សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានអបអរសាទរចំពោះបទឈប់បាញ់នៅតំបន់មជ្ឈឹមបូព៌ា ដែលបានសំរេចទៅកាលពីវេលាម៉ោង ១២ កន្លះយប់ (ម៉ោងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា) និងបានថ្លែងអំណរគុណចំពោះ ឯកឧត្តម បារ៉ាក់ អូបាម៉ា ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលបានជួយសំរបសំរួលឲ្យមានបទឈប់បាញ់នេះ។
យើងសូមយកឱកាសនេះសំដែងនូវការស្វាគមន៍យ៉ាងកក់ក្តៅចំពោះបទឈប់បាញ់ ដែលបានកើតឡើងនៅមជ្ឈឹមបូព៌ារវាងក្រុមហាម៉ាស់ របស់ប៉ាឡេស្ទីន ជាមួយនឹងអ៊ីស្រាអែល ហើយយើងសូមអបអរសាទរចំពោះតួនាទីរបស់ប្រធានាធិបតីអាមេរិក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា និងរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស ហ៊ីឡារី គ្លីនតុន ដែលបានធ្វើការសម្របសម្រួលឲ្យមានបទឈប់បាញ់។
ថ្លែងចេញពីស្រុកកំចាយមារ ខេត្តព្រៃវែង ក្នុងពិធីសម្ពោធផ្លូវជាតិលេខ៨ នាព្រឹកថ្ងៃទី២២ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១២ សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី ក្នុងតួនាទីជាប្រធានអាស៊ានមានប្រសាសន៍ថា ជាការគួរឲ្យអបអរសាទរដោយ នៅយប់មិញនេះនៅវេលាម៉ោង១២ កន្លះយប់ម៉ោងនៅភ្នំពេញត្រូវនឹងម៉ោង៧ កន្លះយប់ នៅហ្សេរុយហ្សាឡឹម គឺមានការប្រកាសបទឈប់បាញ់ ហើយដែលពេលនោះរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអេហ្ស៊ីប និងរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិកបានឈរជាមួយគ្នា។ សម្តេចតេជោថ្លែងថា យើងសូមអបអរសាទរចំពោះបទឈប់បាញ់ ដែលបានប្រកាស និងបានចូលជាធរមាននៅម៉ោង៩ ព្រោះឥឡូវនេះ យើងមិនទាន់ផុតឋានៈប្រធានអាស៊ានទេ បើទោះបីជាបានប្រគល់ញញួរជូនស៊ុលតង់ ព្រុយណេ ហើយក៏ដោយក៏ ប៉ុន្តែយើងនឹងបន្តក្នុងឋានៈជាប្រធានអាស៊ានរហូតដល់ថ្ងៃទី៣១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១២។
“យើងសូមយកឱកាសនេះសំដែងនូវការស្វាគមន៍យ៉ាងកក់ក្តៅចំពោះបទឈប់បាញ់ ដែលបានកើតឡើងនៅមជ្ឈឹមបូព៌ារវាងក្រុមហាម៉ាស់ របស់ប៉ាឡេស្ទីន ជាមួយនឹងអ៊ីស្រាអែល ហើយយើងសូមអបអរសាទរចំពោះតួនាទីរបស់ប្រធានាធិបតីអាមេរិក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា និងរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស ហ៊ីឡារី គ្លីនតុន ដែលបានធ្វើការសម្របសម្រួលឲ្យមានបទឈប់បាញ់។”
សម្តេចតេជោបានមានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងថា រឿងនេះបានពិភាក្សានៅក្នុងអាស៊ាន ហើយបន្ទាប់មកបានពិភាក្សារវាងអាស៊ាន សហរដ្ឋអាមេរិក និងបានពិភាក្សារវាងប្រធានអាស៊ាន គឺនាយរដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា ជាមួយប្រធានាធិបតី បារ៉ាក់ អូបាម៉ា។ សម្តេចតេជោបានថ្លែងនៅក្នុងសង្កថានោះថា នៅក្នុងដំណាក់កាលដែលយើងកំពុងប្រជុំនៅភ្នំពេញនេះ អំពើហិង្សាបានកើតឡើងយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរនៅតំបន់កាហ្សារវាងក្រុមហា ម៉ាស់របស់ប៉ាឡេស្ទីន ជាមួយនឹងអ៊ីស្រាអែល ដែលពេលនោះអាស៊ានចាំបាច់ត្រូវមានជំហររួមមួយ ដើម្បីចេញសេចក្តីប្រកាសរបស់ប្រធាន ប៉ុន្តែអាស៊ានបានស្នើឲ្យអាមេរិករួមគ្នា ដែលមានប្រធានាធិបតី បារ៉ាក់ អូបាម៉ា នៅទីនោះស្រាប់ ដើម្បីធ្វើអន្តរាគមន៍ទាន់ពេល។ ពេលនោះលោកប្រធានាធិបតី អូបាម៉ា ក៏បានទទួលយកសំណូមពរ ដែលចេញពីប្រជុំគាត់បានទូរស័ព្ទទៅកាន់ប្រធានាធិបតីអេហ្ស៊ីប និងអ៊ីស្រាអែល។
សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីមានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងទៀតថា នៅក្នុងពិធីជប់លៀងនារាត្រីថ្ងៃទី ១៩ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១២ ខ្ញុំមានការសន្ទនា យ៉ាងច្រើនជាបន្តជាមួយប្រធានាធិបតី អូបាម៉ា ក៏ដូចជានាយករដ្ឋមន្ត្រី វេន ជាប៉ាវ របស់ចិន។ សម្តេច តេជោ ហ៊ុន សែន មានប្រសាសន៍ថា ជាមួយលោកប្រធានាធិបតី អូបាម៉ា មានប្រធានបទជាច្រើនដែលខ្ញុំមិនលើកឡើងថាជាអ្វីនោះទេ។ ប៉ុន្តែចំណុចដែលសំខាន់ គឺបញ្ហាមជ្ឈឹមបូព៌ា នៅតំបន់ហ្គាហ្សា ដែលកំពុង មានការតានតឹង ពេលហ្នឹងគាត់បានប្រាប់ខ្ញុំថា ឥឡូវនេះ ខ្ញុំសូមឯកឧត្តមនាយករដ្ឋមន្ត្រីចេញទៅមុន ២០ នាទី ព្រោះមន្ត្រីរបស់គាត់បានប្រាប់គាត់ថា អាចទំនាក់ទំនងបាននៅរយៈពេលប៉ុន្មាននាទីក្រោយ ហើយគាត់(ឯកឧត្តម អូបាម៉ា) បានប្រាប់ខ្ញុំថា «ប្រសិនបើ មិនមានការឈប់បាញ់ក្នុងរយៈពេល ២ ឬ ៣ ថ្ងៃទៀត សភាពការណ៍អាក្រក់ណាស់ អាចនឹងមានអន្តរាគមន៍ជើងគោកចូល ដែលសភាពការណ៍នេះវានឹងធ្ងន់ធ្ងរ ហើយអូសបន្លាយ ដូច្នេះគាត់មានការចាំបាច់ ដើម្បីធ្វើទំនាក់ទំនងជាមួយហ្នឹងនាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីស្រាអែល និងប្រធានាធិបតីអេហ្ស៊ីប ទន្ទឹងគ្នានេះគាត់ក៏បានបញ្ជូនរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស គ្លីនតុន ធ្វើដំណើរ ទៅកាន់មជ្ឈឹមបូព៌ាភ្លាមៗដែរ»។
សម្តេចតេជោថ្លែងថា រឿងនេះជាប្រធានបទមួយដែលកម្ពុជាសូមស្វាគមន៍ក្នុងឋានៈកម្ពុជា ក៏ដូចជាក្នុងឋានៈអាស៊ាន ដែលបទឈប់បាញ់មួយបានកើតឡើងក្រោមការសម្របសម្រួលរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកដោយមានការយកចិតទុកដាក់ខ្ពស់ពីសំណាក់ប្រធានាធិបតី បារ៉ាក់ អូបាម៉ា។
ទាក់ទងនឹងតួនាទីរបស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាក្នុងការធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះ នៃកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានលើកទី២១ និងកិច្ចប្រជុំកំពូលផ្សេងទៀត សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានឲ្យដឹងថា ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាទើបនឹងបានបញ្ចប់នូវកិច្ចប្រឹងប្រែងរបស់ខ្លួននៅក្នុងកិច្ចការអន្តរជាតិ ក្នុងនោះការទទួលមេដឹកនាំធំៗនៅក្នុងតំបន់ និងពិភពលោក