2013 (PRU) – His Excellency Deputy Prime Minister
Sok An said on Wednesday that Cambodia sees the role of commercial,
social and labour chambers as important to support its growing economy
by settling disputes. Thus any contribution of legal training in such
issues is welcomed.
Speaking in the meeting with Mr. Gilles Bélier, who is a partner of
leading international law firm Freshfields Bruckhaus Deringer, Dr. Sok
An said that Cambodia is amending some articles to allow the existing
courts of Cambodia to establish commercial and labour chambers to
resolve disputes.
The Deputy Prime Minister, who is also Chairman of the Council for
Legal and Judicial Reform, said that Cambodia’s judges need to be
trained in the laws of commerce and labour and related issues that will
help in dealing with the issues.
“Today we do not have judges who have expertise in dealing with
commerce and labour issues, so the Royal Academy for the Judicial
Professions needs to find ways to train judges to work in those areas”,
said the Deputy Prime Minister.
Mr. Bélier, who is a prominent labour lawyer in France, shared his
experiences with Dr. Sok An, saying that Cambodia should be cautious
since France has had some difficulties with the issues.
He said that Cambodian judges and legal experts should be trained to
understand the laws of commerce and labour as well as related issues
such as economic regulation and law enforcement agencies.
Mr. Bélier suggested that Cambodia establish a mechanism that allows
parties to a dispute to have room for negotiations for a solution.
Cambodia is also looking to set up an office of administration within
the existing courts to facilitate the work of prosecutors and judges and
move cases along faster. This is a lesson from the Extraordinary
Chambers within the Courts of Cambodia, where an office of
administration is in place. End
Deputy Prime Minister shares view on Cambodia’s development with French MP
By Ek Tha
PHNOM PENH, March 5, 2013 (PRU) – His Excellency Deputy Prime Minister
Dr. Sok An highly valued cooperation with France and said that
sustainable development is needed to benefit the poor as well as for the
conservation and preservation of Cambodia’s historic temples.
In a meeting with Patrick Devedjian, the President of the General
Council of Hauts-de-Seine in France, H.E Dr. Sok An said that France’s
assistance is vital for the socio-economic development of Cambodia.
Mr. Patrick Devedjian is visiting Cambodia from 4 to 8 March. He is
accompanied by three elected members of the General Council.
Since 2006, local development projects in Cambodia funded by French
assistance total approximately €5.3 million, according to the French
Embassy.
Mr. Devedjian reaffirmed the support of the Hauts-de-Seine for the
prevention of malnutrition and for the development of agriculture in
Cambodia. He said that it is very important for sustainable development
within Siem Reap, the home of Angkor.
His Excellency Dr. Sok An, who is Chairman of the Apsara National
Authority, expressed his view that the local community need to be
assured that it will benefit from tourism, which can contribute to
poverty alleviation by encouraging activities such as growing vegetables
and food for the growing tourism industry in the province.
The Kingdom of Wonder has high potential in tourism, especially
cultural tourism, which contributes significantly to the increase in
foreign tourist arrivals to nearly 3 million a year, Dr. Sok An said.
The Deputy Prime Minister, who is also Minister in Charge of the Office
of the Council of Ministers, thanked Paris for co-chairing with Tokyo
the International Coordinating Committee for the Safeguarding and
Development of the Historic Site of Angkor (ICC-Angkor), established in
1992.
The Royal Government established the Apsara Authority in 1995 to
oversee research, protection and conservation of cultural heritage, as
well as urban and tourist development, in Siem Reap province.
More than 60 temple restoration projects have been implemented in Siem
Reap province, with support from 17 countries, said the Deputy Prime
Minister.
The restoration of the 11th-century Baphuon was completed by the French
in 2011. The renovation began in the 1960s but the project was halted
by Cambodia’s civil war before it was resumed in 1995.
Baphuon is one of the country’s biggest temples after Angkor Wat, the
largest structure in the famed Angkor complex. The temple was built
around 1060 by King Udayadityavarman II in honour of the Hindu God
Shiva; Baphuon was the country’s largest religious building at the time,
35 metres high and covering 130 by 104 metres.
In the 16th century, a 70-metre reclining Buddha statue was built into a
wall on the second level using stones from the top of the temple.
ទស្សនៈ បក្សប្រឆាំង និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលមួយចំនួនសម្រុកកេងយកផល ប្រយោជន៍ពីជនជាប់ចោទ ម៉ម សូណង់ដូ
ទាំងបក្សប្រឆាំង ទាំងអង្គការសិទ្ធិមនុស្សក្នុងស្រុក
និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលនៅក្រៅប្រទេសខ្លះ
រួមទាំងប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនដ៏តិចតួច
បានបញ្ចេញប្រតិកម្មរំលោភបំពានទាំងកំរោលលើរដ្ឋធម្មនុ
ញ្ញ នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ដែលជារដ្ឋឯករាជ្យ អធិបតេយ្យ ដោយពួកគេទាំងនោះបានបញ្ជាមកលើរាជរដ្ឋាភិបាលឱ្យដោះលែងលោកម៉ម សូណង់ដូ ជាបន្ទាន់ ក្រោមលេសចោទប្រកាន់ថា សាលក្រមរបស់តុលាការកាត់ទោសលោក ម៉ម សូណង់ដូ គឺស្ថិតនៅក្រោមឥទ្ធិពលនយោបាយ។
ដោយជីកកប់ចោលទាំងស្រុងនូវបញ្ហាអសន្តិសុខជាតិ ( ការបង្កើតតំបន់អបគមន៍ដ៏គ្រោះថ្នាក់) ដែលជាបុព្វហេតុ ឬសគល់នៃបញ្ហាពិតរបស់មេក្លោង ក្នុងការផ្តើមគំនិត ញុះញង់ឱ្យប្រជាពលរដ្ឋទៅទន្រ្ទានកាន់កាប់ដីដោយខុសច្បាប់
និងកកើតឡើងបាននូវកម្លាំងចលនាមួយក្រុម ប្រដាប់ដោយអាវុធ
ប្រឆាំងនឹងរាជការសាធារណៈ ត្រូវបានបក្សប្រឆាំង
និងក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួនតូច
បង្វែរសំនុំរឿងព្រហ្មទណ្ឌ
នៃកំហុសបុគ្គលដែលត្រូវបានផ្តន្ទាទោសដោយស្ថាប័នតុលាការ
មកជារឿងនយោបាយ។
ការបង្កើតតំបន់អបគមន៍ បង្កើតរដ្ឋក្នុងរដ្ឋ
គឺជាបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌកំរិតធ្ងន់ធ្ងរ
ដែលវិធានការតាមផ្លូវច្បាប់ ដើម្បីទប់ស្កាត់
និងត្រូវតែបំផ្លាញចោលទាំងស្រុង
គឺជាកាតព្វកិច្ចរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ
ចាំបាច់ត្រូវតែអនុវត្តជាបន្ទាន់បំផុត
ដើម្បីពន្លត់កម្លាំងចលនាប្រឆាំងមួយនោះ
និងក៏ដើម្បីរក្សាបាននូវភាពសុខសាន្តជូនប្រជាពលរដ្ឋទូទៅ។
ប្រសិនបើពួកក្រុមចលនាអបគមន៍មិនត្រូវបានបង្ក្រាបឱ្យបានទាន់ពេល
វេលាទេ
តើបណ្តាអ្នករិះគន់ទាំងអស់នោះហ៊ានចេញមុខទទួលខុសត្រូវ
អំពីបញ្ហាអសន្តិសុខជាតិ អស្ថិរភាពនយោបាយ ឬក៏វិច្ឆេទកម្មណាមួយ
ដែលនឹងរីកធំជាងនេះ
បង្កឱ្យមាននូវគ្រោះថ្នាក់ដល់សង្គមជាតិទាំងមូលដែរឬទេ?
តើចំណាត់ការតាមច្បាប់របស់រាជរដ្ឋាភិបាល
គួរត្រូវបានរាំងខ្ទប់ឬអ្វី?
ការង្កើតតំបន់អបគមន៍នៅភូមិប្រម៉ា ឃុំកំពង់ដំរី
ស្រុកស្នួល ខេត្តក្រចេះ ត្រូវបានសមត្ថកិច្ច
ដឹកនាំកម្លាំងចម្រុះចុះទៅរៀបចំសណ្តាប់ធ្នាប់កាលពីអំឡុងខែ ឧសភា
ឆ្នាំ២០១២។
ក្នុងប្រតិបត្តិការបង្ក្រាបបទល្មើសជាក់ស្តែងនៅនឹងកន្លែង
មេក្លោងមួយចំនួន
ដែលក្នុងនោះមានអ្នកខ្លះជាសមាជិករបស់សមាគមអ្នកប្រជាធិបតេយ្យ
បានរត់គេចខ្លួន និងមនុស្សមួយចំនួនត្រូវបាននាំខ្លួន
និងជនជាប់ចោទមួយចំនួនទៀតបានចូលមកសារភាព។ ដោយឡែកលោក ម៉ម
សូណង់ដូ
ប្រធានសមាគមអ្នកប្រជាធិបតេយ្យត្រូវបានសមត្ថកិច្ច
អនុវត្តដីកាចាប់ខ្លួននៅថ្ងៃទី១៥ ខែ កក្កដា ឆ្នាំ ២០១២
និងចាត់ការបន្តតាមនីតិវិធីច្បាប់។
ពិតមែនថា ក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញមាត្រា ៣១ ពលរដ្ឋខ្មែរមានសិទ្ធិស្មើភាពគ្នាចំពោះមុខច្បាប់ ប៉ុន្តែ មាត្រា៤១
បានចែងថា ជនណាក៏ដោយមិនត្រូវឆ្លៀតប្រើសិទ្ធិនេះដោយរំលោភ
នាំឱ្យប៉ះពាល់ដល់កិត្តិយសរបស់អ្នកដទៃ ដល់សណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈ
និងដល់សន្តិសុខជាតិបានឡើយ។ ដូច្នេះ
ការប្រើប្រាស់សិទ្ធិផ្ទាល់ខ្លួនរបស់បុគ្គលម្នាក់ៗ
ទាំងសិទ្ធិសេរីភាពបញ្ចេញមតិ
សិទ្ធិផ្តល់ការប្រឹក្សាយោបល់ដល់ជនដទៃណាមួយ គឺត្រូវប្រព្រឹត្តតាមលក្ខខ័ណ្ឌកំណត់ដោយច្បាប់។
ដូចគ្នានេះដែរ ករណីលោក ម៉ម សូណង់ដូ បើយោងតាម សំអាងហេតុ ដែលបាន
ប្រកាសដោយចៅក្រមជំនុំជម្រះក្តីក្នុងអង្គសវនាការប្រកាសសាលក្រម
ថ្ងៃទី១ ខែតុលា ចំពោះមុខជនជាប់ចោទ១១នាក់
ក្នុងចំណោមជនជាប់ចោទ១៤នាក់ ក្នុងនោះ៣នាក់កំពុងលាក់ខ្លួន
បានបង្ហាញថា ឈ្មោះ ប៊ុន រដ្ឋា និងបក្ខពួកផ្សេងទៀត
គឺជាអ្នកញុះញង់ឱ្យប្រជាពលរដ្ឋកាន់អាវុធប្រឆាំងនឹងអាជ្ញាធរស្រប
ច្បាប់ ពួកគេត្រូវប្រឈមនឹងបទល្មើសឱ្យផ្តន្ទាទោសតាមមាត្រា៤៦៤
កថាខណ្ឌទី២ នៃក្នុងក្រមព្រហ្មទណ្ឌ។
«អំពើញុះញង់ដោយផ្ទាល់ឱ្យប្រជាពលរដ្ឋកាន់អាវុធប្រឆាំងនឹងអាជ្ញាធរ
ស្របច្បាប់ ត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី២ឆ្នាំ ទៅ៥ឆ្នាំ
និងពិន័យជាប្រាក់ពី៤លានរៀល ទៅ១០លានរៀល
ហើយកាលបើការញុះញង់នេះបានសម្រេចផល
បទល្មើសត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី១៥ ឆ្នាំ ទៅ ៣០ឆ្នាំ » ។
ក្រោយពីការស៊ើបសួររបស់តុលាការទៅលើសមាជិកសមាគមអ្នកប្រជាធិបតេយ្យ
មានភាពស៊ីសង្វាក់គ្នាទៅនឹងចម្លើយសាក្សីទាំងអស់ដែលបានចូល
មកសារភាព និងការលើកឡើងក្នុងអង្គសវនាការ គឺបានបង្ហាញថា លោក
ម៉ម សូណង់ដូ ជាក្បាលម៉ាស៊ីនដឹកនាំបញ្ជាឱ្យឈ្មោះ ប៊ុន រដ្ឋា
ជាអ្នកដឹកនាំធំជាងគេនៅតំបន់ឃុំកំពង់ដំរី
ដើម្បីប្រតិបត្តិការការងារកាប់ទន្ទ្រាន
រុករានកាន់កាប់ដីយ៉ាងអាណាធិបតេយ្យ
និងបង្កើតនូវកម្លាំងប្រឆាំងជាមួយនឹងរដ្ឋអំណាចស្របច្បាប់ក្នុងមូល
ដ្ឋាន។
បើទោះបីជាក្នុងរយៈពេលខ្លី ប្រមាណ១០ ទៅ២០នាទី
នៃការជួបគ្នារវាងប្រជាពលរដ្ឋឃុំកំពង់ដំរី ជាមួយលោក ម៉ម សូណង់ដូ
នៅស្នាក់ការសមាគមអ្នកប្រជាធិបតេយ្យក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ
កាលពីអំឡុងខែ កុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០១២ ប៉ុន្តែ ពលរដ្ឋទាំងនោះបានសារភាពថា «
