ថ្ងៃទី ០៦ ខែ កុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១២
លោក សត្យា រក្ស
សំណួរ៖
ថ្មីៗប៉ុន្មានថ្ងៃនេះ កាលពីថ្ងៃទី០៣ ខែកុម្ភៈ
យើងឃើញមានការហូរចេញនៃសកម្មជនរបស់គណបក្សប្រឆាំង ទាំងគណបក្ស សម
រង្ស៊ី និងគណបក្ស សិទ្ធិមនុស្ស បានប្រមូលគ្នា
យ៉ាងគគ្រឹគគគ្រេងមកចូលរួមជាមួយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។
ជុំវិញការហូរចេញយ៉ាងគគ្រឹគគគ្រេងនេះ
តើលោកបណ្ឌិតមានអ្វីដើម្បីជម្រាបជូនទៅដល់ជនរួមជាតិរបស់យើងបាទ?
លោកបណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ
ចម្លើយ៖
ខ្ញុំសូមលើកមកជារួមមួយ
យ៉ាងខ្លីដើម្បីឲ្យប្រជាពលរដ្ឋពិនិត្យអំពីតថភាព
បន្ទាប់មកចាំយើងពិនិត្យឲ្យស៊ីជម្រៅជាបន្ត ថាតើមកពីមូលហេតុអ្វី?
។ គណបក្សប្រឆាំង តាំងពីធ្វើនយោបាយមក
ជាពិសេសគណបក្សដែលធ្វើនយោបាយជេរ
ចោទប្រកាន់មកលើគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា គឺតែងតែជួបបញ្ហារហូត។
គណបក្សដែលជេរគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាខ្លាំងមុនគេនោះ គឺគណបក្សលោកតា សឺន
សាន ដែលនៅនីតិកាលទី១ នៃរដ្ឋសភាមាន១០ កៅអីនោះ ដល់នីតិកាលទី២
គឺសូន្យកៅអី។ ហើយមិនត្រឹមតែសូន្យកៅអីទេ អស់លោកកូនចៅលោកតា សឺន សាន
រួមទាំងអគ្គលេខា កឹម សុខា ខួរក្បាលអន់
ក៏នាំគ្នាយកខ្មោចគណបក្សទៅដុតចោលនៅគណបក្ស ហ្វ៊ុនស៊ីនប៉ិច
ដើម្បីជាថ្នូរ ហើយទីបំផុតក៏ត្រូវរលាយគណបក្ស។
ចំណែកគណបក្សផ្សេងៗទៀត ដែលតាំងខ្លួនវាយប្រហារគណបក្សប្រជាជន
គឺត្រូវបែកបាក់រហូត។ ដល់ពេលបែកខ្ញែកគ្នាចុះឡើង
ក៏ទៅបង្កើតជាគណបក្សប្រឆាំង សម រង្ស៊ី មួយ
ហើយក្រោយមកអ្នកដែលសេសសល់ពីខ្មោចគណបក្សលោកតា សឺន សាន
បានមករួមគ្នាក្រោមដំបូលលោក កឹម សុខា ឆក់យកផ្លាកគណបក្ស សិទ្ធិមនុស្ស
ទើបដាក់ឈ្មោះនេះទៅ។ គណបក្សនេះ កាន់តែជេរ ចោទប្រកាន់រដ្ឋាភិបាល
ចោទប្រកាន់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ធ្ងន់ធ្ងរខ្លាំងណាស់
ស្តាប់ទៅគឺរដ្ឋាភិបាល និងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា គឺពិបាកខ្លាំងណាស់។
ប៉ុន្តែជាលទ្ធផល ឃើញថាប្រជាពលរដ្ឋរឹតតែគាំទ្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា
ហើយការបោះឆ្នោតពីនីតិកាលមួយទៅនីតិកាលមួយ ស្ទើរតែគ្មានគូរប្រជែង
គឺយើងអាចនិយាយថាគ្មានគូរប្រជែងទេ។
ពិសេសទៅទៀតអស់លោកគណបក្សប្រឆាំងនោះ
ភ័យព្រួយនឹងបេក្ខភាពនាយករដ្ឋមន្ត្រីរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា
ដែលគ្មានការផ្លាស់ប្តូរ គឺគេភ័យព្រួយខ្លាំងណាស់។ ជារួមយើងឃើញថា
អស់លោកទាំងនោះគឺគ្មានបានការអីសោះ គឺបានត្រឹមតែរលាយខ្លួន
ឬចាកចេញ។ ជាក់ស្តែង កាលពីថ្ងៃសុក្រ ទី០៣ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១២ ថ្មីៗនេះ
យើងឃើញ ទិដ្ឋភាព២ ដែលគួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍ ។ អ្នកដែលចាកចេញមួយក្រុម
គឺសុទ្ធតែជាជួរថ្នាក់ដឹកនាំថ្នាក់ខេត្តរបស់គណបក្ស កឹម សុខា
គឺថ្នាក់ជាប្រធានបក្សខេត្ត នៅខេត្តពោធិសាត់
និងសហសេវិករបស់ខ្លួននៅក្នុងជួរការងារប្រតិបត្តិ នៅថ្នាក់ស្រុក។
មួយក្រុមទៀតគឺជាជួរថ្នាក់ដឹកនាំថ្នាក់ខេត្តដែរ
ដែលជាជួរដឹកនាំរបស់គណបក្ស សម រង្ស៊ី ។
ដូច្នេះយើងឃើញថាចរឹតប្រឆាំងរបស់គណបក្សទាំងអស់ហ្នឹង
ឃើញថាមិនបានរឹងមាំទេ គឺកាន់តែបាក់បែក។
តើមូលហេតុអ្វីបានជាអ្នកដែលធ្លាប់ចូលរួមជាមួយគណបក្សសម រង្ស៊ី ក្តី
គណបក្ស កឹម សុខា ក្តី ដែលមេបក្សរបស់គេតែងតែអួតថា
អ្នកនយោបាយរបស់គេនោះសុទ្ធតែស្នេហាជាតិអស្ចារ្យ
គ្មានអ្នកណាធ្វើដូចទេនោះ
ប៉ុន្តែពេលនេះអ្នកទាំងនោះបែរជាមកស្នេហាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាទៅវិញ។
ម្យ៉ាងទៀតលោក កឹម សុខា ធ្លាប់បានលើកថា ក្រុមអ្នកនយោបាយគណបក្ស សម
រង្ស៊ី មួយចំនួនរត់ទៅចូលគណបក្សខ្លួន ថារត់ពីទីងងឹតមកចូលទីភ្លឺ
ដោយចាត់ទុកថាគណបក្ស សម រង្ស៊ី ជាទីងងឹត ហើយគណបក្ស កឹម សុខា ជាទីភ្លឺ។
ប៉ុន្តែប្អូនរបស់ខ្លួនក៏ចេញពីគណបក្សសិទ្ធិមនុស្សដែរ
ម៉េចមិនថារត់ពីទីងងឹតមកទីភ្លឺផង
ដែលគេមកចូលរួមជាមួយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា នោះ។ ឥឡូវនេះ
អ្នកដែលរត់ចេញពីគណបក្ស កឹម សុខា មកចូលរួមកសាងប្រទេសជាតិ
ជាមួយនឹងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានៅឯខេត្តពោធិសាត់នោះ តើលោក កឹម សុខា
គាត់ថាយ៉ាងម៉េច? នៅពេលដែលគេចេញពីគណបក្សខ្លួន
ទៅគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា
តើហ៊ានអះអាងថាចេញពីទីងងឹតទៅទីភ្លឺដែរឬទេ?។ ជាការយល់របស់ខ្ញុំ
ខ្ញុំយល់ថាការចាកចេញពីគណបក្ស សម រង្ស៊ី ទៅគណបក្ស សិទ្ធិមនុស្ស
គឺជាការចាកចេញពីទីងងឹត ទៅកាន់ទីងងឹតសុង។
អញ្ចឹងអ្នកដែលបានចូលទៅទីងងឹតនោះ មិនដឹងថាកន្លែង កឹម សុខា
ងងឹតសុងយ៉ាប់ជាង ទើបគ្នាទៅ ដល់ទ្រាំអត់បាន
ទើបសម្រេចចិត្តទៅកាន់ទីភ្លឺវិញ គឺគេមិនចង់ជាប់គុគនយោបាយងងឹតទៀតទេ
គឺត្រូវតែចាកចេញហើយ។
គណបក្ស
ប្រឆាំងប្រៀបបីដូចជាគុគងងឹតអីចឹង មូលហេតុដែលខ្ញុំថាដូចគុគងងឹត
មកពីគាត់ប្រឆាំងទាំងងងឹតងងល់តែម្តង។
តាមធម្មតានៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ
នៅក្នុងរបបប្រជាធិបតេយ្យដែលប្រទេសនីមួយៗគេអនុវត្ត
គណបក្សប្រឆាំងនៅប្រទេសទាំងអស់នោះគេមិនប្រឆាំងទាំងងងឹតងងល់ដូច
គណបក្សប្រឆាំងនៅកម្ពុជាទេ។
ត្រង់នេះហើយដែលខ្ញុំចង់និយាយថាពួកគាត់ធ្វើនយោបាយនៅក្នុងភពងងឹត
ដូចជាប់គុគ ងងឹតអញ្ចឹង។ ម្លោះហើយយូរៗទៅ
អ្នកដែលគាំទ្ររបស់ខ្លួនខ្សោះអស់ គឺខ្សោះទាំងខ្លួន ងងឹតទាំងភ្នែក
យូរៗទៅគេត្រូវការរត់ទៅរកពន្លឺ។ ពួកគាត់ធ្វើនយោបាយទាំងងងឹតងងល់
ដោយមើលមិនឃើញ ទាំងសតិសម្បជ្ជញៈ និងរបស់ជារូបវន្ត ដូចជាស្ពានថ្នល់
ការរស់នៅដ៏រស់រវើកប្រចាំថ្ងៃរបស់ប្រជាជន
ក៏គាត់មើលមិនឃើញដែរ។ការធ្វើនយោបាយដោយគ្មានពន្លឺបែបនេះមិនអាច
ធ្វើឲ្យអ្នកដែលចូលរួមជាមួយគេចូលរួមបានយូរអង្វែងទេ។
ពួកគេបានមើលឃើញពី១ថ្ងៃទៅ១ថ្ងៃ និងពី១ឆ្នាំទៅ១ឆ្នាំ គឺការគាំទ្រក្តី
របៀបអភិវឌ្ឍប្រទេសក្តី គឺមានការកើនឡើង
ដូច្នេះធ្វើឲ្យអ្នកចូលរួមម្នាក់ៗគេពិចារណាហើយ។
ការពិចារណានេះហើយដែលជាមូលដ្ឋានសំខាន់សម្រាប់ឲ្យខ្លួនអាចគិតពី
ជំហរនយោបាយ ពីព្រោះសេរីភាពនយោបាយ
និងសេរីភាពនៃការចូលរួមនៅក្នុងគណបក្ស
មិនមែនប្រើក្នុងភាពងងឹតងងល់ជឿមេបក្សនោះទេ
គឺបុគ្គលម្នាក់ៗត្រូវតែមានសមត្ថភាពក្នុងការប្រើសេរីភាពនយោបាយ
ក្នុងភាពភ្លឺថ្លាមួយច្បាស់លាស់។
មេដឹកនាំ
គណបក្ស សម រង្ស៊ី និងលោក កឹម សុខា ធ្លាប់ចោទអ្នកដែលចាកចេញពីខ្លួនថា
គេទៅរកលាភសក្ការៈនោះ គឺជាការប្រមាថម៉ាក់ងាយយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ
បើខ្លួនចេះគិតពិចារណា
ហើយហ៊ានប្រើភាសានេះទៅលើប្អូនខ្លួនឯងដែលចាកចេញនោះដែរ
គឺមិនហ៊ានទេ តែចំពោះអ្នកដ៏ទៃគាត់ហ៊ាននិយាយ។
ចំពោះអ្នកដែលចាកចេញពីគណបក្ស សិទ្ធិមនុស្ស នៅពោធិសាត់
ទៅគណបក្សប្រជាជន គឺសុទ្ធតែបុគ្គលដែលលោក កឹម សុខា
ធ្លាប់សរសើរនៅពេលដែលអស់លោកទាំងអស់នោះចេញពីគណបក្ស សម រង្ស៊ី
មកចូលគណបក្ស សិទ្ធិមនុស្ស ។ តាមការបកស្រាយរបស់អ្នកចេញ
គឺមិនខុសអ្វីពីការដែលយើងបានបកស្រាយពីមុនមកទេ។
គណបក្សប្រឆាំងទាំងពីរនោះគ្មានគោលនយោបាយ
និងគ្មានកម្មវិធីនយោបាយជាក់លាក់ទេ។ មានតែអណ្តាតដើម្បីចោទប្រកាន់
វាយប្រហារ បញ្ឆេះកំហឹងវណ្ណៈ
បញ្ឆេះកំហឹងជាតិនិយមឲ្យខ្មែរឈ្លោះជាមួយអ្នកជិតខាង ហើយឲ្យខ្មែរ
និងខ្មែរមានទំនាស់វណ្ណៈរវាងអ្នកមាន និងអ្នកក្រ
គឺមិនឲ្យខ្មែរមានភាពសុខក្សេម្ភក្សាន្តទេ នេះទី១ ។ ទី២
នៅពេលដែលអស់លោកបានទៅស្គាល់ ស៊ីជម្រៅ គណបក្សប្រឆាំង
និងអាចធ្វើការប្រៀធៀប
និងការជួបផ្ទាល់ជាមួយប្រជាពលរដ្ឋដែលគាំទ្រគណបក្សប្រជាជន
បានធ្វើឲ្យគាត់ភ្លឺ ដោយសារគាត់បានមើលឃើញនូវការអភិវឌ្ឍជាក់ស្តែង។
អញ្ចឹងគាត់អាចធ្វើការប្រៀបធៀបនូវអ្វីដែលមេបក្សប្រឆាំងនិយាយ
គឺជាការភូតភរ ខុសពីអ្វីដែលជាទស្សនៈ របស់ខ្លួនបានមើលឃើញ។ ម្យ៉ាងទៀត
គាត់ក៏បានមើលឃើញអំពីផ្ទៃក្នុងគណបក្សផងដែរ ដូចជាគណបក្ស កឹម សុខា
គ្មានរចនាសម្ព័ន្ធផ្ទៃក្នុងទេ
អ្វីៗទាំងអស់គឺថិតនៅលើការសម្រេចរបស់ កឹម សុខា ទាំងស្រុង