ដែលសម្រាប់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាជាបន្ទុកមួយដែលត្រូវធ្វើ ហើយក្នុងឋានៈជាប្រធាន ដែលមានការទទួលខុសត្រូវអាស៊ានប្តូរវេន ហើយក៏ត្រូវធ្វើផងដែរ ជាប្រធានអាស៊ានបូកបី និងអាស៊ីបូព៌ា ដែលឆ្នាំនេះយើងមានវេទិកាសន្ទនាជាសកលទៀតផង។ យើងពិតជាមានការទទួលខុសត្រូវ ប៉ុន្តែយើងមានមោទនភាពខ្ពស់ណាស់ជាមួយនឹងជោគជ័យដែលសម្រេចបាននេះ។ ការឯកភាព ការយោគយល់គ្នារវាងបណ្តាប្រទេសដៃគូ ដែលចូលរួមនៅក្នុងកិច្ចសន្ទនាទាំងក្នុងក្របខណ្ឌអាស៊ានអាស៊ានបូកមួយ អាស៊ានបូកបី អាស៊ីបូព៌ាដោយបានបង្ហាញនូវការព្រួយបារម្ភរួមគ្នាលើបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក ការអភិវឌ្ឍទាក់ទងនឹងបញ្ហាដទៃៗទៀតជាចម្បង ជាពិសេសបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច បញ្ហាគ្រោះមហន្តរាយធម្មជាតិ បញ្ហាការផ្លាស់ប្តូរអាកាសធាតុបានក្លាយទៅជាកង្វល់រួមរបស់ មនុស្សជាតិនោះ។
ទាក់ទិននឹងវត្តមានរបស់ឯកឧត្តម បារ៉ាក់ អូបាម៉ា ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលមានវត្តមាននៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន បានធ្វើការពន្យល់ដល់អ្នកសារព័ត៌មានមួយចំនួន ដែលបានធ្វើអត្ថាធិប្បាយខុសឆ្គង នៅជុំវិញកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន ដែលបានប្រព្រឹត្តទៅនាពេលកន្លងមកនេះ ពិសេសក្នុងខណៈដែលប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា អញ្ជើញមកកាន់កម្ពុជា ដើម្បីចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន សហរដ្ឋអាមេរិក និងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ីបូព៌ាផងដែរនោះ។
សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីមានប្រសាសន៍ថា ដំណើរការមកដល់របស់ប្រមុខរដ្ឋប្រមុខរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសនានា មានតែនាយករដ្ឋមន្ត្រីចិនមួយប៉ុណ្ណោះ ដែលធ្វើទស្សនកិច្ចផ្លូវការ ដែលមានការត្រួតពល។ ឯទស្សនកិច្ចរបស់ប្រធានាធិបតីឥណ្ឌូណេស៊ី ដែរគ្រោងធ្វើកាលពីលើកមុនៗ ពេលដែលអតីតព្រះមហាក្សត្រព្រះករុណាព្រះវររាជបិតាជាតិខ្មែរចូលទិវង្គត ត្រូវបានលុបចោល ដើម្បីទុកថ្វាយព្រះករុណា ព្រះមហាក្សត្ររបស់យើងព្រះ អង្គបានកាន់ទុក្ខព្រះរាជសព ហើយគម្រោងរបស់ព្រះករុណាដែលត្រូវប្រទានសវនាការចំពោះ ប្រមុខរដ្ឋ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល និងប្រទានភោជនាអាហារ ក៏ត្រូវបានលុបចោលដើម្បីទុកឱកាសឱ្យព្រះអង្គបានកាន់ទុក្ខពេញលេញក្នុងរយៈពេលមុនបូជាសព ដែលគ្រោងនឹងធ្វើនៅថ្ងៃទី៤ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៣ ខាងមុខនេះ មុនចូលឆ្នាំចិន ។
