ថ្ងៃទី១៧ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១២
លោកជុំ កុសល
សំណួរ៖
ការបោះឆ្នោតអសកលរបស់ព្រឹទ្ធសភានីតិកាលទី៣ គឺបានបញ្ចប់ហើយ
ប៉ុន្តែគណៈកម្មាធិការជាតិ មិនទាន់បានប្រកាសជាផ្លូវការ
ក៏ប៉ុន្តែយើងអាចដឹងលទ្ធផលមុនរួចទៅហើយ។ ទន្ទឹមនឹងនោះគណបក្ស សម
រង្ស៊ី គឺនៅតែលើកថាជារឿងជោគជ័យរបស់ខ្លួន ដោយកើនអសនៈពី២ ទៅ១១
អីអញ្ចឹង ហើយបងប្អូនមួយចំនួនដែលលោកជាអ្នកវិភាគជាទូទៅ អំពីលទ្ធផល
និងអាចឈានទៅដល់លទ្ធផលបោះឆ្នោតសកល
និងការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ខាងមុខ
និងការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិឆ្នាំ២០១៣ខាងមុខនេះ
លទ្ធផលគឺវាប្រាកដជាមិនដូចទៅនឹងលទ្ធផល ការបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភាទេ
ហើយគណបក្ស សម រង្ស៊ី អាចនឹងធ្លាក់សម្លេង។ ប៉ុន្តែគណបក្ស សម រង្ស៊ី
គេមិនបានគិតទៅដល់បញ្ហាជាក់ស្តែងណាមួយដែលនឹងកើតឡើងខាងមុខទេ
គឺគេគិតតែលទ្ធផលដែលកើនអសនៈ៩
នៅព្រឹទ្ធសភាធ្វើជាអំណះអំណាងសម្រាប់ព្រឹត្តិកាណ៍បោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់
និងការបោះឆ្នោតសកលខាងមុខនេះទៅវិញ។ ជុំវិញបរិបទនេះ
តើលោកបណ្ឌិតយល់ឃើញយ៉ាងម៉េច? សូមអញ្ជើញអត្ថាធិប្បាយ ។
លោក បណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ
ចម្លើយ៖ រឿងបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភានេះ
យើងសូមលើកយកនូវអ្វីដែលយើងបានមើលឃើញ
និងជាមូលដ្ឋានសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋពិចារណាទៅលើការគណនាបែបនយោបាយ
ហើយក៏សម្រាប់គណបក្សនយោបាយដែរ ដើម្បីកុំឲ្យមោទនៈភាពជ្រុល
វាទៅជាខុស ហើយបើមោទនៈភាពខុស វាទៅជាខាត។
យើងចង់បញ្ជាក់ជូនប្រជាពលរដ្ឋ
និងអ្នកនយោបាយឲ្យចេះផ្អែកទៅលើតថៈភាពនៃការវិវឌ្ឍន៍កម្លាំងនយោបាយ
ដើម្បីយកទៅវិភាគ ប្រសើរជាងការមានមោទនៈភាពទៅលើចំណុចនៃតួលេខ
តែភ្លេចគិតពីការវិវឌ្ឍនៃកម្លាំងនយោបាយរបស់ខ្លួន
នៅក្នុងទីលានប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស។
អញ្ចឹងខ្ញុំចង់បញ្ជាក់អំពីលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភា
ដែលគណបក្ស សម រង្ស៊ី អះអាងថាជាជ័យជំនះនោះ
ប៉ុន្តែសម្រាប់ការវិភាគខាងវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយវិញ
តើវាជាជ័យជំនះ ឬជាសារបរាជ័យរបស់គណបក្ស សម រង្ស៊ី ?
នៅពេលដែលមានការកើនអសនៈពី២ ទៅ១១ នេះ។
ការវិភាគទៅលើការបោះឆ្នោតបែបអសកល
គេមិនអាចធ្វើការវិភាគដូចនឹងការវិវត្តន៍កម្លាំងនយោបាយតាមបែប
ការបោះឆ្នោតបែបសកលបានទេ
ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរត្រូវយល់ថាការបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភាគឺជាការ
បោះឆ្នោតបែបអសកល។គឺបានន័យថា អ្នកមានសិទ្ធិបោះឆ្នោតត្រូវបានកម្រិត
នៅត្រឹមតែសមាជិករដ្ឋសភានីតិកាលបច្ចុប្បន្ន ដែលមានចំនួន១២៣នាក់
និងសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ដែលមានជាង១ម៉ឺននាក់នេះឯង។
អញ្ចឹងការកម្រិតនៅត្រឹមតែអង្គបោះឆ្នោតបែបនេះ
គឺយើងត្រូវយកសម្លេងនៃអង្គបោះឆ្នោតមកពិចារណា
គឺមិនមែនយកសម្លេងនៃចំនួនអសនៈមកពិចារណាទេ
ពីព្រោះវាជាការបោះឆ្នោតអសកលដែលពឹងផ្អែកទៅលើអ្វីដែលអង្គបោះឆ្នោត
សម្រេចចិត្ត។ ដូច្នេះហើយ
មុននឹងឲ្យបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋពិចារណាយើងអាចចោទសួរថា
នៅក្នុងការបោះឆ្នោត ទោះបីជាការបោះឆ្នោតសកល ឬអសកលក៏ដោយ
គណបក្សនានាគឺសុទ្ធតែច្បាប់អនុញ្ញាត្តិឲ្យចូលរួមប្រកួតប្រជែង
ប៉ុន្តែជាក់ស្តែង ការបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភាជាការបោះឆ្នោតអសកល
ទោះបីជាច្បាប់អនុញាត្តិឲ្យគ្រប់គណបក្សចូលរួមប្រកួតប្រជែង
ប៉ុន្តែគណបក្សនីមួយៗក៏គេបានគិតទុកជាមុនដែរ
ថាតើគណបក្សរបស់គេនីមួយៗនោះមានអង្គបោះឆ្នោតរបស់គេគ្រប់គ្រាន់ឬ
ទេ? នៅក្នុងមណ្ឌលបោះឆ្នោតតាមភូមិភាគនីមួយៗនោះ
សម្រាប់ទទួលបានអសនៈព្រឹទ្ធសភានោះ។ អញ្ចឹងបើគណបក្សណាដែលគេគិតថា
គេមានអង្គបោះឆ្នោតក៏ពិតមែន
ក៏ប៉ុន្តែអង្គបោះឆ្នោតរបស់គេមានមិនគ្រប់ទេសម្រាប់ការដណ្តើមយក
១អសនៈនៅតាមមណ្ឌលបោះឆ្នោតតាមភូមិភាគនីមួយៗនោះ
អញ្ចឹងគេអត់ទៅឈរឈ្មោះប្រកួតប្រជែងទេ។
អញ្ចឹងគណបក្សដែលមានអង្គបោះឆ្នោតទាំងអស់ គឺគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា
គណបក្ស សម រង្ស៊ី គណបក្ស នរោត្តមរណរិទ្ធ គណបក្ស ហ្វ៊ុនស៊ីនប៉ិច
និងគណបក្ស កឹម សុខា ។ ចុះហេតុអ្វីបានជាគណបក្សនរោត្តមរណរិទ្ធ គណបក្ស កឹម
សុខា និងគណបក្ស ហ្វ៊ុនស៊ីនប៉ិច គេអត់ទៅឈរជាបេក្ខជនប្រកួតប្រជែង
ហើយមានតែគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណបក្ស សម រង្ស៊ី?
គឺដោយសារគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា មានអង្គបោះឆ្នោត
ដែលគេគិតថាគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីទទួលយកអសនៈ
និងអាចដណ្តើមអសនៈបានច្រើនថែមទៀត។ចំណែកគណបក្ស សម រង្ស៊ី
ក៏អាចគិតថាគេមានចំនួនតួលេខដែលអាចគ្រប់ចំនួនខ្លះដែលអាចដណ្តើមយក
ចំនួនអសនៈព្រឹទ្ធសភា។ ឯគណបក្ស ហ្វ៊ុនស៊ីនប៉ិច គណបក្ស នរោត្តមរណរិទ្ធ
ក៏មានអង្គបោះឆ្នោតនៅក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់មួយចំនួនដែរ
និងនៅរដ្ឋសភាក៏មានអង្គបោះឆ្នោតដែរ
ប៉ុន្តែដោយគេគិតថាអង្គបោះឆ្នោតទាំងអស់នោះមិនអាចមានគ្រប់ចំនួន
នៅក្នុងភូមិភាគបោះឆ្នោត ដើម្បីដណ្តើមយកមួយអសនៈព្រឹទ្ធសភាទេ។
ដូចគ្នានេះដែរ គណបក្ស លោក កឹម សុខា ដែលធ្លាប់អួតក្អេងក្អាង
ប៉ុន្តែដល់ឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភា ខ្លួនមិនទៅឈរឈ្មោះ
គឺដោយសារតែកឹម សុខា
មានអង្គបោះឆ្នោតតែបីរូបទេដែលជាសមាជិករដ្ឋសភាបច្ចុប្បន្ននេះ។
អញ្ចឹង បើកឹម សុខា មានអង្គបោះឆ្នោតតែបីរូប
បែរជាឈរឈ្មោះប្រកួតប្រជែងព្រឹទ្ធសភា នោះយើងមិនត្រឹមតែហ៊ាននិយាយថា
មេបក្សខួរក្បាលអន់ទេ វាទៅជាមេបក្សងោះសុទ្ធតែម្តង
ពីព្រោះមានអង្គបោះឆ្នោតតែបីសម្លេងនៅក្នុងរដ្ឋសភា
ហ៊ានទៅប្រកួតប្រជែងនោះ វាជាការផ្សងព្រេងតែម្តង។
អញ្ចឹងបានន័យថាគណបក្ស ទាំងបីនោះគេបានគិតទុករួចជាស្រេចទៅហើយ
គឺវាអត់បានការក្នុងការទៅប្រកួតនោះទេ។ ពាក្យអត់បានការនោះ
គឺមិនមែនមានន័យថាការបោះឆ្នោតនេះអត់បានការនោះទេ
គឺមានន័យថាពួកគេទេដែលអត់បានការដែលចំណាយពេលទៅប្រកួតនោះ
គឺខ្លួនគេនោះអត់បានទទួលផលទេ ដូច្នេះហើយបានជាគេដកឃ្លាចេញ។
អញ្ចឹងមានតែគណបក្សពីរទេដែលបានគិតរួចជាស្រេចដោយផ្អែកទៅលើតួលេខនៃ
អង្គបោះឆ្នោត ដែលគេសង្ឃឹមថាត្រូវតែបានអសនៈព្រឹទ្ធសភា។
ចំណែកគណបក្ស សម រង្ស៊ី ខ្លួនឯងក៏ផ្អែកទៅលើចំនួនអង្គបោះឆ្នោត
ដែលជាសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់មូលដ្ឋាន
កើតចេញពីការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់កាលពីឆ្នាំ២០០៧
រួចទៅហើយ ។ បើគិតតាមតួលេខនេះ ហើយការបោះឆ្នោតតាមរបៀបអសកលអញ្ចឹង
គេហ្នឹងបាន១១អសនៈដូចគ្នា។ អញ្ចឹងអ្វីដែលគេគិតថា
១១អសនៈដែលរំពឹងថាដូចទៅតាមតួលេខឆ្នាំ២០០៧នោះ សួរថាពីឆ្នាំ២០០៧ ដល់
២០១២ នេះគេអាចរក្សារបស់ដែលគេទន្ទឹងថា គេបាន១១ឬអត់?
ឬក៏គេព្រួយបារម្ភថានឹងអាចបាត់បង់ដែរឬអត់?
បើថាគេរំពឹងថាគេអាចលើសពីចំនួនរំពឹងទុកនេះនោះ គឺមិនអាចទេ
គឺមានតែទប់ស្កាត់កុំឲ្យមានការបាត់បង់ ឬក៏បាត់បង់ខ្លះ។
បើនិយាយថាឲ្យមានចំនួនកើន គឺមិនកើនទេ។ ចំណែកគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា
មានការរំពឹងថាទទួលបានច្រើនជាងហ្នឹង
រួមជាមួយនឹងការរក្សានូវចំនួនដែលខ្លួនរំពឹងទុក
បូកជាមួយនឹងចំនួននៃអង្គបោះឆ្នោតរបស់គណបក្សដ៏ទៃដែលអត់ទៅប្រកួត
ប្រជែង គឺប្រាកដជាមកគាំទ្របេក្ខជនរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។
ដូច្នេះបើគិតអំពីអសនៈ គឺមិនអាចបញ្ជាក់ថាគណបក្ស សម រង្ស៊ី
ទទួលបានជ័យជំនះទេ។ យើងក៏អាចនិយាយឲ្យសុច្ចរិត
សូម្បីតែគណបក្សប្រជាជន
ផ្អែកទៅលើចំនួនអសនៈក៏មិនអាចជាមូលដ្ឋានប្រកាសថាជាជោគជ័យទេ
នេះជាការពិត។ ប៉ុន្តែគណបក្ស សម រង្ស៊ី យកលទ្ធផលការបោះឆ្នោតអសកល
ផ្អែកលើចំនួនអសនៈមកប្រកាសថាជាជោគជ័យ
គឺជាភាពកំសោយខាងការវិភាគផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយហើយ។
តើគេត្រូវធ្វើយ៉ាងម៉េចដើម្បីវិភាគឲ្យឃើញថាលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោត
អសកលនេះគឺជាមូលដ្ឋាននៃការវាយតម្លៃការវិវឌ្ឍន៍កម្លាំងនយោបាយនេះ
? វិធីគឺគេយកសម្លេងបោះឆ្នោតគាំទ្របេក្ខជនគណបក្សរបស់ខ្លួន
ទៅផ្ទៀងផ្ទាត់ជាមួយនឹងចំនួនអង្គបោះឆ្នោតរបស់ខ្លួន។
បើអង្គបោះឆ្នោតរបស់ខ្លួនស្មើនឹងចំនួនសម្លេងឆ្នោតដែលខ្លួនទទួលបាន
មានន័យថាមួយដកមួយស្មើសូន្យ បានន័យថាមានតុល្យភាព
គឺ១០០%អត់មានការបាត់បង់។ ប៉ុន្តែបើសិនជាសម្លេងដែលមាន
ហើយនឹងសម្លេងដែលទទួលបានមិនសមមូលនឹងគ្នា និងមានការកើនឡើង
បានន័យថាគណបក្សនោះមានការវិវឌ្ឍន៍កម្លាំងនយោបាយកើនឡើង។
ប៉ុន្តែបើគណបក្សផ្សេងទៀតដែលចំនួននៃអង្គបោះឆ្នោតតិចជាងសម្លេង
ដែលខ្លួនទទួលបាន គឺមានន័យថាអវិជ្ជមាន។អវិជ្ជមាននេះ
គឺបញ្ជាក់ថាការវិវឌ្ឍន៍នៃកម្លាំងនយោបាយរបស់គណបក្សនោះ
ធ្លាក់ចុះ។ ខ្ញុំមានស្ថិតិ ដើម្បីប្រៀបធៀបជូនប្រជាពលរដ្ឋ។
នៅទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា
យើងបានបែងចែកជាមណ្ឌលបោះឆ្នោតអសកលនេះជា៨ភូមិភាគ។
