បទសម្ភាសន៍ លោកបណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ ប្រធានវិទ្យាស្ថានពលរដ្ឋវិជ្ជាជាមួយទូរទស្សន៍បាយ័ន
ស្តីពី សកម្មភាពសាលាក្តីខ្មែរក្រហម និងសកម្មភាព
របស់គណបក្សប្រឆាំងដែលកំពុងប្រព្រឹត្តអំពើខុសឆ្គងសម្រាប់សង្គមជាតិ
ថ្ងៃទី ៣០ ខែ មករា ឆ្នាំ២០១២
លោក សត្យា រក្ស
សំណួរ៖ ដូចលោកបណ្ឌិត
និងជនរួមជាតិជ្រាបហើយថា ទម្រាំបានកើតសាលាក្តីខ្មែរក្រហមនេះ គឺកម្ពុជាយើងបានតស៊ូជំនះគ្រប់ឧបសគ្គទាំងអស់
បើនិយាយទៅគឺវាផ្សារភ្ជាប់ពីអតីតកាលផងដែរ។ កាលពីខ្មែរក្រហមមានអំណាចពេញលេញរហូតដល់ខ្មែរក្រហមធ្លាក់អំណាច
ហើយរត់ទៅជ្រកកោនក្នុងព្រៃ រហូតដល់មាននយោបាយផ្សះផ្សារជាតិ បង្រួបបង្រួមជាតិ
ហើយយើងបានអូសទាញខ្មែរក្រហមឲ្យចូលស្រុក រួមទាំងការស្វែងរកយុត្តិធម៌ជូនជនរងគ្រោះដែលយើងបង្កើតបានជាសាលាក្តីខ្មែរក្រហមនេះ។
ប៉ុន្តែនៅក្នុងពេលនេះផងដែរអ្វីដែលខ្ញុំលើកយកប្រធានបទនេះដាក់ជូនលោកបណ្ឌិត
ដោយហេតុថា យើងសិក្សាពីបរិយាកាសខាងក្រៅ មានអង្គការសង្គមស៊ីវិល រួមជាមួយគណបក្សប្រឆាំងនៅកម្ពុជាមួយចំនួនដែរ
ដែលយើងហៅថា មានទស្សនៈមួយក្នុងន័យកេងចំណេញផ្នែកនយោបាយ ។កម្មវិធីរបស់យើងក៏ដូចជាប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរដែរ
ជុំវិញរឿងសាលាក្តីខ្មែរក្រហមនេះ យើងពិតជាមិនចង់ឲ្យគណបក្សណាមួយមានបំណងកេងចំណេញនោះទេ
ពីព្រោះជារឿងស្វែងរកយុត្តិធម៌ដល់ជនរងគ្រោះទាំងអ្នកស្លាប់ពីអតីតកាល
និងអ្នកដែលកំពុងរស់នៅដែលជាអតីតជនរងគ្រោះ។
ខ្ញុំចង់ឲ្យលោកបណ្ឌិតបំភ្លឺត្រង់ថា
អង្គការសង្គមស៊ីវិល ឬក៏គណបក្សប្រឆាំងនៅកម្ពុជា គឺគេបានចោទប្រកាន់ថា សាលាក្តីខ្មែរក្រហមនេះគឺស្ថិតនៅក្រោមសម្ពាធរបស់រដ្ឋាភិបាល
មានន័យថា រដ្ឋាភិបាលបញ្ជាតាមអំពើចិត្តទៅលើសាលាក្តីខ្មែរក្រហម ហើយថ្មីៗនេះបែរជាក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល
ក៏ដូចជាបននយោបាយប្រឆាំងមួយចំនួន បែរជាងាកមកបង្ខំឲ្យអង្គការសហប្រជាជាតិដាក់សម្ពាធទៅលើរឿងតែងតាំងសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតបរទេសទៅវិញ
។ អញ្ចឹងសូមលោកបណ្ឌិតបញ្ជាក់ជូនជនរួមជាតិមើល ថាតើការដែលមានជំហរមិនច្បាស់លាស់របស់អង្គការសង្គមស៊ីវិលប្រឆាំងនៅកម្ពុជា
ក៏ដូចជាគណបក្សប្រឆាំងនៅកម្ពុជា គេមានបំណងនិងចេតនាទុច្ចរិតយ៉ាងណាដែរលោកបណ្ឌិត?
លោកបណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ
ចម្លើយ៖ ចំណុចនេះ បងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋត្រូវតាមដានពីសាវតា
ដំណើរការ ហើយឥរិយាបទរបស់គណបក្សប្រឆាំង និងអង្គការសិទ្ធិមនុស្សនិន្នាការប្រឆាំង
ក៏ដូចជាអង្គការបរទេសដែលមាននិន្នាការប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក៏ដូចជាបុគ្គលមួយចំនួនដែលយកបរិបទខ្មែរក្រហមយកមកកេងចំណេញ។
យើងអត់ទាន់និយាយពីសាវតា ថា យ៉ាងម៉េចបានជាគុណសម្បត្តិរបស់យើងក្នុងការបង្កើតសាលាក្តីទេ
គ្រាន់តែយើងគិតថា នៅពេលដែលសាលាក្តីបានបង្កើតចេញ ហើយបានដំណើរការជាបន្តបន្ទាប់ជួបជាមួយការលំបាកក្នុងការរកថវិកាសម្រាប់ទ្រទ្រង់សាលាក្តីផង
គឺអង្គការសិទ្ធិមនុស្សមួយចំនួន ក៏ដូចជាអង្គការបរទេសមួយចំនួនបានកេងចំណេញពីការងារហ្នឹងច្រើន
ប៉ុន្តែគេកេងចំណេញដោយប្រើវោហារស័ព្ទចោទប្រកាន់ថា ដំណើរការសាលាក្តីខ្មែរក្រហមមិនរលូនទេ
អត់ឯករាជ្យ គឺស្ថិតនៅក្រោមសម្ពាធនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាល គេចោទប្រកាន់អញ្ចឹង
។ ពួកគាត់នេះពុំបានអគុណចំពោះរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលខ្នះខ្នែងបង្កើតឲ្យបានសាលាក្តីបែរទៅជាចោទប្រកាន់ថា
សាលាក្តីនេះរងសម្ពាធនយោបាយពីរដ្ឋាភិបាល រហូតដល់រុញបរិយាកាសហ្នឹងឲ្យច្របូកច្របល់
រហូតដល់កើតមានការលាលែងតំណែង ហើយអ្នកលាលែងពីតំណែងដែលជាក្រុមតំណាងឲ្យខាងអង្គការសហប្រជាជាតិសុទ្ធតែចោទប្រកាន់ថា
ហេតុផលដែលគេលាលែងហ្នឹងគឺ មកពីរដ្ឋាភិបាលដាក់សម្ពាធនយោបាយមកលើដំណើរការកាត់ក្តី។
ចុងក្រោយឆ្នាំទៅនេះគឺ សហចៅក្រមស៊ើមអង្កេតបរទេសជនជាតិអាល្លឺម៉ង់បានលាលែង
ក៏ចោទប្រកាន់ដាក់បន្ទុកទៅរដ្ឋាភិបាលថា ដាក់សម្ពាធមកលើការងាររបស់ខ្លួន
ដល់ឥឡូវចូលដល់ការតែងតាំងសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតបរទេសជំនួសអ្នកមុនដែលលាលែងហ្នឹង
បែរទៅជាបញ្ច្រាស់ទិសទៅវិញ ទៅជាអង្គការសិទ្ធិមនុស្សនិន្នាការប្រឆាំង គណបក្សប្រឆាំង
ពួកបរទេសប្រឆាំង និងបុគ្គលប្រឆាំងមួយចំនួនទៅជាបង្ខំឲ្យរដ្ឋាភិបាលតែងតាំងចៅក្រមហ្នឹងទៅវិញ
ខុសពីនីតិវិធីច្បាប់ ខុសពីរដ្ឋធម្មនុញ្ញខ្មែរ ហើយគិតមើលម្តងគេចោទថាដាក់សម្ពាធ
ម្តងគេទៅជាបង្ខំឲ្យរដ្ឋាភិបាលដាក់សម្ពាធទៅវិញ។
លោក សត្យា រក្ស
សំណួរ៖ កាលពីដំបូងគណបក្សប្រឆាំងរួមជាមួយអង្គការសង្គមស៊ីវិលប្រឆាំង
គេមានការស្រមើស្រមៃមួយ គឺគេចោទថារដ្ឋាភិបាលមានឥទ្ធិពលមានអំណាច ដាក់សម្ពាធទៅលើសាលាក្តីខ្មែរក្រហម
ចំណុចហ្នឹងខ្ញុំចង់ឲ្យលោកបណ្ឌិតជួយបញ្ជាក់ថា តើគេចង់បានចំណេញអ្វីពីចំណុចហ្នឹង?
លោកបណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ
ចម្លើយ៖ ចំណុចហ្នឹងដែលគេចង់កេងទៅលើ
គឺចង់ឲ្យសាលាក្តីមានរយៈពេលយូរ អត់ចេះចប់ចេះហើយ ដែលមកដល់ពេលនេះ
ទាំងកម្ពុជា ទាំងអន្តរជាតិ គេផ្តោតអារម្មណ៍ទៅលើសំណុំរឿង ០០១ និង ០០២ ពីព្រោះគ្រាន់តែរឿង
០០១ យើងប្រើរយៈពេលប៉ុណ្ណា យើងត្រូវការថវិការប៉ុណ្ណា ហើយ ០០២ ដែលជាសំណុំរឿងធំ
ដែលពាក់ព័ន្ធទៅនឹងមេដឹកនាំកំពូលរបស់អតីតកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យរបស់ ប៉ុលពត
គឺមានចំនួន ៤ នាក់ មានទាំងលោក ខៀវ សំផន លោក នួន ជា លោក អៀង សារី និងលោកស្រី
អៀង ធារិទ្ធិ ដែលជាសំណុំរឿងធំដែលត្រូវបំបែក ហើយត្រូវការពេលវេលាដ៏ច្រើន
ហើយត្រូវការថវិការ ហើយបញ្ហាថវិការនេះ ជាបញ្ហាមួយបាត់ទៅហើយ ហើយស្រាប់តែពួកគាត់នេះទៅបុករុកពង្រីករឿងឲ្យធំ
មិនព្រមផ្តោតទៅលើបញ្ហាចំពោះមុខ។ អញ្ចឹងបានន័យថា គេចង់ប្រើសាលាក្តីខ្មែរក្រហមសម្រាប់ផលប្រយោជន៍នៃការរកការងារ
ដើម្បីគេរកចំណូលលុយកាក់ផង ដើម្បីកេងចំណេញនយោបាយរបស់គេផង។ ដល់អញ្ចឹងទៅគេចេះតែចោទ
ហើយការចោទរបស់គេ គេអត់ព្រមគិតទៅលើនីតិវិធីរបស់ច្បាប់ទេ។ សាលាក្តីខ្មែរក្រហមនេះដំណើរការទៅបានមិនមែនជាសាលាក្តីអន្តរជាតិទេ
គឺជាសាលាក្តីរបស់កម្ពុជា និយាយឲ្យចំគឺជាសាលាក្តីវិសាមញ្ញ ក្នុងប្រព័ន្ធតុលាការកម្ពុជា
មួយរយភាគរយ អនុលោមតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងអនុលោមតាមច្បាប់កម្ពុជា ។ ពាក្យថា
សាលាក្តីវិសាមញ្ញខុសត្រង់ថា សាលាកី្តធម្មតានៅក្នុងប្រព័ន្ធតុលាការកម្ពុជា
គឺចៅក្រម ព្រះរាជអាជ្ញា ចៅក្រមស៊ើបអង្កេត គឺជាពលរដ្ឋខ្មែរ ដែលទទួលបានការតែងតាំងពី
ព្រះមហាក្សត្រ បំពេញមុខងារជាមន្រ្តីតុលាការហ្នឹង។ ប៉ុន្តែដែលយើងហៅថា
សាលាក្តីវិសាមញ្ញ ក៏នៅតែជាសាលាក្តីរបស់កម្ពុជាដដែល ពិសេសត្រង់ថា មន្រ្តីតុលាការរាប់តាំងពីថ្នាក់លើដល់ថ្នាក់ក្រោម
តាំងពីចៅក្រម ចៅក្រមស៊ើបអង្កេត ព្រះរាជអាជ្ញា រហូតដល់មន្រ្តីបំពេញការការងារក្នុងសាលាក្តី
ដែលជាមន្រ្តីរដ្ឋ គឺមានជនជាតិបរទេសដែរ ។ បានន័យថា ជនជាតិបរទេសបំពេញការងារក្នុងសាលាក្តីហ្នឹង
អញ្ចឹងហើយបានយើងហៅថា វិសាមញ្ញ វាខុសពីធម្មតា ហើយនីតិវិធីនៃការជ្រើសរើសជនបរទេសឲ្យបំពេញមុខងារជាចៅក្រមក្តី
សហព្រះរាជអាជ្ញា ចៅក្រមស៊ើបអង្កេតក្តី ទាំងអស់ហ្នឹងភាគីបរទេសត្រូវធ្វើតាមនីតិវិធីដែលបញ្ជីឈ្មោះបេក្ខជនទាំងអស់ហ្នឹង
ស្នើដោយអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ ប៉ុន្តែមិនមែនអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ
ជាអ្នកតែងតាំងអស់លោកហ្នឹងទេគ្រាន់តែជាអ្នកស្នើសុំឲ្យកម្ពុជា តែងតាំង តាមនីតិវិធីច្បាប់របស់កម្ពុជា ដែលចែងនៅក្នុងច្បាប់សាលាក្តីខ្មែរក្រហមហ្នឹង
ហើយនីតិវិធីតែងតាំងនេះ គឺបញ្ជីបេក្ខជនហ្នឹងត្រូវដាក់មក បានទាក់ទងផ្ទាល់
ពីព្រោះការងារហ្នឹងត្រូវទំនាក់ទំនងរវាងអង្គការសហប្រជាជាតិ និងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា
ហើយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ទទួលទំនាក់ទំនងផ្ទាល់នូវឯកសារបញ្ជីបេក្ខជន ទើបបានដាក់ជូនទៅឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រម
ពីព្រោះនេះជាអំណាចតុលាការ រដ្ឋាភិបាលអត់មានសិទ្ធិតែងតាំង ឬដកហូតទេ គឺជាអំណាចតុលាការ
ដែលឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រមយោងតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ យោងតាមច្បាប់ស្តីពីការរៀបចំ
និងការប្រព្រឹត្តទៅនៃឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃចៅក្រម គឺអង្គការឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រមនេះ
ជាតួអង្គធានាឯករាជ្យភាពនៃអំណាចតុលាការនៅកម្ពុជា។ អញ្ចឹងហើយបញ្ជីបេក្ខភាពដែលស្នើដោយអង្គការសហប្រជាជាតិ
ត្រូវពិនិត្យដោយឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រម ហើយករណីការតែងតាំងសហចៅក្រមបរទេសជំនួសនេះ
គឺឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រមបានច្រានចោលមិនគាំទ្របេក្ខជនហ្នឹងទេ