សម្តេចតេជោមានប្រសាសន៍ថា ថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេសដទៃទៀតគឺ ធ្វើដំណើរមកកាន់ភ្នំពេញមមាញឹកខ្លាំងណាស់ អត់មានពេលទស្សនកិច្ចទេ លើកលែងតែដៃគូមួយចំនួន ដូចជាម្សិលមិញនាយករដ្ឋមន្ត្រីនូវែលហ្សេឡង់ គឺគាត់នៅបន្តបន្តិចដើម្បីធ្វើទស្សនកិច្ចនៅសាលាក្តីខ្មែរក្រហម និងសារមន្ទីរទួលស្លែង ឯថ្នាក់ដឹកនាំដទៃទៀត ប្រញាប់ប្រញាល់ចេញទាំងអស់។ បញ្ហានេះសម្តេចតេជោបានមានប្រសាសន៍បញ្ជាក់ថា ដូច្នេះកុំថា មកចង់គ្រវីទង់ជាតិ សួស្តី គឺអត់បានទេ ! សូម្បីតែរថយន្តក៏គេដឹកមកពីប្រទេសគេដែរ តិចថាមកសុំហេឡូ ចាប់ដៃអត់ បានទេ ក្រៅពីអង្គរក្សអស់ថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេសនីមួយៗ និងអង្គរក្សរបស់យើងដែលមានភារកិច្ចការពារមានកាតត្រឹមត្រូវអត់ឱ្យមានអ្នកណាចូលជិតសុំកុំភន្តច្រឡំលើបញ្ហានេះឱ្យសោះ។ ខ្ញុំមិននិយាយពីអាថ៌កំបាំងនៃការការពាររបស់មេដឹកនាំពិភពលោកទេ ព្រោះរបៀបការពារបែបនេះ អាចកើតឡើងនៅប្រទេសដទៃ អញ្ចឹងទេ កុំថាម៉េចមិនហេឡូ ម៉េចបានមិនធ្វើសេចក្តី ថ្លែងការណ៍។
សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រីគូសបញ្ជាក់ទៀតថា ការរៀបចំកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន និងកិច្ចប្រជុំពាក់ព័ន្ធនានាយើងរៀបចំបានល្អណាស់ ដែលខ្ញុំសូមចែករំលែកទាំងអស់សម្រាប់ជនរួមជាតិ ព្រោះ ប្រធានអាស៊ាន មិនមែនមានតែ ហ៊ុន សែន ឬរាជរដ្ឋាភិបាលទេ ប្រធានអាស៊ាន គឺខ្មែរ ទាំងអស់គ្នា ដែលគប្បីត្រូវមានមោទនភាព។ បញ្ហាដែលខ្ញុំមិនអាចទប់ទឹកភ្នែកបានក្នុងពេលសន្និសីទសារព័ត៌មាននោះ ត្រង់បញ្ហាថា ១០ឆ្នាំ មុនយើងធ្វើប្រធានអាស៊ានពេលនោះ ព្រះករុណា ព្រះបិតាព្រះអង្គជប់លៀងថ្វាយនិងជូនប្រមុខរដ្ឋា ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលអាស៊ាន និងដៃគូ រហូតទៅដល់ម៉ោងជិតពីរ ព្រះអង្គច្រៀងខ្លួនឯងជាមួយនឹងសម្តេចម៉ែ ប៉ុន្តែ១០ឆ្នាំក្រោយព្រះអង្គស្ថិតនៅក្នុងមជ្ឈូសទៅវិញ។ ដូច្នេះអ្វីដែលយើងនៅសោកស្តាយ គឺនៅត្រង់ថា ព្រះអង្គមិន បានទតកូនចៅរបស់ព្រះអង្គ បានធ្វើកិច្ចការទាក់ទងអន្តរជាតិដ៏ធំសម្បើមមួយនេះ៕
សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រីគូសបញ្ជាក់ទៀតថា ការរៀបចំកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន និងកិច្ចប្រជុំពាក់ព័ន្ធនានាយើងរៀបចំបានល្អណាស់ ដែលខ្ញុំសូមចែករំលែកទាំងអស់សម្រាប់ជនរួមជាតិ ព្រោះ ប្រធានអាស៊ាន មិនមែនមានតែ ហ៊ុន សែន ឬរាជរដ្ឋាភិបាលទេ ប្រធានអាស៊ាន គឺខ្មែរ ទាំងអស់គ្នា ដែលគប្បីត្រូវមានមោទនភាព។ បញ្ហាដែលខ្ញុំមិនអាចទប់ទឹកភ្នែកបានក្នុងពេលសន្និសីទសារព័ត៌មាននោះ ត្រង់បញ្ហាថា ១០ឆ្នាំ មុនយើងធ្វើប្រធានអាស៊ានពេលនោះ ព្រះករុណា ព្រះបិតាព្រះអង្គជប់លៀងថ្វាយនិងជូនប្រមុខរដ្ឋា ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលអាស៊ាន និងដៃគូ រហូតទៅដល់ម៉ោងជិតពីរ ព្រះអង្គច្រៀងខ្លួនឯងជាមួយនឹងសម្តេចម៉ែ ប៉ុន្តែ១០ឆ្នាំក្រោយព្រះអង្គស្ថិតនៅក្នុងមជ្ឈូសទៅវិញ។ ដូច្នេះអ្វីដែលយើងនៅសោកស្តាយ គឺនៅត្រង់ថា ព្រះអង្គមិន បានទតកូនចៅរបស់ព្រះអង្គ បានធ្វើកិច្ចការទាក់ទងអន្តរជាតិដ៏ធំសម្បើមមួយនេះ៕