ការប្រៀបធៀបដ៏ខុសឆ្គងប្រាសចាកពីការពិតនៃរបបនយោបាយនៅកម្ពុជា ត្រូវបានអ្នកវិភាគដែលមាននិន្នាការប្រឆាំងមួយចំនួន ដែលតាំងខ្លួនថា ជាអ្នកវិភាគឯករាជ្យ បានយកមកបកស្រាយ បំផ្លើស បំភន្ត័ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ដោយពុំផ្អែកលើមូលដ្នានច្បាស់លាស់ និងពុំបានឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីតថភាពពិតប្រាកដនៅក្នុងសង្គមកម្ពុជាឡើយ ។
តើការប្រៀបធៀបដែលពោរពេញទៅដោយកំហុសឆ្គង ខ្វះគតិវិនិច្ឆយ័របស់ក្រុមអ្នកវិភាគទាំងនេះធ្វើទ្បើងក្នុងចេតនាអ្វី? ហើយដើម្បីអ្វី?
ការពិតណាស់ក្នុងការប្រៀបធៀបមួយដែលគ្មានលក្ខណៈតក្កវិទ្យា គឺអ្នកវិភាគទាំងនោះភាគច្រើនទទួលបាននូវការស្តីបន្ទោសអំពី ការគ្មានអព្យាក្រិតភាពនៃគោលជំហររបស់ខ្លួន និងអាច បង្កជាឧបសគ្គរាំងស្ទះដល់ដំណើរការអនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យទៀតផង។ ការវិភាគបែបនោះមានន័យស្មើនឹងការរុញច្រានប្រទេសជាតិឲ្យធ្លាក់ចូលក្នុងភាពវឹកវរ ឬកកើតជាភ្លើងសង្គ្រាមសារជាថ្មីបាន ប្រសិនបើប្រជាពលរដ្ឋមិនបានពិចារណា និងជឿតាមការញុះញង់ទាំងនោះ។
ដូចដែលប្រវត្តិសាស្ត្របានបង្ហាញរួចមកហើយថា កម្ពុជាបានឆ្លងកាត់ភ្នក់ភ្លើងសង្រ្គាមអស់ជាង ៣ទស្សវត្សមកហើយ ហើយទើបតែមានសុខសន្តិភាព ស្ថិរភាពនយោបាយពេញលេញក្រោមនយោបាយឈ្នះ‑ឈ្នះ របស់ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន នាចុងឆ្នាំ១៩៩៨ ប៉ុណ្ណោះ។ ដូច្នេះ ប្រសិនបើគេវិភាគទៅលើអត្ថន័យនៃសារនយោបាយរបស់គណបក្សប្រឆាំង រួមជាមួយអ្នកវិភាគដែលមាននិន្នាការប្រឆាំងមួយចំនួនដែលកំពុងជួយជ្រោមជ្រែង ប្រជែងអំណាច ជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាល ពិសេសជាមួយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានោះ គេនឹងឃើញយ៉ាងច្បាស់នូវរូបភាពនៃវប្បធម៌ញុះញង់ បំភន្ត័ សាធារណមតិជាតិ និងអន្តរជាតិ ដែលបង្កប់ក្នុងសារនយោបាយ និងបទវិភាគទាំងអស់នោះជាក់ជាមិនខាន។
ជាក់ស្តែង ជារឿយៗ ក្នុងបទសម្ភាសតាមរយៈវិទ្យុបរទេសផ្សាយជាខេមរៈភាសា មានបុគ្គលខ្លះបានតាំងខ្លួនជាអ្នកវិភាគឯករាជ្យ(ខាងប្រឆាំង)បានវិភាគលើប្រធានបទស្តី អំពី (ការរៀបចំបន្តវេនសម្រាប់តួនាទីជាអ្នកដឹកនាំ) ដែលក្នុងបទសម្ភាសនោះ គេបាននិយាយពីការស្នងតំណែងពីឳពុកមកកូន ពីបងមកប្អូន ឬនៅក្នុងរង្វង់គ្រួសារសាច់ញាតិ ដោយលើកយកប្រទេស គូបា កូរ៉េខាងជើង មកប្រៀបធៀបជាមួយកម្ពុជា ថា កំពុងតែមានការរៀបចំអោយមានការបន្តវេនជាអ្នកដឹកនាំ ដូចប្រទេសអស់ទាំងនោះអញ្ចឹងដែរ ។
ការពិត ការវិភាគដែលពុំសមហេតុផលរបស់ក្រុមប្រឆាំង ត្រូវបានក្រុមអ្នកតាមដានស្ថានការណ៍នយោបាយប្រទេសកម្ពុជា មើលឃើញថា ជាការធ្វើមិនយល់អំពីបែបបទនៃការគ្រប់គ្រងរដ្ឋ និងរបបនយោបាយពិតនៅកម្ពុជា វាជាកំហុសឆ្គងមួយយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរជាទីបំផុត ព្រោះការប្រៀបធៀបដោយយកកម្ពុជា ជាប្រទេសដែលប្រកាន់យ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួន នូវរបបប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស ប្រដូច ប្រទេសដែលមានរបបគ្រប់គ្រងរដ្ឋតាមបែបកុម្មុនិស ផ្តាច់ការ គឺជាការប្រមាថទាំងកំរោលទៅលើអំណាច នីតិរដ្ឋ នៅកម្ពុជា ។
ក្រុមអ្នកវិភាគអស់ទាំងនោះគួរណាស់យល់ថា ប្រទេសមួយដែលទើបតែងើបចេញពីភ្លើងសង្គ្រាមពីរបបនៃការកាប់សម្លាប់មនុស្សយ៉ាងរង្គាល រហូតមានសន្តិភាព និងបន្តពង្រឹងនីតិរដ្ឋ កសាងវប្បធម៌សន្តិភាព អភិវឌ្ឍន៍ហេដ្ឋារចនាសម្ពន្ធ័ បណ្តុះបណ្តាលធនធានមនុស្ស ទម្រាំធានាបាននូវភាពរឹងមាំដូចសព្វថ្ងៃ គឺជាបេសកកម្មដ៏លំបាក និងស្មុកស្មាញខ្លាំងណាស់ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលដឹកនាំដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បាននឹងកំពុងអនុវត្ត ។
ជាការពិតណាស់ ស្របតាមបរិបទបំរែបំរួលកត្តាធម្មជាតិ ក៏បានផ្សាភ្ជាប់គ្នាផងដែរ ទៅ
នឹងវ័យវឌ្ឍនាការនៃអាយុរបស់មនុស្ស ពីក្មេងទៅពេញកម្លាំង ពីពេញកម្លាំងទៅមនុស្សចាស់ និងការថមថយកម្លាំង ដែលត្រូវជំនួសដោយយុវជនជំនាន់ក្រោយ។
រលកក្រោយរុញច្រានរលកមុន វាជាក្រិតក្រមសត្យានុម័តរបស់ធម្មជាតិ។ យ៉ាងណាមិញ សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជាដែលប្រកាន់ខ្ជាប់នូវរបបប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស ក៏ដូចគ្នានេះដែរ នៅពេលដែលអ្នកនយោបាយ ឬមន្ត្រីមុខងារសាធារណៈ សូម្បីវិស័យឯកជន ក៏ដូចគ្នាដែរ នៅពេលមានវ័យចំណាស់ខ្លាំង គឺនឹងត្រូវចូលនិវត្តន៍លាឈប់ពីមុខនាទីដើម្បីទុកឱកាសឲ្យអ្នកដែលមានសមត្ថភាព កម្លាំងមាំមួន បន្តវេន។
ស្របតាមគោលនយោបាយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ក៏ដូចជាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា គឺ«ទំពាំងត្រូវតែស្នងឫស្សី» ដូចនេះ ការបញ្ចេញតួអង្គយុវជន ដែលពោរពេញទៅដោយសក្កានុពលដើម្បីប្រឡូកក្នុងឆាកនយោបាយជួរមុខរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ក៏មិនមានអ្វីគួរអោយចម្លែកនោះដែរ ព្រោះថា ក្នុងចំណោមប្រទេសមហាអំណាចដែលប្រកាន់នៅរបបប្រជាធិបតេយ្យ មួយចំនួននៅលើសកលលោក មេដឹកនាំសុទ្ធតែចេញមកពីស្រទាប់យុវជន ហើយស្ថិតនៅក្នុងត្រកូលជាមេដឹកនាំតែមួយទៀតផង វាអាស្រ័យទៅនឹងសមត្ថភាពរបស់អ្នកបន្តវេននោះ។ ជាក់ស្តែងដូចជា អតីតប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិកលោក George H.W. Bush បន្ទាប់មក លោក George W Bush ដែលជាកូនបានបន្តទ្បើងធ្វើជាប្រធានាធិបតី។ នៅប្រទេសឥណ្ឌា