នៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាសេរីភាពខាងសាសនា និងជំនឿរបស់ប្រជាពលរដ្ឋត្រូវបានគោរព មិនតែប៉ុណ្ណោះរាជរដ្ឋាភិបាលសម្តេចតេជោ ក៏បានយកចិត្តទុកដាក់ក្នុងការអភិវឌ្ឍខាងវិស័យជំនឿសាសនា ក៏ដូចជាលើកកម្ពស់ការថែរក្សាវប្បធម៌ប្រពៃណីជាតិផងដែរ។
នៅក្នុងឱកាសអញ្ជើញជាអធិបតីក្នុងពិធីបញ្ចប់វគ្គបណ្តុះបណ្តាលស្តីពីតួនាទីភារកិច្ច និងក្រមសីលធម៌អាចារ្យខ្មែរជូនដល់អាចារ្យ អាចារិនី ជំនាន់ទី១០ ដល់ជំនាន់ទី១៦ ចំនួន ៣ ៧៧៧ នាក់ នៅមជ្ឈមណ្ឌលកោះពេជ្រ នាព្រឹកថ្ងៃទី២៨ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៣ សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន បានមានប្រសាសន៍ថា រាជរដ្ឋាភិបាលតែងប្រកាន់ខ្ជាប់នូវការគោរពសិទ្ធិសេរីភាពខាងសាសនា និងជំនឿរបស់ប្រជាជន ដើម្បីលើកស្ទួយព្រះពុទ្ធសាសនា ដែលជាសាសនារបស់រដ្ឋ និងបន្តពង្រឹងនិងពង្រីកពុទ្ធិកសិក្សានៅគ្រប់កម្រិតជំរុញការសិក្សា ស្រាវជ្រាវ បោះពុម្ព និងផ្សព្វផ្សាយគម្ពីរដីកា ក្បួនតម្រា និងក្បួនច្បាប់សម្រាប់ប្រតិបត្តិធម្មវិន័យ។ សម្តេចតេជោបានមានប្រសាសន៍បញ្ជាក់បន្ថែមថា យើង (រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា) ក៏បានបង្កើតលក្ខណៈអនុគ្រោះដល់សកម្មភាពរបស់សាសនា និងជំនឿដទៃទៀត ដោយឈរលើមូលដ្ឋាននៃសុខដុមបនីយកម្មរវាងសាសនិកគ្រប់និកាយសាសនា ប្រឆាំងរាល់ទំរង់នៃការរើសអើង ការបែងចែកក្នុងចំណោមប្រជាជន ដែលបណ្តាលមកពីភាពខុសគ្នានៃជំនឿ សាសនា សំដៅទប់ស្កាត់ការយកសាសនាទៅធ្វើអាជីវកម្ម ដែលអាចបង្កជាវិបត្តិសាសនា និងប្រែក្លាយសក្តានុពលរបស់សាសនាឲ្យទៅជាកម្លាំងជំរុញអភិវឌ្ឍន៍សង្គមសេដ្ឋកិច្ច ព្រមទាំងពង្រឹងសុខសន្តិភាព សាមគ្គីភាព ថែរក្សាប្រពៃណីជាតិ និងលើកកម្ពស់តំលៃសីលធម៌។
ជាមួយនឹងការរំលឹកឲ្យដឹងថា មកដល់ឆ្នាំ២០១៣ នេះប្រទេសកម្ពុជាវត្តអារាមចំនួន ៤៥៥៣ វត្ត និងមានព្រះសង្ឃចំនួន ៥៣២៥៧ អង្គ ដែលក្នុងនោះវត្តអារាមនៃព្រះពុទ្ធសាសនាកំពុងដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ ក្នុងការអប់រំ និងការលើកកម្ពស់សីលធម៌សង្គម សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីមានប្រសាសន៍បញ្ជាក់ថា សមិទ្ធផលនេះបានឆ្លុះបង្ហាញឲ្យឃើញថា រាជរដ្ឋាភិបាលបាន និងកំពុងបង្កើនការយកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់ក្នុងការអនុវត្ត នូវគ្រប់មធ្យោបាយ ដើម្បីធានាដល់ការអភិវឌ្ឍវប្បធម៌ ប្រពៃណី ទំនៀមទម្លាប់ ដែលជាអត្តសញ្ញាណ ជាតិរបស់យើងឲ្យកាន់តែចម្រើនលូតលាស់ និងស្ថិតស្ថិរគង់វង់យូងអង្វែង សម្រាប់ចូលរួមចំណែកឲ្យបានកាន់តែប្រសើរឡើងក្នុងការអភិវឌ្ឍសង្គម សេដ្ឋកិច្ចជាតិយើង។
ទាក់ទងនឹងការលើកកម្ពស់ថែរក្សាវប្បធម៌ និងប្រពៃណីជាតិ ទប់ទល់ឥទ្ធិពលវប្បធម៌ពីខាងក្រៅប្រទេសដែលបាននិងកំពុងវាយលុកយ៉ាងខ្លាំងនៅ ក្នុងដំណាក់កាលនៃចរន្តសាកលភាវូបនីយកម្ម សម្ដេចតេជោសែន ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានមានប្រសាសន៍ផ្ដល់អនុសាសន៍ដល់ក្រសួងធម្មការ និងសាសនា ក៏ជាចំពោះអាចារ្យ អាចារិនី ឱ្យយកចិត្តទុកដាក់ថត និងចងក្រងឯកសារ គម្ពីរទាំងឡាយទាក់ទងនឹងវប្បធម៌ប្រពៃណីទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរ ដើម្បីរក្សាទុកសម្រាប់ក្មេងជំនាន់ក្រោយក៏ដូចជាសម្រាប់ជាកេរ្តិ៍ដំណែល និងជាមរតកសម្រាប់ជាតិ។ សម្ដេចតេជោបានលើកទឹកចិត្តឱ្យរៀបចំថតវីដេអូ នូវពិធីមួយចំនួនបន្ថែមទៀតសម្រាប់ផ្សព្វផ្សាយ និងទុកជាឯកសាររបស់ជាតិ បន្ថែមលើទម្រង់អាពាហ៍ពិពាហ៍ខ្មែរ ដែលបានថត និងផ្សព្វផ្សាយរួចមកហើយ។
សម្ដេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានមានប្រសាសន៍គូសបញ្ជាក់ថា «ចំណុចនេះយើងត្រូវយកចិត្តទុកដាក់នៅពេលសម័យប៉ុលពតបាន បំផ្លិចបំផ្លាញអស់ហើយឥឡូវយើងបានខិតខំប្រមូលដើមទុនទាំងឡាយត្រឡប់មកវិញ ហើយតាមរយៈនោះយើងបាននឹងកំពុងចែករំលែកតាមរយៈនៃការរៀបចំការបណ្ដុះបណ្ដាល អាចារ្យ អាចារិនី របស់យើងក៏ដូចជាការផ្សព្វផ្សាយនូវព័ត៌មានទាំងឡាយដែលពាក់ព័ន្ធទៅនឹងពិធីផ្សេងៗ ដើម្បីការយល់ដឹងនៅក្នុងចំណោមប្រជាជនរបស់យើង ដូច្នេះយើងមិនត្រូវភ្លេចថា នៅក្នុងដំណាក់កាលនេះចរន្តសកលភាវូបនីយកម្ម បានវាយបុកយ៉ាងខ្លាំងបើសិនជាយើងមិនខិតខំរក្សាការពារនូវវប្បធម៌ទាំងនេះទេ វានឹងក្លាយបន្តិចម្ដងៗ ហើយថ្ងៃក្រោយអាចនឹងមានការបាត់បង់ ហើយរឿងនេះជារឿងដែលយើងត្រូវរួមគ្នាទទួលខុសត្រូវ»។ សម្ដេចបន្តថា «តាំងពីពេលក្រោយរបបប៉ុលពតមក យើងបានខិតខំណាស់ទៅហើយ តែយើងមិនអាចនឹងប្រមូលទុនបាន ហើយយើងមិនត្រូវទុកឱ្យរលាយទៅតាមអ្នកដែលបាត់បង់ជីវិតទៅនោះទេ ដូច្នេះត្រូវខិតខំរក្សាទុកនូវស្នាដៃទាំងឡាយដែលបានចងក្រងហើយ ក្នុងនោះដោយប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យារបស់យើងកាន់តែខ្ពស់យើងអាចថតទុក នូវឯកសារទាំងអស់នោះដើម្បីជាកេរ្តិ៍ដំណែល និងជាមរតកសម្រាប់ជាតិយើងតទៅមុខទៀត»។
ទាក់ទងនឹងការលើកកម្ពស់សមត្ថភាពយល់ដឹងអំពីវប្បធម៌ប្រពៃណីទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរ សម្ដេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានណែនាំឱ្យក្រសួងធម្មការ និងសាសនា បន្តរៀបចំកម្មវិធីជួបជុំជាប្រចាំឆ្នាំដើម្បីបង្កលក្ខណៈឱ្យអាចារ្យ អាចារិនី ទាំងអស់នៃសមាគមអាចារ្យខ្មែរ ដែលបានបង្កើតហើយនោះមានឱកាសផ្លាស់ប្តូរមតិយោបល់ ចែករំលែក ចំណេះដឹង ព្រមទាំងស្ដាប់ និងទទួលយកសំណូមពរនានារបស់ប្រជាជន ដើម្បីធ្វើការសិក្សាពិគ្រោះយោបល់ស្វែងរកដំណោះស្រាយសមស្របនិងស្រាយ បំភ្លឺឆ្លើយតបទៅនឹងសំណូមពរទាំងអស់នោះ។
សម្ដេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រីមានប្រសាសន៍លើកឡើងថា សមាគមអាចារ្យខ្មែរមានតួនាទីប្រមូលផ្ដុំមតិយោបល់ចែករំលែកចំណេះដឹង និងពិភាក្សាគ្នាថា តើនៅខ្វះចន្លោះអ្វីតួយ៉ាងដូចជា ឥឡូវនេះ ការបណ្ដុះបណ្ដាលមាន៣០មុខវិជ្ជាហើយ តើនៅមានវិធីអ្វីទៀត ដែលនៅសេសសល់។ ទោះបីយ៉ាងណាពាក់ព័ន្ធនឹងតួនាទីរបស់សមាគមអាចារ្យដែលបានបង្កើតហើយនោះ សម្ដេចតេជោផ្ដល់ការណែនាំឱ្យយកចិត្តទុកដាក់ និងប្រយ័ត្នដោយមិនត្រូវបង្ខំថា អាចារ្យទាំងអស់ត្រូវតែចូលសមាគមនោះទេ។ សម្ដេចសែនបានមានប្រសាសន៍ថា «កន្លងមកធ្លាប់មានបញ្ហាពាក់ព័ន្ធនឹងគណៈមេធាវី ដែលតម្រូវឱ្យមេធាវីទាំងក្នុងប្រទេស និងមកពីក្រៅប្រទេស ត្រូវចុះបញ្ជីទើបអាចធ្វើសកម្មភាពបាន, ពេទ្យក៏ដូចគ្នា ប៉ុន្តែចំពោះអាចារ្យគឺមិនមែនបានសេចក្ដីថា អ្នកដែលបានចុះបញ្ជីក្នុងសមាគមទើបធ្វើអាចារ្យបាននោះទេត្រូវ ប្រយ័ត្នបញ្ហានេះ»។ សម្ដេចបន្តលើកឡើងថា ក្រៅពីនោះក៏ត្រូវគិតផងដែរនូវកម្មវិធីតាមតំបន់ ដែលអាចារ្យកម្រិតជាតិយល់មិនអស់ព្រោះតំបន់នីមួយៗពេលខ្លះមាន ទំនៀមទម្លាប់មិនដូចគ្នាទេ សម្ដេចបានលើកឧទាហរណ៍ថា កន្លែងខ្លះពេលឪពុកម្ដាយស្លាប់ភាគច្រើនណាស់ដែលយំស្រែក សោកសង្រេងហើយពាក់អាវកាន់ទុក្ខ ប៉ុន្តែកន្លែងខ្លះបែរជាត្រូវរាំវង់ ផឹកស្រាទៅវិញ ហើយចំណុចនេះសម្ដេចលើកឡើងថា អាចារ្យជាជំនួយការឱ្យក្រសួងធម្មការ និងជាជំនួយការឱ្យផ្នែករដ្ឋជួយពិចារណាមើលថាគួរដោះស្រាយបែបណា?។ ក្នុងនេះដែរសម្ដេចលើកឡើងថា អាចារ្យមិនត្រូវចាប់បង្ខំ គេឱ្យគោរពតាមទាំងស្រុងនោះទេ ព្រោះនៅតំបន់ខ្លះគេក៏មានក្បួនខ្នាតទម្លាប់ទៅតាមតំបន់របស់គេផងដែរ។
សម្ដេចតេជោបានសំណូមពរដល់អាចារ្យ អាចារិនី ឱ្យមានសាមគ្គីល្អជាមួយចៅអធិការវត្ត ព្រះសង្ឃ អាជ្ញាធរដែនដី ដោយមិនត្រូវប្រកាន់បក្សពួក ហើយអាចារ្យ អាចារិនី ត្រូវធ្វើជាបុគ្គលជាទីគោរព។ សម្តេចតេជោបានមានប្រសាសន៍ថា សព្វថ្ងៃនេះវត្តអារាមមានច្រើន ការធ្វើបុណ្យទានកាន់តែច្រើនតម្រូវការអាចារ្យក៏កាន់តែច្រើន ដូច្នេះហើយទើបទាមទារឱ្យមានការបណ្តុះបណ្តាលធនធានមនុស្សផ្នែក អាចារ្យអាចារិនីនេះឱ្យមានចំណេះដឹងខ្ពស់ ប៉ុន្តែអ្វីដែលសម្ដេចផ្តាំផ្ញើនោះគឺចៀសវាងនូវទំនាស់។ អាចារ្យ អាចារិនី ត្រូវបន្តពង្រីកចំណេះដឹងខិតខំស្រាវជ្រាវក្បួនខ្នាតដើម្បីរួមចំណែក កសាងឯកសារគោលសម្រាប់បោះពុម្ពផ្សាយជាប្រយោជន៍សង្គម និងត្រូវធ្វើគំរូល្អមានសីលធម៌ ចរិយាធម៌ល្អ ដើម្បីចូលរួមទប់ស្កាត់អំពើហិង្សានៅក្នុងសង្គម។
នៅក្នុងពិធីសំណេះសំណាលជាមួយអាចារ្យ អាចារិនី ដែលបានបញ្ចប់វគ្គបណ្តុះបណ្តាល ស្តីពី តួនាទីភារកិច្ច និងក្រមសីលធម៌អាចារ្យខ្មែរនោះដែរ សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានប្រកាសអំពាវនាវដល់អ្នកបោះឆ្នោត ឲ្យចេញទៅបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ នីតិកាលទី៥ នាថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៣ និងបានស្នើសុំឲ្យប្រជាពលរដ្ឋទៅបោះឆ្នោតទាំងអស់គ្នា