តែឥឡូវនេះបែរទៅជាអង្គការ NGO គណបក្សប្រឆាំង អង្គការប្រឆាំងផ្សេងៗទៀតរបស់បរទេស
គឺចង់ឲ្យរដ្ឋាភិបាលត្រូវតែងតាំង បានន័យថា គេចង់ឲ្យរដ្ឋាភិបាលទៅរំលោភដែនអំណាចរបស់តុលាការខ្មែរ។
តាមពិតយោងតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ រដ្ឋាភិបាលគឺជាតំណាងឲ្យនីតិប្រតិបត្តិ ឯឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាអង្គចៅក្រមគឺជាផ្នែកនៃអំណាចតុលាការ
ជាអ្នកធានាឯករាជ្យភាពនៃអំណាចតុលាការ អញ្ចឹងសេចក្តីសម្រេចរបស់ឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រម
មិនអាចឲ្យរដ្ឋាភិបាលប្រឆាំងបានទេ។ ប៉ុន្តែអស់លោកទាំងអស់កាលពីមុនគេចោទថា
រដ្ឋាភិបាលដាក់សម្ពាធនយោបាយទៅលើសាលាក្តី ដល់តែឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាអង្គចៅក្រមមិនយល់ព្រមតែងតាំងបេក្ខជនចៅក្រមស៊ើបអង្កេតបរទេស
តាមសំណើរបស់អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ ទៅជាគេបង្ខំឲ្យរដ្ឋាភិបាលតែងតាំង។
វាអត់ត្រូវយោងតាមនីតិវិធី គឺអ្នកដែលតែងតាំងផ្លូវការគឺព្រះមហាក្សត្រ
គឺជាអង្គដ៏សំខាន់ក្នុងការធានាឯករាជ្យភាពរបស់តុលាការរួមជាមួយនឹងតួនាទីរបស់ឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាអង្គចៅក្រម
ឯរដ្ឋាភិបាលគ្រាន់តែជាតួអង្គទំនាក់ទំនង រវាងកម្ពុជា ជាមួយអង្គការសហប្រជាជាតិ
អញ្ចឹងហើយសារលិខិតរបស់ឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាអង្គចៅក្រម ដែលសម្រេចជំទាស់តែងតាំងហ្នឹង
ឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាអង្គចៅក្រមមិនអាចទំនាក់ទំនងផ្ទាល់ជាមួយអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិទេ
ត្រូវរុញមករដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ទើបបានរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាត្រូវជម្រាបទៅអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ។
តែផ្ទុយទៅវិញពួកគេទាំងអស់ហ្នឹង គេចង់រំលោភលើរដ្ឋធម្មនុញ្ញ រំលោភលើច្បាប់
ហើយមិនតែប៉ុណ្ណោះចង់រុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលរំលោភរដ្ឋធម្មនុញ្ញទៀត។
លោក សត្យា រក្ស
សំណួរ៖ យើងឃើញហើយថា
សម្រាប់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា គឺជាគណបក្សមួយដែលប្រជាពលរដ្ឋមើលមើលឃើញថា
ជាសរសរស្តំនៃប្រទេសជាតិ ចំណុចនេះគឺបងប្អូនគ្រប់មជ្ឈដ្ឋានទាំងក្នុង
និងក្រៅប្រទេសគឺប្រាកដជាទទួលយកបានហើយ ពីព្រោះថា ការដែលយើងទទួលបាននូវលំនឹង
ក៏ដូចជាសុខសន្តិភាពមកទល់បច្ចុប្បន្ននេះ ក៏ដោយសារតែគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាផងដែរ
ដែលយើងបានជំនះគ្រប់ឧបសគ្គទាំងអស់ និយាយឲ្យចំ គឺកសាងប្រទេសតាំងពីបាទដៃទទេ
រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ យើងឃើញថា មានការរីកចម្រើនគួរឲ្យកត់សម្គាល់
ហើយជាពិសេសបើយើងសំឡឹងទៅ អតីតកាលមុននេះ យើងឃើញថា ខ្មែរយើងគឺប្រឈមនឹងការលំបាក
សូម្បីតែសេរីភាពគ្រប់បែបយ៉ាង ក៏ត្រូវបញ្ចប់ដោយ ប៉ុលពត គឺថា ដកហូតទាំងអស់កុំថាឡើយដល់សេរីភាពក្នុងការដើរហើរ
ឬក៏និយាយស្តី សូម្បីការទទួលទានក៏ត្រូវបានគេកំណត់ផងដែរ អញ្ចឹងនេះគឺជាសោកនាដកម្ម
ដែលពលរដ្ឋកម្ពុជាគ្រប់រូបមិនអាចបំភ្លេចបាន ហើយឥឡូវនេះយើងទទួលបាននូវអ្វីដែលយើងចង់បានវិញគឺយើងឃើញថា
ក៏ដោយសារគណបក្សប្រជាជនដែរ។ អញ្ចឹងនៅត្រង់ចំណុចនេះខ្ញុំចង់ឲ្យលោកបណ្ឌិតជួយបញ្ជាក់
និងពន្យល់អំពីចំណុចខ្លាំងរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលខ្ញុំចង់សំដៅថា
ហេតុអ្វីបានជាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ប្រឈមនឹងការមួលបង្កាច់ពីអង្គការសង្គមស៊ីវិលជាតិផង
អង្គការសង្គមស៊ីវិលប្រឆាំងអន្តរជាតិផង គណបក្សប្រឆាំងនៅកម្ពុជាផង ប៉ុន្តែគណបក្សប្រជាជននៅតែទទួលបានការគាំទ្រ
និងទទួលបានប្រជាប្រិយភាពពីប្រជាពលរដ្ឋ តើលោកបណ្ឌិតមានទស្សនៈអ្វីក្នុងការជម្រាបជូនជនរួមជាតិ?
លោកបណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ
ចម្លើយ៖ ចំណុចខ្លាំងរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា
ដែលផ្តើមចេញសំខាន់ទី១ ដែលប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរមិនភ្លេចទេ ទោះបីគណបក្សប្រឆាំងកំពុងវង្វេងនៅក្នុងព្រៃប្រជាធិបតេយ្យ
ហើយខំលុបបំបាត់ ឬបិទវាំងននកុំឲ្យឃើញសមិទ្ធផល និងស្នាដៃដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់របស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលតាមការសិក្សារបស់ខ្ញុំមើលឃើញទី១ គឺ ការផ្តួលរំលំរបបប្រល័យពូជសាសន៍ប៉ុលពត
ហើយការផ្តួលរំលំនេះទៀតសោត ដើរតួជាអ្នកផ្តួលរំលំហើយ ថែមទាំងកាត់ទោសមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមប៉ុលពត
នៅក្នុងទសវត្សរ៍ទី៨០ ហើយ អន្តរជាតិមួយផ្នែកដោយសារមនោគមនយោបាយគេមិនព្រមទទួលស្គាល់
ហើយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានៅតែបន្តនៅពេលដែលមានតួនាទីដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលនៅតែបន្តឲ្យអង្គការសហប្រជាជាតិ
និងសហគមន៍អន្តរជាតិរួមចំណែកបង្កើតតុលាការកាត់ក្តីវិសាមញ្ញ ដែលខ្ញុំបានលើក។
អញ្ចឹងបានន័យថា ដើរតួជាអ្នករំដោះជីវិតប្រជាពលរដ្ឋ ផ្តួលរំលំរបបប៉ុលពតផង
ថែមទាំងខំសហប្រតិបត្តិការផ្តល់ឲ្យបង្កើតមាននូវតុលាការវិសាមញ្ញកាត់ទោសខ្មែរក្រហម
ហើយកាលជំនាន់ទសវត្សរ៍ទី ៨០ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្នឹងទេ មិនត្រឹមតែរំដោះប្រជាជាតិទេ
ថែមទាំងខំទប់ស្កាត់មិនឲ្យរបបខ្មែរក្រហមវិលមកវិញ ហើយនៅពេលដែលកម្ពុជាបានសន្តិភាពពិតប្រាកដគឺនៅចុងឆ្នាំ
១៩៩៨ គណបក្សប្រជាជនដែលបានធុរៈកិច្ចពីប្រជាពលរដ្ឋតាមរយៈការបោះឆ្នោតដឹកនាំប្រទេស
បានបង្កើតឲ្យមានសាលាក្តីខ្មែរក្រហម ហើយមិនត្រឹមតែបង្កើតសាលាក្តីខ្មែរក្រហមសម្រាប់តែខ្លួនឯងទេ
បើកទ្វាឲ្យអន្តរជាតិចូលរួមទៀត មិនមែនចូលរួមតែថវិកាជំនួយទេ ចូលរួមទាំងបញ្ជូនមនុស្សមកចូលទៀត
ដើម្បីមកកាត់ក្តីមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម។ ដូច្នេះនេះជាកត្តាដ៏ខ្ពស់របស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា
ដែលពីមុនឈ្មោះថា គណបក្សប្រជាជនបដិវត្តកម្ពុជា។ ក្រោយថ្ងៃរំដោះ ៧ មករា
ដើរតួជាអ្នករំដោះផង ដើរតួជាអ្នករកយុត្តិធម៌ជូនប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរដែលរងគ្រោះក្នុងរបបប៉ុលពតផង
ឥឡូវបែរទៅជាអស់លោកទាំងនោះបែរទៅជាចោទប្រកាន់បញ្ច្រាស់ទិសទៅវិញ ហើយម្តងចោទប្រកាន់ថា
ដាក់សម្ពាធមកលើសាលាក្តី បើដាក់សម្ពាធមកលើសាលាក្តីខ្មែរក្រហមដដែល ហេតុអ្វីបានជាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលខំរៀបចំបើកចំហរឲ្យអន្តរជាតិចូលរួម
ហើយឥឡូវចេញក្រយៅច្បាស់ពីអស់លោកអ្នកប្រឆាំង អង្គការសិទ្ធិមនុស្សនិន្នាការប្រឆាំង បរទេសប្រឆាំង នៅពេលរដ្ឋាភិបាលបានបង្ហាញពីការគោរពអធិបតេយ្យភាពអំណាចរបស់ឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រម
ក្នុងដំណើរការនីតិវិធីច្បាប់ក្នុងការតែតាំងសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតបរទេស បែរទៅជាអស់លោកហ្នឹង
ទី១ បង្ខំឲ្យអង្គការសហប្រជាជាតិដាក់សម្ពាធលើរដ្ឋាភិបាល ក្នុងការតែងតាំងបេក្ខជនហ្នឹង
។ ទី២បង្ខំឲ្យរដ្ឋាភិបាលទៅរំលោភលើដែនសមត្ថកិច្ច ឬអធិបតេយ្យភាពអំណាចរបស់តុលាការទៀត។
ប៉ុន្តែទោះជាយ៉ាងណាការមិនទទួលស្គាល់នូវសមិទ្ធផលដ៏ធំធេងរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា
គឺគណបក្សប្រឆាំង និងអង្គការ NGO និន្នាការប្រឆាំងបានមកវិញតែភាពបរាជ័យ
និងការមិនទទួលស្គាល់ពីប្រជាពលរដ្ឋ។ នេះជាសមិទ្ធផលទី១ ដែលយើងមើលឃើញ
ជាសមិទ្ធផលប្រវត្តិសាស្រ្ត ហើយមានតម្លៃមកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ។ ពាក់ព័ន្ធរឿងសាលាក្តីខ្មែរក្រហម
បានន័យថា រឿងសាលាក្តីខ្មែរក្រហម ទោះបីផ្តួលរំលំរបបខ្មែរក្រហម តែរឿងសាលាក្តីនៅតែបន្តដើម្បីបញ្ចប់អតីតកាលហ្នឹង
តាមរយៈការទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់ ដល់សមិទ្ធផលធំទី២ មួយទៀត ផ្សះផ្សារជាតិ
