ភ្នំពេញ: ប្រធានក្រុមអ្នកតំណាងរាស្ដ្រគណបក្សសមរង្ស៊ី លោក សុន ឆ័យ បានផ្ញើលិខិតជូនលោក ស៊ុយ សែម រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងឧស្សាហកម្ម រ៉ែ និងថាមពល ស្នើសុំផ្ដល់ព័ត៌មានពីការគ្រប់គ្រងវិស័យរ៉ែ នៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។
យោងតាមលិខិតស្នើសុំ របស់លោក សុន ឆ័យ ចុះថ្ងៃទិ២៤ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១២ បានលើកឡើងថា “ក្នុងនាមជាសមាជិករដ្ឋសភា យើងខ្ញុំ ពុំដែលទទួលបាននូវឯកសារជាផ្លូវការណាមួយ ដែលបង្ហាញពីចំនួនអាជ្ញាប័ណ្ណរុករក ឬធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែនៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជនៅឡើយទេ តែក្នុងរយៈពេលជាង ១០ឆ្នាំ កន្លងទៅនេះ មានការប្ដឹងតវ៉ាជាច្រើនករណីពីសំណាក់ពលរដ្ឋលើការដឹកយករ៉ែមាស និងត្បូង បែបអាណាធិបតេយ្យពីសំណាក់ក្រុមហ៊ុនមួយចំនួន ដូចកើតមានក្នុងខេត្តកំពង់ធំ និងខេត្តរតនគិរី ជាដើម”។
នៅក្នុងលិខិតនោះ លោក សុន ឆ័យ បានសុំឲ្យលោករដ្ឋមន្ត្រីឧស្សាហកម្ម ឆ្លើយបំភ្លឺ ដូចតទៅ៖
១. តើការសម្រេចចិត្តរបស់ក្រសួង ឲ្យអាជ្ញាប័ណ្ណរុករករ៉ែ ឬធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែ ទៅក្រុមហ៊ុនណាមួយ គឺធ្វើដោយយកគោលការណ៍អ្វី ជាមូលដ្ឋាន?
២. តើមកដល់ពេលនេះ មានក្រុមហ៊ុនទាំងអស់ប៉ុន្មានហើយ ដែលទទួលបានអាជ្ញាប័ណ្ណពីក្រសួង ក្នុងការរុករក ឬជីកយករ៉ែ ហើយមានទីតាំងនៅទីកន្លែងណាខ្លះ?
៣. តើក្រុមហ៊ុនបងកម្រៃជូនរដ្ឋប៉ុន្មាន ក្នុងការទទួលបានអាជ្ញាប័ណ្ណ ហើយមានកិច្ចសន្យាអ្វីខ្លះ?
៤. តើក្រុមហ៊ុនដែលទទួលបានអាជ្ញាប័ណ្ណ មានសិទ្ធិលក់អាជ្ញាប័ណ្ណបន្ត ឬយកអាជ្ញាប័ណ្ណទៅដាក់ជាមួយក្រុមហ៊ុនដទៃដែរឬទេ?
៥. ក្នុងករណីក្រុមហ៊ុនវៀតណាម ឈ្មោះ Nam Hai Mineral Joint Stock យកអាជ្ញាប័ណ្ណទៅលក់ និងហ៊ុន បានកម្រៃប្រមាណ ៣លានដុល្លារនោះ តើរាជរដ្ឋាភិបាលបានចំណែកដែរឬទេ?
៦. មានក្រុមហ៊ុនចិនមួយ កំពុងជីកយករ៉ែមាសនៅក្នុងខេត្តរតនគិរី។ តើមានការត្រួតពិនិត្យលើចំនួនមាសដែលជីកបាន និងការបែងចែកផលគ្នាជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាលយ៉ាងណា? តើការដឹកជញ្ជូនរ៉ែ ដែលនាំឲ្យខូចផ្លូវក្នុងភូមិឃុំនោះ នរណាជាអ្នកទទួលខុសត្រូវ?
៧. តើការផ្ដល់ផ្ទៃដីទៅក្រុមហ៊ុនក្នុងការរុករក ឬជីកយករ៉ែមានការគិតគូរដល់ផលប៉ះពាល់ ចំពោះដីសហគមន៍ជនជាតិដើម និងបរិស្ថាន ដល់កម្រិតណា?
នៅក្នុងលិខិតដដែលនោះ លោក សុន ឆ័យ បានលើកឡើងថា សេចក្ដីជាសំណួរទាំងនេះ សង្ឃឹមថា លោករដ្ឋមន្ត្រីនឹងបំភ្លឺរួមទាំងផ្ដល់ឯកសារពាក់ព័ន្ធឲ្យស្របតាមការទទួលខុសត្រូវ ជាសមាជិករាជរដ្ឋាភិបាល ដែលតម្រូវដូចមានចែងក្នុងមាត្រា ៩៦នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញពុំខាន។
រហូតមកដល់ពេលនេះ នៅមិនទាន់មានការឆ្លើយតបនូវសំណួរទាំងប្រាំពីរ របស់ប្រធានក្រុមអ្នកតំណាងរាស្ដ្របក្សប្រឆាំងសមរង្ស៊ី នៅឡើយទេ។
កាលពីដើមសប្តាហ៍នេះ អង្គការអុកស្វាមអាមេរិក ដែលជាអង្គការមនុស្សធម៌ និងអភិវឌ្ឍន៍អន្តរជាតិ បានស្វាគមន៍ដល់គណៈកម្មការមូលប័ត្រអាមេរិក (SEC) ដែលនៅទីបំផុត បានការអនុម័តបញ្ញត្តិចុងក្រោយ ដើម្បីអនុវត្តច្បាប់តម្លាភាព ដែលនឹងផ្តល់ព័ត៌មានដ៏សំខាន់ ដល់អ្នកវិនិយោគ និងជួយកាត់បន្ថយអំពីពុករលួយ នៅក្នុងប្រទេស ដែលសម្បូរធនធានធម្មជាតិ។ នេះបើតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាន។
សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់អង្គការ អុកហ្វាម នៅកម្ពុជា បង្ហាញថា បញ្ញត្តិចុងក្រោយ ដែលត្រូវបានអនុម័ត កាលពីថ្ងៃទី២២ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១២ តម្រូវឲ្យក្រុមហ៊ុនរ៉ែ ប្រេង ឧស្ម័ន ដែលបានចុះបញ្ជីនៅគណៈកម្មការមូលប័ត្រអាមេរិក លាតត្រដាងអំពីបង់ប្រាក់ និងចំណាយផ្សេងៗរបស់ខ្លួនដល់រដ្ឋាភិបាលសាមី។
សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាន របស់អង្គការអុកហ្វាម អាមេរិក សម្រាប់ការចេញផ្សាយបន្ទាន់ នៅថ្ងៃទី២៧ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១២ បានលើកឡើងថា សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា ការអនុវត្តនេះ មានន័យថា ក្រុមហ៊ុនដែលកំពុងតែប្រតិបត្តិការអាជីវកម្ម នៅក្នុងប្រទេស ដូចជា ក្រុមហ៊ុន Chevron តូតាល់(Total)និង China National Offshore Oil Corporation(CNOOC) នឹងត្រូវអនុវត្តន៍តាមបទបញ្ញត្តិថ្មីនេះ ដោយត្រូវបង្ហាញព័ត៌មានពីការបង់ប្រាក់របស់ខ្លួន សម្រាប់គម្រោងនីមួយៗ សម្រាប់គ្រប់ឆ្នាំសារពើពន្ធ ដែលចប់ក្រោយថ្ងៃទី៣០ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១២៕