លោកម៉ម សូណង់ដូ បានប្រាប់ថា
ឱ្យពួកគាត់នាំគ្នាកាប់ឆ្កាទន្ទា្រនដី
ហើយបើសិនជារដ្ឋាភិបាលណាមិនឱ្យធ្វើ មិនឱ្យកាប់
បើមានបញ្ហាអ្វីកើតឡើងចាំគាត់ជាអ្នកនៅពីក្រោយ ទៅជួយអន្តរាគមន៍ មិនបាច់ខ្លាចទេ ប៉ុន្តែទាល់តែចូល
ជាសមាជិកកូនចៅគាត់ (សមាគមអ្នកប្រជាធិបតេយ្យ )ទើបគាត់ជួយ។
បើមានបញ្ហាអ្វីពាក់ស្លាកសមាគមអ្នកប្រជាធិបតេយ្យដែលគាត់ឱ្យនោះទៅ
គឺអាជ្ញាធរពុំហ៊ានធ្វើអ្វីនោះទេ..» ។
ដំបូន្មាននោះហើយ គឺជាប្រភពដើមចមនៃបញ្ហា។
ក្រោយពីមានការដឹកនាំ ចង្អុលទិស និងធានាការពារពីក្រោយខ្នងទៀតផងនោះ
ក្រុមប្រជាពលរដ្ឋក៏បានទៅជួបប្រជុំគ្នានៅក្នុងឃុំកំពង់ដំរី
ក្រោមការចាត់ចែង និងបញ្ជាផ្ទាល់ដោយឈ្មោះ ប៊ុន រដ្ឋា
និងបង្កើតបានជាក្រុមចលនាបះបោរមួយដ៏ខ្លាំងក្លា។
សកម្មភាពទន្រ្ទានកាន់កាប់ដីនៅតំបន់នោះបានរីកធំធាត់យ៉ាងឆាប់
រហ័ស។ សាក្សីជាច្រើនរូបបាន
ឆ្លើយប្រាប់ក្នុងដំណាក់កាលសាកសួររបស់មន្ត្រីនគរបាលយុត្តិធម៌ថា
ឈ្មោះ ប៊ុន រដ្ឋា និងបក្ខពួកបានឱ្យរូបគាត់
និងប្រជាពលរដ្ឋដទៃទៀតរាប់នាក់ កាន់អាវុធគ្រប់គ្នា មានកាំបិត
ពូថៅ ស្នា កាំភ្លើងខ្យល់ ព្រួញជ័រឆក់ កាំភ្លៀវ
និងត្រូវចេះជួយគ្នា បើសិនមានក្រុមហ៊ុន ឬរដ្ឋអំណាចណាមកដេញ
គឺត្រូវរួមកម្លាំងគ្នាប្រឆាំងតវ៉ា ជួយដេញបាញ់ តតាំង និងទប់ទល់
។ របាយការណ៍
ក៏បានបង្ហាញអំពីការចែកដីធ្លីនៅតំបន់នោះយ៉ាងអាណាធិបតេយ្យផងដែរ
ដោយបំពានទៅលើរដ្ឋអំណាចស្របច្បាប់។
ដូចនេះ ការទាញសំអាងហេតុរបស់តុលាការ ក្នុងពេលប្រកាសសាលក្រម
មានភស្តុតាងគ្រប់គ្រាន់បញ្ជាក់ថា ជនជាប់ចោទឈ្មោះ ម៉ម សូណង់ដូ
បានណែនាំ ឬបញ្ជាដោយចេតនាឱ្យជនជាប់ចោទឈ្មោះ ប៊ុន រដ្ឋា និងបក្ខពួក
ធ្វើសកម្មភាពញុះញង់ឱ្យប្រជាពលរដ្ឋកាន់អាវុធប្រឆាំងនឹងអាជ្ញាធរ
ស្របច្បាប់ ពីបទផ្តើមគំនិតធ្វើកុបកម្ម
ផ្តើមគំនិតជ្រៀតជ្រែកដោយខុសច្បាប់ទៅក្នុងការបំពេញមុខងារ
សាធារណៈ និងផ្តើមគំនិតប្រឆាំងនឹងអ្នករាជការសាធារណៈ
ដូចមានចែងនៅក្នុងក្រមព្រហ្ម‑ទណ្ឌមាត្រា ៤៦៤ ។
គេបានដឹងថា ក្នុងពេលបើកសវនាការ
ក៏មានការលើកឡើងពីបញ្ហាផ្លូវច្បាប់ផងដែរពីមេធាវី ការពារលោក
ម៉ម សូណង់ដូ
ទាក់ទងនឹងអាវុធដែលក្រុមពលរដ្ឋទាំងនោះយកមកប្រើប្រាស់
ដោយអះអាងថា មិនមែនជាអាវុធសម្រាប់ប្រើប្រាស់ក្នុងសង្គ្រាមទេ ។
ក៏ប៉ុន្តែមាត្រា៤៦៤
នៃក្រមព្រហ្ម‑ទណ្ឌមិនបានសំដៅទៅលើអាវុធគ្រឿងផ្ទុះឡើយ។
បើពិនិត្យទៅលើខ្លឹមសារនៃមាត្រា៨១ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ បានចែងថា
អាវុធ គឺជាវត្ថុទាំងអស់ដែលធ្វើឡើងដើម្បីសម្លាប់
ឬធ្វើឱ្យមានរបួស ។
ដូច្នេះ វត្ថុតាង(អាវុធ) ដែលបានដកហូត
មិនមានលក្ខណៈទំនើបពិតមែន ក៏ប៉ុន្តែ
គឺជាអាវុធដែលអាចបង្កឱ្យមានគ្រោះថ្នាក់ដល់មនុស្សបាន
ហើយក៏អាចយកទៅប្រើប្រាស់ដើម្បីសម្លាប់មនុស្សបានដែរ។ នេះ
ជាចម្លើយសមហេតុសមផលបំផុត
បំភ្លឺទៅនឹងការអះអាងផ្សេងៗដែលបកស្រាយថា អាវុធទាំងនេះ
នឹងមិនអាចយកមកធ្វើការប្រឆាំងជាមួយនឹងរាជរដ្ឋាភិបាលបាន
គឺមិនពិតឡើយ។
សាលក្រមចំពោះលោក ម៉ម សូណង់ដូ
និងជនពាក់ព័ន្ធមួយចំនួនទៀត
ត្រូវបានតុលាការផ្តន្ទាទោសតាមកំរិតទោសទណ្ឌដែលបានកំណត់ដោយ
មាត្រាច្បាប់។ ប៉ុន្តែ បានបើកផ្លូវឱ្យធ្វើការតវ៉ាប្តឹងបន្ត។
ទោះបីជាពួកគេដឹងថាសេចក្តីសម្រេចជាអំណាចឆន្ទានុសិទ្ធិ
និងអធិបតេយ្យរបស់ចៅក្រម ជំរះក្តី ប៉ុន្តែ សាលក្រមនេះ
ត្រូវបានក្រុមប្រឆាំង
និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួនក្តៅក្រហាយ និងមិនសុខចិត្ត
ខណៈពេលដែលជាញយដងពួកគេទាំងនោះតែងតែតាំងខ្លួន ថា ជាអ្នកតស៊ូមតិ
ដើម្បីចូលរួមក្នុងការពង្រឹងនីតិរដ្ឋ តាមរយៈការគោរព
និងអនុវត្តច្បាប់ ដើម្បីតម្លាភាព និងយុត្តិធម៌សង្គម ជាពិសេស
ជម្រុញការបញ្ចប់ទាំងស្រុងនូវវប្បធម៌នីទណ្ឌភាព។
យោងតាមសាក្សី និងការបង្ហាញភស្តុតាងនានាជាច្រើន បានបញ្ជាក់ពីសកម្មភាពល្មើសយ៉ាង
ច្បាស់លាស់របស់ជនជាប់ចោទ ដែលបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់សន្តិសុខជាតិ
ប៉ុន្តែ មិនត្រូវបានក្រុមប្រឆាំង និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលចំនួន
អើពើ ឬក៏លើកយកមកជាកង្វល់ជាមួយនឹងរាជរដ្ឋាភិបាលឡើយ ពួកគេបានធ្វើគ ធ្វើថ្លង់ និងបំភ្លេចចោលទាំងស្រុង។ ផ្ទុយទៅវិញ ក្រោយពេលប្រកាសសាលក្រមភ្លាមៗ ក្រុមអ្នកប្រឆាំងបាននាំគ្នាសម្តែងនូវប្រតិកម្មទាំងបំពានទៅលើគោលការណ៍និតិរដ្ឋ ប្រៀបបាននឹងការដុត ឬក៏ហែកចោលនូវរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់កម្ពុជា។
ក្នុងចេតនាសម្រុកកេងយកផលប្រយោជន៍ពីជនជាប់ចោទ
គណបក្សប្រឆាំងបានហៅការកាត់ទោសទៅលើលោក ម៉ម សូណង់ដូ
ដែលមានចរិតគាំទ្រគណបក្សខ្លួន និងពលរដ្ឋផ្សេងទៀត ថា
ជាការគំរាមកំហែងផ្នែកនយោបាយ និងឆ្លៀតយកបញ្ហានេះ
ធ្វើជាលេសដើម្បីទាមទារឱ្យមានការផ្លាស់ប្តូរប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រង
ប្រព័ន្ធដឹកនាំ និងប្រព័ន្ធតុលាការ។
ជនខ្លះជ្រកក្រោមស្លាកសិទ្ធិមនុស្ស បានហៅសាលក្រមកាត់ទោសនោះ
ថា ជាសញ្ញាមួយមិនល្អចំពោះការងារការពារសិទ្ធិមនុស្ស
ជាការគំរាមកំហែងរិតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ
និងហ៊ានចោទប្រកាន់ដោយគ្មានមូលដ្ឋាន ថា
សាលក្រមសរសេរដោយអ្នកនយោបាយ ហើយធ្វើបុរេវិនិច្ឆ័យថា ករណីនេះ
ជារឿងនយោបាយ។
ជនអគតិមួយចំនួនបានបកស្រាយទាំងបំពាន ដោយពួកគេ
បំភ្លេចចោលទាំងស្រុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់កម្ពុជា ឬ(ជាន់ពន្លិចចោល)
ជាជំនួសវិញដោយយកអារម្មណ៍ និងមនោសញ្ចេតនា
មកគំរាមលើរាជរដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់ ក្នុងលក្ខណៈជាពាក្យបញ្ជា « ឱ្យមានការដោះលែងលោកម៉ម សូណង់ដូ ជាបន្ទាន់
» ដោយចោទថា អំណាចសាលក្រមស្ថិតនៅក្រោមឥទ្ធិពលនយោបាយ
និងបន្ទរសម្លេងតាមក្រុមប្រឆាំង ដោយបង្វែរបញ្ហានៃកំហុសបុគ្គល ថា
ជាការបំបិទសិទ្ធិបញ្ចេញទៅវិញ។ ក្នុងបញ្ហានេះ
បើពួកគេមានចេតនាល្អ ចង់លើកស្ទួយនីតិរដ្ឋនៅកម្ពុជា
គួរដឹងច្បាស់នូវអង្គហេតុនៃបទចោទប្រកាន់
និងគួរត្រូវផ្តល់ជាអនុសាសន៍ស្របតាមច្បាប់របស់កម្ពុជា
និងតថភាពសង្គម ដើម្បីចូលរួមកែទម្រង់ច្បាប់ និងប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌
បើគិតថា នៅមានខ្វះចន្លោះ។
ពួកក្រុមអ្នករិះគន់ភ្លេចគិតថា
បើក្រុមបះបោរទាំងនោះពង្រីកអំណាចបានរឹងមាំ
ហើយដឹកនាំកម្លាំងបង្កភាពចលាចលពេញផ្ទៃប្រទេស
ឬក៏បង្កើតបាននូវឆ្នួនសង្គ្រាម បង្ហូរឈាមជាថ្មី
សម្លាប់មនុស្សរាប់ម៉ឺនរាប់លាននាក់
ចុះបើធ្លាក់ចូលក្នុងស្ថានការណ៍បែបនោះមែន
តើត្រូវដោះស្រាយដោយវិធីណា?
ប្រតិកម្មរបស់ក្រុមប្រកាន់និន្នាការយកច្បាប់ទ្រាប់អង្គុយទាំងនេះ
សួរថា តើគោលបំណងរបស់ពួកគេចង់បានអ្វីពីកម្ពុជា ? ចង់ដកហូត
សិទ្ធិនាយករដ្ឋមន្ត្រីស្របច្បាប់ តាមវិធីឯកភាពគ្នាធ្វើបដិវត្ត
ឬក៏ចង់រំលាយស្ថាប័នតុលាការចោល
ឬមួយក៏ចង់ត្រួតត្រាបញ្ជាពីលើព្រះមហាក្សត្រ? ពីព្រោះ អំណាច
តុលាការជាអំណាចឯករាជ្យ ។ តាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ មាត្រា១៣២ថ្មី «
ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់ជាអ្នកធានាឯករាជ្យនៃអំណាចតុលាការ»។
ព្រះមហាក្សត្រ គឺជាប្រធាននៃឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រម ។
មាត្រា៧ ចែងថា អង្គព្រះមហាក្សត្រមិនអាចនរណារំលោភបំពានបានឡើយ។
ការលាបពណ៌មកលើរាជរដ្ឋាភិបាល ថា បានប្រើប្រាស់ឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួនទៅលើស្ថាប័នតុលាការ គឺរាជរដ្ឋាភិបាលមានសិទ្ធិគ្រប់គ្រាន់នៅក្នុងការទាមទាររកយុត្តិធម៌ និងការពិត។
ពួកគេបានដឹងច្បាស់ណាស់ថា រាជរដ្ឋាភិបាលគ្មានអធិបញ្ជាណាមួយ
ទៅលើស្ថាប័នតុលាការ
ដែលបានសម្រេចក្តីដោយឆន្ទានុសិទ្ធិរបស់ខ្លួននោះឡើយ។ ប៉ុន្តែ ពួកគេ
បាន និងកំពុងនាំគ្នាប្រព្រឹត្តនូវការបរិហាររិះគន់
ដោយពុំផ្អែកលើសច្ចធម៌ និងស្របតាមគតិច្បាប់នោះទេ។ វា គឺជាវប្បធម៌នៃក្រុមប្រឆាំងដែលនិយមកេងយកចំណេញពីអ្នកទោស មកបំរើនយោបាយផ្ទាល់ខ្លួន។
មាត្រា៥២ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ចែងថា រាជរដ្ឋាភិបាល
ជាអ្នកការពារនីត្យានុកូលភាព ធានាសណ្តាប់ធ្នាប់ និងសន្តិសុខសាធារណៈ។
ម៉្យាងវិញទៀត សមាជិករាជរដ្ឋាភិបាល ក៏ដូចជាសមាជិកសភា ព្រឹទ្ធសភា
ក៏បានធ្វើសច្ចាប្រណិធានចំពោះព្រះភ័ក្រព្រះមហាក្សត្រផងដែរនៅពេល
ចាប់ផ្តើមប្រតិបត្តិការមុខដំណែងរបស់ខ្លួន
គឺប្តេជ្ញាគោរពរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងប្តូរផ្តាច់ហ៊ានបូជាជីវិត
ដើម្បីការពារជានិច្ចទាំងក្នុងបច្ចុប្បន្ន និងក្នុងអនាគតនូវ ឯកភាពជាតិ ហើយមិនអនុញ្ញាតឱ្យមានការបែងចែក ឬការធ្វើអបគមន៍ណាមួយឡើយ ។ មាត្រា៣ ក៏បានចែងផងដែរថា ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ជារដ្ឋដែលមិនអាចបំបែកបាន។
យ៉ាងណាមិញ សកម្មភាពនៃចលនាបង្កើតតំបន់អបគមន៍នៅស្រុកស្នួល
ខេត្តក្រចេះ
គឺពិតជាបានរំលោភទៅនឹងរដ្ឋធម្មនុញ្ញយ៉ាងជាក់ច្បាស់។ ដូច្នេះ
សំណុំរឿងបំបែកសំបុកអបគមន៍ គឺជាការអនុវត្តច្បាប់
ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាសន្តិសុខជាតិ ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលមានសិទ្ធិ
និងកាតព្វកិច្ចក្នុងការថែរក្សា ការពារនូវសន្តិសុខ
សណ្តាប់ធ្នាប់សង្គម។ មិនថាឡើយសហរដ្ឋអាមេរិក ឬក៏ប្រទេសបារាំង
គឺគ្មានប្រទេសណាមួយនៅលើពិភពលោកត្រូវបាន
អនុញ្ញាតឱ្យបង្កើតរដ្ឋក្នុងរដ្ឋនោះទេ។
គេនៅចងចាំបានថា កាលពីពេលថ្មីៗនេះ លោកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជា (William E. Todd) ក៏បានថ្លែងផងដែរថា « កម្ពុជាកំពុងឈានមុខក្នុងការរក្សាសន្តិភាព និងសន្តិសុខក្នុងតំបន់»។
ចុះហេតុអ្វីក៏វិធានការតាមផ្លូវច្បាប់ទៅលើក្រុមបង្កើតតំបន់
អបគមន៍ ដែលបង្កនូវភាពវឹកវដល់សង្គម ត្រូវបានបក្សប្រឆាំង
និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលយល់ផ្ទុយទៅវិញ ?
រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បាន
និងកំពុងប្រឹងប្រែងសហប្រតិបត្តិការយ៉ាងពេញទំហឹងជាមួយសហរដ្ឋ
អាមេរិកក្នុងការទប់ស្កាត់អំពើភេរវកម្មគ្រប់រូបភាព ជាពិសេស
ក្រុមភេរវករអន្តរជាតិ។
ជនគ្រប់រូប លោកម៉ម សូណង់ដូ ក៏ដូចជាពលរដ្ឋដទៃទៀតផងដែរ
គឺមានសិទ្ធិការពារខ្លួនតាមផ្លូវច្បាប់ ។ លោក ម៉ម សូណង់ដូ
បានទទួលយកមេធាវីមួយរូបដែលប្រកបដោយវិជ្ជាជីវៈ
និងជាអ្នកឯកទេសច្បាប់ បានតតាំងគ្នាយ៉ាងខ្លាំងនៅក្នុងសវនាការ
តាមរយៈការបង្ហាញភ័ស្តុតាង សាក្សីដោះបន្ទុក
និងវែកញែកអំពីទិដ្ឋភាពច្បាប់
គិតចាប់តាំងពីដំណាក់កាលនៃការចាប់ឃុំខ្លួន
រហូតដល់ការប្រកាសសាលក្រមរបស់តុលាការ។ ពួកគាត់ទាំងពីរ (ម៉ម
សូណង់ដូ និងអ្នកការពារក្តី) ជនជាប់ចោទមួយចំនួនទៀត
ក៏ដូចជាមេធាវីរបស់ពួកគេ
ម្នាក់ៗបានខិតខំប្រើប្រាស់ការបកស្រាយ តាមគ្រប់លទ្ធភាព
ដើម្បីដណ្តើមប្រៀបឈ្នះ និងយុត្តិធម៌។
តើសិទ្ធិរបស់មេធាវីទាំងនោះ
ដែលជាអ្នកបានចូលជ្រៅក្នុងរឿងក្តី
ពួកគាត់បដិសេធមិនដឹងអំពីការពន្យល់ វែកញែក
ទាញសំអាងហេតុផលរបស់ចៅក្រម ព្រះរាជអាជ្ញា នៅក្នុងអង្គសវនាការ
ឬអ្វី? ។ កាលពីថ្ងៃទី១ ខែ តុលា ឆ្នាំ ២០១២ បន្ទាប់ពីប្រកាសសាលក្រម
លោក សុក សំអឿន ជាមេធាវីរបស់លោក ម៉ម សូណង់ដូ
បានឆ្លើយប្រាប់ភ្លាមៗដល់អ្នកសារព័ត៌មានថា« រឿងនេះយុត្តិធម៌ ឬមិនយុត្តិធម៌សំខាន់លើសាមីខ្លួនដែលជាប់ចោទ គេដឹងដោយខ្លួនគេហើយ »។
សំនុំរឿងព្រហ្មទណ្ឌមួយនេះ នៅមិនទាន់បិទបញ្ចប់ទាំងស្រុងនៅឡើយទេ។ ដូច្នេះ ជម្រើសនេះ គឺជាការស្ម័គ្រចិត្តរបស់មេធាវី និងកូនក្តី ដែលបានព្រមព្រៀងគ្នាអនុវត្តតាមនីតិច្បាប់
មិនគួរត្រូវបានជនដទៃក្រៅពីរង្វង់បញ្ហានៃសិទ្ធិបុគ្គលជាអ្នកប្រឈម
នាំគ្នាបញ្ចេញប្រតិកម្ម ឬក៏ឆក់ឱកាសយកផលប្រយោជន៍ដើម្បីបក្ខពួក
និងក្រុមខ្លួន
ដោយរំលោភលើសិទ្ធិសម្រេចរបស់បុគ្គលជាសាមីខ្លួនក្នុងរឿង
ក្តីនោះទេ៕
អត្ថបទដោយៈ ទិត សុធា
អនុប្រធានអង្គភាពព័ត៌មាន និងប្រតិកម្មរហ័ស
នៃទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី
បទអត្ថាធិប្បាយ៖ ទិវាអន្តរជាតិនារី និងការវិវត្តន៍នារីកម្ពុជាក្នុងឆាកនយោបាយ
ប្រធានបទឆ្នាំនេះរបស់ អ.ស.ប សំរាប់ទិវាអន្តរជាតិនារីគឺ «ការសន្យា គឺជាការសន្យា ៖ ពេលវេលាសំរាប់សកម្មភាពបញ្ចប់អំពើហិង្សាទៅលើនារី» ហើយបានប្រកាសប្រធានបទឆ្នាំនេះថា ជាកម្មវិធីចិនឌ័រ ៖ ទទួលបានសន្ទុះទៅមុខ ។
ថ្ងៃនេះ កម្ពុជាក៏បានចូលរួមជាមួយពិភពលោកក្នុងការប្រារព្ធសិទ្ធិនារី និងបញ្ជ្រាបចិនឌ័រ ។ យើងនាំគ្នាប្រារព្ធសមិទ្ធផលទាំងឡាយរបស់នារី យើងនាំគ្នាចូលរួមសន្ទុះជាសកល ដើម្បីសមភាពនារី ។ ជាច្រើនថ្ងៃកន្លងទៅនេះ មន្រ្តី និងសហគមខ្មែរនានាទូទាំងប្រទេស ក៏បានប្រារព្ធពិធីអបអរសាទរសមិទ្ធផលនានា ដែលនារីកម្ពុជានឹងប្រារព្ធខួបទី ១០២ ទិវាអន្តរជាតិនារី ។ ថ្នាក់ដឹកនាំខ្មែរ ក៏កំពុងតែអបអរសាទរសមិទ្ធផលសង្គមនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ចរបស់នារីកម្ពុជា ។
នេះគឺជាសន្ទុះដ៏ពិតប្រាកដមួយ ។ បើសិនជាយើងក្រឡេកមើកក្រោយនៅសម័យកាលនៃការបោះឆ្នោតសកល ដែលរៀបចំដោយ អ.ស.ប និងការបង្កើតនូវរដ្ឋាភិបាលចំរុះកម្ពុជាមួយក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៣ កម្ពុជាបានធ្វើដំណើរឆ្ពោះទៅមុនពីថ្នាក់រដ្ឋលេខាធិការដ្ឋានក្នុងកិច្ចការនារី ដែលជាបុរស ដល់ការបង្កើតឡើងនូវក្រសួងកិច្ចការនារី ដែលដឹកនាំដោយរដ្ឋមន្រ្តីដែលជានារី ។ បច្ចុប្បន្ន កម្ពុជាមានឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តីមួយរូបដែលជានារី និងសមាជិករដ្ឋាភិបាលជានារីមួយចំនួនថៃមទៀត ។
ការលើកកម្ពស់សមភាពចិនឌ័រ និងផ្តល់អំណាចដល់នារី កឺជាគោលដៅសហសវត្ស នៅកម្ពុជា ។ នៅក្នុងអង្គការនីតិបញ្ញត្តិ មានការកើនឡើងគួរឲ្យកត់សំគាល់នូវតំណាងជានារីភេទនៅក្នុងរដ្ឋសភា ដែលស្មើនឹង ២១% នៃអសនៈ ហើយនិង ១៣% នៅក្នុងព្រឹទ្ធសភា ។
ថ្មីៗនេះ រដ្ឋសភាបានជ្រើសតាំងសមាជិករដ្ឋសភាជានារីមួយរូប ជាអនុប្រធានទី ០២ របស់សភា ។ មាននារីមួយចំនួនទៀត និងតំណាងរាស្រ្តជានារីមួយចំនួនទៀត ក៏ត្រូវបានជ្រើសតាំងជាប្រធានគណៈកម្មាធិការអចិន្រ្តៃយ៍នៃសភាទាំងពីរ ។
នៅឯកំរិតមូលដ្ឋាន ចាប់តាំងពីការបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់លើកទីមួយក្នុងឆ្នាំ ២០០២ រហូតដល់ឆ្នាំកន្លងទៅនេះ ដែលការបោះឆ្នោតលើកទី ០៣ មានភស្តុតាងយ៉ាងច្បាស់ពីបញ្ជ្រាបចិនឌ័រ និងសមភាព ហើយភាគរយនៃនារីដែលជាក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ បានកើនឡើងនៅឆ្នាំ ២០០២-២០០៧ និង ២០១២ ដែលជាភាគរយ ៨,៤៥% ដល់ ១៤,១៦% ហើយ ១៧,៧៨% ជាបន្តបន្ទាប់ ។
ជាការពិតណាស់ ការលើកឡើងនូវចំនួននារីក្នុងការចូលរួមនៅថ្នាក់ឃុំ-សង្កាត់ បង្ហាញឲ្យឃើញនូវសមភាពចិនឌ័រ កំពុងមានសន្ទុះ ហើយប្រជាពលរដ្ឋក៏បានបញ្ចេញមតិក្នុងការជ្រើសតាំងតំណាងរបស់ខ្លួនជានារី ដែលមានឥទ្ធិពលយ៉ាងធំទៅលើជីវិតប្រចាំថ្ងៃរបស់ពួកគេ ។ ជាការពិតណាស់ ហើយក៏ជាគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យដ៏ពិតមួយ គឺចេញបានមកតាមរយៈប្រជាជនដែលអ្នកបោះឆ្នោតទាំងឡាយ អាចនឹងបញ្ចេញមតិរបស់គេដោយសេរី និងជ្រើសតាំងតំណាង ដែលពួកគេពេញចិត្តតាមរយៈការបោះឆ្នោតប្រកបដោយលក្ខណៈប្រជាធិបតេយ្យ ។ ចំនួនកើនឡើងនៃនារីក្នុងការចូលទៅក្នុងក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ មានន័យថា នារីកម្ពុជាកាន់តែច្រើនឡើងអាចនឹងឈានចូលទៅក្នុងឆាកនយោបាយ ក្នុងកំរិតថ្នាក់ស្រុក ក៏ដូចជាថ្នាក់ខេត្តដែរ ។ តាមពិត វាពុំជាបញ្ហានៃការកំរិតនៅកូតានោះទេ ក៏ប៉ុន្តែជាបញ្ហាអាជីពអភិបាលកិច្ចល្អ និងប្រជាធិបតេយ្យ ។
បើយើងឆ្លុះកញ្ចក់ ខ្លួនយើងប្រៀបទៅនឹងការវិវឌ្ឍន៍នារីលើឆាកនយោបាយនៅបច្ចឹមប្រទេស ពិសេសសិទ្ធិរបស់នារីចូលក្នុងការឆោះឆ្នោត និងសិទ្ធិរបស់នារីក្នុងការឈរឈ្មោះឲ្យគេបោះឆ្នោត ។ ប្រទេសមួយចំនួនដូចជាច្រកភពអង់គ្លេស សិទ្ធិដែលអនុញ្ញាតិឲ្យនារីបោះឆ្នោតបាននោះ កឺទើបតែនឹងចាប់ផ្តើមនៅឆ្នាំ ១៩២៨ ប្រទេសអ៊ីតាលីនៅឆ្នាំ ១៩៤៦ ប្រទេសបែលហ្សិចនៅឆ្នាំ ១៩៤៨ ប្រទេសស្វីសនៅឆ្នាំ ១៩៧១ ។ ទន្ទឹមនឹងនេះដែរ រដ្ឋនៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិកស្ទើរតែទាំងអស់ បានផ្តល់សិទ្ធិបោះឆ្នោតដល់នារីនៅឆ្នាំ ១៩១៩ ប៉ុណ្ណោះ ។
ចាប់ពីឆ្នាំ ១៩៨០ រហូតដល់ឆ្នាំ ២០០០ ចំនួនភាគរយរបស់អាមេរិកាំងភេទស្រី ដែលជាប់ឆ្នោតក្នុងសភាមានចំនួនតិចតួចណាស់ ។ នៅឆ្នាំ ១៩៨០ សមាជិកតំណាងរាស្រ្តជាភេទស្រី មានចំនួន ៦,៧% និង ២% នៅក្នុងព្រឹទ្ធសភា (បានន័យថា ស្រ្តី ០២ រូប ទល់នឹងបុរស ៩៨ រូប) ។ ទសវត្សក្រោយមកទៀត ចំនួនតំណាងរាស្រ្តដែលមានភេទជាស្រ្តី បានឡើងដល់ត្រឹមតែ ១៣,៣% ប៉ុណ្ណោះ និង ៩% នៅក្នុងព្រឹទ្ធសភា ។ សហរដ្ឋអាមេរិក ត្រូវការពេលវេលាជាងកន្លះសតវត្ស ដើម្បីរុញចលនាបញ្ជ្រាបចេនឌ័រ ត្រូវកើនពី ២% នៅឆ្នាំ ១៩៤៣ ដល់ ១៣,៣% នៅឆ្នាំ ២០០០ ។
នៅកម្ពុជា សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្រ្តី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងលោកជំទាវគតិព្រឹទ្ធបណ្ឌិតស្រ្តីទីមួយ លោកទាំងពីរបានខិតខំប្រឹងប្រែងយ៉ាងអស់ពីកម្លាំងកាយចិត្ត ដើម្បីលើកកម្ពស់ការបញ្ជ្រាបចេនឌ័រ និងការបំបាត់ចោលនូវគ្រប់រូបភាពនៃការើសអើងចំពោះស្រ្តី ។
ដើម្បីអនុវត្តនូវគម្រោងផែនការជាតិខាងលើ រាជរដ្ឋាភិបាលបានបង្កើតក្រុមប្រឹក្សាមួយដែលមានឈ្មោះថា «ក្រុមប្រឹក្សាជាតិកម្ពុជាផ្នែកនារី» ដេលបច្ចុប្បន្នកំពុងមានតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ជាយន្តការជាតិដើម្បីពិនិត្យ និងតាមដានការអនុវត្តអនុសញ្ញាអន្តរជាតិ «អនុសញ្ញាស្តីពីការលុបបំបាត់ចោលគ្រប់រូបភាពនៃការរើសអើងចំពោះស្រ្តី» (CEDAW) ។
