Wednesday, November 27, 2013
ប្រធានរដ្ឋសភាកូឌីវ័រសរសើរការដឹកនាំប្រទេសកម្ពុជាឆ្ពោះទៅរកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនិងការអភិវឌ្ឍន៍ដោយសម្តេចតេជោ
ឯកឧត្តម គ្រីយូម គីតបាវូរី សូរ៉ូ (Guillaume Kigbafori SORO) ប្រធានរដ្ឋសភា នៃសាធារណរដ្ឋកូឌីវ័រ នាថ្ងៃទី២៥ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៣ បានមានប្រសាសន៍កោតសរសើរសម្តេចតេជោនាយក រដ្ឋមន្ត្រី ចំពោះការដឹកនាំប្រទេសមានការរីកចម្រើន និងឆ្ពោះទៅរកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។
ឯកឧត្តម អ៊ាង សុផល្លែត ឲ្យដឹងថា នៅក្នុងជំនួបសំដែងការគួរសមជាមួយសម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នៅវិមានសន្តិភាព ឯកឧត្តម គ្រីយូម គីតបាវូរី សូរ៉ូ (Guillaume Kigbafori SORO) បានពាំនាំនូវការផ្តាំផ្ញើសាកសួរអំពីឯកឧត្តមប្រធានាធិបតី ថ្នាក់ដឹកនាំ និងប្រជាជនកូឌីវ័រ ជូនចំពោះសម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងបានសំដែងនូវការកោតសរសើរចំពោះសម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន ក្នុងការដឹកនាំប្រទេសមួយ ដែលរងនូវការខ្ទេចខ្ទាំដោយសង្គ្រាម មកកាន់ប្រទេសមួយ ដែលមានការអភិវឌ្ឍន៍ក្នុងល្បឿនយ៉ាងលឿន និងឆាប់រហ័ស។
សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី បានសំដែងនូវអំណរគុណចំពោះឯកឧត្តម គ្រីយូម គីតបាវូរី សូរ៉ូ (Guillaume Kigbafori SORO) ក្នុងការសង្កេតឃើញការអភិវឌ្ឍន៍ និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ សម្តេចតេជោបានមានប្រសាសន៍ថា យើង(កម្ពុជា-កូឌីវ័រ)គួរស្វែងរកនូវទំនាក់ទំនងតាមរយៈអ្វីដែលអាចធ្វើបាន ដែលគួរមាន៣ ចំណុចគឺទី ១-តាមរយៈទំនាក់ទំនងនយោបាយ ការផ្លាស់ប្តូរទស្សនកិច្ចរវាងគណៈប្រតិភូ ទី២-ខិតខំស្វែងរកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យសេដ្ឋកិច្ច វិនិយោគ និងពិនិត្យមើលអ្វីដែលអាចធ្វើសហប្រតិបត្តិការជាមួយគ្នាបាន និងទី៣-សម្តេចតេជោបានស្នើពិចារណាលើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ ក្នុងក្របខ័ណ្ឌអង្គការសហប្រជាជាតិ ក្របខ័ណ្ឌអង្គការមិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធហ្វ្រង់កូហ្វូនី និងចលនាប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍ត្បូង ត្បូងជាដើ៕
ឯកអគ្គរាជទូតចក្រភពអង់គ្លេសសុទិដ្ឋិនិយមចំពោះការរីកចម្រើនលើវិស័យពាណិជ្ជកម្មជាមួយកម្ពុជា
ឯកឧត្តម អ៊ាង សុផល្លែត ជំនួយការសម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានឲ្យដឹងថា ឯកឧត្តម Mark Gooding ឯកអគ្គរាជទូត ចក្រភពអង់គ្លេសចប់អាណត្តិការទូតនៅកម្ពុជា បានសម្តែងនូវការពេញចិត្តចំពោះការរីកចម្រើន នៃទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរកម្ពុជា-ចក្រភពអង់គ្លេស ទាំងវិស័យនយោបាយ វិស័យពាណិជ្ជកម្ម ដោយឯកឧត្តមឯកអគ្គរដ្ឋទូតអង់គ្លេសវាយតម្លៃថា ទំហំនៃការធ្វើពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសទាំងពីរ នឹងកើនឡើងកាន់តែខ្ពស់ជាមិនខានឡើយ។
ក្នុងឱកាសចូលជួបសំដែងការគួរសម និងជម្រាបលាសម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នៅវិមានសន្តិភាពកាលពីថ្ងៃទី២៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៣ ឯកឧត្តម Mark Gooding បានថ្លែងថា ទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសយើងទាំងពីរបានកើនឡើង ជាពិសេសលើវិស័យពាណិជ្ជកម្ម ដែលទំហំពាណិជ្ជកម្មបានកើនឡើងដល់ ៧៥០លានដុល្លារអាម៉េរិក ក្នុងរយៈពេល ៩ខែ ក្នុងឆ្នាំ២០១៣ នេះ។ ឯកឧត្តមឯកអគ្គរដ្ឋទូតចក្រភពអង់គ្លេស បានសំដែងនូវជំនឿជាក់ថា ទំហំពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសទាំងពីរនឹងកើនរហូតដល់ ១០០០លានដុល្លារ នៅចុងឆ្នាំនេះជាមិនខានឡើយ។
ឯកឧត្តមឯកអគ្គរាជទូតក៏បានសំដែងនូវការចូលរួមមរណទុក្ខជូនចំពោះ ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា ដែលទទួលរងគ្រោះដោយទឹកជំនន់នាពេលកន្លងមក និងបានសំដែងនូវអំណរគុណយ៉ាងជ្រាលជ្រៅជាទីបំផុត ជូនចំពោះសម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី ចំពោះរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលផ្តល់នូវកិច្ចសហប្រតិបត្តិការយ៉ាងល្អប្រសើរ ក្នុងឱកាសនៃការបំពេញបេសកកម្មការទូតរបស់លោកនៅកម្ពុជាឲ្យទទួលបានជោគជ័យ និងបានមានប្រសាសន៍ថា អនាគតរបស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា មានភាពវិជ្ជមានយ៉ាងខ្លាំងឆ្ពោះទៅកាន់ការអភិវឌ្ឍន៍ ក្រោមការដឹកនាំរបស់សម្តេច ហ៊ុន សែន។
ឯកឧត្តម អ៊ាង សុផល្លែត បានឲ្យដឹងថា សម្ដេចតេជោបានថ្លែងអំណរគុណជូនចំពោះឯកឧត្តម Mark Gooding ដែល បានខិតខំប្រឹងប្រែងបំពេញការងារធ្វើឲ្យទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជា និងចក្រភពអង់គ្លេសបានល្អទាំងខាងនយោបាយ និងពាណិជ្ជកម្ម និងបានសំដែងនូវការសប្បាយរីករាយចំពោះកំណើនទំហំពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសទាំងពីរ ក៏ដូចជាកំណើនទេសចរអង់គ្លេស តាមនាវាទេសចរណ៍មកកាន់កម្ពុជាផងដែរ។ សម្តេចតេជោបានជូនពរឲ្យឯកឧត្តម ឯកអគ្គរាជទូតបានទទួលជោគជ័យជាបន្តបន្ទាប់ទៀត ក្នុងបេសកកម្មរបស់ខ្លួននៅពេលអនាគត៕
សម្តេចតេជោថ្លែងអំណរគុណប្រធានគណៈប្រតិភូគណៈកម្មាធិការកាកបាទក្រហមអន្តរជាតិក្នុងបេសកកម្មជាង ៣០ឆ្នាំនៅកម្ពុជា
លោក ហ្សាកគេ ស្ទូន (Jacques Stoun) ប្រធានគណៈប្រតិភូគណៈកម្មាធិការកាកបាទក្រហមអន្តរជាតិ ដែលត្រូវបញ្ចប់បេសកកម្មពីប្រទេសកម្ពុជា មានប្រសាសន៍ជម្រាបសម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាថ្ងៃទី២៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៣ នៅវិមានសន្តិភាពថា ក្នុងបេសកកម្មរយៈពេលជាង៣០ ឆ្នាំរបស់លោកនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា លោកទទួលបាននូវកិច្ចសហប្រតិបត្តិការយ៉ាងល្អអំពី ស្ថាប័នរាជរដ្ឋាភិបាល ជាពិសេសក្រសួងមហាផ្ទៃ ពាក់ព័ន្ធនឹងការងារមនុស្សធម៌ និងការងារកាកបាទក្រហមជាដើម ហើយលោកមានមោទនភាពណាស់ចំពោះកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលបានផ្តល់ជូនរូបលោកនោះ។
ឯកឧត្តម អ៊ាង សុផល្លែត ជំនួយការសម្ដេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីឲ្យដឹងថា ក្នុងជំនួបសម្តែងការគួរសម និងជម្រាបលា សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានមានប្រសាសន៍វាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះ លោក Jacques Stoun ដែលបានចំណាយពេលប្រមាណពាក់កណ្ដាលជីវិតរបស់ខ្លួនធ្វើការបម្រើ និងជួយដល់កម្ពុជា។
ចំពោះវីរភាពនេះ សម្ដេចនាយករដ្ឋមន្ត្រីសូមថ្លែងអំណរគុណយ៉ាង ជ្រាលជ្រៅបំផុតចំពោះលោកប្រធានគណៈប្រតិភូគណៈកម្មាធិការកាកបាទក្រហមអន្តរជាតិ និងបានជូនពរឲ្យលោកទទួលបានជោគជ័យលើភារកិច្ចរបស់លោកជាបន្តបន្ទាប់នោះ៕
សម្តេចតេជោ៖កម្ពុជាត្រូវការទាំងថវិកានិងធនធានធនាគារខួរក្បាលដើម្បីអភិវឌ្ឍនប្រទេស
សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន បានមានប្រសាសន៍ជម្រាបជូនគណៈប្រតិភូប្រព័ន្ធអង្គការសហប្រជាជាតិ(អ.ស.ប) នាថ្ងៃទី២៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៣ អំពីគោលនយោបាយ និងយុទ្ធសាស្ត្ររបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាថា ដើម្បីទទួលបានជោគជ័យក្នុងការអនុវត្តគោលនយោបាយយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ខ្លួន រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាត្រូវការទាំងថវិកា និងធនធានធនាគារខួរក្បាលផងដែរ ដើម្បីសម្រេចបានគោលដៅនេះ។
ឯកឧត្តម អ៊ាង សុផល្លែត ជំនួយការសម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីឲ្យដឹងថា នៅក្នុងជំនួបជាមួយប្រព័ន្ធអង្គការសហប្រជាជាតិ(អ.ស.ប)នៅវិមានសន្តិភាព សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានថ្លែងអំណរគុណជូនចំពោះប្រព័ន្ធ អ.ស.ប ទាំងមូលដែលបាន ធ្វើការជាដៃគូជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព។ សម្តេចតេជោបានជម្រាបជូនគណៈប្រតិភូ ដែលដឹកនាំដោយលោកជំទាវ Claire Vander Vaeren ថា អ្វីដែលជាការទទួលបាននេះគឺជាជោគជ័យរួម និងជាមោទនភាពរួមរបស់ រាជរដ្ឋាភិបាល និងដៃគូគឺប្រព័ន្ធ អ.ស.ប ផងដែរ។
សម្តេចតេជោបានលើកឡើងអំពីស្ថានភាព ដែលត្រូវបានដោះស្រាយ និងស្ថានភាពដែលកំពុងប្រឈម និងបានលើកឡើងអំពីគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍របស់កម្ពុជា ដែលធ្វើយ៉ាងណាជំរុញឲ្យមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចជាមធ្យម ៧% និងធ្វើពិពិធកម្មសេដ្ឋកិច្ចឲ្យមានការប្រកួតប្រជែង បង្កើតការងារឲ្យបានកាន់តែច្រើន ជាពិសេសឲ្យប្រជាជនកម្ពុជា និងយុវជន និងកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រឲ្យបាន ១%ក្នុងមួយឆ្នាំ និងបន្តពង្រឹងអភិបាលកិច្ច និងប្រសិទ្ធភាពស្ថាប័នផងដែរ។
សម្តេចតេជោមានប្រសាសន៍ថា ដើម្បីទទួលបានជោគជ័យ រាជរដ្ឋាភិបាលបានដាក់ចេញនូវ អាទិភាពចំនួន៤ ទៀតគឺ ១-ការពង្រឹងភាពប្រកួតប្រជែងតាមរយៈធនធានមនុស្ស ទី២-ការបន្តជំរុញ វិនិយោគលើហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងសម្រួលពាណិជ្ជកម្ម ទី៣-អភិវឌ្ឍន៍បង្កើនតម្លៃបន្ថែមលើវិស័យ និងផលិតផលកសិកម្ម និងទី៤-ពង្រឹងអភិបាលកិច្ចស្ថាប័ន។ សម្តេចតេជោមានប្រសាសន៍បញ្ជាក់ថា ដើម្បីឲ្យទទួលបានជោគជ័យ គឺទាមទារនូវធាតុចូលរួមពីប្រព័ន្ធ អ.ស.ប ផងដែរ ដែលក្នុងនោះរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា មិនត្រឹមតែត្រូវការថវិកាប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែត្រូវការធនធានធនាគារខួរក្បាលផងដែរ។
លោកជំទាវ Claire Vander Vaeren អ្នកសម្របសម្រួលប្រព័ន្ធ អ.ស.ប តំណាងកម្មវិធីអភិ វឌ្ឍន៍ អ.ស.ប និងជាប្រធានក្រុមទីភ្នាក់ងារ អ.ស.ប ប្រចាំកម្ពុជា បានថ្លែងអំណរគុណចំពោះសម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី ក៏ដូចជារាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលបានបញ្ជូនកងរក្សាសន្តិសុខកម្ពុជាទៅកាន់ប្រទេសម៉ាលី និងបានជម្រាបជូនសម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីថា ប្រព័ន្ធ អ.ស.ប បានធ្វើការជាដៃគូជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាកាន់តែជិតស្និទ្ធឡើងៗជារៀងរាល់ឆ្នាំ ហើយប្រព័ន្ធ អ.ស.ប បានយកចិត្តទុកដាក់ ធ្វើការយ៉ាងណាឲ្យស្របទៅតាមយុទ្ធសាស្ត្ររបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាលើវិស័យអប់រំ សុខាភិបាល សេដ្ឋកិច្ច យុវជន យ៉េនឌ័រ និងការគាំពារសង្គម ក៏ដូចជាសិទ្ធិមនុស្សផងដែរ។ ចំពោះករណីគ្រោះទឹកជំនន់នាពេលកន្លងមកនេះ លោកជំទាវ Claire Vander Vaeren បានមានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងថា ប្រព័ន្ធ អ.ស.ប បានទទួលកិច្ចសហប្រតិបត្តិការយ៉ាងល្អជាមួយ នឹងស្ថាប័ននានា រួមមាន ទាំងកាកបាទក្រហមកម្ពុជា ក៏ដូចជាមូលដ្ឋានដែលទទួលរងផលប៉ះពាល់។ លោកជំទាវ Claire Vander Vaeren បានសំដែងនូវការពេញចិត្តយ៉ាងខ្លាំងចំពោះកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនាពេលកន្លងមកនេះ៕
បទអត្ថាធិប្បាយ៖ តើវាជាល្បិចដោយចេតនា ការធ្វេសប្រហែស ឬភាពល្ងង់ខ្លៅ?
តើប្រជាជនថៃអាចដឹងការពិតយ៉ាងណាទៅកើតអំពីប្រាសាទព្រះវិហារ ប្រសិនបើ ហើយ និងក្នុងពេលដែលនិពន្ធនាយកថៃនៅក្រុម the Nation Multimedia Group លោក Thanong Khanthong ខ្លួនឯងបន្តបញ្ចេញព័ត៌មានមិនពិតដល់អ្នកអានការសែត The Nation ?
ខ្ញុំមិនជឿថា លោក Thanong Khanthong មិនដឹងថាតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ ICJ តាម រយៈសាលដីការរបស់ខ្លួនចុះថ្ងៃទី ១៥ ខែ មិថុនា ឆ្នាំ១៩៦២ បានប្រគល់កម្មសិទ្ធិលើប្រាសាទ ព្រះវិហារមកឲ្យកម្ពុជា ហើយសាលដីការរបស់ ICJ នៅថ្ងៃទី ១១ ខែ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៣ បាន បកស្រាយតែអំពី “បរិវេណជុំវិញ” ប្រាសាទប៉ុណ្ណោះ។ បញ្ហានេះធ្វើឲ្យខ្ញុំជឿថានៅក្នុងការសរសេរ និងការចុះផ្សាយ សូម្បីតែការនិយាយយោងយ៉ាងខ្លីដល់សាលដីការរបស់ ICJ នៅថ្ងៃទី ១១ ខែ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៣ នៅក្នុងអត្ថបទវិភាគដ៏សំខាន់មួយស្តី ពីនយោបាយថៃ មានចំណងជើងថា “ពេលសម្ពាធកើនឡើងត្រូវតែបរិច្ចាកអ្វីមួយទើបបាន - As the pressure rises, something’s got to give” ចុះថ្ងៃទី ២២ ខែ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៣ លោក Thanong Khanthong អាស្រ័យដោយសារ ល្បិចគិតទុកពីមុន ហើយដែលមានបំណងបង្ហាញថាខ្លួនជាអ្នកជាតិនិយម នៅពេលដែលលោក និយាយដល់ប្រទេសជិតខាងរបស់ថៃនៅខាងកើត។ ឥរិយាបថបែបនេះអាចធ្វើឲ្យអ្នកជាតិនិយម ជ្រុលរបស់ថៃសប្បាយចិត្ត ទោះបីត្រូវបោះបង់ភាពជាអ្នកមានវិជ្ជាជីវៈ និងបញ្ញាវន្តភាពក៏ដោយ។
ដើម្បីរក្សាខ្លឹមសារនៃអត្ថបទវិភាគពោពេញទៅដោយការយល់ដឹងរបស់លោក អំពី នយោបាយថៃ និងដើម្បីភាពស្មោះត្រង់ និងសុភវិនិច្ឆ័យ ខ្ញុំសូមដកស្រង់ប្រយោគនិពន្ធទាំងស្រុង ដែលមានខ្លឹមសារថា “ជារឿងចម្លែកដែលប្រធានសភា និងអ្នកគាំទ្រលោកមិនបានចេញលិខិត តវ៉ាលើសាលដីការបស់តុលាការពិភពលោក កាលពីសប្តាហ៏មុនប្រឆាំងនឹងកម្មសិទ្ធិរបស់ថៃលើ ប្រាសាទព្រះវិហារ។” តាមពិតទៅ ដូចបានពន្យល់ខាងលើរួចហើយ ការវិនិច្ឆ័យរបស់ ICJ “សប្តាហ៏មុន” មិនពាក់ព័ន្ធទៅនឹង “កម្មសិទ្ធិលើប្រាសាទព្រះវិហារទេ”។
ការបញ្ជូនព័ត៌មានមិនពិតអំពីអធិបតេយ្យភាព និងបូរណភាពទឹកដី គឺជាល្បែងនយោបាយ ដ៏គ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងមួយ។ វាប្រឆាំងនឹងកិច្ចប្រឹងប្រែងក្នុងការឈានទៅសំរេចបានអំពីតំបន់ព្រំដែន សន្តិភាពមួយ សំរាប់ការអភិវឌ្ឍដោយរដ្ឋាភិបាលថៃ និងកម្ពុជា។ ការភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងស្ថានការណ៏ នៃព្រឹត្តិការណ៏នយោបាយផ្ទៃក្នុងសុទ្ធសាធរបស់ថៃ ជាមួយស្ថានការណ៏ពាក់ព័ន្ធជាមួយកិច្ចការ តុលាការអន្តរជាតិ ដើម្បីទាញយកភាពដូចគ្នា ឬភាពខុសគ្នាផ្សេងៗ មិនមែនជាទង្វើរឆ្លាតវៃឡើយ។ វាអាចត្រូវបានចោទសួរ។ វាបើកចំហរឲ្យមានការ វាយតបតវិញ។
ជារឿងអកុសលដែល លោក Thanong Khanthong បានបញ្ជូនព័ត៌មានមិនពិតអំពីប្រាសាទ ព្រះវិហារសំរាប់អ្នកអានកាសែត The Nation ដោយចេតនា។ ផ្ទុយទៅវិញ លោកអាចដើរនៅជួរ មុខក្នុងការសរសេរលើកកម្ពស់ការពិត និងគតិបណ្ឌិតស្តីអំពីប្រវត្តិសាស្រ្ត លក្ខណៈជាផ្លូវច្បាប់ និងភាពស្របច្បាប់នៃប្រាសាទព្រះវិហារដែលជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោកដ៏រុងរឿងមួយ។