និងសន្តិភាព ខ្ញុំអាចញែកពីរហ្នឹងដាច់រវាងផ្សះផ្សារជាតិ និងសន្តិភាព
ពីព្រោះសន្តិភាពអត់អាចទៅរួចបានមុនទេនៅពេលដែលផ្សះផ្សារជាតិអត់ទាន់កើតមាន។
មូលហេតុអ្វីបានយើងចាត់ទុកថា សម្រាប់លក្ខខ័ណ្ឌពិសេសនៅកម្ពុជាគឺទី១ ផ្សះផ្សារជាតិ
ទើបយើងមានសន្តិភាពបាននោះ ពីព្រោះកម្ពុជាក្រោយថ្ងៃរំដោះ ៧ មករា កម្ពុជាបានធ្លាក់នៅក្នុងភ្នក់ភ្លើងសង្រ្គាម
ដែលមានលក្ខណៈជាសង្រ្គាមតំណាងឲ្យមនោគមវិជ្ជាមហាអំណាច យើងស្ថិតនៅក្នុងប្លុកនៃសម្ព័ន្ធភាពខាងកើត
ឯភាគីផ្សេងៗទៀត រួមទាំងខ្មែរក្រហមត្រូវបានប្លុកមហាអំណាចលោកខាងលិចការពារ។
ប៉ុន្តែយើងមិនមែនត្រឹមតែទប់ស្កាត់មិនឲ្យរបបខ្មែរក្រហមមកវិញទេ ប៉ុន្តែយើងខំ
បានន័យថា ថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា កាលជំនាន់នោះនៅក្នុងរជ្ជកាលនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា
បានស្វះស្វែងរកនូវច្រកចេញមួយ ដើម្បីឲ្យកម្ពុជា អាចផ្សះផ្សារជាតិបាន ហើយចំណុចនេះមិនមែនយើងអ្នកថា
ទេគឺជាសំណៅពិតប្រាកដនៅក្នុងនយោបាយការបរទេសរបស់រដ្ឋាភិបាលនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា
ដែលដឹកនាំដោយគណបក្សប្រជាជនបដិវត្តកម្ពុជា ដល់ឥឡូវយើងដូរមកគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។
ឥឡូវយើងមើលនៅក្នុងសំណៅឯកសារនយោបាយការបរទេស ហើយបើអស់លោកគណបក្សប្រឆាំងរួមទាំងលោក
កឹម សុខា និងបននយោបាយរបស់គាត់មិនទទួលស្គាល់ឯកសារខ្មែរ ទៅបើកមើលឯកសារអន្តរជាតិទៅ
ឲ្យរៀនមើលសៀវភៅហើយឯកសារខ្លះ បង្ហាត់បន្តិចបន្តួចទៅ សរសេរជាខ្មែរ ជាអង់គ្លេស
រៀនមើលបន្តិចទៅ។
នៅពេលដែលកម្ពុជាមានការផ្លាស់ប្តូរអ្នកដឹកនាំ លោក កឹម សុខា
បានចោទប្រកាន់ថា សាធារណៈរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាទៅផ្សះផ្សារជាមួយនឹងរដ្ឋាភិបាលត្រីភាគីដោយសារតែអស់ផ្លូវដើរ
ឬទាល់ច្រក នេះជាគំនិតខូចរបស់គាត់។ តាមពិតនៅឆ្នាំ១៩៧៩ ដល់ឆ្នាំ១៩៨៥ ពេលនោះសមាសភាពនៃការដឹកនាំប្រទេស
នៅក្នុងប្រទេសយើងមានការផ្លាស់ប្តូរ។ ទី១ នៅពេលដែលយើងបានរំដោះពីរបបខ្មែរក្រហម រដ្ឋាភិបាលបណ្តោះអាសន្នមានឈ្មោះថាក្រុមប្រឹក្សាប្រជាជនបដិវត្តកម្ពុជា
ដែលសម្តេច ហេង សំរិន ជាប្រធានដឹកនាំ មិនមែនអ្នកផ្សេងទេ។ បើនិយាយឲ្យខ្លី គឺក្រុមដែលផ្តាច់ខ្លួនពីខ្មែរក្រហមទេ
ដែលបានមកដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលបណ្តោះអាសន្ននៅក្នុងរយះពេលដែលយើងបានរំដោះ។ បន្ទាប់មកនៅឆ្នាំ១៩៨១
មានការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងរដ្ឋសភា ទើបបានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ហើយផ្តល់សេចក្តីទុកចិត្តតែងតាំងលោក
ប៉ែន សុវណ្ណ ធ្វើជាអគ្គលេខាបក្ស ហើយនិងឲ្យតួនាទីដឹកនាំមួយនៅក្នុងរដ្ឋ មានឈ្មោះថាប្រធានក្រុមប្រឹក្សារដ្ឋមន្ត្រី
ស្មើនឹងនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហើយសម្តេច ហេង សំរិន មានតួនាទីជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សារដ្ឋ ស្មើនឹងប្រមុខរដ្ឋ។
ប៉ុន្តែការផ្លាស់ប្តូរនៅពេលនោះ គឺយោងទៅលើឯកសារផ្លូវការរបស់គណបក្សប្រជាជនបដិវត្តកម្ពុជា
គឺយោងទៅលើឥរិយាបទ និងរបៀបរបបដឹកនាំរបស់លោក ប៉ែន សុវណ្ណ គឺផ្ទុយទៅនឹងស្មារតី និងគោលនយោបាយរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។
ដូច្នេះក៏ត្រូវបានដកហូតតំណែង ទើបនៅពេលនោះមានការផ្លាស់ប្តូរតំណែងជួរដឹកនាំ
។ រហូតមកដល់ដើមឆ្នាំ១៩៨៥ ក្នុងខែមករា ទើបសម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រីបច្ចុប្បន្ន គឺសម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី
ហ៊ុន សែន ត្រូវបានគណបក្សផ្តល់តួនាទី និងតែងតាំងជាឯកឆ្ឆន្ទ ជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សារដ្ឋមន្ត្រី
គឺនាយករដ្ឋមន្ត្រីតាំងពីឆ្នាំ១៩៨៥។ ពេលនោះមានការផ្លាស់ប្តូរដ៏ល្អមួយ នៅក្នុងសវនាការ
ការបរទេសដំបូង ដោយសម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានផ្សារភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងការបរទេស ក្នុងឱកាសជួបសវនាការជាមួយរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអូស្ត្រាលីនៅឯទីក្រុងហូជីមិញ
