សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន
នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានអញ្ជើញជាអធិបតីក្នុងពិធីបើកសន្និសីទចក្ខុវិស័យប្រទេសកម្ពុជាឆ្នាំ២០១៣
លើកទី៧ ដែលបានប្រារព្ធធ្វើនាព្រឹកថ្ងៃទី២០ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៣
នៅសណ្ឋាគារអាំងទែរកុងទីណង់តាល់ ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។
សន្និសីទនេះត្រូវបានចាត់ទុកថា ជាឱកាសមួយសម្រាប់មន្ត្រីនៃរាជរដ្ឋាភិបាល
មជ្ឈដ្ឋានធុរៈកិច្ចជន សហគមន៍ស្រាវជ្រាវ សង្គមស៊ីវិល និងដៃគូអភិវឌ្ឍន៍អន្តរជាតិនានារបស់កម្ពុជា
ក្រៅពីអ្នកចូលរួមប្រមាណ២៥០នាក់ ដើម្បីពិនិត្យមើលសមិទ្ធផលដែលកម្ពុជាសម្រេចបាននាពេលកន្លងមក
និងបញ្ហាប្រឈមនានា ដើម្បីស្វែងរកដំណោះស្រាយរួមគ្នា សម្រាប់ប្រយោជន៍ជាតិទាំងមូល។
សន្និសីទចក្ខុវិស័យប្រទេសកម្ពុជាឆ្នាំ២០១៣ ដែលរៀបចំឡើងដោយធនាគារ ANZ Royal និងវិទ្យាស្ថានបណ្តុះបណ្តាល
និងស្រាវជ្រាវដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ (CDRI) បានប្រព្រឹត្តទៅក្រោមប្រធានបទ«ការពង្រឹងអនាគតប្រទេសកម្ពុជា ស្បៀងអាហារ ថាមពល និងធនធានធម្មជាតិ
»។
សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
បានលើកយកចំណុចសំខាន់ៗ៣ ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងប្រធានបទសន្និសីទ និងមានសារសំខាន់សម្រាប់ជោគជ័យរបស់កម្ពុជាក្នុងពេលអនាគត
ដាក់ក្នុងសុន្ទរកថាគន្លឹះរបស់សម្តេច ដើម្បីបើកសន្និសីទចក្ខុវិស័យឆ្នាំ២០១៣
ដែលរួមមាន ៖
១-ការអនុវត្តសេដ្ឋកិច្ចបានល្អប្រសើរនាពេលកន្លងមក និងយុទ្ធសាស្ត្រសម្រាប់បន្តការគ្រប់គ្រងសេដ្ឋកិច្ច
និងកំណើនរឹងមាំ។
២-តួនាទីស្នូលនៃថាមពល និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធក្នុងការជំរុញសេដ្ឋកិច្ច
បរិស្ថាន អនុគ្រោះសម្រាប់វិស័យឯកជន និងការសម្រេចបាននូវគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍សង្គម-សេដ្ឋកិច្ច។
៣-សន្តិសុខស្បៀង និងការអភិវឌ្ឍវិស័យកសិកម្ម
ដែលមានផលប៉ះពាល់ដល់ការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ កម្រិតជីវភាព និងសុខុមាលភាពរបស់ប្រជាជននៅជនបទ
និងជនក្រីក្រ។
សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានលើកឡើងថា
ក្នុងនីតិកាលទី៤នៃរដ្ឋសភាកន្លងទៅ រាជរដ្ឋាភិបាលបានសម្រេចបានលទ្ធផលធំៗជាច្រើន
ទោះបីប្រឈមមុខនឹងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចពីខាងក្រៅ និងការគំរាមកំហែងលើបូរណភាពទឹកដីដោយផ្ទាល់ផងក៏ដោយ។
សមិទ្ធផលដែលយើងសម្រេចបាន ក្នុងនីតីកាលទី៤ រួមមាន៖
-ការគ្រប់គ្រងម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ចបានល្អប្រសើរ
-ការអភិវឌ្ឍទីផ្សារមូលបត្របានចាប់ផ្តើមការអភិវឌ្ឍវិស័យហិរញ្ញវត្ថត្រូវបានពង្រឹង