ថ្ងៃទី ២៦ ខែ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០១៣
ប៉ែន ងឿន
សមាជិកនៃអង្គភាពព័ត៌មាន និងប្រតិកម្មរហ័ស
ទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី
Tuesday, November 26, 2013
ទស្សនៈ សូមលើកតម្កើងព្រះរាជតំរិះ ប្រកបដោយគតិបណ្ឌិតរបស់ព្រះមហាក្សត្រយើង
ប្រជាជនកម្ពុជាទាំងមូលមានសេចក្តីរំភើប រីករាយ និងពោរពេញទៅដោយមោទនភាព ជាតិយ៉ាងខ្លាំងក្លា នៅក្នុងពិធីបុណ្យខួបលើកទី ៦០ នៃឯករាជ្យជាតិ ។ យើងរំភើប ព្រោះយើងនឹក ដល់ព្រះរាជគុណូបការៈដ៏ធំធេងរបស់ព្រះបិតាឯករាជ្យជាតិយើង ។ យើងរំភើប ព្រោះយើងនៅ ចងចាំជាប់ជានិច្ច នូវព្រះរាជបណ្តាំអោយយើងរួបរួមសាមគ្គីជាធ្នុងមួយ “សាមគ្គីយើងរស់ បែក សាមគ្គីយើងស្លាប់” ។ វាហាក់ដូចជាព្រះវិញ្ញាណខ័ន្ធព្រះអង្គស្ថិតនៅជាប់ជានិច្ច នៅក្នុងដួង ព្រលឹងខ្មែរគ្រប់ៗរូប ហើយជាពលានុភាពដ៏ខ្លាំងក្លាមួយកំពុងបញ្ឆេះដួងព្រលឹងជាតិខ្មែរអោយ មានថាមពលខ្លាំងក្លាឡើងវិញ ដូចនៅក្នុងសម័យមហានគរ ។
ទន្ទឹមនឹងនេះ ព្រះរាជបន្ទូលរបស់ព្រះករុណាព្រះមហាក្សត្រជាទីគោរពសក្ការៈ អោយ យើង “រួបរួមសាមគ្គីគ្នាជាធ្លុងមួយ ស្ថិតក្រោមដំបូលរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់រដ្ឋ ដើម្បីចូលរួមចំណែក ការពារ និងកសាងមាតុភូមិលើគ្រប់វិស័យ” គឺជាអន្លូងស្គរជ័យដ៏មានបារមី អង្រន់ដួងព្រលឹងជាតិ ខ្មែរទាំងមូល តាំងពីនៅក្បែរ “ជើងភ្នំប្រាសាទព្រះវិហារ”រហូតទៅដល់នាយសមុទ្រ អោយ រំជើបរំជួលព្រមៗគ្នាឡើង ។
តើមានដួងព្រលឹងខ្មែរណាដែលមិនរំភើបញាប់ញ័រនៅចំពោះមុខប្រទេសជាតិរបស់ខ្លួន ដែលរឹងមាំខ្លាំងក្លា រីកចំរើនដោយសារពលរដ្ឋទាំងអស់ចេះសាមគ្គីគ្នាជាធ្លុងមួយ ក្រោមដំបូល រដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងក្រោមម្លប់ដ៏ត្រជាក់នៃព្រះមហាក្សត្រ ដែល “ទ្រង់ជានិមិត្តរូបនៃឯកភាពជាតិ និង និរន្តភាពជាតិ”? ។ តើមានមាគ៌ាណាដែលត្រឹមត្រូវ ហើយមានគតិបណ្ឌិតជាង បំរើឧត្តម ប្រយោជន៍ជាតិជាង ដែលចាត់ទុកថាជា សម្មាមគ្គ ឬ ផ្លូវត្រូវដែលចេញមកពីសម្មាទិដ្ឋិ ឬការ យល់ត្រូវ និងសម្មាសង្កប្បៈ ឬ ការត្រិះរិះត្រូវ ជាងព្រះរាជបន្ទូលរបស់ព្រះមហាក្សត្រយើងខាង លើនេះ ទៀត ?
នោះគឺជាអ្វីដែលហួសពីជំនឿរបស់មនុស្សទូទៅដែលថា អ្នកដែលស្មោះស្ម័គ្រដង្ហែរតាម ព្រះរាជតម្រិះប្រកបដោយគតិបណ្ឌិតរបស់ព្រះមហាក្សត្រ គោរពរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់រដ្ឋជា ធរមាន ពង្រឹងស្ថាប័នកំពូលៗរបស់ជាតិ ដែលប្រសូត្រចេញពីរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ត្រឡប់បែរជាអធម្មនុញ្ញ អនីត្យានុកូល និងអធម្មានុរូប ឬផ្ទុយពីរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ខុសច្បាប់ និងមិនស្របច្បាប់ទៅវិញនោះ បានឡើយ ។ បើពិតជាដូចអ្វីដែលគេនិយាយនោះមែន ថ្ងៃនឹងក្លាយជាយប់ ហើយ “ព្រះអាទិត្យរះ” នឹងក្លាយជា “ព្រះអាទិត្យលិច” វិញដោយជៀសពុំរួចទេ ។
មាគ៌ាណាដែលផ្ទុយពីព្រះរាជតំរិះប្រកបដោយគតិបណ្ឌិតរបស់ព្រះមហាក្សត្រខាងលើ នេះ នឹងមិនទទួលបានជោគជ័យទេ ព្រោះជាមាគ៌ានយោបាយអត្តឃាត គាស់រំលើងគ្រឹះជាមូល ដ្ឋានរបស់ជាតិ គឺគ្រឹះសាមគ្គី និងឯកភាពជាតិនេះឯង ។
អ្នកនយោបាយខ្មែរគ្រប់និន្នាការ មិនគួរបំភ្លេចមេរៀនប្រវត្តិសាស្ត្រនៅទស្សវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៩៧០ ដែលនៅលងសតិសម្បជ្ជញ្ញៈយើងគ្រប់ៗគ្នានៅឡើយនោះទេ ។ ពេលនេះជាងពេលណាៗទាំង អស់ ២២ឆ្នាំ ហើយក្រោយកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស យើងបានរួបរួមសាមគ្គីគ្នាក្រោមដំបូល រដ្ឋធម្មនុញ្ញ កសាងជាតិឡើងវិញទាំងអស់លើគ្រប់វិស័យ។ យើងបានឈានឡើងជាមនុស្សកំពុង ពេញវ័យ ពេញកម្លាំង សមល្មមនឹងទទួលខុសត្រូវលើវាសនាប្រទេសជាតិយើង ដោយខ្លួនយើង បានហើយ មិនគួរឡើយនៅតែពឹងផ្អែកបរទេស ម៉ាត់ណាក៏បរទេសនោះទេ ។ ដល់ម៉ាត់ណាក៏ បរទេស ណាស់ពេកទៅ មានបរទេសជាហត្ថលេខីលើកិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងប៉ារីសខ្លះ បានបង្ហើរ ពាក្យថា “ល្មមដល់ពេលយើងចូលអង្គុយកៅអីតៃកុង ហើយកាច់ចង្កូតដោយខ្លួនឯងហើយ” ។
ជាសត្យានុមតិ គ្មានប្រទេសណាមួយដែលមិនគិតឧត្តមប្រយោជន៍ជាតិខ្លួន ធំជាង ប្រទេសដទៃឡើយ ។ ជាក់ស្តែង ទាំង ជាង កៃ ជៀក អតីតមេដឹកនាំនៃតៃវ៉ាន់ ទាំង ង្វៀង វ៉ាន់ធីវ អតីតប្រធានាធិបតីនៃអតីតវៀតណាមខាងត្បូង ទាំងទ្រង់ សិរិមតៈ នៃអតីតសាធារណរដ្ឋខ្មែរ សុទ្ធតែបានសម្តែងការខកចិត្ត ឈឺចាប់យ៉ាងជូរចត់បំផុត នៅពេលបរទេសបោះបង់ចោល ព្រោះ តែតម្រូវការផលប្រយោជន៍ជាតិរបស់គេដូច Lord Palmerston អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីចក្រពភអង់គ្លេស នៅក្នុងសម័យសង្គ្រាម អាភៀន ដែលចាត់ទុកថា“ប្រទេសនីមួយៗពុំមានមិត្តជាអចិន្ត្រៃយ៍ទេ គឺ មានតែផលប្រយោជន៍ ជាតិតែប៉ុណ្ណោះ ដែលនៅស្ថិតស្ថេរជាអចិន្ត្រៃយ៍” ។
ការធ្វើសកម្មភាពនានាដើម្បីអធម្មានុរូបនីយកម្មស្ថាប័ន ឬធ្វើអោយស្ថាប័នរដ្ឋក្លាយជា មិនស្របច្បាប់នោះ គឺជាទង្វើសម្លាប់ជាតិឯង ដោយដើរចូលក្នុងយុទ្ធសាស្ត្របន្សោយអំណាច នយោបាយរបស់រដ្ឋ បង្កើតបានជាស្ថានភាពថ្មីមួយដែលអំណាចនយោបាយចុះខ្សោយ ជាលេស បង្កឱកាសអោយអំណាចបរទេសលូកដៃចូលបានដោយងាយ ដូចដែលយើងធ្លាប់រងគ្រោះតាំង ពីការបែកបាក់ក្រុងអង្គររៀងរហូតមក ។
ពេលនេះ ជាងពេលណាៗទាំងអស់ ប្រជាជនចង់ឃើញមេដឹកនាំគណបក្ស “ម្ខាងទៀត” បង្ហាញពីរដ្ឋមគ្គុទ្ទេសកភាពរបស់ខ្លួន ឬភាពជាអ្នកដឹកនាំរដ្ឋដែលភ្លឺស្វាងជាង ដែលមានការថ្លឹង ថ្លែងប្រកបដោយតុល្យភាពជាង ដែលប្រកបដោយទសពិធរាជធម៌ជាង មានការប្រកាន់បញ្ច សីលខ្ជាប់ខ្ជួនជាង គឺជៀសវាងមិនកុហកភូតភ បោកប្រាស់ (មុសា) ជាដើម មានអវិរោធនៈ គឺមិន ប្រឆាំង មិនជំទាស់ទៅនឹងព្រះរាជតម្រិះប្រកបដោយគតិបណ្ឌិតរបស់ព្រះមហាក្សត្រជាទីសក្ការៈ និងមានបរិច្ចាគៈ គឺហ៊ានលះបង់ខ្ពស់បំផុត លះបង់ផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន និងផលប្រយោជន៍ គណបក្ស ដើម្បីឧត្តមប្រយោជន៍ជាតិ នោះគឺ “សាមគ្គីជាតិជាធ្លុងមួយ ក្រោមដំបូលរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាតែមួយ” ដែលជាមាគ៌ាត្រឹមត្រូវតែមួយគត់ ជួយប្រោះព្រំ ដួងព្រលឹងជាតិ ខ្មែរអោយមានឋាមពលខ្លាំងក្លាឡើងវិញបាន ដូចក្នុងសម័យមហានគរដ៏រុងរឿង ។
ថ្ងៃ ២២ វិច្ឆិកា ២០១៣
អេង យេង
ឯកអគ្គរាជទូត (ចូលនិវត្តន៍)
Opinion: Upholding the Kings Word's of Wisdom
We were truly moved by national pride as we watched the 60th Anniversary celebration of our National Independence Day. We were moved as we remembered the memorable Father of National Independence’s legacies. We were deeply touched by what He often recalled His compatriots to keep in mind these following words of wisdom: “United, we’ll survive; divided, we’ll die”. It appears that His powerful spirit always stays with us and is re-invigorating the Khmer national soul to its original strength as in the Moha Nokor period.