លោកស្រី ឥន្ទ្រគន្ធី (Indira Gandhi) កូនរបស់ Nehru ឡើងធ្វើជានាយករដ្ឋមន្ត្រី ក្រោយមកកូនស្រីរបស់លោក ក៏ក្លាយជានាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃប្រទេសនេះផងដែរ។ ដូចគ្នានេះដែរ នៅប្រទេសកម្ពុជា បើឪពុកជានាយករដ្ឋមន្រ្តី កូនក៏អាចក្លាយជានាយករដ្ឋមន្រ្តីដូចគ្នា ប្រសិនបើកូននោះមានសមត្ថភាព និងមានការគាំទ្រ បេក្ខភាពជានាយករដ្ឋមន្រ្តីក្នុងផ្ទៃក្នុងបក្ស ហើយទទួលបានការគាំទ្រពីប្រជាពលរដ្ឋតាមរយៈការបោះឆ្នោតបែបប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស និងលក្ខណៈត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ គឺនៅកម្ពុជា មិនមានការប្រកាសបន្តដំណែងដឹកនាំប្រទេស តាមបែបលើកបន្តុប ដោយរំលង ឆន្ទៈ និងការសម្រេចចិត្តរបស់ប្រជាពលរដ្ឋតាមរយៈការបោះឆ្នោតនោះឡើយ។ ការបន្តវេនបែបនេះ តើគួរគប្បីក្រុមអ្នកវិភាគដែលមាននិន្នាប្រឆាំងចាត់ទុកថា ជាវប្បធម៌ផ្ទេរអំណាចពីឪពុកមកកូនដែរឬទេ ? ហើយវារិតតែអាក្រក់ខ្លាំងណាស់ទៅទៀត នៅពេលដែលអ្នកវិភាគគាំទ្របក្សប្រឆាំងទាំងនោះ មិនបានលើកឡើងសម្បីតែមួយមាត់ អំពី សមត្ថភាព និងសកម្មភាពការងារជាក់ស្តែងរបស់ក្រុមយុវជនបន្តវេន ដែលបាន និងកំពុងធ្វើការយ៉ាងមមាញឹក និងដោយការទទួលខុសត្រូវខ្ពស់ក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាជូនប្រជាពលរដ្ឋនៅតាមមូលដ្ឋាន បែរជាពួកគេ មានតែការប្រៀបប្រដូច តែម៉្យាងអំពីការបន្តដឹកនាំប្រទេស តាមប្រទេសផ្តាច់ការទៅវិញ។
សរុបមក នៅកម្ពុជាគ្មានទេវប្បធម៌នៃការស្នងតំណែង ក្នុងជួរថ្នាក់ដឹកនាំជាតិក្នុងសមយ័ថ្មីរបស់កម្ពុជា សូម្បីតែស្ថាប័នព្រះមហាក្សត្រ ក៏ត្រូវឆ្លងកាត់ការជ្រើសតាំងពីក្រុមប្រឹក្សារាជសម្បត្តិដែរ មុននឹងឡើងគ្រងរាជ្យបល័ង្គ ។
ក្នុងបរិបទរបស់សង្គមកម្ពុជា គឺមានតែប្រជាពលរដ្ឋទេ ជាម្ចាស់អំណាច ដែលជាអ្នកសម្រេចជ្រើសរើសមេដឹកនាំជាតិ គឺការចូលរួមតាមរយៈការផ្តល់សន្លឹកឆ្នោតតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស ចំពោះអ្នកនយោបាយណាដែលមានសមត្ថភាពពេញលេញក្នុងការចូលរួមកសាង អភិវឌ្ឍសង្គម និងលើកកម្ពស់ជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ឱ្យធានាបានការរស់នៅប្រកបដោយភាពសុខដុមរម្យនា ។
ដូច្នេះ ការលើកទ្បើងរបស់អ្នកវិភាគដែលតាំងខ្លួនថាជាអ្នកវិភាគឯករាជ្យ វាគ្រាន់តែជា ចេតនាញុះញង់ បន្ទុចបង្អាក់ បង្កាច់បង្ខូច កិត្តិយស សម្តេចអក្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន និងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ក្នុងចេតនា បន្ទាបបន្ថោកកិត្យានុភាពជាតិតែប៉ុណ្ណោះ ៕
អត្ថបទដោយ៖ សៅ សុភៈ (ទីប្រក្សាអមទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី)