ឯកឧត្តមបណ្ឌិត សុខ អាន ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីបាន
មាតុភូមិនិវត្តន៍ប្រទេសវិញហើយ បន្ទាប់ពីបានដឹកនាំប្រតិភូគណៈកម្មការជាតិយូណេស្កូកម្ពុជាចូលរួមកិច្ច
ប្រជុំមហាសន្និបាតលើកទី១៨ របស់អង្គការយូណេស្កូដែលបានប្រព្រឹត្តទៅពីថ្ងៃទី៣
ដល់ ១៣ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១១ នៅទីក្រុងប៉ារីសប្រទេសបារាំង។
នៅក្នុងសន្និសីទកាសែត ដែលបានធ្វើឡើងនាព្រលប់ថ្ងៃទី១៩
ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១១ នៅព្រលានយន្តហោះអន្តរ ជាតិភ្នំពេញ ឯកឧត្តម
ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី បានមានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងថា គណៈកម្មការជាតិយូណេស្កូ
នឹងស្នើសុំទៅ
សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
ដើម្បីបង្កើនថវិកាវិភាគទានរបស់កម្ពុជាទ្វេដង
ដើម្បីជួយសម្រួលការខ្វះខាតនៅក្នុងអង្គការយូណេស្កូ និងស្នើសុំរៀបចំកិច្ចប្រជុំប្រចាំឆ្នាំនៃគណៈកម្មការជាតិយូណេស្កូ
នៃបណ្តាប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក។
ក្រៅពីសំណើនេះឯកឧត្តមបណ្ឌិត សុខ អាន
បានមានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងថា
កម្ពុជានឹងរៀបចំប្រារព្ធខួបអនុស្សាវរីយ៍លើកទី២០ឆ្នាំ
នៃការចុះបញ្ជីប្រាសាទអង្គរវត្តនៅឆ្នាំ២០១២ ក៏ដូចអបអរសារទរ
ចំពោះខួបលើកលើកទី ៤០ ឆ្នាំ នៃអនុសញ្ញាអន្តរជាតិបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ឆ្នាំ
១៩៧២ ផងដែរ។ ចំពោះការទៅចូលរួមប្រជុំនៅក្នុងមហាសន្និបាតរបស់អង្គការយូណេស្កូ
លើកទី១៨ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត សុខ អាន បានបញ្ជាក់ថា
កម្ពុជាទទួលបាន លទ្ធផលល្អ។
ដោយនៅក្នុងការប្រជុំនោះមានព្រឹត្តិការណ៍ពីរ
គឺទី១ ការប្រជុំសន្និសីទទូទៅរបស់អង្គការយូណេស្កូ។ ទី២ ការចូលរួមប្រជុំមហាសន្និបាតរបស់គណៈកម្មាការបេតិកភណ្ឌពិភពលោក
តាមអនុសញ្ញាឆ្នាំ១៩៧២ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត សុខ
អាន ដែលជាប្រធានគណៈកម្មការជាតិយូណេស្កូផងដែរ បានមានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងថា ចំនួននៃសមាជិករបស់អង្គការយូណេស្កូចំនួនសមាជិកគណៈ
កម្មាការបេតិកភណ្ឌពិភពលោកមាន ការផ្លាស់ប្តូរច្រើន។ ដោយទី១ នៅយូណេ
ស្កូពីមុនធ្លាប់មាន ១៩៣ ឥឡូវមាន ១៩ ៥ គឺច្រើនជាងអង្គការសហប្រជាជាតិមាន ១៩២
ថែមស៊ូដង់មួយទៀត ១៩៣។ ចំណែកយូណេស្កូមាន ១៩៥ ក្នុងចំ
ណោមប្រទេសនៅលើសកលលោកទាំងអស់ ។
ឯកឧត្តមឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី សុខ អាន បានបន្តថា
នៅក្នុងការវិវត្តន៍ថ្មីៗនៅឆ្នាំនេះយូណេស្កូបានអនុម័តតាមរយៈសន្និសីទ
ទូទៅរបស់ខ្លួន គឺបញ្ចូលប្រទេស ស៊ូដង់ខាងត្បូង
ហើយនិងអង្គការប៉ាឡេស្ទីនចូលជាសមាជិក។
ប៉ុន្តែវាកើតមានបញ្ហាចំពោះការចូលជាសមាជិករបស់ប៉ាឡេស្ទីន ដោយមានប្រទេសមួយចំនួនជំទាស់ខ្លាំងមានដូចជា
សហរដ្ឋអាមេរិក អ៊ីស្រាអែល កាណាដា
គឺជំទាស់ខ្លាំងរហូតសហរដ្ឋអាមេរិកបានកាត់ថវិកាដែលផ្តល់ឲ្យ យូណេស្កូ ១
ឆ្នាំជាង ២២ ភាគ រយ នៅក្នុងថវិការួម ១ ឆ្នាំជាង ៣០០ លានដុល្លារអាមេរិក។ ហើយ