Meanwhile, His Majesty Norodom Sihamoni’s appeal to everyone to” unite as one under the umbrella of our constitution and laws in order to defend and build our country in every field”, is seen as another mighty and magic voice that awakens the whole Khmer national soul everywhere, from those living next to the foot of Preah Vihear Temple’s hill to those living overseas.
Are there any Khmer nationals whose mind and soul do not shiver with emotion and pride when seeing their country growing, strengthening and their compatriots sticking together as one bloc under the umbrella of the constitution and the Cool Shade of His Majesty the King, being constitutionally representing as “The Symbol of Unity and Eternity of the Nation “ ?
Are there any wiser Magga or Path that could advance further our supreme national interests known as Samma magga or the Right Path than that of the King’s words of wisdom?
It is beyond belief of everyone that those who sincerely observe the king’s words of wisdom, abide by the constitution and every laws in effect in order to strengthen the constitutional institutions, turn out after all to be blamed as acting anti-constitutionally, illegally and illegitimately. Hence, if that is right, day becomes night and inevitably “sun-rise” will become “sun-set”.
Every Magga taken that goes against these above mentioned King’s wisdom would lead to nowhere since it is generally considered as a suicidal policy that would undermine the nation’s foundation: That is national cohesion.
Politicians from all sides should not forget the lessons learnt in the 1970s which have been still haunting our conscience. Over twenty-two years that have passed since the Paris Peace Accords, we all have been united under the umbrella of the constitution and have actively rebuilt our country in every field. We have since then grown-up to adulthood and are asked to take the reins of our country instead of depending everything only on foreign countries.
Perhaps replete with too much insistence on foreign interventions in our domestic affairs by the opposition, some foreign observers floated a rumor that “it’s high time Cambodians took the driver seat by themselves”.
Objectively, every country works to advance its own national interests. For instance, Chiang Kai-shek of Taiwan, Nguyen Van Thieu of the defunct South-Vietnam and Prince Sirimatak of the defunct Khmer Republic, all had expressed their “bitter memories” for having been abandoned by their allied friends as Lord Palmerston, the then British Prime Minister in the Opium War period said that: “Nations do not have permanent friends, only permanent interests”.
Any activity directing at illegalizing and questioning the legitimacy of national institutions is essentially suicidal since it only serves, intentionally or not, the weaken-strategy of foreign countries which aims at weakening state power, creating a new situation known as power vacuum that could open for them to interfere freely in our country as had intermittently happened since the fall of Angkor Empire.
Until now, the leaders of the other party miss to show their statesmanship: Are they wiser? Have they observed the “Ten Duties of the King” (and of national leaders)-dasa raja dhamma- more correctly such as having high moral character by sticking at least to the Five Precepts or Pancha Sila including not to lie or to cheat -musa-? Have they very well observed the Third Duty-pariccaga-that is sacrificing everything for the good of the country, being prepared to give up all personal comfort and partisanship and striving everything only for the sake of national interests ? Have they very well observed the Tenth Duty-avirodha-or non-opposition; that is not to oppose the King’s words of wisdom, calling for “national unity under the sole umbrella of the constitution”?
We resolutely believe that our most revered King’s words of wisdom constitute the Right Path-samma magga-that could re-invigorate the Khmer national soul into a new era of renaissance as in the period of Moha Nokor.
November 22nd, 2013
ENG YENG
Ambassador (retd)
Commentary: By design, carelessness, or by ignorance?
How could Thai people know the truth about The Temple of Preah Vihear, if and when Thai managing editor at the Nation Multimedia Group, Thanong Khanthong himself keeps on sending out misinformation to the readers of The Nation.
I do not believe that Thanong Khanthong does not know that the ICJ by its 15 June 1962 Judgment awarded the ownership of the Temple of Preah Viher to Cambodia, and the ICJ 11 November 2013 Judgment dealt with the interpretation of the “vicinity” of the Temple only. It leaves me to believe that in writing and in publishing even a short reference to the ICJ 11 November 2013 Judgment inside an important analysis on Thai politics, “As the pressure rises, something’s got to give,” on 22 November 2013, Thanong Khanthong, by design, intended to project his image of a nationalist when it come to Thailand’s neignbour to the East. This attitude might have pleased Thai ultra-nationalists, to the detriment of professionalism and intellectuality.
To preserve the context of his insightful analysis about Thai politics, and it is for the sake of honesty and common sense that I quote the entire sentence of his writing, that is: “Strangely enough, the House Speaker and his backers issued no protest over the World Court's ruling last week against Thailand's ownership of the Preah Vihear Temple.” Actually, as it had been already explained here above, “last week” ICJ Judgment was not about “ownership of the Preah Vihear Temple”.
Sending out misinformation about the sovereignty and territorial integrity is a very dangerous political game. It goes against the efforts to achieve a peaceful border area for development by the governments of Thailand and Cambodia. Associating circumstances of a purely Thai internal political event to those that are related to the international judicial matters for the purposes of drawing similarities or dissimilarities is not a smart move. It is questionable. It opens up a big hole for shooting.
It is unfortunate that Thanong Khanthong was sending out misinformation on the Temple of Preah Vihear to The Nation’s readers, intentionally. Instead, he could have been at the forefront to promote the truth and wisdom about the history, legality and legitimacy of the World Heritage Site of the Temple of Preah Vihear.