ហើយរក្សានូវសាមគ្គីភាព និងការឯកភាពជាតិខ្ពស់។ សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី ក៏បានអំពាវនាវដល់អាជ្ញាធរគ្រប់ជាន់ថ្នាក់ និងអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធឲ្យពង្រឹងសន្តិសុខ ដើម្បីធានាឲ្យបាននូវបរិយាកាសនៃការបោះឆ្នោតមួយ សេរី និងយុត្តិធម៌ ហើយដែលមានការចូលរួមពីប្រជាពលរដ្ឋច្រើន។
ឯកឧត្តម មិន ឃិន រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងធម្មការ និងសាសនា បានឱ្យដឹងថា នេះគឺជាលើកទី២ហើយ ដែលសម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន បានចូលរួមពិធីសំណេះសំណាលជាមួយអាចារ្យ អាចារិនី ដែលគិតមកដល់ឆ្នាំ ២០១៣ នៃក្រសួងធម្មការ និងសាសនាបានរៀបចំពិធីបើកវគ្គបណ្តុះ បណ្តាលស្តីពីតួនាទី ភារកិច្ចនិងក្រមសីលធម៌អាចារ្យខ្មែរបានចំនួន ១៦ វគ្គ ដែលមានសិក្ខាកាមជាអាចារ្យ អាចារិនី មកពីគ្រប់ខេត្ត រាជធានីសរុបចំនួន ៧ ០៣២ អង្គ/នាក់។ លើទ្រឹស្តីអនុវត្តន៍សម្រាប់បណ្តុះបណ្តាលភារកិច្ចអាចារ្យ ក្រសួងបានរៀបចំមុខវិជ្ជាសំខាន់ៗចំនួន ៣០ មុខវិជ្ជាសម្រាប់ ១០ ថ្ងៃ ក្នុងនោះរួមមាន ១.ប្រវត្តិអាចារ្យខ្មែរ, ទី២.ទម្រង់អាពាហ៍ពិពាហ៍ខ្មែរ, ៣.ពិធីក្រុងពាលី, ៤.ក្រមសីលធម៌អាចារ្យខ្មែរ, ៥. ការគ្រប់គ្រងនិងដឹកនាំ ,៦. សម្លៀកបំពាក់ប្រពៃណីខ្មែរ, ៧.កិច្ចការរដ្ឋ បាលទាក់ទងនឹងពុទ្ធសាសនា ,៨.វិធីសាស្ត្រគ្រប់គ្រងវត្ត, ៩.ព្រះរាជពិធីទសមាស, ១០. បុណ្យជាតិ, ១១.បុណ្យអន្តរជាតិ, ១២.ទស្សនទានព្រះពុទ្ធសាសនា ក្នុងពិធីបុណ្យផ្សេងៗ, ១៣. មង្គលផ្សេងៗពាក់ព័ន្ធនឹងតន្ត្រី, ១៤.របៀបបុណ្យសពខ្មែរ, ១៥.សីមាកម្ម, ១៦.កឋិនកម្ម, ១៧.ពុទ្ធាភិសេក, ១៨.ទំនៀមទ្លាប់សិល្បវប្បធម៌អរិយធម៌ និងទម្រង់ភ្លេងខ្មែរ. ១៩.វិជ្ជាហោរាសាស្ត្រ, ២០.រចនាប័ទ្មខ្មែរ, ២១.ការគ្រប់គ្រង ហិរញ្ញវត្ថុ, ២២.តួនាទីអាចារ្យនិងពិធីកម្ម, ២៣.ការគ្រប់គ្រងគរុភណ្ឌវត្ត, ២៤.ការចេញចូលព្រះវស្សា, ២៥.មាឃបូជា, ២៦.វិសាខបូជា, ២៧.អាសាឡបូជា, ២៨.បច្ចេកទេសថត និងផ្សព្វផ្សាយ, ២៩.ច្បាប់អាពាហ៍ពិពាហ៍ និងគ្រួសារ៣០.គំនិតស្តីពីតួនាទីអាចារ្យខ្មែរ៕