រដ្ឋសភា, ភ្នំពេញ: គ្មានអ្វីជាឧបសគ្គទេ រដ្ឋសភាបានបើកកិច្ចប្រជុំ និងអនុម័តដោយឯកច្ឆន្ទនូវសំឡេងឆ្នោត ៨៧ លើ ៨៧ សំឡេង ទៅលើសមាសភាព គ.ជ.ប. នៅម៉ោងជាង ៩ ព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី១១ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១២។
សមាសភាព គ.ជ.ប. ដែលមានចំនួន ៩ រូប ដែលរដ្ឋសភា បានប្រជុំបោះឆ្នោតអនុម័ត នាព្រឹកនេះ មានការផ្លាស់ប្តូរបន្តិចបន្តួច តែបេក្ខភាពប្រធាននៅតែជាលោក អ៊ឹម សួស្តី និងអនុប្រធាន គឺលោកស្រី ស៊ីន ជុំបូ ដូចអាណត្តិកន្លងមក។
សមាសភាពគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត គ.ជ.ប. ទាំង ៩ រូប នោះ រួមមាន៖
១-លោកអ៊ឹម សួស្តី ប្រធាន
២-លោកជំទាវ ស៊ីន ជុំបូ អនុប្រធាន
៣-លោក ហាវ៉ាណ ស៊ីវិល័យ សមាជិក
៤-លោក មាន សាទិ សមាជិក
៥-លោក ឯម សុផាត សមាជិក
៦-លោក សោម ច័ន្ទឌីណា សមាជិក
៧-លោក ម៉ៅ សុភារិទ្ធ សមាជិក
៨-លោក ស៊ិន ឌឹម សមាជិក
៩-លោក សោ សភរី សមាជិក
កិច្ចប្រជុំរដ្ឋសភា នាព្រឹកនេះ ធ្វើឡើងក្រោមអធិបតីភាពរបស់សម្តេច ហេង សំរិន ប្រធានរដ្ឋសភា។ សមាជិករដ្ឋសភា ៨៧ រូប មានវត្តមានក្នុងកិច្ចប្រជុំ ដែលមកពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច និងគណបក្សជាតិនិយម ( អតីតគណបក្ស នរោត្តម រណឫទ្ធិ )។
កិច្ចប្រជុំរដ្ឋសភា បានតម្រូវឲ្យមានការបោះឆ្នោតជាកញ្ចប់លើសមាសភាព គ.ជ.ប. តាមរយៈសន្លឹកឆ្នោតជាសម្ងាត់។
ចំណែកសមាជិករដ្ឋសភាគណបក្សសមរង្ស៊ី និងគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស ធ្វើពហិការ មិនចូលរួមប្រជុំទេ ដោយសំអាងថា សមាសភាព គ.ជ.ប. មិនមានការផ្លាស់ប្តូរ ដែលនាំឲ្យគណបក្សប្រឆាំងនៅចោទប្រកាន់ថា គ.ជ.ប. មិនឯករាជ្យ និងមិនអព្យាក្រឹត្យ។
យ៉ាងណាក៏ដោយ កិច្ចប្រជុំនៅព្រឹកនេះ ក៏មិនមានវត្តមានរបស់សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលសម្តេចជាអ្នកតំណាងរាស្ត្រមណ្ឌលកណ្តាល ចូលរួមកិច្ចប្រជុំឡើយ។
សេចក្តីថ្លែងហេតុ ស្តីពីសមាសភាពគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត របស់សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ផ្ញើជូនរដ្ឋសភាបានឲ្យដឹងថា បន្ទាប់ពីការបោះឆ្នោតជាតិនាឆ្នាំ១៩៩៣ ដែលចាត់ចែងរៀបចំដោយអាជ្ញាធរបណ្តោះអាសន្ន នៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាបានធ្វើការរៀបចំឡើងវិញនូវច្បាប់ស្តីពីការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ ជាមួយនិងការបង្កើតឡើងនូវគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ដែលជាស្ថាប័នឯករាជ្យ និងអព្យាក្រឹត្យ សម្រាប់ចាត់ចែងរៀបចំការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ សម្រាប់នីតិកាលទី២ នៃរដ្ឋសភាឆ្នាំ១៩៩៨។
សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានលើកឡើងក្នុងលិខិតបន្តថា ដើម្បីលើកកម្ពស់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា ឲ្យប្រព្រឹត្តទៅប្រកបដោយលក្ខណៈសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ ច្បាប់បោះឆ្នោត ក៏ដូចគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ត្រូវបានពិនិត្យកែលំអជាបន្តបន្ទាប់។ ក្នុងដំណើរនេះ គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត និងគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត គ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ ត្រូវបានពង្រឹង សំដៅធានាបានយ៉ាងពិតប្រាកដនូវឯករាជ្យភាព និងអព្យាក្រឹត្យភាព របស់ស្ថាប័ននេះ ក្នុងការចាត់ចែងរៀបចំការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងសមាជិកព្រឹទ្ធសភា និងការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សានានា នៃរដ្ឋបាលថ្នាក់កក្រោមជាតិ។
សម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានបញ្ជាក់ថា “អាស្រ័យដោយការប្តេជ្ញាចិត្ត ខាងនយោបាយ ក្នុងការលើកកម្ពស់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងការបោះឆ្នោត ព្រះរាជាណាចក្រយើង បានធ្វើការចាត់ចែងរៀបចំការបោះឆ្នោតនានាបានយ៉ាងទៀងទាត់ ស្របតាមការកំណត់ក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់បោះឆ្នោតនានា។ ដំណើរការបោះឆ្នោតនៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ត្រូវបានមជ្ឈដ្ឋាននានា ធ្វើការវាយតម្លៃថា មានលក្ខណៈកាន់តេបើកចំហ មានសុវត្ថិភាព និងមានភាពរលូនតាមគោលការណ៍ នៃការបោះឆ្នោតបែបប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស”។
សូមរម្លឹកថា លោក អ៊ឹម សួស្តី បានឡើងធ្វើជាប្រធាន គ.ជ.ប. ចំនួន ២ អាណត្តិ មកហើយ ចាប់តាំងពីការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០០៣។
តាមច្បាប់ រដ្ឋសភាត្រូវបោះឆ្នោតអនុម័តលើសមាសភាពគ.ជ.ប. មានរយៈពេល ៧ ខែ យ៉ាងតិច នៅមុនថ្ងៃបោះឆ្នោត។ សមាសភាពសមាជិក គ.ជ.ប. ទាំង ៩ រូប មានអាណត្តិ រយៈពេល ៥ ឆ្នាំ។
តាមសមាសភាព គ.ជ.ប. ៩ រូប ដែលត្រូវបានជ្រើសតាំង តាមការមូលមតិគ្នា តាំងពីការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០០៣ គឺមាន ៥ រូប ជាសមាជិកគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ២ រូប ជាសមាជិកមកពីគណបក្សហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច និង ២ រូបទៀត ជាសមាជិកមកពីគណបក្សសមរង្ស៊ី។
ក៏ប៉ុន្តែសមាសភាពទាំង ៩ រូបនោះ ត្រូវបានលោក អ៊ឹម សួស្តី ប្រធាន គ.ជ.ប. បានឲ្យដឹងថា គឺជាសមាសភាពឯករាជ្យ មិនមែនមកពីគណបក្សនយោបាយ ឬក៏អង្គការសង្គមស៊ីវិលទេ។
ក្នុងពេលកន្លងមក គណបក្សសមរង្ស៊ី និងគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស បានទទូចទាមទារឲ្យក្រសួងមហាផ្ទៃ ផ្លាស់ប្តូរសមាជិក គ.ជ.ប. ដោយរៀបចំជ្រើសរើសបុគ្គលឯករាជ្យ ដើម្បីអ្វីដែលគណបក្សប្រឆាំងអះអាងថា ឲ្យការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ នាថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៣ ធ្វើឡើងដោយយុត្តិធម៌ និងអាចទទួលយកបានទាំងអស់គ្នា។
គណបក្សសមរង្ស៊ី និងសិទ្ធិមនុស្ស បានព្យាយាមដាក់សំណើជាលិខិត ហើយបានជួបពិភាក្សាផ្ទាល់ជាមួយនឹងតំណាងរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ។ ក៏ប៉ុន្តែក្រសួងមហាផ្ទៃ មិនទទួលយកសំណើរបស់គណបក្សប្រឆាំង ចំពោះការផ្លាស់ប្តូរសមាសភាព គ.ជ.ប. ឡើយ៕