26 November, 2013
Pen Ngoeun,
Member of Press and Quick Reaction Unit
Office of the Council of Ministers,
Royal Government of Cambodia
Monday, November 25, 2013
Friday, November 22, 2013
សម្តេចតេជោអះអាងពីការបន្ត កិច្ចខិតខំ ប្រឹងប្រែងអនុវត្តកម្មវិធីជាតិ ផ្តល់ថ្នាំបង្ការឲ្យបានកាន់តែប្រសើរ
ភ្នំពេញ ៖ សម្ដេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែននាព្រឹកថ្ងៃទី២១
វិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៣ បានប្រកាសឲ្យដឹងថា «រាជរដ្ឋាភិបាល នឹងនៅតែបន្ត កិច្ចខិតខំ ប្រឹងប្រែងរបស់ខ្លួន អនុវត្តយ៉ាង ម៉ឺងម៉ាត់ និងធ្វើឱ្យកាន់តែស៊ីជម្រៅនូវកម្មវិធីជាតិ
ផ្តល់ថ្នាំបង្ការ ព្រមទាំងបន្តផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់លើការអនុវត្តកម្មវិធីកែទម្រង់ វិស័យសុខាភិបាល ដែលបានដាក់
ចេញកន្លងមក ពីញ្រេះថាកិច្ចការទាំងអស់ នេះ មិនត្រឹមតែជាការងារស្លាប់រស់ ប៉ុណ្ណោះទេ
ប៉ុន្តែថែមទាំងបង្ហាញពី ភាពជាម្ចាស់ របស់កម្ពុជា ក្នុងកិច្ចធានា អំពីសុខុមាលភាព របស់ប្រជាជនផងដែរពិសេសទារកនិងកុមារ»។ការផ្តល់ថ្នាំបង្ការឱ្យកុមារកម្ពុជាគ្រប់រូប ដោយមិនប្រកាន់និន្នាការនយោបាយពណ៌សម្បុរនិងជាតិសាសន៍ឡើយ
។
ក្នុងឪកាសអញ្ជើញជាអធិបតីពិធី បើកសម័យប្រជុំ របស់ក្រុមប្រឹក្សាភិបាលសម្ព័ន្ធសកល ដើម្បីវ៉ាក់សាំង និងការផ្តល់ថ្នាំបង្ការ សង្គ្រោះកុមារ ហៅកាត់ថាហ្កាវី (GAVI) នៅសណ្ឋាគារ សូហ្វីតែលភ្នំពេញភូគីត្រានាព្រឹកថ្ងៃទី២១ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៣ សម្ដេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានសំដែងសេចក្ដីសោមនស្សរីករាយ ចមពោះសម្ព័ន្ធហ្កាវី (GAVI) ដែលបានបន្តជួយពន្លឿនការបញ្ចូលវ៉ាក់សាំងថ្មីៗថែមទៀត ជួយប្រជាជនកម្ពុជា។
ក្នុងឪកាសអញ្ជើញជាអធិបតីពិធី បើកសម័យប្រជុំ របស់ក្រុមប្រឹក្សាភិបាលសម្ព័ន្ធសកល ដើម្បីវ៉ាក់សាំង និងការផ្តល់ថ្នាំបង្ការ សង្គ្រោះកុមារ ហៅកាត់ថាហ្កាវី (GAVI) នៅសណ្ឋាគារ សូហ្វីតែលភ្នំពេញភូគីត្រានាព្រឹកថ្ងៃទី២១ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៣ សម្ដេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានសំដែងសេចក្ដីសោមនស្សរីករាយ ចមពោះសម្ព័ន្ធហ្កាវី (GAVI) ដែលបានបន្តជួយពន្លឿនការបញ្ចូលវ៉ាក់សាំងថ្មីៗថែមទៀត ជួយប្រជាជនកម្ពុជា។
ក្នុងនាមរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាសម្ដេចតេជោបានស្នើដោយទទូចសុំសម្ព័ន្ធហ្កាវី
(GAVI) បញ្ចូល វ៉ាក់សាំង ការពារជំងឺ រលាកសួត (Pneumococcal Vaccine) ឱ្យបាននៅក្នុងឆ្នាំ
២០១៥ និងវ៉ាក់សាំង ការពារជំងឺ រលាកមាត់ស្បូន (HPV) វ៉ាក់សាំងការពារជំងឺរាក (Rotavirus)
និងវ៉ាក់សាំងការពារជំងឺ រលាកខួរក្បាល(JE)នាពេលអនាគតផងដែរ។
សម្ដេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី បានមានប្រសាសន៍ឱ្យដឹងថា កម្មវិធីជាតិផ្តល់ថ្នាំបង្ការនៃក្រសួងសុខាភិបាលបានចាប់ផ្តើម សកម្មភាពឡើងវិញ ក្នុងឆ្នាំ១៩៨៦ ដែល នៅពេលនោះ កម្ពុជាបានចាប់ផ្តើម ពង្រីកការផ្តល់ថ្នាំបង្ការដល់កុមារ នៅខេត្តមួយចំនួន ហើយបានពង្រីក ជាបន្តបន្ទាប់ នៅទូទាំងប្រទេសក្នុងឆ្នាំ១៩៨៨ដែលក្នុងនោះនៅឆ្នាំ១៩៨៩ ក៏បានផ្តល់ថ្នាំបង្ការជំងឺតេតាណូសដល់ស្ត្រីមានផ្ទៃពោះផងដែរ។
នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៤ សម្ដេចផ្ទាល់ បានប្តេជ្ញាចិត្ត ជាមួយអង្គការ សុខភាពពិភពលោកក្នុងការលុបបំបាត់ ឱ្យបាននូវជំងឺគ្រុនស្វិតដៃជើង ហើយតាមរយៈការខិតខំ រួមគ្នានោះ បានធ្វើឱ្យករណីជំងឺគ្រុនស្វិតដៃជើង កើតមាននៅកម្ពុជាត្រឹមឆ្នាំ ១៩៩៧ ប៉ុណ្ណោះ ។
កម្ពុជាទទួលបានការទទួលស្គាល់ និងការផ្តល់វិញ្ញាបនបត្រថា «គ្មានជំងឺគ្រុនស្វិតដៃជើងនៅក្នុងឆ្នាំ២០០០»។
សម្រាប់ កិច្ចសហការជាដៃគូរវាងសម្ព័ន្ធហ្កាវី និងកម្ពុជា ក៏មានការជឿនលឿន ជាលំដាប់ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០១មកដោយបានចាប់ផ្តើម ពីការបញ្ចូលវ៉ាក់សាំងជាសណ្ឋាន ៤មុខ (DTP-Hepatitis B) ក្នុងកម្មវិធីផ្តល់ថ្នាំបង្ការជាប្រចាំដល់កុមារ។ បន្ទាប់មករាជរដ្ឋាភិបាលបានសម្រេចចិត្ត បញ្ចូលវ៉ាក់សាំងរលាកថ្លើមប្រភេទបេ ពេលទារកប្រសូតភ្លាមៗនៅឆ្នាំ២០០៣។ លើសពីនេះទៀតក៏បានបញ្ចូលវ៉ាក់សាំងថ្មីថែមទៀត ដូចជាវ៉ាក់សាំងការពារជំងឺរលាកសួត នៅក្នុងឆ្នាំ២០១០ ជាសណ្ឋាន ៥មុខបញ្ចូលគ្នា (DTP-HepB-Hib) និងវ៉ាក់សាំងការពារជំងឺកញ្ជ្រឹលដូសទីពីរ និងវ៉ាក់សាំងថ្មីមួយទៀត គឺការការពារជំងឺកញ្ជ្រឹលនិងស្អូច ពីរមុខបញ្ចូលគ្នា ដែលកំពុងអនុវត្តយុទ្ធនាការ ចាប់ពីខែតុលា ដល់ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០១៣នេះ ដោយបានផ្តល់ឱ្យកុមារប្រមាណ៤លាន៥សែននាក់នៅទូទាំងប្រទេស។
សម្តេចតេជោបានមានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងថាជាលទ្ធផលនៅក្នុងឆ្នាំ២០១២ កន្លងទៅនេះ កម្ពុជាបានទទួលជោគជ័យយ៉ាងខ្ពស់ ដោយ ក្នុងនោះកម្ពុជា បានកាត់បន្ថយអត្រាឆ្លងជំងឺរលាកថ្លើម ប្រភេទបេមកក្រោម ២ភាគរយ លើកុមារ ឤយុ៥ឆ្នាំហើយចាប់តាំងពីខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១១មក កម្ពុជាក៏មិនមានជំងឺកញ្ជ្រឹលទៀតដែរ។ សម្ដេចប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាល បញ្ជាក់ថាកម្ពុជាបានប្តេជ្ញាបញ្ចូល វ៉ាក់សាំងថ្មីៗទៀត និងគិតដល់របៀប នៃការផ្តល់ថ្នាំបង្ការឱ្យកុមារទាំងអស់ឱ្យបានកាន់តែទូលំទូលាយនិងប្រកបដោយសមធម៌ផងដែរ។
ទាក់ទងការលើកកម្ពស់វិស័យសុខមាលភាពជូនប្រជាពលរដ្ឋសម្ដេចតេជោបានស្នើដល់គ្រប់ថ្នាក់ដឹកនាំមន្ត្រីរាជការ នៃក្រសួងសុខាភិបាល ក្រសួង ស្ថាប័ន អង្គការពាក់ព័ន្ធ ព្រមទាំងដៃគូ និងភ្នាក់ងារអភិវឌ្ឍវិស័យឯកជនសមាគមវិជ្ជាជីវៈទាំងអស់ សូមបន្តចូលរួមចំណែកឧបត្ថម្ភគាំទ្រ និងបន្តកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងបន្ថែមទៀតដើម្បីឈានទៅសម្រេចបាននូវចក្ខុវិស័យនៃការអភិវឌ្ឍន៍វិស័យសុខាភិបាលកម្ពុជាទាំងការស្តារនិងពង្រីកហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរូបវន្ត ការអភិវឌ្ឍន៍ សមត្ថភាពស្ថាប័ន ធនធានមនុស្ស ការផ្តល់សេវា សុខភាព ពិសេសការចាក់វ៉ាក់សាំង និងការផ្តល់ថ្នាំបង្ការដើម្បីឆ្លើយតបបានទាន់ពេលវេលា ទៅនឹងតម្រូវការ ផ្នែកសុខភាពជាសារវន្តរបស់កុមារនិងប្រជាជននៅទូទាំងប្រទេស។
សម្រាប់ កិច្ចសហការជាដៃគូរវាងសម្ព័ន្ធហ្កាវី និងកម្ពុជា ក៏មានការជឿនលឿន ជាលំដាប់ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០១មកដោយបានចាប់ផ្តើម ពីការបញ្ចូលវ៉ាក់សាំងជាសណ្ឋាន ៤មុខ (DTP-Hepatitis B) ក្នុងកម្មវិធីផ្តល់ថ្នាំបង្ការជាប្រចាំដល់កុមារ។ បន្ទាប់មករាជរដ្ឋាភិបាលបានសម្រេចចិត្ត បញ្ចូលវ៉ាក់សាំងរលាកថ្លើមប្រភេទបេ ពេលទារកប្រសូតភ្លាមៗនៅឆ្នាំ២០០៣។ លើសពីនេះទៀតក៏បានបញ្ចូលវ៉ាក់សាំងថ្មីថែមទៀត ដូចជាវ៉ាក់សាំងការពារជំងឺរលាកសួត នៅក្នុងឆ្នាំ២០១០ ជាសណ្ឋាន ៥មុខបញ្ចូលគ្នា (DTP-HepB-Hib) និងវ៉ាក់សាំងការពារជំងឺកញ្ជ្រឹលដូសទីពីរ និងវ៉ាក់សាំងថ្មីមួយទៀត គឺការការពារជំងឺកញ្ជ្រឹលនិងស្អូច ពីរមុខបញ្ចូលគ្នា ដែលកំពុងអនុវត្តយុទ្ធនាការ ចាប់ពីខែតុលា ដល់ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០១៣នេះ ដោយបានផ្តល់ឱ្យកុមារប្រមាណ៤លាន៥សែននាក់នៅទូទាំងប្រទេស។
សម្តេចតេជោបានមានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងថាជាលទ្ធផលនៅក្នុងឆ្នាំ២០១២ កន្លងទៅនេះ កម្ពុជាបានទទួលជោគជ័យយ៉ាងខ្ពស់ ដោយ ក្នុងនោះកម្ពុជា បានកាត់បន្ថយអត្រាឆ្លងជំងឺរលាកថ្លើម ប្រភេទបេមកក្រោម ២ភាគរយ លើកុមារ ឤយុ៥ឆ្នាំហើយចាប់តាំងពីខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១១មក កម្ពុជាក៏មិនមានជំងឺកញ្ជ្រឹលទៀតដែរ។ សម្ដេចប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាល បញ្ជាក់ថាកម្ពុជាបានប្តេជ្ញាបញ្ចូល វ៉ាក់សាំងថ្មីៗទៀត និងគិតដល់របៀប នៃការផ្តល់ថ្នាំបង្ការឱ្យកុមារទាំងអស់ឱ្យបានកាន់តែទូលំទូលាយនិងប្រកបដោយសមធម៌ផងដែរ។
ទាក់ទងការលើកកម្ពស់វិស័យសុខមាលភាពជូនប្រជាពលរដ្ឋសម្ដេចតេជោបានស្នើដល់គ្រប់ថ្នាក់ដឹកនាំមន្ត្រីរាជការ នៃក្រសួងសុខាភិបាល ក្រសួង ស្ថាប័ន អង្គការពាក់ព័ន្ធ ព្រមទាំងដៃគូ និងភ្នាក់ងារអភិវឌ្ឍវិស័យឯកជនសមាគមវិជ្ជាជីវៈទាំងអស់ សូមបន្តចូលរួមចំណែកឧបត្ថម្ភគាំទ្រ និងបន្តកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងបន្ថែមទៀតដើម្បីឈានទៅសម្រេចបាននូវចក្ខុវិស័យនៃការអភិវឌ្ឍន៍វិស័យសុខាភិបាលកម្ពុជាទាំងការស្តារនិងពង្រីកហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរូបវន្ត ការអភិវឌ្ឍន៍ សមត្ថភាពស្ថាប័ន ធនធានមនុស្ស ការផ្តល់សេវា សុខភាព ពិសេសការចាក់វ៉ាក់សាំង និងការផ្តល់ថ្នាំបង្ការដើម្បីឆ្លើយតបបានទាន់ពេលវេលា ទៅនឹងតម្រូវការ ផ្នែកសុខភាពជាសារវន្តរបស់កុមារនិងប្រជាជននៅទូទាំងប្រទេស។
សូមបញ្ជាក់ថាក្រសួងសុខាភិបាល
និងក្រុមប្រឹក្សាភិបាលសម្ព័ន្ធសកល ដើម្បីវ៉ាក់សាំង និងការផ្តល់ ថ្នាំបង្ការ GAVI រួមនឹងដៃគូសហការជាតិ និងអន្តរជាតិបានបើកសម័យប្រជុំស្តីការផ្តល់ថ្នាំបង្ការ សង្គ្រោះកុមារ មានរយៈពេលពីរថ្ងៃដោយមានការចូលរួមពី
សមាជិកនៃសម្ព័ន្ធហ្កាវី , មន្ត្រីសុខាភិបាល
មកពីប្រទេសនានា ក្នុងនេះមានជាអាទិ៍ លោក ដាហ្គហ្វីន ហូយប្រាថិន (Dagfinn Hoybraten) ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាភិបាល សម្ព័ន្ធសកល ដើម្បីវ៉ាក់សាំង
និងការផ្តល់ថ្នាំបង្ការហ្កាវី
(GAVI),ព្រះអង្គម្ចាស់ក្សត្រិយ៍ អ៊ីនហ្វាន់តា គ្រីស្ទីណា(Infanta Cristina) នៃប្រទេសអេស្ប៉ាញ, លោក សេត បែកឃ្លី (Seth Berkley) អគ្គលេខាធិការ សហគមន៍ឤហ្វ្រិកខាងកើត ព្រមទាំង រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសុខាភិបាលនៃប្រទេស ជាមិត្តតំណាងអង្គការសុខភាពពិភពលោក(WHO) អង្គការមូលនិធិសហប្រជាជាតិ ដើម្បីកុមារ (UNICEF) និង មូលនិធិ ប៊ីល និង មីលិនដា ហ្កេត(Bill and Melinda Gates Foundation)។
តាម ឯកឧត្តម ម៉ម ប៊ុនហេង រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសុខាភិបាល បានធ្វើសេចក្ដីរាយការណ៍ ថា
សម្ព័ន្ធសកលដើម្បីវ៉ាក់សាំងនិងការផ្តល់ថ្នាំបង្ការ GAVI គឺជាសម្ព័ន្ធ នៃ ក្រុមប្រទេសមួយចំនួន
មូលនិធិនិងសហគ្រាស ដើម្បីផ្តល់ជំនួយវ៉ាក់សាំងឬការផ្តល់ថ្នាំបង្ការ
ដល់ប្រទេស កំពុងអភិវឌ្ឍន៍ ។
សម្ព័ន្ធ GAVI បានចាប់ផ្តើមជួយដល់ប្រទេសកម្ពុជា នៅឆ្នាំ២០០១
ដោយបានផ្តល់វ៉ាក់សាំងការពារជំងឺថ្លើមប្រភេទB ជំងឺខាសន់ស្លាក់ តេតាណូស, ក្អកមាន់
ជំងឺរលាកសួត ជំងឺកញ្ជ្រឹលនិងជំងឺស្អូច
។
ការផ្តល់ជំនួយ របស់ GAVI ចាប់ពីឆ្នាំ២០០១ ដល់ ឆ្នាំ២០១៣មានទឹកប្រាក់ចំនួន ៣៨.៧៦៧.៨០០ ដុល្លារអាម៉េរិក លើទឹកប្រាក់ចំនួន៤៧.៨០៣.០៨៧ដុល្លារអាម៉េរិក ដែល GAVI បានអនុម័ត សម្រាប់រយៈពេល ពីឆ្នាំ២០០១ ដល់២០១៦ រួមទាំងថវិកា បដិភាគរបស់ រាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងមួយឆ្នាំៗប្រមាណ១០ភាគរយ នៃតម្លៃវ៉ាក់សាំង និងនៅឆ្នាំ២០១៣នេះប្រាក់បដិភាគមានចំនួន ៣.៥៤៤.៤០៧ដុល្លារអាម៉េរិក។ ជាលទ្ធផលចាប់ពីឆ្នាំ២០០១ ដល់ ឆ្នាំ២០១២ អត្រាគ្របដណ្តប់វ៉ាកសាំង៥មុខបញ្ចូលគ្នា ដូចជាខាន់ស្លាក់ តេតាណូស ក្អកមាន់ រលាកថ្លើមប្រភេទបេ និងរលាកសួត បានកើនឡើងពី៧០ភាគរយ ក្នុងឆ្នាំ២០១១ ដល់៩៥ភាគរយក្នុងឆ្នាំ២០១២ ។
ការផ្តល់ជំនួយ របស់ GAVI ចាប់ពីឆ្នាំ២០០១ ដល់ ឆ្នាំ២០១៣មានទឹកប្រាក់ចំនួន ៣៨.៧៦៧.៨០០ ដុល្លារអាម៉េរិក លើទឹកប្រាក់ចំនួន៤៧.៨០៣.០៨៧ដុល្លារអាម៉េរិក ដែល GAVI បានអនុម័ត សម្រាប់រយៈពេល ពីឆ្នាំ២០០១ ដល់២០១៦ រួមទាំងថវិកា បដិភាគរបស់ រាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងមួយឆ្នាំៗប្រមាណ១០ភាគរយ នៃតម្លៃវ៉ាក់សាំង និងនៅឆ្នាំ២០១៣នេះប្រាក់បដិភាគមានចំនួន ៣.៥៤៤.៤០៧ដុល្លារអាម៉េរិក។ ជាលទ្ធផលចាប់ពីឆ្នាំ២០០១ ដល់ ឆ្នាំ២០១២ អត្រាគ្របដណ្តប់វ៉ាកសាំង៥មុខបញ្ចូលគ្នា ដូចជាខាន់ស្លាក់ តេតាណូស ក្អកមាន់ រលាកថ្លើមប្រភេទបេ និងរលាកសួត បានកើនឡើងពី៧០ភាគរយ ក្នុងឆ្នាំ២០១១ ដល់៩៥ភាគរយក្នុងឆ្នាំ២០១២ ។
បទអត្ថាធិប្បាយ៖ ការគោរព និងអនុវត្តសាលដីកា ICJ គួរតែមានមុនអ្វីៗទាំងអស់
ប្រាសាទព្រះវិហារ
ការគោរព និងអនុវត្តសាលដីកា ICJ គួរតែមានមុនអ្វីៗទាំងអស់
ក្រុមអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវក្នុងប្រទេសថៃ
ដែលរួមទាំងប្រវត្តិវិទូកំពូល គឺសាស្ត្រាចារ្យ Charnvit
Kasetsiri Morakot Jewachinda សាស្ត្រាចារ្យនៅមហាវិទ្យាល័យអន្តរជាតិ
Pridi Banomyong នៃសាកលវិទ្យាល័យ Thammasat
និង Akkharaphong Khamkhun សាស្ត្រចារ្យមួយរូបទៀត នៅមហាវិទ្យាល័យ
Pridi Banomyong នេះដែរ
ត្រូវចាំថាប្រាសាទព្រះវិហារបានក្លាយជាបេតិកភណ្ឌពិភពលោកដោយសិទ្ធិខ្លួនឯងផ្ទាល់
ចាប់តាំងពីបានចុះក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោកនៅថ្ងៃទី ០៧ ខែ កក្កដា ឆ្នាំ២០០៨
ហើយវាពិតជាមិនមែន ជាប្រភពនៃ «ជម្លោះរាំរៃ» ដូចដែល Supalak Ganjanakhundee បានសរសេរនៅក្នុង The Nation នៅ ថ្ងៃទី១៩ ខែ វិច្ឆិកា
ឆ្នាំ២០១៣ ក្រោមចំណងជើងថា៖ «អំពាវនាវឱ្យដាក់ប្រាសាទព្រះវិហារជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌ អាស៊ាន»
នោះទេ។
«ជម្លោះរាំរៃ» នោះ នៅទីបំផុតបានបញ្ជាក់ដោយស្របច្បាប់ និងតាមផ្លូវច្បាប់ថា
ប្រាសាទព្រះវិហារស្ថិត នៅក្នុងទឹកដី ក្រោមអធិបតេយ្យរបស់កម្ពុជា តាមសាលដីកាថ្ងៃទី១៥
ខែ មិថុនា ឆ្នាំ១៩៦២ របស់ICJក្នុងរឿងក្តី ទាក់ទងនឹង
ប្រាសាទព្រះវិហារ ហើយ ICJ ក្រោមសាលដីកាមួយទៀតនៅថ្ងៃទី១១
ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៣ ក្នុង រឿងក្តីទាក់ទងនឹងប្រាសាទព្រះវិហារ បានសម្រេចដោះស្រាយ «ជម្លោះរាំរៃ»
នោះ ជាមួយនឹងការបកស្រាយលើ «តំបន់ក្បែរប្រាសាទ» ដោយកំណត់ថា «តំបន់ក្បែរប្រាសាទ»
គឺជាតំបន់ពយភ្នំទាំងមូលនៃប្រាសាទព្រះវិហារ ក្នុងអត្ថន័យដូចខាងក្រោម៖
-
«បង្ហាញឱ្យឃើញថាដែនកំណត់ពយភ្នំនៃព្រះវិហារ នៅខាងត្បូងនៃខ្សែបន្ទាត់ផែនទីឧបសម្ព័ន្ធ១
គឺជាសណ្ឋាន ភូមិសាស្ត្រធម្មជាតិ។ ទៅទិសខាងកើត ខាងត្បូង
និងនិរតី ពយភ្នំធ្លាក់ចុះល្បាក់ ចំណោតយ៉ាងខ្លាំងទៅ កាន់វាលទំនាបខាងកម្ពុជា។»
-
«ទៅទិសខាងលិច
និងទិសពាយព្យ សណ្ឋានដីធ្លាក់ចុះជាជំរាលមិនសូវចោទខ្លាំង ប៉ុន្តែបង្ហាញច្បាស់ថា ធ្លាក់ចូលទៅក្នុងជ្រលងភ្នំដែលបែងចែកព្រះវិហារពីភ្នំត្រប់
ដែលនៅជាប់ទីនោះមានជាជ្រលងភ្នំ ដែល ធ្លាក់ចុះឆ្ងាយទៅទិសខាង
ត្បូងទៅក្នុងវាលទំនាបរបស់កម្ពុជា។»
-
«នៅភាគខាងជើង ដែនកំណត់នៃពយភ្នំ គឺជាខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែនក្នុងផែនទីឧបសម្ព័ន្ធ១
ចាប់ពីចំណុចមួយ នាទិសឥសាន្តនៃប្រាសាទ
ដែលនៅចំណុចនេះខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែននោះបានជួប នឹងចំណោទល្បាក់ភ្នំឆ្ពោះ ទៅកាន់ចំណុចមួយនៅទិសពាយព្យ
ត្រង់កន្លែងដែលដីចាប់ផ្តើមឡើងពីជ្រលងភ្នំនៅជើងភ្នំត្រប់។»
វាសមហេតុផលមែនហើយ ដែលសាស្ត្រាចារ្យ Charnvit ទទូចឱ្យរដ្ឋាភិបាលថៃគោរពទៅតាមច្បាប់ និង បញ្ញត្តិ
របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ និងអាស៊ាន ប៉ុន្តែការដែលស្នើឱ្យដាក់ប្រាសាទ
ព្រះវិហារជា «សម្បត្តិបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌ធម្មជាតិអាស៊ាន» នោះ គឺមិនសមហេតុផលចង់ដើរខ្សែលើ
និងមិនអាច អនុវត្តន៍បានទេ៖
-
ពេលនេះ វាលើសពីគ្រប់គ្រាន់រួចទៅហើយ ប្រសិនបើភាគីទាំងអស់គោរពសាលដីកា ICJ។ វាសមហេតុ ផលក្នុងការធ្វើដូច្នេះ។
-
វាកេងចំណេញពីកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែង
និងការលះបង់របស់ប្រជាជនកម្ពុជាច្រើនជំនាន់ ដែលបានការពារ បូរណភាពទឹកដី
និងអធិបតេយ្យភាពជាតិ ក្នុងការតស៊ូនៅឯ ICJ ដើម្បីរក្សាបាននូវភាពស្របច្បាប់ និង តាមផ្លូវច្បាប់នៃប្រាសាទព្រះវិហារ។
ទស្សនៈនៃក្រុមសិក្សាស្រាវជ្រាវថៃទាំងនេះ គឺចង់ដើរខ្សែលើ ហើយគួរ ឱ្យអស់សំណើចនិងពុំអាចទទួលយកបាន។
-
គណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោកដែលបានចុះឈ្មោះប្រាសាទព្រះវិហារក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភព
លោក គឺជាស្ថាប័នមួយនៃយូណេស្កូ
ដែលប្រតិបត្តិការក្រោមមាត្រានៃអនុសញ្ញាអន្តរជាតិដែលបានបង្កើត ឡើង។ «សម្បត្តិបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌ធម្មជាតិអាស៊ាន»
ស្អីគេនោះដែលថានឹងយល់ព្រមឡើងដោយអ្នក នយោបាយនៃប្រទេសថៃ កម្ពុជា ឡាវ
ដូចដែលបានស្នើដោយសាស្ត្រាចារ្យ Charnvit គឺមិនអាចអនុវត្តន៍ បានមិនសមហេតុផល និងប្រាសចាកសច្ចៈភាព ។
ការដែលនិយាយថា «ការដាក់ប្រាសាទព្រះវិហារជាបេតិកភណ្ឌឆ្លងកាត់ព្រំដែនគឺអាចទៅរួចបាន»
ដោយ Morakot Jewachinda សាស្ត្រាចារ្យនៅមហាវិទ្យាល័យអន្តរជាតិ
Pridi Banomyong នៃសាកលវិទ្យាល័យ Thammasat
ដោយផ្អែកលើការពិតមួយដែលថា «មានសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌឆ្លងកាត់ព្រំដែនជាច្រើនក្នុងទី្វបអឺរ៉ុប»
ដោយមិនមានការយល់ដឹងថាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌបែបនោះ កើតឡើងដោយបែបណានោះ
គឺជាការដែលគួរធ្វើ ឱ្យខកចិត្តយ៉ាងខ្លាំងដែលបានឃើញ
បញ្ញាវន្តមួយរូបមិនបានយកចិត្តទុកដាក់លើការពិតស៊ីជម្រៅ ឬបណ្តោយ ឱ្យភាពធ្វេស ប្រហែសគ្របដណ្តប់លើកការវិនិឆ្ឆ័យដ៏ល្អរបស់ខ្លួន។
ជាការលើកទឹកចិត្តមែនទែនដោយបានឮ Akkharaphong Khamkhun សាស្ត្រាចារ្យមួយរូបទៀត នៅ ឯមហាវិទ្យាល័យ
Pridi Banomyong ដែលបាននិយាយថា ថៃមិនទាមទារប្រាសាទព្រះវិហារនោះទេ។
ប៉ុន្តែ វានឹងទៅជាល្អមែនទែន ប្រសិនបើថៃចុះឈ្មោះវិហារភ្លោះ និង ផាម៉អ៊ីដែង និងសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌបូរាណដទៃៗ ទៀតក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោកដោយខ្លួនឯងផ្ទាល់។
នៅពេលនោះ កម្ពុជានិងថៃ នឹងមានបេតិភណ្ឌពិភព
លោកពីរនៅទន្ទឹមគ្នា។ ការដង្ហោយហៅឱ្យមានបេតិកភណ្ឌឆ្លងកាត់ព្រំដែន គឺមិនសមហេតុផលទាល់តែសោះ។
មុនគេបង្អស់
ក្រុមអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវថៃ គួរងាកទៅបញ្ចុះបញ្ចូលដល់អ្នកនយោបាយថៃវិញ ដើម្បីឱ្យ គោរព
និងអនុវត្តន៍សាលដីកា ICJ ក្នុងន័យជាមធ្យោបាយដើម្បីទទួលបាននូវសន្តិភាព
និងសុវត្ថិភាព ក្នុងតំបន់ ព្រំដែនរវាងកម្ពុជានិងថៃ។
ភ្នំពេញ
ថ្ងៃទី២០ ខែ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៣
ប៉ែន ងឿន
សមាជិកអង្គភាពព័ត៌មាន
និងប្រតិកម្មរហ័ស
នៃទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី
បទអត្ថាធិប្បាយ៖ ១០ ធ្នូ គឺជាថ្ងៃធ្វើរដ្ឋប្រហាររបស់បក្សប្រឆាំង
មេដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ
បានលើកឡើងកាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៣ កន្លងទៅនេះ ថា “គណបក្សនេះ
នឹងឈប់ធ្វើការចរចារនយោបាយជាមួយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាទៀតហើយ ដរាបណាគណបក្សគ្រប់គ្រងអំណាច
មិនព្រមរៀបចំឲ្យមានការស៊ើបអង្កេតលទ្ធផលបោះឆ្នោត ហើយពួកនេះ នឹងដឹកនាំធ្វើមហាបាតុកម្ម
ធំជាមុនដើម្បីធ្វើការផ្លាស់ប្តូរឲ្យទាល់តែបាន នៅថ្ងៃទី១០ ធ្នូ ២០១៣ ខាងមុខនេះ”។
នៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ និង នីតិរដ្ឋ
ការផ្លាស់ប្តូរ អាចប្រព្រឹត្តទៅបាន ត្រូវផ្អែកតាមគន្លងច្បាប់ គឺមានតែពីររូបភាពប៉ុណ្ណោះ
គឺ ទី១. ការបោះឆ្នោត និង ទី២. ការចរចា ដើម្បីផ្លាស់ប្តូរ។ នៅក្នុងរូបភាពទី១ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ
បានអនុវត្តនូវកាតព្វកិច្ចរបស់ខ្លួនចប់សព្វគ្រប់រួចរាល់ហើយ ដោយឈរលើគោលការណ៍បោះឆ្នោតសេរី
ត្រឹមត្រូវ យុត្តិធម៌ និង អាចទទួលយកបាន ដោយមានការចូលរួមពីបក្សនយោបាយចំនួន
៨ រួមទាំងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិផងដែរ។ ព្រោះថា គោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យដែលបាន និង
កំពុងតែចាក់ឫសនៅកម្ពុជា
ក៏មិនខុសពីគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យរបស់ប្រទេសស៊ីវីល័យក្នុងលោកដែរ គឺការប្រើអំណាចរបស់ប្រជាពលរដ្ឋទៅតាមការកំណត់របស់ច្បាប់
បើមិនដូច្នោះទេ វានឹងក្លាយជាអនាធិបតេយ្យមិនខាន។
នៅក្នុងរូបភាពទី២ ការចរចា
គឺជាយន្តការមួយដ៏ស័ក្តិសិទ្ធិរបស់គណបក្សនយោបាយ ទាំងអ្នកកាន់អំណាច និង អ្នកប្រឆាំង
ដែលត្រូវប្រកាន់យក ប្រកបដោយការតស៊ូ អត់ធ្មត់ ដើម្បីធ្វើឲ្យមានការផ្លាស់ប្តូរនូវរបត់នយោបាយ
សេដ្ឋកិច្ច និង សង្គម ក្នុងគោលដៅបម្រើផលប្រយោជន៍ទូទៅរបស់សង្គមជាតិ និង ប្រជាពលរដ្ឋតែប៉ុណ្ណោះ។ ការចរចា ត្រូវការពេលវេលា ការប៉ិនប្រសព្វ
និងការហ៊ានលះបង់ធ្វើសម្បទានឲ្យគ្នាទៅវិញទៅមក។
តាមប្រវត្តិនៃការចរចាដើម្បីបញ្ចប់សង្រ្គាមស៊ីវិលដ៏រ៉ាំរ៉ៃនៅកម្ពុជា រហូតឈានដល់កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា
ឆ្នាំ១៩៩១ ដោយមានការខិតខំប្រឹងប្រែងឥតគណនារបស់តួអង្គសំខាន់ពីរ គឺសម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ ព្រះមហាវីរក្សត្រ ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ និង សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន បានប្រើពេលវេលាមិនតិចជាង៤ ឆ្នាំនោះទេ គឺចាប់ពីឆ្នាំ១៩៨៧ រហូតឆ្នាំ១៩៩១ ទើបសម្រេចបាន។
ចុះនៅពេលនេះ តើគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានប្រើពេលវេលាយូរប៉ុណ្ណាហើយ បើគិតចាប់ពីថ្ងៃទី១៦
ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៣ នេះមក ហើយបែរជាហ៊ាន ប្រកាសថាឈប់ចរចាជាមួយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។
តើគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ
កំពុងប្រកាន់គោលជំហរណាមួយឲ្យច្បាស់លាស់ទៅវិញទេ បើម្តងប្រកាសថា
ចរចាដើម្បីធ្វើកំណែទម្រង់ស្ថាប័នជាតិសំខាន់ៗ ម្តងចរចាទាមទារបែងចែកអំណាចក្នុងសភា
និង រដ្ឋាភិបាល និង ម្តង ប្រកាសឈប់ធ្វើការចរចា។
ការប្រកាសរបស់មេគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនេះ
ធ្វើមហាបាតុកម្ម ថ្ងៃទី១០ ធ្នូ ខាងមុខ ដោយមានគោលដៅធ្វើ “ការផ្លាស់ប្តូរ”
ឲ្យទាល់តែបានសម្រេច គឺមានន័យស្មើនឹង “ការធ្វើរដ្ឋប្រហារ” យ៉ាងច្បាស់ក្រឡែត មិនអាចប្រកែកបាន តាមរូបភាព “អំណាចប្រជាជន” នៅកម្ពុជា។
បើសិនដូច្នេះមែន តើមានព្រឹត្តិការណ៍អ្វីខ្លះ នឹងកើតឡើងនៅក្នុងសង្គមកម្ពុជា
បើគណបក្សមួយជាអ្នកការពារអំណាចតាមគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ និង គណបក្សមួយ
ជាអ្នកដណ្តើមអំណាចតាមរូបភាពអំណាចប្រជាជន ឬ និយាយឲ្យខ្លី និង ស្រួលស្តាប់ គឺ “រដ្ឋប្រហារ”។
ប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជា
បានបង្ហាញប្រាប់កូនខ្មែរគ្រប់រូប គ្រប់ជំនាន់នូវសោកនាដកម្មមហាមហន្តរាយ ដែលមិនអាចរៀបរាបបាន
ជាពិសេសរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ដែលកើតចេញមួយផ្នែកពីការសងសឹកគ្នា “ទឹកឡើងត្រីស៊ីស្រមោច
ទឹកហោចស្រមោចស៊ីត្រី” និង សង្រ្គាមស៊ីវិលជាងពីរទសវត្ស គឺកើតចេញពីការ “ផ្លាស់ប្តូរ”
ក្រៅប្រព័ន្ធច្បាប់ និង គោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យនេះហើយ ទើបប្រទេសកម្ពុជា
មានស្ថានភាពដូចសព្វថ្ងៃ។
ហេតុដូច្នេះហើយ បើគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ
ប្រកាសថា ការធ្វើមហាបាតុកម្ម នៅថ្ងៃទី១០ ធ្នូ ជាថ្ងៃផ្លាស់ប្តូរនៅក្នុងនយោបាយកម្ពុជានោះ
គឺវាមានន័យច្បាស់គ្រប់គ្រាន់ហើយថា គណបក្សសង្រ្គោះជាតិ បាន និង កំពុងរៀបចំផែនការធ្វើរដ្ឋប្រហារ ផ្តួលរំលំរាជរដ្ឋាភិបាលដែលដឹកនាំដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា
ដែលកើតចេញពីការបោះឆ្នោតកាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៣
កន្លងទៅនេះ។
ដោយ
រាជ្យ សុវណ្ណនគរ
COMMENTARY: Respecting and Implementing the ICJ Judgment Should Come First
The Temple of Preah Vihear:
Respecting and Implementing the ICJ Judgment Should
Come First
Academics
in Thailand, including top historian Professor Charnvit Kasetsiri, Morakot
Jewachinda Meyer, a lecturer at Pridi Banomyong International College of
Thammasat University and Akkharaphong Khamkhun, another lecturer at the Pridi
Banomyong College must remember that the Temple of Preah Vihear has been a
world heritage site of its own right since its inscription to the World
Heritage List on July 07, 2008 and it is absolutely not a source of a
“prolonged conflict” as wrote Supalak Ganjanakhundee, in The Nation on November
19, 2013 under the title: “Call to make Preah Vihear an Asean heritage site”.
That “prolonged
conflict,” had after all confirmed legitimately and legally that the Temple of
Preah Vihear is situated in the territory under the sovereignty of Cambodia
under the 15 June 1962 ICJ Judgment in the Case Concerning the Temple of Peah
Vihear, and the ICJ under another Judgment on November 11, 2013 in the Case
Concerning the Temple of Preah Vihear resolved that “prolonged conflict” with the interpretation
of the “vicinity”of the Temple of Preah Vihear by defining that the “vicinity”
is the entire promontory of Preah Vihear in the following terms:
·
“It appears that the
limits of the promontory of Preah Vihear, to the south of the Annex I map line,
consist of natural features. To the east, south and south-west, the promontory
drops in a steep escarpment to the Cambodian plain.”
·
“To the west and north-west, the land
drops in a slope, less steep than the escarpment but nonetheless pronounced,
into the valley which separates Preah Vihear from the neighbouring hill of
Phnom Trap, a valley which itself drops away in the south to the Cambodian
plain.”
·
“In the north, the limit of the
promontory is the Annex I map line, from a point to the north-east of the
Temple where that line abuts the escarpment to a point in the north-west where
the ground begins to rise from the valley, at the foot of the hill of Phnom
Trap.”
It
is logical for Professor Charnvit to urge the Thai government “to pay respect
to the rules and regulations upheld by the United Nations, the International
Court of Justice and Asean,” but to propose that the Temple of Preah Vihear be
“an Asean Eco-Cultural heritage site,” is unreasonable, ludicrous and
impractical:
·
It is more than enough already right
now if all parties respect the ICJ Judgments. It is reasonable in so doing.
·
It takes advantages of the efforts and
dedication of generations of Cambodians who have safeguarded the territorial
integrity and national sovereignty in fighting at the ICJ to hold on to the
legitimacy and the legality of the Temple of Preah Vihear. This thought of Thai
academics is outrageously ludicrous.
·
The World Heritage Committee that
listed the Temple of Preah Vihear to the World Heritage List is an organ of
UNESCO, operating under the articles of established international Convention.
“An Asean Eco-Cultural heritage site” sanctioned by politicians of Thailand, Cambodia
and Laos as proposed by professor Charnvit is impractical, makes no sense and
unreal.
Speaking of the
“listing Preah Vihear as a trans-boundary heritage was possible,” by Morakot
Jewachinda Meyer, a lecturer at Pridi Banomyong International College of
Thammasat University based on the fact that “there are plenty of trans-boundary
heritage sites in Europe" without understanding how they came to exist was
somewhat disturbing to see how an intellectual did not pay attention to the
truth or allowed negligence to obscure his or her good judgment.
It is very
encouraging to hear Akkharaphong Khamkhun, another lecturer at the Pridi
Banomyong College saying that Thailand does not claim Preah Vihear. However, it
would be wonderful if Thailand list the twin stupas and Pa Mo E Daeng and other
archeological sites to the World Heritage List on her own. Then Cambodia and
Thailand would have two world heritage sites side by side. Invoking a
trans-boundary heritage is senseless.
In the first
place, academics should instead persuade politicians to respect and implement
the ICJ Judgment as the way to secure peace and safety in the border area
between Cambodia and Thailand.
November 20,
2013
Pen Ngoeun
Member of Press
and Quick Reaction Unit
Office of the
Council of Ministers,
Royal
Government of Cambodia
Subscribe to:
Posts (Atom)