រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានធ្វើកំណែទម្រង់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងបានខិតខំប្រឹងប្រែងជាខ្លាំងនៅក្នុងការធ្វើសេចក្តីព្រាងច្បាប់ ស្តីពី សមាគម និងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល និងរំពឹងថានឹងអនុម័តច្បាប់នេះនៅពេលខាងមុខ ដែលជាហេតុធ្វើឲ្យសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួនមានការភ័យខ្លាចជាខ្លាំងចំពោះច្បាប់នេះ។
តាមរយៈអត្ថបទមួយរបស់នាយកប្រតិបត្តិនៃមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា បានដាក់ចំណងជើងថា «តើតម្លៃនៃសង្គមស៊ីវិលនៅឯណា?» ចេតនាបង្ហាញថា បើច្បាប់ថ្មីនេះអនុម័តនៅពេលណា ច្បាស់បញ្ចប់នូវរាល់ការប្រព្រឹត្តអាណាធិបតេយ្យរបស់ក្រុមគេជាក់ជាមិនខាន។ នាយកប្រតិបត្តិរូបនេះ បានបញ្ចេញប្រតិកម្ម តាមរយៈប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយគ្មានវិជ្ជាជីវៈមួយ ក្នុងគោលបំណងបំភ័ន្តសាធារណៈមតិឲ្យយល់ខុសទៅនឹងច្បាប់នេះថា សេចក្តីព្រាងច្បាប់សមាគម និងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល គ្មានតម្លាភាព និងមិនប្រកបដោយអត្ថន័យពេញលេញទៅតាមតំរូវការចង់បានរបស់ប្រជាពលរដ្ឋឡើយ។
ការពង្រឹងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យត្រូវតែដើរទន្ទឹមគ្នានឹងនីតិរដ្ឋ។ ក្នុងន័យនេះ រាជរដ្ឋាភិបាល បានប្រកាសថា នឹងអនុម័តច្បាប់ស្តីពីសមាគម និងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល យោងសេចក្តីសម្រេចពីបណ្តាអ្នកពាក់ព័ន្ធមួយចំនួន ក្នុងចំណោមអង្គការ សមាគមប្រមាណជាង៣០០០ ភាគច្រើនលើសលុបគេបានគាំទ្រឲ្យមានសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះ ជាមួយនឹងការជម្រុញសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះ ឲ្យឆាប់អនុម័ត និងយកទៅប្រើប្រាស់ ដើម្បីផ្តល់នូវសារៈប្រយោជន៍ជូនសង្គមជាតិយ៉ាងពិតប្រាកដ។
ក្រោយពីមានការឯកភាពគ្នាហើយ ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលនឹងយកសេចក្តីព្រាងច្បាប់នោះ ដាក់ជូនរដ្ឋសភាពិនិត្យទៅតាមដំណើរការនៃការតាក់តែងច្បាប់យោង។ យោងតាមមាត្រា ៩១ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញចែងថា សមាជិកព្រឹទ្ធសភា សមាជិករដ្ឋសភា និងនាយករដ្ឋមន្ត្រី តំណាងរាស្រ្ត មានសិទ្ធិផ្តួចផ្តើមធ្វើច្បាប់បាន។ ប៉ុន្តែជានិច្ចកាល សេចក្តីព្រាងច្បាប់ភាគច្រើន គេបានមើលឃើញថា សុទ្ធតែជាការផ្តួចផ្តើមដោយអង្គនីតិប្រតិបត្តិ។
បើទោះជាបច្ចុប្បន្ន កម្ពុជាមានច្បាប់ប្រមាណជាង៤០០ប្រកាសដោយរាជក្រមរួចហើយក៏ដោយ ក៏រាជរដ្ឋាភិបាលនៅបន្តកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងបន្ថែមទៀត នៅក្នុងការពង្រឹងនីតិរដ្ឋដោយត្រូវការច្បាប់ថ្មីៗជាច្រើន ដែលអាស្រ័យទៅលើបរិបទសង្គមជាតិ។
យ៉ាងណាមិញសេចក្តីព្រាងស្តីពី សមាគម និងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ពិតជាមានភាព ចាំបាច់ ដោយសារតែរាជរដ្ឋាភិបាលបានមើលឃើញថា បច្ចុប្បន្ន សង្ស័យថា មានអង្គការសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួន បាន និងកំពុងធ្វើសកម្មភាពយ៉ាងអាណាធិបតេយ្យ, ១/ ការលាងលុយកខ្វក់, ២/ កំពុងជាប់និន្នាការនយោបាយប្រឆាំង ក្នុងការគៀងគររកមូលនិធិជំនួយទាំងនៅក្នុង និងក្រៅប្រទេសយកមកបំប៉នមហិច្ឆតាអំណាចជាដើម និងបានធ្វើសកម្មភាពប្រាស់ចាកពីដែនសមត្ថកិច្ចរបស់ខ្លួន។ ចំពោះអត្ថបទរបស់អ្នកស្រីចក់ សុភាព ដែលសរសេរថា «តើតម្លៃសង្គមស៊ីវិលនៅឯណា? គឺគ្រាន់តែចង់បានសិទ្ធិសេរីដ៏ហួសព្រំដែនច្បាប់ ដែលបានកំណត់តែប៉ុណ្ណោះ។
