ភ្នំពេញ: លោក គង់ គាំ ប្រធានស្តីទីគណបក្សសមរង្ស៊ី និងលោក សឺន ស៊ូប៊ែរ្តិ៍ ប្រធានស្តីទីគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស បានចុះហត្ថលេខារួមគ្នា លើលិខិតមួយច្បាប់ ផ្ញើជូនលោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ស ខេង រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ ដើម្បីស្នើសុំឲ្យកែប្រែការរៀបចំនូវសមាសភាពគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតគ.ជ.ប. និងគណៈកម្មការរៀបចំការបោះឆ្នោតគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ សម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ អាណត្តិទី៥ នៅឆ្នាំ២០១៣។ គណបក្សប្រឆាំងទាំងពីរ ក៏បានផ្តល់នូវរូបមន្ត នៃនីតិវិធីសុំកែប្រែសមាសភាព គ.ជ.ប. ផងដែរ។
ក្នុងលិខិតរួមគ្នានោះ ត្រូវបានមេដឹកនាំគណបក្ស ធ្វើឡើង ដោយយោងតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ច្បាប់ស្តីពីការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ និងច្បាប់ ស្តីពី ការបោះឆ្នោតការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ។
ក្នុងលិខិតរួមគ្នា ដែលបានបង្ហោះក្នុងគេហទំព័ររបស់គណបក្សសមរង្ស៊ី ដែលគេប្រទះឃើញនៅថ្ងៃទី១ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១២ លោក គង់ គាំ និងលោក សឺន ស៊ូប៊ែរ្តិ៍ បានជំរាបជូនលោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ស ខេង ថា "សមាសភាព គ.ជ.ប. បច្ចុប្បន្ន ដែលបានរៀបចំការបោះឆ្នោត កន្លងមក មិនបានទទួលការយកចិត្តទុកដាក់ពីគណបក្សនយោបាយ មតិសាធារណៈជនជាតិ និងអន្តរជាតិ ក្នុងការបំពេញតួនាទីរបស់ខ្លួន ឲ្យមានលក្ខណៈឯករាជ្យ អព្យាក្រឹត្យ និងយុត្តិធម៌នោះឡើយ។ ដូច្នេះដើម្បីឲ្យការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងអ្នកតំណាងរាស្ត្រ អាណត្តិទី៥ នាថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៣ ប្រព្រឹត្តទៅដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ ដែលអាចទទួលយកបាន យើងខ្ញុំសូមស្នើឯកឧត្តមឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីរៀបចំសមាសភាព គ.ជ.ប. ឡើងវិញ តាមនីតិវិធី ដែលភ្ជាប់មកជាមួយ"។
ក្នុងលិខិតរួមគ្នាដដែលនោះ ប្រធានស្តីទីគណបក្សសមរង្ស៊ី និងសិទ្ធិមនុស្ស បានគូសបញ្ជាក់ថា "សូមឯកឧត្តម ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រី ពិចារណាលើនីតិវិធី ដើម្បីកែប្រែសមាសភាព គ.ជ.ប. និងគណៈកម្មការៀបចំការបោះឆ្នោត គ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ ដើម្បីឲ្យការបោះឆ្នោត នៅប្រទេសយើង ប្រព្រឹត្តទៅដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ ព្រមទាំងធ្វើឲ្យគណបក្សនយោបាយ អង្គការសង្គមស៊ីវិលជាតិ-អន្តរជាតិ និងជាពិសេសប្រជាពលរដ្ឋយើង ទទួលយកបាន"។
នីតិវិធីសុំកែប្រែសមាសភាព គ.ជ.ប. និងគណៈកម្មការរៀបចំការបោះឆ្នោតគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ របស់គណបក្សសមរង្ស៊ី និងគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស ដែលបានបញ្ជូនទៅកាន់លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ស ខេង បង្ហាញថា ការជ្រើសរើសសមាសភាព គ.ជ.ប. ដែលមាន ៩ រូប ត្រូវធ្វើឡើងដោយគណៈកម្មការមួយ ដែលមានសមាសភាពមកពីគ្រប់គណបក្សនយោបាយ ដែលមានអាសនៈនៅរដ្ឋសភា និងត្រូវសហការជាមួយនឹងអគ្គលេខាធិការដ្ឋានរដ្ឋសភា។ សេចក្តីសម្រេចជ្រើសរើសបេក្ខជន គ.ជ.ប. ដែលជាបុគ្គលឯករាជ្យ ត្រូវធ្វើឡើងដោយសម្លេងភាគច្រើន ២/៣ នៃចំនួនសមាជិកគណៈកម្មការទាំងមូល។