កាលពីខែកន្លងទៅនេះ សម្តេចតេជោ នាយករដ្ឋមន្រ្តី បានអញ្ជើញជាអធិបតីដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់មហាសន្និបាតក្រុមប្រឹក្សាជាតិនេះ ដើម្បីស្តាប់នូវរបាយការណ៍សកម្មភាពរបស់ក្រុមប្រឹក្សានៅឆ្នាំ ២០១២ និងគម្រោងកម្មវិធីនានាសម្រាប់ឆ្នាំ ២០១៣ ។ ទន្ទឹមនឹងនេះ សម្តេចតេជោ បានលើកនូវអនុសាសន៍ចំនួន ១៤ ចំណុច ក្នុងនោះមានការផ្តល់នូវធនធានហិរញ្ញវត្ថុដល់ក្រសួងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ ដែលបច្ចុប្បន្នកំពុងធ្វើកិច្ចការលើកម្មវិធីនារី ផ្តល់ការការពារផ្នែកផ្លូវច្បាប់លើជនរងគ្រោះដែលគេរំលោភផ្លូវភេទ អំពីហិង្សាក្នុងគ្រួសារ ការជួញដូរ និងការកេងចំណេញលើនារី សុខភាពនិងការបំប៉ន ការជ្រោមជ្រែងដល់នារីដែលជាថ្នាក់ដឹកនាំថ្នាក់ជាតិនិងថ្នាក់ក្រោមជាតិ ពិសេសទៅទៀត សម្តេចតេជោ បានសង្កត់ធ្ងន់លើការអនុវត្តតាមខ្លឹមសារអនុសញ្ញា CEDAW រួមមានសិក្ខាសាលា ការបំពាក់បំប៉ន និងការយល់ដឹងដល់សមាជិកនគរបាល ចៅក្រម មន្រ្តីតុលាការ និងមន្រ្តីក្រសួងពាក់ព័ន្ធ ឲ្យយល់ពីខ្លឹមសារអនុសញ្ញានេះ និងទន្ទឹមនឹងនេះ ការផ្សព្វផ្សាយឲ្យបានទូលំទូលាយជូនដល់សាធារណៈជន ។
ទន្ទឹមនឹងការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ សម្តេចតេជោ នាយករដ្ឋមន្រ្តី លោកជំទាវគតិព្រឹទ្ធបណ្ឌិត ស្រ្តីទីមួយរបស់កម្ពុជា ក៏បានខិតខំប្រឹងប្រែងក្នុងបញ្ហានេះដែរ ។ ក្រៅពីតួនាទី និងការទទួលខុសត្រូវរបស់លោកជំទាវជាប្រធានកាកបាទក្រហមកម្ពុជា ដែលមានភារកិច្ចផ្តល់ជំនួយមនុស្សធម៌ដល់ជនរងគ្រោះ និងជនពិការ ក្នុងនោះមាននារី កុមារី កុមារា លោកជំទាវស្រ្តីទីមួយ បានធ្វើសកម្មភាពកំពូលៗយ៉ាងមមាញឹកក្នុងប្រទេស និងលើឆាកអន្តរជាតិ ដើម្បីលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងការជួយសង្រ្គោះ តម្លៃសីលធម៌ សេវាសង្គម សុខភាព ជំងឺអេដស៍ ។ល។ ដែលសេវាទាំងនេះ ត្រូវបានផ្តល់ជូនដល់នារីមាតា កុមារីទូទាំងប្រទេស បានកាត់បន្ថយនូវអត្រាគ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិតរបស់មាតា និងទារក ។ ដោយអាស្រ័យទៅលើការខិតខំប្រឹងប្រែង និងការដឹកនាំដោយគ្មានការនឿយហត់ លោកជំទាវស្រ្តីទីមួយកម្ពុជា ត្រូវបានទទួលស្គាល់ និងផ្តល់គោរមងារជា ឥស្សរៈជនឆ្នើមថ្នាក់ជាតិនៃវេទិកាភាពជាអ្នកដឹកនាំតំបន់អាស៊ី-ប៉ាស៊ីហ្វិក ឆ្លើយតបមេរោគអេដស៍នៅកម្ពុជា ។
ដូច្នេះ ពួកអ្នកទិតៀនក្នុងស្រុក និងក្រៅប្រទេស ទៅលើរាជរដ្ឋាភិបាលពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាសិទ្ធិស្មើភាពរបស់នារីនេះ ត្រូវតែបញ្ឈប់ធ្វើខ្វាក់បន្តទៅទៀតទៅលើសមិទ្ធផលដ៏គួរឲ្យកោតសរ សើរនេះរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល និងរបស់សង្គម ក្នុងរយៈពេលដ៏ខ្លីប៉ុណ្ណោះ បើប្រៀបធៀបទៅនឹងប្រទេសជឿន លឿនលោកខាងលិចខ្លះដែលចំណាយពេលរាប់រយឆ្នាំក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហានេះ ហើយពួកគេនៅតែមិនទាន់សុក្រិតដូចដែលគេបានគិតនោះឡើយ។
ដោយ សម សុត្ថា
“ ការវិភាគក្នុងអត្ថបទនេះ គឺជាទស្សនៈរបស់អ្នកនិពន្ធសុទ្ធសាធ ”
Commentary: International Women’s Day and the Evolution of Cambodian Women in Politics
[The comments in this article are
solely the opinion of the author and do not necessarily reflect the opinion of
the Royal Government of Cambodia]
By Sam Sotha
Today, March 8, countries around
the world celebrate International Women’s Day (IWD). The World is honoring and celebrating the
achievements of women. People celebrate the respect, appreciation and love
towards women and celebrate women's economic, political and social
achievements.
This year United Nations theme
for International Women's Day is "A promise is a promise: Time for action
to end violence against women," and declared the year's theme as The
Gender Agenda: Gaining Momentum.
Today, Cambodia too is joining the world to celebrate the equal rights of women and mainstreaming gender.
We celebrate the achievements of women. We are joining the global momentum for
championing women's equality. For the
past several days officials and communities across the country have also
observed the achievements of Cambodian women and to commemorate the anniversary
of 102nd IWD. Cambodian
leaders are celebrating Cambodian women’s economic, political and social
achievements.
Here there is a real momentum. If
we look back to the era of general elections sponsored by the United Nations
and the formation of coalition government in 1993 in Cambodia, Cambodia has
moving from a man show head of secretariat of state for women affairs to the establishment
of the ministry of women’s affairs which led by a female minister. Today,
Cambodia has a female deputy prime minister and a number of female cabinet
ministers.
To promote gender equality and empower women is one of the ninth
global Millennium Development Goals (MDGs) in Cambodia. In the
legislative bodies there are significant increases of representatives of female
in the National Assembly who are holding 21% of the seats and 13% in the
Senate. Recently the National Assembly elected a female MP as its second vice
president, and some more female representatives have also been elected as
permanent committee chairwomen of both Houses.
At the local level, since the first commune election in 2002