២២ ភាគរយដែលអាមេរិកផ្តល់ឲ្យប្រហែលជា ៧១ លានដុល្លារអាមេរិកដែលនៅសល់ត្រូវបង់
នៅក្នុងឆ្នាំនេះ ៦៥ លានដុល្លារអាមេរិក ក្នុងចំណោម ៧១ លានដុល្លារអាមេរិក។
អាមរិកប្រកាសផ្តាច់លុយនោះ។
ឯកឧត្តមឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តីបានបន្តទៀតថា
លោកជំទាវអគ្គនាយកអង្គ ការយូណេស្កូ អេរីណា បូកូវ៉ា ក៏បានចាត់វិធានការមួយចំនួន
គឺកាត់បន្ថយនូវគម្រោងខ្លះ ហើយប្រើប្រាស់នូវថវិកាបម្រុងដែលមានប្រហែល ៣០
លានដុល្លារអាមេរិករបស់យូណេស្កូយកមកប្រើប្រាស់នៅក្នុងឆ្នាំនេះ « ហើយលោកជំទាវ បានធ្វើការអំពាវនាវអោយប្រទេសផ្សេងៗ
ដែលជាសមាជិក ជួយផ្នែកថវិកា បន្ថែម»។ ចំពោះ បញ្ហានេះឯកឧត្តម
ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី សុខ អាន
បានលើកឡើងថា ឯកឧត្តម និងសំណូមពរសុំគោលការណ៍ពីសម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រី
នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
ដើម្បីចូលរួមរំលែកការលំបាកនេះជាមួយបណ្តាប្រទេសផ្សេងៗទៀតជាសមាជិក។
ទាក់ទងនឹងកិច្ចប្រជុំគណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោក
(WHC) ឯកឧត្តមបណ្ឌិត សុខ អាន បានមានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងថា
WHC បានធ្វើការបោះឆ្នោតរើសរើសសមាជិកថ្មីចំនួន
៩ ប្រទេស រួមមាន ប្រទេស អាល់ហ្សេរី កូឡុំប៊ី កាតា ឥណ្ឌា ជប៉ុន ម៉ាឡេស៊ី
អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត សេណេហ្កាល់ និងស៊ែប៊ី ជំនួសសមាជិកចាស់ដែលផុតអាណត្តិ។
កម្ពុជានៅបន្តធ្វើជាសមាជិកគណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍ WHC រហូតដល់ឆ្នាំ
២០១៣ ។ ដោយសារប្រទេសជាសមាជិកជាច្រើនប្រកួតប្រជែងចង់រៀបចំកិច្ចប្រជុំ គណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោក
(WHC) ឯកឧត្តមបណ្ឌិត សុខ អាន បានមានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងថា
ដើម្បីកាត់បន្ថយការចំណាយកម្ពុជាបានគាំទ្រយោបល់របស់អ្នកជំនាញការយូណេស្កូ
ស្តីពីការទទួលរៀបចំកិច្ចប្រជុំគណៈកម្មការជាតិអង្គការយូណេស្កូ
តំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក ដែលមានប្រទេសចំនួន ៤៧ ។
ចំពោះការរៀបចំខួបអនុស្សាវរីយ៍
២០ ឆ្នាំ នៃការចុះបញ្ជីប្រាសាទអង្គរជាសម្បតិ្តបេតិកភណ្ឌពិភពលោក
និងអបអរខួបទី៤០ អនុសញ្ញាបេតិកភណ្ឌពិភពលោកឆ្នាំ ១៩៧២ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត សុខ អាន បានមានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងថា កម្ពុជាទទួលបានការកោតសរសើរពីអង្គការយូណេស្កូ
អំពីយន្តការនៃគណៈកម្មការសម្របសម្រួលអន្តរជាតិអភិរក្ស
និងអភិវឌ្ឍន៍តំបន់អង្គរ(ICC
Angkor) ដែលមានប្រទេស ១៧ ចូលរួម និងស្ថាប័នអន្តរជាតិចំនួន ២៦ ចូលរួមជួយក្នុងគម្រោងជាង
៦០ ។ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត សុខ អាន បានមានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងថា
ការដែលយើងចុះប្រាសាទអង្គវត្តរបស់យើងជាបេតិកភណ្ឌពិភពលោកកាលពីឆ្នាំ១៩៩២
ជាព្រឹត្តការណ៍មានផលប្រយោជន៍យ៉ាងខ្លាំងដល់ការអភិវឌ្ឍ
និងអភិរក្សបេតិកភណ្ឌជាតិរបស់យើង
ដែលសព្វថ្ងៃជាសក្តានុពលភាពយ៉ាងខ្លាំងសម្រាប់ទេសចរ វប្បធម៌
របស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ហើយដែលយើងឃើញថា
កំពុងតែឈានឡើងហើយដែលបានរួមចំណែកយ៉ាងខ្លាំងដល់ GDP របស់ប្រទេសជាតិយើង។
ហើយយើងនិងធ្វើរំលឹកខួបទី ២០ ឆ្នាំ
នៃការចុះឈ្មោះប្រាសាទអង្គរចូលជាបេតិកភណ្ឌពិភពលោកដោយយើងសង្ឃឹមថា និងមានភ្ញៀវសំខាន់ៗចូលរួមផងដែរ។
ក្រៅពីការចូលរួមនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំមហាសន្និបាតលើកទី១៨
របស់អង្គការយូណេស្កូ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត សុខ
អាន ក៏បានជួបពិភាក្សាការងារ និងសំណេះសំណាលជាមួយគណៈប្រតិភូបរទេស
ដែលរួមមានលោកជំទាវ អ៊ីរីណា បូកូវ៉ា អគ្គនាយិការ WHC , ឯកឧត្តម Pithaya Pookaman អនុរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងបរិស្ថាន
និងធនធានធម្មជាតិ និងជាប្រធានគណៈប្រតិភូថៃ , ឯកឧត្តម Rodolphe Imhoof ឯកអគ្គរដ្ឋទូតស្វីសប្រចាំយូណេស្កូ,
លោក Olivier de Bernon ប្រធានសារមន្ទីរ Guimet ដែលជាអ្នកជំនាញផ្នែកអក្សរសាស្រ្តខ្មែរ
និងអតីតអ្នកស្រាវជ្រាវបុរាណវិទ្យានៅកម្ពុជា របស់សាលាបារាំងចុងបូព៌ា
ក៏ដូចជាបានចូលរួមថ្លែងសន្ទរកថា
ក្នុងពិធីជប់លៀងសម្រាប់ប្រទេសសមាជិកអង្គការ ហ្រ្វង់កូហ្វូន (Francophonie)របស់អង្គការយូណេស្កូ។
លោកជំទាវ អ៊ីរីណា បូកូវ៉ា
អគ្គនាយិការ WHC បានសម្តែងការអបអរសារទរ និងកោតសរសើរ
ដល់ការវិវត្តន៍នៃដំណើរការសន្តិភាពនៅតាមតំបន់ព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ
តាមរយៈបទបញ្ជារបស់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិទីក្រុងឡាអេ។
លោកជំទាវអគ្គនាយិការក៏បានផ្តល់អនុសាសន៍ឲ្យនាយក WHC ពិនិត្យសំណើរបស់កម្ពុជាស្តីពីការសុំជំនួយហិរញ្ញវត្ថុសង្រ្គោះបន្ទាន់ពី
WHC សម្រាប់ការខូចខាតមួយចំនួននៅឧទ្យានអភិរក្សនៅតំបន់អង្គរផងដែរ។
ឯកឧត្តមបណ្ឌិត សុខ អាន បានឲ្យដឹងដែរថា
អង្គការយូណេស្កូបានសម្តែងការគាំទ្រចំពោះកិច្ចប្រឹងប្រែងរបស់គណៈកម្មការជាតិយូណេស្កូកម្ពុជា
ដើម្បីរៀបចំឯកសារចុះបញ្ជី«ការចងចាំពិភពលោក»
សម្រាប់សារមន្ទីរទួលស្លែងសម្រាប់ទុកជាប្រវត្តិសាស្រ្តពិភពលោក។ ដោយឡែកសម្រាប់ជំនួបជាមួយ
ប្រធានសារមន្ទីរ Guimet លោក
Olivier de Bernon
បានស្នើសុំកិច្ចសហប្រតិបត្តិការពីកម្ពុជា
ដើម្បីផ្គុំព្រះកេសព្រះហរិហរៈមួយព្រះអង្គ ដែលនៅប្រទេសបារាំង
និងមានដងខ្លួននៅប្រទេសកម្ពុជា ដើម្បីដាក់តាំងបង្ហាញនៅសារមន្ទីរ
Guimet និងនៅសារមន្ទីរនៅកម្ពុជា។ ទន្ទឹមនឹងនេះភាគីបារាំងសន្យាជួយបង្កើតកម្មវិធីព័ត៌មានវិទ្យាមួយ
សម្រាប់ការចុះបញ្ជីសិលាចារឹកនៅតាមវត្តនៅខេត្តតាកែវ កំពង់ស្ពឺ
និងកំពត។ ភាគីបារាំងបានស្នើសុំឲ្យបន្តកម្មវិធីនេះនៅខេត្ត កំពង់ចាម
និងបន្តកម្មវិធីចុះបញ្ជីសារពើភ័ណ្ឌកំណាយបុរាណវិទ្យានៅភូមិមូល
ក្នុងតំបន់ជើងឯក ដែលមានអង្កត់ផ្ចិត ៨០០ ម៉ែត្រ
ដែលអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តចាត់ទុកថា ជាតំបន់បុរាណវិទ្យាភូមិមូល
ដូចនៅក្នុងស្រុកមេមត់ ខេត្ត កំពង់ចាម
ដែលបានកើតឡើងដំណាលគ្នានៃសម័យអង្គរផងដែរ។ ជារួមបើយោងតាមប្រសាសន៍ឯកឧត្តមបណ្ឌិត
សុខ អាន ឆ្នាំ ២០១១
នេះកម្ពុជាបានធ្វើសកម្មភាពច្រើន
ដើម្បីឲ្យជ្រួតជ្រាបនៅក្នុងយន្តការនានារបស់អង្គការយូណេស្កូ៕