-ការកែលម្អការគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈ
-ការកើនឡើងវិនិយោគទុនផ្ទាល់ពីបរទេស
-សមត្ថភាពនៃការគ្រប់គ្រងរដ្ឋបាលសាធារណៈ និងវិស័យឯកជន ត្រូវបានកែលម្អ
-ការអភិវឌ្ឍទីផ្សារមូលបត្របានចាប់ផ្តើមការអភិវឌ្ឍវិស័យហិរញ្ញវត្ថត្រូវបានពង្រឹង
-ការកែលម្អការគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈ
-ការកើនឡើងវិនិយោគទុនផ្ទាល់ពីបរទេស
-សមត្ថភាពនៃការគ្រប់គ្រងរដ្ឋបាលសាធារណៈ និងវិស័យឯកជន ត្រូវបានកែលម្អ
-សមត្ថភាពផលិតទំនិញផ្សេង ក្រៅពីសំលៀកបំពាក់ សម្រាប់នាំចេញទៅទីផ្សារពិភពលោក
ការផ្គត់ផ្គង់កម្លាំងពលកម្មជំនាញមានការកើនឡើង
ដោយសារវិនិយោគទុនផ្ទាល់ពីបរទេស
-បណ្តាញគមនាគមន៍មានការរីកចម្រើន
ដោយសារការកែទម្រង់គោលនយោបាយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល
-វិស័យទេសចរណ៍
បានក្លាយជាសរសរទ្រូវដ៏រឹងមាំសម្រាប់ទ្រទ្រង់សេដ្ឋកិច្ចជាតិ
-ការសម្រេចបានគោលដៅអភិវឌ្ឍសហស្សវត្សរ៍ជាច្រើនវិស័យ ដូចជាវិស័យអប់រំ
សុខាភិបាល និងអនាម័យ រួមទាំងវិស័យសុខាភិបាលសាធារណៈ និងការផ្គត់ផ្គង់ទឹកស្អាត។
សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ
ហ៊ុន សែន បានមានប្រសាសន៍បញ្ជាក់ថា ទោះបីស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកមានភាពមិនប្រាកដប្រជា
និងភាពទន់ខ្សោយនៃកំណើនសេដ្ឋកិច្ចនៅអឺរ៉ុប និងនៅសហរដ្ឋអាមេរិក ដោយប្រទេសកម្ពុជាបានសម្រេច
និងរក្សាបាននូវការងើបឡើងវិញពីវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចបានយ៉ាងរឹងមាំ ស្របពេលដែលការគ្រប់គ្រងម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ចរបស់យើង
បានឆ្លើយតបយ៉ាងមានប្រសិទ្ធភាពទៅនឹងភាពមិនប្រាកដប្រជាពីខាងក្រៅ តាមរយៈការរក្សាបាននូវទំនុកចិត្តទីផ្សារ
និងអនុវត្តនៅគោលនយោបាយសង្គមសេដ្ឋកិច្ច ដែលមានគោលដៅច្បាស់លាស់។
សម្រាប់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចរយៈពេល
២០០៨-២០១២ សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានលើកឡើងថា កម្ពុជាសម្រេចបាន ៥,៦ភាគរយ ក្នុងមួយឆ្នាំ។
ប៉ុន្តែបើមិនបញ្ចូលកំណើនឆ្នាំ២០០៩ ដែលជាឆ្នាំនៃការធ្លាក់ចុះនៃវិបត្តសេដ្ឋកិច្ចសាកល
កំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាសម្រេចបានជាមធ្យម ៦,៨ភាគរយ។
សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានលើកឡើងថា
កំណើនសេដ្ឋកិច្ចឆ្នាំ២០១២ ថ្មីៗនេះ ត្រូវបានពិនិត្យឡើងវិញ និងមានអត្រាខ្ពស់ជាងមុខ
គឺពីអត្រា ៧ភាគរយ ទៅដល់ ៧,៧ភាគរយ។ មូលហេតុការកើនឡើងនៃវិនិយោគសាធារណៈ និងឯកជន ការងើបឡើងវិញនៃវិស័យឧស្សាហកម្ម
ជាពិសេសការនាំចេញសំលៀកបំពាក់ ការបន្តនៃកំណើនដ៏រឹងមាំនៃវិស័យសេវា ដែលភាគច្រើនជាប់ទាក់ទងទៅនឹងវិស័យទេសចរណ៍