ក្នុង៨ភូមិភាគនេះគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាកើនសម្លេងរហូតទៅដល់៧៩៧
នេះជាសម្លេងកំណើន។ សម្លេងសរុបដែលទទួលបានគឺ៨៨៨០។ ចំនួននេះ
គឺច្រើនជាងចំនួនដែលអង្គបោះឆ្នោតរបស់គណបក្សប្រជាជនមាន។
មានន័យថា បើចំនួននៃអង្គបោះឆ្នោត
និងសម្លេងគាំទ្រធំជាងចំនួនអង្គបោះឆ្នោត
បានន័យថាការគាំទ្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមានការកើនឡើង។
ងាកមកគណបក្ស សម រង្ស៊ី ចំនួននៃអង្គបោះឆ្នោតរបស់ខ្លួនមានជិត៣០០០
ប៉ុន្តែខ្លួនទទួលបានមិនគ្រប់ទេគឺទទួលបានតែ២៥០៣ ប៉ុណ្ណោះ
បានន័យថាបាត់១៧៧សម្លេង។
ការបាត់ក្នុងចំនួនដ៏ច្រើនបែបនេះមិនមែនជារឿងធម្មតាទេ
គឺជិតទៅដល់១០% ។ ចំណុចនេះបញ្ជាក់ថា
ការវិវឌ្ឍន៍នៃកម្លាំងនយោបាយរបស់គណបក្ស សម រង្ស៊ី
គឺត្រូវបានធ្លាក់ចុះ គឺមិនមែនកើនឡើងទេ។
-មតិលោក ជុំ កុសល
រឿង
លទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភានេះ
យើងត្រូវហ៊ាននិយាយការពិតទាំងអស់គ្នា គណបក្ស សម រង្ស៊ី
ក៏ត្រូវហ៊ានទទួលស្គាល់ការពិតដែរ។ យើងទទួលស្គាល់ថាវាកើនតួលេខពី២
មក១១នេះ វាកើនហើយ។
ប៉ុន្តែយើងត្រូវគិតទៅដល់នីតិវិធីនៃការបោះឆ្នោត
គឺត្រូវបែងចែកឲ្យច្បាស់។ ការបោះឆ្នោតអសកល លទ្ធផលគឺវាថេរ
មានន័យថាយើងសឹងតែដឹងចំនួនអសនៈនោះមុនរួចទៅហើយ។
ប៉ុន្តែគ្រាន់តែយើងមិនហ៊ាននិយាយថា
បើយើងយកចំនួនតួលេខនៃអង្គបោះឆ្នោតដែលយើងបានកំណត់
តម្រូវឲ្យមានសិទ្ធិបោះនោះមានចំនួនប៉ុន្មាន
គឺយើងអាចគុណចែកទៅឃើញអសនៈបាត់ទៅហើយ។
បញ្ហាសំខាន់គឺគណបក្សត្រូវចេះរក្សានូវចំនួននៃអង្គបោះឆ្នោតរបស់
ខ្លួនឲ្យគត់មត់។ឧទាហរណ៍ បើខ្លួនមាន២០០០នាក់
ហើយលទ្ធផលទទួលបាន២០០០នោះមកគឺល្អប្រសើរណាស់។
ប៉ុន្តែបើខ្លួនមានចំនួន២០០០ ហើយវាបាត់អស់១០% ឬ៧%ទៅ៨%នោះ
គេហៅថាបរាជ័យទៅវិញទេ។ ចំណែកគណបក្ស សម រង្សី
គាត់ថាគាត់ទទួលបានជោគជ័យ
ដោយសារកើន។ត្រង់នេះទោះបីជាលោកមិនប្រកាស ក៏គេថាលោកកើនដែរ
ប៉ុន្តែ បញ្ហាសំខាន់គឺថិតនៅត្រង់ថាតើចំនួនអង្គបោះឆ្នោតរបស់លោក
ដែលជាសកម្មជនរបស់លោកនោះ
បានរក្សាចំនួនលំនឹងដូចក្នុងបញ្ជីគណបក្សឬទេ?
ពីព្រោះវាបាត់អស់១៧៧ និងអាចបាត់លើសនេះទៅទៀត។
ចំណែកគណបក្សប្រជាជន ក្រោយពីបូកទៅគឺចំនួនកើនមួយអសនៈ
ប៉ុន្តែចំពោះសម្លេងដែលកើនគឺជិត៨០០សម្លេង
ដែលនេះគឺជាចំនួនមួយដែលមិនធម្មតា។ អញ្ចឹង
សូមកុំយកលទ្ធផលនេះទៅធ្វើជាមូលដ្ឋាននៃការវិភាគសម្រាប់លទ្ធផល
បោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់ និងជ្រើសតាំងអ្នកតំណាងរាស្ត្រ
ពីព្រោះលទ្ធផលវាមិនដូចគ្នាទេ។
បងប្អូនយើងអ្នកវិភាគមួយចំនួនបានមើលឃើញថា លទ្ធផលបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់
និងការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិនៅឆ្នាំ២០១៣ គណបក្ស សម រង្ស៊ី អាចនឹងអស់។
រឿងសម្លេងអង្គបោះឆ្នោតរបស់គណបក្ស សម រង្ស៊ី ដែលមានជាង២០០០
សម្លេងនេះគឺជាលទ្ធផលដែលចេញតាំងពីឆ្នាំ២០០៧មកម្លេះ
ដែលជាពេលបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់
និងជាដំណាក់កាលចុងឆ្នាំ២០០៦ និងដើមឆ្នាំ២០០៧ គឺជាពេលដែលគណបក្ស
ហ្វ៊ុនស៊ីនប៉ិច បែកបាក់គ្នា ។ ពេលនោះគណបក្សប្រជាជន
នៅថ្នាក់ក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ក៏កើនដែរដោយបានសម្លេងពី
ហ្វ៊ុនស៊ីនប៉ិច មួយចំនួន និងមួយចំនួនទៀតទៅគណបក្ស សម រង្ស៊ី។
ដូច្នេះហើយទើបវារាលដាលមកដល់ការបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភាឆ្នាំ២០១២នេះ
។ ប៉ុន្តែសម្រាប់ការបោះឆ្នោតសកល គឺវាមានការខុសគ្នាដូចមេឃ
និងដី។ អញ្ចឹងសូមកុំយកលទ្ធផលរបស់ការបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភា
ទៅធ្វើជាអំណះអំណាងនៃការវិភាគទៅលើលទ្ធផលបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សា
ឃុំសង្កាត់
និងបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងសភាតំណាងរាស្ត្រសម្រាប់នីតិកាលបន្ទាប់
គឺវាមិនត្រឹមត្រូវទេ។ ខ្ញុំនៅតែមើលឃើញថាគណបក្ស សម រង្ស៊ី
នឹងបាត់បង់សម្លេងយ៉ាងច្រើននៅនីតិកាលបន្ទាប់ទៅទៀតនេះ
ដោយផ្អែកទៅលើទឡ្ហីករណ៍ជាច្រើន។ ទី១នៅផ្ទៃក្នុងនៃគណបក្ស សម
រង្ស៊ី គឺចាប់ផ្តើមប្រេះឆា
មេបក្សមានពិរុទ្ធមិនអាចចូលស្រុកបាន។ មន្ត្រី
និងថ្នាក់ដឹកនាំនៅក្នុងបក្សបែងចែកក្រុម បន ភឿន។
បែងចែកក្រុមគ្រួសារ បែងចែកបក្សពួក ពុករលួយ។
ចំណុចមួយទៀតគឺប្រភពនៃហិរញ្ញវត្ថុ ទាំងក្នុងនិងក្រៅប្រទេស ត្រូវបាន
និងកំពុងមានវិបត្តិយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។ ចំណូលសម្រាប់បក្ស
បាត់បង់សឹងតែ១០០%ទៅហើយ ទាំងនេះគឺជាចំណុចសំខាន់។ ចំណុចមួយទៀត
