ការធ្វើបាតុកម្មតាមការគ្រោងទុករបស់បក្សប្រឆាំង ដើម្បីទាមទារអោយមានការកែទម្រង់ គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត នាព្រឹកថ្ងៃទី ២៤ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៣កន្លងទៅនេះ មានការចាប់អារមណ្ម៍តិចតួចណាស់ពីមហាជនអ្នកបោះឆ្នោតក្នុងស្រុក។ នៅមុនថ្ងៃធ្វើបាតុកម្ម មេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងបានលើកឡើងថា នឹងមានអ្នកចូលរួមការធ្វើបាតុកម្មចំនួនបួនពាន់នាក់។ វា ច្បាស់ណាស់ដែលថា ការធ្វើបាតុកម្មជាសិទ្ធិសេរីភាព ដែលត្រូវបានផ្តល់ជូនដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ឆ្នាំ១៩៩៣ ហើយពលរដ្ឋម្នាក់មានសិទ្ធិចូលរួមដោយសេរី ដើម្បីសម្តែងអំពី គោលបំណងរបស់ ពួកគាត់។ ប៉ុន្តែ ការធ្វើបាតុកម្មរបស់បក្សប្រឆាំងកាលពីសប្តាហ៍មុនមានការចាប់អារម្មណ៍តិចតួច ណាស់ពីមហាជនអ្នកបោះឆ្នោតទូទៅ។
មានកត្តាជាច្រើនដែលបានធ្វើអោយមហាជនអ្នកបោះឆ្នោតមិនចាប់អារមណ្ម៍នឹងការធ្វើបាតុកម្មរបស់បក្សប្រឆាំង៖
ទីមួយ មហាជនអ្នកបោះឆ្នោតបានពេញចិត្តនឹងសន្តិភាព ស្ថេរភាពនយោបាយ និង សន្តិសុខសណ្តាប់សង្គម ដែលត្រូវបានធានា និងរក្សាការពារបានយ៉ាងរឹងមាំដោយរាជរដ្ឋាភិ បាលគ្រប់គ្រងអំណាច ដែលដឹកនាំដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។ ព្រោះមហាជនអ្នកបោះ ឆ្នោតកំពុងមានឱកាសប្រកបរបបរទទួលទាន ហើយអ្នកវិនិយោគិនបរទេសបាន និងកំពុងមាន ជំនឿលើរាជរដ្ឋាភិបាលអំពីសន្តិភាព និងស្ថេរភាពនយោបាយក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន ផ្គួបផ្សំ ជាមួយនឹងលំនឹងម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ចមានស្ថេរភាព ដែលជាកត្តាទាក់ទាញដល់ការវិនិយោគទុនពី បរទេស។
ទីពីរ រាជរដ្ឋាភិបាលបាន និងកំពុងប្រកាន់យកការកែទម្រង់គ្រប់វិស័យ។ ការកែទម្រង់ បានធ្វើអោយស្ថាប័នជាតិមានសមត្ថភាពរឹងមាំ វិស័យច្បាប់ ធនធានមនុស្ស និងការរីកចំរើនស្ទើរ គ្រប់វិស័យ។ ភាពក្រីក្ររបស់ប្រជាជនត្រូវបានកាត់បន្ថយមកដល់ប្រហែល១៩ភាគរយក្នុង ឆ្នាំ២០១៣។ ចំណូលប្រចាំឆ្នាំរបស់ប្រជាពលរដ្ឋម្នាក់មានប្រហែល១០០០ដុល្លារ។ រាជរដ្ឋាភិបាល រក្សាបាននូវកំណើនសេដ្ឋកិច្ចប្រហែល៧ភាគរយក្នុងឆ្នាំ២០១៣។ លទ្ធផលដ៍ល្អទាំងនេះ បាន ធ្វើអោយប្រជាជនទូទៅបានពេញចិត្តនឹងការរីកចំរើនទាំងសេដ្ឋកិច្ចជាតិ និងសេដ្ឋកិច្ចគ្រួសារ ផ្ទាល់ខ្លួន។
ទីបី ប្រជាជនទូទៅបានយល់ដឹងច្បាស់អំពីស្ថានភាពពិតប្រាកដក្នុងប្រទេស ដែលទាក់ ទងនឹងសិទ្ធិសេរីភាព និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ដែលបាននិងកំពុងចាក់គ្រឹះយ៉ាងរឹងមាំ។ ប្រជាជន គ្រប់រូបយល់ដឹងថា ពួកគាត់កំពុងមានសិទ្ធិ សេរីភាព ហើយទទួលបាននួវសិទ្ធិជាពលរដ្ឋ សិទ្ធិ នយោបាយ សិទ្ធិសេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងវប្បធម៌ និងមានសិទ្ធិស្មើគ្នាចំពោះមុខច្បាប់។
ទីបួន មហាជនអ្នកបោះឆ្នោតបានយល់ដឹងអំពីការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា។ ព្រោះកម្ពុជា បានរៀបចំការបោះឆ្នោតជាតិចំនួន ៥ លើកចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៣ ដល់ ឆ្នាំ២០០៨ ក្នុងនោះការ បោះឆ្នោតជាតិចំនួន៣លើក ត្រូវបានរៀបចំដោយគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះ ឆ្នោត។ ការបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភាចំនួន៣លើក ហើយការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សា ឃុំ សង្កាត់ ចំនួន៣លើក។ ហើយការបោះឆ្នោតមួយលើកៗ ត្រូវបានសហគមន៍អន្តរជាតិទទួលស្គាល់ថា បានប្រព្រឹត្តិទៅដោយយុត្តិធម៌ សេរី និងត្រឹមត្រូវ។
សរុបសេចក្តីមក ការធ្វើបាតុកម្មរបស់បក្សប្រឆាំងគ្មានតំលៃធ្វើអោយមហាជនអ្នកបោះ ឆ្នោតចាប់អារម្មណ៍ឡើយ។ ការទាមទារអោយកែទម្រង់គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះ ឆ្នោតរបស់បក្សប្រឆាំង គឺមិនមែនជាសមត្ថកិច្ចរបស់គណៈកម្មាធិការរៀបចំការបោះឆ្នោតទេ។ ហើយអ្វីដែលបក្សប្រឆាំងទាមទារត្រូវបានគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត បាននឹង កំពុងអនុវត្តរួចហើយដែរ។ ការរៀបចំការបោះឆ្នោតត្រូវអនុវត្តតាមច្បាប់ដែលរដ្ឋសភាកម្ពុជា បានអនុម័ត។
ដោយ ឡុង សុគុណ