នៅចំពោះមុខមហាជនខេត្តកំពង់ចាមប្រមាណជាង ១ ម៉ឺននាក់ដែលបានមកជួបជុំគ្នានាព្រឹកថ្ងៃទី
៥ មករា ឆ្នាំ ២០១២ នៅទីរួមខេត្តកំពង់ ចាម ដើម្បីប្រារព្ធមិទ្ទិញ អបអរខួបអនុស្សាវរីយ៍លើកទី
៣៣ នៃទិវាជ័យជំនះ ៧ មករា សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ
ហ៊ុន សែន បានរិះគន់អ្នកជ្រុលនិយមខ្លះដែលមិនបាននិយាយអំពីសិទ្ធិនៃការរស់រានមានជីវិត
នៅពេលដែលពួកគេបាននិយាយតែអំពីសិទ្ធិនៃការបញ្ចេញមតិ។
សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីមានប្រសាសន៍ថា
សព្វថ្ងៃនេះមនុស្សមួយចំនួនបាននិយាយ អំពីសិទ្ធិបញ្ចេញមតិ ប៉ុន្តែបែរជាទាត់ចោលសិទ្ធិនៃការរស់រានមានជីវិត
ដែលពួកគេទទួលបានដោយសារថ្ងៃ៧មករាទៅវិញ ។ សម្ដេចតេជោបញ្ជាក់ថា
មុននឹងនិយាយពីសិទ្ធិបញ្ចេញមតិ ឬសិទ្ធិដទៃទៀត ដំបូងបំផុតត្រូវនិយាយពីសិទ្ធិ
នៃការរស់រានមានជីវិតជាមុនសិន ពីព្រោះបើមនុស្សស្លាប់ទៅហើយ តើនឹងអាចមកនិយាយបញ្ចេញមតិយ៉ាងម៉េចនឹងបាន
។ គណៈបក្សប្រជាជនកម្ពុជាក៏ដូចជាប្រជាជនកម្ពុជាខ្លួនឯង បានអនុវត្តយ៉ាងពេញលេញ
នូវកាតព្វកិច្ច នៃការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស គឺសិទ្ធិរស់រានមានជីវិត តាមរយៈការវាយរំលំរបបប្រល័យពូជសាសន៍នេះឯង។
សម្តេចតេជោមានប្រសាសន៍ថែមទៀតថា ការបញ្ចេញមតិដោយការប្រឆាំងវាជារឿងធម្មតា
ប៉ុន្តែការប្រឆាំងអាយុជីវិតរាប់ទាំងជីវិតខ្លួនឯងដែលត្រូវបានរំដោះតាំងពីថ្ងៃទី
៧ មករា ឆ្នាំ ១៩៧៩ ផងនោះ វាមិនមែនជារឿងធម្មតាទេ ប្រសិនបើយើងជាមនុស្សយើងគង់តែដឹងថា
បើសិនជាទុកឲ្យ ប៉ុល ពត កាន់អំណាចបាន ១០ ឆ្នាំទៀតឬកាន់អំណាចរហូតដល់ពេលនេះ
តើពួកគេអាចនៅមានជីវិត ឬទេ?។
សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន មានប្រសាសន៍ថា នេះមិនត្រឹមតែជាការ
ប្រមាថមិនត្រឹមតែវិញ្ញាណក្ខ័ន្ធប្រជាជនកម្ពុជាដែលបានស្លាប់ទៅហើយទេ
ប៉ុន្តែជាការប្រមាថដល់ ជីវិតខ្លួនពួកគេតែម្តង។ប៉ុន្តែយ៉ាងណា
ក៏ដោយខ្ញុំក៏នៅតែអរគុណពួកគេ អរគុណណាស់អ្នកទាំងឡាយ ដែលបានចាត់ទុកថ្ងៃ ៧
មករាជាសត្រូវ ដោយសារតែបញ្ហានយោបាយតម្រូវឲ្យពួកគេនិយាយយ៉ាង ដូច្នេះ
ព្រោះក្រោយថ្ងៃរំដោះ ៧ មករា
ពួកគេក៏បានរួមចំណែកបំផ្លាញចោលបែបផែនផលិតកម្មរបស់ ប៉ុល ពត ផងដែរ។ សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្លែងថា
ដើម្បីការពារអាយុជីវិតប្រជាពលរដ្ឋ ដែលជាបញ្ហាធំ
បំផុតនៅក្នុងចំណោមសិទ្ធិរស់រានជីវិតរបស់ពលរដ្ឋនោះ
យើងក៏បានប្រឹងប្រែងដើម្បីចរចាស្វែងរក
ដំណោះស្រាយនយោបាយមួយសំរាប់បញ្ហាកម្ពុជា ហើយដោយសារការខិតខំរបស់យើងៗបានបញ្ចប់
សង្គ្រាមក្រោមនយោបាយាឈ្នះ ឈ្នះ ។ ដោយសារនយោបាយ ឈ្នះ ឈ្នះ នេះហើយ ដែលមក
ដល់ចុងឆ្នាំ ១៩៩៨ ប្រជាជនកម្ពុជា
បានស្គាល់ជាលើកដំបូងនូវសន្តិភាពពេញលេញក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ ជាច្រើនទសវត្ស
ឬជាច្រើនសតវត្សរ៍ ដែលប្រទេសកម្ពុជាមួយមានតំបន់ត្រួតត្រា ១ រដ្ឋធម្មនុញ្ញ ១
ព្រះមហាក្សត្រ ១ រដ្ឋសភា ១ រាជរដ្ឋាភិបាល ១ និង កងទ័ពជាតិតែមួយនោះ។
ពាក់ព័ន្ធជាមួយអត្ថន័យ
នៃថ្ងៃរំដោះ ៧ មករា ឆ្នាំ ១៩៧៩ វិញ សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រីមានប្រសាសន៍ថា
អ្វី ដែលខ្ញុំចង់និយាយពីគុណបំណាច់នៃថ្ងៃ ៧ មករា នោះគឺ ៧ មករា
គឺជារបស់រួម ជារបស់ជាតិទាំងមូល ហើយ ៧ មករា
មិនបានចាត់ទុកអ្មកណាជាសត្រូវក្រៅពីរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុល ពតនោះឡើយ។
សម្តេចតេជោថ្លែងថា អ្វីដែលខ្ញុំចង់និយាយគឺ ការដួលរលំយ៉ាងឆាប់រហ័ស
នៃរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុល ពត មិនមែនគ្រាន់តែចាប់ផ្តើមដោយ
សារការវាយលុកដោយកងទ័ពរណសិរ្សសាមគ្គីសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជា ឬក៏ការជួយឧបត្ថម្ភរបស់កងទ័ពស្មគ្រចិត្តវៀតណាមនោះទេ
ប៉ុន្តែអ្វីដែលធំជាងនេះទៅ ទៀតនោះគឺការចូលរួមរបស់ប្រជាពលរដ្ហកម្ពុជា
តែម្តង ព្រោះបើសិនជារបបប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុល ពត មិនបានកាប់សម្លាប់ប្រជាជន
ហើយមិនបានធ្វើទុកបុកម្នេញ និង ធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋវិនាស អន្តរាយទេនោះ
ប្រហែលជារបបនេះអាចរស់រានមានជីវិតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ ក៏អាចថាបាន។
សម្តេចតេជោ
ហ៊ុន សែន មានប្រសាសន៍បញ្ជាក់ថា
ថ្ងៃ ៧ មករា មិនមែនគ្រាន់តែជាបញ្ហាដាច់ដោយឡែក របស់គណបណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា
របស់រណសិរ្សសាមគ្គីសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជា និង របស់កងទ័ពកម្ពុជា និង ស្មគ្រចិត្តវៀតណាមនោះទេ
ប៉ុន្តែគឺជាការចូលរួមធំបំផុតរបស់ប្រជាជនកម្ពុជា ដែលបានធ្វើ
ឲ្យរបបនេះរលំរលាយរហូតដល់មនោគមន៍វិជ្ជារបស់វា ក៏មិនសល់ដែរនោះ។
សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីក៏បានមានប្រសាសន៍រំលឹកផងដែរអំពី
ការប្រឹងប្រែងរបស់រដ្ឋាភិបាល ក្នុងសម័យសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា និង
បន្ទាប់អតីតរដ្ឋកម្ពុជា ដែលនៅក្នុងគ្រានោះបានធ្វើ ភារកិច្ចចំនួន ២
ដំណាលគ្នា គឺការទប់ស្កាត់ការប៉ុនប៉ងវិលត្រឡប់មកកាន់អំណាចវិញរបស់ពួក ប៉ុល
ពត ជាមួយនឹងការខិតខំដោះស្រាយភាពអត់ឃ្លាន និងការលំបាកដែលបន្សល់ទុកដោយរបបប្រល័យពូជសាសន៍នោះ។
សម្តេចតេជោបានកត់សម្គាល់ថា នៅក្នុងរយៈពេលជាង
១៤ ឆ្នាំ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ១៩៧៩ ដល់ឆ្នាំ ១៩៩៤ រដ្ឋាភិបាលដែលកាន់អំណាចដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានកាត់បន្ថយ
អត្រានៃភាពក្រីក្របានជាង ៥០% គឺក្នុងអត្រា ១០០% នៅឆ្នាំ ១៩៧៩
មកនៅអត្រាត្រឹម ៤៧% នៅក្នុង ឆ្នាំ ១៩៩៤។សម្តេចមានប្រសាសន៍ដែរថា វាប្រាកដណាស់ថា
នៅក្នុងឆ្នាំ ២០១១ អត្រានៃភាពក្រីក្រ បានធ្លាក់នៅក្រោម ២៦%
ហើយអត្រាកំណើនសេដ្ឋកិច្ចគឺស្ថិតនៅក្នុងរង្វង់ ៧%នោះ ។
សម្តេចតេជោមានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងថា ឆ្នាំ២០១២នេះ
កម្ពុជាមានកិច្ចការជាច្រើនខ្លាំងណាស់ក្នុងការរួមគ្នាធ្វើក្នុងនោះមានការបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភានៅថ្ងៃទី២៩មករា
ឆ្នាំ ២០១២ បោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់នៅថ្ងៃទី៣មិថុនា រួមទាំងការធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះដឹកនាំកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន។
សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្រ្តី ក៏បានធ្វើការអំពាវនាវដល់គ្រប់គណបក្សនយោបាយ
កងកំលាំងប្រដាប់អាវុត និងប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ត្រូវថែរក្សាបរិយាកាសនយោបាយអព្យាក្រិត
ដើម្បីការបោះឆ្នោតប្រព្រឹត្តទៅដោយសុវត្តិភាព តម្លាភាព ប្រជាធិបតេយ្យ
យុត្តិធម៌ ដែលអាចទទួលយកបានទាំងអស់គ្នា។
ឯកឧត្តម ហ៊ុន ណេង អភិបាលនៃគណៈអភិបាលខេត្តកំពង់ចាមមានប្រសាសន៍ថា
ការប្រារព្វមិទ្ទិញខួបលើកទី៣៣ នៃទិវាមហាជ័យជំនះ ៧មករា១៩៧៩ នៅពេលនេះ នឹង
កាន់តែធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាទាំងមូលយល់ដឹងកាន់តែច្បាស់លាស់ថែមទៀត
អំពីអត្ថន័យ និងសច្ចៈធម៌ប្រវត្តិសាស្រ្ត នៃថ្ងៃ៧មករា១៩៧៩ និងមើលឃើញពីគុណបំណាច់មិនអាចកាត់ថ្លៃបានរបស់ឥស្សរជនឆ្នើមៗ
ពិសេសសម្តចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន
សែន ដែលបច្ចុប្បន្នក៏ដូចជាទៅអនាគត ប្រជាពលរដ្ឋនៅតែត្រូវការវត្តមានរបស់សម្តេចតេជោក្នុងការដឹកនាំប្រទេសជាតិជាបន្តទៅទៀត។
បន្ទាប់មកឯកឧត្តម ហ៊ុន ណេង អភិបាលនៃគណៈអភិបាលខេត្តកំពង់ចាម និងលោកជំទាវ ឯកឧត្តម លោកជំទាវ ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី ទេសរដ្ឋមន្រ្តី រដ្ឋមន្រ្តី រដ្ឋលេខាធិការ អនុរដ្ឋលេខាធិការ ឥស្សរជនជាន់ខ្ពស់តំណាងគ្រប់ស្ថាប័នរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ឯកឧត្តម លោកជំទាវឥស្សរជនជាន់ខ្ពស់តំណាង ស្ថាប័នព្រឹទ្ធសភា