ហេតុអ្វីបានជាថៃចង់ប្រើយន្តការទ្វេភាគី?
នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ
អាប់ភីស៊ីត វ៉េចាជីវ៉ាក់ បាននិយាយកាលពីថ្ងៃទី ៣១ មករា ឆ្នាំ ២០១១ ថា
រដ្ឋាភិបាលថៃ
នៅតែទទូចចង់បន្តដោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែនដោយសន្តិវិធីជាមួយកម្ពុជា រីឯសង្គ្រាម
គឺជាជម្រើសចុងក្រោយ( អត្ថបទ Bangkok Post ចុះថ្ងៃទី ៣១ មករា ឆ្នាំ២០១១ ម៉ោង ៥:៤៣ ល្ងាច។
នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ
បានគំរាមឲ្យកម្ពុជាដកបង្គោលសិលាចារឹក ដកទង់ជាតិកម្ពុជាចេញពីវត្តកែវសិក្ខាគីរីស្វារៈ
និងបណ្តាញប្រជាជនកម្ពុជា ចេញពីតំបន់ដី៤.៦ គីឡូម៉ែត្រក្រឡា ( Bangkok
Post ចុះថ្ងៃទី២៤ ‑ ២៥ ខែ មករា ឆ្នាំ២០១១ )។
នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ
អាប់ភីស៊ីត បានបើកភ្លើងបៃតងឲ្យកងទ័ពថៃ
ធ្វើសមយុទ្ធយោធានៅតាមបណ្តាយព្រំដែនក្នុងប្រទេសថៃខេត្ត នៅទល់មុខនឹងប្រាសាទព្រះវិហារ ដើម្បីគំរាមកម្ពុជា
និងឲ្យកម្ពុជាបញ្ឈប់ការកសាងផ្លូវឡើងទៅកាន់ប្រាសាទព្រះវិហារ( Bangkok
Post ចុះថ្ងៃទី២៦ ខែ មករា ឆ្នាំ២០១១)។
រដ្ឋមន្ត្រីការបទេសថៃ
កាស៊ីត ភិរម្យា និងឯកឧត្តម ហោ ណាំហុង ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី
និងរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិកម្ពុជា
ជួបបានជួបប្រជុំគ្នានៅថ្ងៃទិ ២‑ ៣ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១១ នៅខេត្តសៀមរាប
ដោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែន និងជនជាតិថៃពីរនាក់
ដែលត្រូវបានកាត់ទោសដោយតុលាការរាជធានីភ្នំពេញ ឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ៨ឆ្នាំ
និងម្នាក់ទៀត ៦ឆ្នាំ ពីបទចារកម្ម
ចូលក្នុងទឹកដីកម្ពុជាដោយខុសច្បាប់
និងឆ្លងកាត់ចូលក្នុងតំបន់ហាមឃាត់របស់យោធា។ ឯកឧត្តម ហោ ណាំហុង
បានប្រកាសថា កម្ពុជា មិនរុះរើវត្តកែវសិក្ខាគីរីស្វារៈ និងដកទង់ជាតិរបស់ខ្លួនចេញពីវត្តតាមសំណូមពររបស់ភាគីថៃទេ
ពីព្រោះវត្តនេះ ស្ថិត នៅក្នុងបូរណភាព និងអធិបតេយ្យភាពដែនដីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
ដែលបានកសាងឡើងដោយប្រជា ជន កម្ពុជា កាលពីឆ្នាំ ១៩៩៨ មុនអនុស្សារណៈយោគយល់គ្នាឆ្នាំ២០០០
(យោងសាលដីកា តុលាការ យុត្តិធម៌អន្តរជាតិទីក្រុងឡាអេ ចុះថ្ងៃទី១៥
មិថុនា ឆ្នាំ ១៩៦២) ។ នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ អាប់ភីស៊ីត
បានឲ្យរដ្ឋមន្ត្រីកាបរទេសថៃ
តវ៉ាពីអ្វីដែលកម្ពុជាមិនព្រមដកចេញពីតំបន់ជម្លោះនោះ ( The
Nation ថ្ងៃទី ៣១ ខែមករា ឆ្នាំ ២០១១)។
នៅថ្ងៃទី ៤‑៥‑៦ និងទិ៧ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០១១
កងទ័ពថៃបានបើកការវាយលុកចូលក្នុងតំបន់ដី៤.៦ គីឡូម៉ែត្រក្រឡា ដែលស្ថិតនៅបូរណភាព
និងអធិបតេយ្យដែនដីរបស់កម្ពុជា ដែលបញ្ហានេះកើតឡើងដោយថៃបានបញ្ជូនគ្រឿងចក្រធ្វើផ្លូវ
អមដោយរថក្រោះ យន្តហោះចម្បាំងយកការណ៍
បាញ់កាំភ្លើងផ្លោងធុនធ្ងន់គ្រប់ប្រភេទ មានបេ៤០ ដេកា៧៥, ៨០
មីល្លីម៉ែត្រ ,៨១ . ១០៥. ១២០. ១៣០. និង១៥៥មីល្លីម៉ែត្រ បាញ់ផ្លោងគ្រាប់បែកចង្កោម
អាវុធគីមីពុលរបស់ទាហានថៃជាច្រើនគ្រាប់។ នេះ
