បទអត្ថាធិប្បាយ
ចាញ់ឆ្នោតស្រែកថា អយុត្តិធម៌ នេះ គឺជាទម្លាប់របស់បក្សប្រឆាំង
ជាលទ្ធផលបណ្តោះអាសន្នក្រៅផ្លូវការ បានបង្ហាញថា « គណបក្សប្រជាជន កម្ពុជា ទទួលបាន សម្លេងឆ្នោតគាំទ្រពីប្រជាពលរដ្ឋដ៏ច្រើនលើសលប់ នាំមុខគេក្នុង ការ បោះឆ្នោត ជ្រើស រើស ក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់អាណត្តិទី៣នេះ គឺឈ្នះដាច់លើគណបក្សដទៃផ្សេងៗទៀត ដោយ កាន់កាប់បានចំនួន១៥៨៩ ក្នុងចំណោម ឃុំ សង្កាត់ចំនួន១៦៣៣នៅទូទាំងប្រទេស ចំណែកឯឃុំ សង្កាត់ដែលនៅសល់ចំនួន៤៤ទៀត បានទៅគណបក្សផ្សេង។
គ្រាន់តែនៅរាជធានីភ្នំពេញ
គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដណ្តើមបានសង្កាត់ចំនួន៣ ដែលគណបក្សសម រង្ស៊ី
បានឈ្នះក្នុងអាណត្តិមុន។
លទ្ធផលនេះបានធ្វើឱ្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដឹកនាំធ្វើចៅសង្កាត់ទាំង៩៦
នៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។
បើធៀបទៅនឹងការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ
សង្កាត់ កាលពីឆ្នាំ២០០៧
គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាទទួលបានសម្លេងឆ្នោតគាំទ្រកើនឡើងជាង១ភាគរយនៅទូទាំងប្រទេស
គឺប្រជាពលរដ្ឋដែលបានបោះឆ្នោតជូនគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមានរហូតដល់ជាង៣លាននាក់។
បើទោះបីជាមិនទាន់មានការប្រកាសលទ្ធផលឆ្នោតជាផ្លូវការ ដោយគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតដ៏ដោយ ប៉ុន្តែ លទ្ធផលក្រៅផ្លូវការនេះ
គឺត្រូវបានទទួលការស្វាគមន៍ពីសំណាក់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែលមានប្រៀបជាងគេ
រីឯគណបក្សសិទ្ធិមនុស្សបានសម្តែងនូវការរីករាយ
ដោយសារបក្សរបស់ខ្លួនបានឈ្នះតំណែងមេឃុំនៅតាមខេត្តមួយចំនួន ដោយឡែកគណបក្ស សម រង្ស៊ីវិញស្រែកថា ការបោះឆ្នោតនេះ គឺមានស្ថានភាពអាក្រក់បំផុត
និងថាការបោះឆ្នោតលើកនេះមានភាពមិនប្រក្រតីជាងពេលណាៗទាំងអស់។
គណបក្សសម
រង្ស៊ី បានត្រឹមតែ២៣ ឃុំ សង្កាត់ប៉ុណ្ណោះ ដោយត្រូវបាត់បង់ចំនួន៥ភាគរយ បើធៀបនឹងឆ្នាំ២០០៧
ដែលគណបក្សប្រឆាំងមួយនេះធ្លាប់បានទទួលឃុំសង្កាត់នៅទូទាំងប្រទេសចំនួន២៨។
ដោយឡែកគណបក្សសិទ្ធិមនុស្សវិញអាចនឹងទទួលបានដំណែងជាមេឃុំចៅសង្កាត់ចំនួន២០។
បន្ទាប់ពីដឹងថា បក្សសម រង្ស៊ីចាញ់ឆ្នោត ភ្លាមៗទាំងលោក
គង់គាំ ប្រធានស្តីទី និងលោក យឹម សុវណ្ណ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សសម រង្ស៊ី
ស្រែកឡាំប៉ា និងបានប្រកាសច្រានចោលលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតនេះ។
វាបានក្លាយទៅជាប្រពៃណី វប្បធម៌របស់បក្សប្រឆាំងនៅលើពិភពលោកទៅហើយ គឺនៅពេលដែលខ្លួនចាញ់ឆ្នោតតែងតែលើកហេតុផលនេះ
ហេតុផលនោះមិនចេះចប់។
ចំពោះ
ការរិះគន់របស់គណបក្សប្រឆាំងអំពីភាពមិនប្រក្រតី ដែលថា
ការបោះឆ្នោតនេះមានឈ្មោះស្ទួនក្នុងបញ្ជី និងចោទថា
មានពលរដ្ឋមួយចំនួនបានបោះឆ្នោតជាច្រើនដងក្នុងថ្ងៃតែមួយនោះ
គឺជាការភូកុហក់ មួលបំភ្លៃខុសពីការពិតទាំងស្រុង ពីព្រោះ ពលរដ្ឋម្ចាស់ឆ្នោតគ្រប់រូប គឺមានសិទ្ធិបោះឆ្នោតបានតែម្តងគត់
ហើយត្រូវបានជ្រលក់ទឹកខ្មៅរបស់គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) ជាប់ចង្អុលដៃ
មិនអាចលាងជម្រះបានដោយងាយនោះទេ ដែលខុសពីទឹកខ្មៅរបស់អ៊ុន តាក់។
ជាទិដ្ឋភាពរួម ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ
សង្កាត់ កាលពីថ្ងៃទី៣ ខែ មិថុនា ឆ្នាំ ២០១២ គឺបានប្រព្រឹត្តទៅក្នុងបរិយាកាសល្អប្រសើរណាស់
គឺគ្មានភាពមិនប្រក្រតីណាមួយប៉ះពាល់មកលើលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតនេះទេ។
សូម្បីតែអង្គការសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួនដែលធ្លាប់តែរិះគន់
អំពីដំណើរការបោះឆ្នោតជាច្រើនអាណត្តិមកនោះ ក៏បានសំដែងនូវការពេញចិត្តចំពោះការបោះឆ្នោតនេះដែរ
ជាក់ស្តែង អង្គការ ខុមហ្រ្វែល បានហៅដំណើរការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១២នេះ ថា
បានប្រព្រឹត្តទៅដោយសន្តិភាព
មិនមានអំពើហឹង្សាធ្ងន់ធ្ងរដែលធ្វើអោយប៉ះពាល់ដល់ដំណើរការបោះឆ្នោតទេ
គឺពិនិត្យឃើញថា មានភាពរលូន ខុសប្លែកពីលោកយឹម
សុវណ្ណ នៃគណបក្សសម រង្ស៊ី ដែលចាញ់ឆ្នោតហើយ
ស្រែកទាមទារឱ្យមានការបោះឆ្នោតសារជាថ្មី។
ទោះយ៉ាងណា លទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតនេះ
បានបង្ហាញអំពីភាពសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌
និងតម្លាភាព និងបានបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់អំពីដំណើរការលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា
គឺកាន់តែមានការរីកចំរើន
និងចាក់ឬសកាន់តែជ្រៅទៅៗនៅក្នុងសង្គមកម្ពុជា
ហើយនេះក៏ជាមូលដ្ឋានគ្រឹះដ៏សំខាន់សម្រាប់វាស់ស្ទង់ការបោះឆ្នោតសកលឆ្នាំ២០១៣ ដែលជាសញ្ញាជោគជ័យរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា នាខាងមុខផងដែរ។
អត្ថបទដោយៈ ពូន សំរេច