ព្រះអង្គម្ចាស់ ណារូហ៊ីតូ(NARUHITO) រជ្ជទាយាទ នៃរាជាណាចក្រជប៉ុននាព្រឹកថ្ងៃទី ២៧ ខែ មិថុនា ឆ្នាំ ២០១២ បានវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះតួនាទី សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន ក្នុងការពង្រឹងសន្តិភាព និងស្ថិរភាពនៅកម្ពុជានាពេលកន្លងមក ដោយព្រះអង្គបានចាត់ទុកថា ការនេះ វាជាកត្តាសំខាន់ ដែលបានធ្វើឲ្យប្រទេសកម្ពុជាមានការអភិវឌ្ឍមកដល់ពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។
ឯកឧត្តម ខៀវ កាញារីទ្ធ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងព័ត៌មានបានឲ្យដឹងថា នៅក្នុងជំនួបសវនាការជាមួយសម្តេចប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលនៅវិមានសន្តិភាព រាជធានីភ្នំពេញ ព្រះអង្គម្ចាស់ ណារូហ៊ីតូ បានអរគុណចំពោះ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលបានរៀបចំបដិសណ្ឋារកិច្ចយ៉ាងកក់ក្តៅជូនចំពោះព្រះអង្គ ដែលជាការ បង្ហាញឲ្យឃើញពីទំនាក់ទំនងយ៉ាងជិតស្និទ្ធរវាងប្រទេសទាំងពីរកម្ពុជា-ជប៉ុន។ ព្រះអង្គរជ្ជទាយាទក៏បានសំដែងនូវព្រះរាជហឫទ័យជឿជាក់ថា ទស្សនកិច្ចរបស់ព្រះអង្គនៅកម្ពុជានេះនឹងជួយ ពង្រឹងថែមទៀតនូវកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរ។ រជ្ជទាយាទបានវាយតំលៃខ្ពស់ពីតួនាទីរបស់សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្រ្តី ក្នុងការពង្រឹងសន្តិភាពនិងស្ថេរភាពនៅកម្ពុជាដែលនោះគឺជាកត្តាដ៏មានសារៈសំខាន់បំផុត ក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសកម្ពុជា មានការរីកចំរើនរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ននិងទៅអនាគត។
ព្រះអង្គម្ចាស់ ណារូហ៊ីតូ មានព្រះបន្ទូលថា ពិតមែនតែឥឡូវនេះព្រះជាយារបស់ព្រះអង្គមិន បានយាងមកក្តី ប៉ុន្តែព្រះអង្គនឹងនាំយកនូវអ្វីដែលជាមនោសញ្ចេតនាល្អ និងលទ្ធផលល្អនៃដំណើរ ទស្សនកិច្ចនេះ ដើម្បីទូលថ្វាយព្រះជាយារបស់ព្រះអង្គផងដែរ។
ឯកឧត្តម ខៀវ កាញារីទ្ធ មានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងថា នៅក្នុងសវនាការនោះ សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋ មន្ត្រីបានលើកឡើងអំពីទំនាក់ទំនងដ៏យូរលង់ និងជិតស្និទ្ធរវាងកម្ពុជា និងជប៉ុន ហើយសម្តេចបានចាត់ ទុកថា ជប៉ុនគឺជាប្រទេសដែលផ្តល់ជំនួយដ៏ធំជាងគេដល់ប្រទេសកម្ពុជា ដែលនៅពេលនេះជប៉ុនបាន និងកំពុងកសាងស្ពានអ្នកលឿង ដែលជាស្ពានដែលធំហើយវែង ដែលនឹងជួយសម្រួលដល់ការផ្លាស់ ប្តូរការដឹកជញ្ជូនទាំងអស់ ទាំងនៅក្នុងភាគខាងត្បូង និងភាគខាងកើតនៃកម្ពុជាផង ហើយក៏ជាផ្លូវ ហាយវេអាស៊ានផងដែរ។ សម្តេចតេជោមានប្រសាសន៍ថា នៅពេលដែលព្រះអង្គម្ចាស់រជ្ជទាយាទ យាងទៅធ្វើទស្សនកិច្ចនៅសៀមរាបអង្គរ ព្រះអង្គនឹងបានបើកទឹកនៅក្នុងសណ្ឋាគារ ដែលជាជំនួយ ដ៏ធំធេងរបស់ប្រទេសជប៉ុននោះហើយ។