until last year third elections there are solid evidences of gender
mainstreaming and equality, the percentages of women councilors have been
jumped up in 2002, 2007 and 2012 from 8.45% to 14.6% and to 17.78%
respectively.
Obviously the increase of women to participate in commune
level not only had gender equality is gaining its momentum but also citizens
had a voice in selecting their representatives who have the greatest impact on
their daily lives. Indeed and in principle, a real democracy is obtained from
people, where voters can freely express their opinions and select their favored
representative through democratic elections.
The increasing number of women running for commune council means that
more Cambodian women will be able to move into politics at the district and at
the provincial level as well. In fact, there is not a question of fixing the
quotas it is rather the questions of professionalism, good governance and
democracy.
In this regards let us mirror
ourselves to the evolution of women in politics in some Western countries where
the inclusion of women with the right to vote and to run the office. In UK, Italy, Belgium and Switzerland, to name
a few where women could not vote until 1928, 1946, 1946, 1948 and 1971
respectively. Likewise most states in the
US disfranchised women until 1919.
Since 1980 till 2000 the percentage
of American women who had been elected into the US Congress were still glimmering.
In 1990, 6.7% women were elected into the House of Representatives (HR) and 2%
into the Senate (2 women versus 98 men); and a decade later the representation
of women rose up to 13.3% in HR and 9% in the Senate. It took more than half of a century to
fostering the United States gender mainstreaming from 2% in 1943 to 13.3% in
2000.
In Cambodia, the Prime Minister
Samdech Hun Sen and the First Lady both have actively been playing their part
to promote gender mainstreaming and eliminating all forms of discrimination
against women.
To implement the
above mentioned national plans the Royal Government has established a council
called the Cambodian National Council for Women (CNCW) which is currently playing
a pivotal role, as a national mechanism to monitor and follow up on the
implementation of the international “Convention on the Elimination of all Forms of Discrimination against Women (CEDAW).”
Last month, at the CNCW annual Review
Conference the Prime Minister has set fourteen points of recommendations
including but not limited to providing financial resources to concerned
ministries and institutions who are working on women issues; on legal
protection for rape victims and domestic
violence; education, vocational and employment programs; women and girls
marriage and adoption protections, trafficking and exploitation; health and
nutrition; supporting women leadership efforts at all level; last but not least
the implementation of CEDAW Convention including training and awareness
seminars for police, judges, court staff and civil servants to officials from
relevant ministries on the Convention along with dissemination through the
media for society at large.
Coupled with Prime Minister’s efforts,
the First Lady of Cambodia has her role too.
Beside her tenure and her responsibilities as President of Cambodian Red
Cross; providing humanitarian assistances to the vulnerable and disabled person
including women, girls and children; the First Lady has played a prominent
leadership role nationally and internationally promoting awareness and
assisting with morale value, social services, health and HIV to women, mother,
girls across the country, reducing maternal and newborn mortality. Due to her
tireless endeavor and leadership the First Lady of Cambodia has been awarded
and appointed to two most prominent positions: National Champion of the Asia-Pacific
Leadership Forum on HIV/AIDS and National Champion for the UN
Secretary-General’s Action Plan for Women’s and Children’s Health.
Therefore, local as well as
foreign critics of the government vis a vis the issue of women’s equal rights,
should not continue to turn their blind eyes towards such commendable
achievements of the Royal Government and of the society at a very short period
of times as compared to some advanced Western countries which took hundreds of
years to tackle this issue, and still they are not perfect as they feel.
Subscribe to:
Posts (Atom)