និងវិស័យអចលនទ្រព្យ និងរួមជាមួយនឹងការរីកចម្រើនយ៉ាងខ្លាំងនៃវិស័យហិរញ្ញវត្ថុ
និងដំណើរការល្អនៃវិស័យឧស្សាហកម្ម និងកសិកម្ម ជាពិសេសការផលិតនិងនាំចេញស្រូវ
ដែលទាំងអស់នេះ ជាមូលដ្ឋានទ្រទ្រង់នៃកំណើនសេដ្ឋកិច្ចនៃឆ្នាំ២០១២។
សម្រាប់ទស្សនៈវិស័យនៅពេលអនាគតសម្រាប់សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា
សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី បានលើកឡើងថា កម្ពុជាមានភាពវិជ្ជមាន សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាត្រូវបានព្យាករណ៍ថា
នឹងមានកំណើនច្រើនជាង ៧ភាគរយ ក្នុងមួយឆ្នាំ ក្នុងរយៈពេលមធ្យម។
ជាមួយនឹងទស្សនៈវិស័យនេះដែរ
សម្តេចតេជោបានបន្តថា ផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប (ផសស) សម្រាប់មនុស្សម្នាក់
បានកើនឡើងពី ៧៦០ដុល្លារ នៅក្នុងឆ្នាំ២០០៨ ដល់ប្រមាណជិត ១០០០ដុល្លារ ក្នុងឆ្នាំ២០១២
ហើយរំពឹងថា នឹងអាចឡើងដល់ ១.០៨០ដុល្លារ នៅក្នុងឆ្នាំ២០១៣។ ជាលទ្ធផលអត្រានៃភាពក្រីក្របានធ្លាក់ចុះមកត្រឹម
២០ភាគរយ នៅក្នុងឆ្នាំ២០១២ ហើយរំពឹងថា អាចនឹងចុះមកត្រឹម ១៩ភាគរយ នៅឆ្នាំ២០១៣។
ប្រការនេះបានញ៉ាំងឲ្យកម្ពុជាទទួលបាននូវការវាយតម្លៃ
ជាប្រទេសស្ថិតនៅក្នុងចំណាត់ថ្នាក់ទី១៥
ដែលទទួលបាននូវកំណើនសេដ្ឋកិច្ចខ្ពស់នៅលើពិភពលោក ក្នុងរយៈពេល ១០ឆ្នាំ និងជាប្រទេសស្ថិតនៅក្នុងចំណាត់ថ្នាក់ទី៥
ក្នុងចំណោមក្រុមប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ ដែលនឹងអាចសម្រេចបាននូវគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍សហស្សវត្សរ៍
ព្រមទាំងជាប្រទេសស្ថិតក្នុងចំណាត់ថ្នាក់ទី១ នៅអាស៊ី-ប៉ាស៊ីហ្វិក ដែលសម្រេចបាននូវល្បឿនក្នុងការកែលម្អសូចនាករផ្នែកសង្គមកិច្ច។
សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានបញ្ជាក់ថា
អតិផរណាត្រូវបានរក្សាឲ្យស្ថិតនៅក្នុងកម្រិត ដែលអាចគ្រប់គ្រងបាន។ ជាក់ស្តែងអត្រាអតិផរណាមធ្យមបានធ្លាក់ចុះពី
១៩,៧ភាគរយ នៅក្នុងឆ្នាំ២០០៨ នៅពេលដែលកម្ពុជាទទួលរងនូវវិបត្តិកំណើនថ្លៃប្រេង
និងម្ហូបអាហារ មកនៅទាបជាង ១ភាគរយ នៅក្នុងឆ្នាំ២០០៩ និងកើនឡើងបន្តិចដល់ ២,៥ភាគរយ ក្នុងឆ្នាំ២០១២ ដែលជាកម្រិតមួយអាចគ្រប់គ្រងបាន និងមានលក្ខណៈល្អប្រសើរ
សម្រាប់សកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចគ្រប់ប្រភេទ ជាពិសេសការរក្សាបាននូលំនឹងជីវភាពរបស់នៅប្រចាំថ្ងៃ
របស់ប្រជាជន។ ក្នុងនោះ “បដិវត្តន៍ ក្នុងវិស័យជលផល”
ដែលសម្តេចបានដឹកនាំ នៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌទូទាំងប្រទេស
បាននិងកំពុងរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់តាំងពីឆ្នាំ២០១១ ដល់ការកាត់បន្ថយកម្រិតអតិផរណានៅកម្ពុជា។
នៅក្នុងឆ្នាំ២០១៣ សម្តេចតេជោវាយតម្លៃថា អត្រាអតិផរណារំពឹងថា
នឹងសម្រេចបានត្រឹម ៤ភាគរយ។
ទាក់ទងនឹងតម្លៃប្រាក់រៀលទល់នឹងប្រាក់ដុល្លារអាមេរិក
សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី ក៏បានកត់សម្គាល់ថា
អត្រាប្តូរប្រាក់ត្រូវបានរក្សាឲ្យមានស្ថិរភាពជាទូទៅ ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ
ហើយតម្លៃប្រាក់រៀលបានកើនឡើងបន្តិច។ ជាក់ស្តែងនៅក្នុងឆ្នាំ២០០៨ ប្រាក់រៀលមានតម្លៃ
៤.០៦៥រៀល ក្នុង១ដុល្លារ ហើយនៅក្នុងឆ្នាំ២០១២ មានតម្លៃ ៤.០៥០រៀល ក្នុង១ដុល្លារ។
ក្នុងបរិការរបស់កម្ពុជា ដែលការរក្សាបាននូវលំនឹងអត្រាប្តូរប្រាក់នេះ មិនត្រឹមតែបានជួយពង្រឹងស្ថិរភាពម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ចប៉ុណ្ណោះទេ
វាថែមទាំងបានជួយរក្សាតុល្យភាពផលប្រយោជន៍រវាងអ្នកប្រើប្រាស់ ប្រាក់រៀល
និងប្រាក់ដុល្លារអាមេរិកទៀតផង ព្រមទាំងបានជួយបង្កើនភាពជឿនទុកចិត្តទៅលើប្រាក់រៀលផងដែរ។
សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី
ក៏បានមានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងថា ទុនបម្រុងអន្តរជាតិក៏បានកើនឡើងជាប្រចាំ និងសម្រេចបានចំនួន
៣,២ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក
ហើយអាចធានាបាននូវការនាំចូលជាង ៥ខែ។ ចំណែកឱនភាពពាណិជ្ជកម្មក៏បានថយចុះគួរឲ្យគត់សម្គាល់ពោល
គឺពី-១៥,៣ភាគរយនៃផសស នៅឆ្នាំ២០០៨ មក-៩,១ភាគរយនៃផសសឆ្នាំ២០១២ ដែលធ្វើឲ្យកម្ពុជារក្សាបាននូវតុល្យភាពនៃជញ្ជីងពាណិជ្ជកម្មក្នុងកម្រិតសមស្រប។
ប្រការនេះត្រូវបានសម្តេចតេជោបញ្ជាក់ថា ដោយសារតែសមត្ថភាពផលិតសម្រាប់តម្រូវការក្នុងស្រុក
និងសម្រាប់ការនាំចេញរបស់កម្ពុជា បាននិងបន្តកើនឡើងជាលំដាប់ និងម្យ៉ាងទៀតដោយសារសមត្ថភាពនាំចេញ
និងការប្រកួតប្រជែងរបស់កម្ពុជាកាន់តែខ្ពស់ ហើយមានភាពកាន់តែប្រសើរឡើង។
ទាក់ទងនឹងចំណូល-ចំណាយនៃថវិកាជាតិ សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី
បានកត់សម្គាល់ថា ទោះបីកម្ពុជា បានទទួលរងនូវផលប៉ះពាល់ពីវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក
និងគ្រោះធម្មជាតិញឹកញាប់ក្តី ក៏ចំណូលថវិកាជាតិក្នុងរយៈពេលចាប់ពីឆ្នាំ
២០០៨-២០១២ បានកើនឡើងជាមធ្យម ១៣,៦ភាគរយ ក្នុងមួយឆ្នាំ
ដែលក្នុងនោះចំណូចពន្ធដារបានកើនឡើង ១៥,៣ភាគរយ ចំណូលគយ
និងរដ្ឋាករ ១១,៨ភាគរយ និងចំណូលមិនមែនសារពើពន្ធ ១១,៦ភាគរយ។ គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងចំណាយថវិកាជាតិត្រូវបានកែលម្អ
និងពង្រឹង ដែលបានធ្វើឲ្យការគ្រោងតម្រូវការចំណាយកាន់តែបានសុក្រឹត និងផ្សារភ្ជាប់ទៅនឹងគោលនយោបាយអាទិភាព
ព្រមទាំងការប្រើប្រាស់ថវិកាជាតិកាន់តែសក្តិសិទ្ធិ និងមានប្រសិទ្ធភាព។
អំពីគោលនយោបាយចំណាយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល
សម្តេចតេជោ បានបញ្ជាក់ថា ត្រូវបានផ្តល់អាទិភាពដល់វិស័យអប់រំ សុខាភិបាល
កសិកម្ម អភិវឌ្ឍន៍ជនបទ ព្រមទាំងកាកែលម្អ និងការពង្រឹកហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរូបវ័ន្ត
ដូចជាផ្លូវថ្នល់ ស្ពាន កំពង់ផែ អគ្គិសនី ទឹកស្អាត សាលារៀន មន្ទីរពេទ្យ និងប្រព័ន្ធស្រោចស្រព។
ជាក់ស្តែងចំណាយថវិកាជាតិបានកើនឡើងជាមធ្យម ១៧ភាគរយ ក្នុងមួយឆ្នាំ ក្នុងនោះចំណាយចរន្តបានឡើង
១៧,៦ភាគរយ និងចំណាយមូលធនបានកើនឡើង
១៦,៨ភាគរយ។ ចំណាយលើការវិនិយោគសាធារណៈដោយហិរញ្ញប្បទានក្នុងប្រទេសបានកើនឡើងពី
៧១១ពាន់លានរៀល នៅក្នុងឆ្នាំ២០០៨ ឡើងដល់ ១.៣២៧ ពាន់លានរៀល នៅក្នុងឆ្នាំ២០១២
ដើម្បីធ្វើការវិនិយោគលើវិស័យហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរូបវ័ន្ត សម្រាប់ទ្រទ្រង់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចផង
និងការអភិវឌ្ឍសង្គមកិច្ចផង ព្រមទាំងសម្រាប់គោលដៅការការពារអធិបតេយ្យ
និងបូរណភាពទឹកដីផងដែរ។
ចំពោះការចំណាយវិនិយោគសាធារណៈដោយហិរញ្ញប្បទានក្រៅប្រទេស
សម្តេចតេជោបានលើកឡើងថា កើនឡើងពី ១.៩២៦ពាន់លានរៀល ក្នុងឆ្នាំ២០០៨ ឡើងដល់
២.៨៦០ពាន់លានរៀល នៅក្នុងឆ្នាំ២០១២។
សម្តេចតេជោក៏បានមានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងផងដែរថា
គិតចាប់ពីឆ្នាំ១៩៩៣ មកទល់នឹងឆ្នាំ ២០១២ ស្ថានភាពបំណុលមានភាពប្រសើរឡើងគួរឱ្យកត់សម្គាល់។
ជាក់ស្ដែងនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៣ អនុបាតបំណុលធៀបនឹង ផសស មានប្រមាណ ៧៣ភាគរយ អនុបាតបំណុលធៀប
នឹងការនាំចេញមានប្រមាណ ៦៤៣ភាគរយ អនុបាតបំណុលធៀបនឹងចំណូលថវិកាជាតិមានប្រមាណ
១.៧៦៦ភាគរយ ប៉ុន្ដែមកដល់ឆ្នាំ២០១២ អនុបាតទាំងនេះបានចុះជាបន្ដបន្ទាប់
ពោលគឺ អនុបាតបំណុលធៀបនឹង ផសស បានចុះមកប្រមាណ ៣១ភាគរយ អនុបាតបំណុលធៀបនឹងការនាំចេញបានចុះមកប្រមាណ
៧២ភាគរយ អនុបាតបំណុល ធៀបនឹងចំណូលថវិកាជាតិបានចុះមកប្រមាណ
២២៧ភាគរយ។
សម្តេចតេជោក៏បានឲ្យដឹងផងដែរថា
រាជរដ្ឋាភិបាលបានចំណាយវិនិយោគលើហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរូបវ័ន្តចាប់ពីឆ្នាំ២០០៨
ដល់ឆ្នាំ២០១២ មានចំនួន ៩.៨៥២ពាន់លានរៀល ក្នុងនោះវិស័យដឹកជញ្ជូនចំនួន ៦.៨២១ពាន់លានរៀល
ធារាសាស្ត្រចំនួន ២.២៥១ពាន់លានរៀល និងថាមពលអគ្គិសនីចំនួន ៧៨០ពាន់លានរៀល។ បើធៀបរវាងចំណាយវិនិយោគនេះ
ក្នុងឆ្នាំ២០០៨ និងឆ្នាំ២០១២ ចំណាយវិនិយោគលើវិស័យដឹកជញ្ជូនបានកើនឡើងពី
៨៥០ពាន់លានរៀល ដល់ ១.៨៥១ពាន់លានរៀល
ចំណាយវិនិយោគលើការសាងសង់ធារាសាស្ត្រកសិកម្ម បានកើនឡើងពី ២០១ពាន់លានរៀល
ដល់ ៦៥០ពាន់លានរៀល និងចំណាយវិនិយោគលើវិស័យថាមពលអគ្គិសនី បានកើនឡើងពី ១២៨ពាន់លានរៀល
ដល់ ៣២៧ពាន់លានរៀល។ រាជរដ្ឋាភិបាលបន្ដផ្ដល់អាទិភាពដល់ការអភិវឌ្ឍន៍អគ្គិសនីកម្មជនបទ។ ក្នុងឆ្នាំ២០០៩ នៅ តំបន់ជនបទមានផ្ទះតែ ១១,៥ភាគរយប៉ុណ្ណោះ
ដែលបានតភ្ជាប់ទៅនឹងបណ្ដាញអគ្គិសនី ហើយមួយភាគធំប្រើប្រាស់ម៉ាស៊ីនភ្លើង អាគុយ និង ចង្កៀង សម្រាប់ការបំភ្លឺ ។ ក្នុងឆ្នាំ២០១១ ការគ្រប់ដណ្ដប់នៃការតភ្ជាប់អគ្គិសនីនៅជនបទកើនដល់ ២៣,៥ភាគរយ
ហើយផ្ទះចំនួន ៩៨,៩ភាគរយត្រូវបានតភ្ជាប់ទៅនឹងបណ្ដាញអគ្គិសនី។
សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីមានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងថា
ក្នុងរយៈពេល៥ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ការប្រើប្រាស់ថាមពលសម្រាប់ប្រជាជនម្នាក់ៗ
មានកំណើនប្រហែល៧ភាគរយក្នុងមួយឆ្នាំ។ អត្រាកំណើននេះ មិនទាន់អាចឆ្លើយតបបានគ្រប់គ្រាន់
ទៅនឹងតម្រូវការនៃសេដ្ឋកិច្ចដែលមានកំណើនលឿនដូចសព្វថ្ងៃ ដោយតំបន់មួយចំនួនមិនទាន់បានតភ្ជាប់ទៅនឹងប្រព័ន្ធចែកចាយ
អគ្គិសនីនៅឡើយ។ ការងារប្រឈម គឺបង្កើនល្បឿននៃកំណើនថាមពល កែលម្អប្រសិទ្ធភាពនៃប្រព័ន្ធចែកចាយអគ្គិសនី
និងប្រព័ន្ធប្រមូលចំណូល។
សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានមានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងថា ក្នុងដំណាក់អភិវឌ្ឍន៍បច្ចុប្បន្ននេះទន្ទឹមនឹងការផលិតអគ្គិសនី
យើងក៏ត្រូវដោះស្រាយបញ្ហាហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ
និង បញ្ហាអាទិភាពពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀត ដូចជាបន្ដអភិវឌ្ឍន៍បណ្ដាញដឹកជញ្ជូនដើម្បីសម្រួលការផ្លាស់ប្ដូរទំនិញ និងសេវាកម្មទាំងក្នុងស្រុក
និងឆ្លងព្រំដែន។
កសិកម្មបន្តដើរតួនាទីដ៏សំខាន់ក្នុងការជំរុញការផលិតក្នុងស្រុក
និងការបង្កើតការងារ និងរួមចំណែកដល់ការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រនៅជនបទ។ វិស័យកសិកម្មនឹងបន្តតួនាទីជាមូលដ្ឋានដ៏សំខាន់នៃសេដ្ឋកិច្ច
និងសង្គមក្នុងទសវត្សខាងមុខ និងក្រោយមកទៀត។ យុទ្ធសាស្ត្រអភិវឌ្ឍន៍កសិកម្ម
និងសន្តិសុខស្បៀង ត្រូវផ្តោតលើការដោះស្រាយបញ្ហាមួយចំនួន ដូចជាកង្វះហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ
ជាពិសេសប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រ និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធជនបទ បញ្ហាកម្មសិទ្ធិដីមិនច្បាស់លាស់
កង្វះលទ្ធភាពទទួលបានបច្ចេកវិទ្យាថ្មី និងសេវាវិបុលកម្មកសិកម្ម
កង្វះលទ្ធភាពទទួលបានឥណទាន ព័ត៌មានទីផ្សារមិនគ្រប់គ្រាន់ និងគ្រោះមហន្តរាយធម្មជាតិដូចជាទឹកជំនន់
គ្រោះរាំងស្ងួត ការរាតត្បាតនៃសត្វចង្រៃ និងកម្រិតវិនិយោគសាធារណៈទាបទៅលើវិស័យកសិកម្ម។
ទោះបីជាប្រឈមនឹងបញ្ហាទាំងនេះ វិនិយោគិនក៏នៅមានឱកាសវិនិយោគទទួលបានប្រាក់ចំណេញខ្ពស់ក្នុងវិស័យកសិកម្ម
ទាំងការផលិតស្រូវ ម៉ាស៊ីនកិនស្រូវ និងការនាំចេញ ដែលគោលនយោបាយជំរុញផលិតកម្មស្រូវ
និងនាំអង្ករចេញកំពុងទទួលបានជោគជ័យ និងការវិនិយោគលើដំណាំផ្សេងទៀត។
សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីមានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងថា រហូតមកដល់ឆ្នាំ២០១២
រាជរដ្ឋាភិបាលបានផ្តល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចចំនួនសរុប ១,៥លានហិកតា។ កម្ពុជាមានគម្របព្រៃឈើ ១០,៨លានហិកតា ដោយ ១,៥លានហិកតា ត្រូវបានយកទៅវិនិយោគជាដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច
ដូច្នេះកម្ពុជានៅសល់គម្របព្រៃឈើ ៩,២លានហិកតាដែលឆ្លុះបញ្ចាំងពីការថ្លឹងថ្លែងរក្សាតុល្យភាពរវាងម្ខាងភាពចាំបាច់ក្នុងការបង្កើតការងារ
ជូនប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា និងកាត់បន្ថយចំណាកស្រុក និងម្ខាងទៀតការចាំបាច់ក្នុងការការពារបរិស្ថាន។
ក្នុងការអនុវត្តគោលនយោបាយចាស់សកម្មភាពថ្មីលើវិស័យដីធ្លី សម្តេចតេជោមានប្រសាសន៍ថា
រាជរដ្ឋាភិបាលមានផែនការដោះស្រាយដីជូនប្រជាជនលើផ្ទៃដី ១,៨លានហិកតា ក្នុងខេត្តចំនួន២០ ដើម្បីទទួលកម្មសិទ្ធិស្របច្បាប់។
មកទល់ពេលបច្ចុប្បន្ន បានដោះស្រាយជូនប្រជាជនចំនួន ៤៨ម៉ឺនគ្រួសារលើផ្ទៃដី
៥២ម៉ឺនហិកតា និងគ្រោងឱ្យសម្រេចបាន ១០០ភាគរយនៅចុងឆ្នាំ២០១៣។ រាជរដ្ឋាភិបាលបានពន្លឿនការបែងចែក
និងចេញប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដី ដោយមានយុវជនស្ម័គ្រចិត្តរាប់ពាន់នាក់ចុះវាស់វែង
និងចេញប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីចំនួន ១១០.០០០ក្បាលដីដល់ប្រជាជននៅជនបទ។ រាជរដ្ឋាភិបាលបានបញ្ជាឱ្យផ្អាកការផ្តល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចបន្ថែមទៀត
រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងបែងចែកដីយ៉ាងតិច ១០ភាគរយនៃដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច ដល់ប្រជាជនដែលរស់នៅលើដីនោះ
ដើម្បីបង្កបង្កើនផលសម្រាប់តម្រូវការក្នុងសហគមន៍។
រាជរដ្ឋាភិបាលបានដកហូតមកវិញចំពោះក្រុមហ៊ុនចំនួន៣៤ លើផ្ទៃដីសរុប
២៦៨.៦៩៦ហិកតា ដែលទទួលដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចទាំងឡាយណារំលោភបំពាន
កាន់កាប់ដី ថែរក្សាដីសម្រាប់លក់បន្ត ដែលបំពាននីតិវិធី និងលក្ខខណ្ឌ ដោយគ្រាន់តែកាប់ទន្ទ្រានព្រៃមិនបានធ្វើការអភិវឌ្ឍដី
រំលោភបំពានដីបុគ្គល ឬដីសហគមន៍។
សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីមានប្រសាសន៍ថា ជោគជ័យក្នុងដំណាក់កាលអភិវឌ្ឍន៍បន្តទៅមុខរបស់កម្ពុជានឹងអាស្រ័យលើការបន្តធានាកំណើនសម្រាប់ទាំងអស់គ្នា
ដោយផ្អែកទៅលើការធ្វើពិពិធកម្មសេដ្ឋកិច្ច ការកែលម្អការប្រកួតប្រជែង និងផលិតភាព
ការពង្រឹងវិស័យនាំចេញសំខាន់ៗ ដូចជាវិស័យកម្មន្តសាលធុនស្រាល ទេសចរណ៍
