ដោយ ៖ មរតក
ភ្នំពេញ ៖ រដ្ឋសភានៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកាលពីព្រឹកថ្ងៃទី១១ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១២ បានអនុម័តដោយឯកច្ឆន្ទទៅលើសមាសភាពគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) ដែលស្នើដោយក្រសួងមហាផ្ទៃ ក្នុងនោះបេក្ខភាពលោក អ៊ឹម សួស្ដី នៅតែជាប្រធាន ខណៈលោកស្រី ស៊ិន ជុំបូរ នៅតែជាអនុប្រធានសម្រាប់អាណត្ដិនេះ ។
នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំនាព្រឹកថ្ងៃទី៩ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១២ គឺមានសមាជិកសភា៨៧រូប ចូលរួម ក្នុងនោះបោះឆ្នោតគាំទ្រជាឯកច្ឆន្ទទៅលើសមាសភាពគ.ជ.ប ពោលគឺ ៨៧លើ៨៧សំឡេង ។ សមាជិកសភា ដែលចូលរួមប្រជុំនិងបោះឆ្នោត គឺមកពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា , គណបក្ស ហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច និងគណបក្សជាតិនិយម (អតីតគណបក្សនរោត្ដមរណឫទ្ធិ)។ ចំណែកសមាជិកសភាគណបក្សសមរង្ស៊ី និងគណបក្សសិទ្ធិមនុស្សបានធ្វើពហិកាមិនចូលរួមឡើយ ។
គណបក្សសមរង្ស៊ីនិងគណបក្សសិទ្ធិ មនុស្សកន្លងមកធ្លាប់បានទាមទារម្ដង ហើយម្ដងទៀតឱ្យក្រសួងមហាផ្ទៃផ្លាស់ប្ដូរ សមាសភាពគ.ជ.ប ជាហេតុផលដើម្បី ឱ្យការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ដ្រ ធ្វើឡើងដោយយុត្ដិធម៌និងទទួលយកបានទាំងអស់គ្នា ប៉ុន្ដែការទាមទារខាងលើនេះ ត្រូវបានក្រសួងមហាផ្ទៃបដិសេធន៍ បើ ទោះបីជាតំណាងគណបក្សទាំង២ត្រូវបាន អនុញ្ញាតឱ្យជួបពិភាក្សាដោយផ្ទាល់ជា មួយតំណាងក្រសួងមហាផ្ទៃក៏ដោយ ។ សមាសភាពគ.ជ.បសម្រាប់អាណត្ដិនេះ គឺមាន៩រូប ក្នុងនោះមានការផ្លាស់ប្ដូរ២រូប ដោយកិច្ចប្រជុំសភាបានតម្រូវឱ្យបោះឆ្នោតជាកញ្ចប់តាមរយៈសន្លឹកឆ្នោតជាសម្ងាត់ ។ សមាសភាពគ.ជ.ប ទាំង៩រូបសម្រាប់អាណត្ដិថ្មីនេះ រួមមាន ១-លោក អ៊ឹម សួស្ដី ជាប្រធាន, ២- លោកស្រី ស៊ិន ជុំបូរ ជាអនុប្រធាន, ៣- លោក ហាវ៉ាណ ស៊ីវិល័យ ជាសមាជិក ៤-លោក មាន សាទិ ជាសមាជិក, ៥- លោក ឯម សុផាត ជាសមាជិក, ៦- លោក សោម ចន្ទឌីណា ជាសមាជិក, ៧-លោក ម៉ៅ សុភារិទ្ធ ជាសមាជិក, ៨-លោក ស៊ិន ឌឹម ជាសមាជិក, និង៩- លោក សោ សុភរី ជាសមាជិក ។
កិច្ចប្រជុំរដ្ឋសភានាព្រឹកថ្ងៃទី១១ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១២ គឺបានធ្វើឡើងក្រោម អធិបតីភាពសម្ដេចអគ្គមហាពញាចក្រី ហេង សំរិន ប្រធានរដ្ឋសភា ដោយក្នុង នោះពុំមានវត្ដមានរបស់សម្ដេចតេជោ នាយករដ្ឋមន្ដ្រីឡើយ ក៏ប៉ុន្ដែសម្ដេចបាន ធ្វើសេចក្ដីថ្លែងហេតុតាមរយៈលិខិតស្ដីពី សមាសភាពគ.ជ.បផ្ញើជូនមករដ្ឋសភា។
សេចក្ដីថ្លែងហេតុរបស់សម្ដេចតេជោ នាយករដ្ឋមន្ដ្រីបានថ្លែងថា បន្ទាប់ពីការ បោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ១៩៩៣ ដែលរៀបចំ ដោយអាជ្ញាធរបណ្ដោះអាសន្ននៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានរៀបចំឡើងវិញនូវច្បាប់ស្ដីពីការបោះ ឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ដ្រជាមួយនឹង ការបង្កើតគ.ជ.ប ដែលជាស្ថាប័នឯករាជ្យ និងអព្យាក្រឹត សម្រាប់ចាត់ចែងរៀបចំការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសតំណាងរាស្ដ្រ សម្រាប់នីតិកាលទី២នៃរដ្ឋសភា ឆ្នាំ ១៩៩៨ ។ ដើម្បីលើកកម្ពស់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនិងការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជាឱ្យ ប្រព្រឹត្ដទៅប្រកបដោយលក្ខណៈសេរី ត្រឹមត្រូវនិងយុត្ដិធម៌ ច្បាប់បោះឆ្នោត និងគ.ជ.ប ត្រូវបានពិនិត្យកែលម្អជាបន្ដបន្ទាប់ ។
នៅក្នុងដំណើរនេះ គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតគ្រប់លំដាប់ ថ្នាក់ត្រូវបានពង្រឹងសំដៅធានាបានយ៉ាងពិតប្រាកដ នូវឯករាជភាពនិងអព្យាក្រឹត ភាពរបស់ស្ថាប័ននេះក្នុងការចាត់ចែងរៀបចំការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ដ្រ , ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងសមា ជិកសភា, ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំង សមាជិកក្រុមប្រឹក្សានានានៃរដ្ឋបាលថ្នាក់ក្រោមជាតិ ។
សម្ដេចតេជោបានបញ្ជាក់ថា អាស្រ័យដោយការប្ដេជ្ញាចិត្ដខាងនយោបាយក្នុង ការលើកកម្ពស់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនិងការបោះឆ្នោតកម្ពុជាបានចាត់ចែងរៀប ចំការបោះឆ្នោតនានាបានយ៉ាងទៀងទាត់ ស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញនិងច្បាប់បោះឆ្នោតនានា។ ដំណើរការបោះឆ្នោតនៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ត្រូវបានមជ្ឈដ្ឋាននានា វាយតម្លៃថា មានលក្ខណកាន់តែបើកចំហ មានសុវត្ថិភាព និងមានភាពរលូន តាមគោលការណ៍នៃការបោះឆ្នោតបែប ប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស ។
សម្ដេចតេជោបានបញ្ជាក់ថា អាស្រ័យដោយការប្ដេជ្ញាចិត្ដខាងនយោបាយក្នុង ការលើកកម្ពស់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនិងការបោះឆ្នោតកម្ពុជាបានចាត់ចែងរៀប ចំការបោះឆ្នោតនានាបានយ៉ាងទៀងទាត់ ស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញនិងច្បាប់បោះឆ្នោតនានា។ ដំណើរការបោះឆ្នោតនៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ត្រូវបានមជ្ឈដ្ឋាននានា វាយតម្លៃថា មានលក្ខណកាន់តែបើកចំហ មានសុវត្ថិភាព និងមានភាពរលូន តាមគោលការណ៍នៃការបោះឆ្នោតបែប ប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស ។
យោងតាមច្បាប់រដ្ឋសភាត្រូវបោះ ឆ្នោតអនុម័តលើសមាសភាពគ.ជ.ប ដែលរៀបចំដោយក្រសួងមហាផ្ទៃរយៈពេល៧ខែយ៉ាងតិច នៅមុនថ្ងៃការបោះ ឆ្នោតមកដល់។ សមាសភាពគ.ជ.បមាន ៩រូប និងមានអាណត្ដិរយៈពេល៥ឆ្នាំ ។
គួរបញ្ជាក់ថា សម្រាប់សមាសភាពគ.ជ.ប៩រូបកាលពីអាណត្ដិបោះឆ្នោតឆ្នាំ ២០០៣ គឺមាន៥រូប មកពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា, ២រូបមកពីគណបក្ស ហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច និង២រូបទៀត មកពីគណ បក្សសមរង្ស៊ី ៕