សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាបានមានប្រសាសន៍នាព្រឹកថ្ងៃទី ២៧ ខែតុលា
ឆ្នាំ២០១២នៅឃុំក្រាំងលាវ ស្រុករលាប្អៀរ ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ដោយរម្លឹកឡើងជាថ្មីទៀតអំពីព្រះរាជគុណបំណាច់របស់ព្រះមហាវិរក្សក្រក្នុងការជូយរក្សាស្ថេរភាពនយោបាយក្នុងព្រះរាជាណាចក្រ កម្ពុជា។
ក្នុងពិធីចែកប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីជូនប្រជាពលរដ្ឋនៅ ភូមិអណ្តូងប្រេង ឃុំក្រាំងលាវ ស្រុករលាប្អៀរ ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្រ្តីមានប្រសាសន៍ថា ខ្ញុំសូមជំរាប ជូនបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋថា ពិតមែនតែព្រះបិតាជាតិបានយាងចូលទិវង្គតទៅហើយក្តី ប៉ុន្តែព្រះអង្គបាន រៀបចំទុកឲ្យយើងនូវសេចក្តីសុខឲ្យយើងនៅត្រង់ថា សម្តេចព្រះបិតាបានរៀបចំផ្ទេររាជសម្បត្តិឲ្យព្រះ រាជបុត្រតាំងតែពីឆ្នាំ ២០០៤ មកម្លេះ
ដែលការនេះប្រហែលជា
សម្តេចព្រះបិតាបានគិតថា ព្រះអង្គនឹង យាងសោយទីវង្គតនៅពេលណាមួយ ដែលភាពច្រំដែល នៃប្រវត្តិសាស្រ្តនឹងអាចកើតឡើងជាមិនខាន។សម្តេចតេជោមានប្រសាសន៍បញ្ជាក់ថា បើសិនជាព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាមិនបានផ្ទេររាជសម្បត្តិដោយរលូននៅពេលនោះទេ ប្រហែល មកដល់ពេលនេះ ប្រហែលជាយើងកំពុងស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពវិបត្តិនៅឡើយទេ។
សម្តេចព្រះបិតាបានគិតថា ព្រះអង្គនឹង យាងសោយទីវង្គតនៅពេលណាមួយ ដែលភាពច្រំដែល នៃប្រវត្តិសាស្រ្តនឹងអាចកើតឡើងជាមិនខាន។សម្តេចតេជោមានប្រសាសន៍បញ្ជាក់ថា បើសិនជាព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាមិនបានផ្ទេររាជសម្បត្តិដោយរលូននៅពេលនោះទេ ប្រហែល មកដល់ពេលនេះ ប្រហែលជាយើងកំពុងស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពវិបត្តិនៅឡើយទេ។
ទាក់បញ្ហានេះសម្តេចតេជោបានពន្យល់ថា វិបត្តិនៅត្រង់ថា៖
ទី១-ច្បាប់នៃការចាត់តាំង និងការប្រព្រឹត្ត នៃក្រុមប្រឹក្សារាជសម្បត្តិប្រហែលជាមិនទាន់បានអនុម័តទេ ព្រោះគ្មានអ្នកណាហ៊ានធ្វើទេ ។ មានឥស្សរ ជនមួយចំនួនបានសួរយោបល់ខ្ញុំថា តើយើងគួរត្រៀមនូវច្បាប់ស្តីពីការរៀបចំ និងការប្រព្រឹត្តទៅនៃ ក្រុមប្រឹក្សារាជសម្បត្តិឬទេ? ខ្ញុំបាននិយាយត្រឡប់ទៅវិញថា គួរកុំធ្វើអ្វីព្រោះធ្វើយ៉ាងដូច្នេះព្រោះវាហាក់ ដូចជាយើងបានត្រៀមរៀបចំឲ្យសម្តេចព្រះបិតាយាងចូលទីវង្គតបានរហ័ស ដូច្នេះច្បាស់ណាស់ថា ច្បាប់នេះនឹងមិនអាចកើតមានទេ។