ផ្ទុយមកវិញ ទស្សនៈរបស់អង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំងនោះ គឺហាក់បីដូចកំពុងប្រើប្រាស់សិទ្ធិសេរីជ្រុលហួសរបស់ខ្លួនដែលជាអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ទៅរំលោភបំពានលើច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ ក្នុងការបង្គាប់បញ្ជាទៅលើអង្គនីតិប្រតិបត្តិ និងអង្គនីតិបញ្ញត្តិ ជាពិសេសប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលតែម្តង ឲ្យបញ្ឈប់ធ្វើសេចក្តីព្រាងច្បាប់មួយនេះ សម្រាប់គ្រប់គ្រងការអនុវត្តរបស់ក្រុមពួកគេ និងបានព្រមានថា បើបន្តអនុម័តច្បាប់នេះ ចាំបាច់ត្រូវយកតាមខ្លឹមសាររបស់ក្រុមពួកគេ ក្នុងគោលដៅអ្វីមួយដែលគេដឹងថា អង្គការទាំងនោះ បាននិងកំពុងទាញរកផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន ដូចដែលបានអនុវត្តកន្លងមក ដើម្បីដើម្បីផលប្រយោជន៍។
ធាតុពិត អង្គការសមាគម គឺជាស្ថាប័នឯករាជ្យ មិនប្រទ្បូកចូលនយោបាយ តែធាតុពិតពួកគេកន្លងមកធ្វើនយោបាយយ៉ាងចាស់ដៃ។ បើតាំងខ្លួនជាអ្នកប្រព្រឹត្តស្របច្បាប់ គឺមិនត្រូវខ្លាចរអាខ្លាំងពេកជាមួយសេចក្តីព្រាងច្បាប់មួយនេះ ទាំងដែលដឹងថាច្បាប់ គឺបង្កើតទ្បើង ដើម្បីធានាឲ្យមានការប្រើប្រាស់សិទ្ធិសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ ក្នុងកិច្ចការសាធារណៈត្រូវស្ថិតនៅក្នុងព្រំដែនកំណត់ដោយច្បាប់ជាកំហិត។
បើទោះបីជាអង្គការសង្គមស៊ីវិលជ្រុលនិយមមួយចំនួន រារាំងមិនចង់ឲ្យមានការអនុវត្តគោលការណ៍ពង្រឹងនីតិរដ្ឋយ៉ាងណាក្តី ក៏រាជរដ្ឋាភិបាលកាន់តែមានជំហរប្រកាន់ខ្ជាប់នូវការគោរពគោលការណ៍ច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលជាច្បាប់កំពូលរបស់ជាតិ ហើយសិទ្ធិសម្រេចអនុម័តច្បាប់នេះ គឺជាអំណាចរបស់សមាជិកសភាសំឡេងភាគច្រើន។
ដូច្នេះ សេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីសមាគម និងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល គឺមិនមានផលប៉ះពាល់ណាមួយជះឥទ្ធិពលទៅលើសមត្ថកិច្ច សកម្មភាពការងាររបស់អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ក្នុងការបំពេញមុខងារ និងការអនុវត្តតួនាទីរបស់ពួកគេក្នុងសង្គមនោះទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ សេចក្តីព្រាងច្បាប់ថ្មីនេះ រឹតតែធានាការពារលក្ខន្តិកៈរបស់សង្គមស៊ីវិល ដែលស្ថិតនៅក្នុងបរិយាកាស និងក្របខ័ណ្ឌធ្វើការងារទំនាក់ទំនងក្នុងចំណោមតួអង្គសង្គមស៊ីវិល រដ្ឋ វិស័យឯកជន និងសាធារណៈជនទូទៅឲ្យកាន់តែមានប្រសិទ្ធិភាពត្រឹមត្រូវស្របច្បាប់ ក្នុងឆន្ទៈបំរើផលប្រយោជន៍រួមជូនសង្គមជាតិកម្ពុជា។
ជាងនេះទៅទៀត ការអនុម័តសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពី សមាគម និងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលឲ្យបានទាន់កាលពេលវេលា គឺជាសេចក្តីត្រូវការចង់បានពីប្រជាពលរដ្ឋ ក្នុងការកាត់បន្ថយនូវបណ្តាអង្គការស៊ីវិលជ្រុលនិយមមួយចំនួន ដែលក្រុមគេបានចាត់ទុកកម្ពុជាថាជាស្ថានសួគ៌ងាយស្រួលឆក់យកផលប្រយោជន៍ ក្រុម បក្ខពួក ការប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ និងភាពអានាធិបតេយ្យ ។
ទោះយ៉ាងណា សេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះ បានការពារយ៉ាងពេញលេញនូវសិទ្ធិមនុស្ស ការគោរពច្បាប់ និងក៏ជាការទទួលខុសត្រូវខ្ពស់ចំពោះវាសនាអនាគតប្រទេសជាតិ ស្របតាមគោលបំណងរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ហើយក៏ជាជំហានមួយដ៏ត្រឹមត្រូវនៃបរិបទសង្គមកម្ពុជា ស្មើមុខស្មើមាត់ ដូចបណ្តាប្រទេសមួយចំនួនលើសកលលោក ដែលគេមានច្បាប់ក្នុងដំណើរការពង្រឹងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ លើកស្ទួយនីតិរដ្ឋ ដោយឈរលើស្មារតី បុគ្គលគ្រប់រូប ត្រូវស្មើភាពគ្នាចំពោះមុខច្បាប់៕
អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវផ្នែកច្បាប់
ដោយ លី ចិន្តា
.jpg)