រដ្ឋសភា និងថ្នាក់ដឹកនាំ មន្រ្តីរាជការ កងកំលាំងប្រដាប់អាវុធក្រប់លំដាប់ក្នុងខេត្តកំពង់ ចាម បានជូនបាច់ផ្កា កន្រ្តក់ផ្កា ប្រសិទ្ធពរជ័យបវរបមហាប្រសើរជូនចំពោះ សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្រ្តី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងលោកជំទាវកិត្តិព្រឹទ្ធបណ្ឌិត ប៊ុន រ៉ានី ហ៊ុនសែន ដែលជាស្ថាបនិកនៃមហាចលនាតស៊ូរំដោះប្រទេស និងអាយុជីវិតប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាចេញពីរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុល ពត នៅថ្ងៃទី៧មករាឆ្នាំ១៩៧៩។ ជាមួយនិងការប្រសិទ្ធពរជ័យដ៏មហាប្រសើរនេះដែរ ថ្នាក់ដឹកនាំទាំងអស់ ក៏បានប្រសិទ្ធពរជ័យបវរមហាប្រសើរ និងវិបុលសុខគ្រប់ប្រការ ជូនដល់សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្រ្តី និងលោកជំទាវកិត្តិព្រឹទ្ធបណ្ឌិត ក្នុងឱកាសខួបកំណើតគំរប់ខួប៣៦ឆ្នាំ នៃខួបអាពាហ៍ ពិពាហ៍របស់សម្តេចតេជោ និងលោកជំទាវកិត្តិព្រឹទ្ធបណ្ឌិត ថ្ងៃទី៥ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៦។
នៅក្នុងជីវប្រវត្ដិសង្ខេបដែលរៀបចំឡើងដោយខុទ្ទកាល័យរបស់សម្ដេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ដ្រី បាន ឱ្យដឹងថា
សម្ដេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន
នាយករដ្ឋមន្ដ្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ប្រសូត្រនៅថ្ងៃទី៥ខែសីហាឆ្នាំ១៩៥២
“ចុះបញ្ជីផ្លូវការថ្ងៃទី៤ខែមេសាឆ្នាំ១៩៥១” នៅឃុំពាមកោះស្នាស្រុកស្ទឹងត្រង់
ខេត្ដកំពង់ចាម។ មានលោកឪពុកឈ្មោះ ហ៊ុន នាង និងអ្នកម្ដាយ ឈ្មោះ ឌី ប៉ុក មានបងប្អូន៦នាក់
សម្ដេចតេជោជាកូនទី៣ ក្នុងគ្រួសារ។ នៅក្នុងភាពជាកុមារ សម្ដេចតេជោបានសិក្សានៅភូមិ-ឃុំកំណើតរហូតមកដល់ឆ្នាំ១៩៦៤
សម្ដេចធ្វើដំណើរចាកចេញពីស្រុកកំណើត មករស់នៅបំរើព្រះសង្ឃវត្ដនាគវ័ន្ដក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ
និងដើម្បីបន្ដការសិក្សានៅវិទ្យាល័យឥន្ទ្រៈទេវី។ នៅឆ្នាំ១៩៧០ ពេលដែលកម្ពុជា ត្រូវបានរុញច្រានឱ្យធ្លាក់ចូលក្នុងភ្លើងសង្គ្រាម
និងដោយឆ្លើយតបចំពោះការអំពាវនាវរបស់ សម្ដេចព្រះនរោត្ដមសីហនុ នៅពេលនោះ ឱ្យប្រជាជនកម្ពុជាចូលរួមក្នុងសង្គ្រាមប្រឆាំងនិងចក្រពត្ដិនិយម
សម្ដេច នៅក្នុងវ័យ១៨ឆ្នាំ បានចូលរួមជាមួយចលនាតស៊ូ ដែលក្រោយមកបានរំដោះប្រទេស
នៅថ្ងៃទី១៧ខែមេសាឆ្នាំ១៩៧៥។ មួយថ្ងៃមុខថ្ងៃជ័យជំនះ គឺនៅថ្ងៃទី១៦ខែមេសា១៩៧៥
សម្ដេចត្រូវរបួសភ្នែកឆ្វេង ក្នុងសមរភូមិទន្លេបិទខេត្ដកំពង់ចាម។ ឆ្លងកាត់ការសំរាកព្យាបាលអស់រយៈពេលជាច្រើនខែរួចមក