សម្តេចតេជោមានប្រសាសន៍ថា ប៉ុន្តែនៅពេលដែលសម្តេចព្រះបិតា បានយាងដាក់រាជតម្រូវឲ្យធ្វើច្បាប់នេះភ្លាម ព្រោះបើនៅចាំពេលវេលាមកដល់យើងនឹងលំបាក ដោយដៃម្ខាងត្រូវរៀបចំពិធីបុណ្យសព ឯដៃម្ខាងទៀតត្រូវកោះប្រជុំសភាដើម្បីអនុម័តច្បាប់ផង។ នៅពេលច្បាប់បានចូលជាធរមានហើយ ក្រុមប្រឹក្សារាជសម្បត្តិត្រូវកោះប្រជុំ ដើម្បីជ្រើសរើសព្រះមហាក្សត្រ ដែលរដ្ឋធម្មនុញ្ញអនុញ្ញាតឱ្យតែរយៈពេល ៧ ថ្ងៃ តែប៉ុណ្ណោះ។
សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្រ្តីមានប្រសាសន៍ឱ្យដឹងថាបើមិនអញ្ចឹង សំណួរនឹងត្រូវបានចាប់ផ្តើមចោទតាំងតែពីនាទីដំបូង នៅពេលដែលបានទទួលដំណឹងដ៏ក្រៀមក្រំថា ព្រះករុណាព្រះបាទសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ បាន
ចូលទិវង្គត បើសិនជាព្រះអង្គនៅគង់ជាព្រះមហាក្សត្រ។ សំណួរនឹងចាប់ផ្តើមថា អ្នកណានឹងឡើងគ្រងរាជ្យជំនួស? នោះហើយជាចំណោទបញ្ហាធំណាស់ ហើយនេះជាវិបត្តិស្ថាប័នប្រមុខរដ្ឋតែម្តង ព្រោះ
ព្រះមហាក្សត្រជាព្រះប្រមុខរដ្ឋ។ នៅពេលដែលប្រមុខរដ្ឋសោយទិវង្គត អនុញ្ញាតឲ្យមានប្រមុខរដ្ឋស្តីទី គឺប្រធានព្រឹទ្ឌសភា។ប៉ុន្តែព្រះមហាក្សត្រត្រូវតែជ្រើសរើសក្នុងរយៈពេលមួយសប្តាហ៍ក្នុងពេល ដែលយើងត្រូវធ្វើ បុណ្យសពផង យើងត្រូវធ្វើច្បាប់ផង យើងត្រូវកោះប្រជុំដើម្បីរើសព្រះមហាក្សត្រ ហើយប្រសិនមាន បេក្ខជនដល់ទៅ ២ ឬ ៣ គឺបានសេចក្តីថា យើងស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពបែកបាក់ហើយ ព្រោះច្បាស់ជាមានសមាជិករាជសម្បត្តិខ្លះបោះឆ្នោតឲ្យក្សត្រាអង្គនេះ សមាជិកក្រុមប្រឹក្សារាជសម្បត្តិខ្លះបោះឆ្នោត ឲ្យក្សត្រាអង្គនោះ ហើយបើមិនដូច្នេះទេយើងនឹងអាចឈានដល់ការកែរដ្ឋធម្មនុញ្ញទៀតផង ដើម្បីបើកផ្លូវឲ្យមានភាពងាយស្រួល ព្រោះនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញបានចែងថា ក្សត្រាដែលចេញពីខ្សែលោហិតរបស់ព្រះបាទ អង្គឌួង ព្រះបាទនរោត្តម ព្រះបាទស៊ីសុវត្ថិ ដែលអាចនឹងបន្ថែមថាក្សត្រាឬក៏ក្សត្រីផងក៏ថាបាន។
សម្តេចតេជោថ្លែងថា រឿងនេះសម្តេចព្រះបិតា ព្រះអង្គបានលៃទុកឲ្យយើងដែលយើងមិនត្រូវ មើលរំលងលើបញ្ហានេះទេ។ យើងត្រូវគោរពការទៅដល់ព្រះរាជតម្រេះការគិតគូវែងឆ្ងាយរបស់ព្រះអង្គ គឺមិនបន្សល់ទុកនូវដានអ្វីដែលអាក្រក់សម្រាប់យើងទេ។
សម្តេចតេជោថ្លែងថា ឥឡូវនេះយើងស្ថិតនៅក្នុងដំណាក់កាល នៃការកាន់ទុក្ខ ប៉ុន្តែយើងបានឆ្លងផុតអត់មានវិបត្តិទេ។ សម្តេចតេជោបានមានប្រសាសន៍បញ្ជាក់ថារាជានិយមនៅកម្ពុជារឹងប៉ឹង ព្រះមហាក្សត្រកំពុងគ្រងរាជ្យ បន្ថែមទៅដោយយើងមានព្រះមាតាជាតិមួយព្រះអង្គទៀតនៅជាប់ជាមួយយើង។ យើងអាច បញ្ជាក់ជូនបានថា មិនមានវិបត្តិរាជបល្លង្គនោះទេ ដោយសារតែអតីតព្រះមហាក្សត្រដែលសោយទីវង្គត ដោយមានការផ្ទេររាជសម្បត្តិ តាមរយៈនៃក្រុមប្រឹក្សារាជ្យសម្បត្តិចាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០០៤ មកនោះ។ រាជា និយមរឹងប៉ឹង ហើយយើងបន្កថែរក្សាទាំងអស់គ្នា ជារបស់ទាំងអស់គ្នា មិនមែនជារបស់អ្នកណាមួយទេ។ រាជានិយមគឺជារបស់រួមរបស់ជាតិ។
សម្តេច អគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន មានប្រសាសន៍បញ្ជាក់បន្ថែមថា បើសិនជាសម្តេចព្រះបិតាមិនបានរៀបចំជាមុនទេ ប្រ ហែលជាពេលនេះម្ខាងយើងត្រូវកោះប្រជុំសភាដើម្បីអនុម័តច្បាប់ស្តីពីការរៀបចំ និងការប្រព្រឹត្តទៅនៃ ក្រុមប្រឹក្សារាជសម្បត្តិ ព្រោះក្រុមប្រឹក្សារាជសម្បត្តិរបស់យើងត្រូវតែមានច្បាប់។ កម្ពុជាខុសពីប្រទេស ជប៉ុន ឬប្រទេសថៃ និងប្រទេសមួយចំនួនទៀត ដែលព្រះមហាក្សត្រមានព្រះរាជសិទ្ធិចាត់តាំងព្រះរជ្ជ ទាយាទសម្រាប់ស្នងរាជបន្ត។ កម្ពុជា ជាប្រទេសដែលរាជានិយមជ្រើសតាំង ដែលព្រះមហាក្សត្រពុំ មានព្រះរាជសិទ្ធិតែងតាំងព្រះរជ្ជទាយាទស្នងរាជទេ អ្នកដែលមានសិទ្ធិបោះឆ្នោតជ្រើសរើសព្រះមហា ក្សត្រ ឬក្រុមប្រឹក្សារាជសម្បត្តិ ដែលរួមមានប្រធាន អនុប្រធានទាំងពីររបស់ព្រឹទ្ធសភា ប្រធានអនុប្រ ធានទាំងពីររបស់រដ្ឋសភា សម្តេចព្រះសង្ឍរាជទាំងពីរគណៈ និងនាយករដ្ឋមន្រ្តី។
សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្រ្តីក៏បានថ្លែងឱ្យដឹងថា ការដាក់តាំងរូបព្រះឆាយលក្ខណ៍របស់ព្រះ ករុណាព្រះមហាក្សត្រ សម្តេចឪ
និងសម្តេចម៉ែនឹងត្រូវដាក់ទាំង ៣ ព្រះអង្គជាធម្មតាទោះជានៅទី កន្លែងណាក៏ដោយទាំងកន្លែងធ្វើការ ទាំងបណ្តាស្ថាប័ននានា លើកលែងតែក្នុងពិធីបុណ្យសព ដែល យើងយកព្រះឆាយលក្ខណ៍មួយព្រះអង្គមកតាំង ដើម្បីការគោរព។ ដើម្បីឲ្យប្រជាពលរដ្ឋបានទទួលការ គោរពជាបន្តសម្តេចតេជោបានស្នើជាថ្មីម្តងទៀត ចំពោះព្រះមហាក្សត្រ ក៏ដូចជាសម្តេចម៉ែ ផ្ទេរថ្ងៃឈប់ សម្រាក ៣១ ខែតុលា
ដែលជាថ្ងៃឈប់សម្រាកសម្រាប់ការចម្រើនព្រះជន្មព្រះករុណាព្រះបាទសម្តេច ព្រះនរោត្តម
សីហនុ មកធ្វើការឈប់សម្រាកនៅថ្ងៃទី ១៥ ខែតុលាជារៀងរាល់ឆ្នាំចាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០១៣ តទៅ
ដើម្បីធ្វើជាការគោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធ ឬធ្វើបុណ្យឧទ្ទិសកុសលចំពោះព្រះអង្គ។
បន្ទាប់ពីបានសម្រេចនៅក្នុងអង្គប្រជុំពេញអង្គគណៈរដ្ឋមន្រ្តីកាលពីថ្ងៃទី២៦ ខែតុលា
ឆ្នាំ២០១២ ស្តីពីការរកទីតាំងដើម្បីដាក់ដំកល់រូបសំណាកព្រះបរមសពសម្រាបប្រជាពលរដ្ឋគោរពបូជាសម្តេចតេជោមានប្រសាសន៍រម្លឹកឡើងវិញថា សម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ ដែលជាព្រះបិតាជាតិរបស់យើងទោះបីជាព្រះអង្គបាត់បង់ព្រះជន្មទៅហើយក្តី តែព្រះអង្គនៅតែនៅក្នុងទឹកចិត្តរបស់យើងទាំងអស់គ្នា តាម រយៈនៃការស្មោះស្ម័គ្ររបស់ប្រជានុរាស្រ្ត ក៏ដូចជារាជរដ្ឋាភិបាល កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធគ្រប់ប្រភេទ ។ យើងនឹងរៀបចំនូវព្រះបរមរូបក្នុងទីតាំងពាក់កណ្តាលវិមានឯករាជ្យ និងនាគបាញ់ទឹក ដែល បន្ទាប់ពីគណៈប្រតិភូជាន់ខ្ពស់បរទេសអញ្ជើញមកដាក់កម្រងផ្កានៅវិមានឯករាជ្យ បន្ទាប់មកធ្វើដំណើរ តែបន្តិច
ដើម្បីដាក់កម្រងផ្កានៅព្រះបរមរូបសម្តេចព្រះបិតារបស់យើង។ដោយឡែកចំពោះប្រជាពលរដ្ឋវិញអាចទៅគោរពនៅពេលណាក៏បានដែរ ហើយអាចទៅគោរពនៅមុខព្រះបរមរាជវាំងក៏បានដែរ។
ទោះបីយ៉ាងណាករណីនេះសម្តេចតេជោបានមានប្រសាសន៍បញ្ជាក់ថា យើងត្រូវរង់ចាំនូវការសម្រេចរបស់ព្រះករុណាព្រះមហាក្សត្រ និងសម្តេចម៉ែជាមុនសិនដែរ។
សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន
សែន បានមានប្រសាសន៍ថា "...ចំណុចខ្លះ មិនទាន់បានទូលថ្វាយ
សុំព្រះរាជយោបល់ជាក់លាក់ពីព្រះមហាក្សត្រ គ្រាន់តែអំពីទីតាំងកន្លែង
គ្រាន់តែព្រះបរមរូបនេះ ( រូបសំណាក ) ត្រូវធ្វើយ៉ាងម៉េច? តើព្រះបរមរូប
ទុកចំហ? ដាក់ព្រះអង្គ ទ្រង់ឈរ ហើយទុកហាលថ្ងៃហាលភ្លៀង ឬក៏ត្រូវមានដំបូល? ក៏កំពុងធ្វើការសិក្សានូវជម្រើសទាំងឡាយ
ហើយទៅទូលថ្វាយ និងសុំការសម្រេចជាក្រោយ"។
សម្តេចតេជោ បានមានប្រសាសន៍ឱ្យដឹងពីបំណងរបស់លោកថា "ខ្ញុំមិនចង់ឲ្យព្រះអង្គ នៅពីក្រោមទឹកភ្លៀង ហើយក្រោមកម្តៅថ្ងៃទេ។ ចង់រៀបចំដំបូល ដើម្បីឲ្យស័ក្តិសម។ បើមិនអ៊ីចឹង ឈរទៅ ដូចជារងាខ្លាំងណាស់ នៅដាក់កណ្តាលវាលអ៊ីចឹង។ ប៉ុន្តែយ៉ាងណា ជម្រើសចុងក្រោយ គឺស្ថិតនៅលើព្រះមហាក្សត្រ និងហ្លួងម៉ែ"។
សម្តេចតេជោ បានមានប្រសាសន៍ឱ្យដឹងពីបំណងរបស់លោកថា "ខ្ញុំមិនចង់ឲ្យព្រះអង្គ នៅពីក្រោមទឹកភ្លៀង ហើយក្រោមកម្តៅថ្ងៃទេ។ ចង់រៀបចំដំបូល ដើម្បីឲ្យស័ក្តិសម។ បើមិនអ៊ីចឹង ឈរទៅ ដូចជារងាខ្លាំងណាស់ នៅដាក់កណ្តាលវាលអ៊ីចឹង។ ប៉ុន្តែយ៉ាងណា ជម្រើសចុងក្រោយ គឺស្ថិតនៅលើព្រះមហាក្សត្រ និងហ្លួងម៉ែ"។
សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី
បានមានប្រសាសន៍ថា "ពីមុនមក យើងមិនទាន់មានវីរបុរសជាតិណាមួយ
សម្រាប់ការគោរពពីប្រជាពលរដ្ឋ ឲ្យមានការឯកភាពគ្នានៅឡើយទេ។
យើងដឹងស្គាល់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ ក៏ប៉ុន្តែយើងក៏មិនបានដឹងថា
ព្រះអង្គសោយទិវង្គតអីយ៉ាងម៉េចៗ នៅឯណា អីឯណា? យើងក៏មិនមានពិធីគោរពនូវសពនេះដែរ។
សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី ក៏បានលើកយកបទពិសោធន៍នៅបរទេស នៃការដាក់តាំងរូបសំណាកមេដឹកនាំជាតិរបស់គេនីមួយៗ ដោយសម្តេច ហ៊ុន សែន បានគូសបញ្ជាក់ថា "នៅប្រទេសដទៃ ដូចជា ប្រទេសឥណ្ឌា ជាដើម ពេលដែលយើងទៅ គណៈប្រតិភូផ្លូវការ ថ្នាក់ប្រមុខរដ្ឋ ឬនាយករដ្ឋមន្ត្រី ឬថ្នាក់ដទៃទៀត ត្រូវទៅគោរព នៅរូបសំណាក មហាត្មះគន្ធី។ នៅវៀតណាម គេរក្សាទុកនូវសពទាំងមូលរបស់លោកប្រធាន ហូជីមិញ។ នៅប្រទេសយើង គឺមិនអាចរក្សាព្រះសពបានទេ គឺដោយសារតែត្រូវធ្វើការបូជា។ អ៊ីចឹងនៅសល់តែព្រះបរមរូបតែប៉ុណ្ណោះ។ អ៊ីចឹង នៅពេលគណៈប្រតិភូ ត្រូវមកដាក់កម្រងផ្កានៅវិមានឯករាជ្យ បន្ទាប់ទៅ ធ្វើដំណើរបន្តិច ដើម្បីទៅដាក់កម្រងផ្កា នៅព្រះបរមរូបរបស់ព្រះមហាក្សត្ររបស់យើង"។
សម្តេច តេជោ ក៏បានលើកឡើងថា ចំពោះប្រជាពលរដ្ឋ គឺពេលណាក៏បានដែរ បើចង់ធ្វើការគោរព មួយផ្នែកនៅមុខព្រះបរមរាជវាំង មានព្រះឆាយាលក្ខណ៍របស់ព្រះអង្គតាំងនៅ ឯមួយផ្នែកទៀត គឺនៅនឹងសួនច្បារវិមានឯករាជ្យហ្នឹងតែម្តង ហើយយើងធ្វើឲ្យស្អាត។
សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី ក៏បានលើកយកបទពិសោធន៍នៅបរទេស នៃការដាក់តាំងរូបសំណាកមេដឹកនាំជាតិរបស់គេនីមួយៗ ដោយសម្តេច ហ៊ុន សែន បានគូសបញ្ជាក់ថា "នៅប្រទេសដទៃ ដូចជា ប្រទេសឥណ្ឌា ជាដើម ពេលដែលយើងទៅ គណៈប្រតិភូផ្លូវការ ថ្នាក់ប្រមុខរដ្ឋ ឬនាយករដ្ឋមន្ត្រី ឬថ្នាក់ដទៃទៀត ត្រូវទៅគោរព នៅរូបសំណាក មហាត្មះគន្ធី។ នៅវៀតណាម គេរក្សាទុកនូវសពទាំងមូលរបស់លោកប្រធាន ហូជីមិញ។ នៅប្រទេសយើង គឺមិនអាចរក្សាព្រះសពបានទេ គឺដោយសារតែត្រូវធ្វើការបូជា។ អ៊ីចឹងនៅសល់តែព្រះបរមរូបតែប៉ុណ្ណោះ។ អ៊ីចឹង នៅពេលគណៈប្រតិភូ ត្រូវមកដាក់កម្រងផ្កានៅវិមានឯករាជ្យ បន្ទាប់ទៅ ធ្វើដំណើរបន្តិច ដើម្បីទៅដាក់កម្រងផ្កា នៅព្រះបរមរូបរបស់ព្រះមហាក្សត្ររបស់យើង"។
សម្តេច តេជោ ក៏បានលើកឡើងថា ចំពោះប្រជាពលរដ្ឋ គឺពេលណាក៏បានដែរ បើចង់ធ្វើការគោរព មួយផ្នែកនៅមុខព្រះបរមរាជវាំង មានព្រះឆាយាលក្ខណ៍របស់ព្រះអង្គតាំងនៅ ឯមួយផ្នែកទៀត គឺនៅនឹងសួនច្បារវិមានឯករាជ្យហ្នឹងតែម្តង ហើយយើងធ្វើឲ្យស្អាត។