លោកស្រី សឿង រដ្ឋចាវី រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងការបរទេស និងជាឧត្តមមន្ត្រីអាស៊ាន តំណាងឲ្យកម្ពុជា ជាប្រធានអាស៊ាន បានមានប្រសាសន៍ប្រាប់ក្រុមអ្នករាយការណ៍ព័ត៌មានថា កិច្ចប្រជុំនេះ ផ្តោតទៅទិដ្ឋភាពទាំងអស់ នៃសំណើររបស់ប្រទេសទីម័រ ដែលបានសុំចូលជាសមាជិកអាស៊ាន។
លោកស្រីរដ្ឋលេខាធិការ បានមានប្រសាសន៍បន្តថា លេខាធិការដ្ឋានៃអាស៊ាន បានផ្តល់ឯកសារចំនួនពីរ ដែលជាសំណើររបស់ទីម័រ គឺឯកសារទី១ ស្តីអំពីសមាជិកភាពរបស់អាស៊ាន ភារកិច្ចសិទ្ធិ របស់ប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ាន ហើយនិងប្រទេស ដែលជាប្រធាន អាស៊ាន ដែលឯកសារនោះ បានដាក់ចូល ក្នុងកិច្ចប្រជុំលើកទី១ ម្តងរួចមកហើយ នៅទីក្រុងហ្សាកាតា ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី។ បន្ទាប់ពីបណ្តាប្រទេស ជាសមាជិកអាស៊ាន បានផ្តល់មតិទៅលើឯកសារនោះ ទៅលេខាធិការដ្ឋានអាស៊ាន ធ្វើការកែសម្រួលនូវព័ត៌មានបន្ថែមនៃព័ត៌មានផ្សេងៗទៀត ដែលសំខាន់ៗ សម្រាប់សមាជិកអាស៊ានពិចារណា ទៅលើលទ្ធភាពសមត្ថភាពរបស់ប្រទេសទីម័រថា ចូលជាសមាជិកអាស៊ាន មានសមត្ថភាពលទ្ធភាពក្នុងការបំពេញកាត្វកិច្ចរបស់ខ្លួន ជាសមាជិកអាស៊ានបានឬអត់?។
លោកស្រី បានមានប្រសាសន៍បញ្ជាក់ថា មានសមាជិកនៃបណ្តាប្រទេសអាស៊ានភាគច្រើន បានទទួលស្គាល់រួចហើយ នូវសេចក្តីប្រកាសជានយោបាយ គាំទ្រសំណើរសុំរបស់ប្រទេសទីម័រ ចូលជាសមាជិកអាស៊ាន ក៏ដោយក៏ប៉ុន្តែយោងទៅលើទិដ្ឋភាពផ្សេងៗជាច្រើន ដែលត្រូវពិចារណាថា តើយើងអនុញ្ញាតឲ្យប្រទេសទីម័រ ចូលតែវា អាចមានផលវិបាកអ្វី មកដល់អាស៊ាន? និងអាចមានផលវិបាកអី ទៅលើប្រទេសទីម័រ ខ្លួនឯងយ៉ាងណាដែរ?
លោកស្រី សឿង រដ្ឋចាវី មានប្រសាសន៍បន្តថា ឥឡូវនេះ អាស៊ានកំពុងខិតខំកសាងសហគមន៍អាស៊ាន នៅក្នុងរយៈពេល ២ឆ្នាំទៀតខាងមុខនេះ។ ពីព្រោះអាស៊ាន ឥឡូវវាខុសពីអាស៊ាន កាលពី ១៥ឆ្នាំមុន នៅពេលដែលកម្ពុជា ចូល ឬវៀតណាម មីយ៉ានម៉ា ហើយនិងឡាវចូលដែរ គឺវាខុសគ្នាខ្លាំងណាស់ ពីអាស៊ាន ១៥ឆ្នាំ ១៧ឆ្នាំមុន កន្លងទៅនេះ។
លោកស្រី សឿង រដ្ឋចាវី បានមានប្រសាសន៍បញ្ជាក់ “អាស៊ានឥឡូវ មានវិស័យ នៃសហប្រតិបត្តិការច្រើន ហើយជាពិសេសទៀត គឺកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ នៅក្នុងអាស៊ាន រវាងបណ្តាប្រទេសអាស៊ាន ហើយនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ អាស៊ាន ជាអង្គការតំបន់មួយ ជាមួយប្រទេសដៃគូ សន្ទនារបស់អាស៊ាន”។
លោកស្រី បានមានប្រសាសន៍បន្តថា បណ្តាប្រទេសអាស៊ានមួយចំនួន មានការបារម្ភទៅលើកង្វះខាតធនធានមនុស្សរបស់ទីម័រ ទោះបីជាប្រទេសនេះ មានចំណូលច្រើន ដែលបានពីប្រេង តែគ្មានបំណុល ក៏ប៉ុន្តែទន្ទឹមគ្នាហ្នឹងដែរ បើសិក្សាទៅលើចំនួនបរិមាណ នៃធនធានមុស្សរបស់ទីម័រនោះ ឃើញថា នៅមានការខ្វះខាតច្រើន ដែលអាស៊ាន ត្រូវមានការពិចារណា ឲ្យបានល្អិតល្អន់ ពីព្រោះ ជាធម្មតា សេចក្តីសម្រេចអាស៊ាន ឈរលើកុងសង់ស៊ុស។ ដូច្នេះសមាជិកអាស៊ាន ត្រូវបំពេញកាតព្វកិច្ចរបស់ខ្លួន ក្នុងការចូលរួមកិច្ចប្រជុំ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការរបស់អាស៊ាន ឲ្យបានពេញលេញ បើមានការខ្វះប្រទេសមួយឬពីរ យើងមានការលំបាក ក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ក្នុងការអនុវត្តគោលការណ៍ចាំបាច់របស់អាស៊ាន។
លោកស្រីរដ្ឋលេខាធិការ បានមានប្រសាសន៍បន្តថា កិច្ចប្រជុំនៅពេលនេះ មានការពិភាក្សាដ៏សំខាន់មួយ ដែលប្រទេសជាសមាជិក អាស៊ាន កំពុងតែធ្វើការពិភាក្សាគ្នា ដោយពិក្សាទៅលើឯកសាររបស់លេខាធិការដ្ឋាន អាស៊ាន ដែលកាតព្វកិច្ចទាំងអស់ ដែលប្រទេសសមាជិកអាស៊ាន ត្រូវបំពេញ និងពិភាក្សា ទៅនឹងសំណើររបស់ប្រទេសទីម័រ សុំចូលជាសមាជិកអាស៊ាន និងពិភាក្សាផងដែរ ទៅលើរបាយការណ៍បឋមរបស់ការសិក្សា ជាឯករាជ្យមួយរបស់អូស្ត្រាលី ដែលផ្តោតទៅបញ្ហា ដែលថា តើអាចមានផលប៉ះពាល់អ្វីខ្លះ នៅពេល ដែលទីម័រ ចូលជាសមាជិកអាស៊ាននោះ តើមានការប៉ះពាល់ អ្វីខ្លះដែលទីម័រ ចូលជាភាគីនៃកិច្ចព្រមព្រៀង ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចរបស់អាស៊ាន។
សូមបញ្ជាក់ថា ក្រុមការងារក្រុមប្រឹក្សាសម្របសម្រួលរបស់អាស៊ាន គឺត្រូវបានបង្កើតឡើង ដោយក្រុមប្រឹក្សាសម្របសម្រូល អាស៊ាន ដែលបានប្រគល់ការងារសំណើរសុំចូល របស់ទីម័រ ត្រូវពិភាក្សាគ្នា ឲ្យបានជ្រៅជ្រះថា តើអាចមានផលលំបាកអ្វីខ្លះ? អាចមានការចំណេញ ហើយនិងបញ្ហាអីខ្លះ ដែលអាចប៉ះពាល់ នៅពេលដែលទីម័រ អាចចូលអាស៊ាន ហើយក្រុមការងារនេះ ត្រូវផ្តល់អនុសាសន៍ជូនក្រុមប្រឹក្សាសម្របសម្រួល អាស៊ាន ថាតើប្រទេសទីម័រ ចូលជាសមាជិកអាស៊ាន តើយ៉ាងម៉េច?។
មានប្រជាជនជាង ១ លាននាក់ ប្រទេសទីម័រខាងកើត បានផ្តាច់ខ្លួន ចេញពីប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី និងប្រកាសជាប្រទេសឯករាជ្យ នៅថ្ងៃទី២០ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០០២៕