នេះគឺតាមការអះអាងរបស់អ្នកដែលចាកចេញ
និងមិនខុសពីការវាយតម្លៃរបស់យើងពីមុនមកទេ។
ម្យ៉ាងទៀតខ្ញុំជឿថាអ្នកទាំងអស់នោះនឹងត្រៀមចាកចេញច្រើនទៀត
នៅពេលដែលពួកគាត់កាន់តែមើលឃើញពន្លឺកាន់តែច្បាស់
និងអ្នកដែលចាកចេញមុនបានមកពន្យល់អ្នកដែលត្រៀមចាកចេញ។ នៅទីបំផុត
អ្វីដែលជាការគិតរបស់យើងគឺ គណបក្សប្រឆាំងកាន់តែរួមស្តួចទៅៗ
ជាមិនខាន។ ប៉ុន្តែការបាត់បង់គណបក្សដែលមានចរិតនយោបាយទុច្ចរិត
មិនមែនជាការខាតបង់សម្រាប់ប្រជាធិបតេយ្យទេ យើងត្រូវតែពិចារណាថា
យើងគួរតែមានគណបក្សប្រឆាំងមួយដែលមានលក្ខណៈសម្បត្តិប្រជាធិបតេយ្យ
បែបណា ប្រសើរជាងគណបក្ស សព្វថ្ងៃនេះ ដែលដើរតួជាគណបក្ស រករឿង
បង្កចលាចល ហើយមិនមែនជាគណបក្សប្រឆាំងទេ។
លោក សត្យា រក្ស
សំណួរ៖
ខ្ញុំចង់ឲ្យលោកបណ្ឌិតជួយបំភ្លឺ និងពន្យល់
ថាតើយើងត្រូវធ្វើយ៉ាងណាដើម្បីលើកស្ទួយ ការអនុវត្តច្បាប់
គោលនយោបាយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល និងបទបញ្ជារបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រី។
ចុងក្រោយនេះទាក់ទងទៅនឹងបញ្ហានៅខាងខេត្តក្រចេះក្តី បញ្ហាផ្សេងៗទៀត
ដូចជាព្រៃឈើ បញ្ហានេសាទអីជាដើមហ្នឹងគឺ
ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលលោកតែងតែប្រកាស និងចេញបទបញ្ជា ជាញឹកញាប់។
អញ្ចឹងដើម្បីឲ្យមានប្រសិទ្ធិភាពទៅលើបញ្ហានេះ
លោកបណ្ឌិតមានអ្វីដើម្បីបំភ្លឺទៅដល់មន្ត្រីថ្នាក់ក្រោមជាតិរបស់យើង
ដើម្បីឲ្យគាត់បានយល់ ដើម្បីកុំឲ្យគាត់មើលរំលងទៀតបាទ?
លោកបណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ
ចម្លើយ៖
ចំណុចនេះដែលបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋទូទៅត្រូវយល់
ពិសេសរដ្ឋបាលសាធារណៈរបស់យើងថ្នាក់ក្រោមជាតិក៏គួរយល់
និងឈរលើជំហរម៉ឹងមាត់ ក្នុងការក្តាប់ឲ្យណែន
ក្នុងការពង្រឹងប្រសិទ្ធិភាពអនុវត្តច្បាប់
អនុវត្តឲ្យមានប្រសិទ្ធិភាពនូវគោលនយោបាយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល
និងជាពិសេសចំពោះមុខអនុវត្តឲ្យបានមានប្រសិទ្ធិភាពនូវបទបញ្ជា
នាយករដ្ឋមន្រ្តី ។ ព្រោះសំខាន់ណាស់នៅប្រទេសណាក៏ដូចប្រទេសណាដែរ
អភិបាលបាលខេត្ត គណៈអភិបាលខេត្ត ក្រុមប្រឹក្សាខេត្ត
រហូតដល់ថ្នាក់ស្រុក ថ្នាក់ឃុំ សុទ្ធតែយើងបានបង្កើតមានអស់ហើយ
ហើយដើរតួជាតំណាងឲ្យឆន្ទៈប្រជាពលរដ្ឋផង
និងជាសេនាធិការរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលផង
អញ្ចឹងចំណុចនេះត្រូវឆ្លុះបញ្ជាំង
នៅពេលដែលប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលឈរលើជំហរម៉ឹងមាត់ក្នុងការ
អភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសជាតិ ប៉ុន្តែបើសេនាធិការមានចំណុចខ្លះអសកម្ម
ខ្ញុំសំដៅទៅលើអសកម្មរបស់បុគ្គល
អញ្ចឹងវាធ្វើឲ្យថយបន្តិចក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍ឲ្យបានដូចអ្វីដែល
យើងចង់បាននោះ។
មុននឹងខ្ញុំលើកឲ្យស៊ីជម្រៅខ្ញុំចង់បញ្ជាក់ឲ្យឃើញថា
យើងអនុវត្តសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារសេរី
ក៏ដូចជាប្រកួតប្រជែងបែបប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស យើងត្រូវដឹងថា
គណបក្សប្រឆាំងនៅស្រុកខ្មែរនេះ
គាត់អាចយកសន្លឹកឆ្នោតពីប្រជាពលរដ្ឋបានមិនមែនសមត្ថភាពធ្វើ
នយោបាយរបស់គាត់ទេ មិនមែនគណបក្សប្រឆាំង
អ្នកនយោបាយប្រឆាំងបានធ្វើអំពើល្អជូនប្រជាពលរដ្ឋទេ
និយាយឲ្យស្មោះត្រង់គឺដោយសារចំណុចអសកម្មរបស់អាជ្ញាធរសាធារណៈ
អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចនៅថ្នាក់ក្រោមជាតិ មានទាំងថ្នាក់ខេត្ត
ក្រុង ស្រុក ខ័ណ្ឌ ឃុំ សង្កាត់។ ត្រង់ហ្នឹងហើយយើងមើលទាំងអស់គ្នា
ដែលឮគណបក្សប្រឆាំងនិយាយអំពីគោលគំនិតអភិវឌ្ឍន៍ទេ? អត់ទេ
តែគណបក្សប្រឆាំងមានតែនិយាយអំពីចំណុចអសកម្មរបស់អាជ្ញាធរយើង
ចំណុចហ្នឹងដែលយើងឃើញថា
គណបក្សប្រឆាំងឆ្លៀតឱកាសនៃការខឹងសំបារពីប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួន
តូច កេងចំណេញបាននូវនយោបាយ។ បើសិនយើងធ្វើកាន់តែល្អ