សម្តេចតេជោបានលើកឡើងផងដែរអំពីការចូលរួមចំណែកយ៉ាងធំធេង របស់ប្រទេសជប៉ុននៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ដែលបង្កបានជាជំហានឈានទៅកសាងសន្តិភាពនៅកម្ពុជា ហើយគណៈប្រតិភូជប៉ុនក៏បានផ្តល់គំនិតក្នុងការផ្លាស់ប្តូរពាក្យ«អំពើប្រល័យពូជសាសន៍»ដែលស្នើ ដោយរដ្ឋាភិបាលរដ្ឋកម្ពុជា មកប្រើពាក្យ«ការប្រព្រឹត្តពីអតីតកាល»នៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស នោះផងដែរ។
សម្តេចតេជោបានលើកឡើងផងដែរអំពីការចូលរួមចំណែកយ៉ាងធំធេង របស់ប្រទេសជប៉ុននៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ដែលបង្កបានជាជំហានឈានទៅកសាងសន្តិភាពនៅកម្ពុជា ហើយគណៈប្រតិភូជប៉ុនក៏បានផ្តល់គំនិតក្នុងការផ្លាស់ប្តូរពាក្យ«អំពើប្រល័យពូជសាសន៍»ដែលស្នើ ដោយរដ្ឋាភិបាលរដ្ឋកម្ពុជា មកប្រើពាក្យ«ការប្រព្រឹត្តពីអតីតកាល»នៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស នោះផងដែរ។
សម្តេចតេជោបានថ្លែងថា ប្រទេសជប៉ុន និងសហភាពអឺរ៉ុប បានធ្វើជាឆ្មបជួយបង្កើតរាជរដ្ឋាភិបាលនៅឆ្នាំ ១៩៩៨ បន្ទាប់ពីការជាប់គាំងខាងនយោបាយក្រោយព្រឹត្តិការណ៍ខែកក្កដាឆ្នាំ១៩៩៧ និងបានផ្តល់នូវជំនួយឥតសំណងដល់ការកសាងប្រទេសកម្ពុជាឡើងវិញមានការរីកចំរើនយ៉ាងឆាប់រហ័សបំផុត។ ឯកឧត្តម ខៀវ កាញារីទ្ធមានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងថា តាំងពីដើមមកប្រទេសជប៉ុនមិនដែលបញ្ជូនកងទ័ពទៅ ក្រៅប្រទេសនោះទេ ប៉ុន្តែតាមសំណើរបស់សម្តេច ហ៊ុន សែន ដែលកាលនោះជានាយករដ្ឋមន្ត្រី នៃរដ្ឋ កម្ពុជា ជប៉ុនបានបញ្ជូនកងទ័ពមកកម្ពុជា។ សម្តេចតេជោក៏បានសំដែងនូវការសោកស្តាយនៅពេល ដែលជប៉ុនបានបញ្ជូនអ្នកស្ម័គ្រចិត្តមកកម្ពុជាក្នុងសម័យអ៊ុនតាក់ ហើយមានប្រជាជនជប៉ុនបានទទួល មរណភាព ដើម្បីបុព្វហេតុសន្តិភាពនៅកម្ពុជា ។
ឯកឧត្តមរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងព័ត៌មានឲ្យដឹងថា ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០០៤ ដល់ឆ្នាំ ២០១២ ប្រទេសជប៉ុនបានផ្តល់ជំនួយឥតសំណងមានទឹកប្រាក់ចំនួន ៦៣៣,៣៥៩ លានដុល្លារអាមេរិក ផ្តល់កម្ចីសម្បទានចំនួន ៣៨០,៥៧ លានដុល្លារ ផ្តល់ជំនួយបច្ចេកទេសពីឆ្នាំ ២០០៥ ដល់ឆ្នាំ ២០១២ មានទឹកប្រាក់ចំនួន ២៨០,៨៤៤ លានដុល្លារអាមេរិកនិងផ្តល់ជំនួយដល់សាលាក្តីខ្មែរក្រហមពីឆ្នាំ ២០០៥ ដល់ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០១២ មានទឹកប្រាក់ចំនួន ៧៦,៦៤ លានដុល្លារអាមេរិក។ជាមួយគ្នានេះប្រទេសជប៉ុនបានជួយ បណ្តុះបណ្តាលធនធានមនុស្សចាប់ពីឆ្នាំ ២០០៤ ដល់ឆ្នាំ ២០១២ ក្នុងនោះសំរាប់វគ្គសិក្សារយៈពេលខ្លី មានចំនួន ៨៧៨ នាក់ និងវគ្គសិក្សារយៈពេលវែងមាន ៥៤៣ នាក់។ពីឆ្នាំ ២០០១ ដល់ឆ្នាំ ២០១២ អ្នកស្ម័គ្រចិត្តជប៉ុនមកកាន់កម្ពុជាមានចំនួន ១៧៧ នាក់ផ្តល់អ្នកជំនាញការពីឆ្នាំ ១៩៩២ ដល់ឆ្នាំ ២០១២ មានចំនួន ២៧៩១ នាក់រួមទាំងការផ្តល់នូវសម្ភារៈសង្រ្គោះបន្ទាន់មានទឹកប្រាក់ចំនួន ៣៣០ ពាន់ដុល្លាអាមេរិកកាលពីខែតុលាឆ្នាំ២០១១។