មួយរយះកាលកន្លងមកនេះ គណបក្ស សម
រង្ស៊ីបានបង្ហាញនូវភាពទន់ខ្សោយរបស់ខ្លួន
ខាងការសម្រេចចិត្តរឿងនយោបាយធំៗ២ចំណុច។
ចំណុចទី១
កំហុសឆ្គងដែលជាការបើកចំហរ
នូវចំណុចខ្សោយរបស់ខ្លួននោះគឺឲ្យមជ្ឍដ្ឋានជាតិ
និងអន្តរជាតិឃើញនោះគឺរឿងប្រើប្រាស់នូវនយោបាយ១១៩នេះឯង។
ដែលសម្តេចតេជោ លោកមានប្រសាសន៍ថាជា យុទ្ធសាស្ត្រគ្រាប់មីន១១៩នោះ
ពីព្រោះវាជាចំណុចខ្សោយណាស់ដែលយកមាត្រា៧៦
នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញមកដាក់ជាបញ្ហាធ្វើឲ្យសភាអសកម្មក្នុងការអនុមត្តិ
នោះ គឺវាខុសទាំងស្រុងតែម្តង។ ការដែលគណបក្ស សម រង្ស៊ី
ធ្វើនេះគឺហាក់បីដូចជាគេមិនចេះអានខ្លឹមសាររដ្ឋធម្មនុញ្ញ
ហើយបង្ហាញថាគណបក្សសម រង្ស៊ី អសមត្ថភាព និងមិនចេះវិភាគនយោបាយ
ដែលបញ្ជាក់ពីំចំណុចខ្សោយរបស់ខ្លួន។
ចំណុចទី២
ខ្ញុំមើលឃើញអំពីនយោបាយអត្តឃាតរបស់គណបក្ស សម រង្ស៊ី
គឺមានន័យថាគណបក្សនេះបាននាំគេឲ្យក្បត់នឹងសច្ចះធម៌ប្រវត្តិសាស្ត្រ
។ កាលពីថ្ងៃទី៧ ខែមករា ឆ្នាំ២០១២ កន្លងទៅនេះ
ស្របពេលដែលប្រជាពលរដ្ឋ រងគ្រោះដោយរបបប្រល័យពូជសាសន៍ទាំងក្នុង
និងក្រៅប្រទេសគេសំដែងនូវអំណរសារទរទិវាជ័យជំនះ
និងបញ្ចេញនូវការឈឺចាប់រំលឹកអំពីទុក្ខលំបាកជាងសាមសិបឆ្នាំមុន
វាបែរទៅជាលោកប្រធានគណបក្ស សម រង្ស៊ី ចេញលិខិតជាផ្លូវការ
ចោទប្រកាន់អ្នកគាំទ្រ ៧ មករា ថាសុទ្ធតែជាអ្នកក្បត់ជាតិទៅវិញ។
អញ្ចឹងប្រជាពលរដ្ឋអាចវាយតម្លៃបានថា
គណបក្សនេះកំពុងតែក្បត់នឹងសច្ចៈធម៌ប្រវត្តិសាស្ត្រ។
ចំណុច
មួយទៀតខ្ញុំមើលឃើញថា អង្គបោះឆ្នោត
និងសកម្មជនថ្នាក់មូលដ្ឋានរបស់ខ្លួនបានចាកចេញច្រើនណាស់គួរ
ឲ្យកត់សម្គាល់។
ដោយសារមូលដ្ឋាននៃអំណាចដែលថិតនៅខាងក្រោមទាំងនោះគេដើរចេញយ៉ាង
ច្រើនបែបនេះ វាជាសញ្ញាមួយបង្ហាញឲ្យឃើញថា
គណបក្សនេះនឹងអស់អ្នកគាំទ្រនៅខាងក្រោម
ហើយបើអស់អ្នកគាំទ្រនៅខាងក្រោមហើយ
ទោះបីជាខាងលើមានធនធានមនុស្សដល់កំពូលយ៉ាងណាក៏ដោយក៏ទៅអត់រួចដែរ។
ឧទាហរណ៍ នៅខេត្តកណ្តាល បោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភា សមាជិក សមាជិកា
នៃអង្គបោះឆ្នោតរបស់គណបក្ស សម រង្ស៊ី
បោះឆ្នោតជូនគណបក្សប្រជាជនបាន៣៦សម្លេងទេ។ ប៉ុន្តែនៅពេលដែលអស់លោក
លោកស្រី ទាំងនោះគាត់ចាកចេញពីគណបក្ស សម រង្ស៊ី
មកចូលរួមជាមួយគណបក្សប្រជាជន គឺមានដល់ទៅ៧៧នាក់
នេះគឺគ្រាន់តែថិតនៅក្នុងខេត្តកណ្តាលមួយទេ។
អញ្ចឹងបើក្នុងក្របខណ្ឌទូទាំងប្រទេស
តើនឹងមានចំនួនប៉ុន្មានតទៅទៀត។
អញ្ចឹងត្រូវយល់ថាក្នុងសកម្មជនរបស់គណបក្ស សម រង្ស៊ី
មួយរូបដែលចេញមកចូលរួមជាមួយគណបក្សប្រជាជន
គឺមានសម្លេងដែលមកជាមួយគឺមិនតិចទេ។
ចំណុចមួយទៀត
ដែលជាកត្តាសំខាន់នោះ គឺគណបក្ស សម រង្ស៊ី និងគណបក្ស សិទ្ធិមនុស្ស
អស់ឱកាសហើយ ពីព្រោះនៅក្នុងនីតិកាលទី៤នេះគណបក្សប្រជាជន យកបាន៩០
អសនៈហើយ អញ្ចឹងសម្រាប់នីតិកាលទី៥បន្តទៀតនេះ
ខ្ញុំមិនជឿថាគណបក្សប្រជាជនថមថយសម្លេងទេ គឺមានតែកើន
ពីព្រោះសមិទ្ធផលកើនជាបន្តបន្ទាប់
កំណែទម្រង់ធ្វើបណ្តើរៗទទួលបានជោគជ័យ
អញ្ចឹងវិសាលភាពនៃការគាំទ្រគណបក្សប្រជាជន នឹងកើន
ពិសេសយុវជនដែលគ្រប់អាយុបោះឆ្នោតនេះគឺកើនច្រើនណាស់
ហើយយុវជនពី៧០% ទៅ៨០% បានចូលរួមគាំទ្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។
អញ្ចឹងបើសម្លេងគណបក្សប្រជាជនកើន គឺមានតែសម្លេងគណបក្សប្រឆាំងថយ
ពីព្រោះចំនួនអសនៈគឹមានតែ១២៣។ ឧទាហរណ៍ នៅអាណត្តិនេះ៩០ អញ្ចឹង
អាណត្តិក្រោយថាត្រឹមតែ១០០ ទៅចុះ គឺមានន័យថា១០ត្រូវកាត់ពី សម
រង្ស៊ី មកហើយ ពីព្រោះកឹម សុខា មានតែ៣សម្លេង បើកាត់ទៅវាអស់ហើយ។
នេះគឺជាទិដ្ឋភាពដែលយើងមើលឃើញ ដូចនេះហើយទើបយើងសន្និដ្ឋានថា
គណបក្ស សម រង្ស៊ី នឹងអាចបាត់សម្លេង។
ចំពោះការដែលយើងព្យាករណ៍ទុកជាមុន ខ្ញុំមើលឃើញថាគណបក្សប្រជាជន
លោកប្រយ័ត្នប្រយែងណាស់ ទោះបីជាលោកដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល
ក៏ដូចជាលោកខិតខំបង្កើនសមិទ្ធផលដែរ
ហើយធ្វើយ៉ាងណាមិនព្យាករណ៍ហួសហេតុនោះទេ
គឺគ្រាន់តែព្យាករណ៍ក្នុងចិត្ត។ ជាក់ស្តែងនីតិកាលមុន
លោកព្យាករណ៍ត្រឹម ៨០ ទៅ៨១ប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែវាកើនរហូតដល់៩០។
ផ្ទុយទៅវិញគណបក្ស សិទ្ធិមនុស្ស ដែលទទួលបានតែ៣អសនៈ
បែរជាហ៊ានព្យាករណ៍រហូតដល់ទៅ៥៨ ទៅ៦០ អសនៈមុនពេលបោះឆ្នោត។
ការព្យាករណ៍ហួសហេតុបែបនេះ
គេហៅថានយោបាយរបៀបចៅចាក់ស្មុគ្រ។ការដែលអួតមុនបែបនេះ
ហើយបែរជាទទួលបរាជ័យវិញនោះ គឺជាការខ្មាស់គេខ្លាំងណាស់។
សព្វថ្ងៃនេះ
សម្លេងរបស់គណបក្សប្រឆាំង
គឺមិនមែនជាសម្លេងដោយសុច្ឆន្ទៈពិតប្រាកដទេ
វាគ្រាន់តែជាសម្លេងដែលកើតចេញពីភាពអសកម្មណាមួយនៃមន្ត្រីមូលដ្ឋាន
របស់គណបក្សដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល។
ប៉ុន្តែនៅពេលដែលការធ្វើកំណែទម្រង់ទទួលបានប្រសិទ្ធិភាពជា
បន្តបន្ទាប់
ពេលនោះសម្លេងទាំងនោះនឹងត្រូវបង្កើនមកកាន់គណបក្សប្រជាជនវិញ។
ចំណុចនេះ ថ្នាក់ដឹកនាំរបស់យើង សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន
លោកតែងតែអំពាវនាវឲ្យមន្ត្រីរបស់លោកធ្វើអំពើល្អជាមួយប្រជាពលរដ្ឋ។
មន្ត្រីមូលដ្ឋានសំខាន់គឺរឿងសេវាសាធារណៈជូនប្រជាពលរដ្ឋ
មិនត្រូវបង្កបញ្ហាជាមួយប្រជាពលរដ្ឋទេ។
ចំណុចមួយទៀត
យើងមើលឃើញរួចហើយថា នៅពេលដែលគណបក្សប្រឆាំង
គេនឹងមិនទទួលបានជោគជ័យ ជាពិសេសលោក កឹម សុខា
គាត់តែងតែចោទបញ្ហាដាក់ទៅលើគណៈកម្មាធិការជាតិ។
គាត់ដូចជាព្រួយបារម្ភអំពីលទ្ធផលរបស់គាត់
ចំពោះគណៈកម្មាធិការជាតិ
រហូតអំពាវនាវឲ្យបរទេសមកជួយមើលពីបញ្ហាដំណើរការនៃ គ ជ ប
នៅពេលបោះឆ្នោត។ ខ្ញុំគិតថាគាត់ដូចជាបរទេសនិយមពេកហើយ។
គំនិតរបស់គាត់គឺកំពុងតែបញ្ច្រាស់ទៅនឹងដំណើរវិវត្តន៍នៃការជាក់
ស្តែងនៅកម្ពុជាហើយ។ ការបោះឆ្នោតកាលពីឆ្នាំ១៩៩៣
អ៊ុនតាក់រៀបចំគឺជួបនឹងភាពរខេករខាកខ្លាំងណាស់
។ប៉ុន្តែចាប់ពីនីតិកាលទី២មក ខ្មែរយើងបានរៀបចំដោយខ្លួនឯង
យើងមានបទពិសោធន៍ ពីនីតិកាលមួយទៅនីតិកាលមួយ
រហូតដល់មានបណ្តាប្រទេសមួយចំនួនដែលគេទើបតែចាប់ផ្តើមរៀបចំការ
បោះឆ្នោតគេមកសុំបទពិសោធន៍ពី គ ជ ប របស់កម្ពុជាទៅវិញ។
អញ្ចឹងហេតុអ្វីអស់លោក
នៅតែប្រើខួរក្បាលវិលជុំវិញមួយដុំបែបនេះ?។ នេះគឺជាសម្តី
គឺជាឡេះរបស់អ្នកដែលត្រៀមខ្លួនចាញ់តែប៉ុណ្ណោះ ។
នៅពេលដែលដឹងថាខ្លួនចាញ់
គឺគេចាប់ផ្តើមរកមធ្យោបាយណាដើម្បីលើកហេតុផលមកដាក់ធ្វើជាបញ្ហា។
ហើយហេតុផលរបស់គាត់គឺមានតែរឿង ទី១ ចោទ គ ជ ប ថាមិនយុត្តិធម៌ទៅ ទី២
បដិសេធនូវលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតនោះទៅ។
បើអស់លោកតាំងខ្លួនជាអ្នកនយោបាយពិតប្រាកដហ៊ានទទួលស្គាល់ការពិត
ហ៊ានទទួលស្គាល់សមត្ថភាពខ្លួនឯង
គឺសូមអស់លោកកុំប្រើនូវរូបមន្តបែបមិនថ្លៃថ្នូរពីបណ្តាប្រទេសមួយ
ចំនួននៅមជ្ឍឹមបូព៌ា ឬនៅអារ៉ាប់អីនោះ គឺទៅអត់រួចទេ។
សូមអស់លោកកុំយកគំនិតអស់នោះមកដាក់នៅក្នុងខួរក្បាលនៅពេលដែលខ្លួន
ចាញ់ឆ្នោត និងត្រូវហ៊ានទទួលស្គាល់ការពិត
និងកុំមានគំនិតបង្កអស្ថេរភាពឡើងវិញនៅពេលដែលខ្លួនចាញ់ឆ្នោត។
អស់លោកត្រូវយល់ថា តម្លៃនៃសន្តិភាពដែលកើតមាននៅប្រទេសខ្មែរនេះ
គឺគ្មានអស់លោកមកចូលរួមចំណែកជួយទេ
និងគ្មានបរទេសណាមកចូលរួមចំណែកទេ។
ការចាប់ផ្តើមចេញពីការប្រើបញ្ញាញាណសុទ្ធសាធរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំ
រាជរដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្ន ជាពិសេសសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន
ដែលលោកបានប្រើប្រាស់នូវបញ្ញាញាណរបស់លោកឆ្លងកាត់ឧបសគ្គរាប់ម៉ឺន
ជំពូក ទោះបីជាឧបសគ្គនោះរងនូវការតិតៀន មិនឲ្យតម្លៃយ៉ាងណាក៏ដោយ
ទីបញ្ចប់អ្នកដែលមើលស្រាល អ្នកដែលមិនទទួលស្គាល់
អ្នកដែលចាត់ទុកថាសម្តេចជាអាយ៉ង
លើកបន្តុបពីណាមកនោះបានទទួលស្គាល់ការពិត
និងឈានមកដល់ការផ្សះផ្សារជាតិជាមួយគ្នា ធ្វើការជាមួយគ្នា
និងចុងបញ្ចប់យើងទទួលបានសន្តិភាពពិតប្រាកដនៅឆ្នាំ១៩៩៨
ដោយសារស្នាដៃរបស់សម្តេចតេជោ។
ដូច្នេះសូមអស់លោកកុំមានគំនិតទុទិដ្ឋិនិយមណាមួយ
ចង់បង្កអស្ថេរភាពឡើងវិញតាមមធ្យោបាយមិនថ្លៃថ្នូរដូចនៅបណ្តា
ប្រទេសនានាមួយចំនួននោះឲ្យសោះ។
-មតិលោកបណ្ឌិតឈឹម ផលវរុណ
រឿងបោះឆ្នោត
ឃុំសង្កាត់នៅឆ្នាំ២០០៧កន្លងមក ប្រជាពលរដ្ឋអាចពិចារណាមើលថា
សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់របស់គណបក្ស សម រង្ស៊ី
ដែលមាននៅក្នុងបណ្តាឃុំសង្កាត់នានាទូទាំងប្រទេស
តើពួកគាត់បានយកតួនាទីជាសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់របស់ខ្លួន
នោះទៅធ្វើអ្វីខ្លះ?
បើសិនជាគាត់មិនអាចយកតំណែងជាសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់
យកទៅធ្វើកិច្ចការនយោបាយមូលដ្ឋាន រួមជាមួយនឹងប្រជាពលរដ្ឋ
រួមជាមួយនឹងសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់របស់គណបក្សប្រជាជន
កម្ពុជានោះ
តើប្រជាពលរដ្ឋគួរតែផ្តល់តំណែងនោះទៅពួកគេដោយអត់ប្រយោជន៍បែបនេះ
ដែរឬទេ?។ តំណែងសមាជិករដ្ឋសភាក៏ដូចគ្នាដែរ យើងមើលគណបក្សលោក កឹម
សុខា បាន៣អសនៈ គាត់អត់ប្រើវេទិការរដ្ឋសភាទេ
គាត់យកឡេះចោទថារដ្ឋសភាអញ្ចេះអញ្ចុះ
ហើយបែរជាទៅដើរធ្វើនយោបាយអាវ៉ាសែទៅវិញ។ បើសិនជាគណបក្សដែលអត់អសនៈ
គឺគេអាចប្រើច្រកវេទិការសាធារណៈនេះបាន។ ប៉ុន្តែគណបក្សកឹម សុខា
ដែលមាន៣កៅអីទៅហើយ ហេតុអ្វីបានមិនប្រើវេទិការសភាទៅវិញ?
ដូច្នេះប្រជាពលរដ្ឋគួរតែស្តាយចំពោះអសនៈទាំងបីនោះពីព្រោះ
តំណាងរាស្ត្ររបស់លោកកឹម សុខា
មិនបានបំពេញតួនាទីរបស់ខ្លួនជាម្ចាស់ឆ្នោតទេ។ ម្យ៉ាងទៀតគណបក្សលោក
កឹម សុខា បានចោទប្រកាន់តាមរយះវិចារណៈកថា
ថាមានគណបក្សខ្លះកំពុងតែឃោសនាបោះឆ្នោត
គឺគេចង់ចោទប្រកាន់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។
អញ្ចឹងសូមប្រជាពលរដ្ឋគិតមើលទៅ លោក កឹម សុខា
មួយថ្ងៃៗឃោសនាកុំឲ្យប្រជាពលរដ្ឋបោះឆ្នោតឲ្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា
តើនេះជាការឃោសនាដែរឬទេ?។ តើជាការឃោសនាដែរឬទេ? នៅពេលដែលលោក
កឹម សុខា ទៅនិយាយបោកប្រាស់ប្រជាពលរដ្ឋថាឲ្យលុយ៤ម៉ឺន ដាក់ធ្មេញមាស
រកប្តីឲ្យស្ត្រីម៉េម៉ាយ ចែកមាសកន្លះតោនជាដើមនោះ។
ចំណុចនេះគឺជាបទល្មើសរួចទៅហើយ។
-មតិលោកបណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ
ចំណុច
ហ្នឹងខ្ញុំចង់បញ្ជាក់នូវប្រយោគពីរឃ្លា
ជូនប្រជាពលរដ្ឋដើម្បីកុំឲ្យអស់លោកអ្នកនយោបាយប្រឆាំងអាឡិ
អាឡក់អត់ដឹងអីហ្នឹងបោកប្រជាពលរដ្ឋ « គ្មានប្រជាធិបតេយ្យសេរីណា
ឬក៏គ្មានប្រជាធិបតេយ្យសេរីឯណា
ដែលផ្តល់សិទ្ធិសេរីភាពឲ្យបុគ្គល ឬ
ឲ្យពលរដ្ឋជេរប្រមាថអាជ្ញាធរទេ ជេរប្រមាថរដ្ឋាភិបាលទេ
ពីព្រោះរដ្ឋាភិបាល ជារដ្ឋាភិបាលកើតចេញពីរដ្ឋធម្មនុញ្ញ
ពីប្រជាពលរដ្ឋ គឺជារដ្ឋាភិបាលរបស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា »។
នៅពេលប្រកួតប្រជែងគ្នាទេ ដែលជាការប្រកួតប្រជែងនយោបាយ។
នៅក្រោយពេលនៃការប្រកួតប្រជែង
រដ្ឋាភិបាលហ្នឹងទោះបីនិន្នាការពីគណបក្សណាក៏ដោយ
រដ្ឋាភិបាលហ្នឹងគឺជាស្ថាប័នរបស់រដ្ឋហើយ។
អញ្ចឹងគ្មានប្រជាធិបតេយ្យសេរីឯណា
ដែលគេផ្តល់សិទ្ធិសេរីភាពប្រជាពលរដ្ឋដើរជេរប្រមាថរដ្ឋាភិបាលទេ។
រហូតដល់ទៅ កឹម សុខា ក៏ដើរជេរប្រមាថចោទប្រកាន់រដ្ឋាភិបាលទៅទៀត
គឺគ្មានទេទៅដើររកមើលទៅ។ ហើយមួយទៀត « គ្មាននីតិរដ្ឋឯណា
ដែលផ្តល់សិទ្ធិទៅបុគ្គលក្នុងការប្រើនយោបាយ
ឬការប្រើឥទ្ធិពលអ្វី ទាំងឥទ្ធិពលលុយ
ដើម្បីឲ្យអ្នកហ្នឹងទៅជេរប្រមាថរដ្ឋាភិបាល
ឬក៏ជេរប្រមាថអាជ្ញាធរទេ » អត់មានទេ។
អញ្ចឹងទាំងប្រជាធិបតេយ្យសេរី ទាំងនីតិរដ្ឋ
គឺត្រូងតែគោរពរដ្ឋាភិបាលថ្នាក់ជាតិ
រហូតដល់អាជ្ញាធររបស់រដ្ឋនៅថ្នាក់មូលដ្ឋាន។
ហើយចំណុចនេះសំខាន់ណាស់
ត្រង់ហ្នឹងដែលខ្ញុំចង់បញ្ជាក់ជូនប្រជាពលរដ្ឋកុំឲ្យជឿ កឹម សុខា
កុំជឿហ្នឹងខ្ញុំមិនមែនមិនឲ្យជឿខាងនយោបាយទេ
កុំជឿពាក្យញុះញង់
ពាក្យដុតកំហឹងរហូតឲ្យប្រជាពលរដ្ឋយកបរិបទពហុបក្សគ្រាន់តែធ្វើ
ជាលេស ឲ្យវង្វេងនៅកណ្តាលព្រៃ កុំជឿឲ្យសោះ។
គ្មានប្រជាធិបតេយ្យសេរីណាគេឲ្យយើងធ្វើអញ្ចឹងទេ
ហើយក៏គ្មាននីតិរដ្ឋណា ឲ្យយើងទៅធ្វើអំពើខុសច្បាប់បានទេ
អញ្ចឹងហើយខ្ញុំគ្រាន់តែប្រាប់ទេ ដូចនៅប្រទេសអាល្លឺម៉ង់
អឺរ៉ុបខាងលិច ខ្ញុំមិននិយាយប្លុកខាងកើតទេ
ក្រែងគេថាមិនជឿខាងកើត ហើយនៅអាមេរិក សាកជេរប្រមាថអាជ្ញាធរមើល
កុំនិយាយថាជេរប្រមាថនាយករដ្ឋមន្រ្តី ជេរប្រមាថប្រធានាធិបតី
ជេរប្រមាថរដ្ឋាភិបាល
ត្រឹមតែជេរប្រមាថអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានថ្នាក់ឃុំក៏ដោយ
សាកទៅច្បាស់ជាមានទោសឥឡូវហ្នឹង។
រឿងអាជ្ញាធរជាបុគ្គលដែលធ្វើខុសវាមានទោសរបស់គេមួយ
ប៉ុន្តែប្រជាពលរដ្ឋអត់មានសិទ្ធិទៅដាក់ទោសទេ
គេមានច្បាប់របស់គេ។
ប៉ុន្តែរឿងប្រជាពលរដ្ឋទៅជេរប្រមាថអាជ្ញាធរគឺគេ ចាប់ហើយ
ពីព្រោះវាធ្វើឲ្យរចនាសម្ព័ន្ធដឹកនាំប្រទេស
រចនាសម្ព័ន្ធគ្រប់គ្រងប្រទេសច្របូកច្របល់។
ចំណុចហ្នឹងខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ម្តងទៀត គ្មានប្រជាធិបតេយ្យសេរីឯណា
ដែលផ្តល់សិទ្ធិសេរីភាពដល់បុគ្គល ជេរប្រមាថរដ្ឋាភិបាល
ជេរប្រមាថអាជ្ញាធរទេ ហើយក៏គ្មាននីតិរដ្ឋឯណា
ដែលផ្តល់ឲ្យបុគ្គលប្រើឥទ្ធិពលណាមួយ ឬ ឥទ្ធិពលនយោបាយក្តី
ឥទ្ធិពលកំហឹងក្តី ឥទ្ធិពលនៃលុយក្តី ទៅជេរប្រមាថអាជ្ញាធរដែរ
ព្រោះនេះជារចនាសម្ព័ន្ធនៅប្រទេសនីតិរដ្ឋ។
-មតិលោក ជុំ កុសល
ខ្ញុំ
ពេលខ្លះយកមកគិត ស្តាប់ទៅដូចជាខ្លួនឯងពូកែអស្ចារ្យណាស់
ប៉ុន្តែខុសទេណាជនរួមជាតិ អញ្ចឹងបានខ្ញុំនិយាយមួយមាត់ ខ្ញុំថា
បើសិនជាពូកែដូចការអះអាងរបស់ខ្លួនមែន ទាំងលោក កឹម សុខា ទាំងលោក
សម រង្ស៊ី ប្រជាពលរដ្ឋសូមស្នើតែមួយមុខទេ។
ឥឡូវដាក់បេក្ខភាពចូលរួមប្រកួតប្រជែងមក ប៉ុន្តែសុំឲ្យធ្វើសារណា
ធ្វើប្រវត្តិពាក់ព័ន្ធទៅនឹងសាម៉ីបុគ្គល សាម៉ីខ្លួនមេបក្សមួយៗ
ហ្នឹង ឲ្យធ្វើចងក្រងសារណាមក អំពីប្រវត្តិថា
ខ្លួនអាចមានគុណសម្បត្តិអ្វីខ្លះជាមួយជាតិ សរសេរមក។ លោក កឹម
សុខា ធ្លាប់មានគុណសម្បត្តិអ្វីខ្លះ ជាមួយជាតិ លោក សម រង្ស៊ី
ធ្លាប់មានគុណសម្បត្តិអ្វីខ្លះជាមួយជាតិ
ហើយចាប់ផ្តើមពីពេលណាមកពេលណា ។
អត់មានទេលោកយាយលោកតាជនរួមជាតិ អត់មានទាល់តែសោះ
ធ្វើការប្រៀបធៀបបន្តិចទៅចុះ។ ខ្ញុំមិនចង់ប្រៀបធៀបព្រោះគីឡូ
ខុសគ្នាពេក ពេលដែលសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន
លោកចាប់ផ្តើមចុះប្រឡូកនយោបាយ ទាំងលោក កឹម សុខា លោក សម រង្ស៊ី
មិនដឹងនៅឯណាផង ហើយជនរួមជាតិស្គាល់ទេ ខ្ញុំធ្លាប់គិតមើលថា
បើគិតពីវ័យ
យើងនិយាយឲ្យសាមញ្ញឲ្យប្រជាពលរដ្ឋងាយស្រួលស្តាប់សម្តេចតេជោ ហ៊ុន
សែន វ័យលោក កឹម សុខា វ័យលោក សម រង្ស៊ី ប្រហាក់ប្រហែលគ្នាទេ?។ សម
រង្ស៊ី ដូចជាបងសម្តេច ១ឆ្នាំ ឬ ២ ឆ្នាំ ទេ។ ឯលោក កឹម សុខា
និងសម្តេចប្រហាក់ប្រហែលគ្នាទេ ហើយជនជាតិខ្មែរដូចគ្នាទៀត។
ប៉ុន្តែនៅក្នុងដំណាក់កាលមួយ
ដែលប្រទេសជាតិវឹកវរដោយសារសង្រ្គាម
តើអស់លោកទាំងពីរនោះមានប្រើខួរក្បាលរបស់ខ្លួនគិតទៅដល់ជាតិ
ទេ? ឱកាសមានដូចគ្នា។ ថាលោក សម រង្ស៊ី
ទៅស្ថិតនៅក្នុងគ្រួសារមួយថ្នាក់ខ្ពស់ទៅហើយ រៀននៅក្រៅប្រទេស
មិនស្គាល់អ្វីហៅថា ទុក្ខវេទនារបស់ជាតិ និងប្រជាជនទៅចុះ។
ឥឡូវខ្ញុំនិយាយត្រឹម លោក កឹម សុខា
ខ្ញុំនិយាយត្រឹមសម័យខ្មែរក្រហម
ដែលរងគ្រោះដោយសារខ្មែរក្រហមដូចគ្នា ហើយចលនាតស៊ូ
រើបម្រាស់ផ្តាច់ខ្លួនចេញពីរបប ប៉ុលពត មិនមែនកើតចេញនៅថ្ងៃទី ២
ធ្នូ ១៩៧៨ និង ៧ មករា ១៩៧៩ ទេ វាកើតចេញតាំងពីសឹងថា តាំងពី ៧០
ជាងមកម្លេះ ៧៣-៧៤-៧៥ រហូតដល់ ៧៧-៧៨ មក
កម្លាំងដែលគេអ្នកតស៊ូហ្នឹង។ អញ្ចឹងមិនមែនលោកកឹម សុខា ហ្នឹង
មិនដឹងទេ គឺដឹង តែបើដំណាក់កាលនោះខ្លួនមានគំនិតអាណិតជាតិ
មើលឃើញអំពីទុក្ខសោកវេទនា របស់ប្រជាពលរដ្ឋ
ក្រោមនយោបាយកាប់សម្លាប់របស់ ខ្មែរក្រហមខ្លួនប្រហែលរកច្រកណាមួយ
ដើម្បីចូលរួមតស៊ូ ផ្តួលរំលំរបបហ្នឹងហើយ ប៉ុន្តែអត់។ សម្តេចតេជោ
ហ៊ុន សែន ធ្លាប់ដាក់ជាសំណួរខ្លួនឯង
នៅពេលដែលលោកពេញវ័យស្រឡាញ់ខ្លួនអាយុ ១៧-១៨ ឆ្នាំ ស្រឡាញ់ខ្លួន
ឆ្លុះកញ្ចក់១ថ្ងៃ ៣-៤ ដង។ ខ្ញុំក៏ឆ្លងកាត់វ័យហ្នឹង
ខ្ញុំក៏ស្រឡាញ់ខ្លួនខ្ញុំដែរ
ប៉ុន្តែលោកបានលះបង់មនោសញ្ចេតនាជាមួយគ្រួសារ ឪពុកម្តាយ បងប្អូន
ញាតិសណ្តាន លះបង់ការសិក្សា
ចូលបំរើជាតិតាមការអំពាវនាវរបស់សម្តេចប្រមុខរដ្ឋ នរោត្តម សីហនុ
ពេលដែលលោកទៅធ្វើសង្គ្រាមផ្តួលរំលំរបប លន់ ណុល
តាមរយៈការអំពាវនាវនេះ លោករបួសខ្លួនប្រាណ លោកពិការនេត្រាម្ខាង
ជំនួសអស់លោក។ នៅក្នុងដំណាក់កាលនោះ គួរណាស់តែភាពពិការរបស់លោក
ប្រែក្លាយឲ្យប្រទេសជាតិឈានទៅរកដំណាក់កាលសន្តិភាព
ឈានទៅរកដំណាក់កាលប្រក្រតីឡើងវិញ
វាបែរទៅជាការចូលរួមយកជីវិតទៅពាំងនឹងគ្រាប់កាំភ្លើងទទួល
បានជោគជ័យហើយ
បែរទៅជាអស់លោកថ្នាក់ដឹកនាំទាំងនោះមកកាប់សម្លាប់ប្រជាជនវិញ។
លោកដាក់សំណួរខ្លួនឯងថា លោករបួសហ្នឹងវាគួរតែបញ្ចប់បញ្ហា
បែរទៅជាអស់លោកថ្នាក់ដឹកនាំ មកកាប់សម្លាប់ប្រជាជន
តើលោកឈឺចាប់ប៉ុណ្ណា ? ចំណុចហ្នឹងហើយ ដែលធ្វើឲ្យលោក
សម្រេចចិត្តចាកចោលភរិយាជាទីស្រឡាញ់ ព្រមទាំងកូននៅក្នុងផ្ទៃ
លោកចាកចេញទៅនាំសហការីឆ្លងកាត់ ចំការមីន
យកជីវិតទៅធ្វើដើមទុន ដើម្បីទៅរំដោះប្រទេសជាតិ រំដោះបានមកហើយ
ទប់ស្កាត់សព្វបែបយ៉ាង ផ្សះផ្សា រកសន្តិភាព
ឆ្លងកាត់ព្យុះព្យោមា ដូចខ្ញុំបាននិយាយខាងដើម
វាច្រើនម៉ឺនជំពូកណាស់។ នេះឱកាសមានដូចៗគ្នា
អត់មានអ្នកណាហាមឃាត់ទេពេលនោះ ប៉ុន្តែលោក កឹម សុខា នៅឯណា
ទើបលេចចេញមកនៅ ១៩៩៣ មិនដឹងចេញពីណាមក។ ១៩៩៣
មកចូលរួមបោះឆ្នោត គឺគណបក្សលោកតា ស៊ឺន សាន បានប៉ុន្មានអសនៈ។ ដល់
១៩៩៨ រលាយគណបក្ស ហើយមកបង្កើតអង្គការសិទ្ធិមនុស្ស...
ឥឡូវមកតាំងខ្លួនអ្នកពូកែយ៉ាងម៉េច លោកយាយលោកតា
ប្រៀបធៀបត្រង់ហ្នឹង។ ឥឡូវបើយើងមើលបុគ្គលថ្នាក់ដឹកនាំម្នាក់
ដែលលោកយកជីវិតធ្វើដើមទុនមករំដោះប្រទេសជាតិ
ឲ្យយើងរស់បានសុខបច្ចុប្បន្ន
ហើយនិងមនុស្សម្នាក់ដែលមានវ័យប្រហាក់ប្រហែលគ្នា
រស់ដោយសារគេដែរ ហើយមិនដែលមានបទពិសោធន៍ក្នុងការដឹកនាំប្រទេស
មានតែបរាជ័យក្នុងជីវិតនយោបាយ ហើយមកបង្កើតគណបក្សមួយ
មកអួតក្អេងក្អាងថាខ្លួនគ្រាន់បើ ឯគេខុសរហូត
តើលោកយាយលោកតាទទួលយកបានទេ? ខ្ញុំទទួលយកមិនបានទេ
ខ្ញុំមិនឲ្យតម្លៃលោក កឹម សុខា ទេ ។
-មតិលោកបណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ
ការពិត
ខ្ញុំកំពុងធ្វើការស្រាវជ្រាវកន្លងមករហូតដល់ពេលនេះ
តែដោយសារពេលខ្លះយើងមើលទៅ យើងដឹង។ ប៉ុន្តែយើងឃើញការប្រមាថ
មាក់ងាយ ដៀល វីរៈជនស្នេហាជាតិ រហូតដល់ត្មេះដៀលរដ្ឋាភិបាល
តាំងខ្លួនឯងអស្ចារ្យ។
ខ្ញុំសម្រេចចិត្តបញ្ជាក់ជូនប្រជាពលរដ្ឋបន្តិច
អ្វីដែលការសិក្សាស្រាវជ្រាវរបស់ខ្ញុំ ផ្អែកទៅលើឯកសារផ្សេងៗ
គ្រប់ច្រកល្ហក គឺកម្ពុជាយើងគួរតែមោទនភាព
ចំពោះពលរដ្ឋខ្មែរម្នាក់ត្រកូលជាកសិករអាចនាំមកសន្តិភាពជូនជាតិ
។ បើយើងពិនិត្យទៅលើឯកសារគឺមានទាំងអស់។
គេមិនអាចលុបចោលនូវតថភាពសង្គមទេ ១៩៨៥ បានប៉ុន្មានខែ
ដែលប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាល សម្តេចនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន
ត្រូវបានគណបក្សប្រជាជនបដិវត្តកម្ពុជា ផ្តល់សេចក្តីទុកចិត្ត
ឲ្យធ្វើជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សារដ្ឋមន្រ្តី
ហើយគាត់ក៏ប្រើឱកាសនេះផ្តួចផ្តើមគំនិតសន្តិភាពទៅភ្ជាប់ជាមួយ
អន្តរជាតិ គឺរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសអូស្រា្តលី បន្តមកទៀតស៊ីពេល២
ឆ្នាំគឺពី ៨៥ រហូតដល់ ៨៧ ជាង ២ ឆ្នាំ
បានកើតមាននូវជំនួបជាឯកជនរវាង ហ៊ុន សែន សីហនុ
ហើយជំនួបហ្នឹងគឺជាជំនួបទី១ ដ៏អស្ចារ្យ
ដែលធ្វើឲ្យមានបំរែបំរួលនៃបញ្ហាកម្ពុជា មកលើទស្សនៈនយោបាយ
ខុសគ្នារបស់ប្រទេសនៅក្នុងតំបន់ និងមហាអំណាចពិភពលោក។
អាហ្នឹងនៅឆ្នាំ ៨៧ ហើយនៅឆ្នាំ ៨៨ ជំនួប ហ៊ុន សែន សីហនុ លើកទី២
ដែលធ្វើឲ្យឈានទៅរកភាពជាក់ស្តែងក្នុងការរៀបចំស្វែងរកសន្តិភាព
ជូនកម្ពុជា។ មិនមែន ២៣ តុលា កើតដោយសារអន្តរជាតិជប់មកទេ
គឺផ្តើមតាំងពីឆ្នាំ ៨៥ ចំណាយពេល ២ ឆ្នាំ បាន ហ៊ុន សែន សីហនុ
មានជំនួបនោះ។ ជំនួបហ្នឹងគេហៅថា ជំនួប ហ៊ុនសែន សីហនុ ហើយ ២៣ តុលា
ឯណាទៅកើតពីបរទេស ២៣ តុលា
កើតពីតួអង្គអម្បាញ់មិញដែលខ្ញុំបាននិយាយ។ ជំនួបទី១ ទី២
ហើយជំនួបទី១ ទី២ ទៅរួចទាល់តែមានអ្នកផ្តួចផ្តើមគំនិត
វាមិនមែនទទេៗ ជំនួបទី១ ទី២ កើតមកដូចឥស្សីជប់យ៉ាងម៉េច
ជំនួបហ្នឹងកើតឡើងដោយសារផ្តួចផ្តើមគំនិតរបស់សម្តេចនាយក
រដ្ឋមន្រ្តី ហើយចំណុចហ្នឹងយកទៅពិចារណាចុះ។
យើងចេះតែបោះជំហានបន្តិចម្តងៗ ដើម្បីឲ្យប្រជាពលរដ្ឋភ្លឺ
កុំឲ្យលង់លក់ទៅតាមអ្នកនយោបាយឆបោកទាំងអស់ហ្នឹង
ហើយខ្ញុំជឿថាប្រជាពលរដ្ឋមិនល្ងង់ដូចអស់លោកហ្នឹងទេ។
អស់លោកអ្នកនយោបាយប្រឆាំង ល្ងង់ហើយ ងោះសុទ្ធ
ដែលគ្មានសមត្ថភាពធ្វើនយោបាយបានត្រឹមតែបិទបាំងនូវការរីកចម្រើន
របស់កម្ពុជា ហើយបន្តុះបង្អាប់ការរីកចម្រើនរបស់កម្ពុជា
បែរទៅងាកពឹកផ្អែកបរទេស ដែលគេត្រូវការសហប្រតិបត្តិការ
និងឯករាជ្យភាព អធិបតេយ្យភាព
តែអស់លោកប្រឆាំងនេះគ្មានសមត្ថភាពការឯករាជ្យភាព
អធិបតេយ្យភាពនៃអំណាចរដ្ឋ របស់កម្ពុជាទេ
បែរទៅជាងាកឡើងទៅពឹងបរទេស
ហើយចរិតមាយាទនេះគឺនឹងត្រូវបញ្ចប់ជីវិតនយោបាយបែបហ្នឹងរបស់ពួក
គាត់ហើយ។
-មតិលោក ជុំ កុសល
គាត់
ធ្វើនយោបាយចូលចិត្តយកដៃទៅបាំង ព្រះអាទិត្យ
ព្រះអាទិត្យបំភ្លឺពិភពលោក ប៉ុន្តែលោក
យកបាតដៃដ៏តូចទៅបាំងព្រះអាទិត្យយ៉ាងម៉េចកើត
បាំងបានតែមុខលោកហ្នឹងទេ
ប៉ុន្តែអ្នកដ៏ទៃគេនៅតែមើលឃើញព្រះអាទិត្យ។ ខ្ញុំចង់និយាយថា
អស់លោកមិនដែលទទួលស្គាល់ការពិត
ហើយយកបាតដៃដ៏កខ្វក់របស់ខ្លួនចង់បិទបាំងទូទៅយ៉ាងម៉េចបាន។
វាបាំងតែភ្នែករបស់លោកទេ តែភាពពិតជាក់ស្តែងគេមើលឃើញថា
វាចេញរូបរាងយ៉ាងម៉េចៗ
អញ្ចឹងជម្រុះទៅអារឿងធ្វើនយោបាយចូលចិត្តយកបាតដៃបាំងព្រះ
អាទិត្យ បាំងបានតែមុខខ្លួនឯង ក៏គិតថា
ប្រហែលវាជិតទៅដល់អ្នកដ៏ទៃអាហ្នឹងគឺយល់ខុសហើយ៕
សម្រង់ព័ត៌មាន៖ លោក នូ សាវុធឌី