សម្តេច
អគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន
នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
នៅក្នុងឱកាសអញ្ជើញជាអធិបតីក្នុងពិធីបិទសន្និបាតប្រចាំឆ្នាំ
របស់ក្រសួងសុខាភិបាល នៅសណ្ឋាគារសូហ្វីតែលភ្នំពេញ នារសៀលថ្ងៃទី២៨
ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៣ បានដាក់ចេញនូវអនុសាសន៍សំខាន់ៗចំនួន ៧ចំណុច
ដើម្បីរួមចំណែកជាធាតុចូលបន្ថែមទៀត ដើម្បីកម្ពស់សមត្ថភាព
គុណភាពនៃការផ្តល់សេវាសុខាភិបាល និងសីលធម៌របស់មន្ត្រី
និងបុគ្គលិកសុខាភិបាលទូទាំងប្រទេស
នៅក្នុងការរៀបចំផែនការយុទ្ធសាស្ដ្រសម្រាប់វិស័យសុខាភិបាល
ឆ្នាំ២០១៣។ អនុសាសន៍សំខាន់ៗចំនួន ៧ចំណុច
ដែលត្រូវបានដាក់ចេញដោយសម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីរួមមាន៖
ទី១-ក្រសួងសុខាភិបាល
ត្រូវបន្ដលើកកម្ពស់ការអនុវត្ដផែនការសកម្មភាព និងកម្មវិធីសុខភាព
បន្ដពូជ សុខភាពមាតា និងទារក
ដើម្បីពន្លឿនការកាត់បន្ថយអត្រាមរណភាពរបស់មាតា និងទារក
ដោយត្រូវជម្រុញការប្រើប្រាស់សេវាថែទាំគភ៌មុនពេលសម្រាលបុត្រ
ជម្រុញការសម្រាលបុត្រនៅមណ្ឌលសុខភាព ឬមន្ទីរពេទ្យបង្អែក
ពង្រីកសេវាសម្ភពសង្គ្រោះបន្ទាន់ និងថែទាំទារកកម្រិតមូលដ្ឋាន
និងគ្រប់ជ្រុងជ្រោយនៅមន្ទីរពេទ្យបង្អែក និងមណ្ឌលសុខភាព
ពង្រីកការសាងបន្ទប់រង់ចាំសម្រាប់ការសម្រាលបុត្រ
និងពង្រីកបន្ទប់សម្រាលបុត្រនៅតាមមណ្ឌលសុខភាពនៅក្នុងតំបន់ជនបទ
និងពង្រីកទីតាំងថ្មីៗ
សម្រាប់កម្មវិធីបង្ការការចម្លងមេរោគអេដស៍ពីម្ដាយទៅកូន
ព្រមទាំងពង្រីកសេវាធ្វើតេស្ដឈាមរកមេរោគអេដស៍
ដើម្បីបង្កើនការផ្ដល់ឱសថប្រឆាំងមេរោគអេដស៍
ជូនដល់ស្ដ្រីមានគភ៌ឱ្យបានទៀតទាត់។
ទាក់ទងនឹងការជម្រុញឲ្យលើកកម្ពស់ការ
ផ្តល់សេវាថែទាំភគ៌ចំពោះស្ត្រី សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី
ក៏បានលើកពីករណីស្ត្រីអ្នកលក់លៀសហាលនៅរាជធានីភ្នំពេញ ដែលមានផ្ទៃពោះ
ទៅសំរាលកូន បែរជាត្រូវមន្ទីរពេទ្យ ប្រាប់ថា មិនមានពេទ្យព្យាបាល
ហើយដេញឲ្យត្រលប់ទៅផ្ទះវិញ
និងមួយករណីទៀតពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងគ្រូពេទ្យនៅបន្ទាយមានជ័យ
ដែលមិនព្រមចាក់ថ្នាំការពារដល់កុមារដែលត្រូវពស់ចឹក ដោយថា
ទុកថ្នាំសម្រាប់ក្រុមយុវជនស្ម័គ្រចិត្តវាស់វែងដីធ្លី
រហូតបណ្តាលឲ្យកុមារនោះ ត្រូវស្លាប់
ដោយសម្តេចបានសម្តែងការសោកស្តាយថា
វាមិនគួរឲ្យមានករណីបែបនេះកើតឡើងទេ។
សម្តេចតេជោបានគូសបញ្ជាក់ថា
"យើងខំធ្វើល្អបានច្រើនហើយ ដល់ពេលមានទោសមួយចូលទៅ
វាធ្វើឲ្យការងារ ដែលខិតខំ ប្រឹងប្រែងទាំងប៉ុន្មាននោះ
វាត្រូវរលាយអស់។ ដូច្នេះយើងត្រូវខិតខំលើបញ្ហានេះតទៅទៀត
ដើម្បីកុំឲ្យមានការធ្វេសប្រហែស។ ដល់ពេលមានបញ្ហាទៅ
កាសែតចុះវាយប្រហារយើងតែម្តង"។
ទី២-ក្រសួងសុខាភិបាល
ត្រូវបន្ដជម្រុញការអនុវត្ដកម្មវិធីប្រយុទ្ធនឹងជំងឺឆ្លងគ្រប់
ប្រភេទដោយការពង្រឹងវិធានការបង្ការទប់ស្កាត់ការចម្លងមេរោគអេដស៍
និងការទទួលយកសេវាថែទាំ
និងព្យាបាលចំពោះអ្នកបម្រើការនៅកន្លែងកំសាន្ដនានា
ការបង្កើនមណ្ឌលផ្ដល់ប្រឹក្សា
និងធ្វើតេស្ដឈាមសម្ងាត់ដោយស្ម័គ្រចិត្ដ និងស្របច្បាប់
ពង្រីកបណ្ដាញថែទាំ និងព្យាបាលអ្នកជំងឺអេដស៍ អ្នកផ្ទុកមេរោគអេដស៍
រហូតដល់តាមខ្នងផ្ទះ។
ការបន្ដពង្រឹងកិច្ចសហការរវាងសុខាភិបាលសាធារណៈ
និងផ្នែកឯកជនក្នុងការប្រយុទ្ធនឹងជំងឺរបេង
ការលើកកម្ពស់សមត្ថភាពបុគ្គលិកសុខាភិបាល និងអ្នកស្ម័គ្រចិត្ដភូមិ
ក្នុងការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យជំងឺគ្រុនចាញ់
និងផ្ដល់ការព្យាបាលឱ្យទាន់ពេលវេលា
ព្រមទាំងបង្កើនការចែកមុងជ្រលក់ថ្នាំ ដែលមានប្រសិទ្ធភាពយូរអង្វែង
និងជ្រលក់មុងចាស់ជូដល់ប្រជាជននៅតាមភូមិគោលដៅ
គួបផ្សំជាមួយនឹងការបង្កើនសកម្មភាពអប់រំ
និងណែនាំអំពីវិធានការក្នុងការបង្ការជំងឺគ្រុនចាញ់
និងឆ្លើយតបឱ្យបានទាន់ពេលវេលានៅពេលដែលមានជំងឺរាតត្បាតកើតឡើង។
ជាមួយនោះ ក្រសួងសុខាភិបាលត្រូវបន្ដពង្រឹងប្រព័ន្ធតាមដានជំងឺ
និងប្រព័ន្ធរាយការណ៍ទាន់ហេតុការណ៍
ដើម្បីចាត់វិធានការឆ្លើយតបឱ្យទាន់ពេលវេលា
និងមានប្រសិទ្ធភាពនៅពេលមានការផ្ទុះឡើងនូវជំងឺឆ្លងរាតត្បាតនានា
ជាយថាហេតុ។
ទី៣-ក្រសួងសុខាភិបាល
ត្រូវបន្ដជម្រុញទំនើបកម្មដល់គ្រប់មន្ទីរពេទ្យ មណ្ឌលសុខភាព ប៉ុស្ដិ៍
សុខភាព និងអង្គភាពផ្ដល់សេវាសុខាភិបាលទាំងអស់
ព្រមទាំងជម្រុញការអភិវឌ្ឍធនធានមនុស្ស ការបង្កើនឧបករណ៍ សម្ភារៈ
បរិក្ខារពេទ្យ និងការបង្កើនបច្ចេកទេសថែទាំ និងព្យាបាល ។ ទន្ទឹមនេះ
ក្រសួងសុខាភិបាលត្រូវបន្ដលើកកម្ពស់ការសិក្សាស្រាវជ្រាវ
នៅក្នុងវិស័យសុខាភិបាលឱ្យបានទូលំទូលាយថែមទៀត ដោយពង្រឹង
និងពង្រីកកិច្ចសហការជាមួយសកលវិទ្យាល័យសុខាភិបាល វិស័យឯកជន
និងបណ្ដាអង្គការ សមាគមវិជ្ជាជីវៈនានា ព្រមទាំងបំផុស
និងជម្រុញលើកទឹកចិត្ដឱ្យបានស័ក្ដិសមចំពោះរបកគំហើញថ្មីៗ
ដែលមានប្រយោជន៍ដល់មនុស្សជាតិ។
ទី៤-ក្រសួងសុខាភិបាល
ត្រូវបង្កើនការយកចិត្ដទុកដាក់ក្នុងការរៀបចំកម្មវិធី និងកាលវិភាគ
អនុវត្ដការងារឱ្យបានច្បាស់លាស់សម្រាប់វេជ្ជបណ្ឌិត ទន្ដបណ្ឌិត ឱសថការី
គ្រូពេទ្យ ឆ្មប គិលានុប្បដ្ឋាក និងគិលានុប្បដ្ឋាយិកា ដោយត្រូវធានាថា
គ្រប់មន្ទីរពេទ្យ មន្ទីរពេទ្យបង្អែក និង មណ្ឌលសុខភាពទាំងអស់
ចាំបាច់ត្រូវមានគ្រូពេទ្យប្រចាំការនៅគ្រប់ថ្ងៃ គ្រប់ម៉ោង
និងគ្រប់ពេលទាំងនៅថ្ងៃឈប់សម្រាក និងថ្ងៃបុណ្យជាតិនានា
ដើម្បីធានាឱ្យមានការផ្ដល់សេវាពិនិត្យ ថែទាំ
និងព្យាបាលជានិច្ចនិរន្ដរ៍ ជូនអ្នកជំងឺ
ហើយត្រូវជម្រុញការអនុវត្ដកម្មវិធីការងារនោះឱ្យបានហ្មត់ចត់តាមបទ
វិន័យ និងប្រកាន់ខ្ជាប់នូវក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈសុខាភិបាល។
ទី៥-ក្រសួងសុខាភិបាល
ត្រូវបន្ដចាត់វិធានការឱ្យបានម៉ឺងម៉ាត់ អនុវត្ដឱ្យបានដូចភ្លៀងរលឹម
និងសហការជិតស្និទ្ធជាមួយគ្រប់ក្រសួង-ស្ថាប័ន មានសមត្ថកិច្ចពាក់ព័ន្ធ
ដើម្បីលុបបំបាត់ឱ្យបាននូវឱសថក្លែងក្លាយឧបករណ៍ សម្ភារៈ
បរិក្ខារពេទ្យ ដែលគ្មានគុណភាព ឱសថស្ថាន និងមន្ទីរព្យាបាលជំងឺ
ដែលគ្មានអាជ្ញាប័ណ្ណត្រឹមត្រូវពីស្ថាប័នជំនាញ
និងត្រូវដាក់ទោសទណ្ឌតាមគោលការណ៍ច្បាប់ចំពោះអ្នកប្រព្រឹត្ដ
ព្រមទាំងត្រូវរឹបអូស និងបំផ្លាញចោលនូវរាល់ឧបករណ៍ សម្ភារៈ បរិក្ខារ
ឱសថ និផលិតផល ដែលបង្កផលប៉ះពាល់ដល់សុខុមាលភាពសាធារណៈ។
ទី៦-ក្រសួងសុខាភិបាល ត្រូវបន្ដជម្រុញ
និងលើកទឹកចិត្ដចំពោះវិស័យឯកជនឱ្យចូលរួមចំណែកក្នុងការអភិវឌ្ឍ
វិស័យសុខាភិបាលកាន់តែសកម្មខ្លាំងក្លាថែមទៀត
ដើម្បីជួយបំពេញបន្ថែមនូវចំណុចខ្វះចន្លោះ
ដោយត្រូវយកចិត្ដទុកដាក់ជាបឋមលើការពង្រឹង និងពង្រីកវិសាលភាព
និងគុណភាពនៃសេវាពិគ្រោះ ពិនិត្យ ថែទាំ
និងព្យាបាលជំងឺជូនប្រជាជនឱ្យកាន់តែទូលំទូលាយ
និងទទួលបាននូវការជឿទុកចិត្ដយ៉ាងពិតប្រាកដពីអ្នកជំងឺ។
ទី៧-ក្រសួងសុខាភិបាល
ត្រូវបន្តកិច្ចសហការស្អិតរមួតជាមួយស្ថាប័ន និងអង្គភាពពាក់ព័ន្ធ
ផ្សេងៗដើម្បីរួមចំណែកដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមជាអន្តរវិស័យនានា
ដូចជាផលប៉ះពាល់នៃការផ្លាស់ប្តូរអាកាសធាតុ និងគ្រោះមហន្តនានា
ដែលបង្កផលប៉ះពាល់ទៅលើសុខភាពមនុស្ស។ ក្នុងន័យនេះ
ក្រសួងសុខាភិបាលត្រូវបន្តត្រៀមលក្ខណៈឲ្យបានល្អទុកជាមុនសម្រាប់ជួយ
អន្តរាគមន៍សង្គ្រោះបន្ទាន់
និងត្រូវជម្រុញការងារផ្សព្វផ្សាយឲ្យបានទូលំទូលាយ
ដើម្បីបង្ការទប់ស្កាត់
និងកាត់បន្ថយនូវឥទ្ធិពលនៃជំងឺដង្កាត់នានាមានជាអាទិ៍ ជំងឺគ្រុនឈាម
គ្រុនចាញ់ គ្រុនផ្តាសាយបក្សី (A/H1N1) ជាដើម។
នៅក្នុងពិធីបិទសន្និបាតប្រចាំឆ្នាំ
របស់ក្រសួងសុខាភិបាល
ក្រៅពីការដាក់ចេញនូវអនុសាសន៍ដ៏មានសារៈសំខាន់ចំនួន ៧ចំណុច
សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន
ក៏បានជម្រុញឲ្យក្រសួងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធរួមគ្នាទប់ស្កាត់ជំងឺ
គ្រុនផ្តាសាយបក្សី
បើទោះជាជំងឺនេះត្រូវបានទប់ស្កាត់ទាន់ពេលវេលាក្តី។
សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី
មានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងថា
បន្ទាប់ពីការឆ្លងដែលនាំឲ្យមានការស្លាប់ជីវិតមនុស្ស
យើងក៏បានធ្វើយុទ្ធនាការក្នុងកម្រិតទ្រង់ទ្រាយធំមួយតាមរយៈ
ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ និងតាមរយៈបណ្តាញរបស់យើង ដែលមកដល់ពេលនេះ
យើងអាចគិតថា មានការស្ងប់ស្ងាត់បង្គួរ
ក៏ប៉ុន្តែយើងកុំធ្វេសប្រហែសឲ្យសោះនៅបន្តកិច្ចការងារនេះ
រហូតត្រូវគ្រប់គ្រងស្ថានការណ៍នេះឲ្យជាប់។
សម្តេចតេជោមានប្រសាសន៍ថា
យើងត្រូវតែបន្តការខិតខំដើម្បីទប់ស្កាត់នូវជំងឺនេះ
ព្រោះបញ្ហានេះមិនមែនកើតតែនៅកម្ពុជាប៉ុណ្ណោះទេ
ប៉ុន្តែវាក៏កើតនៅប្រទេសដទៃដែរ
ហើយតាមរយៈប្រទេសដទៃវាបញ្ជូនមកដល់កម្ពុជា ហើយចេញពីកម្ពុជា
ក៏វាទៅប្រទេសដទៃដែរ
ដូច្នេះយើងត្រូវតែបន្តការតាមដានការងារនេះតទៅទៀត។
សម្តេចតេជោសែន
ក៏បានថ្លែងនូវការកោតសរសើទៅដល់ប្រព័ន្ធឃោសនាទាំងអស់
ទាំងវិទ្យុទូរទស្សន៍ និងសារព័ត៌មាន
ដែលបានជួយដល់ការផ្សព្វផ្សាយនូវស្ពតទាក់ទងជាមួយនឹងការអប់រំពី
បញ្ហាជំងឺគ្រុនផ្តាសាយបក្សីនេះ។
សម្តេចតេជោក៏បានធ្វើការអំពាវនាវដល់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយទាំងអស់
ឲ្យបន្តការខិតខំតទៅទៀត ដោយមិនត្រូវមើលស្រាលបញ្ហានេះបានទេ។
“យើងទប់វាបានហើយ ប៉ុន្តែកុំឲ្យវាយលុកមកលើយើងថែមទៀត”។
សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីមានប្រសាសន៍ថា
យើងត្រូវបន្តការយកចិត្តទុកដាក់តទៅទៀត
តាមរយៈការនៃសហប្រតិបត្តិការជាប្រព័ន្ធ
រវាងវិស័យពាក់ព័ន្ធទាំងអស់
ដែលក្នុងវិស័យសុខាភិបាលត្រូវដើរតួនាទីនៅក្នុងការវិនិច្ឆ័យរោគសញ្ញា
ហើយត្រូវចាត់វិធានការព្យាបាល
ចំណែកវិស័យកសិកម្មត្រូវគ្រប់គ្រងស្ថានការណ៍នៅតំបន់នោះឲ្យបានជាប់
ដើម្បីដាក់ជាតំបន់ត្រូវការពារ ហើយដោះស្រាយបញ្ហា
ដែលកើតឡើងនៅហ្នឹងកន្លែង។
ពាក់ព័ន្ធជាមួយបញ្ហាប្រែប្រួលអាកាសធាតុ
វិញដែលក្នុងរយៈពេលចុងក្រោយនេះ បានកើតឡើងស្ទើរពាសពេញផ្ទៃប្រទេស
ដូចជាខ្សល់កន្ត្រាក់ដែលបានធ្វើឲ្យផ្ទះប្រជាជននៅក្នុងខេត្ត
មួយចំនួនរលំបាក់ និងអាកាសធាតុក្តៅខ្លាំង
សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីក៏បានអំពាវនាវដល់បងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋ
នៅគ្រប់ទីកន្លែង
សូមឲ្យយកចិត្តទុកដាក់ប្រុងប្រយ័ត្នជាមួយនឹងហេតុការណ៍ដែលបានកើតឡើង
បណ្តាលមកពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុក្នុងរយៈពេលចុងក្រោយនេះ។
សម្តេចតេជោបានមានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងថា
ឥឡូវនេះទូទាំងពិភពលោកមានបញ្ហាច្រើនណាស់
ដោយឡែកតែសម្រាប់កម្ពុជាក្នុងពេលថ្មីៗនេះ
កើតមានការបាក់ផ្ទះប្រជាពលរដ្ឋអស់រាប់រយខ្នងទៅហើយ។
នៅក្នុងដើមឆ្នាំនេះ
មានស្ថានភាពខ្យល់កន្ត្រាក់ដែលធ្វើឲ្យបាក់រលំផ្ទះ
ដូច្នេះក្រសួងធនធានទឹក និងឧតុនិយម ត្រូវតាមដានសភាពការណ៍នេះ
ហើយត្រូវជូនព័ត៌មានជាប្រចាំ
ដែលសភាពការណ៍នេះជួនកាលកើតឡើងនៅតំបន់ផ្សេងៗ
ហើយក៏ត្រូវមានការប្រុងប្រយ័ត្នផងដែរ
ជាមួយនឹងអ្នកធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់នៅតាមដងទន្លេ ឬនៅតាមព្រៃនានា
និងនៅតាមសមុទ្រ ព្រោះខ្យល់កន្ត្រាក់នេះវាកន្ត្រាក់ខ្លាំងណាស់។
ក្នុងគោលបំណងជួយលើកទឹកចិត្តប្រជា
ពលរដ្ឋក្នុងការចូលរួម ផ្តល់ឈាមដើម្បីបង្កើតជាធនាគារឈាម
សម្រាប់ជួយសង្គ្រោះជីវិតមនុស្ស
សម្តេចតេជោបានធ្វើការអំពាវនាវជាថ្មីម្តងទៀត ចំពោះប្រជាពលរដ្ឋ
ជាពិសេសគឺយុវជនដោយសុំឲ្យបន្តនូវការបរិច្ចាគឈាម
ដើម្បីជួយស្រោចស្រង់សង្គ្រោះជីវិតមនុស្ស។
សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រីមានប្រសាសន៍ថា
ខ្ញុំមានការពេញចិត្តជាមួយនឹងចលនារបស់ប្រជាពលរដ្ឋរបស់យើង
ដែលបានចូលរួមបរិច្ចាគឈាម
ដើម្បីផ្គត់ផ្គង់ទៅដល់អ្នកដែលមានតម្រូវការឈាម។ សម្តេចតេជោថ្លែងថា
ខ្ញុំសង្ឃឹមយ៉ាងមុតមាំទៅលើទឹកចិត្តដ៏សប្បុរសរបស់សប្បុរសជន
ទាំងអស់ ជាពិសេសក្នុងចំណោមយុវជនស្ម័គ្រចិត្តបរិច្ចាគឈាម
ដែលធ្វើឲ្យឈាមរបស់យើងមានការស្តុកទុកបានច្រើនបង្គួរ
ហើយផ្តល់នូវលទ្ធភាពសម្រាប់ការព្យាបាលជួយដល់ជីវិតមនុស្ស
ដែលនាំឲ្យអ្នកផ្តល់ទទួលបានបុណ្យ បានគុណដ៏ប្រពៃនោះ៕