បទវិចារណកថារបស់សារព័ត៌មានThe Bangkok Post ចុះថ្ងៃទី២៩
ខែវិច្ឆិកា ដែលទាក់ទងទៅនឹង ការកាត់ក្តីនាពេលបច្ចុប្បន្នចំពោះអតីតមេដឹកនាំរបបខ្មែរក្រហម
មានចំណុចមិនត្រឹមត្រូវជាច្រើន ដែលខ្លះខុស ខ្លាំង និងខ្លះខុសតិចតួច។ ចំណុចទាំងនោះមានដូចតទៅ៖
១. ចំណងជើងនៃបទវិចារណកថានោះ ដែលហៅដំណើរការនីតិវិធីនេះថាជា
«ការកាត់ក្តីឆាកល្ខោនមួយ» គឺ ជាការលើកឡើងដ៏ខុសឆ្គងមួយ ដែលបទវិចារណកថានោះមិនបានផ្តល់ហេតុផលពន្យល់ត្រឹមត្រូវអ្វីនោះទេ។ ជាងនេះទៅទៀត ប្រយោគទី១ គឺផ្ទុយទៅនឹងចំណងជើងទៅហើយ
ដោយបានបញ្ជាក់ថាតុលាការនេះ គឺ ជា «តុលាការអន្តរជាតិដ៏សំខាន់បំផុតនៃសម័យកាលរបស់យើង»។
២. ចាប់ផ្តើមសវនាការនៃការកាត់ក្តីនេះ
មានរយៈពេលបីថ្ងៃ មិនមែនពីរថ្ងៃទេ។
៣.
ចុងចោទ មានសុខភាព «មិនខ្សោយពេកទេ» ដែលថាមិនអាចដឹងអំពីលទ្ធផលនៃការកាត់ក្តីនេះបាន។
ការ អះអាងដែលថាចុងចោទមានសុខភាពខ្សោយពេកនោះ
អាចនឹងសមហេតុផល តែក្នុងករណីដែលពួកគេ មានសុខភាពខ្សោយពេក ដែលមិនអាចដឹងថាតើពួកគេនឹងនៅក្នុងពន្ធនាគារ
ឬត្រូវដោះលែងឱ្យមាន សេរីភាព។ តាមពិត ចុងចោទពីររូបក្នុងចំណោមចុងចោទទាំងបីរូបនោះ
មានសុខភាពខ្លាំងគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការ ធ្វើសេចក្តីថ្លែងការណ៍ចាប់ផ្តើមដ៏វែង។ ចុងចោទទីបីគឺ អៀង សារី នោះ បានអានសេចក្តីថ្លែងការណ៍ខ្លី
មួយ ហើយមិនបាននិយាយអ្វីបន្ថែមទៀតទេ ដោយសារតែការគិតគូរពិចារណាផ្លូវច្បាប់។
៤.
«ទំហំដ៏ធំធេងនៃឧក្រិដ្ឋកម្មរបស់របបខ្មែរក្រហម
បានត្រូវគេដឹងយូរមកហើយ ប៉ុន្តែមិនដែលត្រូវបានសម្រេច ដោះស្រាយជាសាធារណៈ ឬអាចនិយាយបានក្នុងករណីជាច្រើនថាមិនដែលត្រូវបានទទួលស្គាល់ជា
សាធារណៈនោះទេ។
ឧក្រិដ្ឋកម្មទាំងនេះ ប្រហែលជាមិនត្រូវបានបញ្ចូលធ្វើជាព័ត៌មានសំខាន់នៅលើទំព័រ
សារព័ត៌មាន The
Bangkok Post នោះទេ ប៉ុន្តែឧក្រិដ្ឋកម្មទាំងនេះ ត្រូវបានគេលើកយកមកនិយាយជា ញឹកញាប់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា
ទាំងក្នុងការចងចាំនៃរដ្ឋាភិបាល និងផ្នែកឯកជន ក៏ដូចជានៅក្នុងសំណេរ ប្រវត្តិសាស្ត្រជាច្រើនអត្ថបទ និងសៀវភៅបោះពុម្ពផ្សាយរបស់អ្នករួចផុតពីសេចក្តីស្លាប់នានា
ភាពយន្ត ឯកសារផ្សេងៗ ការងារសិល្បៈ ។ល។ លើសនេះទៀត ក៏មានការកាត់ក្តីកំបាំងមុខចំពោះ
ប៉ុល ពត និងអៀង សារី ក្នុងឆ្នាំ១៩៧៩ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
៥. អង្គសវនាការនេះ ទើបតែត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងឆ្នាំ២០០៦ប៉ុណ្ណោះ។
ដូច្នេះ វាមិនអាចទៅរួចនោះទេ ដែលថាអង្គសវនាការនេះចំណាយពេល «រាប់ទសវត្សរ៍» គ្មានបានធ្វើអ្វីទាំងអស់
លើកលែងតែ «ការបង្កើត ឱ្យមានប្រព័ន្ធកាត់ក្តី»។
វាពិបាកនឹងយល់ច្បាស់ពីពាក្យ «អ្វីទាំងអស់» ដែលអ្នកនិពន្ធបទវិចារណកថា របស់
The Bangkok Post នោះសរសេរមានន័យយ៉ាងម៉េច? ប៉ុន្តែវាប្រហែលជាសំដៅទៅលើការអនុម័ត របស់ចៅក្រមទៅលើវិធានតុលាការហើយមើលទៅ។ អង្គសវនាការខ្មែរក្រហមនេះ
បានចំណាយពេល អស់មួយឆ្នាំ ដើម្បីអនុម័តវិធានរបស់ខ្លួន។ នេះប្រហែលជាហាក់ដូចជា
«រាប់ទសវត្សរ៍» ចំពោះបុគ្គលខ្លះ ប៉ុន្តែការងារ អនុម័តវិធានក្នុងអង្គសវនាការនេះ
ត្រូវបានបញ្ចប់យ៉ាងលឿនជាងនៅក្នុងអង្គសវនាការ អន្តរជាតិដទៃៗទៀត នៅ ក្នុងសម័យបច្ចុប្បន្ននេះ។
៦. «រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា គឺជាអ្នកបង្អាក់ដំណើរការដ៏ធំបំផុត
ជាពិសេសគឺ នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន»។
អ្វីដូច ដែលបានសរសេរនៅលើសារព័ត៌មាន The Bangkok Post នេះ ធ្វើឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា
និងសម្តេច តេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន
ជាអ្នកទទួលខុសត្រូវលើការធ្វើឱ្យអង្គសវនាការនេះ ប្រើពេល «យ៉ាងយូរ»
(មួយឆ្នាំ) ក្នុងការអនុម័តវិធានរបស់ខ្លួន។ ប៉ុន្តែ អ្នកនិពន្ធរូបនោះ ប្រហែលជាកំពុងតែព្យាយាម ឱ្យគេយល់ផងដែរថា អង្គសវនាការនេះមិនបានធ្វើអ្វីទៀតជាដុំកំភួននោះទេ។
ជាភ័ស្តុតាង អ្នកនិពន្ធរូប នោះមិនបានដឹងទេថា ការរៀបចំការកាត់ក្តីក្នុងកម្រិតសំខាន់
និងស្មុគស្មាញរបៀបនេះ ទាមទារនូវពេល វេលាដ៏ជាក់លាក់មួយ ក្នុងការធ្វើកិច្ចការដូចជា
ការសំភាសន៍ជាមួយសាក្សី និងប្រមូលភ័ស្តុតាង។ នេះ ហើយគឺជាអ្វីដែលអង្គសវនាការនេះបាន និងកំពុងធ្វើ ដែលបន្ថែមទៅលើការបើកសវនាការកាត់ក្តីលើ
ឌុច ។ អង្គសវនាការនេះមិនត្រូវបានរាំងស្ទះដោយរាជរដ្ឋាភិបាល
ឬអ្នកណាផ្សេងទៀតនោះទេ។
៧. «រដ្ឋាភិបាលបរទេសនានា
រួមមានទាំងថៃផងដែរនោះ ពេលខ្លះ មានការអល់អែក ហើយមិនដែលស្វាគមន៍ ចំពោះការបង្កើតឡើងនូវតុលាការពិសេសដើម្បីកាត់ទោស
មេដឹកនាំខ្មែរក្រហមនោះទេ»។ ដោយមិន ដែលអល់អែកក្នុងការសំដែងពីភាពល្ងង់ខ្លៅរបស់ខ្លួន
អ្នកនិពន្ធនៃបទវិចារណកថារបស់សារព័ត៌មាន The Bangkok Post រូបនេះ ប្រាប់យើងថា មានតុលាការច្រើនជាងមួយ
ដែលកាត់ទោសមេដឹកនាំខ្មែរ ក្រហម។ ជាការពិត ជាងនេះទៀតនោះ ការពន្យារពេលក្នុងការបង្កើតអង្គសវនាការនេះ
មិនមែនដោយសារ តែខ្វះនូវការស្វាគមន៍ពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាលបរទេសនោះទេ
ប៉ុន្តែដោយសារការពិតដែលថា មេដឹកនាំខ្មែរ ក្រហមនានាមិនបានស្ថិតក្នុងការឃាត់ខ្លួន។
ចាប់តាំងពីពេលដែលមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមទាំងនោះ បានត្រូវ គេបណ្តេញចេញពីអំណាចក្នុងដើមឆ្នាំ១៩៧៩
នោះ ពួកគេត្រូវបានការពារ និងគាំទ្រផ្នែកការទូត ផ្នែក សម្ភារៈ ហិរញ្ញវត្ថុ និងយោធា ដោយរដ្ឋាភិបាលបរទេសមួយចំនួន។ ការគាំទ្រនេះ បានត្រូវធ្លាក់ចុះ
ទើបតែក្រោយឆ្នាំ១៩៩៣តែប៉ុណ្ណោះ ហើយក្នុងកាលៈទេសៈដ៏អំណោយផលជាងមុននេះ
នៅចុង ទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៩០ នយោបាយ ឈ្នះ-ឈ្នះ របស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា
ទទួលបានជោគជ័យក្នុងការកំទេច កំលាំងយោធា
និងរចនាសម្ព័ន្ធនយោបាយខ្មែរក្រហម។ មានតែនៅខណៈពេលនេះទេដែលការកាត់ក្តី អាចធ្វើទៅបាន។
៨. ប៉ុល ពត
«បានស្លាប់នៅលើគ្រែរបស់ខ្លួននៅក្នុងខេត្តដាច់ស្រយាលមួយ»។ នេះជាការត្រឹមត្រូវ
ប៉ុន្តែ មិនពេញលេញនោះទេ។ ប៉ុល ពត បានស្លាប់នៅឆ្ងាយពីទីក្រុងភ្នំពេញ ប៉ុន្តែគេអាចធ្វើដំណើរទៅដល់
ហើយ នៅតែស្ថិតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ទីតាំងនោះគឺនៅជិតទៅនឹងព្រំដែនអន្តរជាតិមួយ។
៩.
នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន «ខ្លាចទៅនឹងសំណួរដែលសួរថាតើគាត់មានទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធប៉ុនណាទៅនឹង មេដឹកនាំកំពូល ក្នុងនាមខ្លួនគាត់ជាមេបញ្ជាការយោធាខ្មែរក្រហមមួយរូប»។
ទេ សម្តេច ហ៊ុន សែន មិន ខ្លាចនោះទេ។ គ្មាននរណាម្នាក់ដែលអាចត្រូវបានគេយកចិត្តទុកដាក់ខ្លាំងនោះ
ធ្លាប់បានចោទប្រកាន់ សម្តេច ថាមានតួនាទីខ្ពស់នៅក្នុងឋានានុក្រមខ្មែរក្រហមនោះឡើយ។
សម្តេច ហ៊ុន សែន បានរងរបួសជាទម្ងន់ នៅថ្ងៃទី១៦
ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ មួយថ្ងៃមុនពេលដែលខ្មែរក្រហមបានចូលកាន់កាប់ភ្នំពេញ។
សម្តេច បានត្រូវសម្រាកព្យាបាល ក្នុងមន្ទីរពេទ្យរហូតដល់ខែមករា
ឆ្នាំ១៩៧៦។ នៅខណៈពេលនោះ សម្តេច ហ៊ុន សែន
មានអាយុមិនដល់ ២៤ឆ្នាំ ផង។ គ្មានមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមសំខាន់ណាដែលមានអាយុប៉ុន
នេះទេ។ សម្តេច បានត្រូវបញ្ជូនទៅតំបន់
បូព៌ា (តំបន់មួយនៃតំបន់ប្រាំពីរដែលខ្មែក្រហមបានបែងចែក
ប្រទេស)។ នៅក្នុងតំបន់បូព៌ានេះ មានប្រាំភូមិភាគ។ សម្តេច ហ៊ុន សែន បានត្រូវចាត់តាំងជាមេ បញ្ជាការរងនៃកងវរសេនាធំមួយក្នុងចំណោមកងវរសេនាធំបី
ដែលឈរជើងនៅក្នុងភូមិភាគមួយនៃភូមិភាគ ទាំងប្រាំ។ សម្តេច មានឋានៈទី៧ នៅក្នុងឋានានុក្រមយោធានៃតំបន់នោះ។ អ្នកនិពន្ធនៃបទវិចារណកថា របស់សារព័ត៌មាន
The Bangkok Post រូបនោះ ហាក់ដូចជា មិនដឹងថា សម្តេច ហ៊ុន សែន បានដឹង យ៉ាងរហ័សអំពីគ្រោះមហន្តរាយដែលខ្មែរក្រហមបានកំពុងធ្វើឱ្យមានឡើង
ហើយបានប្រថុយជីវិតរបស់ សម្តេច ដោយជួយធ្វើឱ្យរបបនោះដួលរលំ។
វាជាការលំបាកដើម្បីដឹងថាតើភាពល្ងង់ខ្លៅ
ឬការសរសេរពណ៌នាខុសឆ្គងដោយចេតនានោះ ដែលជា មូលហេតុធំបំផុតនៅក្នុងការតាក់តែងបទវិចារណកថារបស់សារព័ត៌មាន
The Bangkok Post នេះ។ ទោះជា ហេតុផលមួយណាក៏ដោយ
ក៏មិនបានធ្វើឱ្យសារព័ត៌មាននេះទទួលបានការជឿទុកចិត្តនោះទេ។
រាជធានីភ្នំពេញ ថ្ងៃទី ០១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១១
អង្គភាពព័ត៌មាន និងប្រតិកម្មរហ័ស
នៃទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី