ប្រជាជនភាគច្រើន
ក្នុងពិភពលោកប្រហែលមិនបានកត់សំគាល់ទេ ប៉ុន្តែ Navi Pillay
ស្នងការជាន់ខ្ពស់ នៃអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្ស
បានលើកឡើងពីការព្រួយបារម្ភអំពីយុទ្ធនាការអន្តរជាតិមួយ
ដើម្បីកំណត់ដែនសិទ្ធិមនុស្ស និងNGOs។
សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានចុះថ្ងៃទី២៥ ខែមេសា
របស់សេវាព័ត៌មានអង្គការសហប្រជាជាតិដែលបានដកស្រង់ការព្រួយ
បារម្ភរបស់លោកស្រីដែលមានចំណងជើងថា
«មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់អង្គការសហប្រជាជាតិនិយាយថា ការដាក់កំហិតលើ NGOs
ទូទាំងពិភពលោក កំពុងតែធ្វើឱ្យសិទ្ធិមនុស្សកាន់តែចុះខ្សោយ»។
ទោះជាយ៉ាង
ណាក៏ដោយ នៅពេលពិនិត្យឱ្យដិតដល់ទៅ
បញ្ហាហាក់ដូចជាមិនសូវគួរឱ្យព្រួយបារម្ភទេ។ «ការដាក់កំហិត»
ដែលត្រូវបានចោទប្រកាន់នោះ មិនប្រាកដជា «នៅទូទាំងពិភពលោក» ទេ
ប៉ុន្តែយោងតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាននោះ
មានការពាក់ព័ន្ធតែចំនួនប្រាំមួយប្រទេសប៉ុណ្ណោះគឺ៖
ប្រទេសអាល់ហ្សើរី ប្រទេសអេហ្ស៊ីប ប្រទេសហ្ស៊ីមបាវ៉េ ប្រទេសកម្ពុជា
ប្រទេសអ៊ីស្រាអែល និងប្រទេសវេណេស៊ុអេឡា។
ខ្ញុំមិនបានដឹងអំពីស្ថានភាព NGOs ក្នុងប្រទេសអាល់ហ្សើរី
ប្រទេសអេហ្ស៊ីប ប្រទេសហ្ស៊ីមបាវ៉េ ឬប្រទេសអ៊ីស្រាអែល នោះទេ។ ប៉ុន្តែ
ខ្ញុំដឹងបន្តិចបន្តួចអំពីស្ថានភាពរបស់ NGOs ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា
និងវេណេស៊ុអេឡា ហើយការយល់ដឹងរបស់ខ្ញុំនេះ
ធ្វើឱ្យការអត្ថាធិប្បាយរបស់លោកស្រី Pillay
ហាក់ដូចជាមានលក្ខណៈបំភ័ន្តជាច្រើន។
ខ្ញុំយល់
ស្របជាមួយនឹងលោកស្រី Pillay ថា «សង្គមស៊ីវិលមួយដែលមានលក្ខណៈសកម្ម
និងស្វយ័ត» គឺជាអ្វីដែលមានការចង់បាន ហើយក៏ត្រូវការឱ្យមានផងដែរថា
«NGOs អាចបំពេញតួនាទីឲ្យបានត្រឹមត្រូវ»។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ
បញ្ហានេះចោទជាសំណួរអំពី«តើមុខងារសមស្របអ្វីខ្លះ»ដែលNGOs មាន។
លោកស្រី Pillay និងសេវាព័ត៌មានអង្គការសហប្រជាជាតិ
ហាក់ដូចជាធ្វើកិច្ចការដោយផ្អែកលើការសន្និដ្ឋានថា NGO
ណាក៏ដោយគឺជាអ្វីដែលខ្លួននិយាយថាខ្លួនជាអ្វី
ហើយដូច្នេះមិនចាំបាច់បែងចែករវាងឥរិយាបទNGOល្អ និងឥរិយាបទ NGO
អាក្រក់នោះទេ។ NGOs ទាំងអស់
គឺសុទ្ធតែត្រូវការចាំបាច់ជាមូលដ្ឋានមិនអាចខ្វះបានសម្រាប់ឱ្យមាន
សង្គមស៊ីវិលមួយដែលល្អប្រសើរ។ នេះនឹងធ្វើឱ្យបញ្ហាមិនសូវស្មុគស្មាញ។
ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ចំនួន NGOs មានប្រហែលជា៣០០០។
អង្គការមួយចំនួនក្នុងចំណោមនេះអនុវត្ត
គម្រោងពាក់ព័ន្ធនឹងពលរដ្ឋដែលមានប្រយោជន៍ខ្លាំង ដោយតម្លាភាព