និយាយឲ្យចំធើ្វឲ្យការអនុវត្តច្បាប់
អនុវត្តគោលនយោបាយរាជរដ្ឋាភិបាល អនុវត្តបទបញ្ជានាយករដ្ឋមន្រ្តី
មានប្រសិទ្ធិភាព ថាមិនដល់ មួយរយភាគរយទៅចុះ តែ ៨០% ទៅ ៩០%
គឺខ្ញុំជឿថា
របៀបធ្វើនយោបាយប្រឆាំងដូចគណបក្សប្រឆាំងប្រហែលអស់ជោគវាសនាហើយ។
ពេលហ្នឹងគណបក្សប្រឆាំងនឹងដូរគុណភាពនយោបាយរបស់ខ្លួន
គឺមកការត្រិះរិះ ពិចារណាហើយ
ចំណុចហ្នឹងខ្ញុំទាញឲ្យស៊ីជម្រៅទៅនឹងសំណួរប្រធានបទដែលលើកឡើង
ដោយលោក សត្យា រក្ស។
យើងនាំគ្នាតាមដានអំពីការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ប្រមុខរាជ
រដ្ឋាភិបាល រហូតដល់ខំប្រឹងប្រែងគ្រប់ករណីទៅហើយ
សួរថាតើឆ្លុះបញ្ចាំងទៅនឹងការអនុវត្តគោលនយោបាយ
រាជរដ្ឋាភិបាលដែរឬទេ? ហេតុអ្វីមានចំណុចអសកម្មកើតមានឡើង?។
មានករណីច្រើនណាស់យើងអាចលើកដូចជា
ប្រសាសន៍របស់ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងពេលដែលគាត់ទៅធ្វើវេទិកា
សាធារណៈ សម្ពោធសមិទ្ធផលផ្សេងៗ
ឬក៏វេទិកាចែកសញ្ញាបត្រដល់យុវសិស្ស និស្សិត
យើងឃើញថាមានបរិបទច្រើនដែលយើងអាចយកមកពិចារណា
ដូចរឿងការពារព្រៃឈើ
ប៉ុន្តែអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចយើងថ្លឹងទៅនឹងវិស័យព័ត៌មានដែល
លើកឡើង គឺនៅមានចំណុចអសកម្ម។
ចំណុចហ្នឹងដែលជាការបង្ហាញដោយច្បាស់ថា
អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចនៅថ្នាក់ក្រោមជាតិ
ហាក់ដូចជានៅព្រងើយកន្តើយចំពោះបទបញ្ជានាយករដ្ឋមន្រ្តី។
ខ្ញុំលើកឲ្យច្បាស់ ពាក្យព្រងើយកន្តើយនៅស្រាលទេ
បើយើងនិយាយពីគោលការណ៍ច្បាប់ នៅប្រទេសណាដូចប្រទេសណាដែរ
បើប្រទេសប្រធានាធិបតីនិយមគេហៅបទបញ្ជាប្រធានាធិបតី។
បើប្រទេសបែបសភានិយម គេហៅថាបទបញ្ជានាយករដ្ឋមន្រ្តី
ពីព្រោះបទបញ្ជានាយករដ្ឋមន្រ្តី គឺជាមូលដ្ឋានគតិយុត្តិ
ដើម្បីឲ្យអនុវត្តមានប្រសិទ្ធិភាពចំពោះការអនុវត្តច្បាប់នេះឯង។
ដូចជាដើម្បីការពារព្រៃឈើយើងមានច្បាប់ព្រៃឈើ
ប៉ុន្តែអ្នកអនុវត្តព្រៃឈើគឺត្រូវផ្អែកទៅលើគោលនយោបាយ
រដ្ឋាភិបាលផង ជាពិសេសបទបញ្ជានាយករដ្ឋមន្រ្តីពាក់ព័ន្ធទៅនឹងការ
ការពារព្រៃឈើ
ដូច្នេះអ្នកដែលប្រឆាំងទៅនឹងបទបញ្ជានាយករដ្ឋមន្រ្តី មានន័យថា
ប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាល ប្រឆាំងទៅនឹងច្បាប់រួចទៅហើយ ទោះបីក្នុងចេតនា
ឬអចេតនា ដូចជាករណីនេសាទក្តី យើងមើលឃើញរាល់លើក
ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលយកចិត្តទុកដាក់ខ្លាំងណាស់រឿងបញ្ហានេសាទ
បញ្ហាបរិស្ថានផ្សេងៗ រហូតដល់បញ្ហារដ្ឋបាលសាធារណៈ
ដូចជាសេវាសាធារណៈខាងផ្នែកសុខាភិបាល
រហូតដល់មានកន្លែងខ្លះពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងទីផ្សារទៀត។
យើងមើលនៅខេត្តពោធិសាត់ កាលឆ្នាំណានោះ
ថ្នាក់អាជ្ញាធរខេត្តអត់ចេះដោះស្រាយ គឺដោយមានភាពអសកម្ម
ហើយមានពេលខ្លះទៀត ក៏មានអ្នកដែលឆ្លៀតឱកាសនិយម
យកឈ្មោះថ្នាក់ដឹងនាំរដ្ឋាភិបាលខ្លះមកប្រើ
ដើម្បីធ្វើឲ្យអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចមានការអសកម្មដែរ។
-មតិលោក សត្យា រក្ស
ត្រង់
ចំណុចនេះខ្ញុំចាប់អារម្មណ៍ទៅលើចំណុចមួយ
ដែលយើងគួរតែយកចិត្តទុកដាក់ផងដែរ ជាពិសេសគឺអាជ្ញាធរខេត្ត
ខ័ណ្ឌ ទូទាំងផ្ទៃប្រទេសគួរតែយកចិត្តទុកដាក់។
ខ្ញុំសុំលើកយកបញ្ហាទំនាស់ដីធ្លី។
ចំណុចខ្លះគឺមានរឿងទំនាស់ដីធ្លីរវាងប្រជាពលរដ្ឋជាមួយក្រុមហ៊ុន
រវាងប្រជាពលរដ្ឋជាមួយបុគ្គលដែលមានអំណាចណាមួយ
នៅពេលដែលដំណោះស្រាយនៅក្នុងខេត្ត មើលទៅគឺថា អត់មានដំណោះស្រាយ
ប្រជាពលរដ្ឋក៏ប្រមូលគ្នាមកមុខផ្ទះនាយករដ្ឋមន្រ្តី
អញ្ចឹងចំណុចនេះជាសញ្ញាច្បាស់ថា
អាជ្ញាធរខេត្តគាត់អសមត្ថភាពក្នុងការដោះស្រាយ ខ្ញុំគិតថា
រឿងនេះជារឿងកំប៉ិកកំប៉ុកទេ យើងធ្វើអ្វីក៏ដោយឲ្យតែ
យុត្តិធម៌ សច្ចៈធម៌ តម្លាភាពត្រឹមត្រូវ វាគ្មានអ្វីដែលថា
យើងដោះមិនចេញនោះទេ។ រួចចុះអស់លោកខេត្តទាំងអស់
ហេតុអ្វីបានជាបណ្តែតបណ្តោយឲ្យមករំខានដល់កិច្ចការប្រទេសជាតិ
របស់នាយករដ្ឋមន្រ្តីទៅវិញ
នេះជាចំណុចមួយដែលខ្ញុំគួរឲ្យសោកស្តាយដែរ
