ដោយ រត្ន័ សណ្ដាប់
កម្ពុជា ជាប្រទេសមានសណ្ឋានដី
មានផ្ទៃរាងផតកណ្ដាល មានជាយព័ទ្ធជុំវិញស្ទើរជាភ្នំ ជាកូនភ្នំ និងខ្ពង់រាប។
នៅទិសនិរតី ផ្ទៃនេះចុះទេរពីភ្នំក្រវាញសំដៅទៅឈូងសមុទ្រ
ដែលជាទីសំបូរកូនកោះ។ ប្រសិនបើគេមើលពីទិសឥសាន្ដ គឺនឹងឃើញសណ្ឋានដីមានរយៈកំពស់ខ្លាំងនៅទិសនិរតី(ជួរភ្នំក្រវាញ)
គ្រហួងកណ្ដាល(ទំនាប) និងមានរយៈកំពស់មធ្យមនៅឥសាន្ដ(ខ្ពង់រាប)។
ចំពោះរបបទឹកភ្លៀង គឺទៀងទាត់ នឹងមានទំនាក់ទំនងទៅនឹងសណ្ឋានដី។ តំបន់ជួរភ្នំក្រវាញ
និងតំបន់ឆ្នេរសមុទ្របានទទួលទឹកភ្លៀងច្រើនជាងគេ។ ផ្ដើមចេញពីចំណុចនេះបានជានៅទីប្រជុំតំបន់ខ្ពស់សំបូរទៅដោយសក្ដានុពលធនធានធម្មជាតិ
ពិសេសជាតំបន់សំបូរទឹក។ ហេតុដូចេ្នះ បានជាតំបន់ស្ទឹងជាយអារ៉ែងក្នុងខេត្ដកោះកុង
ជាតំបន់ដែលមានប្រភពទឹកគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ការទាញយកថាមពលអគ្គិសនី។ តើការបង្កើតតំបន់វារីអគ្គិសនី
ដើម្បីទាញប្រយោជន៍ពីធនធានធម្មជាតិ បានចំណេញអ្វីខ្លះដល់សេដ្ឋកិច្ច និងប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា?
បើសិក្សាអំពីការអភិវឌ្ឍក្នុងប្រទេសនីមួយៗលើលោកនេះ
គឺគេឃើញថា រាល់ការអភិវឌ្ឍទាំងឡាយនោះ តែងតែមានផលប៉ះពាល់ដល់ធម្មជាតិ
តិច ឬច្រើន ហើយគ្មានការអភិវឌ្ឍណាមួយដែលថាមិនប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថាននោះទេ តែអ្វីគេធ្វើការពិចារណានៅត្រង់ថាតើ
ផលដែលទទួលយកបាននោះ វាមានកម្រិតធំធេងមហាសាលប៉ុណា្ណសម្រាប់បំរើដល់ខឿនសេដ្ឋកិច្ចជាតិ។
យ៉ាងណាម៉ិញ ចំពោះគម្រោងវារីអគ្គិសនីស្ទឹងជាយអារ៉ែង ដែលត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលផ្ដល់ឲ្យក្រុមហ៊ុនផ្សេងៗធ្វើការសិក្សាជាបន្ដបន្ទាប់មកនេះ
គឺពិតជាគម្រោងដែលត្រូវបានសិក្សាយ៉ាងហ្មត់ចត់ ហើយត្រូវបានវាយតម្លៃដោយក្រុមហ៊ុនបច្ចេកទេសបរទេសសិក្សា
អំពីផលប៉ះពាល់បរិស្ថាន និងសង្គម និងវិធានការនៃការដោះស្រាយផលប៉ះពាល់ទាំងនេះផងដែរ។
ក្នុងគម្រោងវារីអគ្គិសនីស្ទឹងជាយអារ៉ែង
គឺមានតាំងពីមុនឆ្នាំ១៩៧០ មកម្ល៉េះ។ បច្ចុប្បន្ន រដ្ឋាភិបាលគ្រាន់តែបានអនុវត្ដបន្ដគម្រោងនេះទ្បើងវិញតែប៉ុណ្ណោះ
និងមានក្រុមហ៊ុនជាច្រើនបានដាក់ពាក្យស្នើសុំសិក្សាគម្រោងជាបន្ដបន្ទាប់
ទើបតែចុងក្រោយនេះ ក្រុមហ៊ុន Sinohydro Resources Ltd. ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលសម្រេចជ្រើសរើសឲ្យមកសិក្សា
ព្រោះក្រុមហ៊ុននេះ មានលក្ខណៈសម្បត្ដិគ្រប់គ្រាន់ មានប្រភពហិរញ្ញប្បទានល្អ
មានបច្ចេកទេស និងបទពិសោធន៍ក្នុងការសាងសង់អគ្គិសនី
និងស្របតាមលក្ខខណ្ឌដែលរដ្ឋាភិបាលបានកំណត់។
ការដែលរដ្ឋាភិបាលធ្វើការសម្រេចវិនិយោគតំបន់វារីអគ្គិសនីស្ទឹងជាយអារ៉ែង
ព្រោះវារីអគ្គិសនីតំបន់នេះអាចដំណើរការបានស្ទើរពេញមួយឆ្នាំ
ដែលបរិមាណថាមពលផលិតប្រចំាឆ្នាំមានរហូតដល់៥៩៤លានគីទ្បូវ៉ាត់ម៉ោង
ច្រើនជាងវារីអគ្គិសនីកំចាយ។ នៅក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍គម្រោងនេះទៀតសោត
គឺរដ្ឋាភិបាលបានខិតខំធ្វើការសិក្សាយ៉ាងណាកម្រិតឲ្យមានការប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថានដ៏តិចតួចបំផុត
តែលទ្ធផលដែលត្រូវទាញពីវិស័យថាមពលនេះគឺ ផ្ដល់អាទិភាពជាច្រើនក្នុងការជំរុញ
និងលើកកំពស់ដល់វិស័យសេដ្ឋកិច្ចជាតិ ដើម្បីបម្រើវិស័យឧស្សាហកម្ម និងសេចក្ដីត្រូវការរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។
ក្រៅពីនេះទំនប់វារីអគ្គិសនីតំបន់នេះក៏អាចប្រែក្លាយទៅជាឧទ្យានដ៏ស្រល់ស្អាតសម្រាប់ធ្វើជាតំបន់អេកូទេសចរណ៍។ល។
ជាក់ស្ដែងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់អង្គការមាតាធម្មជាតិដឹកនំាដោយលោក (Alejandro Gonzalez
Davidson) ក៏បានទទួលស្គាល់ថា
ប្រទេសកម្ពុជាត្រូវការអភិវឌ្ឍវិស័យថាមពល ដើម្បីបង្កើនលទ្ធភាពក្នុងការផលិតអគ្គិសនីដោយខ្លួនឯង
ហើយត្រូវកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ថាមពលពីប្រទេសថៃ និងប្រទេសវៀតណាម។
ផ្ទុយទៅវិញនៅក្នុងវេទិកាវិទ្យុអាស៊ីសេរីការដែលអង្គកាដដែលនេះ បានប្រកាសថា
សុំឲ្យរដ្ឋាភិបាលបញ្ឈប់រាល់សកម្មភាពទំាងអស់ នឹងសុំឲ្យមានការសិក្សាទ្បើងវិញនោះ។
ត្រង់ចំណុចនេះ គេពិតជាមានការហួសចិត្ដ ព្រោះថាគម្រោងនេះ គឺគេកំពុងតែដំណើរការសិក្សានៅទ្បើយ
ដូច្នេះមានអ្វីដែលត្រូវសិក្សាទ្បើងវិញនោះ ។
តាមពិតទៅការដែលអង្គកានេះ
ធ្វើជាក្រាញននៀលប្រឆំាងតវ៉ា ធ្វើបាតុកម្មដោយការបិទផ្លូវ ឬក្នុងរូបភាពតវ៉ាផ្សេងៗទៀត
ក្នុងការរារំាងដល់គម្រោងវិនិយោគតំបន់ស្ទឹងជាយអារ៉ែង គឺគ្រាន់ជាលេសបំរើតាមឧបាយកលញុះញាង់
ក្នុងមហិច្ឆតាកេងចំណោញនយោបាយរបស់បក្សប្រឆំាងតែប៉ុណ្ណោះ។ ម្យ៉ាងទៀតបើនិយាយពីសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសថៃ
និងប្រទេសវៀតណាម ក៏ជាចំណែកមួយដែលបានមកពីការវិនិយោគវារីអគ្គិសនីផងដែរ។
តើនេះមិនហៅថា ការទាញយកផលពីធនធានធម្មជាតិរបស់គេទេឬអ្វី?
ហេតុនេះការដែលបក្សប្រឆំាងតែងតែស្រែកក្ដែងៗ
ក្នុងការលើកទឹកចិត្ដឲ្យមានការទិញតម្លៃវារីអគ្គិសនីពីប្រទេសណាមួយនោះ តើនេះមិនមែនជាការជួយចិញ្ចឹមសេដ្ឋកិច្ចប្រទេសជិតខាងទេឬអ្វី?
មិនតែប៉ុណ្ណោះបើយើងមិនខិតខំ ប្រឹងប្រែងផលិតវារីអគ្គិសនីដោយខ្លួនឯងទេ តើធ្វើដូចម្ដេច
នឹងអាចប្រើប្រាស់អគ្គិសនីមានតម្លៃថោកដែលអាចបំរើសេចក្ដីត្រូវការរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ
និងធ្វើការប្រកួតប្រជែងជាមួយប្រទេសជិតខាងបាននោះ។
ដូច្នេះ រាល់ការរារាំងណាមួយនូវគំរោងវារីអគ្គិសនីស្ទឹងជាយអារ៉ែង
គឺជាការបង្អាក់ដល់ដំណើរការសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជា ។