ខណៈពេលដែលដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោក សូរិយ៉ា ស៊ូប៊ែរឌី តំណាងពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិមកកាន់ប្រទេសកម្ពុជាជាថ្មីក្នុងពេលដ៏ខ្លីខាងមុខនេះ ក្រុមប្រឆាំងនៅកម្ពុជា ដើម្បីតែបំពេញនូវការផ្គាប់ផ្គន់ចិត្តចៅហ្វាយនាយរបស់ខ្លួន បានរៀបចំធ្វើមហាបាតុកម្មទាមទារឲ្យគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត(គជប) អនុវត្តតាមអនុសាសន៍របស់តំណាងពិសេសរូបនោះ និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួន តាមមហិច្ឆិតានៃពាក្យប្រជាធិបតេយ្យជ្រុលនិយម ប្រជាធិ‑បតេយ្យតែសំបកខាងក្រៅ ក្រោមលេស កំណែទម្រង់ការបោះឆ្នោតក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
តើផែនការរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ រួមជាមួយអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងក្រុមអ្នកគាំទ្រដែលមាននិន្នាការប្រឆាំងមានគ្នាដ៏តិចតួច បានរៀបចំធ្វើមហាបាតុកម្មមកនេះក្នុងបំណងបែបណា? ហើយដើម្បីអ្វី?
ជាការពិត បាតុកម្មនយោបាយរបស់បក្សប្រឆាំង គឺវាគ្រាន់តែជាការវាយកម្ទេចប្រជាធិបតេយ្យ ដែលកំពុងតែលូតលាស់ដ៏ក្មេងខ្ចីនៅកម្ពុជាតែប៉ុណ្ណោះ ដោយហេតុថា ពួកគេបានយករបាយការណ៍របស់លោក សុរិយា ស៊ូប៊ែឌី ដើម្បីធ្វើជាឈ្នាន់ក្នុងដំណើរឆ្ពោះទៅសម្រេចគោលដៅរបស់ពួកគេសម្រាប់ការបោះឆ្នោតនាពេលខាងមុខ។ ប៉ុន្តែ បើពិនិត្យជាក់ស្តែង និងបានដឹងជាហូរហែរមក របាយការណ៍របស់លោក សុរិយា ស៊ូប៊ែឌី គឺជាបញ្ហាចាស់គំរិល បញ្ហាដដែលៗ ដែលជារបាយការណ៍ភូតកុហក់ ប្រាស់ចាកពីស្ថានការណ៍ពិតនៅកម្ពុជា។ របាយការណ៍នោះ បានមកពីការផ្តល់អោយពីក្រុមបក្សប្រឆាំង និងអង្គការ សមាគម ដែលសុទ្ធតែជា« ក្រុមបង្កាត់ភ្លើង» មាននិន្នាការប្រឆាំងតែប៉ុណ្ណោះ វាគ្មានអ្វីជារឿងចំលែក និងថ្មីនោះទេ។
សកម្មភាពរបស់ក្រុមបង្កាត់ភ្លើងទាំងនេះ គឺពួកគេខិខំជួយគ្នាទៅវិញទៅមក ដើម្បីការចំណេញរៀងៗខ្លួន អ្នកខ្លះចំណេញនយោបាយ និងក្រុមខ្លះទៀតខំបំភ្លៃសភាពការណ៍ ខំបំពេញចិត្តចៅហ្វាយនាយខ្លួន ដើម្បីបានប្រាក់ជំនួយទ្រទ្រង់អង្គការ សមាគមឱ្យដំណើរការទៅមុខបានយូរអង្វែងតទៅទៀត គឺគ្មានអ្វីដែលជាការសំដែងនូវកង្វល់ដោយស្មោះត្រង់ គិតគូពីសុខទុក្ខ ឬជាការព្រួយបារម្ភពីបញ្ហាសន្តិសុខ ស្ថិរភាពនយោបាយ និងការលើកកម្ពស់ជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនោះទេ។
ពួកគេខំប្រឹងដុតបញ្ឆេះ ឆួលកម្លោចអំពីស្ថានភាពប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា តាមរយៈការធ្វើបាតុកម្មដើម្បីទាមទារឲ្យគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) អនុវត្តតាមអនុសាសន៍របស់ លោក សុរិយា ស៊ូប៊ែឌី និងរបាយការណ៍ធ្វើសវនកម្មបញ្ជីបោះឆ្នោត សម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្រ្តអាណត្តិទី ៥ ឆ្នាំ ២០១៣ របស់វិទ្យាស្ថានជាតិសម្រាប់កិច្ចការអន្តរជាតិ (NDI) អង្គការនិកហ្វិច (NICFEC) និងអង្គការ (COMFREL) ក្នុងការរៀបចំធ្វើការចុះឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត និងបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតសារទ្បើងវិញ ព្រមទាំងចាត់វិធានការគ្រប់បែបយ៉ាង ធានាអំពីយន្តការ និងនីតិវិធីសម្រាប់បម្រើការងារបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្រ្តឲ្យបានប្រព្រឹត្តិទៅដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ និងដោយស្មើភាពគ្នា ស្របតាមបទដ្ឋានអន្តរជាតិ។
ទង្វើនោះ វាគ្រាន់តែជាយុទ្ធនាការក្នុងការវាយប្រហាររិះគន់ និយាយបង្កាច់បង្ខូច និងដាក់កំហុសមកលើរាជរដ្ឋាភិបាល វាគ្រាន់តែជាលេសនៃការបង្កើតចរន្តបន្តគ្នា ដើម្បីអនុវត្តចលនាជំរុញ និងព្យាយាមជួយផ្តល់ខ្យល់ឱ្យ លោក សម រង្ស៊ី បានដកដង្ហើម និងមានជីវិតឡើងវិញដើម្បីបន្តក្នុងឆាកនយោបាយនៅកម្ពុជាតែប៉ុណ្ណោះ។ ការពិត វាជារឿងឥតប្រយោជន៍ទេ ពីព្រោះ សម រង្ស៊ី បានបាត់បង់សិទ្ធិស្របច្បាប់ និងមិនអាចប្រឡូកក្នុងឆាកនយោបាយបានតទៅទៀតឡើយ ដរាបណាលោកខកខានមិនបានមកទទួលទោស តាមអំណាចសាលក្រមរបស់តុលាការទេនោះ។
មិនមែនក្រុមប្រឆាំងទាំងអស់ មិនដឹងអំពីស្ថានភាពរបស់ សម រង្ស៊ី នោះទេ ប៉ុន្តែ ពួកគេបានខិតខំច្នៃ បង្កើតបញ្ហាថ្មីៗទាំងបំពាន និងដើម្បីបន្លំភ្នែកប្រជាពលរដ្ឋ និងក៏ដើម្បីទាក់ទាញសមាណចិត្តពីប្រជាពលរដ្ឋតែប៉ុណ្ណោះ។ ប៉ុន្តែ ការពិតអ្នកទាំងអស់នោះ បានដឹងច្បាស់ណាស់ថា លោក សម រង្ស៊ី ជាទណ្ឌិត ជាប់ទោសព្រហ្មទណ្ឌធ្ងន់ធ្ងរ មិនអាចឈរឈ្មោះបោះឆ្នោត ហើយក៏មិនមានសិទ្ធិបោះឆ្នោតបាន នេះបើយោងតាមច្បាប់បោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា ។
ការចោទប្រកាន់ដោយមិនសមរម្យទៅលើរាជរដ្ឋាភិបាល និងគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតថា មិនមានសមត្ថភាពអនុវត្តការងារ ដោយបង្ខំរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាឲ្យធ្វើទៅតាមសម្ពាធក្រុមប្រឆាំងរបស់ខ្លួន និងអន្តរជាតិ គ្រាន់តែជាការបន្ទរសំឡេងបន្ថែមឲ្យ លោក សុរិយា ស៊ូប៊ែឌី តែប៉ុណ្ណោះ ព្រោះថា ក្រុមនេះតែងតែចាត់ទុកថា ស៊ូប៊ែឌី គឺជាគ្រូរបស់ពួកគេ។
ជាក់ស្តែង ក្រៅតែពីបញ្ហាកំណែទម្រង់ (គ.ជ.ប) ស៊ូប៊ែឌី ក៏បានទទូចដោយមិនបានយល់អំពីនីតិវិធីនៃច្បាប់របស់កម្ពុជាផងដែរថា សម រង្ស៊ី ត្រូវបានដាក់ទោសពីបទដែលត្រូវបានចោទប្រកាន់ថា ជាហេតុផលនយោបាយ ហើយដំណោះស្រាយនយោបាយ គួរត្រូវបានស្វែងរកដើម្បីឲ្យ សម រង្ស៊ី ដែលជាមេដឹកនាំនៃគណបក្សប្រឆាំងដើរតួនាទីពេញលេញក្នុងនយោបាយកម្ពុជា។
ការទទូចរបស់ ស៊ូប៊ែឌី នេះ ត្រូវបានបន្ទរលើកឡើងដដែលៗ ដោយសារព័ត៌មាន និង NGO និន្នាការប្រឆាំងមួយចំនួន ក្រោមលេសថា «ការបដិសេធដោយរដ្ឋាភិបាល មិនអនុញ្ញាតឲ្យ លោក រង្ស៊ី ត្រឡប់មកកម្ពុជា និងប្រកួតប្រជែងក្នុងការបោះឆ្នោត អាចនាំឲ្យមានចលាចលវឹកវរសង្គមនិងគ្មានលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ» ។
សកម្មភាពទាំងអស់របស់ក្រុមនេះ ត្រូវបានអ្នកតាមដានស្ថានការណ៍នយោបាយកម្ពុជាមើលឃើញថា ការបង្កនូវគ្រប់បញ្ហាទាំងអស់ វាគ្រាន់តែជាការហុចភ្លើងសម្រាប់ លោក សម រង្ស៊ី ដុតរោលមកលើរាជរដ្ឋាភិបាលតែប៉ុណ្ណោះ។ ហើយថ្មីៗនេះ នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយចុះថ្ងៃទី ២៥ ខែកុម្ភៈ លោក សម រង្ស៊ី បានអំពាវនាវដល់អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលជាតិ និងអន្តរជាតិ និងប្រទេសជាមិត្ត មិនឲ្យបញ្ជូនអ្នកសង្កេតការណ៍សម្រាប់ការបោះឆ្នោតសភាជាតិក្នុងខែកក្កដា នោះទេ។ តើ គួរត្រូវមានវត្តមានសម រង្ស៊ី នៅក្នុងប្រទេស ដើម្បីបន្តធ្វើព្យុះ ធ្វើផ្គរ បំផ្លាញសន្តិសុខជាតិ បង្កចលាចលក្នុងសង្គម ឬក៏គួរគប្បីយកច្បាប់យកមកអនុវត្ត? លោក សម រង្ស៊ី ខ្លួនឯងបានដឹងច្បាស់ណាស់នូវទង្វើខុសច្បាប់ដែលលោកបានប្រព្រឹត្ត។
ដូច្នេះ គ្មានអ្វីគួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អើលនោះទេ ដែល សម រង្ស៊ី និងអ្នកដើរតាមគាត់ដ៏តិចតួចនៅក្នុងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ (ដែលត្រូវបានបង្កើតឡើង ដោយការច្របាច់បញ្ចូលគ្នារវាងគណបក្ស សម រង្ស៊ី និងគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស) បានសម្រេចចិត្តងាកទៅរកប្រភពនៃយុទ្ធសាស្ត្រនយោបាយចាស់(ទ្បាំប៉ា) បង្កបញ្ហា៖ បង្កើតលេស ត្រៀមទាត់ចោលលទ្ធផលក្នុងការបោះឆ្នោតជាតិ ឆ្នាំ ២០១៣ ខាងមុខនេះ ពីព្រោះពួកបានគេដឹងច្បាស់ណាស់ថា ការបោះឆ្នោតប្រកបដោយលក្ខណៈសេរី ត្រឹមត្រូវ យុត្តិធម៌ ខាងមុខនេះ វានឹងឆ្លុះបញ្ចាំងពីឆន្ទៈគាំទ្ររបស់ប្រជាពលរដ្ឋចំពោះរាជរដ្ឋាភិបាលដែលដឹកនាំដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលគណបក្សប្រឆាំងមិនអាចដណ្តើមប្រៀបឈ្នះបានទេ។
ដូច្នេះ ស្ថានភាពនយោបាយពិត ពលរដ្ឋម្ចាស់ឆ្នោតបានដឹងច្បាស់ណាស់ ដែលមិនគួរត្រូវបានក្រុមបង្កាត់ភ្លើងខំប្រឹងបង្កើតឡើង ដើម្បីបំពេញចិត្តបុគ្គលម្នាក់ ឬក៏ការពារទណ្ឌិតបំពានច្បាប់ ឬក៏ដើម្បីគ្រាន់តែបំរើផលប្រយោជន៍បក្ខពួក និងក្រុមខ្លួនមួយក្តាប់តូចនោះឡើយ ៕
ដោយៈ ឧត្តម សក្តិ