អញ្ចឹងគ្រាន់តែសុំផ្តាំ និងជម្រាបជូនថា
លោកអភិបាលនៃគណៈអភិបាលខេត្ត គ្រប់ខេត្ត
គ្រប់ខ័ណ្ធទាំងអស់គួរតែពិចារណាចំណុចនេះឡើងវិញ
ពីព្រោះយើងគួរតែទុកពេលវេលាដ៏មានតម្លៃ
ជូនដល់នាយករដ្ឋមន្រ្តីក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាជាតិជាធំ
ក្នុងការរកជំនួយ ក្នុងការកសាងប្រទេសជាតិ
វាប្រសើរជាងដោះស្រាយរឿងដីធ្លីតូចតាច
ដែលបង្កឡើងដោយបុគ្គលអសកម្មមួយចំនួននោះ ។
-មតិលោកបណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ
ចំណុច
ហ្នឹងខ្ញុំឃើញមានករណីច្រើនទៀត ឧទាហរណ៍ដូចជាខេត្ត
ធម្មតាក្រុមប្រឹក្សាខេត្តក្តី អភិបាលខេត្តក្តី ស្រុកក្តី
សុទ្ធតែមានសិទ្ធិចេញសេចក្តីសម្រេច ឬក៏ ស.ជ.ណ
ជូនប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងដែនសមត្ថកិច្ចរបស់ខ្លួន
ប៉ុន្តែពេលដែលចេញហើយ
គឺអត់មានប្រសិទ្ធិភាពក្នុងការអនុវត្តគាត់ហាក់ដូចជាព្រងើយ
កន្តើយ គាត់អត់គិតពីតម្លៃ
ហើយបើយើងអត់គិតពីតម្លៃនៃលិខិតដែលយើងចេញ
ដើម្បីតម្រូវឲ្យប្រជាពលរដ្ឋអនុវត្តតាម
ឬក៏ឃាត់កុំឲ្យប្រជាពលរដ្ឋធ្វើ បែរជាអត់មានប្រសិទ្ធិភាព
ពេលហ្នឹងរឿងហ្នឹងធ្វើឲ្យកាត់បន្ថយនូវអំណាចដ៏សុក្រឹត្ររបស់
រដ្ឋបាត់ទៅហើយ។ ខ្ញុំលើកឧទាហរណ៍នៅខេត្ត កំពង់សោម
ខ្ញុំមិនលើកចំករណីទេ មាន ស.ជ.ណ មួយរបស់ឯកឧត្តមអភិបាលខេត្ត
ដែលហាមឃាត់កុំឲ្យបុគ្គលម្នាក់ពីរនាក់
ធ្វើទង្វើមួយដែលខេត្តមិនអនុញ្ញាត ខ្ញុំអត់ទាន់និយាយចំទេ
ព្រោះប៉ះពាល់ដល់ប្រជាពលរដ្ឋ
អាជីវករផ្សេងៗទៀតដែលរស់នៅក្នុងដែនសមត្ថកិច្ចរបស់ខ្លួន
ប៉ុន្តែបុគ្គលនោះមិនអនុវត្តតាម ស.ជ.ណ របស់ឯកឧត្តមអភិបាលខេត្ត
ប៉ុន្តែឃើញថា ចំណាត់ការរបស់ខេត្តហាក់ដូចជានៅទ្រឹង
ធ្វើឲ្យយើងពិចារណា មានពេលខ្លះ ជនទុច្ចរិតខ្លះ
បុគ្គលទាំងអស់នោះ
គាត់ឆ្លៀតយកឈ្មោះឥស្សរជនដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលខ្លះយកមកប្រើទាំង
ភូត ទាំងបំភ្លៃ ដែលយើងបានឃើញនៅតុលាការ
ឬក៏ស្ថាប័នមានសមត្ថកិច្ចធ្លាប់ចាប់បានច្រើនណាស់។
ដូចថ្មីៗយើងឃើញជាមនុស្សជំនិត
ឬក៏ធ្វើកិច្ចការជូនសុទ្ធតែថ្នាក់ដឹកនាំកំពូលៗប្រព្រឹត្តអំពើ
ខុសឆ្គងច្រើនណាស់ ហើយជាការអារកាត់របស់ រដ្ឋាភិបាល
របស់ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលខ្លាំងណាស់។ ត្រង់ហ្នឹង
ដែលគណបក្សប្រឆាំងមើលអត់ឃើញទេ ខំអារកាត់រហូតដល់រកឃើញភស្តុតាង ។
កាត់ក្តីប៉ុន្មានលើកសុទ្ធតែអ្នកធំៗ
ហើយរហូតដល់មានអ្នកខ្លះឆ្លៀតយកឈ្មោះថ្នាក់ដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលមក
ប្រើ ដល់អញ្ចឹងធ្វើឲ្យសមត្ថកិច្ចមូលដ្ឋាន គាត់ទីទើរហើយ
គាត់មិនព្រមធ្វើការស្រាវជ្រាវបង្កើនសមត្ថភាពក្នុងចំណាត់ការ
ស្រាវជ្រាវរកឲ្យឃើញថា
តើបុគ្គលហ្នឹងជាបុគ្គលទុច្ចរិតក្លែងបន្លំ ឬក៏លួចប្រើឈ្មោះ
បង្ខូចឈ្មោះថ្នាក់ដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល ឬយ៉ាងណា។
ត្រង់ហ្នឹងដែលជាការប្រព្រឹត្តមួយប្រាសចាកពីគោលនយោបាយ
រដ្ឋាភិបាល គឺអ្នកហ្នឹងប្រឆាំងនឹងច្បាប់
ហើយមានចេតនាទាំងស្រុងប្រឆាំងនឹងបទបញ្ជានាយករដ្ឋមន្រ្តី
ហើយប្រឆាំងនឹងអជ្ញារបស់អភិបាលខេត្ត
ដូច្នេះគួរតែមានសិទ្ធិពេញលេញប្រើនូវសមត្ថកិច្ចនៃ
រដ្ឋអំណាចដ៏ស្មោះត្រង់ចំពោះប្រជាពលរដ្ឋ
ទប់ស្កាត់ជនល្មើសម្នាក់ពីរនាក់ហ្នឹង ដើម្បីយើងកុំឲ្យមានហៅថា
ហុចដងឲ្យនយោបាយប្រឆាំងផង
ហើយកុំឲ្យមានបាត់បង់នូវភាពសុខក្សេម្ភក្សាន្ត
និងជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់ប្រជាពលរដ្ឋយើងផង
ហើយចំណុចហ្នឹងគួរតែមានឧត្តមគតិ
បើមិនបានធំដុំក៏គួរតែមានឧត្តមគតិធ្វើជាសេនាធិការជូន
រដ្ឋាភិបាល ជូនប្រមុខរដ្ឋាភិបាល
ធ្វើយ៉ាងណាអនុវត្តឲ្យមានប្រសិទ្ធិភាពនូវបទបញ្ជានាយក
រដ្ឋមន្រ្តី គឺសំខាន់ណាស់ នៅប្រទេសណាក៏ដូចប្រទេសណាដែរ។
លោក សត្យា រក្ស
សំណួរ៖
ចំណុចនេះបើយើងធ្វើការពិចារណាឲ្យបានដិតដល់ យើងឃើញថា
វាទាក់ទងទៅនឹងកាតព្វកិច្ច និងតួនាទីរបស់បុគ្គលហ្នឹងផង
ឥឡូវយើងឧទាហរណ៍ថា យើងជាអាជ្ញាធរប៉ូលីសទៅចុះ
អញ្ចឹងយើងត្រូវដឹងថា ប៉ូលីសមានតួនាទីធ្វើអ្វី?
ការដែលយើងមិនបំពេញតាមតួនាទី ក៏ជាផ្នែកមួយដែលចូលរួម
ធ្វើឲ្យសង្គមមានភាពច្របូកច្របល់
ដូចលោកបណ្ឌិតមានប្រសាសន៍អញ្ចឹង។ ទាក់ទងទៅនឹងព្រៃឈើ
គឺប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាល លោកបានប្រកាសហើយប្រកាសទៀត
គឺអត់ឲ្យមានអ្នកណាទៅកាប់ឈើកាប់ព្រៃ ដឹកអនាធិបតេយ្យ
ពេញស្រុកពេញភូមិអញ្ចឹងទេ នេះជាការលើកឡើងម្តងហើយម្តងទៀត
ក៏ប៉ុន្តែមន្រ្តីដែលមានសមត្ថកិច្ច នៅតាមច្រកទ្វារក្តី
នៅតាមប៉ុស្តិ៍ក្តី គាត់ធ្មេចភ្នែក អាហ្នឹងមានន័យថា
គាត់មិនអនុវត្តទៅតាមតួនាទីរបស់គាត់ ហើយបើនិយាយចោទថា
ប៉ុស្តិ៍ហ្នឹងអត់អនុវត្ត ដល់ពេលយើងទៅសួរដល់មេ
ដូចជាចៅហ្វាយខេត្ត ឬគេហៅថា អ្នកដែលមានសមត្ថកិច្ចជាមេជំនាញ
គេថា គេអត់ដឹង ត្រង់ហ្នឹងដែលគេហៅថាខ្វះការទទួលខុសត្រូវ
អញ្ចឹងយើងសួរថា តើយើងត្រូវធ្វើម៉េច
ដើម្បីកែលម្អទម្លាប់មិនល្អហ្នឹងចេញពីសង្គមជាតិយើង លោកបណ្ឌិត?
លោកបណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ
ចម្លើយ៖
ចំណុចហ្នឹងហើយដែលខ្ញុំគិតថា ទី១ ឧត្តមគតិ
ដោយស្មោះត្រង់ជាមួយរដ្ឋាភិបាល ក្នុងគោលដៅ
ឲ្យមានការអភិវឌ្ឍន៍ មានភាពសុខក្សេម្ភក្សាន្ត
ធានានូវការអនុវត្តច្បាប់
អនុវត្តគោលនយោបាយឲ្យមានប្រសិទ្ធិភាពនៅក្នុងមូលដ្ឋានរស់នៅ
នៅក្នុងដែនសមត្ថកិច្ច។ ទី១ ឈរលើឧត្តមគតិស្មោះត្រង់មួយសិន ។
ទី២ យន្តការរដ្ឋាភិបាល ពីថ្នាក់ជាតិដល់ថ្នាក់ក្រោមយើងមាន
មានទាំងយន្តការខ្សែបណ្តោយ និងខ្សែទទឹង គេហៅថា ខ្សែរយៈដែនដី
និងខ្សែរយៈសមត្ថកិច្ចជំនាញ អញ្ចឹងរចនាសម្ព័ន្ធ
ត្រូវតែដំណើរការក្តាប់ឲ្យណែនចំពោះបរិបទក្នុងមូលដ្ឋាន
និងក្នុងដែនសមត្ថកិច្ចជំនាញរបស់ខ្លួន
ហើយបន្ទាប់មកបើយើងក្តាប់ណែនហើយ យើងដឹងថា
ចំណុចអសកម្មស្ថិតនៅទីណា
ហើយបុគ្គលណាជាអ្នកទទួលខុសត្រូវ។ត្រង់នេះដែលជាភាពស៊ីចង្វាក់
នៃរចនាសម្ព័ន្ធដឹកនាំហ្នឹងឯង ហើយមួយទៀតបញ្ហារបាយការណ៍
ដែលត្រូវផ្សាភ្ជាប់ជាមួយនឹងភាពចំរុះនៃរបាយការណ៍
មានរបាយការណ៍ខ្លះពិតមួយជ្រុងទៅ របាយការណ៍ខ្លះពិតមួយជ្រុងទៅ
ហើយមានរបាយការណ៍វិភាគឯករាជ្យមួយចំនួនទៀត យើងយកមកថ្លឹង។
ចំណុចនេះបើយើងធ្វើអញ្ចឹងបាន បានន័យថា
ក្រុមគណបក្សប្រឆាំងអស់ការងារធ្វើ ហើយយើងគួរតែធ្វើ
យើងមិនមើលបំណាំគណបក្សប្រឆាំងទេ
ហើយក៏មិនត្រូវឲ្យធ្លាក់នៅក្នុងឧបាយកលគណបក្សប្រឆាំងដែរ
ព្រោះគណបក្សប្រឆាំងពុំបានចូលរួមក្នុងការសម្រិតសម្រាំងការ
អភិវឌ្ឍន៍ប្រទេស ឬអភិវឌ្ឍន៍មូលដ្ឋានទេ
មានតែឆ្លៀតយកបញ្ហាអសកម្មមកបង្កឲ្យមានទំនាស់តតាំងគ្នា
ហើយអ្នកខ្លះពាក់មុខពីរមុខបី
បង្ខូចបរិបទដើម្បីគេបានឱកាសវាយប្រហាររដ្ឋាភិបាល។ កំហុសក្នុងឃុំ
គេមិនដែលចោទប្រកាន់ឃុំទេ ចោទប្រកាន់រដ្ឋាភិបាល
ហើយឥឡូវចោទប្រកាន់តែប្រមុខរដ្ឋាភិបាល
កំហុសបញ្ហាអសកម្មខ្លះនៅក្នុងស្រុក
គេអត់រកចំណុចណាដែលអសកម្មនៅក្នុងស្រុក បុគ្គលណាជាជនអសកម្មទេ
គេវាយប្រហាររដ្ឋាភិបាល វាយប្រហារប្រមុខរដ្ឋាភិបាល
អសកម្មខ្លះនៅខេត្ត ចំពោះបុគ្គលដែលទទួលខុសត្រូវខ្លះអសកម្ម
មិនយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះចំណាត់ការ
ដូចហុចដងឲ្យគណបក្សប្រឆាំងផ្តោតមកប្រមុខរដ្ឋាភិបាល
តើចំណុចហ្នឹងយើងគួរមានឧត្តមគតិថា
តើត្រូវឈរលើស្មារតីទទួលខុសត្រូវ ដូចលោក សត្យា រក្ស
បានលើកឬអត់?