សរបញ្ជាក់ឲ្យឃើញយ៉ាងច្បាស់ថា ថៃប៉ុនប៉ងកាន់កាប់ រំលោភដីទំហំ ៤.៦
គីឡូម៉ែត្រក្រឡា តាមរយៈការលួចគូសផែនទីចោរ មិនមានបរទេសណាទទួលស្គាល់ ហើយបានយកផែនទីចោរនោះមកអនុវត្ត និងបានបាញ់បំផ្លាញតំបន់រមណីយដ្ឋានប្រាសាទព្រះវិហារ
បណ្តាលឲ្យស្លាប់ និងរងរបួសកងទ័ព និងជនស៊ីវិលកម្ពុជាជាច្រើននាក់
ព្រមទាំងបណ្តាលឲ្យខូខខាតតួ និងផ្លែកជាច្រើននៃបា្រសាទព្រះវិហារ
និងវត្តកែវសិក្ឋាគីរីស្វារៈ ត្រូវបានបំផ្លិចបំផ្លាញកំទេចជាដំណំ។
សាធារណមតិជាច្រើន បានពីពណ៌នាថា
នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃអាប់ភីស៊ីត គួរណាស់ស្វែងរកដំណោះស្រាយតាមសន្តិវិធី
ដោយប្តូរពីយន្តការទ្វេភាគី មកយកយន្តការសហគមន៍អន្តរជាតិ ពហុភាគី (
អាស៊ាន អង្គការសហប្រជាជាតិ) ហើយនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃអាប់ភីស៊ីត
ត្រូវអនុវត្តនិងគោរពតាមសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិទីក្រុងឡាអេ
ឆ្នាំ ១៩៦២ ក្នុងរឿងក្តីប្រាសាទព្រះវិហារ កម្ពុជា
ទល់នឹងថៃ ។ ថៃត្រូវគោរពសន្ធិសញ្ញាក្រុងឡាអេ ថ្ងៃទី១៤ ខែឧសភា ឆ្នាំ
១៩៥៤ អនុសញ្ញាទីក្រុងហ្សឺណែវ ឆ្នាំ១៩៧២ ដើម្បីបញ្ចប់ដោយសន្តិវិធីនូវការរំលោភឈ្លានពានរបស់ថៃលើអធិបតេយ្យ
និងបូរណភាពដែនដីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។
នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃអាប់ភីស៊ីត
មិនព្រមដោះស្រាយបញ្ហាដោយឈរលើមូលដ្ឋានច្បាប់អន្តរជាតិ
សន្ធិសញ្ញា អនុសញ្ញា អន្តរជាតិ និងមិនព្រមអនុវត្តតាមសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការទីក្រុងឡាអេនោះទេ
ផ្ទុយទៅវិញបានយកការធ្វើសង្គ្រាម
ដើម្បីឈ្លានពានមកលើកម្ពុជាយ៉ាងព្រៃផ្សៃ ដោយសំអាងថា
ខ្លួនជាប្រទេសធំមានកងកម្លាំងទ័ពច្រើន
ដែលស្ថិតក្នុងលំដាប់ខ្ពស់លើលើពិភពលោក ប៉ុន្តែទីបញ្ចាប់
ថៃត្រូវបរាជ័យ យ៉ាង អាម៉ាស់ លើឆាកអន្តរជាតិ ដោយការដកទ័ពរបស់ខ្លួនថយជាបន្តបន្ទាប់។
នៅថ្ងៃទី៦ ខែ កុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០១១
សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោហ៊ុន សែន
នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
បានប្តឹងទៅក្នុងបប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិអំពីថៃ
បង្កសង្គ្រាមឈ្លានពានកម្ពុជា។ សម្តេចតេជោ បានបញ្ជាក់ថា
គ្មានការជជែកគ្នាទ្វេភាគីទៀតទេ
ពីព្រោះនេះគឺជាកលល្បិចយុទ្ធសាស្ត្រឈ្លានពានរបស់ថៃ
មកលើកម្ពុជា ដោយថៃប្រើយន្តការទ្វេភាគី ដើម្បីបំភាន់មតិអន្តរជាតិ
ក្នុងបំណងរំលោភឈ្លានពានយកដី៤.៦ គីឡូម៉ែត្រក្រឡា ស្អីគេនោះ ផ្ទុយពីសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការទីក្រុងឡាអេ
ក្នុងគោលបំណងកុំឲ្យអន្តរជាតិ ជាពិសេសកងកម្លាំងរក្សាសន្តិសុខរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិចូលជួយការពារកម្ពុជាតាមផ្លូវច្បាប់អន្តរជាតិឡើយ។
ឯកឧត្តមបណ្ឌិត សភាចារ្យ សុខ អាន ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី
រដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្តុកទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី បានប្តឹងទៅអង្គការយូណេស្កូ
អំពីប្រាសាទព្រះវិហារ
ដែលបានចុះក្នុងបញ្ជីជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោក
កំពុងប្រឈមមុខនូវការខូចខាតយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ
ពីការវាយប្រហារដោយទ្រង់ទ្រាយធំរបស់ភាគីថៃ។
ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ អ.ស.ប
សម្រេចកោះប្រជុំនៅទិក្រុងញូយ៉ក ថ្ងៃទី ១៤ ខែ កុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០១១
ដើម្បីដោះស្រាយអំពីសង្គ្រាមឈ្លានពានរបស់ថៃ។
អង្គការយូណេស្កូ
នឹងបញ្ជូនបេសកជនពិសេសរបស់ខ្លួនដើម្បីមកពិនិត្យអំពីការខូតខាតនៃប្រាសាទព្រះវិហារ
ដោយការវាយប្រហាររបស់ថៃនោះ។
លោក Bernard Valero
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសបារាំងបាននិយាយកាលពីថ្ងៃទី ៩ ខែ កុម្ភៈ
ឆ្នាំ ២០១១ ថាទីក្រុងប៉ារីស រីករាយនិងជួយផ្តល់ឯកសារផែនទីច្បាប់ដើមរបស់តុលាការអន្តរជាតិទីក្រុងឡាអេឆ្នាំ
១៩៦២ សម្រាប់ជួយដោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែនកម្ពុជា‑ថៃទៅឲ្យប្រទេសណាមួយដែលស្នើសុំឯកសារនោះ។
នាយករដ្ឋមន្ត្រីអាប់ភីស៊ីត
បាននិយាយថា
មិនមែនជាការចាំបាច់សម្រាប់ប្រទេសបារាំងមកធ្វើអន្តរាគមន៍នៅក្នុងជម្លោះរវាងកម្ពុជា‑
ថៃ ឡើយ។ អាប់ភីស៊ីត វេចាជីវ៉ាក់ ក៏បានទាមទារឲ្យអង្គការយូណេស្កូសើរើការចុះបញ្ជីប្រាសាទព្រះវិហារជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពភិភពលោក
មុនពេលដែលមានកិច្ចប្រជុំរបស់គណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោកនៅខែមិថុនា
ឆ្នាំ២០១១ ខាងមុខ និងទាមទារលុបចោលផែនការគ្រប់គ្រងប្រាសាទព្រះវិហាររបស់កម្ពុជាទៀតផង។
សម្តីរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ អាប់ភីស៊ីតដ៏ព្រហើននេះ
បានប្រមាថមាក់ងាយដល់ស្ថាប័នអន្តរជាតិ និងច្បាប់អន្តរជាតិ
នៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលជាអង្គការកំពូល
ដើម្បីធានានូវសុខសន្តិភាពពិភពលោក។
ប្រជាជនកម្ពុជាទូទាំងប្រទេស
គ្រប់ជាន់ថ្នាក់ គ្រប់មជ្ឈដ្ឋាន ទាំងសង្គមស៊ីវិល ក្នុងនិងក្រៅប្រទេស
បានរួបរួមគ្នាជាធ្លុងមួយ ក្នុងការសាមគ្គីដ៏រឹងមាំដូចថ្មអង្គរ
ក្រោមការដឹកនាំដ៏ឈ្លាសវៃរបស់សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
ប្រឆាំងរាល់សង្គ្រាមឈ្លានពានរបស់ប្រទេសថៃ មិនដូចជានៅក្នុងស្រុកថៃ
ដែលបាននិងកំពុងជួបនូវវិបត្តិ និងការបែកបាក់ធ្ងន់ធ្ងរនោះទេ។
ការដែលកម្ពុជា
ស្នើសុំអង្គការសហប្រជាជាតិ ក៏ដូចជាអង្គការយូណេស្កូ
តុលាការអន្តរជាតិក្រុងឡាអេ និងអង្គការអន្តរជាតិទាំងអស់
ឲ្យចូលរួមជួយអន្តរាគមន៍ជាបន្ទាន់នោះ
គឺដើម្បីកុំឲ្យភាគីថៃធ្វើសង្គ្រាមឈ្លានពានមកលើកម្ពុជាបានទៀត។
បច្ចុប្បន្ន ភាគីថៃកំពុងបន្ថែមកងទ័ពជាច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់នៅតាមតំបន់បណ្តាយព្រំដែនកម្ពុជា
‑ ថៃនៅជិតតំបន់ប្រាសាទព្រះវិហារ ដែលបានចុះក្នុងបញ្ជីជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោកនោះ
ឥឡូវកំពុងត្រូវប្រឈមនឹងការរំលោភទន្ទ្រានឈ្លានពានពីភាគីថៃ៕
ដោយ: ទិត សារុនរ៉េត
ទីប្រឹក្សាអមរាជបណ្ឌិតសភាកម្ពុជា