លក្ខខណ្ឌសម្រាប់សមាសភាពបេក្ខជន គ.ជ.ប. ត្រូវបានគណបក្សសមរង្ស៊ី និងគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស លើកឡើងថា ត្រូវមានឈ្មោះក្នុងបញ្ជីបោះឆ្នោត មានអាយុយ៉ាងតិច ៤០ ឆ្នាំ មានកម្រិតវប្បធម៌ ចាប់ពីបរិញ្ញាប័ត្រ មានបទពិសោធន៍កិច្ចការបោះឆ្នោត ឬសង្គម យ៉ាងតិច ១០ ឆ្នាំ មិនមែនជាសមាជិកគណបក្សនយោបាយ ឬបញ្ចប់សមាជិកភាពគណបក្សនយោបាយអស់រយៈពេល ១០ ឆ្នាំមកហើយ និងពេលបញ្ចប់តួនាទីពី គ.ជ.ប. ៥ ឆ្នាំ ទើបអាចទទួលការងារពីថ្នាក់រាជធានី-ខេត្ត ឡើងទៅ។
ដោយឡែកសម្រាប់ការជ្រើសរើសសមាសភាពគណៈកម្មការរៀបចំការបោះឆ្នោត ថ្នាក់ក្រោម នៅថ្នាក់ខេត្ត ( PEC ) ឃុំសង្កាត់ ( CEC ) និងគណៈកម្មការការិយាល័យរៀបចំការបោះឆ្នោត និងរាប់សន្លឹកឆ្នោត ( PSO ) មានចំនួន ៧ រូប ត្រូវមកពីគណបក្ស ដែលមានអាសនៈ ក្នុងរដ្ឋសភា ដោយវិធីរាប់ឆ្លាស់តាមចំនួនអាសនៈពីច្រើន មកតិច រហូតគ្រប់ចំនួន ៧ រូប ដែលតែងតាំងដោយ គ.ជ.ប. តាមសំណើរបស់គណបក្សនយោបាយនីមួយៗ។
ចំពោះលក្ខខណ្ឌសម្រាប់សមាសភាព PEC ត្រូវបានគណបក្សសមរង្ស៊ី និងគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស លើកឡើងថា ត្រូវមានឈ្មោះក្នុងបញ្ជីបោះឆ្នោត មានអាយុយ៉ាងតិច ៣៥ ឆ្នាំ មានកម្រិតវប្បធម៌ចាប់ពីសញ្ញាបត្រទុតិយភូមិ មានបទពិសោធន៍ក្នុងកិច្ចការសង្គមយ៉ាងតិច ៣ ឆ្នាំ និងសេចក្តីសម្រេចរបស់ PEC តាមសំឡេងភាគច្រើន ២/៣ នៃចំនួនសមាជិកទាំងមូល។
ចំណែកលក្ខខណ្ឌសម្រាប់សមាសភាព CEC ត្រូវបានគណបក្សសមរង្ស៊ី និងសិទ្ធិមនុស្ស លើកឡើងថា ត្រូវមានឈ្មោះក្នុងបញ្ជីបោះឆ្នោត មានអាយុយ៉ាងតិច ២៥ ឆ្នាំ មានកម្រិតវប្បធម៌ ចាប់ពីថ្នាក់ទី១២ ឡើង ឬមានបទពិសោធន៍ក្នុងកិច្ចការសង្គមយ៉ាងតិច ២ ឆ្នាំ ហើយសេចក្តីសម្រេចរបស់ CEC តាមសំឡេងភាគច្រើន ២/៣ នៃចំនួនសមាជិកទាំងមូល។
លក្ខខណ្ឌសម្រាប់សមាសភាព PSO ត្រូវបានគណបក្សសមរង្ស៊ី និងគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស លើកឡើងថា ត្រូវមានឈ្មោះក្នុងបញ្ជីបោះឆ្នោត មានអាយុយ៉ាងតិច ២០ ឆ្នាំ និងមានកម្រិតវប្បធម៌ចេះអាន និងចេះសរសេរអក្សរខ្មែរ។
ចំពោះសំណើថ្មីរបស់គណបក្សសមរង្ស៊ី និងគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស លើការកែសម្រួលសមាសភាព គ.ជ.ប. ថ្នាក់ជាតិ និងគ.ជ.ប. ខេត្ត ឃុំសង្កាត់ និងនៅតាមការិយាល័យបោះឆ្នោត ខាងលើនេះ មិនទាន់មានការឆ្លើយតបបែបណាពីលោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ស ខេង រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ នៅឡើយទេ។
ក៏ប៉ុន្តែលោក ទេព នីថា អគ្គលេខាធិការ គ.ជ.ប. បានមានប្រសាសន៍ នៅថ្ងៃទី១ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១២ ថា មិនមែនជារឿងថ្មីទេ ដែលគណបក្សប្រឆាំង ហើយនិងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលមួយចំនួន បានទាមទារឲ្យមានការកែសម្រួលសមាសភាពដឹកនាំ នៃក្បាលម៉ាស៊ីន គ.ជ.ប.។
លោក ទេព នីថា មានប្រសាសន៍បញ្ជាក់ថា "ទោះបីជាគាត់លើកបញ្ហានេះមែន តែដំណើរការនៃការរៀបចំការបោះឆ្នោតកន្លងមក ជាច្រើនអាណត្តិមកហើយ គាត់ទទួលយកនូវលទ្ធផលនៃការបោះឆោតទាំងនោះ"។
លោក ទេព នីថា បានបន្តថា ចំពោះករណីទាមទារឲ្យមានការកែសម្រួលសមាសភាពដឹកនាំ គ.ជ.ប.នោះ មិនមែនជាសមត្ថកិច្ចរបស់ គ.ជ.ប.ទេ យោងតាមច្បាប់បោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ គឺក្រសួងមហាផ្ទៃ ជាអ្នកចាត់ចែងរៀបចំសមាសភាពដឹកនាំ គ.ជ.ប. ដែលត្រូវសុំសេចក្តីទុកចិត្តពីស្ថាប័នសភាជាតិ៕