ពីព្រោះការជ្រើសរើសបុគ្គលទទួលតំណែងជាថ្នាក់ដឹកនាំអាជ្ញាធរ
ឬក៏សមត្ថកិច្ចជំនាញ ខ្ញុំជឿថា ជាការសម្រិតសម្រាំងណាស់
ដូច្នេះគួរតែឆ្លើយតបមកវិញ ចំពោះប្រជាពលរដ្ឋ
និងចំពោះរាជរដ្ឋាភិបាល គឺត្រូវតែឈរលើស្មារតីទទួលខុសត្រូវ
ពីព្រោះគ្មានរឿងណាដែលយើងមិនអាចដោះស្រាយបានទេ។
បញ្ហាមួយដែលយើងត្រូវគិត ដែលយើងអាចរកវិធីដោះស្រាយបាន
បើខ្ញុំយកគំរួតាមប្រទេសជឿនលឿន
ពីដំបូងរឿងនៅក្នុងសមត្ថកិច្ចដែនដីឃុំ គេទុកឲ្យឃុំដោះស្រាយ
ព្រោះយើងមានយន្តការអាជ្ញាធរឃុំ និងក្រុមប្រឹក្សាឃុំ
បើឃុំដោះស្រាយបញ្ហាហ្នឹងអត់បាន
ដោយសារមានពាក់ព័ន្ធច្របូកច្របល់ជាមួយឃុំដទៃទៀត
អញ្ចឹងគេរុញឲ្យថ្នាក់ស្រុក
ដែលឃុំទាំងឡាយពាក់ព័ន្ធក្នុងបរិបទបញ្ហាណាមួយនៅក្នុងក្រោមស្រុក
ជាមួយគ្នា ទៅឲ្យរដ្ឋបាលថ្នាក់ស្រុកដោះស្រាយ។
បើរដ្ឋបាលថ្នាក់ស្រុកដោះស្រាយមិនចេញ
ចូលដល់រដ្ឋបាលថ្នាក់ខេត្ត ហើយកន្លែងខ្លះគួរពិចារណាដែរ ដូចលោក
សត្យា រក្ស បានលើកទំនាស់ដីធ្លីខ្លះក្នុងបរិបទតូចតាច
គួរតែដោះឲ្យចប់នៅថ្នាក់ខេត្ត
មិនគួរមករំខានកិច្ចការថ្នាក់ជាតិរបស់រដ្ឋាភិបាល
របស់ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលទេ
ពីព្រោះប្រទេសជាតិយើងឥឡូវអភិវឌ្ឍន៍គ្រប់វិស័យ
កាលណាយើងរីកចម្រើនការរវល់ក៏ច្រើនដែរ
អញ្ចឹងរីកចម្រើនថ្នាក់ជាតិគ្រប់វិស័យ
ការរវល់ថ្នាក់ជាតិក៏ច្រើន
ឯការរីកចម្រើនថ្នាក់ខេត្តក៏យើងជួបបញ្ហា
អញ្ចឹងថ្នាក់ខេត្តគួរតែដោះស្រាយ ដើម្បីឲ្យថ្នាក់ជាតិអាចពង្រីក
វិសាលភាពនៃការអភិវឌ្ឍន៍ឲ្យបានធំដុំ។
អញ្ចឹងហើយដែលខ្ញុំគិតថា ការទទួលខុសត្រូវនេះធំណាស់
ហើយដែលត្រូវឆ្លើយតប
និងរកវិធីដោះស្រាយឲ្យបាន។បញ្ចប់នៅត្រឹមណា
យើងមានមូលដ្ឋានច្បាប់ទៀត យើងធ្វើម៉េចពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់
ហើយដើម្បីពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់ប្រទេសណាក៏ដូចប្រទេសណាដែរ
ច្បាប់វាធំណាស់ អញ្ចឹងហើយបានជាអំណាចនីតិប្រតិបត្តិ បានន័យថា
អំណាចរដ្ឋាភិបាល អំណាចប្រមុខរដ្ឋាភិបាល ចេញនូវសារាចរ
ចេញនូវអនុក្រឹត្យ រហូតដល់ចេញជាបន្ទាន់នូវបទបញ្ជា
ហើយបញ្ជានេះមិនមែនប្រឆាំងច្បាប់ទេ
ដែលអស់លោកខាងប្រឆាំងខ្លះគាត់ចេះតែចោទ នៅប្រទេសអាមេរិកក្តី
នៅប្រទេសណាក្តី គេត្រូវការបទបញ្ជា
តែមិនមែនបទបញ្ជាដែលធ្វើបញ្ច្រាស់ច្បាប់ទេ
ដើម្បីឲ្យច្បាប់អនុវត្តមានប្រសិទ្ធិភាពនៅក្នុងមូលដ្ឋានទូទាំង
ប្រទេស គឺអំណាចរដ្ឋាភិបាល អំណាចនាយករដ្ឋមន្រ្តី
ឬអំណាចប្រធានាធិបតីសំខាន់ណាស់ ចេញបទបញ្ជា
ដើម្បីឲ្យការអនុវត្តច្បាប់មានប្រសិទ្ធិភាព។
ឧទាហរណ៍ដូចច្បាប់នេសាទ ច្បាប់ព្រៃឈើ ច្បាប់ទីផ្សារ។ល។
បទបញ្ជានេះហើយ ដែលរហ័សដើម្បីឲ្យអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានអនុវត្ត
ហើយចំណុចហ្នឹងបើថ្នាក់ខេត្ត ថ្នាក់ស្រុកចេញសារាចរ ឬ
សេចក្តីណែនាំអនុលោមទៅតាមគោលនយោបាយរបស់ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលហើយ
តែដល់ធ្វើព្រងើយកន្តើយចំពោះបុគ្គលពីរបីនាក់
ដែលជាបុគ្គលឯកជននោះ អញ្ចឹងតើផលប៉ះពាល់អ្វីខ្លះ
តើយើងសោកស្តាយទេចំពោះការមិនយកចិត្តទុកដាក់
ឬក៏យើងមានការខ្មាស់អៀនទេចំពោះសេចក្តីសម្រេចថ្នាក់ខេត្ត
ឬថ្នាក់ស្រុកដែលចេញហើយអត់មានប្រសិទ្ធិភាពក្នុងការអនុវត្ត។
-មតិលោក សត្យា រក្ស
អញ្ចឹងយើង
ឃើញថាការលើកឡើងនេះ
គឺពិតជារឿងមួយដែលគួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍មែនទែន
ហើយនេះគឺយើងគ្រាន់តែចង់ផ្តល់ជាការពន្យល់មួយទៅដល់បុគ្គលមួយ
ចំនួនខ្លះ
ដែលកំពុងតែមិនអើពើចំពោះកិច្ចការចំពោះមុខដែលខ្លួនត្រូវធ្វើ
និងបន្តធ្វើដើម្បីបំរើប្រយោជន៍ប្រជាពលរដ្ឋ និងប្រទេសជាតិ
ហើយក៏ជាការដាស់អារម្មណ៍មួយទៅដល់អាជ្ញាធរថ្នាក់ក្រោមជាតិ
ផងដែរ ដែលគួរតែពិចារណាឡើងវិញ ចំពោះអស់លោកមួយចំនួនខ្លះ
ដែលកំពុងតែប្រព្រឹត្តនូវអំពើខុសឆ្គងចំពោះប្រជាពលរដ្ឋ។
ជាទូទៅតាមដែលខ្ញុំធ្វើការក្នុងវិស័យហ្នឹង
ហើយខ្ញុំបានធ្វើដំណើរស្ទើតែគ្រប់ទិសទីទៅហើយ
ខ្ញុំតែងតែសួរមន្រ្តីទាំងថ្នាក់ខេត្តខ្លះ ថ្នាក់ស្រុកខ្លះ
រួមជាមួយមន្រ្តីសមត្ថកិច្ច ខ្ញុំសួរថា អស់លោកស្រឡាញ់សម្តេច ហ៊ុន
សែន ដែរឬអត់? ខ្ញុំធ្លាប់សួរអញ្ចឹង
ហើយអស់លោកស្រឡាញ់គណបក្សប្រជាជនទេ
ដោយឃើញថាគាត់គឺជាសមាជិកសមាជិការគណបក្សប្រជាជន
ពេលនោះគឺគាត់ឆ្លើយថា ស្រឡាញ់ណាស់ ស្រឡាញ់សម្តេច គោរពសម្តេច
រហូតដល់អ្នកខ្លះថា សម្តេចគឺជាព្រះសម្រាប់គាត់ថែមទៀតផង។
អញ្ចឹងត្រង់ចំណុចនេះខ្ញុំចង់ជម្រាបថា
បើសិនជាយើងមានស្វាមីភក្តិគោរព ស្រឡាញ់សម្តេចមែន
គោរពស្រឡាញ់គណបក្សប្រជាជនមែន
អ្វីដែលយើងបង្ហាញនូវភាពស្រឡាញ់របស់យើងគឺបំពេញភារកិច្ចឲ្យបាន
ប្រពៃស្ថិតក្នុង សច្ចៈ យុត្តិធម៌ គោរពច្បាប់
គោរពទម្លាប់ធ្វើកិច្ចការដើម្បីចម្រុងចម្រើនប្រទេសជាតិ
នេះទើបហៅថា ជាអ្នកដែលស្រឡាញ់សម្តេច ឬក៏ស្រឡាញ់គណបក្សប្រជាជន
ក៏ដូចជាស្រឡាញ់ប្រទេសជាតិ។ បើយើងគ្រាន់តែនិយាយតែស្រឡាញ់
ប៉ុន្តែអំពើរបស់យើងផ្ទុយទៅហ្នឹងច្បាប់ ប្រព្រឹត្តអំពើខុសឆ្គង
ពាលាអាវ៉ាសែ មិនមែនមានឈ្មោះថា ជាអ្នកស្រឡាញ់នោះទេ។
-មតិលោកបណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ
ចំណុច
ហ្នឹងខ្ញុំចាប់អារម្មណ៍ ដែលលោក សត្យា រក្សបានលើក
ស្វាមីភក្តិមិនមែនត្រឹមតែការបង្ហាញនូវសម្លេងទេ
ត្រូវបង្ហាញនូវទង្វើ។
ខ្ញុំលើកឧទាហរណ៍ប្រសាសន៍របស់ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាល
ខ្ញុំឃើញនៅវេទិការបស់វិទ្យាស្ថានពលរដ្ឋវិជ្ជា ដែលផ្សាយបន្តផ្ទាល់
សូម្បីតែអ្នកគាំទ្រគណបក្សប្រឆាំងក៏ពេញចិត្ត
និងស្រឡាញ់ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល ដែលបានលើកឡើង
កាលសម្តេចសម្ពោធឲ្យប្រើផ្លូវទៅមណ្ឌលគីរី ពីស្នួលទៅមណ្ឌលគីរី
ហើយនិងសម្ពោធបើកការដ្ឋានធ្វើផ្លូវបន្តទៀត
គឺចំណាត់ការប្រសាសន៍របស់សម្តេចដែលបានលើកឡើងខ្ញុំឃើញថា
ប្រជាពលរដ្ឋស្រឡាញ់ណាស់
ប៉ុន្តែចំណុចមួយដែលប្រជាពលរដ្ឋព្រួយបារម្ភ
គឺការមិនយកចិត្តទុកដាក់របស់ថ្នាក់ក្រោមជាតិ ត្រង់ហ្នឹង
ខ្ញុំឮគ្រប់ទិសទី ដូចលោក សត្យា រក្ស បានលើកដែរគឺ
ប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់និន្នាការ សូម្បីតែពួកប្រឆាំង
អ្នកដែលគាំទ្រគណបក្សប្រឆាំង ក៏ស្រឡាញ់នូវស្នាដៃ
និងការខំប្រឹងប្រែង
និងភាពស្មោះត្រង់ចំពោះជាតិដែលសម្តេចបានធ្វើមកដល់ពេលហ្នឹង។
ខ្ញុំនិយាយនេះមិនមែនក្នុងន័យឃោសនាទេ
បើមិនជឿយើងអាចធ្វើការស្ទង់មតិមើលទៅ ហើយស្ទង់មតិរបស់ IRI
កន្លងមកយើងឃើញហើយ ហើយខ្ញុំដឹងទៀតយើងមិនផ្សព្វផ្សាយទេ
ស្ទង់មតិជាបុគ្គលទៀត តើអ្នកពេញចិត្ត អ្នកស្គាល់អ្នកណា
គឺសម្តេចប្រមុខរដ្ឋាភិបាលបានលេខ១
ហើយដាច់ឆ្ងាយណាស់ពីអ្នកដទៃទាំងអស់ ប៉ុន្តែបញ្ហានៅត្រង់ថា
តើយើងដែលជាអាជ្ញាធរ ដែលទទួលភារកិច្ចពីរដ្ឋាភិបាល ពីច្បាប់
តើយើងគិតពង្រឹងបង្ហាញគំរូរបស់យើង រក្សាភាពសុខក្សេម្ភក្សាន្ត
យុត្តិធម៌ នៅក្នុងដែនដីរបស់យើងបានឬអត់?
ចំណុចហ្នឹងដែលខ្ញុំយកការអះអាងមួយនៅក្នុងវេទិកា
បន្តផ្ទាល់របស់វិទ្យុវិទ្យាស្ថានពលរដ្ឋវិជ្ជា
អ្នកហ្នឹងបានលើកឡើងអំពីការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល
ដែលហ៊ានអារកាត់ចំពោះបរាជ័យ ការទប់ស្កាត់ការបំផ្លាញព្រៃឈើ
អនាធិបតេយ្យហ្នឹង យើងត្រូវគិតថា
ការអះអាងយ៉ាងប្តូរផ្តាច់របស់ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល
រហូតដល់ដាក់ជីវិត បានន័យថា
ជាការអះអាងដែលមានតម្លៃខ្ពស់ណាស់
មិនអាចហុចដងឲ្យគណបក្សប្រឆាំងមកប្រមាថមើលងាយជីវិតហ្នឹងវិញទេ
តែហេតុដែលគណបក្សប្រឆាំងអាចមកប្រមាថមើលងាយជីវិតដែលយកទៅប្តូរ
ចំពោះភារកិច្ចម៉ឹងមាត់នោះ តើថ្នាក់ជារដ្ឋបាលមានសមត្ថកិច្ច
អាជ្ញាធរដែនដី គួរតែមានការឈឺចាប់ទេ ដែលខ្លួនរស់បានសុខសាន្ត
ដោយសារថ្នាក់ដឹកនាំមានឧត្តមគតិខ្ពស់នោះ
អាចធានាបានទាំងអស់ក្នុងការគ្រប់គ្រងក្នុងប្រទេសមួយឲ្យមានភាព
សុខក្សេម្ភក្សាន្ត
ទោះបីមាននិន្នាការខុសគ្នាក៏អាចរួមរស់ជាមួយគ្នាដែរនោះ៕
សម្រង់ព័ត៌មាន៖ លោក នូ សាវុធឌី
