មកទៀតហើយ! មកទៀតហើយ!
និងមានតទៅទៀត!
គ្មាននណាម្នាក់អាចតាមដាន តើប៉ុន្មានដងហើយដែលអ្នកនយោបាយអាមេរិកាំងនិយមស្តាំ ជ្រុលបានចេញបទបញ្ជាដល់ប្រជាជនកម្ពុជាអំពីថាតើប្រជាជនកម្ពុជាគួររៀបចំខ្លួនឯងយ៉ាងណា។
តើពួកគេចំណាយពេលវេលាសន្ធឹកសន្ធាប់បែបនេះដោយរបៀបណា? សមាជិកសភា និងព្រឹទ្ធ សភាអាមេរិកាំង សរុបមានតែ ៥៣៥ រូប ប៉ុណ្ណោះ ។
ពលរដ្ឋអាមេរិកាំងមានជាង ៣១៧ លាននាក់ ហើយសុខុមាលភាពរបស់ពលរដ្ឋទាំងនេះត្រូវសមាជិកសភាទាំងអស់ យកចិត្តទុកដាក់ ក្នុងនោះ
ដោយមិនគិតពីប្រជាជនរាប់លាននាក់ទៀតដែលពុំមានសញ្ជាតិអាមេរិកកាំង
ដែលត្រូវគេជាន់ឈ្លី និងនិរទេសចេញពីសហរដ្ឋអាមេរិក។
ជាសរុបមានន័យថា
សមាជិកសភាម្នាក់ត្រូវមើលការខុស ត្រូវលើប្រជាពលរដ្ឋប្រមាណ ៥៩៣.០០០
នាក់ នេះមិនគិតពីសេវាត្រួតគ្នាផង។
ដូច្នេះប្រសិនបើសមាជិកសភាជាមធ្យមមិនបានដេក
ឬទទួលទានអាហារ ឬបញ្ជូនរូបភាព ក្រខ្វក់ចុះឡើងតាមហ្វេសប៊ុក ឬមិនធ្វើអ្វីផ្សេងក្រៅពីគិតអំពីពលរដ្ឋដែលខ្លួនតំណាង (មិនរាប់ ប្រជាជនមិនមែនពលរដ្ឋអាមេរិកដែលត្រូវនិរទេសខ្លួន)
សមាជិកសភាជាមធ្យមក្នុងមួយឆ្នាំអាច លះបង់ពេលវេលា ៥៣ វិនាទី ប៉ុណ្ណោះសំរាប់ពលរដ្ឋម្នាក់ៗដែលខ្លួនតំណាង។
ក៏ប៉ុន្តែសមាជិកសភាខ្លះ ដូចជា លោក Ed Royce ជាដើម ដែលមូលដ្ឋាននៅរដ្ឋកាលីហ្វនីញ៉ា ដែលនៅក្នុងជួរបក្សសាធារណៈរដ្ឋនៅតែអាចរកពេលវេលាតាមដានស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ច និងនយោ- បាយនៅកម្ពុជា សិក្សាពីប្រវត្តិសាស្រ្ត អានរដ្ឋធម្មនុញ្ញ
និងច្បាប់កម្ពុជា ដើម្បីជ្រមុជខ្លួនទៅក្នុង វប្បធម៌កម្ពុជា ដឹងពីប្រជាជនកម្ពុជា ដើម្បីអាចចេញបទបញ្ជាឲ្យប្រជាជនកម្ពុជាធ្វើអ្វីខ្លះ ដោយ លោក Royce មានជំនឿច្បាស់ថា គំនិតរបស់ខ្លួនអាចដោះស្រាយបញ្ហាទាំងអស់របស់កម្ពុជាបាន ដូចខ្លួនដោះស្រាយរាល់បញ្ហានានានៅសហរដ្ឋអាមេរិកអញ្ចឹងដែរ។
តាមពិតទៅ
អ្វីដែលខ្ញុំបានរៀបរាប់ខាងលើវាមិនអាចពិត ១០០% នោះទេ។ សមាជិកសភា អាមេរិកកាំងគ្រប់រូប មិនប្រាកដថា
ខ្លួនធ្វើកិច្ចការទាំងឡាយដោយឯងនោះទេ។ ពួកគេមានមន្ត្រី ជំនួយការស៊ីប្រាក់ខែជាប្រចាំ ជួយពួកគេតាមដានអំពីតំរូវការរបស់ប្រជាពលរដ្ឋដែលពួកគេទទួល ខុសត្រូវប្រមាណ
៥៩៣.០០០នាក់ នោះ។ ម្យ៉ាងទៀត
លោក Royce ក៏ត្រូវមានបុគ្គលិកមិនអចិន្រ្តៃយ៍ ជាច្រើនរូបទៀត តែក៏ត្រូវបើកប្រាក់ខែយ៉ាងក្រាស់ក្រែលនៅប្រចាំការមូលដ្ឋាននៅរដ្ឋកាលីហ្វនីញ៉ា ផងដែរ។
យោងទៅតាមអត្ថបទកាសែត Cambodia
Daily ចុះថ្ងៃទី ២
ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០១៣ Ed Royce បានជំនួយពីលោក កឹម សុខា អនុប្រធានគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ទទួលបាននូវព័ត៌មានលំអៀង មួយ។
លោក Royce មិនបានឆ្លុះបញ្ចាំងការពិតពីលោក
កឹម សុខា ទាល់តែសោះ ។ ដោយជឿ តាមលោក កឹម
សុខា យ៉ាងនោះហើយ ទើបលោក Ed Royce បានប្រកាសផ្សាយតាមកាសែតថា “កម្ពុជាត្រូវការពិតប្រាកដគឺលោក ហ៊ុន សែន លាលែងតំណែងនាយករដ្ឋមន្រ្តី”។
ប្រសិនបើអ្នកគិតថា វាចម្លែកដែលមេដឹកនាំនៃគណបក្សឈ្នះឆ្នោតមិនត្រូវធ្វើនាយករដ្ឋមន្រ្តី នោះ
ដោយសារអ្នកមិនយល់ពីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅសហរដ្ឋអាមេរិក។ នៅក្នុងការជួបជុំគ្នាមួយ នៅទីក្រុងឡុងបិច អ្វីដែល លោក Royce បាននិយាយនោះ ធ្វើឲ្យលោក កឹម
សុខា សរសើរលោក Royce
ណាស់ ពីព្រោះ
“កឹម សុខា ចង់ឃើញកម្ពុជាមានលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យពិត ដូចពលរដ្ឋ អាមេរិកដែរ”។
នៅក្នុងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យពិតប្រាកដរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក គណបក្សរបស់លោក Ed Royce គឺគណបក្សសាធារណៈរដ្ឋ
ទទួលបានអសនៈភាគច្រើនគឺចំនួន ២៣៤ ក្នុងចំណោមអសនៈ ៤៣៥ នៅក្នុងសភាតំណាងរាស្រ្ត។ គណបក្សទទួលបានអសនៈនេះក្នុងការបោះឆ្នោតឆ្នាំ
២០១២ ដោយទទួលបានសំលេងឆ្នោតទូទាំងប្រទេស ៤៦,៩%។
រីឯគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យដែលទទួល
បានសំលេងឆ្នោតច្រើនជាងប្រមាណ ១,៥ លាន សន្លឹក (គឺចំនួន
៤៨,៣%) ទទួលបានអសនៈតែ ២០១ ប៉ុណ្ណោះ។
ក្នុងករណីនេះ
គេងាយនឹងយល់ពីមូលហេតុដែលមេដឹកនាំបក្សសង្រ្គោះជាតិ រត់ទៅរក គណបក្សសាធារណរដ្ឋរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកធ្វើជាគំរូ។
ដូចពួកសាធារណរដ្ឋនៅអាមេរិកដែរ
លទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតលើកនេះ
បក្សប្រឆាំងនៅកម្ពុជា ទទួលសន្លឹកឆ្នោតលំដាប់ទី ២ តិចជាង គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ។ តែចម្លែកចាប់ពីពេលនោះមក
កឹម សុខា និង សម រង្ស៊ី នៅតែស្រែក ឡាំប៉ាថា ពួកគេត្រូវតែទទួលបានអសនៈច្រើនជាងនៅក្នុងរដ្ឋសភា ។ បក្សប្រឆាំងស្រមៃថា
ប្រសិន បើគេអាចធ្វើបែបនេះបាននៅសហរដ្ឋអាមេរិក
បក្សប្រឆាំងក៏អាចធ្វើបាននៅកម្ពុជាដែរ
។ តើនេះ ពុំមែនជាលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យបែបឆ្នៃប្រឌិតនៅសហរដ្ឋអាមេរិក
ទេឬអី?
អនុប្រធានបក្សប្រឆាំង មានរឿងផ្សេងទៀតជាមួយបក្សសាធារណរដ្ឋនៅអាមេរិក។
គេទទួល បានប្រាក់កំរៃយ៉ាងច្រើនពីបក្សនេះសំរាប់កិច្ចប្រឹងប្រែងរបស់គេក្នុងការដឹកនាំយកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ បែបសហរដ្ឋអាមេរិកមកកម្ពុជា។
ដូចអត្ថបទកាសែត Cambodia Daily បានកត់សំគាល់ថា លោក កឹម សុខា ទទួលបានប្រាក់ចំនួន
៤៥០,០០០ដុល្លារ ពីវិទ្យាស្ថានសាធារណរដ្ឋអន្តរជាតិ (IRI) ពេលគេបង្កើតមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជានាឆ្នាំ ២០០២។ សមាជិកមួយរូបនៃគណៈកម្មាធិការ នាយក
IRI បានថ្លែងប្រាប់គណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍សភាអាមេរិកនៅឆ្នាំ ២០០៤ ថា “IRI បាន គាំទ្រមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា
(CCHR) តាំងពីពេលបង្កើតនៅឆ្នាំ
២០០២”។ នៅខែ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០០៤ មន្រ្តី IRI ឈ្មោះ Ron Abney បានប្រាប់អ្នកសម្ភាសន៍ម្នាក់ថា ការផ្តល់ថវិការបស់
IRI ដល់អង្គការ CCHR នៅឆ្នាំនោះគឺមានចំនួន ៩០០,០០០ ដុល្លារអាមេរិក ។ នៅទីក្រុងឡុងបិច នាពេលនោះ លោក កឹម សុខា បាននិយាយថា
“លោកបានទទួលជំនួយហិរញ្ញវត្ថុផ្ទាល់ខ្លួនពី រដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិកដើម្បីពង្រីកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យអស់រយៈពេលជាង ៥ ឆ្នាំ។”
ខ្ញុំមិនដែលបានឃើញតួលេខថវិកាសំរាប់ឆ្នាំផ្សេងៗទៀតទេ ប៉ុន្តែប្រាកដណាស់ការចំណាយ លុយលើលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យបែបសហរដ្ឋអាមេរិកមិនថោកទេ គឺថ្លៃណាស់។ ប្រសិនបើគ្មានលុយ សប្បុរសបែបនេះពីសហរដ្ឋអាមេរិកទេ ពួកអ្នកស្រុកខ្មែរប្រហែលជាគ្មានលទ្ធភាពបែបនេះទេ។
នៅឆ្នាំ ២០០៧ លោក កឹម សុខា
សំរេចចិត្តចូលធ្វើក្នុងនយោបាយវិញ ដោយលោក បានលាលែងពីប្រធានអង្គលារ CCHR ។ ប៉ុន្តែ វាហាក់ដូចជាចម្លែកបន្តិច ចំពោះពេលវេលាទៅ ចូលប្រឡូកក្នុងនយោបាយ។ លោក កឹម សុខា បានបង្កើតអង្គការ CCHR នៅខែ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០០២
ហើយបានលាលែងពីអង្គការនេះ នៅខែមីនា
ឆ្នាំ ២០០៧ បើគិតទៅគឺមានរយៈពេលតិចជាង ៤ ឆ្នាំកន្លះ។ ប៉ុន្តែ លោក កឹម សុខា បាននិយាយថា “លោកបានទទួលជំនួយហិរញ្ញវត្ថុពីរដ្ឋាភិបាល អាមេរិក” (តាមរយៈ IRI) អស់រយៈពេលជាង ៥ ឆ្នាំ។ នោះ បានន័យថាជំនួយខ្លះកើតមានមុន ឬ ក្រោយលោកធ្វើប្រធានអង្គការ CCHR (ពេលដែលលោកជាសមាជិកព្រឹទ្ធសភារបស់គណបក្សហ៊្វុនស៊ីនបិច
ឬក៏ជាប្រធានបក្សសិទ្ធិមនុស្ស)។
ជាការពិតណាស់ កម្ពុជាគ្មានច្បាប់ប្រឆាំងនឹងគណបក្សនយោបាយដែលទទួលជំនួយពី បរទេសទេ។ នេះគឺជាចំណុចមួយដែលលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាខ្វះខាតដើរពីក្រោយសហរដ្ឋ អាមេរិក។ នៅសហរដ្ឋអាមេរិកអ្នកនយោបាយត្រូវបានហាមឃាត់មិនឲ្យទទួលជំនួយពីបរទេសទេ
ទោះបីម្ចាស់ជំនួយនោះមិនទទួលលុយពីរដ្ឋាភិបាលរបស់ខ្លួនក៏ដោយ។ ប្រសិនបើ មានករណីនេះកើតឡើងទាំងម្ចាស់ជំនួយ និងអ្នកនយោបាយដែលជាអ្នកទទួលជំនួយនោះអាចជាប់ពន្ធនាគារ ទាំងអស់គ្នា។
តាមពិតទៅ ប្រសិនបើអ្នកនយោបាយសហរដ្ឋអាមេរិកាំងបានចូលនិវត្តន៍ឈប់ធ្វើនយោបាយហើយមកបង្កើតអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលមួយ ឧទាហរណ៍ឈ្មោះថា “Good Things for America” ហើយអង្គការនេះ
ទទួលប្រាក់រាប់លានដុល្លាពីអង្គការបរទេសណាមួយ ដែលទទួលថវិកាពីរដ្ឋាភិបាលបរទេស
ហើយពីរបីឆ្នាំក្រោយមកអ្នកនយោបាយរូបនោះវិលត្រឡប់ចូលក្នុងនយោបាយវិញជាប្រធានគណបក្សថី្មមួយឈ្មោះ
“គណបក្ស American Good Things Party” អ្នកនយោបាយនោះប្រាកដណាស់នឹងប្រឈមមុខការស៊ើបអង្កេតមួយចំនួន
និងការចោទសួរដ៏អាម៉ាស់ផងដែរពីរដ្ឋអាជ្ញានៅមូលដ្ឋានរបស់ខ្លួន។
នេះអាចជាករណីមួយដែលកម្ពុជាគួរយកគំរូតាមលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យបែបសហរដ្ឋអាមេរិក។
ជាមួយគ្នានេះដែរ ការជួបជុំនៅទីក្រុងឡុងបិចរដ្ឋកាលីហ្វនីញ៉ា ដែលលោក Ed Royce និង លោក កឹម សុខា បានបង្ហាញនូវក្តីសង្ឃឹមថា នឹងនាំយកនូវការដឹកនាំដោយអ្នកជាប់ឆ្នោតបាន សម្លេងតិចប្រជាធិបតេយ្យបែបសហរដ្ឋអាមេរិកមកកម្ពុជា គឺជាព្រឹត្តិការណ៍នៃការរៃអង្គាសថវិកា សំរាប់បក្សប្រឆាំងនេះឯង ៕
ដោយលោក៖
Allen
Myers