និងកសិកម្ម ជោគជ័យក្នុងការនាំចេញអង្ករ និងកសិផល ការធ្វើសមាហរណកម្មសេដ្ឋកិច្ចទៅក្នុងក្របខណ្ឌមហាអនុតំបន់មេគង្គ
ក្របខណ្ឌអាស៊ាន និងក្របខណ្ឌអាស៊ីបូព៌ា វឌ្ឍនភាពនៃការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ
ការពង្រឹងប្រព័ន្ធសុខភាព និងអប់រំ ដើម្បីឆ្លើយតបនឹងតម្រូវការជាក់ស្តែង ការពង្រឹងការអភិវឌ្ឍបែបប្រជាធិបតេយ្យស្ថាប័នសាធារណអភិបាលកិច្ចថ្នាក់ជាតិ
និងថ្នាក់ក្រោមជាតិ ការកែលម្អហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធជាតិ និងលទ្ធភាពទទួលបាននូវថាមពលក្នុងតម្លៃសមរម្យ
និងការគ្រប់គ្រងប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវនៃធនធានធម្មជាតិ ដ៏មានតម្លៃគឺដី
ទឹក ព្រៃឈើ និងត្រី។
សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីមានប្រសាសន៍វាយតម្លៃអំពីបញ្ហាប្រឈមនានាថា
សម្លឹងទៅក្នុងពេលអនាគត នៅពេលដែលវិបត្តិបំណុលនៅអឺរ៉ុប
និងភាពមិនប្រាកដប្រជានៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចនៃប្រទេសជឿនលឿនត្រូវការពេលវេលាមួយរយៈធំដើម្បីដោះស្រាយ ហើយទស្សនវិស័យសម្រាប់កំណើនពិភពលោកនៅមានភាពទន់ខ្សោយ ទំនុកចិត្តពាណិជ្ជកម្មអាចនឹងធ្លាក់ចុះ ហើយហានិភ័យនៃការធ្លាក់ចុះនឹងនៅជាបញ្ហាធំសម្រាប់ស្ថិរភាព
និងកំណើនសេដ្ឋកិច្ច។ ដូចនេះការគំរាមកំហែងនៃឥទ្ធិពលអវិជ្ជមានពីសេដ្ឋកិច្ចនៃប្រទេសជឿនលឿន
អាចនឹងបង្កើតជាបរិស្ថានមួយដ៏លំបាក ដែលអាចនឹងប៉ះពាល់ដល់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា
ដែលយើងបានព្យាករណ៍ទុក។ សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្លែងថា ប្រទេសកម្ពុជា
ជាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍នឹងមិនអាចគេចផុតពីឥទ្ធិពលអវិជ្ជមានពីខាងក្រៅទាំងអស់នេះទេ។
ភាពអាចកើតមាននៃការហូរចេញភ្លាមៗនៃទុនវិនិយោគដែលបានចូលមកប្រទេសកម្ពុជា និងភាពចុះខ្សោយនៃតម្រូវការ
ពីខាងក្រៅនៅបន្ដជាកង្វល់។ អាស្រ័យហេតុនេះ ប្រឈមនឹងការថយចុះនៃសេដ្ឋកិច្ចសកលយើងត្រូវប្រើប្រាស់នូវគោលនយោបាយ
ដែលយើងមានដោយភាពប្រុងប្រយ័ត្ន ដើម្បីជួយជំរុញសេដ្ឋកិច្ចក្នុងស្រុក ក៏ដូចជាដោះស្រាយនូវភាពងាយរងគ្រោះនៅក្នុងស្រុក។ យើងត្រូវអនុវត្ដនូវជំរើសគោលនយោបាយចាំបាច់នានា ដើម្បីរក្សាទំនុកចិត្តវិនិយោគិនអោយស្ថិតនៅក្នុងកម្រិតមួយសមស្រប ហើយយើងត្រូវអនុវត្ដបន្ថែមនូវគោលនយោបាយផ្សេងៗទៀតដើម្បីធ្វើឲ្យមានស្ថិរភាពយូរអង្វែង
និងកាត់បន្ថយហានិភ័យចំពោះទស្សនវិស័យកំណើន។ ជារួមគោលនយោបាយម៉ាក្រូ និងហិរញ្ញវត្ថុគួរអនុវត្ដ ដោយមានភាពប្រុងប្រយ័ត្នគ្រប់កាលៈទេសៈទាំងអស់ ដើម្បីរក្សានូវភាពរឹងមាំនៃវិស័យហិរញ្ញវត្ថុ។
ជាចុងក្រោយ យើងត្រូវធ្វើសមាហរណកម្មរបស់យើងឲ្យកាន់តែស៊ីជម្រៅបន្ថែមទៀត ដើម្បីការពារតំបន់យើងពីឥទ្ធិពលនៃហានិភ័យនានាដែលអាចកើតឡើង៕