សម្ដេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ដ្រី បានរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍ជាមួយលោកជំទាវ
ប៊ុន រ៉ានី ដោយភ្ជាប់នូវមរតកអាពាហ៍ពិពាហ៍
នូវបុត្រចំនួន ៥នាក់ក្នុងបន្ទុក ក្នុងនោះកូនប្រុស៣នាក់ កូនស្រី២នាក់។ “១ឯកឯត្ដមឧត្ដមសេនីយ៍ទោ
ហ៊ុន ម៉ាណែត ២លោកជំទាវ ហ៊ុន ម៉ាណា ៣លោកហ៊ុន ម៉ានិត ៤លោកហ៊ុន ម៉ានី និង៥លោកស្រី ហ៊ុន
ម៉ាលី”និងមានចៅចំនួន១២នាក់។
ដោយឡែកទាក់ទិនទៅនិងជីវប្រវត្ដិសង្ខេបរបស់
លោក ជំទាវកិត្តិព្រឹទ្ធបណ្ឌិត ប៊ុន រ៉ានី
បានឱ្យដឹងដែរថា លោកជំទាវកិត្តិព្រឹទ្ធបណ្ឌិត ប៊ុន រ៉ានី ហ៊ុនសែន ប្រសូត្រនៅថ្ងៃទី១៥ខែធ្នូឆ្នាំ១៩៥៤ នៅភូមិរកាខ្នុរ
ស្រុកក្រូចឆ្មារ ខេត្ដកំពង់ចាម ក្នុងត្រកូលកសិករ ដែលមានឪពុកឈ្មោះ លីន គ្រី និងម្ដាយឈ្មោះ
ប៊ុន ស៊ាងលី។ ដោយសារតែសាលាមានទីតាំងនៅឆ្ងាយ និងត្រូវឆ្លងទឹកទន្លេផង លោកជំទាវបានឆ្លងកាត់ការលំបាកជាច្រើន
ដើម្បីបានទទួលនូវការសិក្សា។ នៅឆ្នាំ១៩៧០ ឆ្លើយតបទៅនិងការអំពាវនាវពី សម្ដេចព្រះនរោត្ដមសីហនុ
លោកជំទាវបានស្ម្រ័គចិត្ដចូលបំរើ ក្នុងចលនារំដោះជាតិ ក្នុងភារៈជាគិលានុប្បដ្ឋាកយិកា
និងរួចមកជាឆ្មបនៅមន្ទីរពេទ្យបង្អែក ចុងជាច ស្រុកដំបែរ ខេត្ដកំពង់ចាម។ លោកជំទាវកិត្តិព្រឹទ្ធបណ្ឌិត
ប៊ុន រ៉ានី បានរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍ជាមួយសម្ដេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នៅថ្ងៃទី៥ខែមករាឆ្នាំ១៩៧៦។
ចាប់ពីឆ្នាំ១៩៧៧មក លោកជំទាវលែងបំរើក្នុងជួរកងទ័ព ពោលគឺដូចនិងប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជានៅទូទាំងប្រទេសដែរ
ពិសេសយោងទៅលើមូលហេតុថា ស្វាមីរបស់លោកជំទាវ“សម្ដេចតេជោហ៊ុន-សែន” ជាអ្នកប្រឆាំងនិងរបបខ្មែរក្រហម លោកជំទាវត្រូវជាប់ក្នុងការឃុំឃាំង
របស់របបខ្មែរក្រហម ក្នុងស្រុកដំបែរខេត្ដកំពង់ចាម។ បន្ទាប់ពីការជួបជុំគ្នាឡើងវិញ
ជាមួយសម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន ក្រោយថ្ងៃរំដោះ៧មករាឆ្នាំ១៩៧៩
លោកជំទាវបានប្រមែប្រមូលកុមារកំព្រាដោយរបប ប៉ុល ពត និងពីមូលហេតុផ្សេងៗ ឱ្យទៅរស់នៅក្នុងមជ្ឈមណ្ឌលកុមារកំព្រា
ដើម្បីទទួលបានការថែទាំនិងរៀនសូត្រ រហូតមួយចំនួនធំមានមុខរបរប្រកបរបរអាជីវកម្ម
ចិញ្ចឹមជីវិតបានដោយខ្លួនឯង។ ក្នុងសណ្ដានចិត្ដមេត្ដាករុណា និងយល់ដល់ការលំបាករបស់ស្ដ្រី
និងប្រជាពលរដ្ឋក្រីក្រ លោកជំទាវ ប៊ុន រ៉ានី
ហ៊ុនសែន បានបង្កើតមជ្ឈមណ្ឌល អភិវឌ្ឍន៍ស្ដ្រីចំនួន៥កន្លែង ដើម្បីរួមចំណែកបណ្ដុះបណ្ដាល
ផ្ដល់វិជ្ជាជីវៈសមស្របដល់ស្ដ្រីនិងជនក្រីក្រ អាចរកការងារធ្វើ និងចិញ្ចឹមជីវិតបានសមរម្យ។