ប្រទេសវៀតណាម។ នេះជាការចាប់ផ្តើមផ្សារភា្ជប់ទំនាក់ទំនងជាមួយភាគីខ្មែរម្ខាងទៀត
ដើម្បីនិយាយអំពីការផ្សះផ្សារជាតិ ឬក៏លទ្ធភាពនៃការផ្សះផ្សារជាតិ។ គឺនៅពេលនោះហើយដែលរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអូស្ត្រាលី
ជាអ្នកដើរតួ ជាអ្នកសម្របសម្រួល ដោយសាររដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអូស្ត្រាលីមានទំនាក់ទំនងជាមួយនឹង
សម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ ភាគីនៃរដ្ឋាភិបាលត្រីភាគី។ នេះជាចំណុចភ្លើងបៃតង ដែលជាម្ចាស់គំនិតផ្តួចផ្តើមឲ្យមានការផ្សះផ្សារជាតិ
គឺសម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ។ គឺមិនមែនកើតមាននៅឆ្នាំ១៩៩៣ ទេ ហើយក៏មិនមែននៅពេលដែលពិភពលោកលែងមានសង្គ្រាមត្រជាក់នោះទេ។
គឺនៅឆ្នាំ១៩៨៥ សង្គ្រាមត្រជាក់ក៏នៅតែមានដែរ ហើយធ្ងន់ធ្ងរទៀតផង លោក កឹម សុខា អាចទៅមើលឯកសារនោះ។
គឺនៅមានការគំរាមកំហែងអាវុធបរមាណូ និងមានការជជែកគ្នាប៉ុន្មានដងទៀត ទើបមានការកាត់បន្ថយ
សព្វាវុធរវាងមហាអំណាច។ ប៉ុន្តែនៅពេលនោះ គឺជាការសម្រេចចិត្តយ៉ាងម៉ឹងម៉ាត់បំផុតរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាកាលជំនាន់នោះក្នុងការស្វែងរកពន្លឺសន្តិភាព
និងការផ្សះផ្សារជាតិ។ នៅពេលនោះភាគីរបស់សាធារណៈរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា មិនអាចសម្រេចលឿនបានទេ
ដោយសារជំនាន់នោះពិភពលោកបែងចែកជាពីរ។ អញ្ចឹងចំណុចចាប់ផ្តើមគឺនៅខែ ឧសភា ឆ្នាំ១៩៨៥។
ជាបន្តមកទៀត ស្ថានការណ៍នយោបាយអន្តរជាតិមានការផ្លាស់ប្តូរ តាមរយះនយោបាយកំណែទម្រង់របស់លោក
ហ្គូបាឆូវ គឺជាឱកាសរបស់កម្ពុជាក្នុងការសម្រេចផលបានចេញនូវកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងបារីស
ឆ្នាំ១៩៩១។ ដូច្នេះខ្ញុំចង់បញ្ជាក់ថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ជាអ្នកស្វះស្វែងរកសន្តិភាព
រកការជជែកគ្នាដើម្បីផ្សះផ្សារជាតិនេះឯង។
លោក សត្យា រក្ស
សំណួរ៖ អ្វីដែលលោកបណ្ឌិតបានមានប្រសាសន៍អំម្បាញ់មិញនេះ គឺទាក់ទងទៅនឹងចំណុចខ្លាំងរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា
ដែលលោកបណ្ឌិតបានមានប្រសាសន៍នោះគឺមាន៤ចំណុចសំខាន់ ដូចជាការរំដោះជាតិ ការផ្សះផ្សារជាតិ
សុខសន្តិភាព និងការអភិវឌ្ឍជាដើម។ល។ ដែលធ្វើឲ្យព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាយើងកំពុងបោះជំហ៊ានទៅមុខ
ប្រហាក់ប្រហែលជាមួយនឹងបណ្តាប្រទេសនានាមួយចំនួនផងដែរ ចំពោះការអភិវឌ្ឍ និងការរីកចម្រើននេះ។
ប៉ុន្តែចំពោះគណបក្សប្រឆាំងនៅកម្ពុជា កំពុងតែអះអាងលាបពណ៌តែសំបក អំពីរឿងគុណសម្បត្តិរបស់គេ
ថាគេបម្រើ ឬការពារ ជាដើម ។ល។ ជាពិសេសគឺគណបក្សសិទ្ធិមនុស្សរបស់ កឹម សុខា តែម្តង។
អញ្ចឹង តើលោកបណ្ឌិតអាចបញ្ជាក់ជូនបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋបានទេ អំពីរឿងដែល កឹម សុខា
តែងតែនិយាយថា គណបក្សគាត់ហ្នឹងបម្រើ និងការពារ តែមិនដឹងជាការពារអ្វីនោះទេ។ ជុំវិញទស្សនៈរបស់
កឹម សុខា ដែលកំពុងតែចង់ទាញផល និងកំពុងបំភ័ន្តប្រជាពលរដ្ឋឲ្យយល់ច្រឡំថាគេនោះមានគុណសម្បត្តិ
ប្រហាក់ប្រហែលនឹងគណបក្សប្រជាជនដែរនោះ សូមលោកបណ្ឌិតជួយពន្យល់ ដើម្បីកុំឲ្យគំនិតទុច្ចរិតនេះបំភ័ន្តចំពោះប្រជាពលរដ្ឋ?
លោកបណ្ឌិត ឈឹម ផលវរុណ
ចម្លើយ៖ និយាយឲ្យខ្លីទៅ លោក កឹម សុខា គឺជាអ្នកនយោបាយទុច្ចរិត ។ ចំណុចខ្លាំងរបស់គាត់
គឺគាត់មិនចេះខ្មាស់ខ្លួនឯង អញ្ចឹងហើយទើបខ្ញុំឧស្សាហ៍ហៅគាត់ថាជាអ្នកកំពុងតែលេងកំប្លែងនយោបាយ។
តាមពិតប្រជាពលរដ្ឋមិនមែនជឿគាត់ទេ គឺគេកំពុងតែសើចចំពោះគាត់។ ប្រជាពលរដ្ឋធ្លាប់ប្រាប់ខ្ញុំថា
នៅពេលដែលគេស្តាប់លោក កឹម សុខា យូរទៅពួកគេកំពុងតែអស់សំណើច។ ទី១ គាត់អួតថាជាបិតា២ធ្នូ
ហើយខ្លួនឯងតាំងខ្លួនជាបិតាប្រជាធិបតេយ្យ។ ហើយមកទាញផលថារឿងរំដោះប្រជាពលរដ្ឋពីរបប
ប៉ុល ពត ជាស្នាដៃរបស់គណបក្ស សិទ្ធិមនុស្សទៅវិញ។ តាមពិតខ្លួនឯងជាអ្នកប្រឆាំងនឹង
៧មករា ប៉ុន្តែបែរជាទៅលើកសរសើរគ្នារបស់ខ្លួន ក្រោមពាក្យថាបិតា ៧មករា បិតា២ធ្នូ ទៅវិញ។
អញ្ចឹង ប្រជាពលរដ្ឋស្តាប់ទៅគឺដូចជារឿងកំប្លែងទៅវិញ។
បើសិនជាលោក
កឹម សុខា គាត់ចង់ឲ្យតម្លៃថាខ្លួនថិតនៅក្នុងការរំដោះប្រជាពលរដ្ឋដែរនោះ ទី១ គឺគាត់ត្រូវទទួលស្គាល់ថ្ងៃ៧មករា
សិន ពីព្រោះការរំដោះប្រជាពលរដ្ឋពីរបបខ្មែរក្រហម មិនមែនបុគ្គលដែលនៅក្រៅរបបខ្មែរក្រហមទេ។
លោក ប៉ែន សុវណ្ណ អត់បានភ្លក់រស់ជាតិខ្មែរក្រហមទេ។ អ្នកដែលរំដោះប្រជាពលរដ្ឋពីរបប
ប៉ុល ពត គឺផ្តើមចេញពីក្រុមផ្តាច់ខ្លួនពីទាហ៊ានខ្មែរក្រហម ដែលក្នុងនោះមានចលនាច្រើន
ហើយចលនាធំមួយគឺចលនា ដែលដឹកនាំដោយសម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហើយការផ្តាច់ខ្លួននេះគឺជាការប្រថុយជីវិតមួយ។
រីឯបុគ្គលដែលនៅក្នុងគណបក្ស លោក កឹម សុខា អត់បាននៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហមទេ ដូច្នេះមិនអាចទៅរៀបចំជារណសិរ្សសាមគ្គីសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជាបានទេ។
ម្យ៉ាងទៀត អ្នកដែលលោក កឹម សុខា លើកនោះមិនបាននៅក្នុងប្រទេស និងរងទុក្ខលំបាកជាមួយប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងស្រុកទេ។
លោក កឹម សុខា គាត់នៅក្នុងស្រុក តែការអសមត្ថភាពរបស់គាត់នោះគឺនៅត្រង់ថាពេលដែលគេយកឪពុកគាត់ទៅសម្លាប់
គឺគាត់គ្មានសមត្ថភាពទៅរំដោះឪពុកខ្លួនឯងឲ្យរួចផុតពីការសម្លាប់បានផង។ អញ្ចឹងគឺគាត់មិនអាចទៅរំដោះអ្នកណាទៀតកើតទេ
គឺគាត់មិនហ៊ានទៅប្តូរជីវិតនោះទេ។
ផ្ទុយទៅវិញឥស្សរៈជនដែលដឹកនាំចលនាផ្តាច់ខ្លួនពីខ្មែរក្រហម គឺបានគិតរួចជាស្រេចថាខ្លួនយកជីវិតទៅប្តូរដើម្បីរំដោះប្រទេស
និងប្រជាជនរួចជាស្រេចទៅហើយ។ ដូច្នេះតម្លៃនៃការចូលរួម គឺផ្តើមចេញពីការផ្តាច់ខ្លួននេះឯង
ទើបបង្កើតបានជារណសិរ្សសាមគ្គីសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជា ប៉ុន្តែកម្លាំងរបស់រណសិរ្សមិនអាចមានសមត្ថភាពគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីផ្តួលរំលំរបបខ្មែរក្រហមទេ
ដូច្នេះហើយបានជាយើងត្រូវការស្នើសុំឲ្យមានការចូលរួមយ៉ាងធំធេងពីកងទ័ពស្មគ្រ័ចិត្តវៀតណាម។
ចំណុចមួយទៀតនៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម ការធ្វើដំណើរពីភូមិមួយទៅភូមិមួយក៏ត្រូវមានការអនុញ្ញាត្តិដែរ។
នៅប្រទេសវៀតណាមក៏ជាប្រទេសកុំម្មុយនីសតឹងរឹងដែរ អញ្ចឹងខ្ញុំមិនជឿថាបុគ្គលម្នាក់នៅហាណូយអាចធ្វើដំណើរមកទីក្រុង
ហូជីមិញ មករួមជាមួយខ្មែរយើងដែលផ្តាច់ខ្លួនចេញពី ប៉ុល ពត ទៅវៀតណាមបង្កើតរណសិរ្សបានទេ។
អញ្ចឹង ក្រុមបនរបស់លោក កឹម សុខា គ្មានស្នាដៃក្នុងការរំដោះទេ។ អញ្ចឹងគាត់ត្រូវទទួលស្គាល់ថ្ងៃ៧មករា
ជារបស់ជាតិជាមុនសិន។ លោក កឹម សុខា គួរតែទទួលស្គាល់ ពីព្រោះយ៉ាងហោចណាស់គាត់បានរស់រានមានជីវិតមកដល់ពេលនេះដែរ។
សមិទ្ធផលធំទី២ ដែលលោក កឹម សុខា គាត់ចង់កេងប្រវ័ញ្ជ គឺសន្តិភាព។
គាត់ថាសន្តិភាព គឺដោយសារ អ៊ុនតាក់ អ ស ប ឬដោយសារអ្នកតស៊ូនៅខាងក្រៅ។ តាមពិតតស៊ូ គឺនៅពេលដែលខ្មែរក្រហមដួលរលំបាត់ទៅហើយ
ហើយថែមទាំងចាប់ដៃជាមួយខ្មែរក្រហមទៅទៀត។បើអត់មានកម្លាំងខ្មែរក្រហម ដែលរត់ទៅជាយដែន
អស់លោកទាំងនោះតស៊ូមួយជីវិតក៏ទៅមិនរួចដែរ ពីព្រោះពួកគេនោះគ្មានកម្លាំងអាវុធទេ។
ប៉ុន្តែលោក កឹម សុខា ចោទប្រកាន់ថា សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជាឈរជើងបានដោយសារជំនួយបរទេស
គឺពិតជាត្រូវ។ ចុះចំណែកឯអ្នកតស៊ូនៅឯព្រៃ បើគ្មានសព្វាវុធពីមហាអំណាចដ៏ទៃទៀត
ក៏ប៉ើងបាត់ដែរ។ ពេលនោះគឺមានទាំងរូបថតជាភស្តុតាងទៀតផង ។ យើងមិនចង់ចោទប្រកាន់ចំពោះចលនាណាមួយនោះទេ
ប៉ុន្តែយើងចង់បង្ហាញអំពីតថភាពប្រវត្តិសាស្ត្រនយោបាយឲ្យលោក កឹម សុខា បានដឹង។ ត្រង់ចំណុចនេះ
តើជាការស្វែងរកសន្តិភាព ឬជាការស្នើសុំអាវុធដើម្បីវិលត្រឡប់មកភ្នំពេញវិញ? មានន័យថាពេលនោះកម្ពុជាកំពុងជួបសង្គ្រាម។
សន្តិភាពអាចទៅរួច លុះត្រាតែផ្តើមចេញពីការផ្សះផ្សារជាតិ ហើយការផ្សះផ្សារជាតិដែលអាចទៅរួច
ក៏ត្រូវការស្ថានភាព បរិយាកាសនយោបាយអន្តរជាតិ។ បែរជាលោក កឹម សុខា ចោទប្រកាន់ថាសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា
ឬគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាទាល់ច្រកទៅវិញ។ មកទល់ពេលនេះ សួរថាពួកខ្មែរក្រហម ទាំង ប៉ុល
ពត បើសិនជានៅរស់ ហើយនឹងចលនារណសិរ្ស២ទៀតក៏វាយភ្នំពេញអត់បែកដែរ។ ដូច្នេះលោក កឹម
សុខា គាត់ធ្វើឲ្យខូចនូវតម្លៃរបស់រណសិរ្សទាំងអស់នោះ។ គឺមានតែការផ្សះផ្សារជាតិនោះទេ
ដែលជាទំពក់ឲ្យមានការជួបជុំគ្នាឡើងវិញ ទើបបានកើតចេញជាលទ្ធផលកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងបារីស។
ប៉ុន្តែសន្តិភាពនៅពេលនោះមិនទាន់បាននៅឡើយទេ គឺបានត្រឹមតែការផ្សះផ្សារជាតិទេ។ មានសន្តិភាពឯណា
បើប្រធានអ៊ុនតាក់ គ្រាន់តែទៅដកឬស្សីតូចមួយរបស់កូនឈ្លបរបស់ខ្មែរក្រហមដែលឃាំងនៅតំបន់ប៉ៃលិន
ក៏មិនហ៊ានទាំងប៉ះផងនោះ។ មានសន្តិភាពឯណាបើភាគីខ្មែរក្រហមអត់ចូលរួមបោះឆ្នោតផងនោះ។
បានន័យថាកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងបារីសនោះអត់ទទួលបានជោគជ័យទេ។ អញ្ចឹងបរាជ័យរបស់អ៊ុនតាក់កាលនោះ
តើចង់ឲ្យបរាជ័យម្តងទៀតនៅក្នុងសាលាក្តីខ្មែរក្រហមឬអត់? តាមពិតមុខមាត់របស់អ៊ុនតាក់
មានមួយចំនួន តែមិនច្រើនដូចការរៀបរាប់របស់លោក កឹម សុខា នោះទេ។ សន្តិភាពចុងក្រោយពិតប្រាកដ
ជាមួយនឹងការផ្សះផ្សារជាតិ គឺនៅចុងឆ្នាំ១៩៩៨ និងដើមឆ្នាំ១៩៩៩ ដែលយើងទទួលបានសន្តិភាពពិតប្រាកដ។
យើងក៏មិនបដិសេធនូវស្នាដៃមួយចំណែករបស់ អ ស ប ដែរ។ ប៉ុន្តែដោយសារការលើកតម្លៃហួសហេតុរបស់លោក
កឹម សុខា ធ្វើឲ្យក្លាយទៅជាការជាន់ឈ្លីនូវតម្លៃជាតិខ្លួនឯងទៅវិញ។
ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងការអភិវឌ្ឍ គេថាទើបតែចាប់ផ្តើមនៅឆ្នាំ១៩៩៣
អញ្ចឹងមនុស្សអីក៏អាឡិអាឡក់អាងីអាងើ អត់ព្រមមើល។ មុនមានស្ពាន
មិនមែនខ្មោចធ្វើស្ពានទេ មនុស្សទាល់តែមានជីវិតសិន ហើយមុនធ្វើស្ពានបើមនុស្សមានជីវិតក៏ត្រូវការមនុស្សមានចំណេះទៀត
ធនធានមនុស្ស សួរថា ជីវិតមនុស្ស ជីវិតរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ធនធានមនុស្សរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ
ចាប់ផ្តើមនៅឆ្នាំ ១៩៩១ និង ១៩៩៣ ឬតាំងពី ១៩៧៩ ? លោក កឹម សុខា ខ្លួនឯងក៏បានទៅរៀនដែរ
យ៉ាងហោចណាស់ក៏បានចេះធ្វើប៊ីយ៉ែរ បន្តិចដែរ បើអាឡិអាឡក់រឿងអីផ្សេងខ្ញុំមិនដឹងទេ
បើឆ្កួតវង្វេងនឹងប្រជាធិបតេយ្យ អាហ្នឹងវង្វេងដោយខ្លួនឯង។ យ៉ាងហោចណាស់ក៏ដឹងថា
ប៊ីយ៉ែរ គេធ្វើអញ្ចេះ ឯខ្ញុំក៏អាឡិអាឡក់បានចេះរៀនខាងច្បាប់ដែរ និយាយឲ្យដូចគ្នាអញ្ចឹងទៅចុះ
ហើយសួរថា ខ្ញុំមានជំនាញហ្នឹងដោយសារ ១៩៩១ និង ១៩៩៣ ឬ? អញ្ចឹងបានន័យថា ការអភិវឌ្ឍន៍ជីវិតមនុស្ស
និងអភិវឌ្ឍន៍ធនធានមនុស្ស គឺផ្តើមតាំងពី ១៩៧៩ ម្លេះ ។ ខ្ញុំអត់ទាន់មាន
បាក់ឌុប ទេ ១៩៧៩ ខ្ញុំបានចូលរៀននៅសាលាបាក់ទូកបានបាក់ឌុប
បានខ្ញុំបន្តទៅទៀត ហើយដូចប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរជំនាន់ហ្នឹង ដូចលោក សត្យា រក្ស
ដូចគ្នា អញ្ចឹងការអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសវាផ្តើមតាំងពី ឆ្នាំ ១៩៧៩ មក បានបន្តមកយើងអត់បដិសេធទេ។
១៩៩៣ នៅពេលយើងបានព្រមព្រៀងគ្នាយើងក៏មានឱកាសទូលាយជាងមុន កាលពីមុនចន្លោះ
១៩៧៩ ដល់ ១៩៩៣ លទ្ធភាពនៃការកសាងប្រទេសរបស់យើងវាចង្អៀត អាហ្នឹងយើងឯកភាព
បើនិយាយអញ្ចឹងវាសុច្ចរិត ហើយអាឡិអាឡក់អញ្ចឹងនិយាយម៉េចកើត។ យើងចង្អៀតចន្លោះ
១៩៧៩ ដល់ ១៩៩១,១៩៩៣ ចាប់ពី ១៩៩១,១៩៩៣ មកដល់ឥឡូវយើងបើកមុំទូលាយ អាហ្នឹងឯកភាព។
ដូច្នេះការអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសវាផ្តើមតាំងពី ១៩៧៩ ហើយអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសផង មួយទៀតធ្វើសង្គ្រាមទប់ស្កាត់ការវិលត្រលប់នូវរបបប្រល័យពូជសាសន៍ផង
ឥឡូវនេះទូលាយយើងបានសន្តិភាព ឥឡូវទៅណាក៏បានសប្បាយ ហើយអភិវឌ្ឍន៍ អញ្ចឹងបានយើងមានស្ពានមានអី
។ ស្ពានជាភស្តុតាងបញ្ជាក់ មិនមែនថា មោទនភាពតែប៉ុណ្ណឹងសុទ្ធនោះទេ ប៉ុន្តែលោក
កឹម សុខា ដៀមដាម ល្ងង់ខ្លៅ ទៅយកបញ្ហា ស្ពានអាកាស គេទិទៀនថា អាហ្នឹងស្ពានលើគោក
ហើយគិតមើល អាកាសចាប់រាប់ពីប៉ុន្មានម៉ែត្រទៅពីដីទៅ? ។ ការលើកឡើងរបស់លោក
កឹម សុខា បែបនេះ គឺហាក់បីដូចជារឿងកំប្លែង មានន័យថា គាត់គឺជាអ្នកកំប្លែងនយោបាយយ៉ាងពិតប្រាកដ៕
សម្រង់ព័ត៌មាន ៖ លោក នូ សាវុធឌី