ថ្ងៃទី១៩ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១២
លោក សត្យា រក្ស
សំនួរ៖
ថ្មីៗនេះអ្វីដែលគួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍បំផុត គឺ ខុមហ្វ្រែល
ដែលជាអង្គការមួយ ដែលប្រជាពលរដ្ឋមើលឃើញថា
ជាអង្គការប្រឆាំងមួយដែរ ដែលមាននិន្នាការគាំទ្រគណបក្សប្រឆាំង
បានចេញរបាយការណ៍មួយ ដោយចោទប្រកាន់ថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា
គ.ជ.ប និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយជាដើម រួមជាមួយរដ្ឋាភិបាលផងដែរ
គឺថា លំអៀងទៅលើគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។ អញ្ចឹងចរិតរបស់អង្គការ
ខុមហ្វ្រែល ដែលចេញរបាយការណ៍បែបនេះ
តើលោកបណ្ឌិតឆ្លុះបញ្ចាំងយ៉ាងណាដែរទៅ ?
លោកបណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ
ចម្លើយ៖
នេះជាប្រធានបទថ្មីមួយ ដែលយើងទាំងអស់គ្មាឃើញហើយ គឺអង្គការNGO
ក្នុងស្រុក ដែលមានឈ្មោះជាអក្សរកាត់ថា ខុមហ្វ្រែល
ដែលបំរើការខាងការបោះឆ្នោត សិទ្ធិមនុស្ស អីហ្នឹង
ខ្ញុំចង់ធ្វើការអត្ថាធិប្បាយមួយ
តែមិនមែនក្នុងការឆ្លើយតបតតាំងជាមួយអង្គការ ខុមហ្វ្រែល ហ្នឹងទេ
វាអត់មានអីសំខាន់ទេ ចង់គេធ្វើអីធ្វើទៅ
ព្រោះវាគ្មានឥទ្ធិពលអ្វីទៅលើសតិសម្បជញ្ញៈ របស់ប្រជាជាតិខ្មែរ
ហើយក៏គ្មានប៉ះពាល់អ្វីទៅដល់ទស្សនៈគាំទ្ររបស់ប្រទេសនានា
និងសហគមន៍អន្តរជាតិទេ។ តែគ្រាន់តែខ្ញុំចង់ពន្យល់
កុំឲ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរយើងមួយចំនួន
ភ័ន្តច្រឡំទៅនឹងចរិតលក្ខណៈនៃរបាយការណ៍ ហើយព័ត៌មាន
ដែលមាននៅក្នុងរបាយការណ៍របស់អង្គការ ខុមហ្វ្រែល នេះ
ខ្ញុំចង់ប្រើពាក្យយ៉ាងខ្លីមួយសិនថា
តើចរិតលក្ខណៈនៃរបាយកាណ៍របស់អង្គការ ខុមហ្វ្រែល
នេះមានចរិតយ៉ាងម៉េច? ប៉ុន្មានថ្ងៃមុននេះអង្គការ ខុមហ្វ្រែល
បានចេញរបាយការណ៍ ហើយរបាយការណ៍នេះ ខ្ញុំ
និងវិទ្យាស្ថានពលរដ្ឋវិជ្ជា បានធ្វើការសិក្សាពិនិត្យទៅឃើញថា
របាយការណ៍នេះមានចរិតលក្ខណៈនយោបាយប្រឆាំង និងបែបអាឡិកអាឡក់។
បានន័យថា មានចរិតនយោបាយប្រឆាំង និងលក្ខណៈជាអ្នកនយោបាយ ឬ
បែបបទអាឡិកអាឡក់ ហ្នឹងឯង។ អញ្ចឹងរបាយការណ៍
ដែលមានលក្ខណៈនយោបាយអាឡិកអាឡក់ហ្នឹង វាគ្មានគុណសម្បត្តិអ្វី
សម្រាប់ប្រជាជនខ្មែរទេ ប៉ុន្តែវាអាចធ្វើឲ្យ
ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរខ្លះអាចភ័ន្តច្រឡំ
ហើយវាគ្មានបានប្រយោជន៍អ្វីដល់នយោបាយអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសដែរ។
ការពិតទៅ អង្គការ ខុមហ្វ្រែល នេះជួបបញ្ហា វិបត្តិថវិកាខ្លួនឯង
នៅពេលជិតបោះឆ្នោតនេះគ្មានបរទេសណាគាំទ្រ និងឧបត្ថម្ភលុយ
ដើម្បីឲ្យមេដឹកនាំអង្គការនេះយកលុយមកចាយវាយសប្បាយដូចកាលពី
មុនៗទេ។ ដល់អញ្ចឹងទៅជាទម្លាប់ទៅហើយ អង្គការ ខុមហ្វ្រែល
ក៏ដូចជាអង្គការសិទ្ធិមនុស្សនិន្នាការប្រឆាំងផ្សេងទៀត
គេច្រើនតែធ្វើរបាយការណ៍អាឡិកអាឡក់ ដើម្បីជាសារទៅអន្តរជាតិ
សុំលុយបរទេសទេ។ បើគេធ្វើរបាយការណ៍បែបសុភវិនិច្ឆ័យ
ទទួលស្គាល់ពីការរីកចម្រើន
ការល្អប្រសើរជាជំហ៊ានៗនៃបរិបទបរិយាកាសនយោបាយក្នុងស្រុកខ្មែរ
យើងនេះ គឺគេយល់ថា
ជាការខាតបង់របស់គេដែលគេមិនអាចទទួលជំនួយពីអន្តរជាតិតទៅទៀត
អញ្ចឹងហើយចរិត អង្គការ ខុមហ្វ្រែល
ដូចនឹងអង្គការសិទ្ធិមនុស្សនិន្នាការប្រឆាំងនីមួយៗ
គេរស់នឹងស្ថិតិនៃការចោទប្រកាន់ ដើម្បីយកទៅលក់
ធ្វើថ្នូរបានលុយពីម្ចាស់ជំនួយ។ ប៉ុន្តែលុយថ្នូរពីម្ចាស់ជំនួយ
គេមិនយកមកបំរើការងារអភិវឌ្ឍន៍ សតិសម្បជញ្ញៈ
ពន្យល់ប្រជាពលរដ្ឋឲ្យស្គាល់ពីសិទ្ធិសេរីភាព
ជាពិសេសផ្តោតទៅលើសិទ្ធិនៃការបោះឆ្នោតនោះទេ
ផ្ទុយទៅវិញយើងអាចតាមដានមើលទៅកម្មវិធីរបស់ អង្គការ ខុមហ្វ្រែល
ភាគតិចណាស់ដែលពន្យល់ប្រជាពលរដ្ឋអំពី អត្ថន័យ សារៈប្រយោជន៍
នៃសមត្ថភាព ប្រើសេរីភាពលើសន្លឹកឆ្នោតនោះ
ផ្ទុយទៅវិញគេកៀងគរឲ្យប្រជាពលរដ្ឋមានកំហឹង
កៀងគរឲ្យប្រជាពលរដ្ឋតតាំងទៅនឹងនីតិវិធី គ.ជ.ប ។ល។
ហើយចោទប្រកាន់អញ្ចេះចោទប្រកាន់អញ្ចុះ
ចុងក្រោយនៅពេលលទ្ធផលមិនបានជាប្រយោជន៍ដ៏ល្អដល់គណបក្សប្រឆាំង
គេចោទ គ.ជ.ប ថា គ.ជ.ប លំអៀង គេចោទថា ខុសអញ្ចេះ ខុសអញ្ចុះ
គេរុញឲ្យគណបក្សប្រឆាំងមិនទទួលស្គាល់លទ្ធផលបោះឆ្នោត។ល។
អញ្ចឹងយើងទាញមកវិញ ចរិតលក្ខណៈ អង្គការ ខុមហ្វ្រែល នេះ
ដែលខ្ញុំចង់បញ្ជាក់ឲ្យច្បាស់
គឺរបាយការណ៍របស់ពួកគេលើកណាក៏ដូចលើកណាដែរ
រួមទាំងការបញ្ចេញមតិរបស់ពួកគេ គឺបរិបទនយោបាយ
ឬក៏បរិបទអីផ្សេងៗ វាគ្មានលក្ខណៈជំនាញទេ។
របាយកាណ៍ហ្នឹងក៏គ្មានលក្ខណៈជំនាញដែរ បងប្អូនពិនិត្យមើល
ចាំខ្ញុំធ្វើការវិភាគបកស្រាយតទៅទៀត។ ទី២ ចរិតលក្ខណៈរបស់គេគឺ
គេធ្វើយ៉ាងណាក្នុងផលប្រយោជន៍បុគ្គល និងក្រុមគ្រួសារគេទេ
អញ្ចឹងហើយបាន អង្គការ ខុមហ្វ្រែល រួមទាំងអង្គការ NGO
សិទ្ធិមនុស្សនិន្នាការប្រឆាំងមួយចំនួនគេច្រើនធ្វើរបាយការណ៍ភូត
ភរទៅម្ចាស់ជំនួយ។ អញ្ចឹងហើយបានជាយើងមើលឃើញ
ហេតុអ្វីបានជាតំណាងអង្គទូតនៃបណ្តាប្រទេសធំៗ
ពិសេសបណ្តាប្រទេសជាមិត្ត ជាអ្នកផ្តល់ជំនួយដល់កម្ពុជា
ពុំដែលគាំទ្រនូវទស្សនៈប្រឆាំងអស់ហ្នឹងទេ។ យើងមើលថ្មីៗហ្នឹង
លោក កឹម សុខា ក្តី លោក សម រង្ស៊ី ក្តី អង្គការ ខុមហ្វ្រែល ក្តី
អង្គការផ្សេងៗកំពុងតែបុករុកទៅអន្តរជាតិ
ប៉ុន្តែអន្តរជាតិគេឆ្លើយមក
រឿងទាំងអស់ហ្នឹងគឺកម្ពុជាខ្លួនឯងត្រូវដោះស្រាយ
អញ្ចឹងបានន័យថា គេលែងជឿសម្តីភូតភរអ្នកទាំងអស់ហ្នឹងហើយ។
អញ្ចឹងហើយដែលខ្ញុំចង់ទាញពាក្យមួយមាត់ ដោយសារលោក សត្យា រក្ស
បានលើកល្អ ពាក្យនេះមិនមែនជាសុភាសិតទេ
ខ្ញុំធ្វើការពិចារណារកឃើញថា
ចរិតលក្ខណៈនៅក្នុងសង្គមខ្មែរនេះជាពិសេសយើងលើកឧទាហរណ៍ អង្គការ
ខុមហ្វ្រែល នេះ វាប្រៀបដូចជា « ក្របីស៊ីសំណាប
ទៅជាបន្ទោសគោដែលកំពុងតែហត់នឿយនឹងការភ្ជួរស្រែ »
ដោយគេចោទប្រកាន់ថា
បើកុំឲ្យគោហ្នឹងភ្ជួរក្របីហ្នឹងអត់ស៊ីសំណាបទេ
ព្រោះយកក្របីហ្នឹងទៅភ្ជួរ អញ្ចឹងនៅពេលដែលក្របី ស៊ីសំណាប ស៊ី
សន្ទូង បានន័យថា ជាអំពើបំផ្លាញ មិនបានចូលរួមអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេស
ឯគោកំពុងតែហត់នឿយក្នុងការបញ្ចេញពលកម្ម
ភ្ជួរស្រែគឺអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេស បែទៅជាគេចោទប្រកាន់គោ
ដោយសារគោហ្នឹង ហត់នឿយនឹងការងារ
បើទុកឲ្យក្របីភ្ជួរក្របីក៏គ្មានឱកាសទៅស៊ីសំណាប
ទៅស៊ីសន្ទូងដែរ អាហ្នឹងជាចរិកដ៏អាក្រក់នៃរបាយការណ៍ហ្នឹង
ដែលបំភ្លៃ បង្វិលរឿងខ្វះសុភវិនិច្ឆ័យហ្នឹងឯង
នេះដែលខ្ញុំចង់បញ្ជាក់ជូនចំណុចហ្នឹង។
លោក សត្យា រក្ស
សំណួរ៖
ក្នុងរបាយកាណ៍របស់ អង្គការ ខុមហ្វ្រែល
ដដែលគឺគាត់ចោទប្រកាន់មន្រ្តីរាជរដ្ឋាភិបាលយើងអាចរាប់បានតាំងពី
ចៅហ្វាយខេត្តជាដើម
ថាសុទ្ធតែជាអ្នកលំអៀងទៅលើគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។
អញ្ចឹងការចោទប្រកាន់នេះតើលោកបណ្ឌិត យល់ឃើញយ៉ាងម៉េចដែរបាទ?
លោកបណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ
ចម្លើយ៖
ចំណុចនេះហើយដែលខ្ញុំចង់និយាយថា
ពួកគេនេះធ្វើនយោបាយបែបអាឡិកអាឡក់ គឺគ្មានជំនាញយល់ដឹង។
នៅកម្ពុជា យើងនាំគ្នាអនុវត្តនយោបាយប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស
មិនអញ្ចឹង យើងផ្តើមចេញពីរបបនយោបាយសេរីពហុបក្ស
ដូច្នេះហើយប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងរដ្ឋ ត្រូវចេញពីរបបនយោបាយបែបហ្នឹង
ហើយរបបនយោបាយបែបហ្នឹងហើយ ដែលតម្រូវឲ្យកម្ពុជា
ដែលមានប្បញ្ញត្តិនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញគឺអនុវត្តនូវប្រព័ន្ធគ្រប់
គ្រងប្រទេស ឬគ្រប់គ្រងរដ្ឋបែបសភានិយម។ អញ្ចឹងបើបែបសភានិយម
យើងបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងអ្នកតំណាងរាស្រ្ត
ដែលលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងអ្នកតំណាងរាស្រ្ត ៥
ឆ្នាំម្តងៗ។ រដ្ឋធម្មនុញ្ញបានចែងថា
គណបក្សដែលឈ្នះឆ្នោតលំដាប់លេខ១ បានទទួលនូវឯកសិទ្ធិ
ធ្វើជានាយករដ្ឋមន្រ្តី និងដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល
ប៉ុន្តែនៅក្នុងប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យសភានិយម
រដ្ឋាភិបាលនោះត្រូវកើតចេញពីរដ្ឋសភា
និងទទួលខុសត្រូវចំពោះរដ្ឋសភា ដូច្នេះគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា
ដែលឈ្នះឆ្នោតលំដាប់លេខមួយ
ហើយរហូតអាចបង្កើតរដ្ឋាភិបាលតែឯងបានទៀត
អញ្ចឹងគណបក្សប្រជាជនត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះប្រជាពលរដ្ឋម្ចាស់
ឆ្នោត ហើយក៏ទទួលខុសត្រូវចំពោះប្រទេសជាតិទាំងមូល
ក្នុងបរិបទនៃការអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសលើគ្រប់វិស័យ ទាំងកសិកម្ម
រហូតដល់ថាមពលអគ្គិសនី ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ស្ពាន ថ្នល់។ល។
រហូតដល់ប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងរដ្ឋបាលដែនដីទៅទៀត។
នៅក្នុងច្បាប់របស់យើងនេះគឺចៅហ្វាយខេត្តត្រូវបានទទួលការតែង
តាំងនិងទុកចិត្តពីគណបក្សដែលឈ្នះឆ្នោត។
បើអញ្ចឹងទៅឲ្យគណបក្សឈ្នះឆ្នោតទៅរើសចៅហ្វាយខេត្តពីគណបក្ស
ប្រឆាំងវាទៅអត់រួច មានតែឃុំសង្កាត់ទេ
ដែលត្រូវបោះឆ្នោតពីប្រជាពលរដ្ឋ
ដោយសារយើងបានបោះជំហ៊ានចូលដល់នយោបាយវិមជ្ឈការ និងសហវិមជ្ឈការ។
អញ្ចឹងបោះជំហ៊ានជាជំហ៊ានៗ យើងមានរដ្ឋអំណាចថ្នាក់ជាតិ
បែបប្រជាធិបតេយ្យ និងរដ្ឋអំណាចថ្នាក់មូលដ្ឋាន ឃុំ សង្កាត់
បែបប្រជាធិបតេយ្យ
ឯរដ្ឋអំណាចថ្នាក់កណ្តាលគ្រាន់តែជាសេនាធិការរបស់រាជរដ្ឋភិបាល
ជាពិសេសរបស់ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល។
ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលប្រឈមនឹងការងារធំពីរ ដែលត្រូវទទួលខុសត្រូវ ទី១
កិច្ចការនយោបាយ គឺប្រឈមតទល់ទៅនឹងនយោបាយរបស់គណបក្សប្រឆាំង
ដែលធ្វើការចោទប្រកាន់។ល។
មួយទៀតប្រមុខរដ្ឋាភិបាលប្រឈមនឹងកិច្ចការមួយទៀតគឺ
ដំណើរការប្រសិទ្ធភាពជាប្រក្រតីនៃរដ្ឋបាល
ដូច្នេះកិច្ចការពីរនេះបើសិនជាគណបក្សប្រឆាំងគ្មានសមត្ថភាពជួយ
បានត្រឹមតែចោទប្រកាន់ បានន័យថា
គណបក្សប្រឆាំងពុំបានចូលរួមនៅក្នងនយោបាយសភានិយមទេ ។ ទី២
គណបក្សប្រឆាំងក៏ដូចប្រជាជាតិទាំងមូលត្រូវដឹងថា
ដើម្បីឲ្យរដ្ឋបាលដែនដី រដ្ឋបាលថ្នាក់ក្រោម
ដំណើរការទៅបានល្អក៏ត្រូវការភាពស្មោះត្រង់របស់រដ្ឋបាលនោះ
ចំពោះប្រមុខរដ្ឋាភិបាល។
អញ្ចឹងការទទួលខុសត្រូវរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលនៅប្រទេសណាក៏ដូចប្រទេស
ណាដែរ ប្រទេសប្រកាន់បែបប្រធានាធិបតីនិយម
គឺប្រមុខរដ្ឋាភិបាលជាប្រធានាធិបតីគឺប្រឈមនឹងកិច្ចការពីរហ្នឹង
ដែរ ដូចនឹងប្រទេសអនុវត្តរបបសភានិយម
គឺនាយករដ្ឋមន្រ្តីក៏ប្រឈមនឹងកិច្ចការពីរហ្នឹងដែរ។
បើសិនជារដ្ឋបាលអត់ដើរ តើអ្នកណាទទួលខុសត្រូវ។
អញ្ចឹងឈរលើស្មារតីទទួលខុសត្រូវរបស់គណបក្សឈ្នះឆ្នោត
គឺគណបក្សឈ្នះឆ្នោតទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខរដ្ឋសភា
គឺត្រូវរៀបគណៈរដ្ឋមន្រ្តី ដើម្បីឲ្យដំណើរការប្រសិទ្ធភាព
តាមកម្មវិធីនយោបាយរបស់គណបក្ស ដែលបានដាក់ឃោសនា
ឲ្យក្លាយទៅជាកម្មវិធីនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាល
ហើយយន្តការថ្នាក់ជាតិក៏ទាមទារនូវយន្តការខ្សែរបណ្តោយទៀត
យន្តការថ្នាក់ជាតិដែលបែងចែកជាក្រសួង
ជាយន្តការខ្សែរយៈទទឹង ហើយយន្តការខ្សែរយៈទទឹងបានបែងចែក
ទៅតាមយន្តការខ្សែបណ្តោយទៀត គឺបែងចែកនូវខេត្តស្រុកហ្នឹងទៀត។
អញ្ចឹងយន្តការខ្សែបណ្តោយនេះ
ក៏ត្រូវបំរើជាសេនាធិការដល់គោលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាលដែរ។
អញ្ចឹងដើម្បីឲ្យបុគ្គលខេត្ត បានន័យថា អភិបាលខេត្ត
គណៈអភិបាលខេត្តធ្វើការងារអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេស
ផ្អែកលើនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាល ហើយនយោបាយរដ្ឋាភិបាល
វាចេញពីនយោបាយរបស់គណបក្សឈ្នះឆ្នោត គឺគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា
គេមិនអាចទៅយកអភិបាលខេត្តមកពីគណបក្សផ្សេងទេ
ព្រោះគណបក្សផ្សេងគេមានគោលនយោបាយផ្សេង
ប៉ុន្តែគោលនយោបាយហ្នឹងមិនត្រូវបានប្រជាពលរដ្ឋបោះឆ្នោតឲ្យ
រឿងអីទៅយកគោលនយោបាយរបស់គណបក្សដែលជាក្រុមភាគតិចមកអនុវត្ត
គឺគេត្រូវយកគោលនយោបាយរបស់ក្រុមភាគច្រើន គឺគណបក្សឈ្នះឆ្នោត
ហើយអ្នកដែលអនុវត្តគោលនយោបាយរបស់គណបក្សប្រជាជន
វាទាល់តែមន្រ្តីខេត្តហ្នឹង ជាមន្រ្តីរបស់គណបក្សប្រជាជន។
បានន័យថា ចៅហ្វាយខេត្ត ខ្ញុំអត់និយាយមន្រ្តីតូចតាចទេ
អញ្ចឹងចៅហ្វាយខេត្តត្រូវជាមន្រ្តីពីគណបក្សប្រជាជន
ដែលគណបក្សប្រជាជនមានសេចក្តីទុកចិត្ត ជឿថា
បុគ្គលហ្នឹងអាចអនុវត្តគោលនយោបាយគណបក្សប្រជាជន
គោលនយោបាយរដ្ឋាភិបាលបាន។ ដល់អញ្ចឹងគេជំទាស់ គេថា ចៅហ្វាយខេត្ត
ធ្វើចៅហ្វាយខេត្តផង ធ្វើមេបក្សខេត្តផង
ឥឡូវប្រាប់ខ្ញុំមើលនៅប្រទេសណា ទៅលើកឧទាហរណ៍នៅ អាមេរិក បារាំង
អាល្លឺម៉ង់ អូស្រ្តាលី ... ដែលគេអត់រៀបរចនាសម្ព័ន្ធគណបក្ស
ឲ្យដូចនឹងរចនាសម្ព័ន្ធរដ្ឋ គ្រាន់តែគេញែកគ្នាដាច់រវាងបក្ស
និងរដ្ឋ បានន័យថា ចៅហ្វាយខេត្តនៅពេលប្រើតួនាទីជាអភិបាលខេត្ត
ដាច់ខាតមិនអាចប្រើតួនាទីជាប្រធានគណបក្សប្រជាជនទេ។
ប៉ុន្តែនៅពេលចប់ម៉ោង នៅប្រទេសគេក៏អញ្ចឹងដែរនៅចុងសប្តាហ៍
សៅរ៍ អាទិត្យ គឺមិនមែនជាការងាររដ្ឋទេ
នៅពេលដែលគេធ្វើការងារគណបក្ស មនុស្សដដែល
ដែលមានតួនាទីជាចៅហ្វាយខេត្ត
ពេលហ្នឹងគេអត់ប្រើតួនាទីជាចៅហ្វាយខេត្តទេ
នៅក្នុងកិច្ចការគណបក្ស គឺប្រើតួនាទីជាប្រធានគណបក្សខេត្ត
ដូច្នេះរឿងហ្នឹងគឺជារឿងធម្មតាទេ ។ ឥឡូវក្រែងថា
ងងឹតភ្នែកមើលមិនឃើញ ឬក៏សិក្សាមិនយល់ពីអាមេរិក ពីបារាំង
ពីអូស្រា្តលី ពីអាល្លឺម៉ង់ ពីកាណាដា ឥឡូវមើលគណបក្សប្រឆាំង ពួក
អង្គការ ខុមហ្វ្រែល ទៅមើលទៅ ហើយ NGO ប្រឆាំងទៅមើលទៅ
អីក៏ល្ងង់ម្លេះ គណបក្ស សម រង្ស៊ី មានតំណាងរាស្រ្ត ២៦ នាក់
មានតំណាងរាស្រ្តជាប់ឆ្នោតនៅមណ្ឌលភ្នំពេញ មណ្ឌលកំពង់ចាម
មណ្ឌលព្រៃវែង។ល។ ពីណាប្រធានបក្សសម រង្ស៊ី ភ្នំពេញ មិនមែន ឈឹម
ផលវរុណ ទេ វាមិនអាច ភ្លើអីក៏ភ្លើម្លេះ យក ឈឹម ផលវរុណ មិនមែនគណបក្ស
សម រង្ស៊ី ផង យកទៅធ្វើប្រធានបក្ស សម រង្ស៊ី ភ្នំពេញយ៉ាងម៉េច?
ហើយមានយកអ្នកណាផ្សេងទេ គឺយកតំណាងរាស្រ្តជាប់ឆ្នោតនៅភ្នំពេញ
ជាប្រធានគណបក្សនៅភ្នំពេញរបស់ សម រង្ស៊ី ។
តំណាងរាស្រ្តជាប់ឆ្នោតនៅសៀមរាប ធ្វើជាប្រធានគណបក្សខេត្តសៀមរាប
គណបក្សជាប់ឆ្នោតនៅមណ្ឌលខេត្តបាត់ដំបង
ធ្វើជាប្រធានគណបក្សខេត្តបាត់ដំបង
តំណាងរាស្រ្តជាប់ឆ្នោតនៅមណ្ឌលកំពត គណបក្សប្រឆាំងដដែល
គឺជាប្រធានគណបក្សខេត្តកំពត ឯក្រោយមកគេផ្លាស់ប្តូរ
អាហ្នឹងជាយុទ្ធសាស្រ្តនយោបាយរបស់គេ
មានដែលឃើញគណបក្សទាំងអស់ហ្នឹងទៅយកអ្នកណាផ្សេងទេ? អត់ទេ
អញ្ចឹងបានថា អ្នកទាំងអស់នេះល្ងង់អត់ដឹងអី គ្មានជំនាញ
ធ្វើរបាយការណ៍អាឡិកអាឡក់ខាងនយោបាយ ដើម្បីធ្វើការចោទប្រកាន់
រដ្ឋាភិបាល និងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ហើយគោលដៅគេគឺដើម្បី
ជាសារសុំលុយពីបរទេសទេ
ពីព្រោះពួកគេឲ្យតែដល់ពេលរដូវដាក់ពាក្យសុំលុយ គឺថា ដណ្តើមគ្នា
និយាយឲ្យអស់ទៅដូចចោរហារយអញ្ចឹង
ហើយបើមិនជឿទេទៅសួរម្ចាស់លុយទៅ
ពេលគេដាក់ទៅជួនកាលជាន់កម្មវិធីគ្នា
សូម្បីអង្គការទាំងអស់សហការគ្នាក៏ដោយ
តែអារឿងចូលដណ្តើមលុយជំនួយហ្នឹង គឺដណ្តើមអញ្ចឹង ហើយសួរថា
មានប្រសិទ្ធភាពឬអត់
មកដល់ពេលនេះហើយវិធីនៃការចោទប្រកាន់ទម្លាក់កំហុស
ដើម្បីជាថ្នូរនៃទំនិញដូរយកលុយវាអត់ប្រយោជន៍ទេ។
គេគួរតែបង្កើនសមត្ថភាពសិទ្ធមនុស្សការបោះឆ្នោតរបស់ខ្លួនឲ្យ
បានល្អត្រឹមត្រូវ ហើយត្រង់ហ្នឹងហើយ
ដែលជាការរុញឲ្យការចូលរួមរបស់អង្គការសង្គមមានប្រសិទ្ធភាព។
ការពិតយើងគាំទ្រ NGO ជាចំណែកមួយនៃអង្គការសង្គម ប៉ុន្តែ NGO
ដែលមាននិន្នាការប្រឆាំងនេះ គឺគេគ្រាន់តែយកស្លាក NGO
មកធ្វើជាមុខរបរចិញ្ចឹមជីវិតទេ
អ្នកទាំងអស់ហ្នឹងគ្មានជំនាញទេ។ បើ NGO
គេពិតប្រាកដត្រឹមត្រូវគេមានការងារ
គេទទួលខុសត្រូវច្បាស់លាស់ណាស់
ហើយគេផ្តល់សេវាជំនាញដល់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរណាស់
ហើយយើងធ្វើការពិចារណាមើលទៅ កុំឲ្យថា ខ្ញុំចេះតែនិយាយ
យើងពិចារណាមើលទៅថា ខុមហ្វ្រែល
ធ្វើអ្វីខ្លះសម្រាប់ក្នុងសិទ្ធិបោះឆ្នោត
មានបានចូលរួមឲ្យប្រជាពលរដ្ឋមានសមត្ថភាព ក្នុងការដឹង
ក្នុងការយល់
និងក្នុងការពិចារណាវិនិច្ឆ័យសម្រេចក្នុងសិទ្ធិបោះឆ្នោតលើសន្លឹក
ឆ្នោតដែរឬអត់? គឺអត់ទេ មានតែញុះឲ្យប្រជាពលរដ្ឋ
ធ្វើដូចឯងគណបក្សប្រឆាំងផងដែរ រហូតដល់មានកម្មវិធីឃ្លាំមើលសភា
ការពិតខ្ញុំជួបបរទេស បរទេសគេមិនឲ្យប្រើពាក្យឃ្លាំមើលសភាទេ
តែពួកគេហ្នឹងខូច តាមពិតមិនមែនឃ្លាំមើលសភាទេ
អ្នកដែលឃ្លាំមើលដំណើរការសភា ដំណើរការរដ្ឋាភិបាល គឺប្រជាពលរដ្ឋ
ជាមួយតំណាងរាស្រ្តអញ្ចឹងគេគ្រាន់ឲ្យអង្គការ ខុមហ្វ្រែល
ធ្វើការងារលើកសមត្ថភាពប្រជាពលរដ្ឋម្ចាស់ឆ្នោត
ឲ្យទទួលបានសមត្ថភាពកាន់តែប្រសើរឡើង
ក្នុងការប្រាស័យទាក់ទងរវាងអ្នកជាប់ឆ្នោត
និងម្ចាស់ឆ្នោតបានន័យថា រវាងប្រជាពលរដ្ឋម្ចាស់ឆ្នោត
និងអ្នកតំណាងរាស្រ្ត
ប៉ុន្តែគេទៅដើរតួដូចខ្លួនគេជាអ្នកឃ្លាំមើល តំណាងរាស្រ្ត
ឃ្លាំមើលសភាទៅវិញ។
លោកសត្យា រក្ស
សំណួរ៖
ជុំវិញរឿង គ ជ ប នេះ អង្គការខុមហ្រ្វែលបានអះអាងថា គ ជ ប
នេះមិនអាព្យាក្រឹត្យទេ
លំអៀងទៅលើគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានិងរហូតហ៊ានដល់ទៅអះអាងតាមភាសារបស់ពួក
គណបក្សប្រឆាំងថា គ ជ ប ជាចោរលួចសន្លឹកឆ្នោតឲ្យគណបក្សប្រជាជនទៅទៀត។
អញ្ចឹង ចំណុច និងមាយាទដែលខុមហ្វ្រែលបានលើកឡើងទាំងនេះ
និងថាគ្មានអាព្យាក្រឹត្យបែបនេះ
តើលោកបណ្ឌិតមានអ្វីជាការបញ្ជាក់ជូនជនរួមជាតិយើងបាទ?
លោកបណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ
ចម្លើយ៖
បងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋត្រូវយល់ឲ្យបានច្បាស់
ដើម្បីកុំឲ្យមានការភ័ន្តច្រឡំទៅតាមទស្សនៈឡប់ឡែរ របស់ខុមហ្វ្រែល
និងពួកនិន្នាការប្រឆាំង ដែលស្លៀកពាក់ឯកសណ្ឋានជា NGO
សិទ្ធិមនុស្សនោះ។ ដើម្បីនឹងធ្វើការវាយតម្លៃទៅលើគុណសម្បត្តិ
និងគុណវិបត្តិរបស់ គ ជ ប យើងត្រូវស្គាល់ថា តើ គ ជ ប មានតួនាទីជាអ្វី? ។
គ ជ ប គឺជាអង្គការរដ្ឋធម្មនុញ្ញ មានន័យថាជាអង្គការរដ្ឋមួយ
ដែលរដ្ឋធម្មនុញ្ញបានរំលេចចេញជាអង្គការសម្រាប់រៀបចំការបោះឆ្នោត។
នៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញបានចែងថា
ដំណើរការរៀបចំការបោះឆ្នោតត្រូវធ្វើដោយច្បាប់បោះឆ្នោត
ហើយត្រូវមានអង្គការរៀបចំការបោះឆ្នោតមួយដែលជាអ្នកទទួលធុរៈកិច្ចហ្នឹង។
អញ្ចឹងច្បាប់ស្តីពីការបោះឆ្នោត ទោះបីជាការបោះឆ្នោតរដ្ឋសភាក្តី
បោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភាក្តី ក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ក្តី ក្រុមប្រឹក្សាខេត្ត
ក្រុង រាជធានី ខណ្ឌ ស្រុកក្តី គឺសុទ្ធតែផ្អែកទៅលើគោលការណ៍នីតិរដ្ឋ
បានន័យថាដំណើរការបោះឆ្នោតនៃអង្គនីមួយៗ មានស្ថាប័នរដ្ឋថ្នាក់ជាតិ
ថ្នាក់មូលដ្ឋានគឺសុទ្ធតែមានបញ្ញត្តិក្នុងច្បាប់។
អញ្ចឹងតើនរណាជាអ្នកធ្វើច្បាប់? មិនមែន គ ជ ប ទេ។
រដ្ឋធម្មនុញ្ញគ្រាន់តែផ្តល់ភារៈកិច្ចឲ្យ គ ជ ប
ជាអង្គការសម្រាប់រៀបចំការបោះឆ្នោត។
អញ្ចឹងអ្នកដែលធ្វើច្បាប់បោះឆ្នោតគ្រប់ប្រភេទហ្នឹងគឺរដ្ឋសភា។
ដូច្នេះរដ្ឋសភាគឺជាអង្គការនៃអំណាចនីតិប្បញត្តិ
ក្នុងការតាក់តែងច្បាប់ឲ្យបានគ្រប់ពេញលេញដើម្បីឲ្យ គ ជ ប អនុវត្ត
និងរៀបចំការបោះឆ្នោត។ សរុបមក គ ជ ប
គ្រាន់តែជាអង្គការបច្ចេកទេសរៀបចំការបោះឆ្នោត
ដោយអនុលោមទៅតាមច្បាប់បោះឆ្នោតតែប៉ុណ្ណោះ។
អញ្ចឹងបើបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំ
សង្កាត់គឺត្រូវអនុលោមទៅតាមច្បាប់បោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំ
សង្កាត់។ ដូច្នេះ
ដើម្បីឲ្យប្រសិទ្ធិភាពនៃការរៀបចំការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងសមាជិកក្រុម
ប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ គ ជ ប មានភារៈកិច្ច
និងកាតព្វកិច្ចក្នុងការរៀបចំនីតិវិធី
ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាឲ្យការបោះឆ្នោតនោះ ប្រព្រឹត្តិទៅជាដំណាក់ៗ
មានប្រសិទ្ធិភាព រលូន ដែលយើងហៅថា សេរី និងយុត្តិធម៌។ រីឯចរឹតសេរី
និងយុត្តិធម៌ពិតប្រាកដ គឺវាថិតនៅក្នុងច្បាប់បោះឆ្នោត
និងថិតនៅក្នុងការបំពេញភារៈកិច្ចនៃស្ថាប័ននីមួយៗដែលពាក់ព័ន្ធ
ក្នុងនោះក៏មាន គ ជ ប ដែរ តែ គ ជ ប
ពាក់ព័ន្ធតែក្នុងរឿងបច្ចេកទេសបោះឆ្នោតតែប៉ុណ្ណោះ។ អញ្ចឹង
យើងមើលឃើញថា គ ជ ប
បានរៀបចំតាមជំហ៊ានៗនៃប្រតិទិនរបស់គេក្នុងការរៀបចំដំណើរការ
បោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ គឺគេមានពេលវេលាជាក់លាក់
និងបានផ្សព្វផ្សាយជាសាធារណៈ។
បច្ចេកទេសទាំងអស់នេះក៏តម្រូវឲ្យអង្គពាក់ព័ន្ធនានា
ដូចជាគណបក្សដែលចង់ឈរឈ្មោះ ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយដើម្បីផ្សព្វផ្សាយផង
និងរដ្ឋាភិបាល
រួមនិងអាជ្ញាធរក៏ចូលរួមក្នុងការសម្រួលធានានូវសន្តិសុខសុវត្ថិភាព
នៃការបោះឆ្នោតទៅតាមកាលវេលាដែលបានកំណត់ ដែលច្បាប់បានចែងទុក។
ដូច្នេះនីតិវិធី ទាំងអស់ ដែល គ ជ ប បានរៀបចំធ្វើទៅតាមច្បាប់នេះ
គឺគ្មានអ្វីដែលជាកំហុសរបស់ គ ជ ប ទេ។ ពាក្យលំអៀង ឬអាព្យាក្រឹត្យ
ឬមិនអាព្យាក្រឹត្យ គេត្រូវពិនិត្យទៅលើថាតើ គ ជ ប ធ្វើការងារ ផ្អែក
លើស្មារតី និងបទប្បញ្ញត្តិនៃច្បាប់ឬទេ? បើមិនផ្អែកទៅលើស្មារតី
និងបទប្បញ្ញត្តិនៃច្បាប់នោះទើប គ ជ ប ខុស
ឬក៏បុគ្គលណាដែលជាមន្ត្រី គ ជ ប ទោះបីថ្នាក់លើក៏ដោយ
ថ្នាក់ក្រោមក៏ដោយធ្វើខុសនិងប្បញ្ញត្តិច្បាប់
ធ្វើខុសនឹងនីតិវិធីដែលបានប្បញ្ញត្តិទុក នោះបុគ្គលនោះគឺខុសហើយ។
អញ្ចឹងពាក្យលំអៀង
មិនមែនលំអៀងដូចការលើកឡើងបែបអាឡិកអាឡក់អត់ដឹងអីរបស់ខុមហ្វ្រែល
នោះទេ។ តើពាក្យអាព្យាក្រឹត្យ
មានន័យលុះត្រាតែដាក់ពួកគាត់មកកាន់ការណ៍នោះឬយ៉ាងណា?។
ពាក្យថាអាព្យាក្រឹត្យ ដូចជាអាព្យាក្រឹត្យរបស់ចៅក្រម
គឺត្រូវផ្អែកលើស្មារតីច្បាប់ និងការយល់ដឹងនៃច្បាប់
គឺបញ្ជាក់ថាអាព្យាក្រឹត្យហើយ ។ អញ្ចឹង គ ជ ប ក៏ដូចគ្នាដែរ។ គ ជ ប
មិនមែនដើរតួជាអាប៊ីតទេ សូមកុំច្រឡំ ។ គ ជ ប
ដើរតួធ្វើជាអង្គការបច្ចេកទេសរៀបចំការបោះឆ្នោត ទៅតាមប្បញ្ញត្តិនៃច្បាប់
ហើយយើងទាំងអស់គ្នា ទាំងប្រជាពលរដ្ឋ ទាំងគណបក្ស ទាំងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ
ឲ្យតែអនុវត្តទៅតាមចំណាត់ការបច្ចេកទេសរបស់ គ ជ ប
ទៅគឺវារលូនទាំងអស់គ្នាហើយ។
ត្រង់ចំណុចនេះ
បើសិនជាអង្គការខុមហ្វ្រែលរកឃើញថា បុគ្គលដែលធ្វើការនៅក្នុង គ ជ ប
ពុំបានបំពេញកាតព្វកិច្ចរបស់ខ្លួនដែលបានប្បញ្ញត្តិទុក
នៅក្នុងបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងរបស់ គ ជ ប
មិនបានគោរពទៅតាមច្បាប់ដែលសភាអនុមត្តិ នោះគេអាចចោទប្រកាន់បាន
ហើយខ្ញុំគាំទ្រ។ តែបើអ្នកឯងវាយតម្លៃព្រាលៗ ថា គ ជ ប អញ្ចេះ
ឬអញ្ចុះ បានន័យថាអ្នកប្រើនយោបាយអត់ដឹងអីហើយ។ ឧទាហរណ៍
ប្រសិនបើគេលើករឿងចៅហ្វាយខេត្ត
ឬអាជ្ញាធរដែលពាក់ឯកសណ្ឋានជាអភិបាលខេត្តតែទៅធ្វើមុខងារនយោបាយនៅក្នុង
ម៉ោងរដ្ឋាភិបាលនោះគឺមិនខុសទេ
ពីព្រោះនយោបាយរដ្ឋាភិបាលគឺជានយោបាយផ្លូវការដែលចេញអំពី
នយោបាយរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាតាមរយះសន្លឹកឆ្នោត
ដែលហៅថានីត្យានុកូលភាពប្រជាធិបតេយ្យ។
អញ្ចឹងអភិបាលខេត្តគេមានសិទ្ធិនិយាយរៀងរាល់វិនាទីអំពីកម្មវិធីនយោបាយ
របស់រដ្ឋាភិបាល តែមិនអាចនិយាយអំពីនយោបាយគណបក្សទេ។
ប៉ុន្តែប្រសិនបើគេប្រើតួនាទីជាប្រធានគណបក្សខេត្តវិញក៏មិនខុសដែរ
ពីព្រោះយើងអាចសួរគណបក្សប្រឆាំងបាន ។ លោក កឹម សុខា
ដែលដើរធ្វើនយោបាយអាវ៉ាសែ រឡិករឡក់ គឺបានប្រើតួនាទីជាអ្នកតំណាងរាស្ត្រផង
និងប្រធានបក្សផង។
តាមពិតបើចង់ប្រើតួនាទីជាតំណាងរាស្ត្រត្រូវធ្វើការងារសភានៅឯរដ្ឋសភា។
ហើយបើចង់ធ្វើនយោបាយខាងក្រៅសភា គឺត្រូវប្រើតួនាទីជាប្រធានបក្ស ។
ចំណុចនេះតើ ខុមហ្វ្រែលមើលឃើញឬទេ?
អញ្ចឹងខុមហ្វ្រែលត្រូវលើកពីបញ្ហានេះដែរទើបខ្ញុំគាំទ្រ។
បើសិនជាមានបុគ្គលណាមួយ ទោះបីមាននិន្នាការគណបក្សណាក៏ដោយ
ទាំងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ទាំងគណបក្ស សម រង្ស៊ី ទាំងគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស
ឬគណបក្សផ្សេងក៏ដោយ ដែលពាក់ឯកសណ្ឋានរដ្ឋ
ប៉ុន្តែទៅឃោសនាក្នុងឯកសណ្ឋានជាគណបក្សនយោបាយ នោះទើបជាការខុសឆ្គង។
អញ្ចឹងសូមអ្នកឯងដាក់ឲ្យចំមក ហើយខ្ញុំគាំទ្រ។ អញ្ចឹង
បើនិយាយឲ្យចំគឺគណបក្ស កឹម សុខា តែម្តង ពីព្រោះកឹម សុខា
បានយកស្លាកតំណាងរាស្ត្រ
ដើម្បីគេងាយស្រួលអូសបននយោបាយរបស់គេទៅធ្វើវេទិកាអាវ៉ាសែរបស់គេ
ប៉ុន្តែនៅពេលដែលមានបញ្ហាគេថាតំណាងរាស្ត្រចង់ជួបរាស្រ្ត
ហើយឡានពាក់សុទ្ធតែស្លាករដ្ឋសភា
ត្រង់ចំណុចនេះតើខាងខុមហ្វ្រែលមើលឃើញយ៉ាងម៉េចដែរ?
លោកសត្យា រក្ស
សំណួរ៖
អង្គការ ខុមហ្វ្រែល
គេបានអះអាងថាប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនៅកម្ពុជានេះលំអៀងទៅគណបក្សប្រជាជន
កម្ពុជា
ដោយពួកគេមិនបានធ្វើការពន្យល់ឲ្យបានក្បោះក្បាយថាតើការលំអៀងនោះយ៉ាងម៉េច
ទេ ព្រមទាំងចោទប្រកាន់ទៅប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយរបស់លោកបណ្ឌិតថែមទៀតផង
គឺកម្មវិធីសម្លេងរបស់វិទ្យាស្ថានពលរដ្ឋវិជ្ជា
ដែលលោកបណ្ឌិតបានចំណាយពេល១ម៉ោងសម្រាប់ពន្យល់ប្រជាពលរដ្ឋ។
អញ្ចឹងការចោទប្រកាន់ដោយគ្មានហេតុផលត្រឹមត្រូវរបស់ខុមហ្វ្រែលបែបនេះ
តើលោកបណ្ឌិតមានអ្វីដើម្បីពន្យល់ប្រជាពលរដ្ឋ
ដើម្បីកុំឲ្យប្រជាពលរដ្ឋមានការយល់ច្រឡំជឿទៅលើអង្គការដែលគ្មាន
ប្រយោជន៍បែបនេះបាទ?
លោកបណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ
ចម្លើយ៖
ចំណុចនេះ អង្គការខុមហ្វ្រែលគួរតែធ្វើសិក្សា។ មានរូបភាពពីរគឺ
ទី១ហៅថាបរិមាណនៃស្ថានីយ៍ផ្សាយ និងមួយទៀតហៅថាគុណភាព
និងខ្លឹមសារនៃការផ្សព្វផ្សាយ។ បើយើងនិយាយពីបរិមាណ
គឺវាមានស្ថានីយ៍ឯកជន និងស្ថានីយ៍រដ្ឋ។
ស្ថានីយ៍រដ្ឋគឺត្រូវផ្សាយអំពីសមិទ្ធផលជាតិ ដែលរដ្ឋាភិបាល អាជ្ញាធរ
និងបញ្ហាសន្តិសុខ។ល។ គឺគេមិនអាចផ្សព្វផ្សាយពីគណបក្សនយោបាយទេ
បើត្រូវផ្សាយគឺត្រូវមានតុល្យភាព។
ប៉ុន្តែខុមហ្វ្រែលត្រូវមើលឲ្យច្បាស់ដូចជា ទ ទ ក។តើ ទ ទ ក
សព្វថ្ងៃនេះផ្សាយអំពីសមិទ្ធផលជាតិ សមិទ្ធផលរបស់រដ្ឋាភិបាល
ឬក៏ផ្សាយពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា? អញ្ចឹងត្រូវពិចារណាឲ្យច្បាស់។
ប៉ុន្តែបើសិនជានៅក្នុងយុទ្ធនាការឃោសានាបោះឆ្នោត
គឺគេមានកោះអញ្ជើញមកពីគ្រប់គណបក្សមកបំភ្លឺ
នោះគឺគេត្រូវគិតអំពីតុល្យភាព បានន័យថាមិនមែនចែកគ្នាឲ្យស្មើទេ។
ឧទាហរណ៍ មាន១០គណបក្ស រយះពេល៦០នាទី គឺមិនមែនគណបក្សមួយ៦នាទីនោះទេ។
ការឃោសនាក្នុងន័យសមភាព គឺគេបែងចែកទៅតាមសមាមាត្ររបស់វា
មានន័យថាគណបក្សណាដែលមានកាតព្វកិច្ចច្រើន
គេក៏ត្រូវទទួលនូវពេលវេលាច្រើន ដើម្បីធ្វើការផ្សព្វផ្សាយ
ពីព្រោះគណបក្សប្រឆាំង
គឺជាក្រុមភាគតិចងាយស្រួលនឹងធ្វើការចោទប្រកាន់
តែអ្នកបកស្រាយមិនអាចប្រើនាទីដ៏ខ្លីក្នុងការបកស្រាយបានទេ
ពីព្រោះការចោទប្រកាន់គេអាចចោទប្រកាន់យ៉ាងខ្លី
ដៀលតែមួយមាត់វាចប់សព្វគ្រប់
ប៉ុន្តែការបំភ្លឺមិនអាចឆ្លើយមួយមាត់តបទៅនឹងអំពើដៀលត្មេះបាន
ទេ។ អញ្ចឹងនេះហើយគេហៅខ្លឹមសារ
អញ្ចឹងយើងត្រូវថ្លឹងនូវសុភវិនិច្ឆ័យ
នៃពាក្យសមធម៌ហ្នឹងឲ្យច្បាស់
មិនមែនស្មើគ្នាដូចគេពុះនំចែកគ្នាស្មើទេ។
ចំណុចហ្នឹងសូម្បីតែម៉ែឪម្នាក់សូម្បីតែពេលពុះចែកនំក៏មើលទៅតាម
ទិដ្ឋភាពដែរ អាធំស៊ីច្រើន ឲ្យច្រើន អាហ្នឹងសមាមាត្រហើយ
អាតូចស៊ីតិចបានតិច បើចែកស្មើគ្នាអាតូចស៊ីតិច វាស៊ីតែបន្តិច
សល់មិនចោល។ អញ្ចឹងយើងត្រូវពិចារណាទាំងអស់គ្នា នេះជារឿង១។ ទី២
រឿងទូរទស្សន៍ និងវិទ្យុជាតិ ។ រឿងទូរទស្សន៍ និងស្ថានីយ៍ឯកជន
វាជាសិទ្ធិស្វ័យសម្រេចរបស់ម្ចាស់ស្ថានីយ៍ ហើយបើម្ចាស់ស្ថានីយ៍
ហើយនិងអតិថិជន ក្រុមណាក៏ដោយ អង្គការក្តី ស្ថាប័នអីក៏ដោយ
ចង់ផ្សាយអ្នកឯងត្រូវទាក់ទងគេទៅ
តែបើអ្នកឯងគ្រាន់តែជួលម៉ោងគេ តែបំផ្លាញពាណិជ្ជកម្ម
និងជំនួយរបស់គេ ក៏គេមិនឲ្យដែរ ហើយចរិតគណបក្សប្រឆាំង និង
NGO ប្រឆាំងនេះ ហ៊ានតែជួលម៉ោងគេគឺ បំផ្លាញអាជីពរបស់គេហើយ
ព្រោះចរិតយើងវាអត់ថ្លៃថ្នូរ
ខ្ញុំមិនចង់និយាយក្នុងន័យពាក្យថោកទាបនៃភាពជាមនុស្សទេ
អត់ថ្លៃថ្នូរចំពោះការងារ។
បើសិនយើងប្រកាន់អត្តសញ្ញាណរបស់យើងច្បាស់ ឧទាហរណ៍គណបក្សប្រឆាំង
អត្តសញ្ញាណរបស់គណបក្សប្រឆាំង
គឺត្រូវបង្ហាញអំពីទស្សនៈខុសអំពីគណបក្សដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល
អាហ្នឹងវាអត់បញ្ហាទេ ប៉ុន្តែបើកាន់មីក្រូហ្វូន មិនបាច់និយាយថា
បញ្ចាំងទូរទស្សន៍ទេ កាន់តែមីក្រូហ្វូន និយាយនៅវេទិកាអាវ៉ាសែ
ជេរគេទៅហើយហ្នឹង មាននយោបាយចងកំហឹងវណ្ណៈ
មាននយោបាយចងកំហឹងជាតិនិយម សួរថា
បើកាន់មីក្រូហ្វូននៅមុខកញ្ចក់ទូរទស្សន៍
តើវាជះឥទ្ធិពលអាក្រក់ដល់ប្រជាជាតិប៉ុណ្ណា?
ដូច្នេះរដ្ឋាភិបាលមានកាតព្វកិច្ច
មិនមែនមានកាតព្វកិច្ចផ្តល់មីក្រូហ្វូនឲ្យអ្នកជេរតែប៉ុណ្ណឹង
ទេ គឺមានកាតព្វកិច្ចការពារសណ្តាប់ធ្នាប់នៃការប្រើមីក្រូហ្វូន
ការពារសណ្តាប់ធ្នាប់នៃការប្រើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ
បើសមត្ថភាពរបស់យើងប្រើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយត្រឹមតែជេរគេ
រដ្ឋាភិបាលក៏ប្រើកាតព្វកិច្ច
ក្នុងការកម្រិតមិនទាន់អនុញ្ញាតឲ្យអ្នកឯងស៊ីនំទូរទស្សន៍បានដែរ
។ យើងមើលតែ១ម៉ោងនៅតាមវិទ្យុជេរគេគគ្រឹកគគ្រេង
ចោទគេសុទ្ធតែកាត់ដី ។ល។
លោក សត្យា រក្ស
សំណួរ៖
ខ្ញុំសុំកាត់ប្រសាសន៍បន្តិច
ខ្ញុំឃើញភាពអសីលធម៌មួយរបស់សកម្មជនគណបក្សសិទ្ធិមនុស្សរបស់ កឹម
សុខា ដែលគេបានប្រមាថលោកបណ្ឌិតដោយផ្ទាល់ ដែលគេថា
ដូចលោកបណ្ឌិតហ្នឹង គឺថា គេនឹងចងក អូសតាមឡាន គេកាត់អណ្តាត
ដកក្រចក ជាដើម។ លោកបណ្ឌិតពេលដែលស្តាប់ឮ ចរិត មាយាថ ឬ
ក៏ភាសានៃសាវ័គ្គ របស់ កឹម សុខា ឬថា ព្រលឹងរបស់ កឹម សុខា
អញ្ចឹងចុះ ពួកហ្នឹងសុទ្ធតែតំណាងឲ្យព្រលឹង កឹម សុខា
ពេលដែលគេលើកឡើងអញ្ចឹងតើលោកបណ្ឌិតយល់ឃើញយ៉ាងម៉េច
ទាក់ទងនឹងសីលធម៌ មាយាថរបស់ពួកនោះបាទ?
លោកបណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ
ចម្លើយ៖
ចំណុចហ្នឹងហើយបានជាកម្មវិធីវិទ្យុពលរដ្ឋវិជ្ជា
របស់វិទ្យាស្ថានពលរដ្ឋវិជ្ជា យើងហ្នឹងគឺ
ទីមួយយើងចង់ឲ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់និន្នាការបានរៀនប្រើ
វេទិការបស់យើង១ម៉ោង ដែលមានបទបញ្ជាជាក់លាក់មួយ។
ទី២ទន្ទឹមនឹងការរៀនប្រើយើងចង់ឲ្យប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់និន្នាការ
អាចដឹងថា តើចរិតណា ដែលស្ថិតនៅក្រៅការប្រើសេរីភាពបញ្ចេញមតិ
បើយើងគ្រាន់តែប្រាប់ថា អាជេរពីក្រៅសេរីភាពបញ្ចេញមតិ ក្រែងថា
គេមិនជឿ ឥឡូវអ្នកឯងចាំស្តាប់
និន្នាការដែលគិតតែពីជេរនោះតើវាយ៉ាងម៉េច។ ទី៣
យើងចង់ឲ្យប្រជាពលរដ្ឋមានសុភវិនិច្ឆ័យមួយទៀតដែលគណបក្សប្រឆាំង
NGO ប្រឆាំងច្រើនថា ពេលគេតិះតៀនរដ្ឋាភិបាល
តិះតៀនគណបក្សដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល គេថាគេតិះតៀនដើម្បីស្ថាបនា
ចុះនៅពេលដែលវេទិការរបស់យើងជាវេទិការចំរុះ
គ្រប់និន្នាការមានទាំងគណបក្សប្រឆាំង គណបក្សដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល
គណបក្សនៅក្រៅផ្សេងៗទៀត គេទូរសព្ទ័
ចូលហើយគេតិះតៀនគ្នាទៅវិញទៅមក ម៉េចក៏អ្នកមិនទទួលស្គាល់ថា
អាហ្នឹងជាការតិះតៀន ដើម្បីស្ថាបនាផង
និងមិនទទួលស្គាល់ថាជាការតស៊ូមតិក្នុងន័យនយោបាយផង។
ម្យ៉ាងទៀតដើម្បី
បង្ហាញឲ្យឃើញថាក្រុមណាដែលមានចរឹតអាក្រក់ជាងគេ
វិទ្យាស្ថានពលរដ្ឋវិជ្ជា ក៏បានស្វះស្វែងរកលុយដើម្បីរៀបចំវេទិកា។
ថ្លៃជួលវិទ្យុ១នាទី ១ដុល្លារ
អញ្ចឹង១ខែគឺ១៥០០ដុល្លារមានរយះពេលតែ១ម៉ោងទេ
ហើយយើងដាក់លក្ខខណ្ឌមិនឲ្យប្រីយ៍មិត្តដែលទូរសព្ទ័ចូលមានការវាយ
ប្រហារគ្នាទៀត គឺយើងសុខចិត្តឲ្យមានការតិតៀនមកវិទ្យាស្ថានវិញ ឲ្យជេរ ឈឹម
ផលវរុណ វិញ ប៉ុណ្ណឹងហើយនៅតែគេមិនឲ្យតម្លៃទៀត។
មានអ្នកខ្លះដែលយើងអាចទ្រាំបាននឹងការជេរប្រមាថនេះ
គេហ៊ានដៀលយើងថាថោកទាបទៅទៀត ព្រោះគេជេរអត់ឈឺ
គឺមានរហូតដល់ថ្នាក់នេះទៀត ហេតុអ្វីក៏ខុមហ្វ្រែលមើលអត់ឃើញ?។
មានអ្នកខ្លះទៀតទូរសព្ទ័ចូលមកថែមទាំងគំរាមដកក្រចក គំរាមកាត់អណ្តាត
គំរាមយកច្រវាក់ទាក់ក ហេតុអ្វីក៏ខុមហ្វ្រែលមិនធ្វើរបាយការណ៍ផង?
ហើយចោទប្រកាន់ថាកម្មវិធីវិទ្យុរបស់វិទ្យាស្ថានពលរដ្ឋវិជ្ជានេះ
វាយប្រហារគណបក្សប្រឆាំងទាំងអស់។ ចំណែកខាងគណបក្សប្រឆាំងដែលជេរ ឈឹម
ផលវរុណ ជេរវិទ្យាស្ថានពលរដ្ឋវិជ្ជា ជេររដ្ឋាភិបាល
មានពេលខ្លះជេរប្រមុខរដ្ឋាភិបាល ជេរគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា
ម៉េចក៏មិននិយាយផង? តាមពិតវេទិកានេះគឺជាវេទិកាចម្រុះតែម្តង។
-មតិលោក សត្យា រក្ស
ត្រង់ចំណុចនេះ
ដែលខ្ញុំបានតាមដានស្តាប់ដែរនូវកម្មវិធីរបស់វិទ្យាស្ថានពលរដ្ឋវិជ្ជា
របស់លោកបណ្ឌិត ហើយខ្ញុំកំពុងមានការងឿងឆ្ងល់ចំពោះគណបក្សប្រឆាំង
ថាតើហេតុអី
ដែលកម្មវិធីពលរដ្ឋវិជ្ជានេះរៀបចំឡើងដើម្បីពន្យល់ប្រជាពលរដ្ឋ
ឲ្យស្គាល់អំពីសីលធម៌ សច្ចៈធម៌ យុត្តិធម៌សង្គមពិតប្រាកដ
និងធ្វើយ៉ាងណាឲ្យខ្មែរទាំងអស់គ្នាលះបង់នូវភាពទុច្ចរិតនៅក្នុងខ្លួន
ឬការគាំទ្រជ្រុលហួសហេតុនោះ
ឲ្យងាកមកដើរផ្លូវកណ្តាលដើម្បីមកចូលរួមដឹកដៃគ្នាកសាងប្រទេសជាតិ
បែរជាគណបក្សប្រឆាំងមិនគាំទ្រទៅវិញ?។ ក៏ប៉ុន្តែខ្ញុំឆ្ងល់ថា
អ្នកដែលបានចូលរួមជាមួយគណបក្សប្រឆាំង បែរជាជះកំហឹង ជះនូវភាពឃោរឃៅ
ដែលមិនគួរឲ្យចង់ស្តាប់ទៅវិញ។ នេះជាការមួយបញ្ជាក់អំពីចរឹតរបស់អ្នកគាំទ្រ
ថាតើអ្នកគាំទ្រគណបក្សណាមួយដែលអាក្រក់ជាងគេ?
-មតិលោកបណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ
ជាចុងក្រោយ
នេះ ខ្ញុំចង់ឲ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទាំងអស់
នាំគ្នាស្តារនូវសតិសម្បជញ្ញៈមួយគឺភាពសុច្ចរិត
ដើម្បីឲ្យសង្គមជាតិយើងឆ្ពោះទៅកាន់នូវភាពសុច្ចរិតបានទាំងអស់គ្នា
ទាំងឧត្តមគតិ
និងការគោរពច្បាប់។តើយើងត្រូវរិះរកនូវវិធីទប់ស្កាត់យ៉ាងណា
ដើម្បីកុំឲ្យមានរបាយការណ៍ អាឡិកអាឡក់បែបនេះ?។
របាយការណ៍ដែលមិនសុច្ចរិតទាំងអស់នេះវាអាចធ្វើឲ្យមានការច្របូកច្របល់
ដូច្នេះហើយទើបយើងមានកាតព្វកិច្ចពន្យល់ប្រជាពលរដ្ឋ។
យើងចង់ឲ្យសង្គមជាតិមួយទោះបីថិតនៅក្នុងឯកសណ្ឋានខុសគ្នាក៏ដោយ
គឺត្រូវឈរលើសុភវិនិច្ឆ័យ និងសុច្ចរិតភាព គឺទាំងអង្គការសង្គម
អង្គការរដ្ឋ និងអង្គការឯកជន
មានន័យថាបុគ្គលដែលថិតនៅក្នុងអង្គការទាំងនោះត្រូវប្រកាន់យកនូវឧត្តម
គតិស្មោះត្រង់ ដើម្បីចៀសវាង
ដូចឧទាហរណ៍ខុសឆ្គងដែលខុមហ្វ្រែលបានចោទប្រកាន់មកលើ គ ជ ប
ចោទប្រកាន់មកលើរដ្ឋាភិបាល នេះអញ្ចឹង។ ពួកយើងកំពុងតែធ្វើការងារ
ដើម្បីបង្ហាញអំពីចំណុចខ្សោយរបស់គណបក្សប្រឆាំង
ដើម្បីឲ្យឱកាសគណបក្សប្រឆាំងក្នុងការរៀបចំខ្លួនឡើងវិញឲ្យបានល្អ
គឺដើម្បីឲ្យមានតុល្យភាពក្នុងការទៅប្រកួតប្រជែងជាមួយគណបក្ស
ប្រជាជនកម្ពុជា។
ការប្រកួតប្រជែងជាមួយដៃគូរដែលមានកម្លាំងប្រហាក់ប្រហែលគ្នា
គឺជាប្រការដែលល្អ ប៉ុន្តែគណបក្សប្រឆាំងនៅកម្ពុជាមានការបាក់ស្លាប។
អញ្ចឹងការតិតៀនគណបក្សប្រឆាំង
ការដែលប្រជាពលរដ្ឋតិតៀនគ្នាទៅវិញទៅមកនោះ គឺជាការស្ថាបនាទៅវិញទេ។
តើខុមហ្វ្រែល ហ៊ានតិតៀនគណបក្សប្រឆាំង
ដើម្បីឲ្យគណបក្សប្រឆាំងអាចស្ថាបនា និងកែទម្រង់ខ្លួនឯងឬទេ?
ផ្ទុយទៅវិញ ពួកគេគិតតែរួមដៃគ្នាដើម្បីជេររដ្ឋាភិបាល
និងជេរគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ហើយរហូតជេរដល់វិទ្យាស្ថានពលរដ្ឋវិជា្ជ
ដែលកំពុងតែធ្វើការពន្យល់
និងអប់រំប្រជាពលរដ្ឋឲ្យមានការយល់ដឹងទៅវិញ។
យើងមិនចង្អៀតចង្អល់នឹងការតិតៀននោះទេ
ប៉ុន្តែកុំឲ្យដើរចូលគន្លងដូចពាក្យថា « ក្របីស៊ីសំណាប បែរជាចោទប្រកាន់គោកំពុងតែនឿយហត់ក្នុងការភ្ជួរស្រែ »
។ តើនរណាខ្លះដែលកំពុងហត់នឿយក្នុងការភ្ជួរស្រែ?
ហត់នឿយក្នុងការកសាងប្រទេស? គឺរដ្ឋាភិបាល គណបក្សដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល
និងគណបក្សដែលមានសុភវិនិច្ឆ័យ ចំពោះការអភិវឌ្ឍសង្គមជាតិ អង្គការសង្គម
ដែលកំពុងមានសុក្រឹត្យភាពក្នុងការងាររបស់ខ្លួន ស្ថាប័នឯកជន
និងប្រជាពលរដ្ឋដែលមានការស្មោះត្រង់។
ដូច្នេះយើងទាំងអស់គ្នាគ្រប់និន្នាការ
សូមច្រានចោលនូវរបាយការណ៍ទុច្ចរិត ភូតភរ បោកប្រាស់
ដែលចេញពីខុមហ្វ្រែលនេះ
ពីព្រោះចរឹតនៃភាពមិនស្មោះត្រង់នេះធ្វើឲ្យមានការប៉ះពាល់
បំផ្លិចបំផ្លាញនូវភាពសុច្ចរិតរបស់សង្គមជាតិយើង
របស់ប្រជាពលរដ្ឋយើងទាំងអស់គ្នា។
យើងត្រូវមានឧត្តមគតិប្រឆាំងនឹងអំពើមិនស្មោះត្រង់ទាំងនោះ
ជាពិសេសគឺដូចជាឧទាហរណ៍នៃរបាយការណ៍អាឡិកអាឡក់ខាងនយោបាយរបស់ខុមហ្វ្រែល
កន្លងមកនេះ៕
សម្រង់ព័ត៌មាន៖ លោក នូ សាវុធឌី