និងគណនេយ្យភាពពេញលេញសម្រាប់ មូលនិធិទទួលបាន និងចំណាយ។
អង្គការខ្លះទៀត
ហាក់ដូចជាផ្តោតកិច្ចប្រឹងប្រែងកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រចំពោះ មន្ត្រី
និងមិត្តភ័ក្ររបស់ខ្លួន
ហើយមានកំណត់ត្រាហិរញ្ញវត្ថុដែលមិនច្បាស់លាស់យ៉ាងខ្លាំង។
អង្គការខ្លះទៀត នៅតែធ្វើសកម្មភាពដូចជាគណបក្សនយោបាយប្រឆាំង
ដោយផ្តល់មតិ និងការរិៈគន់ទៅលើទិដ្ឋភាពផ្សេងៗជា ច្រើននៃសកម្មភាព
និងគោលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាល
(យ៉ាងហោចណាស់មានអង្គការសិទ្ធិមនុស្សមួយ
ក្រោយមកបានប្រែក្លាយទៅជាគណបក្សនយោបាយមួយ)។ អង្គការមួយចំនួន
ឬភាគច្រើនជាប្រពៃណី ឬតាម បទបញ្ញត្តិ ត្រូវបានឱ្យរួចផុតពន្ធផ្សេងៗ
ដែលនេះផ្តល់នូវអត្ថប្រយោជន៍ដល់ពួកគេ ប្រសិនបើពួកគេចូលរួមក្នុង
សកម្មភាពដែលប្រកួតប្រជែងជាមួយនឹងពាណិជ្ជកម្មឯកជន។
ដោយមិនគិតអំពីថាតើខ្លួនពាក់ព័ន្ធនឹងសកម្មភាព ពាណិជ្ជកម្មឬអត់នោះទេ
អង្គការខ្លះទៀតគឺពិតជាមិនមែន NGOs ទេ
ពីព្រោះពួកគេទទួលបានមូលនិធិដោយ ផ្ទាល់ ឬដោយប្រយោលពីរដ្ឋាភិបាល៖
មូលនិធិពួកគេបានមកពីរដ្ឋាភិបាលបរទេស។
ចំនួន
NGOs ប៉ុន្មានក្នុងចំណោម ៣០០០ ស្ថិតក្នុងប្រភេទណាខ្លះនោះ
គឺស្ថិតលើការស្មានរបស់នរណា ម្នាក់។ បច្ចុប្បន្ននេះ
មិនមានមធ្យបាយណាមួយសម្រាប់ឱ្យនរណាម្នាក់ដឹងថាតើ NGOs
ដែលមានតែនាមប៉ុន្មាន ដែលតាមពិតទៅកំពុងតែបន្លំធ្វើអាជីវកម្ម។
នេះគឺជាបញ្ហាមួយដែលត្រូវបានដោះស្រាយតាមរយៈសេចក្តីព្រាង ច្បាប់ស្តីពី
NGOs ដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានតាក់តែងអស់រយៈពេលជិត៩ឆ្នាំមកហើយ។
ក្នុងសេចក្តីព្រាងចុង ក្រោយបំផុតនៃច្បាប់នេះ មានសេចក្តីចែងថា NGOs
មិនអាចអនុវត្ត «សកម្មភាពដើម្បីរកប្រាក់ចំណេញសម្រាប់
ចែករំលែកក្នុងចំណោមសមាជិកខ្លួនបានទេ»។
សេចក្តី
ប្រកាសព័ត៌មានរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិនេះ មិនបានប្រាប់អ្នកអានថា
មានតែមួយភាគតូច នៃ NGOs នៅកម្ពុជាប៉ុណ្ណោះ
ដែលបានបញ្ចេញសំលេងជំទាស់គំនិតចង់ឱ្យមានច្បាប់ដើម្បីគ្រប់គ្រង NGOs។
ដោយហួសចិត្តនោះ ក្រុមនេះគឺជា NGOs
ដដែលៗដែលជាញយៗប្រាប់ទៅកាន់រដ្ឋាភិបាល
និងសង្គមអំពីសារៈសំខាន់នៃ«នីតិរដ្ឋ»។ ច្បាប់ទី១របស់ពួកគេគឺ
ពួកគេគួរនៅពីលើច្បាប់។
លោកស្រី
Pillay ក៏មិនបានលើកឡើងថា
រដ្ឋាភិបាលបានខិតខំប្រឹងប្រែងយ៉ាងអស់សមត្ថភាពដើម្បី
ទទួលយកការព្រួយបារម្ភត្រឹមត្រូវរបស់NGOs
ដែលនេះគឺជាមូលហេតុមួយដែលច្បាប់នេះបច្ចុប្បន្នស្ថិតក្នុង
សេចក្តីព្រាងទី៤។
ហើយលោកស្រីក៏មិនបានបង្ហាញការយល់ដឹងណាមួយនៃចំណាប់អារម្មណ៍
ដែលត្រូវបាន រាយការណ៍យ៉ាងទូលំទូលាយកាលពីខែធ្នូកន្លងទៅ
ដោយសម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលពេលនោះ
សម្តេចបានមានប្រសាសន៍ថា
រដ្ឋាភិបាលបានត្រៀមខ្លួនដើម្បីបន្តពិភាក្សាជាមួយនឹង NGOs
រហូតដល់ឆ្នាំ ២០១៤
ប្រសិនបើចាំបាច់ដើម្បីសម្រេចបាននូវសេចក្តីព្រាងច្បាប់មួយដែលអាចទទួល
យកបានទាំងសងខាង។ ប្រសិន បើនេះជាផ្នែកមួយនៃយុទ្ធនាការអន្តរជាតិនោះ
យុទ្ធនាការនេះគឺខ្វះនូវភាពស្វាហាប់យ៉ាងខ្លាំង។
តាមការពិត
សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិនេះ ដកស្រង់សំដីលោកស្រី
Pillay ដែលបានលើកឡើងតែចំណុចជាក់លាក់មួយអំពីសេចក្តីព្រាងច្បាប់ NGOs
កម្ពុជាតែប៉ុណ្ណោះ ហើយដែលការ
លើកឡើងនេះគឺមានលក្ខណៈបំភ័ន្តយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។
សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាននេះនិយាយថា សេចក្តីព្រាងច្បាប់ NGOs នេះ
«នឹងអាចឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបិទNGOsបាន ប្រសិនបើសកម្មភាពរបស់NGOs
ត្រូវបានគិតថា ប៉ះពាល់ ដល់ឯកភាពជាតិ វប្បធម៌ និងប្រពៃណីជាតិ
ដោយមិនផ្តល់ឱ្យNGOsទាំងនោះនូវសិទ្ធិដើម្បីតវ៉ាទេ»។
សេចក្តី
ប្រកាសព័ត៌មាននេះ បង្ហាញខុសអំពីសេចក្តីព្រាងច្បាប់NGOs
យ៉ាងហោចណាស់ក៏បីចំណុចដែរ។ ទី១ មាត្រាទី១៧
ដែលជាផ្នែកតែមួយគត់នៃច្បាប់នេះដែលសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាននេះផ្អែកលើ
នោះ មិនបាន អនុវត្តចំពោះ NGOs ជាទូទៅទេ ប៉ុន្តែចំពោះតែ NGOs
អន្តរជាតិប៉ុណ្ណោះ។
ទី២
ច្បាប់នេះមិនបានអនុញ្ញាតឱ្យរដ្ឋាភិបាលបិទ NGOs នោះទេ។
ទស្សនៈដែលថារដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាអាច បិទ NGOs អន្តរជាតិមួយបាន
គឺមិនសមហេតុផលទាល់តែសោះ។ អ្វីដែលសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះចែងនោះគឺថា
រដ្ឋាភិបាលអាចលុបចោលអនុស្សារណៈនៃការយោគយល់គ្នា (MoU) ជាមួយនឹង NGOs
អន្តរជាតិមួយ ប្រសិន បើសកម្មភាពរបស់NGOs អន្តរជាតិនោះ
«បំផ្លាញដល់សន្តិភាព ស្ថិរភាព និងសណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈ ឬប៉ះពាល់ដល់
សន្តិសុខជាតិ ឯកភាពជាតិ វប្បធម៌ ប្រពៃណី
និងទំនៀមទំលាប់នៃប្រទេសកម្ពុជា។ លោកស្រី Pillay គួរយល់
ដឹងអំពីខ្លឹមសារនេះ
ខ្លឹមសារនេះបានមកពីការបកប្រែក្រៅផ្លូវការនៃសេចក្តីព្រាងច្បាប់
នេះរបស់ការិយាល័យលោកស្រី។
ទី៣
ច្បាប់នេះមិនបានផ្តល់
ឬបដិសេធចោលនូវការតវ៉ាតាមប្រព័ន្ធតុលាការប្រឆាំងទៅនឹងការលុបចោល MoU
មួយនោះទេ។ វាមិនអាចធ្វើដូច្នេះបាន ពីព្រោះMoU
គឺជាកិច្ចព្រមព្រៀងមួយប្រភេទដែលទូលំទូលាយ
ដែលអាចមានលក្ខណៈខុសៗគ្នាក្នុងស្ថានភាពផ្នែកច្បាប់របស់ MoU និមួយៗ។
MoU មួយអាចអនុវត្តបាន ឬអត់ នៅក្នុងតុលាការជាតិ និង/ឬ អន្តរជាតិនោះ
ផ្អែកទៅលើកម្មវត្ថុរបស់វា និងអ្វីដែល MoU ចែងផ្ទាល់។
យោងតាម
សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិនេះ លោកស្រី Pillay
ក៏បានរិៈគន់សភា វេណាស៊ុយអេឡាផងដែរ ដែលបានអនុម័តច្បាប់មួយដែល
«ដាក់កំហិតលើការផ្តល់មូលនិធិបរទេស»របស់ NGos។
នេះមិនជាប់ទាក់ទងផ្ទាល់នឹងសេចក្តីព្រាងច្បាប់ NGOs កម្ពុជាទេ
ដែលមិនមានការដាក់កំហិតរបៀប នោះ ប៉ុន្តែការលើកឡើងអំពីបញ្ហានេះ
ដើម្បីបង្ហាញពីភាពអសមត្ថភាពរបស់លោកស្រី Pillay ក្នុងការយល់ដឹង
ឱ្យបានច្រើនជាងនេះ ជាជាងដឹងតែពីអ្វីដែល NGOs
មួយនិយាយអំពីខ្លួនឯងនោះ។
ក្នុងប្រទេសវេណាស៊ុយអេឡា NGOs ដែលទទួលបានមូលនិធិបរទេស បានជួយ
និងចូលរួមក្នុងរដ្ឋប្រហារ ក្នុងខែមេសា ឆ្នាំ២០០២
ដែលទម្លាក់ប្រធានាធិបតីជាប់ឆ្នោត Hugo Chavez មុនពេលដែលការបះបោរពី
សំណាក់ប្រជាជនបានជួយឱ្យលោកកាន់តំណែងវិញ។ លើលពីនេះទៀត
ក្រោយពេលរដ្ឋប្រហារមិនបានសម្រេច មូលនិធិជាតិសម្រាប់ប្រជាធិបតេយ្យ
(ដែលផ្តល់មូលនិធិដោយរដ្ឋាភិបាលអាមេរិក) បានបន្តផ្តល់មូលនិធិដល់
អ្នកគាំទ្ររដ្ឋប្រហារដែលជា NGOs ទាំងនោះ
ដើម្បីធ្វើយុទ្ធនាការអំពាវនាវសារជាថ្មីឱ្យលោក Chavez ចុះចេញពីតំណែង។
សូមដកស្រង់ឧទាហរណ៍មួយពីអត្ថបទដ៍វែងចុះថ្ងៃទី១៣ ខែសីហា ឆ្នាំ២០០៤
របស់សារព័ត៌មាន Los Angeles Times ៖
«NED
ក៍បានផ្តល់ប្រាក់ដល់ស្ថាប័នសិក្សាស្រាវជាវមួយដែលគេស្គាល់ថា CEDICE
ដើម្បីជួយខ្លួនព្រាង របៀបវារៈប្រឆាំងដែលអាចអនុវត្តបាន។ Rocio Guijarro
ដែលជានាយកចាត់ការទូទៅរបស់ក្រុមនេះ បានចុះ
ហត្ថលេខាលើក្រឹតរដ្ឋប្រហារដែលបានលុបចោលរដ្ឋធម្មនុញ្ញវេណេស៊ុយអេឡា
តុលាការកំពូល និងរដ្ឋសភាជាតិ។
សមាជិកមួយចំនួននៃគណៈកម្មាធិការផ្តល់យោបល់លើគម្រោងរបស់ CEDICE
បានចូលរួមក្នុងការស្បថចូល កាន់តំណែងរបស់ Carmona
(ដែលជាប្រធានាធិបតីតាមរយៈរដ្ឋប្រហារ)។
នរណាក៏
ដោយ រួមទាំងNGOs នៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក
ដែលបានទទួលមូលនិធិពីវេណេស៊ុយអេឡា ឬ បរទេសដទៃទៀត
ដើម្បីរៀបចំយុទ្ធនាការចោទប្រកាន់ប្រធានាធិបតីអាមេរិកនោះ
(មិនបាច់និយាយដល់ធ្វើរដ្ឋ ប្រហារនោះទេ)
នឹងត្រូវបានចាប់ដាក់ពន្ធនាគារភ្លាមៗ ពីបទមិនបានចុះបញ្ជីជា
«ភ្នាក់ងារបរទេស»។ ប៉ុន្តែ ចំលែកណាស់ លោកស្រី Pillay
មិនបានដកស្រង់ច្បាប់អាមេរិកដែលមានយូរមកហើយនេះ ជាឧទាហរណ៍មួយ
នៃការធ្វើឱ្យចុះខ្សោយទូទាំងពិភពលោកនៃ NGOs និងសិទ្ធិមនុស្សនោះទេ។
តើនេះអាចថាតំណាងសិទ្ធិមនុស្ស
អង្គការសហប្រជាជាតិរូបនេះកំពុងតែអនុវត្តការងារតាមររបៀបស្តង់ដារពីរ
ដែរឬទេ?
Allen Myers
ថ្ងៃទី០២ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១២