ព្រះអង្គម្ចាស់ ណារូហ៊ីតូ បានយាងមកដល់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា នាព្រឹកថ្ងៃទី ២៧ មិថុនា ដើម្បីបំពេញទស្សនកិច្ចផ្លូវការរយៈពេល៣ថ្ងៃ(២៧.២៩-០៦.២០១២)នៅកម្ពុជា តាមការ អញ្ជើញរបស់សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ សេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មាន របស់ក្រសួងការបរទេសនិងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ បានឲ្យដឹងថា នៅក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចជា លក្ខណៈផ្លូវការនៅកម្ពុជា ព្រះអង្គម្ចាស់រជ្ជទាយាទណារុហ៊ីតូ នឹងចូលបង្គំគាល់ព្រះករុណា ព្រះបាទសម្ដេច ព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី ព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ។ ព្រះអង្គម្ចាស់ ណារូហ៊ីតូ ទទួលបានការធ្វើបដិសណ្ឋារកិច្ចយ៉ាងកក់ក្តៅបំផុតពីសំណាក់សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នៅឯវិមានសន្តិភាព និងអមដោយកងកិត្តិយស ព្រមទាំងត្រែទ័ព ឥស្សរជនជាន់ខ្ពស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងបណ្តាឯកឧត្តម អ្នកការទូតនៃបណ្តាប្រទេសជាមិត្តនានាប្រចាំព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាផងដែរ។
ព្រះអង្គម្ចាស់ ណារូហ៊ីតូ ជាឥស្សរជនជាន់ខ្ពស់របស់ប្រទេសជប៉ុនទី៣ ដែលបានមកបំពេញទស្សន កិច្ចផ្លូវការនៅកម្ពុជា។ កាលពីខែមករាឆ្នាំ ២០០០ ឯកឧត្តម កៃហ្សូអូប៊ូជី នាយករដ្ឋមន្ត្រីជប៉ុន បានមកធ្វើទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសកម្ពុជា ហើយ បន្ទាប់មកឯកឧត្តម យូនីជីរ៉ូកូ អ៊ីស៊ូមី នាយករដ្ឋមន្រ្តី ប្រទេសជប៉ុនជាមនុស្សទី២ បានអញ្ជើញចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានក្នុងខែវិច្ចិកាឆ្នាំ ២០០២ នៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ កម្ពុជា និងជប៉ុនបានភ្ជាប់ ទំនាក់ទំនងការទូតជាមួយគ្នាកាលពីថ្ងៃទី ៩ មករា ឆ្នាំ ១៩៥៣ ។
សូមបញ្ជាក់ផងដែរថា ព្រះអង្គម្ចាស់រជ្ជទាយាទ ណារុហ៊ីតូ នៃប្រទេសជប៉ុន ប្រសូតនៅថ្ងៃទី២៣ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ១៩៦០។ ព្រះអង្គម្ចាស់រជ្ជទាយាទ ជាព្រះរាជបុត្រច្បងរបស់ព្រះចៅអធិរាជ Akihito និងអធិរាជិនី (ព្រះអគ្គមហេសីរបស់ព្រះចៅអធិរាជ ) Michiko។ ចាប់តាំងពីថ្ងៃទី២៣ខែកុម្ភៈឆ្នាំ១៩៩១ រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ននេះព្រះអង្គម្ចាស់ណារុហ៊ីតូ បានក្លាយជាព្រះរជ្ជទាយាទ ( ស្នងតំណែងជាព្រះចៅអធិរាជ) នៃរាជាណាចក្រជប៉ុន។